1
Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confe- deraziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha. La translaziun d’in decret federal serva a l’infurmaziun, n’ha dentant nagina vali- ditad legala.
Cudesch civil svizzer
dals 10 da december 1907 (versiun dal 1. da schaner 2017)
L’Assamblea federala da la Confederaziun svizra, sa basond sin l’art. 64 da la Constituziun federala1,2 suenter avair gì invista d’ina missiva dal Cussegl federal dals 28 da matg 19043, concluda:
Introducziun
Art. 1 1 La lescha vegn applitgada per tut las dumondas giuridicas, a las qua- las il text u l’interpretaziun d’ina da sias disposiziuns po sa referir. 2 Sche la lescha na cuntegna betg ina disposiziun legala, duai il der- schader4 decider tenor il dretg da disa e – nua che er in tal manca – tenor la regla ch’el fixass sco legislatur. 3 El suonda en quest connex la scienza giuridica e la giurisprudenza approvada.
Art. 2 1 Mintgin sto agir en buna fai faschond valair ses dretgs ed ademplind sias obligaziuns. 2 L’abus evident d’in dretg na vegn betg protegì da la lescha.
Art. 3 1 Sche la lescha fa dependent l’effect giuridic da la buna fai d’ina per- suna, vegn quella presumada.
AS 24 233, 27 207 e BS 2 3 1 [BS 1 3]. Questa disposiziun correspunda a l’art. 122 da la SRt. 18 d’avr. 1999 (SR 101). 2 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza
en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829). 3 BBl 1904 IV 1, 1907 VI 367 4 Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000
(AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l’entir decret.
210
A. Applicaziun dal dretg
B. Cuntegn dal dretg civil I. Agir en buna fai
II. Buna fai
Cudesch civil svizzer
2
210
2 Tgi che n’avess betg pudì agir en buna fai, sch’el fiss stà attent en la dimensiun che las circumstanzas permettevan, n’ha betg il dretg da sa referir a la buna fai.
Art. 4 Il derschader sto decider tenor dretg e giustia, sche la lescha al per- metta da giuditgar tenor ses appreziar u al prescriva da tegnair quint da las circumstanzas u da motivs relevants.
Art. 5 1 Ils chantuns èn autorisads da decretar u d’abolir disposiziuns dal dretg civil, uschenavant ch’il dretg federal resalva quai al dretg chan- tunal. 2 Nua che la lescha renviescha a la pratica u a l’isanza locala, vala il dretg chantunal vertent sco expressiun da quellas, uschè ditg ch’ina pratica divergenta n’è betg cumprovada.
Art. 6 1 Il dretg civil federal na limitescha betg las cumpetenzas dals chan- tuns concernent lur dretg public. 2 Entaifer ils limits da lur suveranitad pon ils chantuns restrenscher u scumandar il traffic cun tschertas spezias da chaussas u declerar nunvalaivels ils acts giuridics che sa refereschan a talas chaussas.
Art. 7 Las disposiziuns generalas dal Dretg d’obligaziuns6 davart la conclu- siun, davart l’adempliment e davart l’aboliziun da contracts vegnan er applitgadas per autras relaziuns da dretg civil.
Art. 8 Nua che la lescha na dispona betg autramain, sto mintgin che vul dedu- cir ses dretgs d’in fatg pretendì, cumprovar l’existenza da quel.
Art. 9 1 Registers e documents publics cumprovan cumplainamain ils fatgs ch’els attestan, uschè ditg che l’incorrectadad da lur cuntegn n’è betg cumprovada. 2 Questa cumprova n’è betg liada vi d’ina furma speziala.
5 Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l’entir decret.
6 SR 220
III. Appreziar dal derschader5
C. Dretg federal e dretg chantunal I. Dretg civil chantunal ed isanza locala
II. Dretg public dals chantuns
D. Disposiziuns generalas dal Dretg d’obliga- ziuns
E. Cumprova I. Chargia da cumprova
II. Cumprova cun documents publics
Cudesch civil svizzer
3
210
Art. 107
Emprima part: Il dretg da persunas Emprim titel: Las persunas natiralas Emprim chapitel: Il dretg da la persunalitad
Art. 11 1 Mintgin è capabel da giudair dretgs. 2 Per consequenza han tut ils umans – entaifer ils limits fixads da la lescha – la medema abilitad d’avair dretgs ed obligaziuns.
Art. 12 Tgi ch’è abel d’agir, po acquistar dretgs ed obligaziuns tras l’agen agir.
Art. 138
Tut las persunas maiorennas ch’èn ablas da giuditgar han l’abilitad d’agir.
Art. 149
Tgi che ha cumplenì 18 onns è maioren.
Art. 1510
Art. 1611
Abel da giuditgar en il senn da questa lescha è mintga persuna che n’è betg privada da l’abilitad d’agir raschunaivlamain, perquai ch’ella è anc fitg giuvna u perquai ch’ella ha in impediment spiertal, in disturbi psichic u sa chatta en in stadi d’aivradad u en stadis sumegliants.
7 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
8 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
9 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
10 Abolì tras la cifra I da la LF dals 7 d’oct. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 II 1169).
11 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
A. Persunalitad en general I. Giudiment dals dretgs civils
II. Abilitad d’agir 1. Cuntegn
2. Premissas a. En general
b. Maiorennitad
c. …
d. Abilitad da giuditgar
Cudesch civil svizzer
4
210
Art. 1712
Inablas d’agir èn persunas inablas da giuditgar, persunas minorennas e persunas sut curatella cumplessiva.
Art. 18 Tgi che n’è betg abel da giuditgar na po betg – cun resalva da las excepziuns legalas – chaschunar in effect giuridic tras l’agen agir.
Art. 19 1 Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d’agir pon surpigliar obliga- ziuns u renunziar a dretgs mo cun il consentiment da lur represchen- tant legal.14 2 Senza quest consentiment pon ellas cuntanscher avantatgs gratuits sco er reglar affars pitschens da la vita da mintgadi.15 3 Ellas èn responsablas per donns che resultan tras acts illegals.
Art. 19a16 1 Sche la lescha na dispona betg autramain, po il represchentant legal dar gia ordavant ses consentiment expressiv u taciturn u approvar posteriuramain l’affar. 2 L’autra partida vegn deliberada da sia obligaziun, sche l’approvaziun na vegn betg fatga entaifer in termin adequat ch’ella fixescha sezza u ch’ella lascha fixar dal derschader.
Art. 19b17 1 Sch’il represchentant legal n’approvescha betg l’affar, po mintga partida pretender enavos las prestaziuns furnidas. La persuna inabla
12 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
13 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
14 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
15 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
16 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
17 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
III. Inabilitad d’agir 1. En general
2. Mancanza da l’abilitad da giuditgar
3. Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d’agir a. Princip13
b. Consentiment dal represchen- tant legal
c. Mancanza dal consentiment
Cudesch civil svizzer
5
210
d’agir sto dentant star buna mo per quella part da la prestaziun, da la quala ella ha gì in profit, da la quala ella è anc enritgida cur che la restituziun vegn pretendida u da la quala ella è s’alienada cun malart. 2 Sche la persuna inabla d’agir ha dà da crair a l’autra partida ch’ella saja abla d’agir, è ella responsabla per il donn ch’ella ha chaschunà a la partida manada en errur.
Art. 19c18 1 Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d’agir exerciteschan en moda autonoma lur dretgs persunals inalienabels; resalvads restan cas, nua che la lescha prevesa il consentiment dal represchentant legal. 2 En num da las persunas inablas da giuditgar agescha il represchen- tant legal, nun ch’in dretg saja collià uschè stretgamain cun la persu- nalitad che mintga represchentanza è exclusa.
Art. 19d19
L’abilitad d’agir po vegnir restrenschida tras ina mesira da la protec- ziun da creschids.
Art. 20 1 Il grad da la parentella21 vegn fixà tenor il dumber da las genera- ziuns. 2 Duas persunas èn parentadas en lingia directa, sch’ina descenda da l’autra, ed en lingia laterala, sch’ellas descendan d’in genitur cuminai- vel, dentant betg l’ina da l’autra.
Art. 2122 1 Tgi ch’è parentà cun ina persuna, stat en la medema lingia ed en il medem grad da quinanza cun il consort da quella u cun il partenari registrà da quella. 2 La quinanza na finescha betg cun la schliaziun da la lètg u dal partenadi registrà ch’è la basa da la quinanza.
18 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
19 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
20 Versiun da la marginala tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819, 1973 92; BBl 1971 I 1200).
21 Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
22 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
4. Dretgs persunals inalienabels
IIIbis. Restricziun da l’abilitad d’agir
IV.20 Parentella e quinanza 1. Parentella
2. Quinanza
Cudesch civil svizzer
6
210
Art. 22 1 Il dretg da burgais determinescha il lieu d’origin d’ina persuna. 2 Il dretg public determinescha il dretg da burgais. 3 Sch’ina persuna ha il dretg da burgais en plirs lieus, è ses lieu d’ori- gin il lieu, nua ch’ella ha actualmain ses domicil u nua ch’ella ha gì ses ultim domicil; manca in tal domicil è quai il lieu, nua ch’ella u ses perdavants han acquistà lur ultim dretg da burgais.
Art. 23 1 Il domicil d’ina persuna sa chatta là, nua ch’ella sa trategna cun l’intenziun da restar permanentamain; la dimora per intents da sco- laziun u il plazzament d’ina persuna en in institut d’educaziun u da tgira, en in ospital u en ina praschun na constituescha en sasez betg in domicil.23 2 Nagin na po avair ses domicil a medem temp a plirs lieus. 3 Questa disposiziun na vala betg per il domicil da fatschenta.
Art. 24 1 Mintga persuna mantegna ses domicil uschè ditg ch’ella n’ha betg acquistà in auter. 2 Il lieu da dimora d’ina persuna vala sco ses domicil, sch’i n’è betg pussaivel da cumprovar l’existenza d’in anteriur domicil u sch’ella ha bandunà ses domicil a l’exteriur senza fundar in nov domicil en Svizra.
Art. 2524 1 Sco domicil da l’uffant sut tgira genituriala26 vala il domicil dals geniturs u, sch’ils geniturs n’han betg in domicil cuminaivel, il domi- cil dal genitur che ha la tgira genituriala; en ils ulteriurs cas vala il lieu da dimora da l’uffant sco ses domicil.
23 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
24 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
25 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
26 Noziun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Questa midada è resguardada en l’entir decret.
V. Lieu d’origin e domicil 1. Lieu d’origin
2. Domicil a. Noziun
b. Midada da domicil u da dimora
c. Domicil da persunas minorennas25
Cudesch civil svizzer
7
210
2 Uffants sut avugà han lur domicil a la sedia da l’autoritad per la pro- tecziun d’uffants.27
Art. 2628
Persunas maiorennas sut curatella cumplessiva han lur domicil a la sedia da l’autoritad per la protecziun da creschids.
Art. 27 1 Nagin na po renunziar ni dal tuttafatg ni parzialmain a ses dretgs civils ed a sia abilitad d’agir. 2 Nagin na po alienar sia libertad u sa restrenscher en il diever da quella en in grad che violescha il dretg u la morala.
Art. 2830 1 Tgi che vegn violà illegalmain en sia persunalitad, po – per sa prote- ger – appellar al derschader cunter mintgin che sa participescha a la violaziun. 2 Ina violaziun è illegala, sch’ella n’è betg giustifitgada tras il consen- timent da la persuna violada, tras in interess privat u public predomi- nant u tenor la lescha.
Art. 28a31 1 L’accusader po dumandar il derschader:
1. da scumandar ina violaziun smanatschanta; 2. d’eliminar ina violaziun existenta; 3. da constatar ch’ina violaziun è vegnida fatga illegalmain, sche
quella disturba vinavant.
27 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
28 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
29 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
30 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
31 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
32 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).
d. Domicil da persunas maiorennas sut curatella cumplessiva
B. Protecziun da la persunalitad I. Cunter obligaziuns excessivas29
II. Cunter violaziuns 1. Princip
2. Plant a. En general32
Cudesch civil svizzer
8
210
2 En spezial po el pretender che la rectificaziun u che la sentenzia vegnian communitgadas a terzas persunas u publitgadas. 3 Resalvads restan ils plants per pretender ina indemnisaziun dal donn ed ina bunificaziun sco er per pajar ora in gudogn tenor las dispo- siziuns davart la gestiun senza mandat.
Art. 28b33 1 Per la protecziun cunter violenza, cunter smanatschas u cunter perse- cuziuns po la persuna che porta plant dumandar il derschader da scu- mandar a la persuna che violescha, en spezial:
1. da s’approximar u da sa trategnair en in tschert conturn da sia abitaziun;
2. da sa trategnair en tscherts lieus, en spezial en tschertas vias, sin tschertas plazzas u en tscherts quartiers;
3. da la contactar, en spezial per telefon, en scrit u sin via elec- tronica, ubain da la mulestar en in’autra moda e maniera.
2 Sche la persuna che porta plant viva en in’abitaziun ensemen cun la persuna che violescha, po ella ultra da quai dumandar il derschader da metter per in tschert temp davant porta la persuna che violescha. Per motivs relevants po quest termin vegnir prolungà ina giada. 3 Il derschader po, uschenavant che quai para giustifitgabel tenor las circumstanzas:
1. adossar a la persuna che violescha ina indemnisaziun adequata a favur da la persuna che porta plant per l’utilisaziun exclusiva da l’abitaziun; u
2. transferir ils dretgs e las obligaziuns che resultan dal contract da locaziun cun il consentiment dal locatur mo a la persuna che porta plant.
4 Ils chantuns determineschan – en cas da crisa – in post che po dispo- ner immediatamain che la persuna che violescha vegnia messa davant porta da l’abitaziun cuminaivla e reglan la procedura.
Art. 28c–28f 34
33 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636), versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).
34 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636). Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
b. Violenza, smanatschas u persecuziuns
3. …
Cudesch civil svizzer
9
210
Art. 28g35 1 Tgi che vegn pertutgà directamain en sia persunalitad tras preschen- taziuns dals fatgs en meds da communicaziun che cumparan periodi- camain, en spezial en la pressa, al radio u en la televisiun, ha il dretg da far ina replica. 2 Nagin dretg da far ina replica exista, sch’igl è vegnì rapportà tenor la vardad davart tractativas publicas d’ina autoritad e sche la persuna pertutgada ha fatg part da las tractativas.
Art. 28h37 1 La replica duai esser concisa e sa restrenscher sin l’object da la pre- schentaziun contestada. 2 La replica po vegnir refusada, sch’ella è evidentamain incorrecta u sch’ella violescha il dretg u la morala.
Art. 28i38 1 La persuna pertutgada sto trametter la replica a l’interpresa respon- sabla dal med da communicaziun entaifer 20 dis suenter avair prendì enconuschientscha da la preschentaziun dals fatgs contestada, dentant fin il pli tard 3 mais suenter la derasaziun da questa preschentaziun. 2 L’interpresa communitgescha immediatamain a la persuna pertutga- da, cur ch’ella publitgescha la replica u per tge motivs ch’ella refusa quella.
Art. 28k39 1 La replica sto vegnir communitgada uschè baud sco pussaivel e però uschia ch’ella cuntanscha il medem circul da persunas sco la pre- schentaziun dals fatgs contestada. 2 La replica sto vegnir segnada sco tala; l’interpresa dal med da com- municaziun responsabla dastga mo agiuntar la decleraziun, nua ch’ella inditgescha ch’ella mantegnia sia versiun dals fatgs u sin tge funtaunas ch’ella sa basia. 3 La publicaziun da la replica vegn fatga gratuitamain.
35 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
36 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).
37 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
38 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
39 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
4. Dretg da replica a. Princip36
b. Furma e cuntegn
c. Procedura
d. Publicaziun
Cudesch civil svizzer
10
210
Art. 28l40 1 Sche l’interpresa dal med da communicaziun responsabla impede- scha l’execuziun dal dretg da far ina replica, sch’ella refusa da publi- tgar la replica u sch’ella na publitgescha betg en moda correcta la re- plica, po la persuna pertutgada appellar al derschader. 2 …41 3 e 4 …42
Art. 29 1 Sch’i vegn contestà ad ina persuna da purtar ses num, po ella purtar plant per laschar fixar ses dretg. 2 Sch’ina persuna vegn pregiuditgada tras quai ch’ina autra persuna usurpescha ses num, po ella purtar plant per tralaschar quai sco er – en cas da culpa – per survegnir ina indemnisaziun e – sch’il gener da la pregiudicaziun giustifitgescha quai – per survegnir ina summa da daners sco satisfacziun.
Art. 30 1 La regenza dal chantun da domicil po permetter ad ina persuna da midar il num, sch’igl existan motivs respectabels.44 2 …45 3 Tgi che vegn violà tras ina midada dal num po – entaifer 1 onn suen- ter avair prendì enconuschientscha da tala – contestar quella davant il derschader.
Art. 30a46
Sch’in consort mora, po l’auter consort, che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia, declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch’el veglia puspè purtar ses num da nubil.
40 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da dec. 1983, en vigur dapi il 1. da fan. 1985 (AS 1984 778; BBl 1982 II 636).
41 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
42 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
43 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
44 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
45 Abolì tras la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
46 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
e. Appellaziun al derschader
III. Dretg dal num 1. Protecziun dal num
2. Midada dal num a. En general43
b. En cas da mort d’in consort
Cudesch civil svizzer
11
210
Art. 31 1 La persunalitad cumenza cun la naschientscha accumplida da l’uf- fant vivent e finescha cun la mort. 2 Avant la naschientscha è l’uffant capabel da giudair dretgs cun la resalva ch’el naschia viv.
Art. 32 1 Tgi che pretenda – per far diever d’in dretg – ch’ina persuna vivia u ch’ella saja morta ubain ch’ella era en vita in tschert mument u ch’ella haja survivì in’autra persuna, sto cumprovar quai. 2 Sche pliras persunas èn mortas, senza ch’ins po cumprovar ch’ina persuna haja survivì l’autra, vegni presumà ch’ellas sajan mortas il medem mument.
Art. 33 1 La cumprova per la naschientscha u per la mort d’ina persuna vegn prestada cun ils documents dal stadi civil. 2 Sch’i mancan tals u sche quels ch’èn avant maun n’èn betg corrects, po la cumprova vegnir prestada en in’autra moda e maniera.
Art. 34 La mort d’ina persuna po – er sche nagin n’ha vis la bara – vegnir re- sguardada sco cumprovada, sch’ina persuna è sparida sut circum- stanzas che laschan parair sia mort sco segira.
Art. 35 1 Sch’ina persuna è probablamain morta, essend sparida en grond pri- vel da mort u essend absenta daditg senza messadi, po il derschader – sin dumonda da quellas persunas che fan valair dretgs da la mort da la persuna sparida – declerar la persuna sco sparida. 2 …47
Art. 36 1 La dumonda po vegnir fatga suenter la scadenza d’almain 1 onn dapi che la persuna è sparida en privel da mort u da 5 onns suenter l’ultim messadi.
47 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
C. Cumenzament e fin da la persu- nalitad I. Naschientscha e mort
II. Cumprova 1. Chargia da cumprova
2. Meds da cumprova a. En general
b. Indizis da mort
III. Decleraziun da spariziun 1. En general
2. Procedura
Cudesch civil svizzer
12
210
2 Cun in appel uffizial ed adequat envida il derschader tuts che pon far indicaziuns davart la persuna sparida u absenta da s’annunziar entaifer in tschert termin fixà. 3 Quest termin sto vegnir fixà ad almain 1 onn dapi l’emprima publi- caziun.
Art. 37 La dumonda scada, sche la persuna ch’era sparida u absenta s’annun- zia entaifer il termin, sch’i vegnan fatgas indicaziuns davart ella ubain sch’i vegn cumprovada la data da sia mort.
Art. 38 1 Sch’i n’entran naginas annunzias entaifer il termin fixà, vegn la persuna ch’era sparida u absenta declerada sco sparida ed i pon vegnir fatgs valair ils dretgs che vegnan deducids da sia mort, sco sche la mort fiss cumprovada. 2 L’effect da la decleraziun da spariziun cumenza il mument che la persuna è sparida en privel da mort u il mument da l’ultim messadi. 3 Cun la decleraziun da spariziun vegn schliada la lètg.48
Segund chapitel:49 La documentaziun dal stadi civil d’ina persuna
Art. 39 1 Per documentar il stadi civil d’ina persuna vegnan manads registers electronics.50 2 Tar il stadi civil d’ina persuna tutgan oravant tut:
1. ils fatgs da stadi civil che pertutgan directamain ina persuna, sco la naschientscha, la maridaglia, la mort;
2.51 la situaziun giuridica persunala e famigliara d’ina persuna, sco la maiorennitad, la derivanza, la lètg;
3. ils nums;
48 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
49 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
50 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal re- gister da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
51 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
3. Scadenza da la dumonda
4. Effect
A. Register I. En general
Cudesch civil svizzer
13
210
4. ils dretgs da burgais chantunals e communals; 5. la naziunalitad.
Art. 40 1 Il Cussegl federal fixescha las persunas e las autoritads ch’èn obliga- das d’annunziar las infurmaziuns necessarias per documentar il stadi civil d’ina persuna. 2 El po prevair che cuntravenziuns cunter l’obligaziun d’annunzia ve- gnan chastiads cun ina multa. 3 …53
Art. 41 1 Sch’i ston vegnir cumprovadas indicaziuns davart il stadi civil tras documents, po l’autoritad chantunala da surveglianza autorisar la cum- prova tras la consegna d’ina decleraziun dal funcziunari da stadi civil, uschenavant ch’igl è – suenter stentas suffizientas – nunpussaivel u insupportabel da procurar per ils documents ed uschenavant che las indicaziuns n’èn betg dispitaivlas. 2 Il funcziunari da stadi civil renda attenta la persuna che dat la decleraziun a sia obligaziun da dir la vardad ed a las consequenzas penalas d’ina decleraziun faussa.
Art. 42 1 Tgi che cumprova in interess persunal ch’è degn da vegnir protegì, po dumandar il derschader da registrar indicaziuns dispitaivlas davart il stadi civil, da curreger u d’annullar ina registraziun. Il derschader taidla las autoritads chantunalas da surveglianza pertutgadas e las tra- metta la sentenzia. 2 Las autoritads chantunalas da surveglianza han er il dretg da purtar plant.
Art. 43 Las autoritads da stadi civil rectifitgeschan d’uffizi sbagls che sa basan evidentamain sin ina svista u sin in’errur.
52 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal re- gister da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
53 Abolì tras la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
II. Obligaziun d’annunzia52
III. Cumprova d’indicaziuns nundispitaivlas
IV. Repassada 1. Tras il derschader
2. Tras las autoritads da stadi civil
Cudesch civil svizzer
14
210
Art. 43a54 1 En il sectur da la documentaziun publica dal stadi civil procura il Cussegl federal per la protecziun da la persunalitad e dals dretgs fun- damentals da quellas persunas, da las qualas vegnan elavuradas las datas. 2 El regla la communicaziun da las datas a persunas privatas che pon cumprovar in interess direct ch’è degn da vegnir protegì. 3 El numna las autoritads ordaifer il sectur dal stadi civil, a las qualas vegnan communitgadas regularmain u sin dumonda las datas ch’èn necessarias per ademplir lur incumbensas legalas. Resalvadas restan las prescripziuns davart la communicaziun tenor ina lescha chantu- nala. 3bis Las autoritads da stadi civil èn obligadas da denunziar a l’autoritad cumpetenta tut ils malfatgs ch’ellas constateschan tar lur activitad uffi- ziala.55 4 A las datas ch’èn necessarias per controllar l’identitad d’ina persuna han – en la procedura d’invista – access:
1. las autoritads emettentas tenor la Lescha federala dals 22 da zercladur 200156 davart ils documents d’identitad dals burgais svizzers;
2.57 il post federal ch’è cumpetent per l’administraziun dal sistem informatisà da retschertga da la polizia tenor l’artitgel 15 da la Lescha federala dals 13 da zercladur 200858 davart ils sistems d’infurmaziun da polizia federala ed ils posts da filtrar dals corps chantunals e municipals da polizia ch’èn affiliads al sistem da retschertga;
3. il post federal ch’è cumpetent per l’administraziun dal register penal informatisà tenor l’artitgel 35959 dal Cudesch penal sviz- zer;
4. il post federal60 ch’è cumpetent per far retschertgas da persu- nas sparidas.
54 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
55 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
56 SR 143.1 57 Versiun tenor la cifra 4 da l’agiunta 1 tar la LF dals 13 da zercl. 2008 davart ils sistems
d’infurmaziun da polizia da la Confederaziun, en vigur dapi ils 5 da dec. 2008 (AS 2008 4989; BBl 2006 5061).
58 SR 361 59 Ussa: art. 365. 60 Actualmain l’Uffizi federal da polizia.
V. Protecziun da datas e commu- nicaziun da datas
Cudesch civil svizzer
15
210
Art. 44 1 Ils funcziunaris da stadi civil adempleschan en spezial las suandantas incumbensas:
1. manar ils registers; 2. scriver las communicaziuns ed emetter ils extracts; 3. realisar la procedura da preparaziun per la maridaglia e cele-
brar la maridaglia; 4. retschaiver decleraziuns davart il stadi civil.
2 Il Cussegl federal po excepziunalmain incaricar in represchentant da la Svizra a l’exteriur cun incumbensas da stadi civil.
Art. 45 1 Mintga chantun nominescha l’autoritad da surveglianza. 2 Questa autoritad ha spezialmain las suandantas incumbensas:
1. survegliar ils uffizis da stadi civil; 2. sustegnair e cussegliar ils uffizis da stadi civil; 3. collavurar tar la gestiun dals registers e tar la procedura da
preparaziun per la maridaglia; 4. decretar disposiziuns davart la renconuschientscha e davart
l’inscripziun da fatgs da stadi civil che han gì lieu a l’exteriur sco er da decisiuns a l’exteriur che pertutgan il stadi civil;
5. procurar per la scolaziun e per la furmaziun supplementara da persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil.
3 La Confederaziun ha la surveglianza suprema. Ella po inoltrar meds legals chantunals cunter disposiziuns dals funcziunaris da stadi civil sco er cunter quellas da las autoritads da surveglianza.61
Art. 45a62 1 La Confederaziun maina ina banca centrala da datas per ils chantuns. 2 La banca da datas vegn finanziada dals chantuns. Ils custs vegnan di- vidids tenor il dumber d’abitants. 3 Il Cussegl federal regla en il rom da la lescha ed en cooperaziun cun ils chantuns:
1. la procedura da la collavuraziun; 2. ils dretgs d’access da las autoritads da stadi civil;
61 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal re- gister da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
62 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
B. Organisaziun I. Autoritads da stadi civil 1. Funcziunaris da stadi civil
2. Autoritads da surveglianza
Ia. Banca cen- trala da datas
Cudesch civil svizzer
16
210
3. las mesiras organisatoricas e tecnicas ch’èn necessarias per ga- rantir la protecziun da las datas e la segirezza da las datas;
4. l’archivaziun.
Art. 46 1 Tgi che vegn violà illegalmain tras las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil e che exequeschan lur activitad uffiziala, ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun dal donn ed – en cas che la gre- vezza da la violaziun giustifitgescha quai – ina bunificaziun 2 Star bun sto il chantun; el po prender regress sin las persunas che han chaschunà la violaziun intenziunadamain u per greva negligientscha. 3 Per las persunas che vegnan engaschadas da la Confederaziun vegn applitgada la Lescha da responsabladad dals 14 da mars 195863.
Art. 47 1 Las persunas che lavuran tar ils uffizis da stadi civil e che violeschan sapientivamain u per negligientscha l’obligaziun d’uffizi, vegnan cha- stiadas da l’autoritad da surveglianza cun mesiras disciplinaras. 2 La mesira disciplinara cumpiglia ina reprimanda, ina multa fin 1 000 francs u – en cas grevs – ina destituziun da l’uffizi. 3 La persecuziun penala resta resalvada.
Art. 48 1 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns executivas. 2 El regla cunzunt:
1. ils registers che ston vegnir manads e las indicaziuns che ston vegnir inscrittas;
2. il diever dal numer d’assicuranza tenor l’artitgel 50c da la Lescha federala dals 20 da december 194664 davart l’assicu- ranza per vegls e survivents per barattar en furma electronica las datas tranter ils registers uffizials da persunas;
3. l’administraziun dal register; 4. la surveglianza.65
3 Per garantir in’execuziun fidada e professiunala po il Cussegl federal decretar pretensiuns minimalas a la scolaziun ed a la furmaziun sup-
63 SR 170.32 64 SR 831.10 65 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 23 da zercl. 2006 davart l’armonisaziun
dals registers, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2006 4165; BBl 2006 427).
II. Respon- sabladad
III. Mesiras disciplinaras
C. Disposiziuns executivas I. Dretg federal
Cudesch civil svizzer
17
210
plementara da las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil sco er al grad d’occupaziun dals funcziunaris da stadi civil. 4 El fixescha las taxas che ston vegnir incassadas en il sectur dal stadi civil. 5 El determinescha las premissas, tenor las qualas igl è admess, sin via electronica, da:
1. annunziar cas da stadi civil; 2. far decleraziuns davart il stadi civil; 3. trametter communicaziuns ed extracts dal register.66
Art. 49 1 Ils chantuns fixeschan ils circuls da stadi civil. 2 Els decreteschan las disposiziuns executivas necessarias en il rom dal dretg federal. 3 Las prescripziuns chantunalas – cun excepziun da quellas davart la salarisaziun da las persunas che lavuran en il sectur dal stadi civil – ston vegnir approvadas da la Confederaziun per esser valaivlas.
Art. 50 e 51 Abolì
Segund titel: Las persunas giuridicas Emprim chapitel: Disposiziuns generalas
Art. 52 1 Las cuminanzas da persunas ch’èn organisadas corporativamain sco er ils instituts che han in intent spezial ed ils instituts autonoms acqui- stan la persunalitad giuridica tras l’inscripziun en il register da com- merzi. 2 Dispensads da l’inscripziun èn las corporaziuns ed ils instituts da dretg public sco er las uniuns che n’han betg finamiras economicas.67 3 Cuminanzas da persunas ed instituts cun intents immorals u illegals na pon betg acquistar la persunalitad giuridica.
66 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
67 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal "Groupe d’action financière", revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).
II. Dretg chantunal
A. Persunalitad
Cudesch civil svizzer
18
210
Art. 53 Las persunas giuridicas èn ablas da giudair tut ils dretgs e d’ademplir tut las obligaziuns che na dependan betg obligatoricamain da las quali- tads natiralas da l’uman, sco la schlattaina, la vegliadetgna u la paren- tella.
Art. 54 Las persunas giuridicas èn ablas d’agir, uschespert ch’igl èn vegnids nominads ils organs che la lescha u ch’ils statuts pretendan per quest intent.
Art. 55 1 Ils organs han l’incumbensa d’exprimer la voluntad da la persuna giuridica. 2 Els obligheschan la persuna giuridica tant tras la conclusiun d’acts giuridics sco er tras lur ulteriur cumportament. 3 Las persunas che ageschan èn ultra da quai responsablas persunal- main per lur falliments.
Art. 5668
La sedia da la persuna giuridica sa chatta al lieu da sia administraziun, nun ch’ils statuts fixeschian insatge auter.
Art. 57 1 Sch’ina persuna giuridica vegn dissolvida, croda sia facultad a la communitad (Confederaziun, chantun, vischnanca), a la quala ella ha appartegnì tenor ses intent, nun che la lescha, ils statuts, il document da fundaziun u ils organs cumpetents hajan fixà insatge auter. 2 La facultad sto vegnir utilisada uschenavant sco pussaivel tenor l’in- tent da fin ussa. 3 Sch’ina persuna giuridica vegn dissolvida, perquai ch’ella ha fina- miras immoralas u illegalas, croda sia facultad a la communitad, er sch’igl è vegnì fixà insatge auter.69
Art. 58
68 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
69 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
B. Giudiment dals dretgs civils
C. Abilitad d’agir I. Premissa
II. Moda
D. Sedia
E. Dissoluziun I. Utilisaziun da la facultad
II. Liquidaziun
Cudesch civil svizzer
19
210
La facultad da las persunas giuridicas vegn liquidada tenor las pre- scripziuns che valan per las associaziuns.
Art. 59 1 Per las corporaziuns e per ils instituts da dretg public e da caracter ecclesiastic resta resalvà il dretg public da la Confederaziun e dals chantuns. 2 Cuminanzas da persunas che han ina finamira economica èn sut- tamessas a las disposiziuns davart las societads e davart las associa- ziuns. 3 Associaziuns da pastgira cuminaivla e corporaziuns sumegliantas restan suttamessas a las disposiziuns dal dretg chantunal.
Segund chapitel: Las uniuns
Art. 60 1 Uniuns che sa deditgeschan ad ina incumbensa politica, religiusa, scientifica, artistica, da beneficenza u da divertiment ubain ad in’autra incumbensa betg economica acquistan la persunalitad, uschespert che la voluntad d’exister sco corporaziun resulta da lur statuts. 2 Ils statuts ston esser redigids en scrit e cuntegnair las disposiziuns necessarias davart l’intent, davart ils meds finanzials e davart l’organi- saziun da l’uniun.
Art. 61 1 Cur ch’ils statuts èn approvads e cur che la suprastanza è nominada, è l’uniun autorisada da sa laschar inscriver en il register da commerzi. 2 L’inscripziun è obligatorica, sche l’uniun:
1. maina in manaschi en moda commerziala per cuntanscher ses intent;
2. è suttamessa a l’obligaziun da laschar reveder ils quints.71 3 A l’annunzia da l’inscripziun ston vegnir agiuntads ils statuts e la glista dals commembers da la suprastanza.
70 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
71 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
F. Resalva dal dretg public sco er dal dretg da societads e d’associaziuns
A. Fundaziun I. Organisaziun corporativa
II. Inscripziun en il register da commerzi70
Cudesch civil svizzer
20
210
Art. 62 Las uniuns che na pon betg acquistar u che n’han betg anc acquistà la persunalitad vegnan tractadas sco las societads simplas.
Art. 63 1 Sch’ils statuts na cuntegnan naginas prescripziuns davart l’organisa- ziun e davart la relaziun da l’uniun tar ses commembers, vegnan appli- tgadas las disposiziuns qua sutvart. 2 Ils statuts na pon betg midar disposiziuns che ston vegnir applitgadas tenor la lescha.
Art. 64 1 La radunanza generala è l’organ suprem da l’uniun. 2 Ella vegn convocada da la suprastanza. 3 La convocaziun vegn fatga tenor las prescripziuns dals statuts ed ultra da quai tenor la lescha, sch’in tschintgavel dals commembers pretenda quai.
Art. 65 1 La radunanza generala decida davart la recepziun e davart l’exclu- siun da commembers, elegia la suprastanza e concluda tut las chaussas che n’èn betg vegnidas surdadas ad auters organs da l’uniun. 2 Ella surveglia l’activitad dals organs ed als po revocar da tut temp, senza pregiuditgar lur dretgs che sa basan sin contracts existents. 3 Il dretg da revocaziun exista tenor la lescha, sch’in motiv relevant giustifitgescha la revocaziun.
Art. 66 1 Ils conclus da l’uniun vegnan prendids da la radunanza generala. 2 Sche tut ils commembers dattan lur consentiment en scrit ad ina proposta, ha quai la medema vigur sco in conclus da la radunanza generala.
Art. 67 1 En la radunanza generala han tut ils commembers il medem dretg da votar. 2 Ils conclus da l’uniun vegnan prendids cun la maioritad da las vuschs dals commembers preschents.
III. Uniuns senza persunalitad
IV. Relaziun tranter statuts e lescha
B. Organisaziun I. Radunanza generala 1. Impurtanza e convocaziun
2. Cumpetenza
3. Conclus da l’uniun a. Furma
b. Dretg da votar e maioritad
Cudesch civil svizzer
21
210
3 Davart chaussas che n’èn betg vegnidas annunziadas ordavant tenor l’urden dastgi vegnir concludì mo, sch’ils statuts permettan expressi- vamain quai.
Art. 68 Mintga commember è exclus dal dretg da votar tenor la lescha, sche l’uniun concluda davart in act giuridic u davart ina dispita giuridica tranter el, ses consort u in parent en lingia directa d’ina vart e l’uniun da l’autra vart.
Art. 69 La suprastanza ha il dretg e l’obligaziun da manar ils affars da l’uniun e da la represchentar tenor las cumpetenzas concedidas tras ils statuts.
Art. 69a73
La suprastanza maina ils cudeschs da fatschenta da l’uniun. Las pre- scripziuns dal Dretg d’obligaziuns74 davart la contabilitad commer- ziala e davart il rendaquint valan tenor il senn.
Art. 69b75 1 L’uniun sto laschar far in post da revisiun ina controlla ordinaria da sia contabilitad, sche duas da las suandantas grondezzas vegnan sur- passadas durant 2 onns da gestiun consecutivs:
1. summa da bilantscha da 10 milliuns francs; 2. retgav da la svieuta da 20 milliuns francs; 3. 50 plazzas a temp cumplain en la media annuala.
2 L’uniun sto laschar far in post da revisiun ina controlla limitada da sia contabilitad, sche quai vegn pretendì d’in commember da l’uniun ch’è suttamess ad ina responsabladad persunala u ch’è obligà da far pajaments supplementars.
72 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
73 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas; AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 23 da dec. 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).
74 SR 220 75 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er
adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
c. Exclusiun dal dretg da votar
II. Suprastanza 1. Dretgs ed obligaziuns en general72
2. Contabilitad
III. Post da revisiun
Cudesch civil svizzer
22
210
3 Las prescripziuns dal Dretg d’obligaziuns76 davart il post da revisiun da societads anonimas èn applitgablas correspundentamain. 4 En ils ulteriurs cas èn ils statuts e la radunanza generala77 libers da reglar la revisiun.
Art. 69c78 1 Sch’ina uniun n’ha betg tut ils organs prescrits, po in commember u in creditur dumandar il derschader da prender las mesiras necessarias. 2 Il derschader po en spezial fixar a l’uniun in termin per restabilir il stadi legal e – sche necessari – nominar in curatur. 3 L’uniun surpiglia ils custs da questas mesiras. Il derschader po obli- gar l’uniun da pajar ina provisiun a las persunas nominadas. 4 En cas da motivs relevants po l’uniun pretender dal derschader ch’el revocheschia persunas ch’el ha nominà.
Art. 70 1 Novs commembers pon entrar da tut temp en l’uniun. 2 L’extrada è admissibla tenor la lescha, sch’ella vegn annunziada 6 mais avant la fin da l’onn chalendar u – sch’igl è previsa ina perioda administrativa – 6 mais avant la fin da quella. 3 La commembranza na po betg vegnir alienada u ertada.
Art. 7179
Contribuziuns pon vegnir pretendidas dals commembers, sch’ils sta- tuts prevesan quai.
Art. 72 1 Ils statuts pon fixar ils motivs per excluder in commember; els pon permetter l’exclusiun er senza inditgar ils motivs.
76 SR 220 77 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala (art. 58 al. 1 LParl;
SR 171.10). 78 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er
adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
79 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da dec. 2004 (Fixaziun da las contribuziuns dals commembers d’uniuns), en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 2117; BBl 2004 4835 4843).
IV. Mancanzas en l’organisaziun
C. Commem- branza I. Entrada ed extrada
II. Contribuziuns
III. Exclusiun
Cudesch civil svizzer
23
210
2 En quests cas na po l’exclusiun betg vegnir contestada davant il der- schader pervia dals motivs d’exclusiun. 3 Sch’ils statuts na cuntegnan naginas disposiziuns en quest reguard, dastga in commember vegnir exclus mo tras in conclus da l’uniun e per motivs relevants.
Art. 73 1 Commembers ch’extreschan u che vegnan exclus n’han nagin dretg da la facultad da l’uniun. 2 Els ston pajar lur contribuziun per il temp ch’els èn stads commem- bers.
Art. 74 Nagin commember na po vegnir sfurzà d’acceptar ina midada da l’in- tent da l’uniun.
Art. 75 Mintga commember che n’ha betg approvà conclus che violeschan la lescha u ils statuts po – tenor la lescha ed entaifer 1 mais suenter ch’el ha survegnì enconuschientscha da tals – contestar quels davant il der- schader.
Art. 75a80
Per las obligaziuns da l’uniun stat buna la facultad da l’uniun. Ella stat buna exclusivamain, nun ch’ils statuts fixeschian insatge auter.
Art. 76 L’uniun po concluder da tut temp da sa dissolver.
Art. 77 L’uniun vegn dissolvida tenor la lescha, sch’ella è insolventa u sche la suprastanza na po betg pli vegnir nominada tenor ils statuts.
Art. 78 L’uniun vegn dissolvida tras il derschader sin basa d’in plant da l’au- toritad cumpetenta u d’ina persuna participada, sche l’intent da l’uniun è immoral u illegal.
80 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da dec. 2004 (Fixaziun da las contribuziuns dals commembers d’uniuns), en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 2117; BBl 2004 4835 4843).
IV. Effects da l’extrada e da l’exclusiun
V. Protecziun da l’intent da l’uniun
VI. Protecziun dals dretgs dals commembers
Cbis. Respon- sabladad
D. Dissoluziun I. Modas 1. Conclus da l’uniun
2. Tenor la lescha
3. Tras sentenzia
Cudesch civil svizzer
24
210
Art. 79 Sche l’uniun è inscritta en il register da commerzi, ha la suprastanza u il derschader da communitgar la dissoluziun al manader dal register, per che quel extinguia l’inscripziun.
Terz chapitel: Las fundaziuns
Art. 80 Per constituir ina fundaziun sto ina facultad vegnir deditgada ad in in- tent spezial.
Art. 81 1 La fundaziun vegn constituida tras in document public u tras ina di- sposiziun per causa da mort.81 2 L’inscripziun en il register da commerzi ha lieu sin basa dal docu- ment da fundaziun ed – en cas da basegn – sin ordinaziun da l’autori- tad da surveglianza, inditgond ils commembers da l’administraziun. 3 L’autoritad che avra la disposiziun per causa da mort, communitge- scha a l’administratur dal register da commerzi la constituziun da la fundaziun.82
Art. 82 Ina fundaziun po vegnir contestada dals ertavels u dals crediturs dal fundatur da medema maniera sco ina donaziun.
Art. 8383
Ils organs da la fundaziun e la moda da l’administraziun vegnan deter- minads tras il document da fundaziun.
Art. 83a84
81 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
82 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
83 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
84 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 23 da dec. 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 6679; BBl 2008 1589).
II. Extincziun da l’inscripziun en il register
A. Constituziun I. En general
II. Furma
III. Contestaziun
B. Organisaziun I. En general
II. Contabilitad
Cudesch civil svizzer
25
210
L’organ suprem da la fundaziun maina ils cudeschs da fatschenta da la fundaziun. Las prescripziuns dal Dretg d’obligaziuns85 davart la con- tabilitad commerziala e davart il rendaquint valan tenor il senn.
Art. 83b86 1 L’organ suprem da la fundaziun designescha in post da revisiun. 2 L’autoritad da surveglianza po deliberar ina fundaziun da l’obliga- ziun da designar in post da revisiun. Il Cussegl federal fixescha las premissas per la deliberaziun. 3 Sch’i n’existan naginas prescripziuns spezialas per las fundaziuns, èn applitgablas correspundentamain las prescripziuns dal Dretg d’obliga- ziuns87 davart il post da revisiun da societads anonimas. 4 Sche la fundaziun è obligada da far ina revisiun limitada, po ella pre- tender da l’autoritad da surveglianza ina revisiun ordinaria, sche quai è necessari per giuditgar en moda fidada la situaziun da facultad e da rendita da la fundaziun.
Art. 83c88
Il post da revisiun transmetta a l’autoritad da surveglianza ina copia dal rapport da revisiun sco er da tut las communicaziuns relevantas ch’èn vegnidas adressadas a la fundaziun.
Art. 83d89 1 Sche l’organisaziun previsa n’è betg suffizienta, sche la fundaziun n’ha betg tut ils organs prescrits u sche la cumposiziun d’in da quests organs na correspunda betg a las prescripziuns, sto l’autoritad da sur- veglianza prender las mesiras necessarias. En spezial po ella:
1. fixar a la fundaziun in termin per restabilir il stadi legal; u 2. nominar l’organ mancant u in curatur.
85 SR 220 86 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545;
BBl 2003 8153 8191). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
87 SR 220 88 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er
adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
89 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da com- merzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
III. Post da revisiun 1. Obligaziun da revisiun e dretg applitgabel
2. Relaziun tar l’autoritad da surveglianza
IV. Mancanzas en l’organisaziun
Cudesch civil svizzer
26
210
2 Sche la fundaziun na po betg vegnir organisada tenor ses intent, sto l’autoritad da surveglianza attribuir la facultad ad in’autra fundaziun che ha in intent uschè sumegliant sco pussaivel. 3 La fundaziun surpiglia ils custs da questas mesiras. L’autoritad da surveglianza po obligar la fundaziun da pajar ina provisiun a las persu- nas nominadas. 4 En cas da motivs relevants po la fundaziun pretender da l’autoritad da surveglianza ch’ella revocheschia persunas ch’ella ha nominà.
Art. 84 1 Las fundaziuns èn suttamessas a la surveglianza da quella communi- tad (Confederaziun, chantun, vischnanca), a la quala ellas appartegnan tenor lur intent. 1bis Ils chantuns pon suttametter las fundaziuns, per las qualas lur vischnancas èn cumpetentas, a l’autoritad da surveglianza chantu- nala.90 2 L’autoritad da surveglianza ha da procurar che la facultad da la fun- daziun vegnia duvrada tenor ses intents.
Art. 84a91 1 Sch’igl exista ina tema fundada che la fundaziun saja surdebitada u na possia betg pli ademplir sias obligaziuns a lunga vista, fa l’organ suprem da la fundaziun ina bilantscha intermediara sin basa da las va- lurs d’alienaziun e la suttametta a la controlla dal post da revisiun. Sche la fundaziun n’ha betg in post da revisiun, suttametta l’organ su- prem da la fundaziun la bilantscha intermediara a l’autoritad da surve- glianza. 2 Sch’il post da revisiun constatescha che la fundaziun è surdebitada u na po betg ademplir sias obligaziuns a lunga vista, suttametta el la bi- lantscha intermediara a l’autoritad da surveglianza. 3 L’autoritad da surveglianza cumonda a l’organ suprem da la funda- ziun da prender las mesiras necessarias. Sche quel na fa nagut, prenda l’autoritad da surveglianza las mesiras necessarias. 4 En cas da basegn dumonda l’autoritad da surveglianza mesiras d’execuziun sfurzada; las disposiziuns dal dretg d’aczias davart la decleraziuns u davart la suspensiun dal concurs èn applitgablas tenor il senn.
90 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
91 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
C. Surveglianza
Cbis. Mesiras en cas da sur- debitaziun e d’insolvenza
Cudesch civil svizzer
27
210
Art. 84b92
Art. 8593
Sin dumonda da l’autoritad da surveglianza e suenter avair tadlà l’or- gan suprem da la fundaziun po l’autoritad federala u chantunala cum- petenta midar l’organisaziun da la fundaziun, sche quai è urgentamain necessari per conservar la facultad u per mantegnair l’intent da la fun- daziun.
Art. 86 1 Sin dumonda da l’autoritad da surveglianza u da l’organ suprem da la fundaziun po l’autoritad federala u chantunala cumpetenta midar l’intent da la fundaziun, sche ses intent oriund ha survegnì in caracter u in effect tut different, uschia che la fundaziun na correspunda appa- rentamain betg pli a la voluntad dal fundatur.95 2 Sut las medemas premissas pon vegnir abolidas u midadas grevezzas u cundiziuns, sche quellas restrenschan l’intent da la fundaziun.
Art. 86a96 1 L’autoritad federala u chantunala cumpetenta mida l’intent d’ina fundaziun sin dumonda dal fundatur u sin basa da sia disposiziun per causa da mort, sch’ina midada d’intent è resalvada en il document da fundaziun e sch’igl èn passads almain 10 onns dapi che la fundaziun è vegnida constituida u dapi ch’il fundatur ha dumandà l’ultima midada. 2 Sche la fundaziun ha in intent public u d’utilitad publica tenor l’arti- tgel 56 litera g da la Lescha federala dals 14 da december 199097 davart la taglia federala directa, sto il nov intent medemamain esser public u d’utilitad publica. 3 Il dretg da midar l’intent da la fundaziun na po betg vegnir ertà u transferì. Sch’il fundatur è ina persuna giuridica, extingua quest dretg il pli tard 20 onns suenter che la fundaziun è vegnida constituida.
92 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns; AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191). Abolì tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
93 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
94 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
95 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
96 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
97 SR 642.11
D. Trans- furmaziun I. Midada da l’organisaziun
II. Midada da l’intent 1. Sin dumonda da l’autoritad da surveglianza u da l’organ suprem da la fundaziun94
2. Sin dumonda dal fundatur u sin basa da sia disposiziun per causa da mort
Cudesch civil svizzer
28
210
4 Sche pliras persunas han constituì la fundaziun, pon ellas dumandar mo cuminaivlamain da midar l’intent da la fundaziun. 5 L’autoritad che avra la disposiziun per causa da mort, communitge- scha a l’autoritad da surveglianza cumpetenta l’ordinaziun da midar l’intent da la fundaziun.
Art. 86b98
Suenter avair tadlà l’organ suprem da la fundaziun po l’autoritad da surveglianza far midadas minimalas vi dal document da fundaziun, sche quai para dad esser inditgà per motivs objectivamain giustifitgads e sch’i na vegnan violads nagins dretgs da terzas persunas.
Art. 87 1 Cun resalva dal dretg public n’èn las fundaziuns da famiglia e las fundaziuns ecclesiasticas betg suttamessas a l’autoritad da surveglian- za. 1bis Ellas èn deliberadas da l’obligaziun da designar in post da revi- siun.99 2 Davart dispitas da dretg privat decida il derschader.
Art. 88100 1 L’autoritad federala u chantunala cumpetenta dissolva la fundaziun sin dumonda u d’uffizi, sche:
1. l’intent da la fundaziun è daventà nuncuntanschibel e la funda- ziun na po betg vegnir mantegnida tras ina midada dal docu- ment da fundaziun; u
2. l’intent da la fundaziun è daventà illegal u immoral. 2 Fundaziuns da famiglia e fundaziuns ecclesiasticas vegnan dissolvi- das dal derschader.
Art. 89101 1 Il dretg da proponer u da purtar plant sin dissoluziun da la fundaziun ha mintga persuna che ha in interess.
98 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
99 Integrà tras la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
100 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
101 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 8 d’oct. 2004 (Dretg da fundaziuns), en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 4545; BBl 2003 8153 8191).
III. Midadas minimalas dal document da fundaziun
E. Fundaziuns da famiglia e fundaziuns ecclesiasticas
F. Dissoluziun ed extincziun en il register I. Dissoluziun tras l’autoritad cumpetenta
II. Dretg da far propostas da purtar plant, extincziun en il register
Cudesch civil svizzer
29
210
2 La dissoluziun sto vegnir annunziada al manader dal register, per che quel extinguia l’inscripziun.
Art. 89a102 1 Per instituziuns da prevenziun per il persunal, ch’èn vegnidas consti- tuidas en furma da fundaziuns tenor l’artitgel 331 dal Dretg d’obliga- ziuns104, valan ultra da quai las suandantas disposiziuns.105 2 Ils organs da la fundaziun han da dar als benefiziaris las infurma- ziuns necessarias davart l’organisaziun, davart l’activitad e davart la situaziun finanziala da la fundaziun. 3 Sch’ils lavurants pajan contribuziuns a la fundaziun, ston els pudair sa participar a l’administraziun almain en la dimensiun da questas contribuziuns; sche pussaivel han ils lavurants d’eleger lur represchen- tanza or dal ravugl dal persunal dal patrun.106 4 …107 5 Ils benefiziaris pon pretender davant il derschader da survegnir las prestaziuns da la fundaziun, sch’els han pajà contribuziuns a la funda- ziun u sch’els han il dretg da survegnir prestaziuns tenor las disposi- ziuns da la fundaziun. 6 Per fundaziuns per il provediment dal persunal, ch’èn activas sin il champ da la prevenziun per vegls, survivents ed invaliditad e ch’èn suttamessas a la Lescha dals 17 da december 1993108 davart la libra circulaziun (LFLP), valan ultra da quai las suandantas disposiziuns da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982109 davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad (LPP) davart:110
102 Integrà tras la cifra II da la LF dals 21 da mars 1958, en vigur dapi il 1. da fan. 1958 (AS 1958 379; BBl 1956 II 825). Fin a l’entrada en vigur da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants) il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725): art. 89bis.
103 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zercl. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).
104 SR 220 105 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zercl. 1971, en vigur dapi il
1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241). 106 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zercl. 1971, en vigur dapi il
1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241). 107 Abolì tras la cifra III da la LF dals 21 da zercl. 1996, en vigur dapi il 1. da schan. 1997
(AS 1996 3067; BBl 1996 I 564 580). 108 SR 831.42 109 SR 831.40 110 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da settember 2015 (Fundaziuns per il provediment
dal persunal), en vigur dapi il 1. d’avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).
G. Fundaziuns per il prove- diment dal persunal103
Cudesch civil svizzer
30
210
1.111 la definiziun ed ils princips da la prevenziun professiunala sco er dal salari assicurabel u da las entradas assicurablas (art. 1. 33a e 33b),
2.112 l’attribuziun da las persunas a la AVS (art. 5 al. 1); 3. ils benefiziaris da prestaziuns per survivents (art. 20a), 3a.113 l’adattaziun da la renta d’invaliditad suenter la cumpensa-
ziun da la prevenziun professiunala (art. 24 al. 5), 3b.114 la cuntinuaziun provisorica da l’assicuranza ed il mantegni-
ment dal dretg da prestaziuns en cas che la renta da l’assicu- ranza d’invaliditad vegn reducida u abolida (art. 26a),
4a.115 il consentiment en cas d’ina cumpensaziun en chapital (art. 37a),
4.116 l’adattaziun da las prestaziuns reglamentaras al svilup dals pretschs (art. 36 al. 2–4),
5. la surannaziun da dretgs e la conservaziun da documents da prevenziun (art. 41),
5a.117 l’utilisaziun, l’elavuraziun e la communicaziun dal numer da l’assicuranza per vegls e survivents (art. 48 al. 4, art. 85a lit. f ed art. 86a al. 2 lit. bbis),
6. la responsabladad (art. 52), 7.118 l’admissiun e las incumbensas dals organs da controlla (art.
52a–52e),
111 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Mesiras per facilitar a lavurants pli vegls la participaziun al martgà da lavur), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 4427; BBl 2007 5669).
112 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da settember 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d’avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).
113 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2011 (6. revisiun da la AI, emprim pachet da mesiras) (AS 2011 5659; BBl 2010 1817). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
114 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
115 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
116 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 4635; BBl 2003 6399).
117 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 23 da zercl. 2006 (Nov numer da l’AVS), en vigur dapi il 1. da dec. 2007 (AS 2007 5259; BBl 2006 501).
118 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).
Cudesch civil svizzer
31
210
8.119 l’integritad e la loialitad da las persunas responsablas, ils acts giuridics cun persunas da confidenza ed ils conflicts d’interess (art. 51b, 51c e 53a),
9. la liquidaziun parziala u totala (art. 53b–53d), 10.120 l’annullaziun da contracts (art. 53e e 53f), 11. il fond da garanzia (art. 56 al. 1 lit. c ed al. 2–5, art. 56a, 57
e 59), 12.121 la surveglianza e la surveglianza suprema (art. 61–62a e 64–
64c), 13.122 … 14.123 la segirezza finanziala (art. 65 al. 1, 3 e 4, art. 66 al. 4, art. 67
ed art. 72a–72g), 15. la transparenza (art. 65a), 16. las reservas (art. 65b), 17. ils contracts d’assicuranza tranter las instituziuns da preven-
ziun e las instituziuns d’assicuranza (art. 68 al. 3 e 4), 18. l’administraziun da la facultad (art. 71), 19. la giurisdicziun (art 73 e 74), 20. las disposiziuns penalas (art. 75–79), 21. il sa cumprar en (art. 79b), 22. il salari assicurabel e las entradas assicurablas (art. 79c), 23. l’infurmaziun da las persunas assicuradas (art. 86b).124
7 Per fundaziuns per il provediment dal persunal, ch’èn activas sin il champ da la prevenziun per vegls, survivents ed invaliditad, ma che n’èn betg suttamessas a la LFLP, sco ils uschenumnads fonds da pro-
119 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).
120 Versiun tenor la cifra II da la LF dals 20 da dec. 2006 (Midada da l’instituziun da prevenziun), en vigur dapi il 1. da matg 2007 (AS 2007 1803; BBl 2005 5941 5953).
121 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).
122 Abolì tras la cifra II 1 da la LF dals 19 da mars 2010 (Refurma structurala da la LPP), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3393; BBl 2007 5669).
123 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 17 da dec. 2010 (Finanziaziun da las instituziuns da prevenziun da corporaziuns da dretg public), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 3385; BBl 2008 8411).
124 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 25 da zercl. 1982 davart la prevenziun professiunala per vegls, survivents ed invaliditad (AS 1983 797; BBl 1976 I 149). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’oct. 2003 (1. revisiun da la LPP), cifras 6, 7, 10–12, 14 (cun excepziun da l’art. 66 al. 4), 15, 17–20 e 23 en vigur dapi il 1. d’avr. 2004, cifras 3–5, 8, 9, 13, 14 (art. 66 al. 4) e 16 en vigur dapi il 1. da schan. 2005, cifras 1, 21 e 22 en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2004 1677; BBl 2000 2637).
Cudesch civil svizzer
32
210
vediment da patruns cun prestaziuns a discreziun u las fundaziuns da finanziaziun, valan mo las suandantas disposiziuns da la LPP:
1. l’attribuziun da las persunas a la AVS (art. 5 al. 1); 2. l’utilisaziun, l’elavuraziun e la communicaziun dal numer da
la AVS (art. 48 al. 4, art. 85a lit. f ed art. 86a al. 2 lit. bbis); 3. la responsabladad (art. 52); 4. l’admissiun e las incumbensas dal post da revisiun (art. 52a,
52b e 52c al. 1 lit. a–d e g, 2 e 3); 5. l’integritad e la loialitad da las persunas responsablas, ils acts
giuridics cun persunas da confidenza ed ils conflicts d’interess (art. 51b, 51c e 53a);
6. la liquidaziun totala (art. 53c); 7. la surveglianza e la surveglianza suprema (art. 61–62a e 64–
64b); 8. la giurisdicziun (art 73 e 74); 9. las disposiziuns penalas (art. 75–79); 10. il tractament fiscal (art. 80, 81 al. 1 ed 83).125
8 Per las fundaziuns per il provediment dal persunal tenor l’alinea 7 valan plinavant las suandantas disposiziuns:
1. ellas administreschan lur facultad en ina moda che garantescha per segirezza, per in retgav suffizient sin las investiziuns e per ils meds liquids necessaris per ademplir lur incumbensas;
2. davart la liquidaziun parziala da fonds da provediment da patruns cun prestaziuns a discreziun dispona l’autoritad da surveglianza sin dumonda dal cussegl da fundaziun;
3. ellas tegnan quint, tenor il senn, dals princips dal tractament egual e da l’adequatezza.126
125 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d’avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).
126 Integrà tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2015 (Fundaziuns per il provediment dal persunal), en vigur dapi il 1. d’avr. 2016 (AS 2016 935; BBl 2014 6143 6649).
Cudesch civil svizzer
33
210
Segund titelbis:127 128 Las facultads collectadas
Art. 89b 1 Sch’i n’è betg vegnì procurà per l’administraziun u per utilisaziun da la facultad collectada tar ina collecta publica per intents d’utilitad pu- blica, ordinescha l’autoritad cumpetenta las mesiras necessarias. 2 Ella po nominar in curatur per la facultad collectada u attribuir la facultad ad in’uniun u ad ina fundaziun che ha in intent uschè sume- gliant sco pussaivel. 3 Per il curatur èn applitgablas tenor il senn las prescripziuns davart las curatellas en la protecziun da creschids.
Art. 89c 1 Cumpetent è il chantun, en il qual la gronda part da la facultad col- lectada è vegnida administrada. 2 Sch’il chantun na dispona betg autramain, è cumpetenta l’autoritad che surveglia las fundaziuns.
Segunda part: Il dretg da famiglia Emprima partiziun: Il dretg matrimonial Terz titel:129 La maridaglia Emprim chapitel: Il spusalizi
Art. 90 1 Il spusalizi vegn fundà cun l’empermischun da lètg. 2 Persunas minorennas na pon betg s’obligar cun l’empermischun da lètg senza che lur represchentanza legala dettia il consentiment.130 3 Il spusalizi na dat betg il dretg da purtar plant vers in spus che na vul betg maridar.
127 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala (art. 58 al. 1 LParl; SR 171.10)
128 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
129 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
130 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
A. Administra- ziun mancanta
B. Cumpetenza
A. Empermi- schun da lètg
Cudesch civil svizzer
34
210
Art. 91 1 En cas ch’il spusalizi vegn schlià pon ils spus pretender ch’ils regals, ch’els han fatg in a l’auter, vegnian restituids cun excepziun dals re- gals occasiunals normals, nun ch’il spusalizi vegnia schlià tras la mort. 2 Sch’ils regals n’èn betg pli avant maun, sa drizza la restituziun tenor las disposiziuns davart l’enritgiment nungiustifitgà.
Art. 92 Sch’in dals spus ha fatg spesas en buna fai en vista a la maridaglia, po el – en cas ch’il spusalizi vegn schlià – pretender da l’auter spus ina indemnisaziun adequata, sche quai na para betg dad esser malgist en vista a tut las circumstanzas.
Art. 93 Las pretensiuns che resultan dal spusalizi suranneschan 1 onn suenter la schliaziun.
Segund chapitel: Las premissas per la lètg
Art. 94 1 Per pudair maridar ston ils spus avair cumplenì il 18avel onn da ve- gliadetgna ed esser abels da giuditgar. 2 …131
Art. 95 1 La maridaglia tranter parents en lingia directa sco er tranter fragliuns u mezs fragliuns è scumandada, e quai independentamain dal fatg sch’els èn parents in cun l’auter tras derivanza u tras adopziun.133 2 L’adopziun n’annullescha betg l’impediment per la lètg da la paren- tella tranter l’uffant adoptà e sia descendenza d’ina vart e tranter sia famiglia natirala da l’autra vart.
131 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
132 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
133 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
B. Schliaziun dal spusalizi I. Regals
II. Contribuziuns
III. Surannaziun
A. Abilitad da maridar
B. Impediments per la lètg I. Parentella132
Cudesch civil svizzer
35
210
Art. 96 Tgi che vul maridar danovamain sto cumprovar che sia lètg preceden- ta saja vegnida declerada sco nunvalaivla u saja vegnida schliada.
Terz chapitel: Publicaziun e celebraziun da la maridaglia
Art. 97 1 La lètg vegn concludida davant il funcziunari da stadi civil suenter la procedura da preparaziun. 2 Ils spus pon maridar en il circul da stadi civil da lur tscherna. 3 Ina maridaglia religiusa na dastga betg vegnir fatga avant la marida- glia civila.
Art. 97a134 1 Il funcziunari da stadi civil n’entra betg en la dumonda, sch’ils spus na vulan evidentamain betg fundar ina communitad da vita, mabain vulan guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e davart la dimora da persunas estras. 2 Il funcziunari da stadi civil taidla ils spus e po procurar per infurma- ziuns tar autras autoritads u tar terzas persunas.
Art. 98 1 Ils spus fan la dumonda per manar tras la procedura da preparaziun tar l’uffizi da stadi civil dal lieu da domicil da la spusa u dal spus. 2 Els ston cumparair persunalmain. Sch’els cumprovan che quai na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els, vegni permess da realisar la procedura da preparaziun en scrit. 3 Els ston cumprovar lur persunalias cun documents e ston declerar persunalmain tar l’uffizi da stadi civil ch’els adempleschian las pre- missas per la lètg; els preschentan ils consentiments necessaris. 4 Spus che n’èn betg burgais svizzers ston cumprovar durant la proce- dura da preparaziun che lur dimora en Svizra saja legala.135
134 Integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).
135 Integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zercl. 2009 (impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3057; BBl 2008 2467 2481).
II. Lètg precedenta
A. Princips
Abis. Guntgida dal dretg da persunas estras
B. Procedura da preparaziun I. Dumonda
Cudesch civil svizzer
36
210
Art. 99 1 L’uffizi da stadi civil examinescha, sche:
1. la dumonda è vegnida inoltrada tenor l’urden; 2. l’identitad dals spus constat; 3.136 las premissas per la lètg èn ademplidas, en spezial sch’i n’exi-
stan naginas circumstanzas, tenor las qualas la dumonda na correspunda evidentamain betg a la libra voluntad dals spus.
2 Sche questas pretensiuns èn ademplidas, communitgescha el als spus la terminaziun da la procedura da preparaziun sco er ils termins legals per la maridaglia. 3 En enclegientscha cun ils spus fixescha el il termin da la maridaglia en il rom da las prescripziuns chantunalas u emetta sin dumonda in’autorisaziun per maridar en in auter circul da stadi civil. 4 L’uffizi da stadi civil communitgescha a l’autoritad cumpetenta l’identitad da spus che n’han betg cumprovà che lur dimora en Svizra saja legala.137
Art. 100 1 La maridaglia po avair lieu il pli baud 10 dis ed il pli tard 3 mais suenter che la terminaziun da la procedura da preparaziun è vegnida communitgada. 2 Sch’in dals spus è en privel da mort e sch’ins sto temair che la maridaglia na possia betg pli vegnir celebrada observond il termin da 10 dis, po il funcziunari da stadi civil scursanir il termin sin conferma dal medi u celebrar immediatamain la maridaglia.
Art. 101 1 La maridaglia vegn celebrada en il local da maridaglia dal circul da stadi civil ch’ils spus han tschernì. 2 Sche la procedura da preparaziun è vegnida fatga en in auter circul da stadi civil, ston ils spus preschentar in’autorisaziun da maridaglia. 3 Sch’ils spus cumprovan ch’i na po evidentamain betg vegnir pretendì dad els da sa render en il local da maridaglia, po la maridaglia vegnir celebrada en in auter lieu.
136 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
137 Integrà tras la cifra I da la LF dals 12 da zercl. 2009 (impedir lètgs en cas da dimora illegala), en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3057; BBl 2008 2467 2481).
II. Realisaziun e terminaziun da la procedura da preparaziun
III. Termins
C. Maridaglia I. Lieu
Cudesch civil svizzer
37
210
Art. 102 1 La maridaglia vegn celebrada publicamain ed en preschientscha da duas perditgas maiorennas ed ablas da giuditgar.138 2 Il funcziunari da stadi civil dumonda separadamain la spusa ed il spus, sch’els veglian s’unir tras il liom da la lètg. 3 Sch’ils spus dattan ina resposta affirmativa, declera il funcziunari da stadi civil che la lètg saja concludida en virtid dal consentiment vicendaivel.
Art. 103 Il Cussegl federal ed – en il rom da lur cumpetenzas – ils chantuns decreteschan las disposiziuns executivas necessarias.
Quart chapitel: La nunvalaivladad da la lètg
Art. 104 La lètg ch’è vegnida concludida davant il funcziunari da stadi civil po mo vegnir declerada sco nunvalaivla per in dals motivs ch’èn num- nads en quest chapitel.
Art. 105 In motiv da nunvalaivladad è avant maun, sche:
1. in dals consorts139 è gia maridà il mument da la celebraziun da la maridaglia e la lètg da pli baud n’è betg vegnida schliada tras divorzi u tras la mort dal partenari;
2. in dals consorts n’è betg abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia ed el n’ha dapi lura betg pli recu- perà l’abilitad da giuditgar;
3.140 la maridaglia è scumandada pervia da parentella tranter con- sorts;
4.141 in dals consorts na vul betg fundar ina communitad da vita, mabain vul guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e da- vart la dimora da persunas estras.
138 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
139 I sa tracta d’ina noziun giuridica fixa che cumpiglia persunas da tuttas duas schlattainas (cuntrari a noziuns sco «um» e «dunna»).
140 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2006 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
141 Integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).
II. Furma
D. Disposiziuns executivas
A. Princip
B. Nunvalaivla- dad illimitada I. Motivs
Cudesch civil svizzer
38
210
5.142 in dals consorts n’ha betg concludì la lètg da libra voluntad; 6.143 in dals consorts è minoren, nun che la cuntinuaziun da la lètg
correspundia als interess predominants da quest consort.
Art. 106 1 Il plant sto vegnir purtà d’uffizi da l’autoritad chantunala cumpetenta al lieu da domicil dals consorts; ultra da quai po mintgin purtar plant che ha in interess londervi. Uschenavant che quai è cumpatibel cun lur incumbensas, annunzian las autoritads federalas e chantunalas a l’au- toritad ch’è cumpetenta per il plant, sch’ellas han motivs da supponer ch’igl existia in motiv da nunvalaivladad.144 2 Suenter la schliaziun da la lètg na vegn sia nunvalaivladad betg pli persequitada d’uffizi; dentant po mintgin che ha in interess londervi pretender la decleraziun da nunvalaivladad. 3 Quest plant po vegnir inoltrà da tut temp.
Art. 107 In consort po pretender che la lètg vegnia declerada sco nunvalaivla, sch’el:
1. n’è betg stà abel da giuditgar il mument da la celebraziun da la maridaglia per in motiv temporar;
2. ha consentì per sbagl a la maridaglia, saja quai ch’el n’ha in- summa betg vulì la lètg sco tala u ch’el n’ha betg vulì la ma- ridaglia cun la persuna respectiva;
3. ha concludì la lètg, perquai ch’el è vegnì engianà intenziuna- damain davart qualitads persunalas essenzialas da l’autra per- suna;
4.145 ...
Art. 108 1 Il plant da nunvalaivladad sto vegnir inoltrà entaifer 6 mais dapi ch’il motiv da nunvalaivladad è vegnì enconuschent u dapi che l’influenza da la smanatscha è crudada davent, en mintga cas dentant avant la sca- denza da 5 onns dapi la celebraziun da la maridaglia.
142 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
143 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
144 Integrà l’ultima frasa tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter maridaglias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
145 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 15 da zercl. 2012 davart mesiras cunter marida- glias sfurzadas, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2013 1035; BBl 2011 2185).
II. Plant
C. Nunvalaivla- dad limitada I. Motivs
II. Plant
Cudesch civil svizzer
39
210
2 Il dretg da purtar plant na vegn betg transferì als ertavels; in ertavel po dentant cuntinuar cun il plant ch’è gia vegnì inoltrà.
Art. 109 1 Ina lètg daventa nunvalaivla pir suenter ch’il derschader ha pronun- zià la decleraziun da nunvalaivladad; fin che questa sentenzia n’è betg pronunziada, ha la lètg – cun excepziun da las pretensiuns dal dretg d’ierta ch’il consort survivent perda en mintga cas – tut ils effects d’ina lètg valaivla. 2 Per las consequenzas da la decleraziun da nunvalaivladad giudiziala per ils consorts e per ils uffants valan tenor il senn las disposiziuns davart il divorzi. 3 La presumziun da paternitad dal consort scada, sche la lètg è vegnida declerada sco nunvalaivla, perquai ch’ella era vegnida serrada per guntgir las disposiziuns davart l’admissiun e davart la dimora da per- sunas estras.146
Art. 110147
Quart titel:148 Il divorzi e la separaziun da la lètg Emprim chapitel: Las premissas per il divorzi
Art. 111149 1 Sch’ils consorts dumondan cuminaivlamain il divorzi e sch’els inol- treschan ina cunvegna cumpletta davart las consequenzas dal divorzi, inclusiv ils mussaments necessaris e lur propostas cuminaivlas concer- nent ils uffants, als taidla il derschader separadamain ed ensemen. L’audiziun po cumpigliar pliras sesidas. 2 Sch’il derschader è sa persvadì ch’els hajan inoltrà la dumonda da divorzi e fatg ina cunvegna da libra voluntad e suenter madira refle- xiun e che la cunvegna cun lur propostas concernent ils uffants possia vegnir approvada, pronunzia il derschader il divorzi.
146 Integrà tras la cifra II 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 davart las persunas estras, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 5437; BBl 2002 3709).
147 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
148 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
149 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da settember 2009 (Temp da reflexiun en la procedura da divorzi sin dumonda cuminaivla), en vigur dapi il 1. da favr. 2010 (AS 2010 281; BBl 2008 1959 1975).
D. Consequenzas da la sentenzia
A. Divorzi sin dumonda cuminaivla I. Cunvegna cumpletta
Cudesch civil svizzer
40
210
Art. 112 1 Ils consorts pon dumandar cuminaivlamain il divorzi e declerar ch’els laschian giuditgar il derschader las consequenzas dal divorzi, tar las qualas els n’èn betg perina. 2 Il derschader als taidla – sco tar la cunvegna cumpletta – davart la dumonda da divorzi, davart las consequenzas dal divorzi, tar las qua- las els èn perina, sco er davart la decleraziun da laschar giuditgar il derschader las ulteriuras consequenzas. 3 …150
Art. 113151
Art. 114152
In consort po dumandar il divorzi, sch’ils consorts han vivì – al cu- menzament da la litispendenza dal plant u tar la midada al divorzi sin basa d’in plant – dapi almain 2 onns separadamain.
Art. 115153
Avant la scadenza dal termin da 2 onns po in consort dumandar il di- vorzi, sche la cuntinuaziun da la lètg è insupportabla per el per motivs gravants che na pon betg vegnir attribuids ad el.
Art. 116154
Segund chapitel: La separaziun da la lètg
Art. 117 1 Ils consorts pon dumandar la separaziun sut las medemas premissas sco il divorzi. 2 …155
150 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
151 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
152 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 2003 (Termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zercl. 2004 (AS 2004 2161; BBl 2003 3927 5825).
153 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 2003 (Termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zercl. 2004 (AS 2004 2161; BBl 2003 3927 5825).
154 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
155 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
II. Cunvegna parziala
B. Divorzi sin basa d’in plant d’in consort I. Suenter avair vivì separada- main
II. Insupporta- bladad
A. Premissas e procedura
Cudesch civil svizzer
41
210
3 Il dretg da dumandar il divorzi na vegn betg tangà tras la sentenzia da separaziun.
Art. 118 1 Tras la separaziun cumenza tenor la lescha la separaziun dals bains. 2 Dal rest vegnan applitgadas tenor il senn las disposiziuns davart la protecziun da la cuminanza conjugala.
Terz chapitel: Las consequenzas dal divorzi
Art. 119156
Il consort che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia salva quest num suenter il divorzi; el po dentant declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch’el veglia puspè purtar ses num da nubil.
Art. 120 1 Per la liquidaziun dals bains matrimonials valan las disposiziuns da- vart il dretg dals bains matrimonials. 2 Ils consorts divorziads n’han nagin dretg d’ierta legal in visavi l’au- ter e na pon far valair nagins dretgs tras disposiziuns per causa da mort ch’els han constituì avant la litispendenza da la procedura da divorzi.
Art. 121 1 Sch’in consort è dependent da l’abitaziun da la famiglia pervia dals uffants u per auters motivs relevants, po il derschader attribuir ad el sulet ils dretgs e las obligaziuns che resultan tras il contract da loca- ziun, sche quai po vegnir pretendì raschunaivlamain da l’auter consort. 2 Il consort che n’è betg pli locatari stat bun solidaricamain per il tschains da locaziun, fin il mument che la relaziun da locaziun fine- scha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha, maximal- main dentant durant 2 onns; sch’el vegn cità davant il derschader per pajar il tschains da locaziun, po el scuntrar l’import pajà cun las con- tribuziuns da mantegniment ch’el debitescha a l’auter consort, e quai en ratas en l’autezza dal tschains da locaziun mensil. 3 Sche l’abitaziun da la famiglia appartegna ad in consort, po il der- schader conceder a l’auter consort – sut las medemas cundiziuns – in dretg d’abitar per ina durada limitada e cunter ina indemnisaziun ade- quata u tegnend quint da las contribuziuns da mantegniment. Sche
156 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
B. Consequenzas da la separaziun
A. Num
B. Dretg dals bains matrimo- nials e dretg d’ierta
C. Abitaziun da la famiglia
Cudesch civil svizzer
42
210
novs fatgs relevants pretendan quai, sto il dretg d’abitar vegnir restren- schì u abolì.
Art. 122157
Las pretensiuns da la prevenziun professiunala ch’èn vegnidas acqui- stadas durant la lètg fin al mument da l’introducziun da la procedura da divorzi, vegnan cumpensadas tar il divorzi.
Art. 123158 1 Las prestaziuns d’extrada acquistadas, inclusiv ils dabuns da libra circulaziun e las retratgas anticipadas per proprietad d’abitar, vegnan partidas mez a mez. 2 L’alinea 1 n’è betg applitgabel per pajaments unics da bains propris tenor lescha. 3 Las prestaziuns d’extrada ch’èn da parter vegnan calculadas tenor ils artitgels 15–17 e 22a u 22b da la Lescha dals 17 da december 1993159 davart la libra circulaziun.
Art. 124160 1 Sch’in consort retira il mument da l’introducziun da la procedura da divorzi ina renta d’invaliditad avant la vegliadetgna reglamentarica da renta, vala la summa ch’el survegniss tenor l’artitgel 2 alinea 1ter da la Lescha dals 17 da december 1993161 davart la libra circulaziun suenter l’aboliziun da la renta d’invaliditad, sco prestaziun d’extrada. 2 Las disposiziuns davart la cumpensaziun en cas da prestaziuns d’extrada valan tenor il senn. 3 Il Cussegl federal regla en tge cas che la summa tenor l’alinea 1 na po betg vegnir utilisada per la cumpensaziun pervia d’ina reducziun da la renta d’invaliditad causa surindemnisaziun.
157 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
158 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
159 SR 831.42 160 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun
professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
161 SR 831.42
D. Prevenziun professiunala I. Princip
II. Cumpensa- ziun en cas da prestaziuns d’extrada
III. Cumpensa- ziun en cas da rentas d’invali- ditad avant la vegliadetgna reglamentarica da renta
Cudesch civil svizzer
43
210
Art. 124a162 1 Sch’in consort retira il mument da l’introducziun da la procedura da divorzi ina renta d’invaliditad suenter la vegliadetgna reglamentarica da renta u ina renta da vegliadetgna, decida il derschader tenor appre- ziar davart la partiziun da la renta. En quest connex resguarda el en spezial la durada da la lètg ed ils basegns da prevenziun da tuts dus consorts. 2 La part da la renta che vegn attribuida al consort creditur vegn convertida en ina renta per vita duranta. Quella al vegn pajada da l’instituziun da prevenziun dal consort debitur u transferida en sia prevenziun. 3 Il Cussegl federal regla:
1. la conversiun tecnica d’assicuranza da la part da la renta en ina renta per vita duranta;
2. il proceder en cas nua che la prestaziun da vegliadetgna è suspendida u nua che la renta d’invaliditad è reducida causa surindemnisaziun.
Art. 124b163 1 En ina cunvegna davart las consequenzas dal divorzi pon ils consorts divergiar da la partiziun mez a mez u desister da la cumpensaziun da la prevenziun professiunala, sch’ina prevenziun adequata da veglia- detgna e d’invaliditad resta garantida. 2 Il derschader conceda al consort creditur main che la mesadad da la prestaziun d’extrada u refusa dal tuttafatg la partiziun, sch’i èn avant maun motivs relevants. In motiv relevant è en spezial avant maun, sche la partiziun mez a mez fiss malgista:
1. pervia da la liquidaziun dals bains matrimonials u pervia da las relaziuns economicas suenter il divorzi;
2. pervia dals basegns da prevenziun, en spezial resguardond la differenza da vegliadetgna tranter ils consorts.
3 Il derschader po conceder al consort creditur dapli che la mesadad da la prestaziun d’extrada, sche quel ha quità dals uffants cuminaivels suenter il divorzi e sch’il consort debitur dispona er vinavant d’ina prevenziun adequata da vegliadetgna e d’invaliditad.
162 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
163 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
IV. Cumpensa- ziun en cas da rentas d’invali- ditad suenter la vegliadetgna reglamentarica da renta ed en cas da rentas da vegliadetgna
V. Excepziuns
Cudesch civil svizzer
44
210
Art. 124c164 1 Pretensiuns reciprocas dals consorts sin prestaziuns d’extrada u sin parts da rentas vegnan scuntradas. Las pretensiuns sin rentas vegnan scuntradas avant che la part da la renta concedida al consort creditur vegn convertida en ina renta per vita duranta. 2 Las prestaziuns d’extrada pon vegnir scuntradas cun parts da rentas mo, sch’ils consorts e las instituziuns da prevenziun professiunala dattan lur consentiment.
Art. 124d165
Sch’ina consideraziun dals basegns da prevenziun da tuts dus consorts mussa ch’ina cumpensaziun or dals meds da la prevenziun professiu- nala n’è betg supportabla, debitescha il consort debitur al consort creditur ina cumpensaziun en chapital.
Art. 124e166 1 Sch’ina cumpensaziun or dals meds da la prevenziun professiunala n’è betg pussaivla, debitescha il consort debitur al consort creditur ina indemnisaziun adequata en furma d’ina cumpensaziun en chapital u d’ina renta. 2 Ina sentenzia svizra po vegnir midada sin dumonda dal consort de- bitur, sche pretensiuns da prevenziun existentas a l’exteriur vegnan cumpensadas tras ina indemnisaziun adequata tenor l’alinea 1 e sche questas pretensiuns da prevenziun vegnan lura partidas tras ina deci- siun estra lianta per il debitur ester da la prevenziun.
Art. 125 1 Sch’i na po betg vegnir pretendì d’in consort ch’el surpiglia sez l’agen mantegniment duì, inclusiv ina prevenziun adequata per la ve- gliadetgna, al sto l’auter consort pajar ina contribuziun adequata. 2 Per decider, sch’ina contribuziun sto vegnir pajada, e – sche quai è il cas – per fixar l’import e la durada, ston vegnir resguardads en spezial ils suandants puncts:
1. la repartiziun da las incumbensas durant la lètg;
164 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
165 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
166 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
VI. Scuntrada da pretensiuns reciprocas
VII. Insuppor- tabladad
VIII. Nunpus- saivladad
E. Mantegniment suenter il divorzi I. Premissas
Cudesch civil svizzer
45
210
2. la durada da la lètg; 3. il nivel da vita dals consorts durant la lètg; 4. la vegliadetgna e la sanadad dals consorts; 5. las entradas e la facultad dals consorts; 6. la dimensiun e la durada da la tgira che sto anc vegnir purschi-
da als uffants; 7. la scolaziun professiunala e las perspectivas da gudogn dals
consorts sco er ils custs probabels per l’integraziun professiu- nala da la persuna sustegnida;
8. las aspectativas da l’assicuranza federala per vegls e survi- vents e da la prevenziun professiunala u d’ina autra preven- ziun privata u statala, inclusiv ils resultats previsibels da la partiziun da las prestaziuns d’extrada.
3 Excepziunalmain po ina contribuziun vegnir refusada u reducida, sch’ella fiss evidentamain malgista, en spezial perquai che la persuna sustegnida:
1. ha violà grevamain sia obligaziun da contribuir al mantegni- ment da la famiglia;
2. ha chaschunà da levsenn sia basegnusadad; 3. ha commess in act chastiabel grev cunter il debitur u cunter
ina persuna che stat datiers a quel;
Art. 126 1 Il derschader determinescha la contribuziun da mantegniment en fur- ma d’ina renta e fixescha il termin, a partir dal qual la contribuziun sto vegnir pajada. 2 Sche circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po vegnir fixada er ina indemnisaziun empè d’ina renta. 3 Il derschader po colliar tschertas cundiziuns cun la contribuziun da mantegniment.
Art. 127 En la cunvegna pon ils consorts disponer che la renta fixada là na possia betg vegnir midada u possia vegnir midada mo per part.
Art. 128 Il derschader po ordinar che la contribuziun da mantegniment s’aug- mentia u sa reduceschia automaticamain en cas da tschertas midadas dals custs da viver.
II. Modalitads da la contribuziun da mantegniment
III. Renta 1. Disposiziuns spezialas
2. Adattaziun a la chareschia
Cudesch civil svizzer
46
210
Art. 129 1 Sche las relaziuns sa midan considerablamain u permanentamain, po la renta vegnir reducida, abolida u suspendida per in tschert temp; ina meglieraziun da las relaziuns da la persuna sustegnida sto vegnir re- sguardada mo, sch’ina renta che cuvra il mantegniment duì ha pudì vegnir fixada en la sentenzia da divorzi. 2 La persuna sustegnida po pretender per l’avegnir che la renta vegnia adattada a la chareschia, sche las entradas dal debitur èn creschidas en moda imprevisa suenter il divorzi. 3 Entaifer 5 onns dapi il divorzi po la persuna sustegnida pretender ch’i vegnia fixada ina renta u che quella vegnia auzada, sch’igl è vegnì menziunà en la sentenzia ch’i na saja betg stà pussaivel da fixar ina renta che basta per cuvrir il mantegniment duì, ma sche la situaziun economica dal debitur è sa meglierada en il fratemp.
Art. 130 1 L’obligaziun da mantegniment extingua tras la mort da la persuna sustegnida u dal debitur. 2 Cun resalva d’ina autra cunvegna extingua ella er, sche la persuna sustegnida marida puspè.
Art. 131167 1 Sch’il debitur n’ademplescha betg l’obligaziun da mantegniment, gida in post spezialisà designà dal dretg chantunal adequatamain e per regla gratuitamain il debitur, che dumonda quai, tar l’execuziun da la contribuziun da mantegniment. 2 Il Cussegl federal fixescha las prestaziuns da l’agid d’incasso.
Art. 131a168 1 Al dretg public resti resalvà da reglar il pajament d’anticipaziuns, sch’il debitur n’ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment. 2 Sche la cuminanza publica procura per il mantegniment da la per- suna sustegnida, van las contribuziuns da mantegniment cun tut ils dretgs a la cuminanza publica.
167 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
168 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
3. Midada tras sentenzia
4. Extincziun tras lescha
IV. Execuziun 1. Agid d’incasso
2. Pajaments anticipads
Cudesch civil svizzer
47
210
Art. 132 1 Sch’il debitur tralascha d’ademplir l’obligaziun da mantegniment, po il derschader avisar ses debiturs da prestar ils pajaments dal tuttafatg u per part a la persuna sustegnida. 2 Sch’il debitur tralascha persistentamain d’ademplir sia obligaziun da mantegniment u sch’i po vegnir supponì ch’el prendia mesiras per fugir u ch’el sfarlattia u laschia svanir sia facultad, al po il derschader obligar da prestar ina garanzia adequata per las contribuziuns da man- tegniment futuras.
Art. 133170 1 Il derschader regla ils dretgs e las obligaziuns dals geniturs tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza. En spezial regla el:
1. la tgira genituriala; 2. la surveglianza da l’uffant; 3. las relaziuns persunalas (art. 273) u la participaziun da mintga
genitur a la tgira da l’uffant; e 4. la contribuziun da mantegniment.
2 Il derschader tegna quint da tut las circumstanzas ch’èn relevantas per il bainstar da l’uffant. El resguarda ina proposta cuminaivla dals geniturs ed uschenavant sco pussaivel l’opiniun da l’uffant. 3 El po fixar la contribuziun da mantegniment uschia, ch’ella sto vegnir pajada er suenter che l’uffant ha cuntanschì la maiorennitad.
Art. 134 1 Sin giavisch d’in genitur, da l’uffant u da l’autoritad per la protec- ziun d’uffants sto la repartiziun da la tgira genituriala vegnir reglada da nov, sche midadas essenzialas da las relaziuns pretendan quai per il bainstar da l’uffant. 2 Las premissas per midar ils ulteriurs dretgs e las ulteriuras obliga- ziuns dals geniturs sa drizzan tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.171 3 Sch’ils geniturs èn d’accord, è l’autoritad per la protecziun d’uffants cumpetenta per reglar da nov la tgira genituriala e la surveglianza da l’uffant sco er per approvar in contract da mantegniment. En ils ulte-
169 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
170 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
171 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
3. Avis als debiturs e garanzia169
F. Uffants I. Dretgs ed obligaziuns dals geniturs
II. Midada da las relaziuns
Cudesch civil svizzer
48
210
riurs cas decida il derschader ch’è cumpetent per midar la sentenzia da divorzi.172 4 Sch’il derschader ha da decider davart la midada da la tgira geni- turiala, da la surveglianza da l’uffant u da la contribuziun da mante- gniment per l’uffant minoren, regla el sche necessari er da nov las relaziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant; en ils auters cas decida l’autoritad per la protecziun d’uffants davart la midada da las relaziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant.173
Art. 135–149174
Art. 150–158 Abolì
Tschintgavel titel:175 Ils effects generals da la lètg
Art. 159 1 La celebraziun da la maridaglia fundescha la cuminanza conjugala. 2 Ils consorts s’obligheschan da cooperar en armonia al bainstar da la cuminanza e d’avair quità cuminaivlamain dals uffants. 3 Els duain esser fidaivels ed assister in a l’auter.
Art. 160176 1 Mintga consort salva ses num. 2 Ils spus pon dentant declerar al funcziunari da stadi civil ch’els ve- glian purtar il num da nubil da la spusa u dal spus sco num da famiglia cuminaivel. 3 Sch’ils spus salvan lur num, fixeschan els, tgenin da lur nums da nubil ch’ils uffants duain purtar. En cas motivads po il funcziunari da stadi civil liberar ils spus da questa obligaziun.
172 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
173 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
174 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
175 Versiun dal tschintgavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191). Vesair er ils art. 8–8b dal titel final qua sutvart.
176 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
A. Cuminanza conjugala; dretgs ed obli- gaziuns dals consorts
B. Num
Cudesch civil svizzer
49
210
Art. 161177
Mintga consort salva ses dretg da burgais chantunal e communal.
Art. 162 Ils consorts fixeschan cuminaivlamain l’abitaziun conjugala.
Art. 163 1 Ils consorts procuran cuminaivlamain, mintgin tenor sias forzas, per il mantegniment adequat da la famiglia. 2 Els sa cunvegnan davart la contribuziun che mintgin duai prestar, numnadamain tras pajaments en daners, cun far il tegnairchasa, cun tgirar ils uffants u tras l’agid en la professiun u en l’interpresa da l’au- ter. 3 Faschond quai resguardan els ils basegns da la cuminanza conjugala e lur circumstanzas persunalas.
Art. 164 1 Il consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l’auter en la professiun u en l’interpresa ha il dretg da survegnir da l’auter in import regular ed adequat a libra disposiziun. 2 Tar la fixaziun da quest import ston vegnir resguardadas las atgnas entradas dal consort che ha il dretg da survegnir quest import ed ina prevenziun plain responsabladad per la famiglia, per la professiun u per l’interpresa.
Art. 165 1 Sch’in consort ha collavurà en la professiun u en l’interpresa da l’auter considerablamain dapli che quai che sia contribuziun al mante- gniment da la famiglia pretenda, ha el persuenter il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata. 2 Quai vala er, sch’in consort ha prestà or da sias entradas u or da sia facultad vi dal mantegniment da la famiglia considerablamain dapli che quai ch’el era obligà da far. 3 In consort na po dentant betg pretender ina indemnisaziun, sch’el ha prestà sia contribuziun extraordinaria sin basa d’in contract da lavur, d’in contract d’emprest u d’in contract da societad ubain d’ina autra relaziun giuridica.
177 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
C. Dretg da burgais
D. Abitaziun conjugala
E. Mantegniment da la famiglia I. En general
II. Import a libra disposiziun
III. Contribu- ziuns extra- ordinarias d’in consort
Cudesch civil svizzer
50
210
Art. 166 1 Durant la vita cuminaivla represchenta mintga consort la cuminanza conjugala per ils basegns currents da la famiglia. 2 Per ils auters basegns da la famiglia po in consort represchentar la cuminanza conjugala mo:
1. sch’el è vegnì autorisà latiers da l’auter consort u dal derscha- der;
2. sche l’interess da la cuminanza conjugala na tolerescha nagina suspensiun da l’affar e l’auter consort na po betg dar ses con- sentiment pervia da malsogna, pervia d’absenza u per motivs sumegliants.
3 Mintga consort s’oblighescha persunalmain tras ses acts ed el obli- ghescha solidaricamain er l’auter consort, uschenavant che ses acts na surpassan betg l’autorisaziun da represchentanza en moda vesaivla per terzas persunas.
Art. 167 Tar la tscherna e tar l’execuziun da sia professiun u da sia interpresa prenda mintga consort resguard da l’auter e dal bainstar da la cumi- nanza conjugala.
Art. 168 Mintga consort po concluder acts giuridics cun l’auter u cun terzas persunas, sche la lescha na dispona betg autramain.
Art. 169 1 Senza il consentiment expressiv da l’auter consort na po in consort ni desdir in contract da locaziun ni vender la chasa u l’abitaziun da la fa- miglia ni restrenscher ils dretgs vi da quella tras auters acts giuridics. 2 Sch’il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derschader.
Art. 170 1 Mintga consort po pretender da l’auter infurmaziuns davart sias en- tradas, davart sia facultad e davart ses debits. 2 Sin dumonda po il derschader obligar l’auter consort u terzas persu- nas da dar las infurmaziuns necessarias e da preschentar ils documents necessaris. 3 Resalvà resta il secret professiunal dals advocats, dals notars, dals medis, dals spirituals e da lur persunas auxiliaras.
F. Represchen- tanza da la cuminanza conjugala
G. Professiun ed interpresa dals consorts
H. Acts giuridics dals consorts I. En general
II. Abitaziun da la famiglia
J. Obligaziun da dar infurmaziuns
Cudesch civil svizzer
51
210
Art. 171 Ils chantuns procuran ch’ils consorts possian sa drizzar cuminaivla- main u individualmain ad in post da cussegliaziun per dumondas da lètg e da famiglia en cas da difficultads en la lètg.
Art. 172 1 Sch’in consort n’ademplescha betg sias obligaziuns vers la famiglia u sch’ils consorts n’èn betg perina en ina chaussa ch’è relevanta per la cuminanza conjugala, pon els appellar cuminaivlamain u individual- main al derschader per ina intermediaziun. 2 Il derschader admonescha ils consorts d’ademplir lur obligaziuns ed emprova d’als reconciliar; cun lur consentiment po el consultar ex- perts u recumandar als consorts da sa drizzar ad in post da cusseglia- ziun per dumondas da lètg e da famiglia. 3 Sin giavisch d’in consort prenda il derschader las mesiras ch’èn pre- visas da la lescha, sche quai è necessari. La disposiziun davart la pro- tecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns è applitgabla tenor il senn.178
Art. 173 1 Sin dumonda d’in consort fixescha il derschader las prestaziuns en daners per il mantegniment da la famiglia. 2 Medemamain sin dumonda d’in consort fixescha el l’import per quel consort che fa il tegnairchasa, che tgira ils uffants ubain che gida l’au- ter en la professiun u en l’interpresa. 3 Questas contribuziuns pon vegnir pretendidas per il futur e per l’onn avant l’inoltraziun da la dumonda.
Art. 174 1 Sch’in consort surpassa sia autorisaziun per la represchentanza da la cuminanza conjugala u sch’el sa mussa dad esser inabel da l’exequir, po il derschader – sin dumonda da l’auter consort – retrair ad el dal tuttafatg u per part l’autorisaziun da represchentanza. 2 Il consort che fa la dumonda dastga communitgar la retratga a terzas persunas mo cun in avis persunal. 3 Vers terzas persunas da buna fai vala la retratga mo, sche quella è vegnida publitgada sin ordinaziun dal derschader.
178 Integrà la segunda frasa tras la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 2006 (Protecziun da la persunalitad cunter violenza, cunter smanatschas u cunter persecuziuns), en vigur dapi il 1. da fan. 2007 (AS 2007 137; BBl 2005 6871 6897).
K. Protecziun da la cuminanza conjugala I. Posts da cussegliaziun
II. Mesiras giudizialas 1. En general
2. Durant la vita cuminaivla a. Prestaziuns en daners
b. Retratga da l’autorisaziun da represchentanza
Cudesch civil svizzer
52
210
Art. 175 In consort ha il dretg da schliar la chasada cuminaivla per uschè ditg che sia persunalitad, sia segirezza economica u il bainstar da la fami- glia è periclità seriusamain tras la convivenza.
Art. 176 1 Sche la schliaziun da la chasada cuminaivla è giustifitgada, sto il derschader sin dumonda d’in consort:
1.179 fixar las contribuziuns da mantegniment als uffants e la contri- buziun da mantegniment al consort;
2. reglar l’utilisaziun da l’abitaziun e da la rauba da chasa; 3. ordinar la separaziun dals bains, sche las circumstanzas giusti-
fitgeschan quai. 2 Questa dumonda po in consort er far, sche la convivenza è nunpus- saivla, en spezial perquai che l’auter la refusa senza motivs. 3 Sch’ils consorts han uffants minorens, prenda il derschader las me- siras necessarias tenor las disposiziuns davart ils effects da la relaziun da figlialanza.180
Art. 176a181
Las disposiziuns davart l’agid d’incasso e davart ils pajaments anti- cipads en cas da divorzi ed en cas dals effects da la relaziun da figlia- lanza èn applitgablas.
Art. 177 Sch’in consort n’ademplescha betg sia obligaziun da mantegniment vers la famiglia, po il derschader ordinar a ses debiturs da prestar dal tuttafatg u per part lur pajaments a l’auter consort.
Art. 178 1 Uschenavant ch’igl è necessari per segirar la basa economica da la famiglia u per ademplir in’obligaziun da facultad or da la cuminanza conjugala, po il derschader – sin dumonda d’in consort – far depender
179 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
180 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
181 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
182 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
3. Schliaziun da la chasada cuminaivla a. Motivs
b. Regulaziun da la vita separada
4. Execuziun a. Agid d’incasso e pajaments anticipads
b. Avis als debiturs182
5. Restricziuns da l’autorisaziun da disponer
Cudesch civil svizzer
53
210
dal consentiment da quest consort l’autorisaziun da disponer da tscher- tas valurs da facultad. 2 Il derschader prenda las mesiras segirantas adattadas. 3 Sch’el scumonda ad in consort da disponer d’in bain immobigliar, lascha el inscriver quai d’uffizi en il register funsil.
Art. 179183 1 Sin dumonda d’in consort adatta il derschader las mesiras, sche las relaziuns sa midan, u abolescha las mesiras, sche lur motivs èn cru- dads davent. Las disposiziuns davart la midada da las relaziuns en cas da divorzi valan tenor il senn.185 2 Sch’ils consorts cumenzan danovamain a viver ensemen, crodan davent las mesiras ch’èn vegnidas ordinadas per la vita separada, cun excepziun da la separaziun dals bains e da las mesiras per la protec- ziun dals uffants.
Art. 180186
Sisavel titel:187 Il dretg dals bains matrimonials dals consorts Emprim chapitel: Prescripziuns generalas
Art. 181 Ils consorts èn suttamess a las prescripziuns davart la participaziun als acquists, sch’els na fixeschan betg insatge auter cun in contract matri- monial u nun ch’els sajan suttamess a l’urden extraordinari dals bains.
Art. 182 1 In contract matrimonial po vegnir fatg avant u suenter la maridaglia. 2 Ils spus u ils consorts pon tscherner, annullar u midar lur urden dals bains mo entaifer ils limits da la lescha.
183 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
184 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
185 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
186 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
187 Versiun dal sisavel titel tenor la cifra I 1 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191). Vesair er ils art. 9–11a dal titel final qua sutvart.
6. Midada da las relaziuns184
A. Urden ordi- nari dals bains
B. Contract matrimonial I. Cuntegn dal contract
Cudesch civil svizzer
54
210
Art. 183 1 Tgi che vul far in contract matrimonial, sto esser abel da giuditgar. 2 Persunas minorennas sco er persunas maiorennas sut ina curatella che cumpiglia la conclusiun d’in contract matrimonial, dovran il con- sentiment da lur represchentant legal.188
Art. 184 Il contract matrimonial sto vegnir documentà publicamain e vegnir suttascrit da las persunas contrahentas sco er eventualmain da la repre- schentanza legala.
Art. 185 1 La separaziun dals bains vegn ordinada dal derschader sin dumonda d’in consort, sch’in motiv relevant è avant maun. 2 In motiv relevant è avant maun en spezial:
1. sche l’auter consort è surdebità u sche sia part dals bains cu- minaivels vegn impegnada;
2. sche l’auter consort periclitescha ils interess dal petent u da la cuminanza;
3. sche l’auter consort refusa en moda nungiustifitgada l’appro- vaziun necessaria per ina disposiziun davart ils bains cuminai- vels;
4. sche l’auter consort refusa da dar al petent infurmaziuns davart sias entradas, davart sia facultad e davart ses debits u davart ils bains cuminaivels.
5. sche l’auter consort n’è permanentamain betg abel da giudi- tgar.
3 Sch’in consort n’è permanentamain betg abel da giuditgar, po ses represchentant legal pretender er per quest motiv d’ordinar la separa- ziun dals bains.
Art. 186189
188 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
189 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
II. Abilitad da far in contract
III. Furma dal contract
C. Urden extraordinari dals bains I. Sin dumonda d’in consort 1. Ordinaziun
2. …
Cudesch civil svizzer
55
210
pArt. 187 1 Cun in contract matrimonial pon ils consorts decider da tut temp da reprender l’anteriur urden dals bains u da fixar in auter. 2 Sch’il motiv per la separaziun dals bains è crudà davent, po il der- schader ordinar – sin dumonda d’in consort – che l’anteriur urden dals bains vegnia restabilì.
Art. 188 Consorts che han ina cuminanza dals bains vegnan suttamess tenor la lescha a la separaziun dals bains, sch’i vegn declerà il concurs dad in dad els.
Art. 189 Sch’in consort che viva en cuminanza dals bains è vegnì stumà pervia d’ina agen debit e sche sia part dals bains cuminaivels è vegnida impe- gnada, po l’autoritad da surveglianza en fatgs da scussiun pretender dal derschader d’ordinar la separaziun dals bains.
Art. 190 1 La dumonda sa drizza cunter tuts dus consorts. 2 …191
Art. 191 1 Sch’ils crediturs èn cuntentads, po il derschader ordinar – sin du- monda d’in consort – che l’anteriur stadi dals bains vegnia restabilì. 2 Cun in contract matrimonial pon ils consorts fixar la participaziun als acquists.
Art. 192 En cas d’ina separaziun dals bains valan per la liquidaziun dals bains matrimonials las disposiziuns da l’urden vertent dals bains, sche la lescha na dispona betg autramain.
Art. 193 1 Cun stabilir e cun midar l’urden dals bains u cun liquidar ils bains matrimonials tranter ils consorts na dastgan ils crediturs d’in consort u da la cuminanza conjugala betg vegnir restrenschids en lur dretg da
190 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
191 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
3. Aboliziun
II. En cas da concurs e da sequestraziun 1. Concurs
2. Sequestraziun a. Ordinaziun
b. Dumonda190
3. Aboliziun
III. Liquidaziun dals bains matri- monials
D. Protecziun dals crediturs
Cudesch civil svizzer
56
210
vegnir indemnisads or da la facultad dal consort u da la cuminanza conjugala. 2 Sch’ina tala facultad è passada en proprietad d’in consort, ha quel da pajar ils debits. El po però sa deliberar da questa obligaziun, sch’el cumprova che la facultad obtegnida na basta betg per pajar quests de- bits.
Art. 194192
Art. 195 1 Sch’in consort ha confidà expressivamain u taciturnamain l’admini- straziun da sia facultad a l’auter, valan las disposiziuns davart il man- dat, uschenavant ch’els n’han fixà insatge auter. 2 Las disposiziuns davart il pajament dals debits tranter consorts restan resalvadas.
Art. 195a 1 Mintga consort po pretender da tut temp da l’auter ch’el coopere- schia ad inventarisar tras in document public lur valurs da facultad. 2 In tal inventari vegn considerà sco correct, sch’el è vegnì fatg entai- fer 1 onn suenter che las valurs da facultad èn vegnidas appurtadas en la lètg.
Segund chapitel: L’urden ordinari dals bains da la participaziun als acquists
Art. 196 L’urden dals bains da la participaziun als acquists cumpiglia l’acquist ed ils bains propris da mintga consort.
Art. 197 1 Acquists èn valurs da facultad ch’in consort acquista cunter pajament durant la durada da l’urden dals bains. 2 L’acquist d’in consort cumpiglia en spezial:
1. il gudogn tras sia lavur;
192 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
E. …
F. Administra- ziun da la facul- tad d’in consort tras l’auter
G. Inventari
A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun
II. Acquists
Cudesch civil svizzer
57
210
2. las prestaziuns d’instituziuns da prevenziun per il persunal, d’assicuranzas socialas e d’instituziuns dal provediment so- cial;
3. las indemnisaziuns pervia da l’incapacitad da lavurar; 4. ils retgavs da ses bains propris; 5. ils bains acquistads en substituziun dals acquists.
Art. 198 Bains propris èn tenor la lescha:
1. ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal;
2. las valurs da facultad che appartegnan ad in consort al cu- menzament da l’urden dals bains u ch’el survegn pli tard tras ierta u en in’autra moda gratuita;
3. pretensiuns da satisfacziun morala; 4. ils bains acquistads en substituziun da bains propris.
Art. 199 1 Tras contract matrimonial pon ils consorts declerar sco bains propris valurs da facultad acquistadas ch’èn destinadas per exequir ina profes- siun u per manar ina interpresa. 2 Tras contract matrimonial pon ils consorts ultra da quai fixar ch’ils retgavs dals bains propris na furman betg ina part da l’acquist.
Art. 200 1 Tgi che pretenda ch’ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d’in u da l’auter consort, sto cumprovar quai. 2 Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts. 3 Tut la facultad d’in consort vala sco acquist fin ch’igl è cumprovà il cuntrari.
Art. 201 1 Mintga consort administrescha e giauda ses acquist e ses bains pro- pris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha. 2 Sch’ina valur da facultad è proprietad da tuts dus consorts, na po in consort betg disponer da sia part senza il consentiment da l’auter, nun ch’els sajan sa cunvegnids autramain.
III. Bains propris 1. Tenor lescha
2. Tenor contract matrimonial
IV. Cumprova
B. Administra- ziun, giudida e disposiziun
Cudesch civil svizzer
58
210
Art. 202 Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.
Art. 203 1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts. 2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che pe- ricliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitge- schan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 204 1 L’urden dals bains vegn schlià cun la mort d’in dals consorts u cun la cunvegna d’in auter urden dals bains. 2 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivla- dad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada.
Art. 205 1 Mintga consort prenda enavos sias valurs da facultad che sa chattan en possess da l’auter consort. 2 Sch’ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch’in consort cumprova in interess predominant, po el pretender ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad vegnia attribuida cum- plainamain ad el cunter indemnisaziun da l’auter consort. 3 Ils consorts reglan lur debits vicendaivels.
Art. 206 1 Sch’in consort ha gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l’auter senza cuntraprestaziun correspundenta e sch’igl exista ina plivalur il mument da la liquidaziun, correspunda sia pretensiun a la part da sia contribuziun ed ella vegn calculada tenor la valur actuala dals objects da facultad; sch’i resulta percunter ina valur reducida, correspunda la pretensiun a la contribuziun prestada. 2 Sch’in da quests objects da facultad è vegnì vendì avant, vegn la pre- tensiun calculada tenor il retgav ch’è vegnì cuntanschì tar la vendita ed ella sto vegnir pajada immediatamain. 3 Cun ina cunvegna en scrit pon ils consorts excluder u midar la part da la plivalur.
C. Responsabla- dad vers terzas persunas
D. Debits tranter consorts
E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun
II. Prender enavos valurs da facultad e regu- laziun dals debits 1. En general
2. Part da la plivalur dal consort
Cudesch civil svizzer
59
210
Art. 207 1 L’acquist ed ils bains propris da mintga consort vegnan liquidads tenor lur stadi il mument che l’urden dals bains vegn schlià. 2 La prestaziun da chapital ch’in consort ha survegnì d’ina instituziun da prevenziun u pervia d’incapacitad da lavurar, vegn attribuida als bains propris e quai per l’import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l’urden dals bains.
Art. 208 1 Als acquists vegnan attribuidas:
1. las donaziuns gratuitas ch’in consort ha fatg durant ils ultims 5 onns avant la schliaziun da l’urden dals bains senza il con- sentiment da l’auter consort, cun excepziun dals regals occa- siunals usitads;
2. alienaziuns da facultad ch’in consort ha fatg durant la durada da l’urden dals bains per sminuir la part da l’auter consort.
2 …193
Art. 209 1 Sch’igl èn vegnids pajads debits da l’acquist or dals bains propris u debits dals bains propris or da l’acquist d’in consort, exista ina pre- tensiun d’indemnisaziun en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimo- nials. 2 In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en in connex real, en cas da dubi engrevgescha el però l’acquist. 3 Sche meds finanzials dad ina massa da facultad han gidà ad acqui- star, a meglierar u a mantegnair objects da facultad da l’autra e sch’i resulta da quai ina plivalur u ina valur reducida, correspunda la preten- siun d’indemnisaziun a la part da la contribuziun ed ella vegn calcu- lada tenor la valur dals objects da facultad il mument da la liquidaziun u da l’alienaziun.
Art. 210 1 L’avanzament è quai che resta da la valur totala da l’acquist, inclusiv las valurs da facultad e las cumpensaziuns quintadas latiers, suenter la deducziun dals debits che engrevgeschan l’acquist. 2 In deficit na vegn betg resguardà.
193 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
III. Calculaziun da l’avanzament da mintga consort 1. Liquidaziun da l’acquist e dals bains propris
2. Attribuziun als acquists
3. Cumpensa- ziuns tranter acquist e bains propris
4. Avanzament
Cudesch civil svizzer
60
210
Art. 211 En cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials ston ils objects da fa- cultad vegnir taxads per lur valur commerziala.
Art. 212 1 In manaschi agricul ch’in consort administrescha persunalmain vina- vant sco proprietari u per il qual il consort survivent u in descendent pretenda motivadamain ch’el vegnia attribuì dal tuttafatg ad el, sto vegnir taxà per la valur da rendita tar la calculaziun da la part da la plivalur e da la pretensiun da participaziun. 2 Il proprietari dal manaschi agricul u ses ertavels pon far valair envers l’auter consort sco part da la plivalur u sco pretensiun da participaziun mo l’import ch’els han survegnì, cur ch’il manaschi agricul è vegnì mess a quint per la valur commerziala. 3 Las disposiziuns dal dretg d’ierta davart la valitaziun e davart la part dals cunertavels vi dal gudogn valan tenor il senn.
Art. 213 1 La valur imputabla po vegnir augmentada adequatamain, sche cir- cumstanzas spezialas giustifitgeschan quai. 2 Sco circumstanzas spezialas valan en spezial ils basegns da mante- gniment dal consort survivent, il pretsch da cumpra dal manaschi agricul inclusiv las investiziuns u las relaziuns da facultad dal consort che posseda il manaschi agricul.
Art. 214 1 Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur da l’ac- quist avant maun tar la schliaziun da l’urden dals bains. 2 Per valurs da facultad che vegnan attribuidas a l’acquist è decisiv il mument ch’ellas èn vegnidas alienadas.
Art. 215 1 Mintga consort u ses ertavels han il dretg da survegnir la mesadad da l’avanzament da l’auter. 2 Las pretensiuns vegnan scuntradas.
Art. 216 1 Tras contract matrimonial po vegnir fixada in’autra participaziun a l’avanzament. 2 Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obli- gatorica dals uffants na cuminaivels e da lur descendents.
IV. Taxaziun 1. Valur commerziala
2. Valur da rendita a. En general
b. Circumstanzas spezialas
3. Mument decisiv
V. Participaziun a l’avanzament 1. Tenor lescha
2. Tenor contract a. En general
Cudesch civil svizzer
61
210
Art. 217 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains va- lan cunvegnas davart la midada da la participaziun legala a l’avanza- ment mo, sch’il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.
Art. 218 1 Sch’il consort debitur vegn en grondas difficultads da stuair pajar immediatamain la pretensiun da participaziun e da la part da la pli- valur, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament. 2 Las pretensiuns da participaziun e la part da la plivalur ston vegnir tschainsidas a partir da la finiziun da la liquidaziun, nun che las parti- das fixeschan insatge auter, ed ellas ston esser garantidas, sche las cir- cumstanzas giustifitgeschan quai.
Art. 219 1 Per ch’il consort survivent possia mantegnair sia moda da viver da fin ussa, al vegn concedì sin sia dumonda in dretg da giudida u in dretg d’abitar vi da la chasa u vi da l’abitaziun, nua ch’ils consorts han vivì e che appartegneva al consort mort, e quai cun l’imputaziun sin sia pretensiun da participaziun; resalvada resta in’autra cunvegna en il contract matrimonial. 2 Sut las medemas premissas po el pretender che la rauba da chasa al vegnia attribuida sco proprietad. 3 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida – sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct – la proprietad da la chasa u da l’abitaziun empè da la giudida u dal dretg d’abitar. 4 Il consort survivent na po betg far valair ses dretgs vi da localitads, nua ch’il defunct ha exequì ina professiun u nua ch’el ha manà ina interpresa e ch’in da ses descendents dovra per cuntinuar cun la professiun u cun l’interpresa dal defunct; las prescripziuns dal dretg d’ierta puril restan resalvadas.
Art. 220 1 Sche la facultad dal consort debitur u sche sia ierta na cuvra betg la pretensiun da participaziun en cas d’ina liquidaziun dals bains matri- monials, pon il consort creditur u ses ertavels pretender da terzas per- sunas favurisadas da restituir las donaziuns imputablas a l’acquist, e quai fin a l’autezza da l’import mancant.
b. En cas da di- vorzi, da separa- ziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina separaziun giudi- ziala dals bains
VI. Pajament da la pretensiun da participaziun e da la part da la plivalur 1. Suspensiun dal pajament
2. Abitaziun e rauba da chasa
3. Plant cunter terzas persunas
Cudesch civil svizzer
62
210
2 Il dretg da purtar plant scada 1 onn suenter ch’il consort u ses erta- vels han survegnì enconuschientscha da la violaziun da lur dretgs, en mintga cas dentant 10 onns suenter la schliaziun da l’urden dals bains. 3 Dal rest valan las disposiziuns davart il plant da reducziun dal dretg d’ierta tenor il senn.194
Terz chapitel: La cuminanza dals bains
Art. 221 L’urden dals bains da la cuminanza dals bains cumpiglia ils bains cu- minaivels ed ils bains propris da mintga consort.
Art. 222 1 La cuminanza dals bains generala reunescha la facultad e las entra- das dals consorts ad ina suletta facultad, cun excepziun dals objects che appartegnan tenor la lescha als bains propris. 2 Ils bains cuminaivels appartegnan nundivididamain a tuts dus con- sorts. 3 Nagin dals consorts na po disponer da sia part dals bains cuminai- vels.
Art. 223 1 Tras contract matrimonial pon ils consorts limitar la cuminanza sin l’acquist. 2 Ils retgavs dals bains propris vegnan assegnads als bains cuminai- vels.
Art. 224 1 Tras contract matrimonial pon ils consorts excluder da la cuminanza tschertas valurs da facultad u tscherts geners da valurs da facultad, sco bains immobigliars, l’acquist tras la lavur d’in consort u valurs da facultad, cun las qualas quel pratitgescha ina professiun u maina ina interpresa. 2 Ils retgavs da questas valurs da facultad na vegnan betg assegnads als bains cuminaivels, sch’i n’è betg fixà insatge auter.
Art. 225
194 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun
II. Bains cuminaivels 1. Cuminanza generala
2. Cuminanza limitada dals bains a. Cuminanza d’acquist
b. Autras cuminanzas dals bains
III. Bains propris
Cudesch civil svizzer
63
210
1 Bains propris sa constitueschan tras contract matrimonial, tras dona- ziuns da terzas persunas u tenor la lescha. 2 Tenor la lescha cumpiglian ils bains propris da mintga consort ils ob- jects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal, sco er las pretensiuns da satisfacziun morala. 3 Quai ch’in consort po pretender sco part obligatorica d’ierta na pon ses parents betg al consegnar sco bains propris, sch’il contract matri- monial prevesa che questas valurs da facultad sajan bains cuminaivels.
Art. 226 Tut las valurs da facultad valan sco bains cuminaivels, uschè ditg ch’i n’è betg cumprovà ch’els èn bains propris d’in consort.
Art. 227 1 Ils consorts administreschan ils bains cuminaivels en l’interess da la cuminanza conjugala. 2 En ils limits da l’administraziun ordinaria po mintga consort obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels.
Art. 228 1 Cun excepziun da l’administraziun ordinaria pon ils consorts obligar la cuminanza e disponer dals bains cuminaivels mo cuminaivlamain u l’in mo cun il consentiment da l’auter. 2 Terzas persunas dastgan premetter quest consentiment, uschenavant ch’ellas na san betg u na duain betg savair ch’el manca. 3 Las disposiziuns davart la represchentanza da la cuminanza conjuga- la restan resalvadas.
Art. 229 Sch’in dals consorts pratitgescha sulet ina professiun u maina sulet ina interpresa cun il consentiment da l’auter e cun meds finanzials dals bains cuminaivels, po el ademplir tut ils acts giuridics ch’èn colliads cun questas activitads.
Art. 230 1 Senza il consentiment da l’auter na po in consort ni refusar ina ierta che vegniss assegnada als bains cuminaivels ni acceptar ina ierta sur- chargiada cun debits.
IV. Cumprova
B. Administra- ziun e disposi- ziun I. Bains cuminaivels 1. Administra- ziun ordinaria
2. Administra- ziun extra- ordinaria
3. Professiun u interpresa da la cuminanza
4. Refusa ed acceptaziun dad iertas
Cudesch civil svizzer
64
210
2 Sch’il consort na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al derscha- der.195
Art. 231 1 Per acziuns che pertutgan ils bains cuminaivels è mintga consort re- sponsabel tar la schliaziun da l’urden dals bains a medema moda sco in mandatari. 2 Ils custs da l’administraziun van a quint dals bains cuminaivels.
Art. 232 1 Mintga consort administrescha ses bains propris e dispona da quels entaifer ils limits da la lescha. 2 Sch’ils retgavs vegnan assegnads als bains propris, han quels da sur- pigliar ils custs da l’administraziun.
Art. 233 Mintga consort stat bun cun ses bains propris e cun ils bains cuminai- vels:
1. per debits ch’el ha fatg exequind sia cumpetenza da re- preschentar la cuminanza conjugala u d’administrar ils bains cuminaivels;
2. per debits ch’el ha fatg exequind ina professiun u ina inter- presa, uschenavant che meds finanzials dals bains cuminaivels vegnan duvrads per quai u sch’ils retgavs da quest engaschi vegnan assegnads als bains cuminaivels;
3. per debits, per ils quals er l’auter consort ha da star bun persu- nalmain;
4. per debits, tar ils quals ils consorts han concludì cun la terza persuna ch’il debitur stettia bun ultra cun ses bains propris er cun ils bains cuminaivels.
Art. 234 1 Per tut ils auters debits stat in consort mo bun cun ses bains propris e cun la mesadad da la valur dals bains cuminaivels. 2 Resalvadas restan las pretensiuns pervia d’enritgiment da la cumi- nanza.
195 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
5. Responsabla- dad e custs administrativs
II. Bains propris
C. Responsabla- dad vers terzas persunas I. Debits integrals
II. Agens debits
Cudesch civil svizzer
65
210
Art. 235 1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts. 2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che peri- cliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitge- schan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 236 1 L’urden dals bains vegn schlià cun la mort d’in dals consorts, cun la cunvegna d’in auter urden dals bains u cun la decleraziun dal concurs d’in dals consorts. 2 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivla- dad da la lètg u d’ina ordinaziun giudiziala da la separaziun dals bains cumenza la schliaziun dals bains retroactivamain il di che la dumonda è vegnida inoltrada. 3 Per la cumposiziun dals bains cuminaivels e dals bains propris è de- cisiv il mument da la schliaziun da l’urden dals bains.
Art. 237 La prestaziun da chapital ch’in consort ha survegnì d’ina instituziun da prevenziun u pervia d’incapacitad da lavurar e ch’è daventada bain cuminaivel, vegn attribuida als bains propris e quai per l’import da la valur chapitalisada da la renta che tutgass al consort tar la schliaziun da l’urden dals bains.
Art. 238 1 En cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials existan tranter ils bains cuminaivels ed ils bains propris da mintga consort pretensiuns da cumpensaziun, sche debits ch’engrevgeschan la massa da facultad èn vegnids pajads cun meds finanzials da l’autra facultad. 2 In debit engrevgescha la massa da facultad, cun la quala el stat en connex, en cas da dubi engrevgescha el però ils bains cuminaivels.
Art. 239 Sch’ils bains propris d’in consort u sch’ils bains cuminaivels han gidà ad acquistar, a meglierar u a mantegnair in object da facultad d’ina autra massa da facultad, valan tenor il senn las disposiziuns davart la part da la plivalur tar la participaziun als acquists.
D. Debits tranter consorts
E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun
II. Attribuziun als bains propris
III. Cumpensa- ziuns tranter bains cuminai- vels e bains propris
IV. Part da la plivalur
Cudesch civil svizzer
66
210
Art. 240 Il mument da la liquidaziun è il mument decisiv per la valur dals bains cuminaivels avant maun tar la schliaziun da l’urden dals bains.
Art. 241 1 Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d’in dals consorts u tras la cunvegna d’in auter urden dals bains, han mintga consort u ses ertavels il dretg da survegnir la mesadad dals bains cu- minaivels. 2 Tras contract matrimonial po vegnir fixada in’autra partiziun. 3 Talas cunvegnas na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obli- gatorica dals descendents.
Art. 242 1 En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivla- dad da la lètg u per cas che la separaziun legala u giudiziala dals bains va en vigur, prenda mintga consort enavos dals bains cuminaivels quai che fiss stà ses bains propris en l’urden dals bains da la participaziun als acquists. 2 Il rest dal bains cuminaivels survegnan ils consorts mintgamai per la mesadad. 3 Cunvegnas concernent la midada da la partiziun legala valan mo, sch’il contract matrimonial prevesa quai expressivamain.
Art. 243 Sche la cuminanza dals bains vegn schliada tras la mort d’in consort, po il consort survivent pretender ch’ils bains, che fissan stads ses bains propris en l’urden dals bains da la participaziun als acquists, al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part.
Art. 244 1 Sche la chasa u sche l’abitaziun, nua ch’ils consorts han vivì, u sche objects da la rauba da chasa appartegnan als bains cuminaivels, po il consort survivent pretender che quests bains al vegnian attribuids cun als quintar tar sia part. 2 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida – sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct – la giudida u il dretg d’abitar empè da la proprietad. 3 Sche la cuminanza dals bains na vegn betg schliada tras la mort, po mintga consort far questas dumondas, sch’el cumprova d’avair in interess predominant.
V. Determina- ziun da la valur
VI. Partiziun 1. En cas da mort u en cas da cun- vegna d’in auter urden dals bains
2. En ils auters cas
VII. Realisaziun da la partiziun 1. Bains propris
2. Abitaziun e rauba da chasa
Cudesch civil svizzer
67
210
Art. 245 Sch’in consort cumprova d’avair in interess predominant, po el pretender che er autras valurs da facultad al vegnian attribuidas cun las quintar tar sia part.
Art. 246 Dal rest valan las disposiziuns davart la partiziun da cumproprietad e la realisaziun da la partiziun d’ierta tenor il senn.
Quart chapitel: La separaziun dals bains
Art. 247 Mintga consort administrescha e giauda sia facultad e dispona da quella entaifer ils limits da la lescha.
Art. 248 1 Tgi che pretenda ch’ina tscherta valur da facultad saja la proprietad d’in u da l’auter consort, sto cumprovar quai. 2 Sche quai na po betg vegnir cumprovà, vegn presumà che la valur da facultad saja en cumproprietad da tuts dus consorts.
Art. 249 Mintga consort stat bun per ses debits cun sia entira facultad.
Art. 250 1 L’urden dals bains n’ha nagina influenza sin il termin da pajament dals debits tranter consorts. 2 Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads che peri- cliteschan la cuminanza conjugala, po el pretender ch’i al vegnian concedids termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitge- schan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 251 Sch’ina valur da facultad sa chatta en cumproprietad e sch’in consort cumprova in interess predominant, po el pretender – en cas da la schliaziun da l’urden dals bains – ultra da las autras mesiras legalas, che questa valur da facultad al vegnia attribuida cumplainamain cunter indemnisaziun da l’auter consort.
3. Autras valurs da facultad
4. Autras prescripziuns da partiziun
A. Administra- ziun, giudida e disposiziun I. En general
II. Cumprova
B. Responsabla- dad vers terzas persunas
C. Debits tranter consorts
D. Attribuziun en cas da cum- proprietad
Cudesch civil svizzer
68
210
Segunda partiziun: La parentella Settavel titel: Davart il stabilir la relaziun da figlialanza196 Emprim chapitel: Disposiziuns generalas197
Art. 252198 1 La relaziun da figlialanza tranter la mamma e l’uffant vegn stabilida cun la naschientscha. 2 Tranter l’uffant ed il bab vegn ella fundada sin fundament da la lètg da la mamma u tras renconuschientscha ubain constatada tras il der- schader. 3 Ultra da quai vegn la relaziun da figlialanza stabilida tras l’adopziun.
Art. 253199
Art. 254200
Segund chapitel: La paternitad dal consort201
Art. 255202 1 Sch’in uffant è naschì durant la lètg, vala il consort sco bab da l’uf- fant. 2 Sch’il consort mora, vala el sco bab da l’uffant, sche l’uffant nascha entaifer 300 dis suenter sia mort u – en cas ch’el nascha pli tard – sch’el è vegnì schendrà cumprovadamain avant la mort dal consort. 3 Sch’il consort vegn declerà sco sparì, vala el sco bab, sche l’uffant è naschì entaifer 300 dis suenter il termin dal privel da mort u da l’ul- tima novitad.
196 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
197 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
198 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
199 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
200 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
201 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
202 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
A. Cumenza- ment da la relaziun da figlialanza en general
B. …
A. Presumziun
Cudesch civil svizzer
69
210
Art. 256203 1 La presumziun da paternitad po vegnir contestada davant il derscha- der:
1. dal consort; 2.204 da l’uffant, sche la chasada cuminaivla dals consorts ha chalà
d’exister durant il temp da sia minorennitad. 2 Il plant dal consort sa drizza cunter l’uffant e cunter la mamma, il plant da l’uffant cunter il consort e cunter la mamma. 3 Il consort na po betg purtar plant, sch’el ha consentì a la schendrada tras in terz. Per il dretg da contestar da l’uffant resta resalvada la Lescha dals 18 da december 1998205 davart la medischina da repro- ducziun.206
Art. 256a207 1 Sch’in uffant è vegnì schendrà durant la lètg, ha l’accusader da cum- provar ch’il consort n’è betg il bab. 2 Sche l’uffant è naschì il pli baud 180 dis suenter la maridaglia ed il pli tard 300 dis suenter la schliaziun da la lètg tras mort, vegnì pre- sumà ch’el saja vegnì schendrà durant la lètg.208
Art. 256b209 1 Sch’in uffant è vegnì schendrà avant la maridaglia u sch’el è vegnì schendrà durant in temp che la chasada cuminaivla era schliada, na sto la contestaziun betg vegnir motivada pli lunsch. 2 La paternitad dal consort vegn dentant er presumada en quest cas, sch’i vegn fatg valair vardaivlamain ch’el haja gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant il temp da la concepziun.
203 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
204 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
205 SR 810.11 206 Versiun tenor la cifra 39 da la LF dals 18 da dec. 1998 davart la medischina da repro-
ducziun, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 3055; BBl 1996 III 205). 207 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978
(AS 1977 237; BBl 1974 II 1). 208 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000
(AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). 209 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978
(AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
B. Contestaziun I. Dretg da purtar plant
II. Motiv dal plant 1. Schendrada durant la lètg
2. Schendrada avant la lètg u durant la schlia- ziun da la chasa- da cuminaivla
Cudesch civil svizzer
70
210
Art. 256c210 1 Il consort sto inoltrar il plant entaifer 1 onn dapi ch’el ha survegnì enconuschientscha da la naschientscha e dal fatg, ch’el n’è betg il bab u ch’in terz ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant il temp da la concepziun, en mintga cas dentant avant la scadenza da 5 onns dapi la naschientscha. 2 Il plant da l’uffant sto vegnir inoltrà il pli tard 1 onn suenter ch’el ha cuntanschì la maiorennitad.211 3 Sche quest termin è scadì, vegn admessa ina contestaziun, sch’i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.
Art. 257212 1 Sch’in uffant è naschì avant ch’igl èn passads 300 dis dapi la schlia- ziun da la lètg tras mort e sche la mamma ha entant maridà da nov, vala il segund consort sco bab da l’uffant.213 2 Sche questa presumziun vegn eliminada, vala l’emprim consort sco bab da l’uffant.
Art. 258214 1 Sch’il consort è mort u sch’el è daventà inabel da giuditgar avant la scadenza dal termin per purtar plant, po il plant da contestaziun vegnir inoltrà da ses bab u da sia mamma. 2 Las disposiziuns davart la contestaziun tras il consort vegnan appli- tgadas correspundentamain. 3 Il termin per purtar plant dad 1 onn cumenza il pli baud cun l’enco- nuschientscha da la mort u da l’inabilitad da giuditgar dal consort.
Art. 259215 1 Sch’ils geniturs maridan in l’auter, vegnan las disposiziuns davart l’uffant ch’è naschì durant la lètg applitgadas correspundentamain per
210 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
211 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
212 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
213 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
214 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
215 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
III. Termin per purtar plant
C. Coincidenza da duas presum- ziuns
D. Plant dals geniturs
E. Maridaglia dals geniturs
Cudesch civil svizzer
71
210
l’uffant ch’è naschì avant la lètg, uschespert che la paternitad dal con- sort è constatada tras ina renconuschientscha u tras ina sentenzia. 2 La renconuschientscha po vegnir contestada:
1. da la mamma; 2.216 da l’uffant, u suenter sia mort dals descendents, sche la chasa-
da cuminaivla dals consorts ha chalà d’exister durant il temp da sia minorennitad u sche la renconuschientscha è vegnida pronunziada pir suenter ch’el ha cumplenì ses 12avel onn da vegliadetgna;
3. da la vischnanca d’origin u da domicil dal consort; 4. dal consort.
3 Las prescripziuns davart la contestaziun da la renconuschientscha vegnan applitgadas correspundentamain.
Terz chapitel: Renconuschientscha e sentenzia da paternitad217
Art. 260218 1 Sche la relaziun da figlialanza exista mo cun la mamma, po il bab renconuscher l’uffant. 2 Sch’il renconuschider è minoren, sch’el stat sut curatella cumples- siva u sche l’autoritad per la protecziun da creschids ha pronunzià in’ordinaziun correspundenta, sto ses represchentant legal dar il con- sentiment.219 3 La renconuschientscha vegn fatga tras ina decleraziun davant il func- ziunari da stadi civil u tras testament u, sch’igl è pendent in plant per constatar la paternitad, davant il derschader.
Art. 260a220 1 Mintgin che ha in interess po contestar la renconuschientscha tar il derschader, en spezial la mamma, l’uffant e suenter sia mort ses des-
216 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
217 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
218 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
219 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
220 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
A. Renconu- schientscha I. Cundiziuns e furma
II. Contestaziun 1. Dretg da purtar plant
Cudesch civil svizzer
72
210
cendents sco er la vischnanca d’origin u da domicil dal renconuschi- der. 2 Il renconuschider po purtar quest plant mo, sch’el ha renconuschì l’uffant sut influenza d’ina smanatscha d’in privel grond ed imminent per la vita, per la sanadad, per l’onur u per la facultad da sasez u d’ina persuna che stat datiers ad el u sch’el era en errur concernent sia pater- nitad. 3 Il plant sa drizza cunter il renconuschider e cunter l’uffant, usche- navant che quels na portan betg sezs il plant.
Art. 260b221 1 L’accusader ha da cumprovar ch’il renconuschider n’è betg il bab da l’uffant. 2 La mamma e l’uffant han da prestar questa cumprova mo, sch’il renconuschider fa valair vardaivlamain ch’el haja gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant il temp da la concepziun.
Art. 260c222 1 Il plant sto vegnir inoltrà entaifer 1 onn dapi che l’accusader ha survegnì enconuschientscha da la renconuschientscha e dal fatg ch’il renconuschider n’è betg il bab u ch’in terz ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant il temp da la concepziun u dapi ch’el ha scuvrì l’errur u dapi che la smanatscha è crudada davent, en mintga cas den- tant avant la scadenza da 5 onns dapi la renconuschientscha. 2 Il plant da l’uffant po vegnir inoltrà en mintga cas fin ch’igl è passà 1 onn suenter che l’uffant ha cuntanschì la maiorennitad.223 3 Sche quest termin è scadì, vegn admessa ina contestaziun, sch’i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.
Art. 261224 1 Tant la mamma sco er l’uffant pon purtar plant per laschar constatar la relaziun da figlialanza tranter l’uffant ed il bab. 2 Il plant sa drizza cunter il bab u, sche quel è mort – en questa succes- siun – cunter ses descendents, cunter ses geniturs u cunter ses fra-
221 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
222 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
223 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
224 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
2. Motiv dal plant
3. Termin per purtar plant
B. Plant da paternitad I. Dretg da purtar plant
Cudesch civil svizzer
73
210
gliuns u, sche tals mancan, cunter l’autoritad cumpetenta da ses ultim domicil. 3 Sch’il bab è mort, communitgescha il derschader a sia consorta ch’il plant saja vegnì inoltrà, per ch’ella possia defender ses interess.
Art. 262225 1 Sche l’accusà ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant tranter il 300avel ed il 180avel di avant la naschientscha da l’uffant, vegn presumada sia paternitad. 2 Questa presumziun vala er, sche l’uffant è vegnì schendrà avant il 300avel u suenter il 180avel di avant la naschientscha e sche l’accusà ha gì relaziuns sexualas cun la mamma da l’uffant il temp da la con- cepziun. 3 La presumziun croda davent, sche l’accusà cumprova che sia pater- nitad saja exclusa u main probabla che quella d’in terz.
Art. 263226 1 Il plant po vegnir purtà avant u suenter la naschientscha da l’uffant, dentant il pli tard:
1. da la mamma entaifer 1 onn dapi la naschientscha; 2.227 da l’uffant entaifer 1 onn suenter ch’el ha cuntanschì la maio-
rennitad. 2 Sch’igl exista gia ina relaziun da figlialanza cun in auter um, po il plant vegnir purtà en mintga cas entaifer 1 onn dapi il di che questa relaziun è vegnida schliada. 3 Cur che quest termin è scadì, vegn admess in plant, sch’i pon vegnir fatgs valair motivs relevants per il retard.
225 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
226 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
227 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
II. Presumziun
III. Termin per purtar plant
Cudesch civil svizzer
74
210
Quart chapitel228: L’adopziun
Art. 264229
In uffant dastgà vegnir adoptà, sch’ils futurs geniturs adoptivs han tgirà ed educà l’uffant durant almain 1 onn e sch’igl è da spetgar tenor tuttas circumstanzas che la stabilisaziun d’ina relaziun da figlialanza servia al bainstar da l’uffant senza pregiuditgar en moda nunraschu- naivla ils interess d’auters uffants dals geniturs adoptivs.
Art. 264a231 1 Consorts pon mo adoptar cuminaivlamain; ad autras persunas n’è l’adopziun cuminaivla betg permessa. 2 Ils consorts ston esser maridads dapi 5 onns u avair cumplenì il 35avel onn da vegliadetgna. 3 In consort po adoptar l’uffant da l’auter consort, sch’els èn maridads dapi almain 5 onns.232
Art. 264b233 1 Ina persuna betg maridada po adoptar suletta, sch’ella ha cumplenì il 35avel onn da vegliadetgna. 2 Ina persuna maridada che ha cumplenì il 35avel onn da vegliadetgna po adoptar suletta, sch’i sa mussa ch’ina adopziun cuminaivla è nun- pussaivla, perquai che l’auter consort n’è permanentamain betg abel da giuditgar u perquai ch’el è absent dapi passa 2 onns cun dimora nunenconuschenta, u sche la lètg è separada giudizialmain dapi passa 3 onns.
Art. 265234 1 L’uffant sto esser almain 16 onns pli giuven ch’ils geniturs adoptivs.
228 Oriundamain terz chapitel. 229 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da
Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
230 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
231 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
232 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
233 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
234 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
A. Adopziun da persunas minorennas I. Premissas generalas230
II. Adopziun cuminaivla
III. Adopziun tras ina persuna suletta
IV. Vegliadetgna e consentiment da l’uffant
Cudesch civil svizzer
75
210
2 Sche l’uffant è abel da giuditgar, dovri ses consentiment per l’adop- ziun. 3 Sch’el è sut avugà, po l’adopziun mo vegnir fatga cun il consenti- ment da l’autoritad per la protecziun d’uffants, e quai er, sche l’uffant è abel da giuditgar.
Art. 265a235 1 L’adopziun dovra il consentiment dal bab e da la mamma da l’uffant. 2 Il consentiment sto vegnir dà a bucca u en scrit a l’autoritad per la protecziun d’uffants al lieu da domicil u da dimora dals geniturs u da l’uffant e sto vegnir remartgà en il protocol. 3 Il consentiment è valaivel, er sch’ils geniturs adoptivs futurs n’èn betg numnads u anc betg fixads.
Art. 265b236 1 Il consentiment na dastga betg vegnir dà avant ch’igl èn passadas 6 emnas dapi la naschientscha da l’uffant. 2 El po vegnir revocà entaifer 6 emnas dapi ch’el è vegnì pronunzià. 3 Sch’il consentiment vegn renovà suenter ina revocaziun, è el defi- nitiv.
Art. 265c237
Ins po desister dal consentiment d’in genitur, 1. sch’el n’è betg enconuschent, sch’el è absent pli ditg cun
dimora nunenconuschenta u sch’el n’è permanentamain betg abel da giuditgar,
2. sch’el n’è betg s’occupà seriusamain da l’uffant.
Art. 265d238 1 Sche l’uffant vegn plazzà cun l’intent d’ina adopziun posteriura e sch’il consentiment d’in genitur manca, decida l’autoritad per la pro- tecziun d’uffants al lieu da domicil da l’uffant, sin dumonda d’in post d’intermediaziun u dals geniturs adoptivs e per regla avant che plazzar l’uffant, sch’i saja da desister da quest consentiment.
235 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
236 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
237 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
238 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
V. Consentiment dals geniturs 1. Furma
2. Termin
3. Desister dal consentiment a. Premissas
b. Decisiun
Cudesch civil svizzer
76
210
2 En ils auters cas stoi vegnir decidì en chaussa a chaschun da l’adop- ziun. 3 Sch’i vegn desistì dal consentiment d’in genitur, perquai ch’el n’è betg s’occupà seriusamain da l’uffant, sto la decisiun vegnir commu- nitgada en scrit a quest genitur.
Art. 266239 1 Sch’i mancan descendents, dastga vegnir adoptada ina persuna maiorenna:241
1. sch’ella ha permanentamain basegn d’agid en consequenza da mendas corporalas u spiertalas e sch’ils geniturs adoptivs l’han tgirada durant almain 5 onns,
2.242 sch’ils geniturs adoptivs l’han tgirada ed educada durant sia minorennitad durant almain 5 onns,
3. sch’i dat auters motivs relevants e sche la persuna che duai vegnir adoptada ha vivì en la medema chasada cun ses geni- turs adoptivs durant almain 5 onns.
2 Ina persuna maridada po vegnir adoptada mo cun il consentiment da ses consort. 3 Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart l’adop- ziun da persunas minorennas.243
Art. 267244 1 L’uffant adoptiv survegn la posiziun giuridica d’in uffant dals geni- turs adoptivs. 2 La relaziun da figlialanza vertenta extingua, cun resalva da la rela- ziun cun il genitur ch’è maridà cun l’adoptader. 3 Cun l’adopziun poi vegnir dà in nov prenum a l’uffant.
239 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
240 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
241 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
242 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
243 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
244 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
B. Adopziun da persunas maiorennas240
C. Effect I. En general
Cudesch civil svizzer
77
210
Art. 267a245 1 Empè da ses dretg da burgais chantunal e communal vertent survegn l’uffant minoren il dretg da burgais da quel genitur adoptiv, dal qual el porta il num. 2 Sch’in consort adoptescha l’uffant minoren da l’auter consort, sur- vegn l’uffant il dretg da burgais chantunal e communal da quel geni- tur, dal qual el porta il num.
Art. 268246 1 L’adopziun vegn pronunziada da l’autoritad chantunala cumpetenta al lieu da domicil dals geniturs adoptivs. 2 Sche la dumonda d’adopziun è inoltrada, na vegn l’adopziun betg impedida tras la mort u tras l’inabilitad da giuditgar da l’adoptader, uschenavant che las autras premissas na vegnan betg pertutgadas. 3 Sche l’uffant vegn maioren suenter che la dumonda è vegnida inoltrada, restan applitgablas las disposiziuns davart l’adopziun da persunas minorennas, sche las premissas correspundentas eran adem- plidas avant.247
Art. 268a248 1 L’adopziun dastga vegnir pronunziada pir suenter che tuttas circum- stanzas essenzialas èn vegnidas examinadas cumplettamain, sche ne- cessari suenter la consultaziun d’experts. 2 I ston vegnir sclerids en spezial la persunalitad e la sanadad dals geniturs adoptivs e da l’uffant adoptiv, lur relaziun vicendaivla, la qualificaziun per l’educaziun, la situaziun economica, ils motivs e las relaziuns da famiglia dals geniturs adoptivs sco er il svilup da la rela- ziun da tgira. 3 Sch’ils geniturs adoptivs han descendents, sto vegnir resguardada l’opiniun da quels davart l’adopziun.
245 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
246 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
247 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
248 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
II. Dretg da burgais
D. Procedura I. En general
II. Examinaziun
Cudesch civil svizzer
78
210
Art. 268b249
Senza lur consentiment na dastgan ils geniturs adoptivs betg vegnir dads enconuschents als geniturs da l’uffant.
Art. 268c251 1 Sche l’uffant ha cumplenì 18 onns, po el pretender da tut temp las infurmaziuns davart las persunalias da ses geniturs biologics; avant po el pretender questas infurmaziuns, sch’el ha in interess ch’è degn da vegnir protegì. 2 Avant che l’autoritad u il post che dispona da las indicaziuns giavi- schadas dettia questas infurmaziuns, infurmescha ella u el sche pus- saivel ils geniturs biologics. Sche quels refusan il contact persunal, sto l’uffant vegnir infurmà correspundentamain ed el sto vegnir rendì attent als dretgs persunals dals geniturs biologics. 3 Ils chantuns designeschan in post adattà che sustegna e che cusseglia l’uffant sin giavisch.
Art. 269252 1 Sch’il consentiment n’è betg vegnì dumandà senza motivs legals, pon las persunas ch’èn autorisadas da dar il consentiment contestar l’adopziun tar il derschader, uschenavant ch’il bainstar da l’uffant na vegn betg pregiuditgà seriusamain tras quai. 2 Ils geniturs n’han dentant betg il dretg da purtar quest plant, sch’els pon recurrer cunter la decisiun tar il Tribunal federal.
Art. 269a253 1 Sch’i sa mussan autras mancanzas gravantas concernent l’adopziun, po mintgin che ha in interess contestar l’adopziun, en spezial er la vischnanca d’origin u da domicil. 2 La contestaziun è dentant exclusa, sche la mancanza è vegnida elimi- nada en il fratemp u sch’ella pertutga exclusivamain prescripziuns da procedura.
249 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
250 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
251 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
252 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
253 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
Dbis. Secret d’adopziun250
Dter. Infurma- ziuns davart las persunalias dals geniturs biologics
E. Contestaziun I. Motivs 1. Mancanza dal consentiment
2. Autras mancanzas
Cudesch civil svizzer
79
210
Art. 269b254
Il plant sto vegnir purtà entaifer 6 mais dapi ch’il motiv da contesta- ziun è vegnì scuvrì ed en mintga cas entaifer 2 onns dapi l’adopziun.
Art. 269c255 1 La Confederaziun surveglia l’intermediaziun d’uffants adoptivs. 2 Tgi che exequescha questa intermediaziun professiunalmain u en connex cun sia professiun, dovra ina permissiun; l’intermediaziun tras l’autoritad per la protecziun d’uffants resta resalvada.256 3 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns executivas e regla – en connex cun il scleriment concernent las premissas per la permissiun ed en connex cun la surveglianza – la cooperaziun da las autoritads chantunalas ch’èn cumpetentas per plazzar uffants cun l’intent d’ina adopziun posteriura. 4 …257
Otgavel titel: Ils effects da la relaziun da figlialanza258 Emprim chapitel: La cuminanza dals geniturs e dals uffants259
Art. 270260 1 Sch’ils geniturs èn maridads in cun l’auter e portan differents nums, survegn l’uffant quel da lur nums da nubil, ch’els han fixà a chaschun da la maridaglia sco num da lur uffants cuminaivels. 2 Entaifer 1 onn dapi la naschientscha da l’emprim uffant pon ils geni- turs pretender che l’uffant portia il num da nubil da l’auter genitur.
254 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
255 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200). Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
256 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
257 Abolì tras la cifra 15 da l’agiunta tar la LF dals 17 da zercl. 2005 davart il TAF, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 2197; BBl 2001 4202).
258 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
259 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
260 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
II. Termin per purtar plant
F. Intermedia- ziun d’uffants adoptivs
A. Num I. Uffant da geniturs maridads
Cudesch civil svizzer
80
210
3 Sch’ils geniturs portan in num da famiglia cuminaivel, survegn l’uffant quest num.
Art. 270a261 1 Sch’in genitur ha la tgira genituriala, survegn l’uffant il num da nubil da quest genitur. Sch’ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genitu- riala, decidan els, tgenin da lur nums da nubil che lur uffants duain purtar. 2 Sche la tgira genituriala cuminaivla vegn instituida suenter la na- schientscha da l’emprim uffant, pon ils geniturs declerar envers il funcziunari da stadi civil entaifer 1 onn dapi questa instituziun, che l’uffant portia il num da nubil da l’auter genitur. Questa decleraziun vala per tut ils uffants cuminaivels, independentamain da l’attribuziun da la tgira genituriala. 3 Sche ni in ni l’auter genitur n’ha la tgira genituriala, survegn l’uffant il num da nubil da la mamma. 4 Midadas tar l’attribuziun da la tgira genituriala n’han naginas conse- quenzas sin il num. Resalvadas restan las disposiziuns davart la mida- da dal num.
Art. 270b262
Sche l’uffant ha cumplenì 12 onns, po ses num vegnir midà mo cun ses consentiment.
Art. 271263 1 L’uffant survegn il dretg da burgais chantunal e communal da quel genitur, dal qual el porta il num. 2 Sche l’uffant acquista durant sia minorennitad il num da l’auter ge- nitur, survegn el il dretg da burgais chantunal e communal da quest genitur e perda ses dretg da burgais vertent.
261 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais; AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
262 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
263 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
II. Uffant da geniturs betg maridads
III. Consenti- ment da l’uffant
B. Dretg da burgais
Cudesch civil svizzer
81
210
Art. 272264
Ils geniturs ed ils uffants debiteschan vicendaivlamain tut agid, tut re- sguard e tut respect ch’è necessari per il bainstar da la cuminanza.
Art. 273265 1 Ils geniturs che n’han betg la pussanza u la tgira genituriala, e l’uf- fant minoren han vicendaivlamain il dretg da mantegnair ina relaziun persunala adequata.266 2 L’autoritad per la protecziun d’uffants po admonir ils geniturs, ils geniturs da tgira u l’uffant e dar instrucziuns ad els, sch’il pratitgar u il nunpratitgar la relaziun persunala ha consequenzas negativas per l’uf- fant ubain sch’ina admoniziun u ina instrucziun s’impona per auters motivs. 3 Il bab u la mamma pon pretender ch’il dretg da mantegnair ina rela- ziun persunala vegnia reglà.
Art. 274267 1 Il bab e la mamma han da tralaschar tut quai che donnegescha la re- laziun da l’uffant cun l’auter genitur u che renda pli difficila l’incum- bensa da l’educatur.268 2 Sch’il bainstar da l’uffant vegn donnegià tras la relaziun persunala, sch’ils geniturs pratitgeschan quella relaziun violond lur obligaziuns, sch’els n’èn betg s’occupads seriusamain da l’uffant u sche auters mo- tivs relevants èn avant maun, als po il dretg da mantegnair ina relaziun persunala vegnir refusà u retratg. 3 Sch’ils geniturs han consentì a l’adopziun u sch’i po vegnir desistì da lur consentiment, extingua lur dretg da mantegnair ina relaziun persu- nala, uschespert che l’uffant è plazzà cun l’intent d’ina adopziun po- steriura.
264 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
265 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
266 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
267 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
268 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
C. Obligaziuns vicendaivlas
D. Relaziuns persunalas I. Geniturs ed uffants 1. Princip
2. Limits
Cudesch civil svizzer
82
210
Art. 274a269 1 Sche circumstanzas extraordinarias èn avant maun, po il dretg da mantegnair ina relaziun persunala er vegnir concedì ad autras persu- nas, en spezial a parents, uschenavant che quai serva al bainstar da l’uffant. 2 Ils limits dal dretg da visita, fixads per ils geniturs, valan tenor il senn.
Art. 275270 1 L’autoritad per la protecziun d’uffants dal lieu da domicil da l’uffant è cumpetenta per ordinar mesiras concernent las relaziuns persunalas; la medema cumpetenza ha l’autoritad per la protecziun d’uffants dal lieu da dimora da l’uffant, sche l’emprima autoritad ha prendì u pren- da mesiras per la protecziun da l’uffant. 2 Sch’il derschader regla la tgira genituriala, la surveglianza dals uf- fants u la contribuziun da mantegniment tenor las disposiziuns davart il divorzi e davart la protecziun da la cuminanza conjugala, regla el er las relaziuns persunalas.271 3 Sch’i n’existan anc naginas ordinaziuns davart il dretg dal bab u da la mamma concernent il mantegniment d’ina relaziun persunala, na po quella betg vegnir pratitgada cunter la voluntad da la persuna che ha il dretg da la pussanza u da la tgira genituriala.
Art. 275a272 1 Geniturs che n’han betg la tgira genituriala duain vegnir infurmads davart eveniments spezials en la vita da l’uffant e duain vegnir tadlads avant decisiuns ch’èn relevantas per il svilup da l’uffant. 2 Da medema maniera sco il titular da la tgira genituriala pon els dumandar infurmaziuns davart il stadi e davart il svilup da l’uffant tar terzas persunas che contribueschan lur part vi da la tgira da l’uffant sco en spezial persunas d’instrucziun e medis. 3 Las disposiziuns davart ils limits da las relaziuns persunalas e davart la cumpetenza valan tenor il senn.
269 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
270 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
271 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
272 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
II. Terzas persunas
III. Cumpetenza
E. Infurmaziun e scleriment
Cudesch civil svizzer
83
210
Segund chapitel: L’obligaziun da mantegniment dals geniturs273
Art. 276274 1 Il mantegniment consista da tgira, d’educaziun e da pajament en daners.276 2 Ils geniturs procuran cuminaivlamain, mintga genitur tenor sias forzas, per in mantegniment duì da l’uffant e surpiglian en spezial ils custs da la tgira, da l’educaziun, da la scolaziun e da las mesiras da protecziun da l’uffant.277 3 Ils geniturs èn deliberads da l'obligaziun da mantegniment, uschena- vant ch'ins po pretender da l'uffant ch'el paja ses mantegniment ord l'acquist tras sia lavur u cun auters meds finanzials.
Art. 276a278 1 L’obligaziun da mantegniment envers l’uffant minoren ha la pre- cedenza envers las autras obligaziuns da mantegniment dal dretg da famiglia. 2 En cas motivads po il derschader divergiar da questa regla, en spe- zial per evitar in dischavantatg per l’uffant maioren che ha il dretg da mantegniment.
Art. 277279 1 L’obligaziun da mantegniment dals geniturs dura fin a la maiorenni- tad da l’uffant.280 2 Sch’el n’ha alura betg anc ina scolaziun adequata, han ils geniturs, uschenavant che quai po vegnir pretendì dad els tenor tuttas circum-
273 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
274 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
275 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
276 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
277 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
278 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
279 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
280 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
A. En general I. Object e dimensiun275
II. Precedenza da l’obligaziun da mantegniment envers in uffant minoren
B. Durada
Cudesch civil svizzer
84
210
stanzas, da procurar er vinavant per ses mantegniment, fin ch’ina tala scolaziun po vegnir concludida en moda regulara.281
Art. 278282 1 Durant la lètg portan ils geniturs ils custs dal mantegniment tenor las disposiziuns dal dretg matrimonial. 2 Mintga consort è obligà da sustegnair l’auter en moda adequata tar l’adempliment da las obligaziuns da mantegniment vers uffants ch’èn naschids avant la maridaglia.
Art. 279283 1 L’uffant po purtar plant cunter il bab u cunter la mamma ubain cunter tuts dus per pretender dad els il mantegniment per il futur e per l’onn che preceda l’inoltraziun dal plant. 2–3 …285
Art. 280–284286
Art. 285287 1 La contribuziun da mantegniment duai correspunder als basegns da l’uffant sco er a la situaziun sociala ed a la capacitad finanziala dals geniturs; en quest connex ston vegnir resguardadas la facultad e las entradas da l’uffant. 2 La contribuziun da mantegniment serva er a garantir la tgira da l’uffant tras ils geniturs u tras terzas persunas. 3 Ella sto vegnir pajada ordavant. Il derschader fixescha ils termins da pajament.
281 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 7 d’oct. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 I 1169).
282 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
283 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
284 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
285 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
286 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
287 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
C. Geniturs maridads
D. Plant I. Dretg da purtar plant284
II. e III. …
IV. Fixaziun da la contribuziun da mantegniment 1. Contribuziun dals geniturs
Cudesch civil svizzer
85
210
Art. 285a288 1 Supplements da famiglia che vegnan pajads al genitur che ha l’obli- gaziun da mantegniment, ston vegnir pajads supplementarmain a la contribuziun da mantegniment. 2 Rentas d’assicuranza sociala e prestaziuns sumegliantas destinadas al mantegniment da l’uffant, che tutgan al genitur che ha l’obligaziun da mantegniment, ston vegnir pajadas supplementarmain a la contribu- ziun da mantegniment, nun ch’il derschader decidia autramain. 3 Sch’il genitur che ha l’obligaziun da mantegniment survegn pli tard – pervia da vegliadetgna u pervia d’invaliditad – rentas d’assicuranza sociala u prestaziuns sumegliantas destinadas al mantegniment da l’uffant, che remplazzan las entradas da gudogn, ha el da pajar quests imports a l’uffant; la contribuziun da mantegniment vertenta vegn reducida tenor lescha en la dimensiun da questas novas prestaziuns.
Art. 286289 1 Il derschader po ordinar che la contribuziun da mantegniment vegnia senz’auter augmentada u reducida en cas da tschertas midadas dals ba- segns da l’uffant u da la capacitad finanziala dals geniturs u dals custs da viver. 2 En cas che las relaziuns sa midan considerablamain fixescha il der- schader danovamain ina contribuziun da mantegniment sin proposta d’in genitur u da l’uffant ubain annullescha quella. 3 En cas da basegns spezials imprevis da l’uffant po il derschader obli- gar ils geniturs da pajar ina contribuziun speziala.291
Art. 286a292 1 Sch’igl è vegnì constatà en in contract da mantegniment approvà u en ina decisiun ch’i n’è betg stà pussaivel da fixar ina contribuziun da mantegniment che avess permess da cuvrir il mantegniment adequat da l’uffant e sche las relaziuns dal genitur che ha l’obligaziun da man- tegniment èn sa meglieradas extraordinariamain dapi lura, ha l’uffant il dretg da far pajar quest genitur ils imports che mancavan per cuvrir il mantegniment duì durant ils ultims 5 onns che la contribuziun da mantegniment vegniva debitada.
288 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
289 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
290 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
291 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
292 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
2. Autras prestaziuns destinadas al mantegniment da l’uffant
V. Midada da las relaziuns 1. En general290
2. Cas da mancanza
Cudesch civil svizzer
86
210
2 La pretensiun sto vegnir fatga valair entaifer 1 onn dapi l’enconu- schientscha da la meglieraziun extraordinaria. 3 Questa pretensiun va cun tut ses dretgs sin l’auter genitur u sin la communitad, uschenavant che quest genitur u la communitad ha sur- piglià la part mancanta dal mantegniment duì.
Art. 287293 1 Contracts da mantegniment daventan obligants per l’uffant pir cun l’approvaziun tras l’autoritad per la protecziun d’uffants. 2 Contribuziuns da mantegniment fixadas tras contract pon vegnir mi- dadas, uschenavant che quai n’è betg vegnì exclus cun l’approvaziun tras l’autoritad per la protecziun d’uffants. 3 Sch’il contract vegn fatg en ina procedura giudiziala, è il derschader cumpetent per l’approvaziun.
Art. 287a294
Sch’i vegnan fixadas contribuziuns da mantegniment en il contract da mantegniment, stoi vegnir inditgà:
a. tge entradas e tge facultad da mintga genitur che vegnan resguardadas per la calculaziun;
b. tge import ch’è destinà a mintga uffant; c. tge import che manca per cuvrir il mantegniment duì da
mintga uffant; d. sche ed en tge dimensiun che las contribuziuns da mantegni-
ment vegnan adattadas a las midadas dals custs da viver.
Art. 288295 1 Sche l’interess da l’uffant giustifitgescha quai, po vegnir fixada ina indemnisaziun en daners per il mantegniment da l’uffant. 2 La cunvegna daventa pir obliganta per l’uffant:
1. sch’ella è vegnida approvada da l’autoritad per la protecziun d’uffants u – en cas ch’ella è vegnida concludida en ina proce- dura giudiziala – dal derschader, e
293 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
294 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
295 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
296 Oriundamain cifra II.
E. Contracts davart l’obliga- ziun da mante- gniment I. Prestaziuns periodicas
II. Cuntegn dal contract da mantegniment
III. Indem- nisaziun en daners296
Cudesch civil svizzer
87
210
2. sche l’indemnisaziun en daners è vegnida pajada a l’uffizi de- signà.
Art. 289297 1 Il dretg sin contribuziuns da mantegniment tutga a l’uffant e vegn ademplì – uscheditg che l’uffant è minoren – cun il pajament al repre- schentant legal da l’uffant u al titular da la tgira genituriala, nun ch’il derschader decidia autramain.298 2 Sche la cuminanza publica procura però per il mantegniment da l’uf- fant, van las contribuziuns da mantegniment cun tuts dretgs a la cumi- nanza publica.
Art. 290299 1 Sch’il bab u la mamma n’ademplescha betg l’obligaziun da mante- gniment, gida in post spezialisà designà dal dretg chantunal adequata- main e gratuitamain l’uffant, che dumonda quai, tar l’execuziun da la pretensiun da mantegniment. 2 Il Cussegl federal fixescha las prestaziuns da l’agid d’incasso.
Art. 291300
Sch’ils geniturs tralaschan il quità per l’uffant, po il derschader avisar lur debiturs da prestar ils pajaments dal tuttafatg u per part al repre- schentant legal da l’uffant.
Art. 292301
Sch’ils geniturs tralaschan persistentamain d’ademplir lur obligaziun da mantegniment u sch’i po vegnir supponì ch’els prendian mesiras per fugir u ch’els sfarlattian u laschian svanir lur facultad, als po il derschader obligar da prestar ina garanzia adequata per las contribu- ziuns da mantegniment futuras.
297 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
298 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
299 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
300 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
301 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
F. Adempliment I. Creditur
II. Execuziun 1. Agid d’incasso
2. Avis als debiturs
III. Garanzia
Cudesch civil svizzer
88
210
Art. 293302 1 Il dretg public fixescha, cun resalva da l’obligaziun da sustegn dals parents, tgi che ha da purtar ils custs dal mantegniment, sche ni ils geniturs ni l’uffant n’èn en cas da surpigliar quels. 2 Il dretg public regla ultra da quai il pajament anticipà per il mante- gniment da l’uffant, sch’ils geniturs n’adempleschan betg lur obliga- ziun da mantegniment.
Art. 294303 1 Ils geniturs da tgira han il dretg da survegnir ina indemnisaziun ade- quata sco daners da tgira, uschenavant ch’i n’è betg vegnì fixà insatge auter u sche quai na resulta betg cleramain tras las circumstanzas. 2 Ina tgira gratuita po vegnir supponida, sch’i sa tracta d’uffants da proxims parents u d’uffants ch’èn vegnids plazzads cun l’intent d’ina adopziun posteriura.
Art. 295304 1 La mamma po purtar plant cunter il bab u cunter ses ertavels fin il pli tard 1 onn suenter la naschientscha sin indemnisaziun:305
1. dals custs da la pagliola; 2. dals custs da mantegniment per almain 4 emnas avant ed al-
main 8 emnas suenter la naschientscha; 3. d’autras expensas ch’èn daventadas necessarias pervia da la
gravidanza u pervia da la pagliola, inclus l’emprima dotaziun da l’uffant.
2 Er sche la gravidanza va a fin prematuramain, po il derschader – per motivs da giustia – decider che questas indemnisaziuns vegnian resti- tuidas per part u dal tuttafatg. 3 Prestaziuns da terzas persunas, sin las qualas la mamma ha il dretg tenor lescha u tenor contract, ston vegnir messas a quint, uschenavant che las circumstanzas giustifitgeschan quai.
302 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
303 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
304 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
305 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
G. Dretg public
H. Geniturs da tgira
J. Dretgs da la mamma betg maridada
Cudesch civil svizzer
89
210
Terz chapitel: La tgira genituriala306
Art. 296307 1 La tgira genituriala serva al bainstar da l’uffant. 2 Uschè ditg ch’ils uffants èn minorens, èn els suttamess a la tgira genituriala cuminaivla dal bab e da la mamma. 3 Geniturs minorens sco er geniturs sut curatella cumplessiva n’han nagina tgira genituriala. Cur ch’ils geniturs daventan maiorens, surve- gnan els la tgira genituriala. Sche la curatella cumplessiva vegn aboli- da, decida l’autoritad per la protecziun d’uffants davart l’attribuziun da la tgira genituriala resguardond il bainstar da l’uffant.
Art. 297308 1 Sch’ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genituriala e sch’in ge- nitur mora, ha il genitur survivent la tgira genituriala. 2 Sch’il genitur che aveva la tgira genituriala exclusiva mora, attri- buescha l’autoritad per la protecziun d’uffants la tgira genituriala al genitur survivent u nominescha in avugà per l’uffant, tut tenor quai ch’è adattà meglier per mantegnair il bainstar da l’uffant.
Art. 298309 1 En ina procedura da divorzi u en ina procedura per la protecziun da la lètg attribuescha il derschader la tgira genituriala exclusiva ad in genitur, sche quai è necessari per mantegnair il bainstar da l’uffant. 2 El po er sa restrenscher a reglar la surveglianza da l’uffant, las re- laziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant, sch’i na dat naginas schanzas ch’ils geniturs chattian ina cun- vegna en quest reguard. 2bis Per la decisiun davart la surveglianza da l’uffant, davart las rela- ziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira resguarda el il dretg da l’uffant d’avair relaziuns persunalas regularas cun tuts dus geniturs.310
306 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1). Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
307 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
308 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
309 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
310 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
A. Princips
Abis. Mort d’in genitur
Ater. Divorzi ed autras proceduras matrimonialas
Cudesch civil svizzer
90
210
2ter En cas d’ina tgira genituriala cuminaivla examinescha el la pussai- vladad d’ina tgira alternanta en il senn dal bainstar da l’uffant, sch’in genitur u l’uffant pretenda quai.311 3 El supplitgescha l’autoritad per la protecziun d’uffants da nominar in avugà per l’uffant, sche ni la mamma ni il bab na vegn en dumonda per surpigliar la tgira genituriala.
Art. 298a312 1 Sch’ils geniturs n’èn betg maridads in cun l’auter ed il bab renconu- scha l’uffant u sche la relaziun da figlialanza vegn constatada tras ina sentenzia e la tgira genituriala cuminaivla na vegn betg gia disponida il mument da la sentenzia, vegn la tgira genituriala cuminaivla insti- tuida sin basa d’ina decleraziun cuminaivla. 2 En la decleraziun conferman ils geniturs:
1. ch’els sajan pronts da surpigliar cuminaivlamain la responsa- bladad per l’uffant; e
2. ch’els hajan chattà ina cunvegna davart la surveglianza da l’uffant e davart las relaziuns persunalas u davart la participa- ziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant sco er davart la contribuziun da mantegniment per l’uffant.
3 Ensemen cun la decisiun davart la tgira genituriala regla l’autoritad per la protecziun d’uffants ils ulteriurs puncts dispitaivels. 4 Sch’ils geniturs fan la decleraziun ensemen cun la renconuschien- tscha, surdattan els quella a l’uffizi da stadi civil. Ina decleraziun po- steriura ston els inoltrar a l’autoritad per la protecziun d’uffants al domicil da l’uffant. 5 Fin che la decleraziun è avant maun, ha la mamma la tgira genituria- la exclusiva.
Art. 298b313 1 Sch’in genitur refusa da far la decleraziun davart la tgira genituriala cuminaivla, po l’auter genitur appellar a l’autoritad per la protecziun d’uffants al domicil da l’uffant. 2 L’autoritad per la protecziun d’uffants dispona la tgira genituriala cuminaivla, nun ch’il bainstar da l’uffant pretendia che la mamma haja
311 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
312 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
313 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
Aquater. Renco- nuschientscha e sentenzia da paternitad I. Decleraziun cuminaivla dals geniturs
II. Decisiun da l’autoritad per la protecziun d’uffants
Cudesch civil svizzer
91
210
vinavant la tgira genituriala exclusiva u che la tgira genituriala exclu- siva vegnia attribuida al bab. 3 Ensemen cun la decisiun davart la tgira genituriala regla l’autoritad per la protecziun d’uffants ils ulteriurs puncts dispitaivels. Resalvà resta il plant sin prestaziun dal mantegniment davant il derschader cumpetent; en quest cas decida il derschader er davart la tgira genitu- riala sco er davart las ulteriuras dumondas concernent ils uffants.314 3bis Per la decisiun davart la surveglianza da l’uffant, davart las rela- ziuns persunalas u davart la participaziun da mintga genitur a la tgira resguarda l’autoritad per la protecziun d’uffants il dretg da l’uffant d’avair relaziuns persunalas regularas cun tuts dus geniturs.315 3ter En cas d’ina tgira genituriala cuminaivla examinescha ella la pussaivladad d’ina tgira alternanta en il senn dal bainstar da l’uffant, sch’in genitur u l’uffant pretenda quai.316 4 Sche la mamma è minorenna u sch’ella stat sut curatella cumplessi- va, attribuescha l’autoritad per la protecziun d’uffants la tgira genitu- riala al bab u numna in avugà per l’uffant, tut tenor quai ch’è adattà meglier per mantegnair il bainstar da l’uffant.
Art. 298c317
Sch’il derschader approvescha in plant da paternitad, dispona el la tgi- ra genituriala cuminaivla, nun ch’il bainstar da l’uffant pretendia che la mamma haja vinavant la tgira genituriala exclusiva u che la tgira genituriala exclusiva vegnia attribuida al bab.
Art. 298d318 1 Sin giavisch d’in genitur u da l’uffant u d’uffizi regla l’autoritad per la protecziun d’uffants da nov l’attribuziun da la tgira genituriala, sche quai è necessari pervia da midadas essenzialas da las relaziuns per mantegnair il bainstar da l’uffant. 2 Ella po sa restrenscher a reglar la surveglianza da l’uffant, las re- laziuns persunalas u la participaziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant.
314 Versiun da la segunda frasa tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
315 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
316 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
317 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
318 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
III. Plant da paternitad
IV. Midada da las relaziuns
Cudesch civil svizzer
92
210
3 Resalvà resta il plant sin midada da la contribuziun da mantegniment davant il derschader cumpetent; en quest cas regla il derschader en cas da basegn da nov la tgira genituriala sco er las ulteriuras dumondas concernent ils uffants.319
Art. 299320
Mintga consort ha da gidar e da represchentar l’auter en moda ade- quata tar l’execuziun da la tgira genituriala vers ils uffants da l’auter, sche las circumstanzas pretendan quai.
Art. 300322 1 Sch’in uffant vegn confidà a terzas persunas per la tgira, represchen- tan ellas, cun resalva d’ordinaziuns divergentas, ils geniturs concer- nent l’execuziun da la tgira genituriala, uschenavant che quai è inditgà per ademplir correctamain lur incumbensa. 2 Ils geniturs da tgira duain vegnir consultads avant che prender deci- siuns relevantas.
Art. 301324 1 Ils geniturs èn responsabels per la tgira e per l’educaziun en vista al bainstar da l’uffant e prendan las decisiuns necessarias cun resalva da l’abilitad d’agir da l’uffant sez. 1bis Il genitur che assista l’uffant po decider sulet, sche:
1. i sa tracta d’affars quotidians u urgents; 2. l’auter genitur n’è betg cuntanschibel cun meds raschunai-
vels.325 2 L’uffant sto obedir als geniturs; ils geniturs concedan a l’uffant tenor sia madirezza la libertad correspundenta per furmar sia vita, ed en fatgs relevants resguardan els sia opiniun tant sco pussaivel.
319 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
320 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
321 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
322 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
323 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
324 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
325 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
Aquinquies. Madrastra u padraster321
Asexies. Geniturs da tgira323
B. Cuntegn I. En general
Cudesch civil svizzer
93
210
3 L’uffant na dastga betg bandunar la cuminanza famigliara senza il consentiment dals geniturs; l’uffant na dastga er betg vegnir prendì davent als geniturs senza in motiv legitim. 4 Ils geniturs dattan il prenum a l’uffant.
Art. 301a326 1 La tgira genituriala includa il dretg da determinar il lieu da dimora da l’uffant. 2 Sch’ils geniturs han cuminaivlamain la tgira genituriala e sch’in genitur vul midar il lieu da dimora da l’uffant, dovra quai il consenti- ment da l’auter genitur ubain ina decisiun dal derschader u da l’auto- ritad per la protecziun d’uffants, sche:
a. il nov lieu da dimora è a l’exteriur; u b. la midada dal lieu da dimora ha consequenzas considerablas
sin l’execuziun da la tgira genituriala tras l’auter genitur e sin las relaziuns persunalas.
3 Sch’in genitur ha la tgira genituriala exclusiva e vul midar il lieu da dimora da l’uffant, sto el infurmar a temp l’auter genitur. 4 La medema obligaziun d’infurmaziun ha il genitur che vul midar ses agen domicil. 5 Sche necessari e mantegnend il bainstar da l’uffant sa cunvegnan ils geniturs davart in’adattaziun da la regulaziun da la tgira genituriala, da la surveglianza da l’uffant, da las relaziuns persunalas e da la partici- paziun da mintga genitur a la tgira da l’uffant. Sch’els na chattan na- gina cunvegna, decida il derschader u l’autoritad per la protecziun d’uffants.
Art. 302327 1 Ils geniturs han d’educar l’uffant tenor lur relaziuns sco er da promo- ver e da proteger ses svilup corporal, spiertal e moral. 2 Els han da procurar per l’uffant, particularmain er per l’uffant cun impediments corporals u spiertals‚ ina scolaziun generala e professiu- nala adequata, che correspunda uschenavant sco pussaivel a sias abili- tads ed a sias preferenzas.
326 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
327 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
328 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
II. Determina- ziun dal lieu da dimora
III. Educaziun328
Cudesch civil svizzer
94
210
3 Per quest intent duain els collavurar en moda adattada cun la scola e – nua che las circumstanzas pretendan quai – cun las instituziuns pu- blicas e d’utilitad publica da l’agid per la giuventetgna.
Art. 303329 1 Ils geniturs decidan davart l’educaziun religiusa da l’uffant. 2 In contract che limitescha questa cumpetenza è nunvalaivel. 3 L’uffant che ha cumplenì il 16avel onn da vegliadetgna ha il dretg da decider sez davart sia confessiun.
Art. 304331 1 Tenor la lescha represchentan ils geniturs l’uffant vers terzas persu- nas entaifer ils limits da lur tgira genituriala.333 2 Sche tuts dus geniturs èn titulars da la tgira genituriala‚ dastgan terzas persunas da buna fai premetter che mintga genitur ageschia en enclegientscha cun l’auter.334 3 Represchentond l’uffant na dastgan ils geniturs surpigliar naginas cauziuns, constituir naginas fundaziuns e far naginas donaziuns, cun excepziun dals regals occasiunals usitads.335
Art. 305336 1 L’uffant ch’è abel da giuditgar e ch’è suttamess a la tgira genituriala po surpigliar dretgs ed obligaziuns ed exercitar dretgs persunals inalie- nabels tras agens acts en il rom dal dretg da persunas.338
329 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
330 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
331 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
332 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
333 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
334 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
335 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
336 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
337 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
338 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
IV. Educaziun religiusa330
V. Repre- schentanza 1. Vers terzas persunas a. En general332
b. Posiziun giuridica da l’uffant337
Cudesch civil svizzer
95
210
2 La facultad da l’uffants stat buna per sias obligaziuns, senza resguar- dar ils dretgs dals geniturs sin questa facultad.
Art. 306339 1 Sch’els èn abels da giuditgar, pon uffants sut tgira genituriala agir – cun il consentiment dals geniturs – per la cuminanza famigliara; en quest cas n’obligheschan els betg sasezs, mabain ils geniturs.340 2 Sch’ils geniturs èn impedids d’agir u sch’els han en in affar interess che s’opponan a quels da l’uffant, nominescha l’autoritad per la pro- tecziun d’uffants in procuratur u regla sezza quest affar.341 3 En cas d’ina collisiun d’interess croda la cumpetenza dals geniturs en l’affar correspundent tenor la lescha.342
Art. 307343 1 Sch’il bainstar da l’uffant è periclità e sch’ils geniturs na procuran betg sezs per remedura u sch’els n’èn betg en cas da far quai, prenda l’autoritad per la protecziun d’uffants las mesiras necessarias per la protecziun da l’uffant. 2 L’autoritad per la protecziun d’uffants è obligada da far quai er per uffants ch’èn confidads a geniturs da tgira u che vivan uschiglio insa- nua ordaifer la cuminanza famigliara dals geniturs. 3 Ella po admonir en spezial ils geniturs, ils geniturs da tgira u l’uffant ed als dar tschertas instrucziuns per la tgira, per l’educaziun u per la scolaziun e designar ina persuna u in post adattà che ha il dretg da prender invista e da survegnir infurmaziuns.
Art. 308344
339 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
340 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
341 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
342 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
343 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
344 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
345 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
2. Entaifer la cuminanza famigliara
C. Protecziun dals uffants I. Mesiras adattadas
II. Curatella345
Cudesch civil svizzer
96
210
1 Sche las relaziuns pretendan quai, numna l’autoritad per la protec- ziun d’uffants in procuratur per l’uffant che sustegna ils geniturs cun pled e fatg en lur tgira per l’uffant. 2 Ella po surdar al procuratur cumpetenzas spezialas, cunzunt da re- preschentar l’uffant per laschar constatar la paternitad, per far valair ses dretgs da mantegniment ed auters dretgs e da survegliar las rela- ziuns persunalas.346 3 La tgira genituriala po vegnir limitada correspundentamain.
Art. 309347
Art. 310348 1 Sche la periclitaziun da l’uffant na po betg vegnir evitada autramain, sto l’autoritad per la protecziun d’uffants prender davent l’uffant dals geniturs u da terzas persunas, sch’el sa chatta tar talas, e plazzar l’uf- fant en moda adequata. 2 Las medemas mesiras prenda l’autoritad per la protecziun d’uffants sin dumonda dals geniturs u da l’uffant, sche la relaziun è disturbada talmain, che la convivenza en la chasada cuminaivla na po betg pli vegnir pretendida da l’uffant e sch’i n’è tenor las circumstanzas betg pussaivel da gidar en autra moda. 3 Sch’in uffant ha vivì in temp pli lung tar geniturs da tgira, po l’auto- ritad per la protecziun d’uffants scumandar als geniturs da prender enavos l’uffant, sch’igl exista ina smanatscha che pudess periclitar seriusamain il svilup da l’uffant.
Art. 311350 1 Sche autras mesiras per la protecziun dals uffants n’han gì nagin success u sch’ellas paran dad esser insuffizientas da bel principi, retira l’autoritad per la protecziun d’uffants la tgira genituriala:352
346 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
347 Abolì tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
348 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
349 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
350 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
351 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
352 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
III. Aboliziun dal dretg da decider davart il lieu da dimora349
IV. Retratga da la tgira genituriala 1. D’uffizi351
Cudesch civil svizzer
97
210
1.353 sch’ils geniturs n’èn betg en cas d’exequir la tgira genituriala pervia da mancanza d’experientscha, pervia da malsogna, per- via da mendas, pervia d’absenza, pervia da violenza u pervia da motivs sumegliants;
2. sch’ils geniturs n’èn betg s’occupads seriusamain da l’uffant u han violà malamain lur obligaziuns vers l’uffant.
2 Sche tuts dus geniturs vegnan privads da la tgira genituriala, surve- gnan ils uffants in avugà. 3 Cun resalva da disposiziuns expressivamain cuntrarias vala la re- tratga da la tgira genituriala per tut ils uffants, er per quels ch’èn naschids suenter la retratga.
Art. 312354
L’autoritad per la protecziun d’uffants retira la tgira genituriala:356
1. sch’ils geniturs dumondan quai per motivs relevants; 2. sch’els han dà lur consentiment per l’adopziun futura da l’uf-
fant tras terzas persunas anonimas.
Art. 313357 1 Sche las relaziuns sa midan, ston las mesiras per la protecziun dals uffants vegnir adattadas a la nova situaziun. 2 La tgira genituriala na dastga en nagin cas vegnir restabilida avant ch’igl è passà 1 onn dapi sia retratga.
Art. 314358 1 Las disposiziuns davart la procedura davant l’autoritad per la protec- ziun da creschids èn applitgablas tenor il senn. 2 En cas adattads po il derschader intimar ils geniturs d’empruvar ina mediaziun extragiudiziala.
353 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
354 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
355 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
356 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
357 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
358 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
2. Cun il consentiment dals geniturs355
V. Midada da las relaziuns
VI. Procedura 1. En general
Cudesch civil svizzer
98
210
3 Sche l’autoritad per la protecziun d’uffants installescha ina curatella, fixescha ella en il dispositiv da la decisiun las incumbensas dal procu- ratur ed eventualas restricziuns da la tgira genituriala.
Art. 314a359 1 L’uffant vegn tadlà persunalmain en moda adattada da l’autoritad per la protecziun d’uffants u d’ina terza persuna incumbensada, nun che sia vegliadetgna u auters motivs relevants s’opponian a quai. 2 En il protocol da l’audiziun vegnan menziunads mo ils resultats ch’èn essenzials per la decisiun. Ils geniturs vegnan infurmads davart quests resultats. 3 L’uffant ch’è abel da giuditgar po far recurs cunter la refusa da l’audiziun.
Art. 314abis 360 1 L’autoritad per la protecziun d’uffants ordinescha sche necessari la represchentanza da l’uffant e designescha sco procuratur ina persuna che ha experientscha en dumondas da provediment e da dretg. 2 L’autoritad per la protecziun d’uffants examinescha, sch’ella duai ordinar la represchentanza, en spezial:
1. sch’il plazzament da l’uffant è object da la procedura; 2. sche las persunas participadas fan differentas propostas are-
guard la regulaziun da la tgira genituriala u areguard dumon- das relevantas da la relaziun persunala cun l’uffant.
3 Il procuratur da l’uffant po far propostas ed applitgar meds legals.
Art. 314b361 1 Sche l’uffant sto vegnir plazzà en in institut serrà u en ina clinica psi- chiatrica, èn applitgablas las disposiziuns da la protecziun da creschids davart il plazzament per motivs da provediment tenor il senn. 2 Sche l’uffant è abel da giuditgar, po el appellar sez al derschader.
359 Integrà tras la cifra II da la LF dals 6 d’oct. 1978 (AS 1980 31; BBl 1977 III 1). Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
360 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
361 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
2. Audiziun da l’uffant
3. Represchen- tanza da l’uffant
4. Plazzament en in institut serrà u en ina clinica psichia- trica
Cudesch civil svizzer
99
210
Art. 315362 1 Las mesiras per la protecziun dals uffants vegnan ordinadas da l’au- toritad per la protecziun d’uffants al domicil da l’uffant.364 2 Sche l’uffant viva tar geniturs da tgira u uschiglio ordaifer la cumi- nanza famigliara dals geniturs u sch’i nascha in privel dal retard, èn cumpetentas er las autoritads dal lieu, nua che l’uffant sa trategna. 3 Sche l’autoritad al lieu da dimora da l’uffant prenda ina mesira per la protecziun da l’uffant, infurmescha ella l’autoritad dal lieu da domicil da l’uffant.
Art. 315a365 1 Sch’il derschader, ch’è cumpetent per il divorzi u per la protecziun da la cuminanza conjugala, sto concepir las relaziuns dals geniturs cun ils uffants, prenda el er las mesiras necessarias per la protecziun dals uffants ed incumbensescha l’autoritad per la protecziun d’uffants cun l’execuziun.366 2 Mesiras existentas per la protecziun dals uffants po er il derschader adattar a las novas relaziuns. 3 L’autoritad per la protecziun d’uffants salva dentant il dretg:367
1. da cuntinuar cun ina procedura per la protecziun dals uffants ch’è vegnida iniziada avant la procedura giudiziala;
2. d’ordinar las mesiras ch’èn immediatamain necessarias per la protecziun dals uffants, sch’il derschader n’è eventualmain betg en cas da las prender ad ura.
Art. 315b368
362 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
363 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
364 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
365 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1). Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
366 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
367 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
368 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
VII. Cumpetenza 1. En general363
2. En proceduras da dretg matrimonial a. Cumpetenza dal derschader
b. Midadas d’ordinaziuns giudizialas
Cudesch civil svizzer
100
210
1 Per midar ordinaziuns giudizialas davart l’attribuziun dals uffants e davart la protecziun dals uffants è cumpetent il derschader:
1. durant la procedura da divorzi; 2. en la procedura per midar la sentenzia da divorzi tenor las pre-
scripziuns davart il divorzi; 3. en la procedura per midar las mesiras per proteger la lètg; las
prescripziuns davart il divorzi èn applitgablas tenor il senn. 2 En ils auters cas è cumpetenta l’autoritad per la protecziun d’uf- fants.369
Art. 316370 1 Tgi che prenda si uffants confidads, basegna ina permissiun da l’au- toritad per la protecziun d’uffants u d’in auter post designà dal dretg chantunal dal lieu da domicil e suttastat a sia surveglianza. 1bis Sch’in uffant confidà vegn recepì cun l’intent d’ina adopziun posteriura, è cumpetenta in’unica autoritad chantunala.371 2 Il Cussegl federal decretescha las prescripziuns executivas.
Art. 317372
Cun prescripziuns adattadas garanteschan ils chantuns la collavuraziun correspundenta da las autoritads e dals posts en il sectur da la protec- ziun dals uffants tenor il dretg civil, dal dretg penal per giuvenils e da l’ulteriura protecziun da la giuventetgna.
Quart chapitel: La facultad da l’uffant373
Art. 318374 1 Ils geniturs han il dretg e l’obligaziun d’administrar la facultad da l’uffant uschè ditg ch’els disponan da la tgira genituriala.
369 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
370 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
371 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
372 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
373 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
374 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
VIII. Surve- glianza dals uffants confidads
IX. Collavura- ziun en la pro- tecziun da la giuventetgna
A. Admini- straziun
Cudesch civil svizzer
101
210
2 Sch’in genitur mora, sto il genitur survivent inoltrar a l’autoritad per la protecziun d’uffants in inventari davart la facultad da l’uffant.375 3 Sche l’autoritad per la protecziun d’uffants è da l’avis che quai saja inditgà tenor il gener e tenor la grondezza da la facultad da l’uffant sco er tenor las relaziuns persunalas dals geniturs, ordinescha ella l’in- ventarisaziun u la preschentaziun periodica d’in rendaquint e d’in rap- port.376
Art. 319377 1 Ils geniturs dastgan duvrar ils retgavs da la facultad da l’uffant per il mantegniment, per l’educaziun e per la scolaziun da l’uffant ed – uschenavant che quai è giustifitgà – er per ils basegns da la chasada. 2 In surpli va a la facultad da l’uffant.
Art. 320378 1 Indemnisaziuns en daners‚ indemnisaziuns da donns e prestaziuns sumegliantas dastgan vegnir duvradas en ratas per il mantegniment da l’uffant tenor ils basegns currents. 2 Sche quai è necessari per cuvrir ils custs dal mantegniment, da l’edu- caziun u da la scolaziun da l’uffant, po l’autoritad per la protecziun d’uffants er permetter als geniturs da duvrar imports determinads da l’ulteriura facultad da l’uffant.
Art. 321379 1 Ils geniturs na dastgan betg duvrar retgavs da la facultad da l’uffant, sch’i sa tracta da donaziuns fatgas als uffants cun questa cundiziun expressiva u cun la cundiziun ch’ils daners stoppian vegnir plazzads uschia ch’els portan tschains en lur favur u sco daners da respargn. 2 L’administraziun tras ils geniturs è exclusa mo, sche quai è vegni fixà expressivamain tar la donaziun.
375 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
376 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
377 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
378 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
379 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
B. Utilisaziun dals retgavs
C. Consumaziun parziala da la facultad da l’uffant
D. Facultad libra da l’uffant I. Donaziuns
Cudesch civil svizzer
102
210
Art. 322380 1 Tras ina disposiziun per causa da mort po la part obligatorica da l’uffant er vegnir exclusa da l’administraziun tras ils geniturs. 2 Sch’il testader surdat l’administraziun ad ina terza persuna, po l’au- toritad per la protecziun d’uffants obligar quella da preschentar perio- dicamain in rendaquint ed in rapport.
Art. 323381 1 Ils uffants administreschan e giaudan quai ch’els gudognan cun lur atgna lavur e quai ch’els obtegnan da lur geniturs da lur facultad per exequir ina professiun u in agen mastergn. 2 Sch’ils uffants vivan en cuminanza famigliara cun lur geniturs, pon ils geniturs pretender ch’els prestian ina contribuziun adequata per lur mantegniment.
Art. 324382 1 Sche l’administraziun conscienziusa n’è betg garantida suffizienta- main, prenda l’autoritad per la protecziun d’uffants las mesiras adatta- das per proteger la facultad da l’uffant. 2 En spezial po ella dar directivas per l’administraziun e, sche la pre- schentaziun periodica dal rendaquint e dal rapport na basta betg, ordi- nar in deposit u la prestaziun da garanzias. 3 Las disposiziuns davart la protecziun dals uffants vegnan applitgadas correspundentamain per la procedura e per la cumpetenza.
Art. 325383 1 Sch’i na dat betg in’autra pussaivladad d’impedir che la facultad da l’uffant vegnia messa en privel, surdat l’autoritad per la protecziun d’uffants l’administraziun ad in procuratur. 2 L’autoritad per la protecziun d’uffants prenda la medema mesira, sche la facultad da l’uffant, che na vegn betg administrada dals geni- turs, è periclitada. 3 Sch’ins sto temair ch’ils retgavs u ch’ils imports da la facultad da l’uffant ch’èn vegnids dads libers u ch’èn destinads al consum na
380 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
381 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
382 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
383 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
II. Part obligatorica
III. Acquist tras la lavur, facultad commerziala
E. Protecziun da la facultad da l’uffant I. Mesiras adattadas
II. Retratga da l’administraziun
Cudesch civil svizzer
103
210
vegnian betg duvrads tenor l’intent, po l’autoritad per la protecziun d’uffants surdar er l’administraziun da quels ad in procuratur.
Art. 326384
Cur che la tgira genituriala u l’administraziun dals geniturs va a fin, han els da surdar la facultad da l’uffant sin fundament d’in rendaquint als uffants maiorens ubain a lur represchentant legal.
Art. 327385 1 Ils geniturs èn responsabels per la restituziun, sco sch’els fissan man- dataris. 2 Da quai ch’els han alienà da buna fai han els da restituir il retgav. 3 Els n’han betg d’indemnisar ils imports ch’els han duvrà entaifer ils limits da lur dretg per ils uffants u per la chasada.
Tschintgavel chapitel:386 Persunas minorennas sut avugadia
Art. 327a Per in uffant che n’è betg sut tgira genituriala nominescha l’autoritad per la protecziun d’uffants in avugà.
Art. 327b L’uffant sut avugà ha la medema posiziun giuridica sco l’uffant sut tgira genituriala.
Art. 327c 1 L’avugà ha ils medems dretg sco ils geniturs. 2 Las disposiziuns da la protecziun da creschids, en spezial quellas da- vart la nominaziun dal procuratur, davart l’execuziun da la curatella e davart la cooperaziun da l’autoritad per la protecziun da creschids, èn applitgablas tenor il senn. 3 Sche l’uffant sto vegnir plazzà en in institut serrà u en ina clinica psichiatrica, èn applitgablas las disposiziuns da la protecziun da cre-
384 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
385 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
386 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
F. Fin da l’administraziun I. Restituziun
II. Respon- sabladad
A. Princip
B. Posiziun giuridica I. Da l’uffant
II. Da l’avugà
Cudesch civil svizzer
104
210
schids davart il plazzament per motivs da provedimentper motivs da provediment tenor il senn.
Novavel titel: Davart la famiglia Emprim chapitel: L’obligaziun da sustegn
Art. 328387 1 Tgi che viva en relaziuns finanzialas favuraivlas è obligà da suste- gnair parents en lingia ascendenta e descendenta che vegnissan en mi- seria senza quest sustegn. 2 L’obligaziun da mantegniment dals geniturs, dal consort u dal parte- nari registrà resta resalvada.388
Art. 329 1 Il dretg da survegnir sustegn sto vegnir fatg valair vers las persunas obligadas tenor lur successiun en il dretg d’ierta; a la persuna base- gnusa sto vegnir prestà quai ch’è necessari per ses mantegniment e che correspunda a las relaziuns da las persunas ch’èn obligadas a quest sustegn. 1bis In dretg da survegnir sustegn na po betg vegnir fatg valair, sche la situaziun d’urgenza è resultada pervia d’ina reducziun da l’activitad da gudogn per tgirar ils agens uffants.390 2 Sch’i para – per circumstanzas particularas – dad esser malgist da pretender prestaziuns d’ina persuna ch’è obligada a quest sustegn, po il derschader reducir u abolir l’obligaziun da sustegn.391 3 Las disposiziuns concernent il plant da mantegniment da l’uffant e concernent il transferiment da ses dretg da mantegniment sin la cumi- nanza publica vegnan applitgadas correspundentamain.392
387 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
388 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
389 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
390 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
391 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
392 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
A. Persunas che han in’obliga- ziun da sustegn
B. Dimensiun e far valair il sustegn389
Cudesch civil svizzer
105
210
Art. 330 1 Uffants chattads vegnan mantegnids da la vischnanca, en la quala els han survegnì il dretg da burgais. 2 Sche la derivanza d’in uffant chattà vegn constatada, po questa vischnanca obligar ils parents ch’èn obligads d’al sustegnair ed en ultima lingia la cuminanza publica ch’è obligada d’al sustegnair da cumpensar las expensas ch’il mantegniment da l’uffant ha chaschunà.
Segund chapitel: L’autoritad da chasa
Art. 331 1 Sche persunas che vivan en ina chasada cuminaivla han tenor las prescripziuns da la lescha u tenor cunvegnientscha ubain tenor isanza in chau da la famiglia, ha quel l’autoritad da chasa. 2 L’autoritad da chasa s’extenda sin tuttas persunas che vivan en la chasada cuminaivla sco parents393 e quinads u sin fundament d’in con- tract sco lavurant u en ina posiziun sumeglianta.394
Art. 332 1 L’urden, al qual ils cussedents èn suttamess‚ ha da prender adequata- main resguard dals interess da tut ils participads. 2 Als cussedents duai en spezial vegnir concedida la libertad ch’è ne- cessaria per lur scolaziun, per lur lavur professiunala e per ils basegns religius. 3 Il chau da la famiglia ha da tegnair en salv las chaussas appurtadas dals cussedents e las ha da segirar cunter donns cun il medem quità sco sias atgnas.
Art. 333 1 Sch’in cussedent ch’è minoren u che ha in impediment spiertal, che stat sut curatella cumplessiva u che patescha d’in disturbi psichic cha- schuna in donn, è il chau da la famiglia responsabel per quai, nun ch’el possia cumprovar d’avair exequì la surveglianza en moda usitada e cun l’attenziun che vegn pretendida tenor las circumstanzas.395
393 Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
394 Versiun tenor la cifra II art. 2 cifra 2 da la LF dals 25 da zercl. 1971, en vigur dapi il 1. da schan. 1972 (AS 1971 1465; BBl 1967 II 241).
395 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
C. Mantegni- ment d’uffants chattads
A. Premissa
B. Effect I. Urden da chasa e pro- vediment
II. Respon- sabladad
Cudesch civil svizzer
106
210
2 Il chau da la famiglia è obligà da procurar ch’in cussedent che ha in impediment spiertal u che patescha d’in disturbi psichic na chaschunia betg in privel u in donn per el sez u per auters.396 3 En cas da basegn duai el sa drizzar a l’autoritad cumpetenta, per che las mesiras necessarias possian vegnir prendidas.
Art. 334397 1 Uffants u biadis maiorens che vivan en la medema chasada cun lur geniturs u cun lur tattas e cun lur tats e che han sustegnì la cuminanza cun lur lavur u cun lur entradas, pon pretender per quai ina indemnisa- ziun adequata.398 2 En cas da dispita decida il derschader davart l’autezza da l’indemni- saziun, davart sia garanzia e davart la moda e maniera dal pajament.
Art. 334bis 399 1 L’indemnisaziun che tutga als uffants u als biadis po vegnir fatga valair cun la mort dal debitur. 2 Ella po vegnir fatga valair gia dal temp da vita dal debitur, sch’ina sequestraziun u sch’in concurs vegn declerà cunter el, sche la chasada cuminaivla vegn schliada u sch’il manaschi va en auters mauns. 3 Ella n’è betg suttamessa ad ina surannaziun; ella sto dentant vegnir fatga valair il pli tard tar la partiziun da l’ierta dal debitur.
Terz chapitel: La facultad da famiglia
Art. 335 1 Ina facultad po vegnir deditgada als interess d’ina famiglia tras quai ch’i vegn installada ina fundaziun da famiglia tenor las reglas dal dretg da persunas u dal dretg d’ierta; l’intent da questa fundaziun da famiglia è quel da cuvrir ils custs d’educaziun, da dotaziun u da suste- gniment dals confamigliars u d’autras finamiras sumegliantas. 2 L’installaziun da novs fideicommis da famiglia n’è betg pli per- messa.
396 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
397 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 6 d’oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 II 737).
398 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
399 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 6 d’oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 I 737).
III. Pretensiun dals uffants e dals biadis 1. Premissas
2. Far valair il dretg
A. Fundaziuns da famiglia
Cudesch civil svizzer
107
210
Art. 336 Ina facultad po vegnir deditgada als interess d’ina famiglia tras quai che parents creeschan ina indivisiun cun l’intent da laschar ina ierta nundividida, e quai dal tuttafatg u parzialmain, u tras quai ch’els fur- man ina indivisiun or d’ina autra facultad.
Art. 337 Per esser valaivel basegna il contract davart la constituziun d’ina indi- visiun ina documentaziun publica ch’è suttascritta da tut ils commem- bers u da tut lur represchentants.
Art. 338 1 L’indivisiun po vegnir concludida per in temp limità u per in temp illimità. 2 Sch’ella è vegnida concludida per in temp illimità, po mintga com- member desdir ella, observond in termin da desditga da 6 mais. 3 Sch’i sa tracta d’in manaschi agricul, è ina desditga mo admessa sin ils termins da primavaira u d’atun tenor l’isanza locala.
Art. 339 1 L’indivisiun oblighescha ses commembers ad in’activitad economica cuminaivla. 2 Tut ils commembers han ils medems dretgs vi da l’indivisiun, nun ch’i saja vegnì fixà insatge auter. 3 Uschè ditg che l’indivisiun exista, na pon els ni pretender ina parti- ziun da la facultad ni disponer da lur atgna part.
Art. 340 1 Ils affars da l’indivisiun vegnan administrads cuminaivlamain da tut ils commembers. 2 Mintgin dad els po far acts administrativs ordinaris senza la coope- raziun dals auters.
Art. 341 1 Ils commembers pon designar in dad els sco parsura da l’indivisiun. 2 Quel represchenta l’indivisiun en tut ils fatgs che la pertutgan e dirigia sia activitad economica. 3 Vers terzas persunas da buna fai valan dentant ils auters commem- bers mo sco exclus da la represchentanza, sch’il represchentant è in- scrit sco tal en il register da commerzi.
B. Indivisiuns I. Constituziun 1. Cundiziuns
2. Furma
II. Durada
III. Effect 1. Spezia d’indivisiun
2. Direcziun e represchentanza a. En general
b. Cumpetenza dal parsura
Cudesch civil svizzer
108
210
Art. 342 1 Las valurs da facultad cumpigliadas da l’indivisiun èn la proprietad cuminaivla da tut ils commembers. 2 Per ils debits stattan els buns solidaricamain. 3 Sch’i n’è fixà nagut auter, appartegna a la facultad persunala da min- tga commember tut quai ch’el posseda ordaifer ils bains cuminaivels u s’acquista gratuitamain per sasez durant l’indivisiun, saja quai tras ierta u en in’autra moda.
Art. 343 L’indivisiun vegn dissolvida:
1. tenor cunvegna u tenor desditga; 2. cur ch’il temp, per il qual ina indivisiun è vegnida constituida,
è scadì, uschenavant ch’ella na vegn betg cuntinuada tacitur- namain;
3. sche la part impegnada d’in commember è vegnida realisada; 4. sch’in commember ha fatg concurs; 5. sch’in commember pretenda quai per motivs relevants.
Art. 344 1 Sche l’indivisiun vegn desditga d’in commember u sch’in tal ha fatg concurs u sche la part impegnada d’in dad els vegn realisada, pon ils auters commembers cuntinuar ensemen cun l’indivisiun cun indemni- sar l’extrant u ses crediturs. 2 Sch’in commember marida, po el pretender da vegnir indemnisà, e quai senza desditga precedenta.
Art. 345 1 Sch’in commember mora, pon ses ertavels che na fan betg part da l’indivisiun, mo pretender l’indemnisaziun en daners. 2 Sch’el ha descendents cun dretg d’ierta, pon quels – cun il con- sentiment dals auters commembers – entrar en l’indivisiun empè dal defunct.
Art. 346 1 La partiziun dals bains cuminaivels u l’indemnisaziun en daners d’in commember extrant ha lieu tenor la situaziun finanziala ch’era avant maun il mument ch’il motiv da la dissoluziun da l’indivisiun è sa pre- schentà. 2 Sia execuziun na dastga betg vegnir pretendida d’in temp nunadattà.
3. Bains cuminaivels e facultad persunala
IV. Dissoluziun 1. Motivs
2. Desditga, insolvenza, maridaglia
3. Mort d’in commember
4. Moda da parter
Cudesch civil svizzer
109
210
Art. 347 1 Ils commembers pon surdar ad in sulet dad els l’administraziun dals bains cuminaivels e la represchentanza da l’indivisiun, cun la cundi- ziun che quel haja da sbursar annualmain als auters ina part dal gu- dogn net. 2 Sch’i n’è fixà nagut auter, vegn questa part fixada en moda adequata, uschia ch’ella tegna quint da las prestaziuns dal surpigliader e corre- spunda a la rendita ch’il bain cuminaivel ha gì en media durant ina perioda adequata pli lunga.
Art. 348 1 Sch’il surpigliader n’administrescha betg en urden ils bains cuminai- vels u sch’el n’ademplescha betg sias obligaziuns vers ils auters com- members, pon quels pretender che l’indivisiun vegnia dissolvida. 2 Per motivs relevants e resguardond las prescripziuns davart la parti- ziun tenor il dretg d’ierta po il derschader ordinar sin dumonda d’in commember che quel possia sa participar a l’administraziun da l’indi- visiun. 3 Dal rest è l’indivisiun cun participaziun al gudogn suttamessa a las reglas che valan per l’indivisiun cun in’administraziun cuminaivla.
Art. 349–358400
Art. 359401
Terza partiziun:402 La protecziun da creschids Dieschavel titel: L’atgna prevenziun e mesiras tenor la lescha Emprim chapitel: L’atgna prevenziun Emprim sutchapitel: Il mandat preventiv
Art. 360
400 Abolì tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
401 Abolì tras la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
402 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
V. Indivisiun cun participaziun al gudogn 1. Cuntegn
2. Motivs spezials da dissoluziun
A. Princip
Cudesch civil svizzer
110
210
1 Ina persuna abla d’agir (mandant) po incumbensar ina persuna nati- rala u giuridica (mandatari) da surpigliar la tgira da sia persuna u da sia facultad u da la represchentar en la correspundenza giuridica, en cas ch’ella daventa inabla da giuditgar. 2 Il mandant sto definir las incumbensas ch’el vul attribuir al manda- tari e po dar directivas per l’adempliment da las incumbensas. 3 En cas ch’il mandatari n’è betg adattà per las incumbensas, n’accepta betg l’incarica u desdi tala, po il mandant prender disposiziuns substi- tutivas.
Art. 361 1 Il mandat preventiv sto vegnir constituì a maun en scrit u sto vegnir documentà publicamain. 2 Il mandat preventiv constituì a maun sto vegnir scrit dal mandant dal cumenzament fin a la fin a maun, ed il mandant sto datar e suttascriver quest mandat. 3 Sin dumonda dal mandant inscriva l’uffizi da stadi civil la consti- tuziun dal mandat preventiv ed il lieu da deposit en la banca da datas centrala. Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns necessarias, en spezial davart l’access a las datas.
Art. 362 1 Il mandant po revocar da tut temp ses mandat preventiv en ina da las furmas prescrittas per la constituziun. 2 Il mandant po er revocar ses mandat preventiv cun destruir il docu- ment. 3 Sch’il mandant constituescha in nov mandat preventiv senza abolir explicitamain in mandat anteriur, remplazza il nov mandat il mandat anteriur, nun che quel saja senza dubi mo ina cumplettaziun.
Art. 363 1 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids vegn a savair ch’ina persuna è daventada inabla da giuditgar e sch’ella na sa betg, sch’igl exista in mandat preventiv, s’infurmescha ella tar l’uffizi da stadi civil. 2 Sch’igl exista in mandat preventiv, controllescha l’autoritad per la protecziun da creschids:
1. sche quel è vegnì constituì valaivlamain; 2. sche las premissas per sia valaivladad èn ademplidas; 3. sch’il mandatari è adattà per sias incumbensas; e 4. sch’i dovra ulteriuras mesiras da la protecziun da creschids.
B. Constituziun e revocaziun I. Constituziun
II. Revocaziun
C. Constataziun da la valaivladad ed acceptaziun
Cudesch civil svizzer
111
210
3 Sch’il mandatari accepta il mandat preventiv, al renda l’autoritad attent a sias obligaziuns tenor las disposiziuns dal Dretg d’obliga- ziuns403 davart il mandat ed al surdat in document che cuntegna sias cumpetenzas.
Art. 364 Il mandatari po dumandar l’autoritad per la protecziun da creschids d’interpretar il mandat preventiv e da cumplettar quel en puncts secundars.
Art. 365 1 Il mandatari represchenta il mandant en il rom dal mandat preventiv ed ademplescha conscienziusamain sias incumbensas tenor las dispo- siziuns dal Dretg d’obligaziuns404 davart il mandat. 2 Sch’il mandatari sto liquidar affars che n’èn betg cuntegnids en il mandat preventiv u sch’el ha – en in affar – auters interess che quels dal mandatari, infurmescha el immediatamain l’autoritad per la protec- ziun da creschids. 3 En cas d’ina collisiun d’interess croda la cumpetenza dal mandatari tenor la lescha.
Art. 366 1 Sch’il mandat preventiv na cuntegna naginas disposiziuns davart l’indemnisaziun dal mandatari, fixescha l’autoritad per la protecziun da creschids ina indemnisaziun commensurada, sche quai para dad esser giustifitgà areguard la dimensiun da las incumbensas u sche las prestaziuns dal mandatari vegnan per il solit indemnisadas. 2 L’indemnisaziun e las spesas necessarias van a quint dal mandant.
Art. 367 1 Il mandatari po desdir da tut temp il mandat preventiv tras ina communicaziun en scrit a l’autoritad per la protecziun da creschids, observond in termin da desditga da 2 mais. 2 Per motivs relevants po el desdir immediatamain il mandat.
Art. 368 1 Sch’ils interess dal mandant èn periclitads u betg pli garantids, pren- da l’autoritad per la protecziun da creschids las mesiras necessarias d’uffizi u sin dumonda d’ina persuna da confidenza.
403 SR 220 404 SR 220
D. Interpretaziun e cumplettaziun
E. Adempliment
F. Indemnisaziun e spesas
G. Desditga
H. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
Cudesch civil svizzer
112
210
2 En spezial po ella dar directivas al mandatari, obligar il mandatari d’inoltrar periodicamain inventaris e rapports u retrair per part u dal tuttafatg sias cumpetenzas.
Art. 369 1 Sch’il mandant daventa puspè abel da giuditgar, extingua il mandat preventiv tenor la lescha. 2 Sch’ils interess dal mandant vegnan periclitads tras quest fatg, è il mandatari obligà da cuntinuar uschè ditg cun las incumbensas attribui- das, fin ch’il mandant po defender sez ses interess. 3 Il mandant vegn obligà tras affars ch’il mandatari fa avant ch’el vegn a savair da l’extincziun da ses mandat, sco sch’il mandat fiss anc adina valaivel.
Segund sutchapitel: La disposiziun dal pazient
Art. 370 1 En ina disposiziun dal pazient po ina persuna abla da giuditgar fixar las mesiras medicalas ch’ella accepta u refusa, en cas ch’ella daventa inabla da giuditgar. 2 Ella po er numnar ina persuna natirala che duai discutar cun il medi responsabel las mesiras medicalas e decider en ses num, en cas ch’ella è inabla da giuditgar. Ella po dar directivas a la persuna numnada. 3 En cas che la persuna numnada n’è betg adattada per las incumben- sas, n’accepta betg l’incarica u desdi tala, po ella prender disposiziuns substitutivas.
Art. 371 1 La disposiziun dal pazient sto vegnir constituida en scrit, sto vegnir datada e suttascritta. 2 Tgi che constituescha ina disposiziun dal pazient, po laschar inscri- ver la constituziun ed il lieu da deposit sin la carta d’assicuranza. Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns necessarias, en spezial davart l’access a las datas. 3 La disposiziun davart la revocaziun dal mandat preventiv è applitga- bla tenor il senn.
Art. 372 1 Sch’il pazient è inabel da giuditgar e sch’ins na sa betg, sch’igl exista ina disposiziun dal pazient, s’infurmescha il medi responsabel
I. Recuperaziun da l’abilitad da giuditgar
A. Princip
B. Constituziun e revocaziun
C. Cumenzament da l’inabilitad da giuditgar
Cudesch civil svizzer
113
210
en chaussa cun consultar la carta d’assicuranza. Resalvads restan cas urgents. 2 Il medi ademplescha la disposiziun dal pazient, sche quella na viole- scha betg prescripziuns legalas u sch’i n’existan betg dubis motivads ch’ella exprimia la libra voluntad u correspundia a la voluntad proba- bla dal pazient. 3 En il dossier dal pazient menziunescha il medi ils motivs, per ils quals la disposiziun dal pazient na vegn betg ademplida.
Art. 373 1 Mintga persuna da confidenza dal pazient po appellar en scrit a l’autoritad per la protecziun da creschids e far valair:
1. che la disposiziun dal pazient na vegnia betg ademplida; 2. ch’ils interess da la persuna inabla da giuditgar sajan pericli-
tads u betg pli garantids; 3. che la disposiziun dal pazient n’exprimia betg sia libra volun-
tad. 2 Las disposiziuns davart l’intervenziun da l’autoritad per la protec- ziun da creschids en cas dal mandat preventiv èn applitgablas tenor il senn.
Segund chapitel: Mesiras tenor la lescha per persunas inablas da giuditgar Emprim sutchapitel: Represchentanza tras il consort u tras il partenari registrà
Art. 374 1 Il consort u il partenari registrà che maina ina chasada cuminaivla cun ina persuna che daventa inabla da giuditgar, u che assista regular- main e persunalmain questa persuna, ha in dretg da represchentanza tenor la lescha, sch’i n’exista ni in mandat preventiv ni ina curatella correspundenta. 2 Il dretg da represchentanza cumpiglia:
1. tut ils acts giuridics ch’èn usitadamain necessaris per cuvrir il basegn vital;
2. l’administraziun ordinaria da las entradas e da las ulteriuras valurs da facultad; e
3. sche necessari, la cumpetenza d’avrir e da liquidar la posta.
D. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
A. Premissas e dimensiun dal dretg da represchentanza
Cudesch civil svizzer
114
210
3 Per acts giuridics en il rom da l’administraziun extraordinaria da la facultad dovra il consort u il partenari registrà il consentiment da l’autoritad per la protecziun da creschids.
Art. 375 Per exequir il dretg da represchentanza èn applitgablas las disposi- ziuns dal Dretg d’obligaziuns405 davart il mandat tenor il senn.
Art. 376 1 Sch’igl existan dubis davart l’adempliment da las premissas per ina represchentanza, decida l’autoritad per la protecziun da creschids da- vart il dretg da represchentanza e consegna eventualmain al consort u al partenari registrà in document che cuntegna las cumpetenzas. 2 Sch’ils interess da la persuna inabla da giuditgar èn periclitads u betg pli garantids, retira l’autoritad per la protecziun da creschids – sin du- monda d’ina persuna da confidenza u d’uffizi – per part u dal tuttafatg al consort u al partenari registrà las cumpetenzas da represchentanza u constituescha ina curatella.
Segund sutchapitel: Represchentanza en cas da mesiras medicalas
Art. 377 1 Sch’ina persuna inabla da giuditgar n’è betg s’exprimida davart ses tractament en ina disposiziun dal pazient, planisescha il medi respon- sabel – en cas da mesiras medicalas – il tractament necessari ensemen cun la persuna ch’è autorisada da represchentar la persuna inabla da giuditgar. 2 Il medi infurmescha la persuna cun dretg da represchentanza davart tut las circumstanzas ch’èn relevantas en vista a las mesiras medicalas previsas, en spezial davart ils motivs, l’intent, la moda e maniera, las modalitads, las ristgas, ils effects secundars ed ils custs da talas, davart las consequenzas, sch’il tractament vegn tralaschà, sco er davart even- tualas pussaivladads da tractament alternativas. 3 Uschenavant sco pussaivel vegn er la persuna inabla da giuditgar integrada en il process da decisiun. 4 Il plan da tractament vegn adattà al svilup current.
405 SR 220
B. Execuziun dal dretg da represchentanza
C. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
A. Plan da tractament
Cudesch civil svizzer
115
210
Art. 378 1 Las suandantas persunas èn – en questa successiun – autorisadas da represchentar la persuna inabla da giuditgar e d’acceptar u da refusar las mesiras ambulantas u staziunaras previsas:
1. la persuna numnada en ina disposiziun dal pazient u en in mandat preventiv;
2. il procuratur cun in dretg da represchentanza en cas da mesiras medicalas;
3. il consort u il partenari registrà che maina ina chasada cumi- naivla cun la persuna inabla da giuditgar u che assista regular- main e persunalmain questa persuna;
4. la persuna che maina ina chasada cuminaivla cun la persuna inabla da giuditgar e che assista regularmain e persunalmain questa persuna;
5. ils descendents, sch’els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar;
6. ils geniturs, sch’els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar;
7. ils fragliuns, sch’els assistan regularmain e persunalmain la persuna inabla da giuditgar.
2 Sche pliras persunas han il dretg da represchentanza, dastga il medi premetter da buna fai che mintgina ageschia cun il consentiment da l’autra. 3 Sche la disposiziun dal pazient na cuntegna naginas directivas, deci- da la persuna cun dretg da represchentanza tenor la voluntad probabla e tenor ils interess da la persuna inabla da giuditgar.
Art. 379 En cas urgents prenda il medi las mesiras medicalas tenor la voluntad probabla e tenor ils interess da la persuna inabla da giuditgar.
Art. 380 Il tractament d’in disturbi psichic d’ina persuna inabla da giuditgar en ina clinica psichiatrica sa drizza tenor las disposiziuns davart il plazza- ment per motivs da provediment.
Art. 381 1 L’autoritad per la protecziun da creschids constituescha ina curatella da represchentanza, sch’i n’ha naginas persunas cun dretg da repre- schentanza u sche quellas na vulan betg exequir il dretg da represchen- tanza.
B. Persuna cun dretg da represchentanza
C. Cas urgents
D. Tractament d’in disturbi psichic
E. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
Cudesch civil svizzer
116
210
2 Ella nominescha la persuna cun dretg da represchentanza u consti- tuescha ina curatella da represchentanza:
1. sch’i n’è betg cler, tgi che ha il dretg da represchentanza; 2. sche las persunas cun dretg da represchentanza èn da different
avis; u 3. sch’ils interess da la persuna inabla da giuditgar èn periclitads
u betg pli garantids. 3 Ella agescha sin dumonda dal medi u d’ina autra persuna da confi- denza u d’uffizi.
Terz sutchapitel: Segiurn en instituts da dimora u da tgira
Art. 382 1 Sch’ina persuna inabla da giuditgar vegn assistida durant in temp pli lung en in institut da dimora u da tgira, stoi vegnir fixà en scrit en in contract d’assistenza tge prestaziuns che l’institut furnescha e quant che quellas custan. 2 Fixond las prestaziuns che l’institut ha da furnir, vegnan ils giavischs da la persuna pertutgada resguardads tant sco pussaivel. 3 La cumpetenza da represchentar la persuna inabla da giuditgar a chaschun da la conclusiun, da la midada u da l’aboliziun dal contract d’assistenza sa drizza tenor il senn tenor las disposiziuns davart la represchentanza en cas da mesiras medicalas.
Art. 383 1 L’institut da dimora u da tgira dastga mo restrenscher la libertad da sa mover da la persuna inabla da giuditgar, sche mesiras main riguru- sas na bastan betg u paran da bel principi dad esser insuffizientas e sche la mesira serva:
1. ad impedir in privel per la vita u per l’integritad corporala da la persuna pertutgada u da terzas persunas; u
2. ad eliminar in disturbi gravant da la vita cuminaivla en l’insti- tut.
2 Avant che restrenscher la libertad da sa mover vegn declerà a la per- suna pertutgada, tge che capita, pertge che la mesira è vegnida ordina- da, quant ditg che la mesira dura probablamain e tgi che s’occupa du- rant quest temp da la persuna pertutgada. Resalvadas restan situaziuns d’urgenza. 3 La restricziun da la libertad da sa mover vegn abolida uschè prest sco pussaivel; en mintga cas vegni controllà regularmain, sche la re- stricziun è anc giustifitgada.
A. Contract d’assistenza
B. Restricziun da la libertad da sa mover I. Premissas
Cudesch civil svizzer
117
210
Art. 384 1 Mintga mesira che restrenscha la libertad da sa mover vegn protocol- lada. Il protocol cuntegna en spezial il num dal disponent, l’intent, il gener e la durada da la mesira. 2 La persuna ch’è autorisada da represchentar la persuna inabla da giuditgar en cas da mesiras medicalas vegn infurmada davart la mesira che restrenscha la libertad da sa mover; ella po prender invista dal pro- tocol da tut temp. 3 In dretg da prender invista han er las persunas che surveglian l’insti- tut da dimora u da tgira.
Art. 385 1 Cunter ina mesira che restrenscha la libertad da sa mover po la persuna pertutgada u ina da sias persunas da confidenza appellar da tut temp en scrit a l’autoritad per la protecziun da creschids a la sedia da l’institut. 2 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids constatescha che la mesira na correspunda betg a las prescripziuns legalas, mida u abo- lescha ella la mesira u ordinescha ina mesira uffiziala da la protecziun da creschids. Sche necessari infurmescha ella l’autoritad da surve- glianza da l’institut. 3 Mintga dumonda che pretenda in giudicament tras l’autoritad per la protecziun da creschids vegn tramessa vinavant immediatamain a quella.
Art. 386 1 L’institut da dimora u da tgira protegia la persunalitad da la persuna inabla da giuditgar e promova uschenavant sco pussaivel contacts cun persunas ordaifer l’institut. 2 Sche nagin d’ordaifer l’institut s’occupa da la persuna pertutgada, infurmescha l’institut da dimora u da tgira l’autoritad per la protecziun da creschids. 3 La libra tscherna dal medi è garantida, nun che motivs relevants s’opponian a quai.
Art. 387 Ils instituts da dimora e da tgira che assistan persunas inablas da giudi- tgar vegnan suttamess dals chantuns ad ina surveglianza, nun ch’ina surveglianza saja gia garantida tras prescripziuns dal dretg federal.
II. Protocol- laziun ed infurmaziun
III. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
C. Protecziun da la persunalitad
D. Surveglianza dals instituts da dimora e da tgira
Cudesch civil svizzer
118
210
Indeschavel titel: Las mesiras uffizialas Emprim chapitel: Princips generals
Art. 388 1 Las mesiras uffizialas da la protecziun da creschids garanteschan il bainstar e la protecziun da persunas basegnusas. 2 Ellas duain mantegnair e promover uschè bain sco pussaivel l’auto- determinaziun da la persuna pertutgada.
Art. 389 1 L’autoritad per la protecziun da creschids ordinescha ina mesira, sche:
1. il sustegn che la persuna basegnusa survegn tras la famiglia, tras autras persunas da confidenza ubain tras servetschs privats u publics na basta betg u para da bel principi dad esser nun- suffizient;
2. en cas d’ina inabilitad da giuditgar da la persuna basegnusa i n’è vegnida prendida nagina atgna prevenziun u igl è vegnida prendida in’atgna prevenziun che n’è betg suffizienta e las mesiras tenor la lescha na bastan betg.
2 Mintga mesira uffiziala sto esser necessaria ed adattada.
Segund chapitel: La curatella Emprim sutchapitel: Disposiziuns generalas
Art. 390 1 L’autoritad per la protecziun da creschids installescha ina curatella, sch’ina persuna maiorenna:
1. po reglar mo per part u na po insumma betg reglar ses affars pervia d’in impediment spiertal, pervia d’in disturbi psichic u pervia d’ina deblezza sumeglianta che sa chatta en la persuna;
2. pervia d’incapacitad temporara da giuditgar u pervia d’absen- za en affars che ston vegnir liquidads na po ni agir sezza ni ha designà ina persuna ch’è autorisada da surpigliar la substitu- ziun.
2 La grevezza e la protecziun dals confamigliars e da terzas persunas ston vegnir resguardadas. 3 La curatella vegn installada sin dumonda da la persuna pertutgada u d’ina persuna da confidenza ubain d’uffizi.
A. Intent
B. Subsidiaritad e commensura- bladad
A. Premissas
Cudesch civil svizzer
119
210
Art. 391 1 L’autoritad per la protecziun da creschids circumscriva ils champs d’incumbensas da la curatella correspundentamain als basegns da la persuna pertutgada. 2 Ils champs d’incumbensas pertutgan la tgira da persunas, la tgira da la facultad u la correspundenza giuridica. 3 Senza il consentiment da la persuna pertutgada dastga il procuratur avrir la posta da tala u metter pe en l’abitaziun da quella mo, sche l’autoritad per la protecziun da creschids ha autorisà quai explicita- main.
Art. 392 Sche l’installaziun d’ina curatella para dad esser evidentamain spro- porziunada pervia da la dimensiun da las incumbensas, po l’autoritad per la protecziun da creschids:
1. preparar da sai anor quai ch’è necessari, oravant tut dar il consentiment per in act giuridic;
2. dar ina incumbensa ad ina terza persuna da liquidar singulas lavurs; u
3. designar ina persuna u in post, a la quala u al qual ston vegnir dadas l’invista en ed infurmaziuns davart tscherts secturs.
Segund sutchapitel: Ils geners da curatella
Art. 393 1 Ina curatella accumpagnada vegn installada cun il consentiment da la persuna basegnusa, sche quella dovra in sustegn accumpagnà per liquidar tscherts affars. 2 La curatella accumpagnada na restrenscha betg l’abilitad d’agir da la persuna pertutgada.
Art. 394 1 Ina curatella da represchentanza vegn installada, sche la persuna basegnusa na po betg liquidar tscherts affars e sto perquai vegnir represchentada. 2 L’autoritad per la protecziun da creschids po restrenscher correspun- dentamain l’abilitad d’agir da la persuna pertutgada. 3 Er sche l’abilitad d’agir n’è betg restrenschida, sto la persuna pertu- tgada acceptar las acziuns dal procuratur.
B. Champs d’incumbensa
C. Renunzia ad ina curatella
A. Curatella accumpagnada
B. Curatella da represchentanza I. En general
Cudesch civil svizzer
120
210
Art. 395 1 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids installescha ina cura- tella da represchentanza per administrar la facultad, determinescha ella las valurs da facultad che duain vegnir administradas dal procuratur. Ella po suttametter a l’administraziun parts da las entradas u da la facultad, tut las entradas u tut la facultad ubain tut las entradas e tut la facultad. 2 La cumpetenza d’administrar dal procuratur cumpiglia er ils re- spargns da las entradas administradas u ils retgavs da la facultad admi- nistrada, nun che l’autoritad per la protecziun da creschids prevesia insatge auter. 3 Senza restrenscher l’abilitad d’agir da la persuna pertutgada, la po l’autoritad per la protecziun da creschids privar da l’access a singulas valurs da facultad. 4 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids scumonda a la persu- na pertutgada da disponer d’in bain immobigliar, lascha ella inscriver quai en il register funsil.
Art. 396 1 Ina curatella participativa vegn installada, sche tschertas acziuns da la persuna basegnusa ston vegnir approvadas dal procuratur per la proteger uschia. 2 L’abilitad d’agir da la persuna pertutgada vegn restrenschida corre- spundentamain tenor la lescha.
Art. 397 La curatella accumpagnada, la curatella da represchentanza e la cura- tella participativa pon vegnir cumbinadas ina cun l’autra.
Art. 398 1 Ina curatella cumplessiva vegn installada, sch’ina persuna è spezial- main basegnusa, oravant tut per motivs d’ina inabilitad permanenta da giuditgar. 2 Ella vala per tut ils affars da la tgira da persunas, da la tgira da la facultad e da la correspundenza giuridica. 3 L’abilitad d’agir da la persuna pertutgada croda davent tenor la lescha.
II. Administra- ziun da facultad
C. Curatella participativa
D. Cumbinaziun da curatellas
E. Curatella cumplessiva
Cudesch civil svizzer
121
210
Terz sutchapitel: Fin da la curatella
Art. 399 1 Tenor la lescha finescha la curatella cun la mort da la persuna pertu- tgada. 2 L’autoritad per la protecziun da creschids annullescha ina curatella sin dumonda da la persuna pertutgada u d’ina persuna da confidenza u d’uffizi, sch’i na dat nagin motiv pli per la cuntinuar.
Quart sutchapitel: Il procuratur
Art. 400 1 L’autoritad per la protecziun da creschids nominescha sco procuratur ina persuna natirala ch’è adattada per questa incumbensa per motivs persunals e professiunals, che po investir il temp necessari per quai e che ademplescha sezza questa incumbensa. En cas da circumstanzas spezialas pon vegnir nominadas pliras persunas. 2 La persuna nominada è obligada da surpigliar la curatella, nun che motivs relevants pledian cunter quai. 3 L’autoritad per la protecziun da creschids procura ch’il procuratur survegn l’instrucziun, la cussegliaziun ed il sustegn necessari.
Art. 401 1 Sche la persuna pertutgada propona ina persuna da confidenza sco procuratur, ademplescha l’autoritad per la protecziun da creschids quest giavisch, sche la persuna proponida è adattada per la curatella ed è pronta da la surpigliar. 2 Ella resguarda, sche pussaivel, ils giavischs dals confamigliars u d’autras persunas da confidenza. 3 Sche la persuna pertutgada refusa ina tscherta persuna sco procu- ratur, respecta l’autoritad per la protecziun da creschids quest gia- visch, sche pussaivel.
Art. 402 1 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids surdat ina curatella a pliras persunas, fixescha ella, sche l’uffizi duai vegnir exequì cuminai- vlamain u tgi ch’è responsabel per tge incumbensa. 2 Ina curatella cuminaivla vegn surdada a pliras persunas mo cun lur consentiment.
A. Nominaziun I. Premissas generalas
II. Giavischs da la persuna pertutgada u da persunas da sia confidenza
III. Surdada da l’uffizi a pliras persunas
Cudesch civil svizzer
122
210
Art. 403 1 Sch’il procuratur è impedì d’agir u sch’ils interess dal procuratur collideschan tar in affar cun quels da la persuna pertutgada, nomine- scha l’autoritad per la protecziun da creschids in procuratur substitut u regla sezza quest affar. 2 En cas d’ina collisiun d’interess croda tenor la lescha la cumpetenza dal procuratur en l’affar correspundent.
Art. 404 1 Il procuratur ha il dretg d’ina indemnisaziun adequata e d’ina cum- pensaziun da las spesas necessarias, pajadas or da la facultad da la persuna pertutgada. Sch’il procuratur è in procuratur professiunal, van l’indemnisaziun e la cumpensaziun da las spesas al patrun. 2 L’autoritad per la protecziun da creschids fixescha l’autezza da l’in- demnisaziun. En quest connex resguarda ella spezialmain la dimen- siun e la cumplexitad da las incumbensas surdadas al procuratur. 3 Ils chantuns decreteschan disposiziuns executivas e reglan l’indem- nisaziun e la cumpensaziun da las spesas, sche quellas na pon betg vegnir pajadas da la facultad da la persuna pertutgada.
Tschintgavel sutchapitel: L’administraziun da la curatella
Art. 405 1 Il procuratur s’acquista las enconuschientschas ch’èn necessarias per ademplir las incumbensas e contactescha persunalmain la persuna pertutgada. 2 Sche la curatella cumpiglia l’administraziun da la facultad, fa il pro- curatur en collavuraziun cun l’autoritad per la protecziun da creschids immediatamain in inventari da las valurs da facultad che ston vegnir administradas. 3 Sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, po l’autoritad per la protecziun da creschids decretar ina inventarisaziun publica. Per ils crediturs ha quella il medem effect sco l’inventari public dal dretg d’ierta. 4 Terzas persunas èn obligadas da dar tut las infurmaziuns necessarias per l’inventarisaziun.
Art. 406 1 Il procuratur ademplescha las incumbensas en l’interess da la persuna pertutgada, prenda, sche pussaivel, resguard da l’opiniun da
B. Impediment e collisiun d’interess
C. Indemnisa- ziun e spesas
A. Surpigliada da l’uffizi
B. Relaziun cun la persuna pertutgada
Cudesch civil svizzer
123
210
tala e resguarda sia voluntad da concepir sia vita tenor agens giavischs ed ideas en correspundenza cun sias abilitads. 2 Il procuratur sa stenta da stabilir ina relaziun da confidenza cun la persuna pertutgada e da levgiar sia flaivlezza u d’impedir in pegiura- ment.
Art. 407 La persuna pertutgada abla da giuditgar po, er sch’ella è vegnida privada da l’abilitad d’agir, fundar – en il rom dal dretg da persunas – dretgs ed obligaziuns tras l’agen agir ed exequir dretgs persunals inalienabels.
Art. 408 1 Il procuratur administrescha las valurs da facultad cun quità e fa tut ils acts giuridics che han in connex cun l’administraziun. 2 Particularmain po il procuratur:
1. prender encunter cun effect liberant per terzas persunas la pre- staziun che quellas debiteschan a la persuna pertutgada;
2. pajar ils debits, uschenavant che quai è inditgà; 3. represchentar, sche necessari, la persuna pertutgada per ils
basegns currents. 3 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns davart l’investiziun e davart il deposit da la facultad.
Art. 409 Il procuratur dat a la persuna pertutgada imports adequats a libra disposiziun che derivan da la facultad da tala.
Art. 410 1 Il procuratur maina il quint ed al suttametta a l’autoritad per la protecziun da creschids per l’approvaziun a las periodas fixadas d’ella, almain però mintga 2 onns. 2 Il procuratur declera a la persuna pertutgada il quint e dat ad ella ina copia sin giavisch.
Art. 411 1 Il procuratur rapporta a l’autoritad per la protecziun da creschids uschè savens sco necessari, almain però mintga 2 onns, davart la situa- ziun da la persuna pertutgada e davart l’execuziun da la curatella.
C. Agen agir da la persuna pertutgada
D. Admini- straziun da la facultad I. Incumbensas
II. Imports a libra disposiziun
III. Quint
E. Rapport
Cudesch civil svizzer
124
210
2 Cun formular il rapport consultescha il procuratur sche pussaivel la persuna pertutgada e dat ad ella ina copia sin giavisch.
Art. 412 1 Represchentond la persuna pertutgada na dastga il procuratur surpi- gliar naginas garanzias, fundar naginas fundaziuns e far naginas dona- ziuns, cun excepziun dals regals occasiunals usitads. 2 Valurs da facultad che han ina valur speziala per la persuna pertu- tgada u per sia famiglia na vegnan, sche pussaivel, betg alienadas.
Art. 413 1 Ademplind sias incumbensas ha il procuratur il medem duair da diligenza sco ina persuna mandataria tenor las disposiziuns dal Dretg d’obligaziuns406. 2 Il procuratur è obligà da mantegnair discreziun, nun che quai cuntra- fetschia ad interess predominants. 3 Terzas persunas ston vegnir orientadas davart la curatella, usche- navant che quai è necessari per il procuratur per ademplir duidamain las incumbensas.
Art. 414 Il procuratur infurmescha immediatamain l’autoritad per la protecziun da creschids davart circumstanzas che pretendan ina midada da las mesiras u che pussibiliteschan in’aboliziun da la curatella.
Sisavel sutchapitel: La cooperaziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
Art. 415 1 L’autoritad per la protecziun da creschids reveda il quint e conceda u refusa l’approvaziun; sche necessari, pretenda ella ina rectificaziun. 2 Ella examinescha il rapport e pretenda, sche necessari, che quel vegnia cumplettà. 3 En cas da basegn prenda ella las mesiras ch’èn inditgadas per prote- ger ils interess da la persuna pertutgada.
406 SR 220
F. Affars particulars
G. Duair da diligenza ed obligaziun da discreziun
H. Midada da las relaziuns
A. Revisiun dal quint ed examinaziun dal rapport
Cudesch civil svizzer
125
210
Art. 416 1 Per ils suandants affars, ch’il procuratur liquidescha sco represchen- tant da la persuna pertutgada, è necessari il consentiment da l’autoritad per la protecziun da creschids:
1. per liquidar la chasada, per desdir il contract da localitads, en las qualas la persuna pertutgada viva;
2. per far contracts permanents davart il plazzament da la persu- na pertutgada;
3. per acceptar u per refusar ina ierta, sche quai basegna ina decleraziun explicita, sco er per far contracts d’ierta e con- tracts da partiziun d’ierta;
4. per acquistar, per vender, per impegnar e per stabilir autras grevezzas realas da bains immobigliars sco er per construir edifizis che surpassa l’administraziun ordinaria da la facultad;
5. per acquistar, per vender e per impegnar autras valurs da facultad sco er per installar ina giudida da talas, sche quests affars n’appartegnan betg a la responsabladad da l’administra- ziun ordinaria e da la gestiun;
6. per far e per conceder emprests considerabels, per surpigliar cambialas;
7. per far contracts da renta vitalizia e contracts da vitalizi sco er assicuranzas da vita, uschenavant che quels n’èn betg colliads – en il rom da la prevenziun professiunala – cun in contract da lavur;
8. per surpigliar u per liquidar in affar, per sa participar ad ina societad che pretenda ina responsabladad persunala da la per- suna pertutgada u ina participaziun cun in chapital consi- derabel;
9. per declerar l’insolvenza, per manar in process, per stabilir in accord, in contract da cumpromiss u in concordat, cun resalva da mesiras provisoricas dal procuratur en cas urgents.
2 Il consentiment da l’autoritad per la protecziun da creschids n’è betg necessari, sche la persuna pertutgada abla da giuditgar è perencletga e sche sia abilitad d’agir n’è betg restrenschida tras la curatella. 3 Contracts tranter il procuratur e la persuna pertutgada dovran adina il consentiment da l’autoritad per la protecziun da creschids, nun che la persuna pertutgada concedia in mandat gratuit.
Art. 417 L’autoritad per la protecziun da creschids po decretar per motivs rele- vants che ulteriurs affars vegnian suttamess ad ella per l’approvaziun.
B. Affars che dovran in consentiment I. Tenor la lescha
II. Sin prescripziun
Cudesch civil svizzer
126
210
Art. 418 Sch’in affar è vegnì concludì senza il consentiment necessari da l’au- toritad per la protecziun da creschids, ha el per la persuna pertutgada mo l’effect ch’è previs tenor las disposiziuns dal dretg da persunas da- vart la mancanza da l’approvaziun dal represchentant legal.
Setavel sutchapitel: Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
Art. 419 Cunter acziuns u omissiuns dal procuratur sco er d’ina terza persuna u d’in post, al qual l’autoritad per la protecziun da creschids ha dà in mandat po la persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza e mintga persuna che ha in interess legitim appellar a l’autoritad per la protecziun da creschids.
Otgavel sutchapitel: Disposiziuns spezialas per confamigliars
Art. 420 Sch’il consort, il partenari registrà, ils geniturs, in descendent, in fragliun, il partenari da vita factic da la persuna pertutgada vegnan installads sco procuratur, po l’autoritad per la protecziun da creschids dispensar els per part u dal tuttafatg da l’obligaziun da far in inventari, da l’obligaziun da rapportar periodicamain e da far in rendaquint e da l’obligaziun da dumandar il consentiment per tscherts affars, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai.
Novavel sutchapitel: La fin da l’uffizi da procuratur
Art. 421 L’uffizi da procuratur finescha tenor la lescha:
1. cun la scadenza d’ina perioda d’uffizi fixada da l’autoritad per la protecziun da creschids, nun che l’uffizi vegnia puspè con- fermà;
2. cun la fin da la curatella; 3. cun la fin da la relaziun da lavur sco procuratur professiunal; 4. il mument ch’il procuratur vegn mess sut curatella, daventa
inabel da giuditgar u mora.
III. Mancanza dal consentiment
A. Tenor la lescha
Cudesch civil svizzer
127
210
Art. 422 1 Il pli baud suenter ina perioda d’uffizi da 4 onns ha il procuratur il dretg da vegnir relaschà. 2 Avant po il procuratur dumandar sia relaschada per motivs relevants.
Art. 423 1 L’autoritad per la protecziun da creschids relascha il procuratur:
1. sch’el n’è betg pli en cas d’ademplir las incumbensas surdadas ad el;
2. sch’igl è avant maun in auter motiv relevant per al relaschar. 2 La relaschada po vegnir dumandada da la persuna pertutgada u d’ina persuna da sia confidenza.
Art. 424 Il procuratur è obligà da manar vinavant affars betg suspensibels fin ch’il successur surpiglia l’uffizi, nun che l’autoritad per la protecziun da creschids decreteschia insatge auter. Questa disposiziun na vala betg per il procuratur professiunal.
Art. 425 1 Sche l’uffizi va a fin, surdat il procuratur il rapport final a l’autoritad per la protecziun da creschids ed inoltrescha eventualmain il quint final. L’autoritad per la protecziun da creschids po liberar il procuratur professiunal da questa obligaziun, cur che la relaziun da lavur va a fin. 2 L’autoritad per la protecziun da creschids controllescha ed appro- vescha il rapport final ed il quint final da medema maniera sco ils rapports ed ils quints periodics. 3 Ella surdat il rapport final ed il quint final a la persuna pertutgada u a ses ertavels ed eventualmain al nov procuratur e renda il medem mument attentas questas persunas a las disposiziuns davart la respon- sabladad. 4 Ultra da quai communitgescha ella a questas persunas, sch’ella ha distgargià il procuratur u sch’ella ha refusà d’approvar il rapport final u il quint final.
B. Relaschada I. Sin dumonda dal procuratur
II. Ulteriurs cas
C. Cuntinuaziun dals affars
D. Rapport final e quint final
Cudesch civil svizzer
128
210
Terz chapitel: Il plazzament per motivs da provediment
Art. 426 1 Ina persuna che patescha d’in disturbi psichic u d’in impediment spiertal u ch’è grevamain negligida dastga vegnir plazzada en in insti- tut adattà, sch’il tractament necessari u l’assistenza na po betg vegnir realisà en autra moda. 2 La grevezza e la protecziun dals confamigliars e da terzas persunas ston vegnir resguardadas. 3 La persuna pertutgada vegn relaschada, uschespert che las premissas per ses plazzament n’èn betg pli ademplidas. 4 La persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza po dumandar da tut temp la relaschada. Davart questa dumonda stoi vegnir decidì senza retardar.
Art. 427 1 Sch’ina persuna che patescha d’in disturbi psichic e ch’è entrada voluntarmain en in institut vul puspè bandunar quest institut, po ella vegnir retegnida da la direcziun medicala da l’institut per maximal- main 3 dis, sch’ella:
1. sa metta sezza en privel da vita; u 2. periclitescha seriusamain la vita e l’integritad corporala da
terzas persunas. 2 Sche quest termin è scadì, po la persuna pertutgada bandunar l’insti- tut, nun ch’i saja avant maun ina decisiun da plazzament uffiziala. 3 La persuna pertutgada vegn rendida attenta en scrit ch’ella possia appellar a la dretgira.
Art. 428 1 Per ordinar il plazzament e la relaschada è cumpetenta l’autoritad per la protecziun da creschids. 2 En il cas singul po ella surdar la cumpetenza per la relaschada a l’institut.
Art. 429 1 Ils chantuns pon designar medis che dastgan – ultra da l’autoritad per la protecziun da creschids – decretar in plazzament per ina tscherta durada fixada en il dretg chantunal. Il plazzament dastga durar maxi- malmain 6 emnas.
A. Las mesiras I. Plazzament per il tractament u per l’assistenza
II. Retenziun da persunas entradas voluntarmain
B. Cumpetenza per il plazza- ment e per la relaschada I. Autoritad per la protecziun da creschids
II. Medis 1. Cumpetenza
Cudesch civil svizzer
129
210
2 Il plazzament tras il medi scroda il pli tard, cur che la durada fixada è scadida, nun ch’i saja avant maun ina decisiun da plazzament uffiziala da l’autoritad per la protecziun da creschids. 3 Davart la relaschada decida l’institut.
Art. 430 1 Il medi visitescha persunalmain la persuna pertutgada e taidla tge ch’ella di. 2 La decisiun da plazzament cuntegna almain las suandantas indica- ziuns:
1. il lieu e la data da la visita medicala; 2. il num dal medi; 3. la diagnosa, ils motivs e l’intent dal plazzament; 4. l’indicaziun dals meds legals.
3 Il med legal n’ha betg in effect suspensiv, premess ch’il medi u il derschader responsabel na disponia betg insatge auter. 4 In exemplar da la decisiun da plazzament vegn surdà a la persuna pertutgada; in ulteriur exemplar vegn preschentà a l’institut tar la re- cepziun da la persuna pertutgada. 5 Il medi infurmescha sche pussaivel ina persuna da confidenza da la persuna pertutgada en scrit davart il plazzament e davart l’autorisaziun d’appellar a la dretgira.
Art. 431 1 Il pli tard 6 mais suenter il cumenzament dal plazzament examine- scha l’autoritad per la protecziun da creschids, sche las premissas èn anc ademplidas e sche l’institut è anc adina adattà. 2 Entaifer ulteriurs 6 mais fa ella ina segunda examinaziun. Alura fa ella questa examinaziun uschè savens sco necessari, almain però ina giada per onn.
Art. 432 Mintga persuna che vegn plazzada en in institut po consultar ina persuna da sia confidenza che la sustegna durant la dimora e fin che tut las proceduras, ch’èn colliadas cun il plazzament, èn terminadas.
2. Procedura
C. Examinaziun periodica
D. Persuna da confidenza
Cudesch civil svizzer
130
210
Art. 433 1 Sch’ina persuna vegn plazzada en in institut per tractar in disturbi psichic, fa il medi responsabel – ensemen cun la persuna pertutgada ed eventualmain cun la persuna da confidenza da tala – in plan da tractament en scrit. 2 Il medi infurmescha la persuna pertutgada e sia persuna da confiden- za davart tut las circumstanzas ch’èn relevantas en vista a las mesiras medicalas prendidas en mira, en spezial davart ils motivs, l’intent, la moda e maniera, las modalitads, las ristgas ed ils effects secundars da talas, davart las consequenzas, sch’il tractament vegn tralaschà, sco er davart eventualas pussaivladads da tractament alternativas. 3 Il plan da tractament vegn suttamess a la persuna pertutgada per l’approvaziun. Sche la persuna pertutgada è incapabla da giuditgar, sto vegnir resguardada in’eventuala disposiziun dal pazient. 4 Il plan da tractament vegn adattà al svilup current.
Art. 434 1 Sch’i manca il consentiment da la persuna pertutgada, po il schef- medi da la partiziun decretar en scrit las mesiras medicalas previsas en il plan da tractament:
1. sch’i smanatscha in donn serius per la sanadad da la persuna pertutgada ubain la vita u l’integritad corporala da terzas persunas è periclitada seriusamain, sche la persuna pertutgada na vegn betg tractada;
2. sche la persuna pertutgada è inabla da giuditgar en quai che reguarda ses basegn da tractament;
3. sch’i na stat a disposiziun nagina mesira adequata ch’è main rigurusa.
2 Il decret vegn communitgà en scrit a la persuna pertutgada ed a sia persuna da confidenza ensemen cun ina indicaziun dals meds legals.
Art. 435 1 En ina situaziun d’urgenza pon las mesiras medicalas indispensablas per la protecziun da la persuna pertutgada u da terzas persunas vegnir prendidas immediatamain. 2 Sche l’institut sa, co che la persuna pertutgada vul vegnir tractada, resguarda ella sia voluntad.
Art. 436
E. Mesiras medicalas en cas d’in disturbi psichic I. Plan da tractament
II. Tractament senza consenti- ment
III. Cas d’urgenza
IV. Discurs d’extrada
Cudesch civil svizzer
131
210
1 Sch’igl exista in privel da recidiva, emprova il medi responsabel da fixar avant la relaschada princips da tractament cun la persuna pertu- tgada per il cas ch’ella sto puspè vegnir plazzada en l’institut. 2 Il discurs d’extrada sto vegnir documentà.
Art. 437 1 Ils chantuns reglan l’assistenza posteriura. 2 Els pon prevair mesiras ambulantas.
Art. 438 Per mesiras che restrenschan la libertad da la persuna pertutgada da sa mover en l’institut èn applitgablas las disposiziuns davart la restric- ziun da la libertad da sa mover en instituts da dimora u da tgira tenor il senn. Resalvada resta l’appellaziun a la dretgira.
Art. 439 1 La persuna pertutgada u ina persuna da sia confidenza po appellar en scrit a la dretgira responsabla en ils suandants cas:
1. en cas d’in plazzament decretà dal medi; 2. en cas d’ina retenziun tras l’institut; 3. en cas che la dumonda da relaschada vegn refusada da l’insti-
tut; 4. en cas d’in tractament d’in disturbi psichic senza consenti-
ment; 5. en cas da mesiras per restrenscher la libertad da sa mover.
2 Il termin per appellar a la dretgira importa 10 dis a partir da la com- municaziun da la decisiun. En cas da mesiras per restrenscher la libertad da sa mover po la dretgira vegnir appellada da tut temp. 3 La procedura sa drizza analogamain tenor las disposiziuns davart la procedura davant l’instanza giudiziala da recurs. 4 Mintga dumonda per in giudicat giudizial sto vegnir tramessa imme- diatamain a la dretgira responsabla.
V. Dretg chantunal
F. Mesiras per restrenscher la libertad da sa mover
G. Appellaziun a la dretgira
Cudesch civil svizzer
132
210
Dudeschavel titel: Organisaziun Emprim chapitel: Autoritads e cumpetenza locala
Art. 440 1 L’autoritad per la protecziun da creschids è in’autoritad spezialisada. Ella vegn designada dals chantuns. 2 Ella prenda sias decisiuns cun almain trais commembers. Ils chan- tuns pon prevair excepziuns per tscherts affars. 3 Ella ademplescha er las incumbensas da l’autoritad per la protecziun d’uffants.
Art. 441 1 Ils chantuns designeschan las autoritads da surveglianza. 2 Il Cussegl federal po decretar disposiziuns davart la surveglianza.
Art. 442 1 Cumpetenta è l’autoritad per la protecziun da creschids al domicil da la persuna pertutgada. Sch’ina procedura è pendenta, resta la cumpe- tenza mantegnida en mintga cas fin che la procedura è terminada. 2 Sch’in privel nascha dal retard, è cumpetenta er l’autoritad al lieu, nua che la persuna pertutgada sa trategna. Sche questa autoritad pren- da ina mesira, infurmescha ella l’autoritad dal domicil. 3 Areguard ina curatella installada pervia d’absenza da la persuna per- tutgada è er cumpetenta l’autoritad dal lieu, nua che la part principala da la facultad è vegnida administrada u è pervegnida a la persuna per- tutgada. 4 Ils chantuns èn autorisads da declerar per lur burgais, che han lur domicil en il chantun, l’autoritad dal lieu d’origin sco cumpetenta empè da l’autoritad dal lieu da domicil, sche er il sustegn da persunas basegnusas è dal tuttafatg u per part chaussa da la vischnanca bur- gaisa. 5 Sch’ina persuna, per la quala è vegnida decretada ina mesira, mida ses domicil, surpiglia l’autoritad dal nov domicil senza retardar la mesira, nun che motivs relevants s’opponian a quai.
A. Autoritad per la protecziun da creschids
B. Autoritad da surveglianza
C. Cumpetenza locala
Cudesch civil svizzer
133
210
Segund chapitel: Procedura Emprim sutchapitel: Davant l’autoritad per la protecziun da creschids
Art. 443 1 Mintga persuna po annunziar a l’autoritad per la protecziun da cre- schids, sch’ina persuna para dad esser basegnusa. Resalvadas restan las disposiziuns davart il secret professiunal. 2 Tgi che vegn a savair d’ina tala persuna en il rom da sia activitad uffiziala, è obligà da far in’annunzia. Ils chantuns pon prevair ulteriu- ras obligaziuns d’annunzia.
Art. 444 1 L’autoritad per la protecziun da creschids examinescha d’uffizi sia cumpetenza. 2 Sch’ella chatta ch’ella na saja betg cumpetenta, transferescha ella la chaussa immediatamain a l’autoritad ch’ella resguarda sco cumpe- tenta. 3 Sch’ella ha dubis davart sia cumpetenza, tschertga ella in barat d’opiniuns cun l’autoritad, che vegn en dumonda dad esser cumpe- tenta. 4 Sch’i na po betg vegnir cuntanschì in consentiment malgrà il barat d’opiniuns, suttametta l’autoritad ch’è sa fatschentada l’emprim cun la chaussa la dumonda davart sia cumpetenza a l’instanza giudiziala da recurs.
Art. 445 1 L’autoritad per la protecziun da creschids prenda sin dumonda d’ina persuna participada a la procedura u d’uffizi tut las mesiras preventi- vas ch’èn necessarias per la durada da la procedura. En spezial po ella ordinar preventivamain ina mesira da la protecziun da creschids. 2 Sche quai è spezialmain urgent, po ella prender subit mesiras preven- tivas senza consultar las persunas participadas a la procedura. Il medem mument dat ella a quellas la pussaivladad da prender posiziun; alura decida ella da nov. 3 Cunter decisiuns davart mesiras preventivas po vegnir recurrì entai- fer 10 dis suenter lur communicaziun.
Art. 446 1 L’autoritad per la protecziun da creschids eruescha d’uffizi ils fatgs.
A. Dretgs ed obligaziuns d’annunzia
B. Examinaziun da la cumpetenza
C. Mesiras preventivas
D. Princips da procedura
Cudesch civil svizzer
134
210
2 Ella fa las retschertgas indispensablas e registrescha las cumprovas necessarias. Ella po incumbensar ina persuna adattada u in post adattà da far scleriments. Sche necessari ordinescha ella l’expertisa d’in ex- pert. 3 Ella n’è betg liada vi da las pretensiuns da las persunas participadas a la procedura. 4 Ella applitgescha d’uffizi il dretg.
Art. 447 1 La persuna pertutgada vegn tadlada persunalmain, nun che quai paria dad esser sproporziunà. 2 En cas d’in plazzament per motivs da provediment taidla l’autoritad per la protecziun da creschids, per regla reunida sco collegi, la persuna pertutgada.
Art. 448 1 Las persunas participadas a la procedura e terzas persunas èn obliga- das da cooperar tar l’examinaziun dals fatgs. L’autoritad per la protec- ziun da creschids prenda las mesiras ch’èn necessarias per proteger ils interess degns da vegnir protegids. Sche necessari ordinescha ella da sfurzar da realisar l’obligaziun da cooperar. 2 Medis, dentists, apotechers e spendreras sco er lur persunas auxilia- ras èn obligads da cooperar mo, sche la persuna cun dretg a secretezza als ha autorisà da far quai u sch’il post superiur als ha liberà dal secret professiunal sin dumonda da l’autoritad per la protecziun da creschids. 3 Spirituals, advocats, defensurs, mediaturs sco er anteriurs procura- turs ch’èn vegnids nominads per la procedura, n’èn betg obligads da cooperar. 4 Autoritads administrativas e dretgiras concedan las actas necessarias, fan in rapport e dattan infurmaziuns, nun che interess degns da vegnir protegids s’opponian a quai.
Art. 449 1 Sch’ina expertisa psiciatrica è indispensabla e sche quella na po betg vegnir fatga en moda ambulanta, trametta l’autoritad per la protecziun da creschids la persuna pertutgada per l’expertisa en in institut adattà. 2 Las disposiziuns davart la procedura en cas d’in plazzament per motivs da provediment èn applitgablas tenor il senn.
Art. 449a
E. Audiziun
F. Obligaziun da cooperar ed agid uffizial
G. Expertisa en in institut
H. Ordinaziun d’ina represchen- tanza
Cudesch civil svizzer
135
210
L’autoritad per la protecziun da creschids ordinescha sche necessari la represchentanza da la persuna pertutgada e designescha sco procuratur ina persuna che ha experientscha en dumondas dal provediment e dal dretg.
Art. 449b 1 Las persunas ch’èn participadas a la procedura han il dretg da survegnir invista da las actas, nun che interess predominants s’oppo- nian a quai. 2 Sche l’invista d’ina da las actas vegn refusada ad ina persuna partici- pada a la procedura, vegni sa basà sin questa acta mo, sche l’autoritad ha orientà la persuna pertutgada a bucca u en scrit dal cuntegn ch’è essenzial per la chaussa en dumonda.
Art. 449c L’autoritad per la protecziun da creschids annunzia a l’uffizi da stadi civil:
1. sch’ella metta ina persuna sut curatella cumplessiva pervia da sia inabilitad permanenta da giuditgar;
2. sch’in mandat preventiv entra en vigur per ina persuna ch’è permanentamain inabla da giuditgar.
Segund sutchapitel: Davant l’instanza giudiziala da recurs
Art. 450 1 Cunter decisiuns da l’autoritad per la protecziun da creschids poi vegnir recurrì tar la dretgira cumpetenta. 2 Il dretg da recurrer han:
1. las persunas participadas a la procedura; 2. las persunas da confidenza da la persuna pertutgada; 3. las persunas che han in interess legitim d’annullar u da midar
la decisiun contestada. 3 Il recurs sto vegnir inoltrà a la dretgira en scrit e cun ina motivaziun.
Art. 450a 1 Cun il recurs pon vegnir contestads:
1. la violaziun dal dretg; 2. la constataziun faussa u incumpletta dals fatgs giuridicamain
relevants
I. Invista da las actas
J. Obligaziun d’annunzia
A. Object dal recurs e cumpetenza da far recurs
B. Motivs da recurs
Cudesch civil svizzer
136
210
3. l’inadequatezza. 2 Plinavant poi vegnir recurrì pervia da la snegaziun da dretg e pervia da la retardada da dretg.
Art. 450b 1 Il termin da recurs importa 30 dis dapi la communicaziun. Quest termin vala er per persunas cun dretg da far recurs, a las qualas la decisiun na sto betg vegnir communitgada. 2 En cas d’ina decisiun sin il champ dal plazzament per motivs da provediment importa il termin da recurs 10 dis dapi la communicaziun da la decisiun. 3 Cunter la snegaziun da dretg e cunter la retardada da dretg poi da tut temp vegnir fatg recurs.
Art. 450c Il recurs ha in effect suspensiv, nun che l’autoritad per la protecziun da creschids u l’instanza giudiziala da recurs disponia insatge auter.
Art. 450d 1 L’instanza giudiziala da recurs dat a l’autoritad per la protecziun da creschids l’occasiun da prender posiziun. 2 Empè da prender posiziun po l’autoritad per la protecziun da creschids reponderar sia decisiun.
Art. 450e 1 Il recurs cunter ina decisiun sin il champ dal plazzament per motivs da provediment na sto betg vegnir motivà. 2 Il recurs n’ha betg in effect suspensiv, nun che l’autoritad per la protecziun da creschids u l’instanza giudiziala da recurs disponia insatge auter. 3 En cas da disturbis psichics sto vegnir prendida la decisiun sin basa da l’expertisa d’in expert. 4 L’instanza giudiziala da recurs, per regla reunida sco collegi, taidla la persuna pertutgada. Ella ordinescha sche necessari la represchentan- za e designescha sco procuratur ina persuna che ha experientscha en dumondas dal provediment e dal dretg. 5 Per regla decida ella entaifer 5 dis da lavur dapi l’inoltraziun dal recurs.
C. Termin da recurs
D. Effect suspensiv
E. Consultaziun da l’instanza precedenta e reponderaziun
F. Disposiziuns spezialas en cas d’in plazzament per motivs da provediment
Cudesch civil svizzer
137
210
Terz sutchapitel: Disposiziun cuminaivla
Art. 450f Dal rest èn applitgablas las disposiziuns dal Cudesch da procedura civila tenor il senn, nun ch’ils chantuns fixeschian insatge auter.
Quart sutchapitel: Execuziun
Art. 450g 1 L’autoritad per la protecziun da creschids exequescha las decisiuns sin dumonda u d’uffizi. 2 Sche l’autoritad per la protecziun da creschids u l’instanza giudiziala da recurs ha gia ordinà mesiras d’execuziun en sia decisiun, po quella vegnir exequida directamain. 3 La persuna incumbensada cun l’execuziun po sche necessari duman- dar agid poliziar. Mesiras obligatoricas immediatas ston per regla vegnir smanatschadas ordavant.
Terz chapitel: Relaziun cun terzas persunas ed obligaziun da collavurar
Art. 451 1 L’autoritad per la protecziun da creschids è obligada da mantegnair discreziun, nun che quai cuntrafetschia ad interess predominants. 2 Tgi che cumprova in interess, po pretender da l’autoritad per la pro- tecziun da creschids infurmaziuns davart l’existenza e davart l’effect d’ina mesira da la protecziun da creschids.
Art. 452 1 Ina mesira da la protecziun da creschids po vegnir fatga valair envers terzas persunas, er sch’ellas èn da buna fai. 2 Sche la curatella restrenscha l’abilitad d’agir da la persuna pertutga- da, sto vegnir communitgà als debiturs che lur prestaziun haja mo in effect liberant, sch’ella vegn furnida al procuratur. Avant na po la curatella betg vegnir fatga valair envers debiturs da buna fai. 3 Sch’ina persuna suttamessa ad ina mesira da la protecziun da creschids ha per sbagl laschà crair auters ch’ella haja l’abilitad d’agir cumplaina, porta ella la responsabladad per il donn ch’ella ha cha- schunà uschia a questas persunas.
A. Obligaziun da discreziun ed infurmaziun
B. Effect da las mesiras envers terzas persunas
Cudesch civil svizzer
138
210
Art. 453 1 Sch’igl exista il privel serius ch’ina persuna basegnusa sa periclite- scha sezza u commetta in crim u in delict, cun il qual ella donnegescha grevamain insatgi corporalmain, psichicamain u materialmain, colla- vuran l’autoritad per la protecziun da creschids, ils posts pertutgads e la polizia. 2 Persunas che suttastattan al secret d’uffizi u al secret professiunal, han il dretg en in tal cas d’infurmar l’autoritad per la protecziun da creschids.
Quart chapitel: Responsabladad
Art. 454 1 Tgi che vegn violà en il rom da las mesiras uffizialas da la protec- ziun da creschids tras in’acziun u tras in’omissiun illegala, ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun ed – en cas che la grevezza da la viola- ziun giustifitgescha quai – ina bunificaziun. 2 Il medem dretg exista, sche l’autoritad per la protecziun da creschids u l’autoritad da surveglianza è sa cumportada en moda illegala en ils auters secturs da la protecziun da creschids. 3 Star bun sto il chantun; cunter la persuna che ha chaschunà il donn na po la persuna donnegiada betg far valair in dretg d’indemnisaziun. 4 Per il regress dal chantun sin quella persuna che ha chaschunà il donn è decisiv il dretg chantunal.
Art. 455 1 Il dretg da survegnir ina indemnisaziun u ina bunificaziun suranne- scha 1 onn suenter il di, il qual la persuna donnegiada ha survegnì enconuschientscha dal donn, en mintga cas però 10 onns suenter il di da l’acziun donnegianta. 2 Sch’il dretg vegn deducì d’in act chastiabel, per il qual il dretg penal prescriva ina surannaziun pli lunga, vala questa surannaziun. 3 Sche la violaziun sa basa sin in decret u sin ina realisaziun d’ina mesira permanenta, na cumenza la surannaziun dal dretg envers il chantun betg avant che la mesira permanenta è crudada davent u ch’ella vegn cuntinuada d’in auter chantun.
Art. 456 La responsabladad da la persuna incumbensada da prevenziun sco er quella dal consort, dal partenari registrà d’ina persuna inabla da giu- ditgar u dal represchentant en cas da mesiras medicalas, uschenavant
C. Obligaziun da collavurar
A. Princip
B. Surannaziun
C. Responsabla- dad tenor il dretg da mandat
Cudesch civil svizzer
139
210
ch’i na sa tracta betg dal procuratur, sa drizza tenor las disposiziuns dal Dretg d’obligaziuns407 davart il mandat.
Terza part: Il dretg d’ierta Emprima partiziun: Ils ertavels Tredeschavel titel: Ils ertavels legals
Art. 457 1 Ils proxims ertavels d’in testader èn ses descendents. 2 Ils uffants ertan parts egualas. 3 Ils uffants predefuncts vegnan represchentads da lur descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps.
Art. 458 1 Sch’il testader n’ha nagins descendents, va l’ierta al tschep dals geniturs. 2 Il bab e la mamma ertan parts egualas. 3 Il bab predefunct u la mamma predefuncta vegn represchentà da ses descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps. 4 Sch’ina vart n’ha nagins descendents, va l’entira ierta als ertavels da l’autra vart.
Art. 459 1 Sch’il testader n’ha ni descendents ni ertavels dal tschep dals geni- turs, va l’ierta al tschep dals tats. 2 Sch’ils tats da la vart paterna e materna survivan il testader, ertan tuttas duas varts parts egualas. 3 Il tat predefunct u la tatta predefuncta vegn represchentà da ses descendents, e quai en tut ils grads tenor tscheps. 4 Sch’il tat u sche la tatta da la vart paterna u materna è gia mort e n’ha nagins descendents, va l’entira mesadad als auters ertavels exi- stents da la medema vart. 5 Sche la vart paterna u materna n’ha nagins ertavels, va l’entira ierta als ertavels da l’autra vart.
407 SR 220 408 Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il
1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
A. Ertavels parents408 I. Descendents
II. Tschep dals geniturs
III. Tschep dals tats
Cudesch civil svizzer
140
210
Art. 460409
Cun il tschep dals tats finescha il dretg d’ierta dals parents.
Art. 461410
Art. 462411
Il consort survivent ed il partenari registrà survivent obtegnan: 1. sch’els han da parter cun descendents, la mesadad da l’ierta; 2. sch’els han da parter cun ertavels dal tschep dals geniturs, trais
quarts da l’ierta; 3. sch’i n’existan er betg ertavels dal tschep dals geniturs, l’en-
tira ierta.
Art. 463–464412
Art. 465413
Art. 466414
Sch’il testader n’ha nagins ertavels, va l’ierta al chantun, nua ch’il te- stader ha gì ses ultim domicil, ubain a la vischnanca che la legislaziun da quest chantun designescha sco ertavla.
Quattordeschavel titel: Las disposiziuns per causa da mort Emprim chapitel: L’abilitad da disponer
Art. 467 Tgi ch’è abel da giuditgar ed ha cumplenì 18 onns, po disponer da sia facultad tras in testament, observond las limitas e las furmas da la lescha.
409 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
410 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
411 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
412 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122; BBl 1979 II 1191).
413 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200) vesair er l’art. 12a dal titel final qua sutvart.
414 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
IV. Ultims ertavels
B. Consort survi- vent e partenari registrà survivent
C. …
D. Chantun e vischnanca
A. Disposiziun testamentara
Cudesch civil svizzer
141
210
Art. 468415 1 Tgi ch’è abel da giuditgar ed ha cumplenì 18 onns, po sco testader far in contract d’ierta. 2 Persunas sut ina curatella che cumpiglia la transacziun d’in contract d’ierta dovran il consentiment da lur represchentant legal.
Art. 469 1 Disposiziuns ch’il testader ha fatg sut l’influenza d’errur, d’engion malign, da smanatscha u da sforz èn nunvalaivlas. 2 Ellas daventan dentant valaivlas, sch’il testader na las abolescha betg entaifer 1 onn, suenter ch’el ha survegnì enconuschientscha da l’errur u da l’engion ubain suenter che l’influenza da smanatscha u da sforz è crudada davent. 3 Sch’ina disposiziun cuntegna in’errur evidenta areguard las persunas u areguard las chaussas, sto la disposiziun vegnir curregida en il senn da la vaira voluntad dal testader, sche quella sa lascha constatar cun tschertezza.
Segund chapitel: La libertad da disponer
Art. 470 1 Tgi che lascha enavos descendents, geniturs, ses consort u ses parte- nari registrà sco ertavels ils pli proxims, po disponer da sia facultad per causa da mort fin a la part obligatorica dals ertavels.416 2 Tgi che na lascha enavos nagins da quests ertavels, po disponer da tut sia facultad per causa da mort.
Art. 471417
La part obligatorica importa: 1. per in descendent trais quarts da sia pretensiun d’ierta; 2. per mintga genitur la mesadad; 3.418 per il consort survivent u per ses partenari registrà la mesadad.
415 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
416 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
417 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
418 Versiun tenor la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288).
B. Contract d’ierta
C. Disposiziuns manglusas
A. Part disponibla I. Dimensiun da la cumpetenza da disponer
II. Part obligatorica
Cudesch civil svizzer
142
210
Art. 472419
Art. 473 1 Tras ina disposiziun per causa da mort po il testader surlaschar al consort survivent la giudida da l’entira part da l’ierta che tutgass als descendents cuminaivels.420 2 Questa giudida remplazza il dretg d’ierta che la lescha attribuescha al consort survivent en concurrenza cun quests descendents. Ultra da questa giudida importa la part disponibla in quart da l’ierta.421 3 Sch’il consort survivent marida puspè, croda la giudida da quella part da l’ierta che n’avess betg pudì vegnir engrevgiada cun la giudida il mument da la successiun d’ierta tenor las disposiziuns ordinarias davart la part obligatorica dals descendents.422
Art. 474 1 La part disponibla vegn calculada tenor il stadi da la facultad dal testader il mument da sia mort. 2 Ils debits dal testader, las expensas per la sepultura, per la sigillaziun e per l’inventarisaziun da l’ierta sco er il mantegniment dals cusse- dents durant in mais ston vegnir deducids da l’ierta.
Art. 475 Las donaziuns tranter vivs vegnan calculadas tar la facultad, uschena- vant ch’ellas èn suttamessas al plant da reducziun.
Art. 476 Sch’ina pretensiun d’assicuranza, fatga sin la mort dal testader, è vegnida constituida a favur d’ina terza persuna tras ina disposiziun tranter vivs u tras ina disposiziun per causa da mort, u sch’ella è vegnida cedida gratuitamain ad ina terza persuna durant ch’il testader era anc en vita, vegn la pretensiun d’assicuranza quintada tar la facul- tad dal testader per la valur da recumpra il mument da sia mort.
419 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122; BBl 1979 II 1191).
420 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 da d’oct. 2001, en vigur dapi il 1. da mars 2002 (AS 2002 269; BBl 2001 1121 2011 2111).
421 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 5 da d’oct. 2001, en vigur dapi il 1. da mars 2002 (AS 2002 269; BBl 2001 1121 2011 2111).
422 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
III. …
IV. Favurisaziun dal consort survivent
V. Calculaziun da la part disponibla 1. Deducziun dals debits
2. Donaziuns tranter vivs
3. Pretensiuns d’assicuranzas
Cudesch civil svizzer
143
210
Art. 477 Tras ina disposiziun per causa da mort po il testader retrair la part obligatorica d’in ertavel:
1.423 sche l’ertavel ha commess in act chastiabel grev cunter il testader u cunter ina persuna che stat datiers ad el;
2. sch’el ha violà grevamain sias obligaziuns da famiglia vers il testader ubain vers in da ses confamigliars.
Art. 478 1 Il dischertà na po betg sa participar a l’ierta e betg far valair il plant da reducziun. 2 Sch’il testader n’ha disponì nagut auter, va la part dal dischertà als ertavels legals dal testader, sco sch’il dischertà n’avess betg survivì il testader. 3 Ils descendents dal dischertà salvan il dretg sin lur part obligatorica, sco sch’il dischertà n’avess betg survivì il testader.
Art. 479 1 Ina dischertaziun è valaivla mo, sch’il testader ha inditgà il motiv da tala en sia disposiziun. 2 Sch’il dischertà contesta la dischertaziun pervia d’incorrectadad dal motiv, sto l’ertavel u il legatari che ha in avantatg da la dischertaziun cumprovar la correctadad. 3 Sche questa cumprova na po betg vegnir furnida u sch’il motiv da la dischertaziun n’è betg inditgà, vegn la voluntad dal testader mantegni- da, uschenavant che quai sa cumporta cun la part obligatorica dal dischertà, nun ch’il testader haja fatg sia disposiziun en in’errur evi- denta davart il motiv da la dischertaziun.
Art. 480 1 Il testader po retrair la mesadad da la part obligatorica d’in descen- dent, cunter il qual igl existan attests da perdita, sut la cundiziun ch’el surlaschia questa mesadad als uffants naschids u betg anc naschids da quest descendent. 2 Questa dischertaziun vegn dentant abolida sin dumonda dal disch- ertà, sch’i n’existan nagins attests da perdita pli il mument che la successiun d’ierta vegn averta u sche la summa totala dals attests da perdita na surpassa betg in quart da la part d’ierta.
423 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1)
B. Dischertaziun I. Motivs
II. Effect
III. Chargia da cumprova
IV. Discherta- ziun d’ina persuna insolventa
Cudesch civil svizzer
144
210
Terz chapitel: Las modas da disponer
Art. 481 1 Entaifer las limitas da la part disponibla po il testader disponer dal tuttafatg u per part da sia facultad tras ina disposiziun testamentara u tras in contract d’ierta. 2 La part, da la quala il testader n’ha betg disponì, va als ertavels legals.
Art. 482 1 Il testader po colliar sias disposiziuns cun cundiziuns e cun preten- siuns, las qualas mintga persuna interessada po laschar exequir, usche- spert che la disposiziun sezza è vegnida realisada. 2 Tras cundiziuns e tras pretensiuns immoralas u illegalas daventa la disposiziun nunvalaivla. 3 Cundiziuns e pretensiuns che n’han nagin senn u ch’èn mo mule- stusas per autras persunas vegnan consideradas sco inexistentas. 4 Sch’ina donaziun per causa da mort vegn surlaschada ad in animal, vala la disposiziun correspundenta sco cundiziun da procurar per la tgira adequata da l’animal.424
Art. 483 1 Il testader po instituir in u plirs ertavels per l’entira ierta u per ina part da tala. 2 Sco instituziun dals ertavels vegn considerada mintga disposiziun, tenor la quala ina persuna duai survegnir l’entira ierta u ina part da tala.
Art. 484 1 Il testader po far ina donaziun ad ina persuna sut il titel d’in legat, senza l’instituir sco ertavel. 2 El po assegnar a questa persuna ina singula chaussa da l’ierta, la giu- dida da l’entira ierta u d’ina part da tala ubain incumbensar ils ertavels u ils legataris da furnir prestaziuns per ella or da la valur da l’ierta u da deliberar ella d’obligaziuns. 3 Sch’il testader assegna ina tscherta chaussa che na tutga betg tar l’ierta, è il debitur deliberà, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra voluntad dal testader.
424 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806)
A. En general
B. Cundiziuns e pretensiuns
C. Instituziun dals ertavels
D. Legat I. Cuntegn
Cudesch civil svizzer
145
210
Art. 485 1 La chaussa sto vegnir surdada al legatari en quel stadi ed en quella qualitad, sco ch’ella sa preschenta il mument che la successiun d’ierta vegn averta, cun donns e cun creschaments, libra u engrevgiada. 2 Per expensas ch’il debitur ha fatg per la chaussa dapi l’avertura da la successiun d’ierta sco er per pegiuraments ch’igl ha dà dapi lura, ha el ils dretgs e las obligaziuns d’in administratur senza mandat.
Art. 486 1 Sch’ils legats surpassan l’import da l’ierta u da la donaziun al debitur ubain la part disponibla, poi vegnir pretendì ch’els vegnian reducids proporziunalmain. 2 Sch’ils debiturs moran avant il testader, sch’els n’èn betg degns d’ertar u sch’els refusan l’ierta, restan ils legats tuttina en vigur. 3 In ertavel legal u instituì po pretender il legat ch’il testader ha fatg a sia favur er, sch’el refusa l’ierta.
Art. 487 En sia disposiziun po il testader designar ina u pliras persunas che duain survegnir l’ierta u il legat, en cas che l’ertavel u ch’il legatari mora avant il testader u refusa l’ierta u il legat.
Art. 488 1 En sia disposiziun po il testader obligar l’ertavel instituì sco emprim ertavel da surdar l’ierta ad in’autra persuna sco ertavel posteriur. 2 L’ertavel posteriur na po betg vegnir obligà da far il medem. 3 Las medemas disposiziuns valan per il legat.
Art. 489 1 Sco mument da la surdada sto vegnir considerada la mort da l’em- prim ertavel, nun che la disposiziun fixeschia insatge auter. 2 Sch’i vegn numnà in auter mument che n’è betg anc entrà, cur che l’emprim ertavel mora, va l’ierta – cunter ina garanzia – als ertavels da l’emprim ertavel. 3 Sch’il mument na po betg pli entrar per in motiv u l’auter, va l’ierta definitivamain als ertavels da l’emprim ertavel.
Art. 490 1 En tut ils cas da l’instituziun d’ertavels posteriurs sto l’autoritad cumpetenta ordinar ina inventarisaziun.
II. Obligaziun dal debitur
III. Relaziun cun l’ierta
E. Disposiziun substitutiva
F. Instituziun d’ertavels posteriurs I. Designaziun da l’ertavel posteriur
II. Mument da la surdada
III. Garanzias
Cudesch civil svizzer
146
210
2 L’ierta vegn surdada a l’emprim ertavel mo cunter ina garanzia, nun ch’il testader l’haja deliberà expressivamain da questa obligaziun; en cas da bains immobigliars po questa garanzia vegnir prestada tras in’annotaziun da l’obligaziun da surdada en il register funsil. 3 Sche l’emprim ertavel n’è betg en cas da prestar questa garanzia u sch’el periclitescha las aspectativas da l’ertavel posteriur, sto vegnir ordinada l’administraziun da l’ierta.
Art. 491 1 L’emprim ertavel acquista l’ierta sco in auter ertavel instituì. 2 El daventa proprietari da l’ierta cun l’obligaziun da surdar quella.
Art. 492 1 L’ertavel posteriur acquista l’ierta dal testader, sch’el viva, cur che la surdada è previsa. 2 Sch’el mora avant quest mument, resta l’ierta tar l’emprim ertavel, nun ch’il testader haja disponì insatge auter. 3 Sche l’emprim ertavel mora avant il testader, sch’el n’è betg degn d’ertar u sch’el refusa l’ierta, va l’ierta a l’ertavel posteriur.
Art. 492a425 1 Sch’in descendent è permanentamain inabel da giuditgar e sch’el na relascha ni descendents ni in consort, po il testader ordinar l’institu- ziun d’ertavels secundars per la restanza da l’ierta. 2 L’instituziun d’ertavels secundars croda tenor la lescha, sch’il descendent daventa cunter tuttas aspectativas abel da giuditgar.
Art. 493 1 Il testader po destinar la part disponibla da sia facultad dal tuttafatg u per part ad ina fundaziun. 2 La fundaziun è dentant mo valaivla, sch’ella correspunda a las pre- scripziuns legalas.
425 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
IV. Posiziun giuridica 1. Da l’emprim ertavel
2. Da l’ertavel posteriur
V. Descendents inabels da giuditgar
G. Fundaziuns
Cudesch civil svizzer
147
210
Art. 494 1 Tras in contract d’ierta po il testader s’obligar da surlaschar sia ierta u ses legat a la cuntrapart u ad ina terza persuna. 2 El po disponer libramain da sia facultad. 3 Las disposiziuns per causa da mort u las donaziuns ch’èn incumpa- tiblas cun las obligaziuns or dal contract d’ierta na pon dentant betg vegnir contestadas.
Art. 495 1 Il testader po far in contract da renunzia a l’ierta cun in ertavel. 2 Il renunziader na vegn betg pli considerà sco ertavel tar la successiun d’ierta. 3 Nua ch’il contract n’ordinescha nagut auter, vala la renunzia a l’ierta er per ils descendents dal renunziader.
Art. 496 1 Sche tscherts ertavels èn instituids en il contract d’ierta empè dal renunziader, croda la renunzia, sche quels n’acquistan betg l’ierta per in motiv u l’auter. 2 Sche la renunzia ha gì lieu a favur da cunertavels, vegni supponì ch’ella valia mo per ils ertavels dal tschep che deriva dal perdavant cuminaivel il pli proxim e ch’ella n’existia betg per ils ertavels pli lontans.
Art. 497 Sch’il testader è insolvent il mument che la successiun d’ierta vegn averta e sche ses ertavels na pajan betg ils debits, poi vegnir recurrì al renunziader ed a ses ertavels, uschenavant ch’els han survegnì or da la facultad dal testader ina cuntraprestaziun per la renunzia a l’ierta entaifer ils ultims 5 onns avant sia mort ed uschenavant ch’els èn anc enritgids qua tras il mument che la successiun d’ierta vegn averta.
Quart chapitel: Las furmas da disponer
Art. 498 Ina disposiziun testamentara po vegnir constituida ubain tras ina documentaziun publica ubain cun agen maun en scrit ubain tras ina decleraziun a bucca.
H. Contracts d’ierta I. Instituziun dals ertavels e legat
II. Renunzia a l’ierta 1. Impurtanza
2. Crudada da la renunzia
3. Dretgs dals crediturs d’ierta
A. Disposiziuns testamentaras I. Constituziun 1. En general
Cudesch civil svizzer
148
210
Art. 499 La disposiziun testamentara publica vegn fatga cun la cooperaziun da duas perditgas davant il funcziunari, davant il notar u davant in’autra persuna ch’è incumbensada tenor il dretg chantunal cun quests affars.
Art. 500 1 Il testader sto communitgar la voluntad al funcziunari; quel redigia u lascha rediger il document ed al dat alura a leger al testader. 2 Il testader sto suttascriver il document. 3 Il funcziunari sto datar e suttascriver il document.
Art. 501 1 Uschespert ch’il document è datà e suttascrit, declera il testader a las duas perditgas, en preschientscha dal funcziunari, ch’el haja legì il document e che quel cuntegnia sia ultima voluntad. 2 Mettend lur suttascripziun sin il document, conferman las perditgas ch’il testader haja fatg questa decleraziun davant ellas e ch’el saja – tenor lur giuditgar – stà abel da disponer. 3 I n’è betg necessari che las perditgas survegnian enconuschientscha dal cuntegn dal document.
Art. 502 1 Sch’il testader ni legia ni suttascriva sez il document, sto il funcziu- nari preleger quel ad el en preschientscha da las duas perditgas, ed il testader sto alura declerar ch’il document cuntegnia sia ultima volun- tad. 2 Mettend lur suttascripziun sin il document, na ston las perditgas betg mo confermar ch’il testader haja fatg questa decleraziun davant ellas e ch’el saja – tenor lur giuditgar – stà abel da disponer, mabain er ch’il funcziunari haja prelegì il document al testader en lur preschientscha.
Art. 503 1 Persunas che n’èn betg ablas d’agir, che n’han betg ils dretgs civics e politics426 pervia d’ina sentenzia penala u che na san betg leger e scri- ver, ils parents427 en lingia directa, ils fragliuns dal testader e lur con- sorts sco er il consort dal testader sez na pon cooperar a la constituziun
426 La sistida dals dretgs civics e politics pervia d’ina sentenzia da la dretgira penala è abolida (vesair AS 1971 777; BBl 1965 I 561 ed AS 1974 55; BBl 1974 I 1457)
427 Versiun da quest pled tenor la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200)
2. Disposiziun publica a. Furma da disponer
b. Cooperaziun dal funcziunari
c. Cooperaziun da las perditgas
d. Disponer senza leger e suttascriver il document
e. Persunas che coopereschan
Cudesch civil svizzer
149
210
da la disposiziun publica ni sco funcziunari documentant ni sco perdi- tgas. 2 Il document na dastga cuntegnair naginas disposiziuns a favur dal funcziunari documentant e da las perditgas sco er dals parents en lingia directa e dals fragliuns u dals consorts da questas persunas.
Art. 504 Ils chantuns han da procurar ch’ils funcziunaris documentants tegnian sezs en salv las disposiziuns sco original u sco copia, ubain surdettian quellas ad in uffizi per las laschar tegnair en salv.
Art. 505 1 La disposiziun testamentara scritta a maun sto vegnir scritta dal testader dal cumenzament fin a la fin a maun, ed il testader sto datar e suttascriver questa disposiziun testamentara; la data sto cuntegnair l’onn, il mais ed il di che la disposiziun è vegnida scritta.428 2 Ils chantuns han da procurar che talas disposiziuns possian vegnir surdadas avertas u serradas ad in uffizi per las laschar tegnair en salv.
Art. 506 1 La disposiziun testamentara po vegnir fatga a bucca, sch’il testader è impedì da sa servir da las autras furmas da disponer en consequenza da circumstanzas extraordinarias sco privel da mort imminent, inter- rupziun dal traffic, epidemias u eveniments da guerra. 2 Per quest intent sto el declerar sia ultima voluntad davant duas per- ditgas ed incumbensar quellas da procurar che sia disposiziun vegnia documentada. 3 Per las perditgas valan las medemas prescripziuns d’exclusiun sco en cas da la disposiziun publica.
Art. 507 1 Ina da las perditgas metta immediatamain en scrit la disposiziun a bucca cun inditgar il lieu, l’onn, il mais ed il di che la disposiziun è vegnida fatga. La disposiziun vegn suttascritta da tuttas duas perditgas e vegn deponida senza retardar tar in’autoritad giudiziala, cun la de- cleraziun ch’il testader saja stà abel da disponer ed haja communitgà ad ellas questa sia ultima voluntad sut las circumstanzas spezialas ch’eran avant maun.
428 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 1995, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 4882; BBl 1994 III 516, V 607).
f. Tegnair en salv la disposiziun
3. Disposiziun scritta a maun
4. Disposiziun a bucca a. Disposiziun
b. Documenta- ziun
Cudesch civil svizzer
150
210
2 Empè da quai pon las duas perditgas laschar protocollar la disposi- ziun cun la medema decleraziun tar in’autoritad giudiziala. 3 Sch’il testader fa la disposiziun a bucca en il servetsch militar, po in uffizier cun il grad da chapitani u cun in grad pli aut remplazzar l’autoritad giudiziala.
Art. 508 La disposiziun a bucca perda sia vigur suenter 14 dis quintads a partir dal mument ch’il testader è puspè daventà abel da sa servir d’ina da las autras furmas da disponer.
Art. 509 1 Il testader po revocar da tut temp sia disposiziun testamentara en ina da las furmas da disponer prescrittas. 2 La disposiziun po vegnir revocada dal tuttafatg u per part.
Art. 510 1 Il testader po revocar sia disposiziun testamentara cun destruir il document. 2 Sch’il document vegn destruì per casualitad u per culpa da terzas persunas e sche ses cuntegn na po betg vegnir eruì exactamain e cumplettamain, perda la disposiziun medemamain sia vigur; resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun.
Art. 511 1 Sch’il testader fa ina nova disposiziun testamentara senza revocar expressivamain ina disposiziun anteriura, remplazza ella la disposi- ziun anteriura, nun ch’i resultia senza dubi ch’ella saja mo ina cum- plettaziun da la disposiziun anteriura. 2 Ina disposiziun testamentara davart ina tscherta chaussa vegn er revocada, sch’il testader dispona posteriuramain da la chaussa en ina moda che n’è betg cumpatibla cun l’emprima disposiziun.
Art. 512 1 Per esser valaivel sto il contract d’ierta vegnir fatg en furma da la disposiziun testamentara publica. 2 Las parts contrahentas ston declerar a medem temp lur voluntad al funcziunari e suttascriver il document davant el e davant las duas perditgas.
c. Perdita da la vigur
II. Revocaziun e destrucziun 1. Revocaziun
2. Destrucziun
3. Disposiziun posteriura
B. Contract d’ierta I. Constituziun
Cudesch civil svizzer
151
210
Art. 513 1 Las parts contrahentas pon abolir da tut temp il contract d’ierta tras ina cunvegna en scrit. 2 Il testader po abolir unilateralmain in contract d’instituziun dals ertavels u in contract da legat, sche l’ertavel u sch’il legatari sa fa – suenter la conclusiun dal contract – culpabel envers il testader d’in cumportament che signifitga in motiv da dischertaziun. 3 L’aboliziun unilaterala sto avair lieu en ina da las furmas ch’èn prescrittas per la disposiziun testamentara.
Art. 514 Tgi che ha il dretg da pretender prestaziuns tranter vivs sin basa d’in contract d’ierta, po sa retrair dal contract tenor las disposiziuns dal Dretg d’obligaziuns429, sche questas prestaziuns na vegnan betg adem- plidas u garantidas tenor il contract.
Art. 515 1 Sche l’ertavel u sch’il legatari mora avant il testader, scroda il con- tract. 2 Sch’il testader è enritgì tras il contract, cur che l’ertavel mora, pon ils ertavels dal defunct pretender che l’enritgiment vegnia restituì, nun ch’igl existia ina disposiziun cuntraria.
Art. 516 Sche la libertad da disponer dal testader vegn restrenschida, suenter ch’el ha fatg ina disposiziun per causa da mort, na vegn la disposiziun betg abolida; ella vegn dentant suttamessa al plant da reducziun.
Tschintgavel chapitel: L’executur dal testament
Art. 517 1 En ina disposiziun testamentara po il testader incumbensar ina u pliras persunas ch’èn ablas d’agir d’exequir sia ultima voluntad. 2 Questa incumbensa sto vegnir communitgada ad ellas d’uffizi, ed ellas ston declerar entaifer 14 dis a partir da questa communicaziun, sch’ellas acceptan l’incumbensa; sch’ellas taschan, vala quai sco ac- ceptaziun. 3 Ellas han il dretg da vegnir indemnisadas adequatamain per lur acti- vitad.
429 SR 220
II. Aboliziun 1. Tranter vivs a. Tras contract e tras disposiziun testamentara
b. Tras retratga dal contract
2. L’ertavel mora avant il testader
C. Restricziun dal dretg da disponer
A. Surdada da l’incumbensa
Cudesch civil svizzer
152
210
Art. 518 1 Ils executurs dal testament han ils dretgs e las obligaziuns da l’admi- nistratur d’ierta uffizial, nun ch’il testader haja disponì autramain. 2 Els ston represchentar la voluntad dal testader ed han en spezial l’incumbensa d’administrar l’ierta, da pajar ils debits dal testader, da surdar ils legats e da far la partiziun tenor las ordinaziuns dal testader u tenor la prescripziun da la lescha. 3 Sch’igl èn vegnids nominads plirs executurs dal testament, exeque- schan els cuminaivlamain lur uffizi, nun ch’il testader haja disponì autramain.
Sisavel chapitel: La nunvalaivladad e la reducziun da las disposiziuns
Art. 519 1 Sin basa d’in plant vegn ina disposiziun per causa da mort declerada sco nunvalaivla:
1. sch’il testader l’ha fatg durant in temp ch’el n’era betg abel da disponer;
2. sch’ella n’è betg l’expressiun da la libra voluntad; 3. sch’ella sezza u ina cundiziun agiuntada è immorala u illegala.
2 Il plant da nunvalaivladad po vegnir inoltrà da mintgin che ha, sco ertavel u sco legatari, in interess che la disposiziun vegnia declerada sco nunvalaivla.
Art. 520 1 Sche la disposiziun cuntegna ina mancanza formala, vegn ella decle- rada sco nunvalaivla sin basa d’in plant. 2 Sche la mancanza formala resulta dal fatg che la disposiziun sur- lascha insatge a persunas che han cooperà a la disposiziun ubain a lur confamigliars, vegnan mo quellas donaziuns decleradas sco nunvalai- vlas. 3 Per il dretg da purtar plant valan las medemas prescripziuns sco en cas da l’inabilitad da disponer.
430 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 1995, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 4882; BBl 1994 III 516, V 607)
B. Cuntegn da l’incumbensa
A. Plant da nunvalaivladad I. Inabilitad da disponer, volun- tad manglusa, illegalitad u immoralitad
II. Mancanzas formalas 1. En general430
Cudesch civil svizzer
153
210
Art. 520a431
Sche la mancanza d’ina disposiziun testamentara scritta a maun è quella che l’onn, il mais u il di n’è betg inditgà correctamain, po ella vegnir declerada sco nunvalaivla mo, sche las indicaziuns dal temp necessarias na pon betg vegnir constatadas autramain e sche la data è necessaria per giuditgar l’abilitad da disponer, la successiun da pliras disposiziuns u in’autra dumonda che concerna la valaivladad da la disposiziun.
Art. 521 1 Il plant da nunvalaivladad surannescha 1 onn suenter il di che l’accu- sader ha survegnì enconuschientscha da la disposiziun e dal motiv da nunvalaivladad ed en mintga cas 10 onns suenter il di che la dispo- siziun è vegnida averta. 2 Sch’il testader n’è betg abel da disponer u en cas d’illegalitad u d’immoralitad surannescha il plant da nunvalaivladad envers in lega- tari da mala fai sut tut las circumstanzas pir suenter 30 onns. 3 La nunvalaivladad d’ina disposiziun po vegnir fatga valair da tut temp sin via d’objecziun.
Art. 522 1 Sch’il testader ha surpassà sia cumpetenza da disponer, pon ils ertavels che na survegnan betg lur part obligatorica pretender che la disposiziun vegnia reducida sin la quota admissibla. 2 Sche la disposiziun cuntegna prescripziuns davart las parts dals ertavels legals, valan quellas mo sco simplas prescripziuns per parter l’ierta, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra voluntad dal testader.
Art. 523 Sch’ina disposiziun per causa da mort cuntegna donaziuns a favur da plirs ertavels cun dretg sin la part obligatorica e sche la cumpetenza da disponer è vegnida surpassada, vegnan questas donaziuns reducidas tranter ils cunertavels en la proporziun dals imports che surpassan lur part obligatorica.
Art. 524 1 Uschenavant che quai è necessari per cuvrir lur dabuns, pon l’administraziun dal concurs d’in ertavel ubain ses crediturs, che possedan attests da perdita il mument da la successiun d’ierta, preten- der la reducziun entaifer il termin fixà per l’ertavel, sch’il testader ha
431 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da zercl. 1995, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 4882; BBl 1994 III 516, V 607)
2. En cas d’ina disposiziun testamentara scritta a maun
III. Surannaziun
B. Plant da reducziun I. Premissas 1. En general
2. Favurisaziun da l’ertavel cun dretg sin la part obligatorica
3. Dretgs dals crediturs
Cudesch civil svizzer
154
210
surpassà la part disponibla a disfavur da l’ertavel e sche l’ertavel na porta betg sez il plant da reducziun sin proposta dals crediturs. 2 Il medem dretg exista er envers ina dischertaziun che na vegn betg contestada dal dischertà.
Art. 525 1 La reducziun ha lieu per tut ils ertavels e legataris instituids en la medema proporziun, nun che la disposiziun cuntegnia in’autra volun- tad dal testader. 2 Sche la donaziun ad in legatari, ch’è a medem temp debitur da legats, vegn reducida, po quel pretender cun la medema resalva che er quests legats vegnian reducids proporziunalmain.
Art. 526 Sch’il legat d’ina chaussa singula che na po betg vegnir partida senza sminuir sia valur vegn suttamess a la reducziun, po il legatari ubain pretender che la chaussa sezza al vegnia surdada cunter indemnisaziun da l’import supplementar ubain far pajar empè da la chaussa l’import disponibel.
Art. 527 A la reducziun èn suttamessas sco las disposiziuns per causa da mort:
1. las donaziuns a quint da la part da l’ierta sco dota, sco dota- ziun u sco cessiun dals bains, nun ch’ellas sajan suttamessas a la gulivaziun;
2. las indemnisaziuns d’ierta ed ils imports da renunzia a l’ierta; 3. las donaziuns ch’il testader ha pudì revocar libramain u ch’el
ha fatg ils ultims 5 onns avant sia mort, cun excepziun dals regals occasiunals usitads;
4. las valurs da facultad ch’il testader ha evidentamain alienà per guntgir la restricziun dal dretg da disponer.
Art. 528 1 Tgi ch’è da buna fai, è obligà da restituir mo la valur, per la quala el è enritgì tras l’act giuridic cun il testader il mument da la successiun d’ierta. 2 Sch’il legatari d’in contract d’ierta sto tolerar ina reducziun, ha el il dretg da pretender enavos in import correspundent da la cuntrapresta- ziun fatga al testader.
II. Effect 1. Reducziun en general
2. Legat d’ina chaussa singula
3. Disposiziuns tranter vivs a. Cas
b. Restituziun
Cudesch civil svizzer
155
210
Art. 529 Pretensiuns d’assicuranza, fatgas sin la mort dal testader, ch’èn vegni- das constituidas a favur d’ina terza persuna tras ina disposiziun tranter vivs u tras ina disposiziun per causa da mort, u ch’èn vegnidas cedidas gratuitamain ad ina terza persuna durant ch’il testader era anc en vita, èn suttamessas a la reducziun per lur valur da recumpra.
Art. 530 Sch’il testader ha engrevgià talmain sia ierta cun dretgs da giudida e cun rentas, che la valur chapitalisada da l’ierta surpassa – tenor la du- rada presumtiva da quests dretgs – la part disponibla da l’ierta, pon ils ertavels pretender che quests dretgs vegnian reducids proporziunal- main ubain ch’els vegnian deliberads da quests dretgs, surlaschond la part disponibla da l’ierta als legataris.
Art. 531432
Ina instituziun posteriura d’ertavels è nunvalaivla envers in ertavel cun dretg sin la part obligatorica, sche la part obligatorica vegn reducida qua tras; resalvada resta la disposiziun davart descendents inabels da giuditgar.
Art. 532 A la reducziun èn suttamessas en emprima lingia las disposiziuns per causa da mort ed alura las assegnaziuns tranter vivs, e quai da maniera che las posteriuras vegnan reducidas avant las anteriuras, fin che la part obligatorica è restabilida.
Art. 533 1 Il plant da reducziun surannescha 1 onn suenter il di ch’ils ertavels han survegnì enconuschientscha da la violaziun da lur dretgs ed en mintga cas suenter 10 onns, quintads a partir dal mument da l’avertura en cas da las disposiziuns testamentaras ed a partir da la mort dal testader en cas da las autras donaziuns. 2 Sch’ina disposiziun anteriura è daventada valaivla, perquai ch’ina disposiziun posteriura è vegnida declerada sco nunvalaivla, cumenzan ils termins il mument da la decleraziun da nunvalaivladad. 3 La reducziun po vegnir pretendida da tut temp sin via d’objecziun.
432 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
4. Pretensiuns d’assicuranzas
5. Giudida e rentas
6. Instituziun posteriura d’ertavels
III. Realisaziun
IV. Surannaziun
Cudesch civil svizzer
156
210
Settavel chapitel: Plants or da contracts d’ierta
Art. 534 1 Sch’il testader è anc en vita e transferescha sia facultad sin l’ertavel contractual, po quel laschar far in inventari public. 2 Sch’il testader n’ha betg transferì tut sia facultad u ha acquistà facul- tad suenter il transferiment, sa referescha il contract mo a la facultad transferida, nun ch’i saja vegnì disponì insatge auter. 3 Uschenavant che la facultad è vegnida transferida durant ch’il testader era anc en vita, van ils dretgs e las obligaziuns als ertavels da l’ertavel instituì, nun ch’i saja vegnì disponì insatge auter.
Art. 535 1 Sch’il testader ha fatg prestaziuns a l’ertavel renunziant durant ch’el era anc en vita e sche questas prestaziuns surpassan la part disponibla da sia ierta, pon ils cunertavels pretender la reducziun. 2 La disposiziun è dentant suttamessa a la reducziun mo per l’import, per il qual ella surpassa la part obligatorica dal renunziader. 3 Las prestaziuns vegnan messas a quint tenor las prescripziuns che valan per la gulivaziun.
Art. 536 Sch’il renunziader vegn obligà da far in restituziun a l’ierta sin basa da la reducziun, po el ubain sa suttametter a questa restituziun ubain metter l’entira prestaziun en la partiziun e sa participar a quella, sco sch’el n’avess betg renunzià.
Segunda partiziun: La successiun d’ierta Quindeschavel titel: L’avertura da la successiun d’ierta
Art. 537 1 La successiun d’ierta vegn averta cun la mort dal testader. 2 Uschenavant che las donaziuns e las partiziuns, fatgas durant ch’il testader era anc en vita, èn d’impurtanza per il dretg d’ierta, vegnan ellas resguardadas tenor il stadi, en il qual l’ierta sa chatta il mument da la mort dal testader.
A. Transferiment tranter vivs
B. Gulivaziun en cas da renunzia a l’ierta I. Reducziun
II. Restituziun
A. Premissa da vart dal testader
Cudesch civil svizzer
157
210
Art. 538 1 La successiun d’ierta vegn averta per l’entira facultad a l’ultim domicil dal testader. 2 …434
Art. 539 1 Mintgin che n’è – tenor las prescripziuns da la lescha – betg exclus d’ertar è abel dad esser ertavel e d’acquistar facultad or d’ina disposi- ziun per causa da mort. 2 Las donaziuns fatgas per in intent determinà ad ina pluralitad da per- sunas che na posseda betg la persunalitad giuridica, vegnan acquista- das da las singulas persunas individualmain cun la grevezza da vegnir applitgadas per la finamira prescritta dal testader, u valan, nua che quai n’è betg pussaivel, sco fundaziun.
Art. 540 1 Indegn dad esser ertavel u d’acquistar insatge or d’ina disposiziun per causa da mort è:
1. tgi che ha chaschunà u empruvà da chaschunar intenziunada- main ed illegalmain la mort dal testader;
2. tgi che ha privà intenziunadamain ed illegalmain il testader per adina da sia capacitad da disponer;
3. tgi che ha muventà u impedì il testader tras engion, tras sforz u tras smanatschas da far u da revocar ina disposiziun per causa da mort;
4. tgi che ha eliminà u fatg nunvalaivla intenziunadamain ed ille- galmain ina disposiziun per causa da mort sut talas circum- stanzas, ch’il testader n’ha betg pli pudì renovar quella.
2 Sch’il testader perduna a l’indegn d’ertar, finescha l’indignitad d’ertar.
Art. 541 1 L’inabilitad d’ertar exista mo per la persuna indegna d’ertar sezza. 2 Ils descendents da quella ertan dal testader, sco sche la persuna inde- gna d’ertar fiss morta avant il testader.
433 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829)
434 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829)
B. Lieu da l’avertura433
C. Premissas da vart da l’ertavel I. Abilitad d’ertar 1. Capacitad giuridica
2. Indignitad d’ertar a. Motivs
b. Effect per ils descendents
Cudesch civil svizzer
158
210
Art. 542 1 Per pudair acquistar l’ierta, sto l’ertavel esser en vita ed abel d’ertar il mument che la successiun d’ierta vegn averta. 2 Sch’in ertavel mora suenter l’avertura da la successiun d’ierta, van ses dretgs vi da l’ierta vi sin ses ertavels.
Art. 543 1 Il legatari acquista il dretg vi dal legat, sch’el è en vita ed abel d’ertar il mument che la successiun d’ierta vegn averta. 2 Sch’el mora avant il testader, croda ses legat davent a favur da quel che al dueva pajar ora, nun che la disposiziun laschia cumprovar ina voluntad cuntraria.
Art. 544 1 L’uffant concepì è abel d’ertar cun resalva ch’el naschia viv. 1bis Sche la protecziun da ses interess pretenda quai, installescha l’autoritad per la protecziun d’uffants ina curatella.435 2 Sche l’uffant nascha mort, na vegn el betg en consideraziun per la successiun d’ierta.436
Art. 545 1 Sur l’instituziun posteriura d’ertavels u da legataris po l’ierta u ina chaussa or da l’ierta vegnir testada ad ina persuna che na viva anc betg il mument da la successiun d’ierta. 2 Sch’in preertavel n’è betg numnà, valan ils ertavels legals sco pre- ertavels.
Art. 546 1 Sch’insatgi vegn declerà sco sparì, vegn sia ierta consegnada als ertavels u als legataris pir suenter che quels han garantì tras ina segi- rezza da restituir en cas da basegn la facultad al sparì sez u ad autras persunas che han in meglier dretg da l’ierta. 2 Questa segirezza sto vegnir prestada per 5 onns dapi la spariziun en grond privel da mort e per 15 onns dapi l’absenza senza avair novas
435 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
436 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
II. Surviver la successiun d’ierta 1. Sco ertavel
2. Sco legatari
3. L’uffant concepì
4. Ertavels posteriurs
D. Spariziun I. Ertar d’ina persuna sparida 1. Successiun d’ierta cunter garanzia
Cudesch civil svizzer
159
210
dal sparì, dentant en nagin cas pli ditg che fin al di ch’il sparì avess cumplenì 100 onns. 3 Ils 5 onns curran a partir da la consegna da l’ierta ed ils 15 onns da- vent da l’ultima nova da vita dal sparì.
Art. 547 1 Sch’il sparì returna u sch’insatgi auter fa valair megliers dretgs, sto la persuna che ha obtegnì l’ierta restituir quella tenor las normas dal possess. 2 A terzas persunas che possedan megliers dretgs sto ella, sch’ella è da buna fai, far la restituziun mo entaifer il termin dal plant d’ierta.
Art. 548 1 Sch’in ertavel è sparì senza ch’ins possia eruir, sch’el saja en vita u gia mort il mument che la successiun d’ierta vegn averta, vegn sia part da l’ierta messa sut administraziun uffiziala. 2 Tgi che ertass en cas da spariziun da questa persuna, po – 1 onn suenter che quella è sparida en grond privel da mort u 5 onns suenter ch’ella ha dà l’ultima nova da vita – pretender dal derschader ch’el decleria la spariziun e ch’el consegnia la part da l’ierta suenter che quella decleraziun è vegnida relaschada. 3 La consegna da la part da l’ierta vegn fatga tenor las prescripziuns davart la consegna da l’ierta als ertavels d’ina persuna sparida.
Art. 549 1 Sch’ils ertavels d’ina persuna sparida han gia cuntanschì che la facultad da quella è vegnida dada en lur mauns, pon ses cunertavels sa referir a quai, sch’ina ierta croda a la persuna sparida, e pretender che la facultad vegnia consegnada ad els senza ch’i stoppia vegnir rela- schada ina nova decleraziun da spariziun. 2 Medemamain pon ils ertavels dal sparì sa referir a la decleraziun da spariziun ch’è vegnida relaschada sin dumonda da ses cunertavels.
Art. 550 1 Suenter che la facultad u la part da l’ierta d’ina persuna sparida è stada 10 onns sut administraziun uffiziala u sche questa persuna avess cumplenì 100 onns, vegn – sin dumonda da l’autoritad cumpetenta – la decleraziun da spariziun relaschada d’uffizi. 2 Sche nagin n’annunzia ses dretgs entaifer il termin inditgà, croda l’ierta a la cuminanza cun il dretg d’ertar u, sch’il sparì n’ha mai abità en Svizra, al chantun d’origin.
2. Annullaziun da la spariziun e restituziun da la facultad
II. Dretg d’ertar dal sparì
III. Relaziun tranter ils dus cas
IV. Procedura d’uffizi
Cudesch civil svizzer
160
210
3 La cuminanza è obligada da restituir la facultad al sparì sez u a tals che possedan megliers dretgs, gist sco che quai è il cas tar in ertavel che ha obtegnì l’ierta d’ina persuna sparida.
Sedeschavel titel: Ils effects da la successiun d’ierta Emprim chapitel: Las mesiras da segiranza
Art. 551 1 L’autoritad cumpetenta da l’ultim domicil dal testader sto prender d’uffizi las mesiras ch’èn necessarias per segirar la successiun d’ierta.437 2 Questas mesiras cumpiglian en spezial – en quels cas ch’èn previs da la lescha – la sigillaziun da l’ierta, l’inventarisaziun, l’ordinaziun d’ina administraziun uffiziala da l’ierta e l’avertura dals testaments. 3 …438
Art. 552 L’ierta vegn sigillada en ils cas ch’èn previs dal dretg chantunal.
Art. 553 1 Ina inventarisaziun vegn ordinada:
1. sch’in ertavel minoren stat sut avugà u sto vegnir mess sut avugà;
2. sch’in ertavel è permanentamain absent senza avair fixà ina represchentanza;
3. sch’in dals ertavels u l’autoritad per la protecziun da creschids pretenda quai;
4. sch’in ertavel maioren stat sut curatella cumplessiva u sto vegnir mess sut curatella cumplessiva.439
2 L’inventari duai vegnir fatg tenor las prescripziuns dal dretg chan- tunal e duai per regla esser terminà entaifer 2 mais dapi la mort dal testader.
437 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829)
438 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829)
439 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
A. En general
B. Sigillaziun da l’ierta
C. Inventari
Cudesch civil svizzer
161
210
3 La legislaziun chantunala po prescriver da far in inventari er en ulteriurs cas.
Art. 554 1 L’administraziun da l’ierta vegn ordinada:
1. sch’in ertavel è permanentamain absent senza avair fixà ina represchentanza, uschenavant che ses interess pretendan quai;
2. sche nagin dals pretendents na po cumprovar suffizientamain ses dretg d’ierta u sch’igl è intschert, ch’in ertavel existia;
3. sche betg tut ils ertavels dal testader n’èn enconuschents; 4. en ils cas spezials ch’èn previs da la lescha.
2 Sch’il testader ha designà in executur dal testament, sto l’admini- straziun vegnir surdada a quel. 3 Sch’il defunct steva sut ina curatella che cumpiglia l’administraziun da la facultad, alura è er l’administraziun da l’ierta chaussa dal procu- ratur, nun ch’i vegnia ordinà insatge auter.440
Art. 555 1 Sche l’autoritad è en dubi, ch’il testader haja ertavels u betg ubain che tut ils ertavels sajan enconuschents ad ella, relascha ella en moda adequata in clom public per envidar tut tgi che ha in dretg da l’ierta, da s’annunziar entaifer 1 onn. 2 Sche nagin na s’annunzia entaifer quest termin e sche l’autoritad n’ha betg enconuschientscha d’ertavels, croda l’ierta, cun resalva dal plant d’ierta, a la cuminanza che ha il dretg d’ertar en tals cas.
Art. 556 1 Sch’ins chatta in testament suenter la mort d’ina persuna, sto quel vegnir consegnà immediatamain a l’autoritad, e quai er, sch’el para dad esser nunvalaivel. 2 Il funcziunari, tar il qual il testament è protocollà u deponì, sco er tut tgi che ha obtegnì in testament per al tegnair en salv u ha chattà in tal tranter las chaussas dal testader, è obligà sut atgna responsabladad da consegnar quel a l’autoritad, uschespert ch’el è vegnì a savair da la mort dal testader. 3 Suenter avair retschavì il testament e sche pussaivel suenter avair laschà vegnir a pled ils participads, surdat l’autoritad l’ierta ad interim als ertavels legals u ordinescha l’administraziun uffiziala da l’ierta.
440 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001)
D. Administra- ziun da l’ierta I. En general
II. En cas d’erta- vels nunenconu- schents
E. Avertura dal testament I. Obligaziun da consegna
Cudesch civil svizzer
162
210
Art. 557 1 Il testament sto vegnir avert da l’autoritad cumpetenta entaifer 1 mais, dapi ch’el è vegnì consegnà ad ella. 2 Ils ertavels enconuschents a l’autoritad vegnan envidads da quella a l’avertura dal testament. 3 Sch’il testader ha relaschà plirs testaments, ston tuts vegnir conse- gnads a l’autoritad e vegnir averts da quella.
Art. 558 1 Tut ils participads a l’ierta survegnan – sin donn e cust da quella – ina copia da la disposiziun testamentara, uschenavant ch’ella als pertu- tga. 2 Als legataris cun domicil nunenconuschent vegn fatga la communi- caziun cun in clom public en moda adequata.
Art. 559 1 1 mais suenter che la communicaziun è vegnida fatga als participads, pon ils ertavels instituids dumandar da l’autoritad in attest ch’els sajan renconuschids sco ertavels, cun resalva dal plant da nunvalaivladad e dal plant d’ierta e sche lur dretgs n’èn betg vegnids contestads expressivamain tras ils ertavels legals u tras persunas ch’èn vegnidas favurisadas en in’anteriura disposiziun. 2 Sch’i fa da basegn vegn l’administratur d’ierta avisà a medem temp d’als consegnar l’ierta.
Segund chapitel: L’acquist da l’ierta
Art. 560 1 Tenor lescha acquistan ils ertavels l’universalitad da l’ierta il mument da la mort dal testader. 2 Cun resalva da las excepziuns legalas van las pretensiuns, la proprie- tad, ils dretgs reals limitads ed il possess dal testader vi sin ils ertavels ed ils debits dal testader daventan ils debits persunals dals ertavels. 3 Per ils ertavels instituids cumenzan ils effects da l’ierta il mument che la successiun d’ierta vegn averta, ed ils ertavels legals als han d’extrader l’ierta tenor las reglas dal possess.
II. Avertura
III. Commu- nicaziun als participads
IV. Consegna da l’ierta
A. Acquist I. Ertavels
Cudesch civil svizzer
163
210
Art. 561441
Art. 562 1 Ils legataris han in dretg persunal cunter ils debiturs dal legat u, sche tals n’èn betg numnads expressivamain, cunter ils ertavels legals u cunter ils ertavels instituids. 2 Sch’i na resorta betg insatge auter da la disposiziun, po quest dretg vegnir fatg valair uschespert che la persuna engrevgiada cun il legat ha acceptà l’ierta u na po betg pli la refusar. 3 Sch’ils ertavels n’adempleschan betg lur obligaziun vers il legatari, pon els vegnir obligads d’al consegnar las chaussas legadas u da pajar ina indemnisaziun en cas ch’il legat consistiva en l’obligaziun d’exequir in act u l’auter.
Art. 563 1 Sch’i n’è betg disponì autramain, èn ils legats da giudida, da rentas u d’autras prestaziuns periodicas suttamess a las prescripziuns dals dretgs reals e dal Dretg d’obligaziuns. 2 Sch’il legat consista d’ina assicuranza fatga sin la mort dal testader, po il legatari far valair directamain ses dretgs.
Art. 564 1 Ils dretgs dals crediturs dal testader vegnan resguardads avant quels dals legataris. 2 Ils crediturs da l’ertavel che ha acceptà l’ierta senza resalvas han ils medems dretgs sco ils ertavels dal testader.
Art. 565 1 Sch’ils ertavels pajan, suenter avair pajà or ils legats, debits da l’ierta, dals quals els n’avevan betg enconuschientscha avant, pon els pretender ch’ils legataris restitueschian proporziunalmain la valur, per la quala els avessan pudì far reducir ils legats. 2 Ils legataris pon dentant vegnir obligads da restituir sin il pli anc la part, per la quala els èn stads enritgids il mument che la restituziun vegn pretendida.
441 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122; BBl 1979 II 1191)
II. …
III. Legataris 1. Acquist dal legat
2. Object dal legat
3. Relaziun tranter creditur e legatari
4. Reducziun
Cudesch civil svizzer
164
210
Art. 566 1 Ils ertavels legals ed ils ertavels instituids han il dretg da refusar ina ierta che croda ad els. 2 L’ierta vala sco refusada, sch’igl è evident u sch’igl è vegnì constatà uffizialmain ch’il testader era insolvent il mument da sia mort.
Art. 567 1 Il termin per refusar l’ierta importa 3 mais. 2 El cumenza per ils ertavels legals il mument ch’els han survegnì enconuschientscha da la mort dal testader, nun ch’els possian cum- provar d’avair udì pir pli tard che l’ierta saja crudada ad els; per ils ertavels instituids curra il termin a partir dal mument ch’els han survegnì la communicaziun uffiziala da la disposiziun ch’il testader ha fatg a lur favur.
Art. 568 Sch’in inventari è vegnì fatg sco mesira per segirar l’ierta, curra il termin da refusa per tut ils ertavels a partir dal di da la communicaziun uffiziala che l’inventarisaziun saja finida.
Art. 569 1 Sch’in ertavel mora avant che refusar u avant che acceptar l’ierta, va il dretg da refusar vi sin ses ertavels. 2 En quest cas cumenza il termin da refusa il mument ch’ils ertavels survegnan enconuschientscha che l’ierta saja crudada a lur testader e scada il pli baud il mument ch’è fixà per els da refusar l’ierta che deriva da lur agen testader. 3 Sch’ina ierta vegn refusada e sch’ella croda alura ad auters ertavels che n’avevan avant betg il dretg da quella, cumenza il termin per quels il mument ch’els survegnan enconuschientscha da la refusa.
Art. 570 1 La refusa sto vegnir declerada da l’ertavel a l’autoritad cumpetenta, saja quai a bucca u en scrit. 2 Ella sto vegnir fatga senza cundiziuns e senza resalvas. 3 L’autoritad ha da far in protocol da las refusas.
Art. 571 1 Sche l’ertavel na refusa betg l’ierta entaifer il termin fixà, acquista el quella senza cundiziuns.
B. Refusa I. Decleraziun 1. Dretg da refusar
2. Limitaziun temporala a. En general
b. En cas d’ina inventarisaziun
3. Transiziun dal dretg da refusar
4. Furma
II. Perdita dal dretg da refusar
Cudesch civil svizzer
165
210
2 In ertavel perda il dretg da refusar l’ierta, sch’el intervegn en ils fatgs da l’ierta avant la scadenza dal termin u sch’el commetta acts che n’èn betg necessaris per simplamain administrar quella u per cuntinuar cun ils affars currents dal testader ubain sch’el sa patruna u zuppenta chaussas da l’ierta.
Art. 572 1 Sch’il testader n’ha betg relaschà ina disposiziun per causa da mort e sch’in da plirs ertavels refusa l’ierta, va sia part a quella persuna che ertass dad el, sch’el fiss mort avant che la successiun d’ierta è vegnida averta. 2 Sch’il testader ha relaschà ina disposiziun per causa da mort, va la part ch’in ertavel instituì ha refusà als ertavels legals ils pli proxims dal testader, nun che la disposiziun exprimia in’autra voluntad dal testader.
Art. 573 1 Sch’ina ierta vegn refusada tras tut ils ertavels legals ils pli proxims, vegn ella liquidada da l’uffizi da concurs. 2 Quai che resta da la liquidaziun suenter ch’ils debits èn pajads, vegn surdà a quels che han il dretg da l’ierta, sco sche quella na fiss betg vegnida refusada.
Art. 574 Sche l’ierta vegn refusada dals descendents, infurmescha l’autoritad il consort survivent, e quel po alura declerar entaifer 1 mais d’acceptar l’ierta.
Art. 575 1 Refusond l’ierta pon ils ertavels pretender che l’autoritad dumondia – avant che liquidar l’ierta – ils ertavels che suondan els directamain. 2 En quest cas infurmescha l’autoritad ils ertavels pli allontanads ch’ils ertavels ils pli proxims hajan refusà l’ierta, e sch’els na decleran betg entaifer 1 mais da l’acceptar, vala l’ierta er sco refusada dad els.
Art. 576 Per motivs relevants po l’autoritad cumpetenta prolungar il termin per ils ertavels legals u per ils ertavels instituids u als conceder in nov termin.
III. Refusa d’in cunertavel
IV. Refusa tras tut ils ertavels ils pli proxims 1. En general
2. Dretg dal consort survivent
3. Refusa a favur d’ertavels pli allontanads
V. Prolungaziun dal termin
Cudesch civil svizzer
166
210
Art. 577 Sch’in legatari refusa in legat, croda quel davent a favur da la persuna engrevgiada, nun che la disposiziun exprimia in’autra voluntad dal testader.
Art. 578 1 Sch’in ertavel insolvent refusa l’ierta cun l’intent da betg laschar ve- gnir quella en ils mauns da ses crediturs, pon quels u l’administraziun da concurs contestar la refusa entaifer 6 mais, sche lur dretgs na vegnan betg garantids. 2 Sche lur contestaziun vegn approvada, vegn l’ierta liquidada uffizial- main. 3 In surpli activ vegn duvrà en emprima lingia per cuntentar ils credi- turs che han contestà la refusa e croda, suenter che er ils auters debits èn pajads, als ertavels a favur dals quals la refusa è vegnida fatga.
Art. 579 1 Sch’ils ertavels d’in testader insolvent refusan l’ierta, ston els tuttina star buns vers ils crediturs, uschenavant ch’els han survegnì dal testa- der entaifer ils ultims 5 onns avant sia mort valurs da facultad da quel, ch’els stuessan metter a disposiziun per gulivar la partiziun da l’ierta. 2 Questa obligaziun n’exista betg per la dotaziun usitada en cas d’ina maridaglia ed er betg concernent ils custs d’educaziun e da scolaziun. 3 Ertavels da buna fai ston mo star buns, uschenavant ch’els èn anc enritgids.
Terz chapitel: L’inventari public
Art. 580 1 Mintga ertavel che ha il dretg da refusar l’ierta po pretender in inventari public. 2 La dumonda sto vegnir fatga entaifer 1 mais tar l’autoritad cumpe- tenta ed en la medema furma sco la refusa da l’ierta. 3 La dumonda ch’è vegnida fatga d’in dals ertavels vala er per ils auters ertavels.
Art. 581 1 L’inventari public vegn fatg da l’autoritad cumpetenta tenor las prescripziuns dal dretg chantunal; el consista d’in register da las valurs
VI. Refusa d’in legat
VII. Protecziun dals dretgs dals crediturs da l’ertavel
VIII. Responsa- bladad en cas da la refusa
A. Premissa
B. Procedura I. Inventari
Cudesch civil svizzer
167
210
da facultad e dals debits da l’ierta cun l’indicaziun da la valur stimada da mintga object da l’inventari. 2 Tgi che po dar scleriment davart la situaziun finanziala dal testader è obligà en atgna responsabladad da dar a l’autoritad tut las infurma- ziuns che vegnan giavischadas da quella. 3 Spezialmain ston ils ertavels communitgar a l’autoritad ils debits dal testader ch’èn enconuschents ad els.
Art. 582 1 Faschond l’inventari publitgescha l’autoritad en moda adequata in clom da quints per envidar ils crediturs ed ils debiturs dal testader, inclus ils crediturs sin garanzia, d’annunziar lur pretensiuns e lur debits entaifer in tschert termin. 2 Il clom da quints duai render attent ils crediturs a las consequenzas d’ina annunzia tralaschada. 3 Il termin sto vegnir fixà sin almain 1 mais, quintà a partir dal di da l’emprima publicaziun.
Art. 583 1 En l’inventari public ston vegnir inscrits d’uffizi las pretensiuns ed ils debits che resortan da cudeschs publics u dals documents dal testader. 2 Questa inscripziun en l’inventari vegn communitgada als crediturs ed als debiturs.
Art. 584 1 Suenter ch’il termin dal clom da quints è scadì, vegn l’inventari serrà ed exponì almain durant 1 mais, per ch’ils participads possian prender invista. 2 Ils custs per l’inventari vegnan adossads a l’ierta, e sche quella na basta betg, als ertavels che han pretendì l’inventari.
Art. 585 1 Durant l’inventarisaziun dastgan vegnir fatgs mo ils acts ch’èn necessaris per l’administraziun. 2 Sche l’autoritad permetta ad in ertavel da cuntinuar cun l’affar dal testader, pon ils cunertavels pretender ina garanzia.
Art. 586 1 Durant l’inventarisaziun è suspendida mintga scussiun pervia dals debits dal testader.
II. Clom da quints
III. Inscripziun d’uffizi
IV. Resultat
C. Relaziun dals ertavels durant l’inventarisaziun I. Administra- ziun
II. Scussiun, process, surannaziun
Cudesch civil svizzer
168
210
2 La surannaziun na curra betg. 3 Cun excepziun da cas urgents na pon process ni vegnir iniziads ni vegnir cuntinuads.
Art. 587 1 Suenter la finiziun da l’inventarisaziun vegn mintga ertavel envidà da declerar entaifer 1 mais, sch’el accepta l’ierta u betg. 2 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po l’autoritad cumpetenta conceder in nov termin per laschar far stimaziuns, per liquidar pretensiuns dispitaivlas u per auters motivs sumegliants.
Art. 588 1 Entaifer il termin fixà po l’ertavel refusar l’ierta u pretender ch’ella vegnia liquidada uffizialmain u acceptar ella senza cundiziuns u cun pretender in inventari public. 2 Sch’el na dat nagina decleraziun, ha el acceptà l’ierta cun l’inventari public.
Art. 589 1 Sche l’ertavel surpiglia l’ierta cun l’inventari public, van ils debits dal testader ch’èn registrads en l’inventari e las valurs da facultad vi ad el. 2 Ils effects da l’acquist da l’ierta cun ses dretgs e cun sias obligaziuns cumenzan il mument da l’avertura da la successiun d’ierta. 3 L’ertavel sto star bun per ils debits ch’èn registrads en l’inventari tant cun l’ierta sco er cun sia atgna facultad.
Art. 590 1 Ils ertavels na ston star buns ni persunalmain ni cun l’ierta vers ils crediturs dal testader che n’èn betg registrads en l’inventari, perquai ch’els n’èn betg s’annunziads u perquai ch’els han fatg quai memia tard. 2 Sch’ils crediturs han tralaschà l’annunzia senza atgna culpa u sche lur pretensiuns n’èn betg vegnidas registradas en l’inventari malgrà l’annunzia, è l’ertavel responsabel, uschenavant ch’el è s’enritgì tras l’ierta. 3 En mintga cas pon ils crediturs far valair lur pretensiuns, usche- navant che quellas èn segiradas tras dretgs da pegn sin chaussas da l’ierta.
D. Effects I. Termin per far la decleraziun
II. Decleraziun
III. Conse- quenzas da l’acceptaziun cun l’inventari public 1. Responsa- bladad tenor l’inventari
2. Respon- sabladad sur l’inventari ora
Cudesch civil svizzer
169
210
Art. 591 Las cauziuns ch’il testader aveva surpiglià vegnan registradas sepa- radamain en l’inventari, e l’ertavel na sto, er suenter avair acceptà l’ierta, betg pajar dapli per tals debits che quai che tutgass a quels, sche l’ierta vegniss liquidada sin via dal concurs.
Art. 592 Il clom da quints vegn relaschà d’uffizi per mintga ierta che croda a la communitad; quella sto dentant star buna per ils debits da l’ierta mo uschenavant che la facultad acquistada or da l’ierta basta per quest intent.
Quart chapitel: La liquidaziun uffiziala
Art. 593 1 Mintga ertavel ha il dretg da pretender la liquidaziun uffiziala empè da refusar l’ierta u d’acceptar quella cun l’inventari public. 2 A sia dumonda na poi dentant betg vegnir consentì, uschè ditg ch’in dals ertavels declera d’acceptar l’ierta. 3 En cas da la liquidaziun uffiziala n’èn ils ertavels betg responsabels per ils debits da l’ierta.
Art. 594 1 Sch’ils crediturs dal testader han cun raschun tema che lur preten- siuns na vegnian betg pajadas, pon els pretender entaifer 3 mais dapi la mort dal testader u dapi l’avertura dal testament la liquidaziun uffiziala da l’ierta, nun ch’els hajan survegnì pajaments u garanzias en il fratemp. 2 Sut las medemas circumstanzas pon ils legataris pretender ch’i ve- gnian ordinadas las mesiras preventivas per segirar lur dretgs.
Art. 595 1 La liquidaziun uffiziala vegn exequida tras l’autoritad cumpetenta u – per incumbensa da quella – tras in u tras plirs administraturs d’ierta. 2 Ella cumenza cun l’inventarisaziun ch’è colliada cun in clom da quints. 3 L’administratur d’ierta è suttamess a la surveglianza da l’autoritad; ils ertavels pon recurrer tar quella cunter las decisiuns che l’admini- stratur ha prendì u ha l’intenziun da prender.
E. Responsabla- dad pervia da cauziuns
F. Acquist a favur da la communitad
A. Premissa I. Dumonda d’in ertavel
II. Dumonda dals crediturs dal testader
B. Procedura I. Admini- straziun
Cudesch civil svizzer
170
210
Art. 596 1 La liquidaziun uffiziala vegn fatga uschia ch’ils affars currents dal testader vegnan finids‚ sias obligaziuns ademplidas‚ sias pretensiuns incassadas, ils legats exequids uschenavant che quai è necessari, ils dretgs e las obligaziuns dal testader stabilids giudizialmain e sia facul- tad realisada. 2 La vendita da bains immobigliars dal testader vegn fatga tras in ingiant public; sin via privata dastga quai vegnir fatg mo, sche tut ils ertavels èn perencletgs. 3 Ils ertavels pon pretender che objects e daners che n’èn betg neces- saris per la liquidaziun da l’ierta vegnian surdads dal tuttafatg u mo per part en lur mauns gia durant la liquidaziun.
Art. 597 L’ierta insolventa vegn liquidada da l’uffizi da concurs tenor las pre- scripziuns dal dretg da concurs.
Tschintgavel chapitel: Il plant d’ierta
Art. 598 1 Tgi che crai d’avair sco ertavel legal u sco ertavel instituì megliers dretgs sin l’ierta u sin chaussas or da quella ch’il possessur actual, po far valair ses dretgs cun il plant d’ierta. 2 …442
Art. 599 1 Sch’il plant vegn approvà, sto il possessur ceder l’ierta u ils objects da quella a l’accusader, e quai tenor las reglas dal possess. 2 L’accusà na po betg far l’objecziun vers il plant d’ierta d’avair acquistà objects d’ierta tras giudida.
Art. 600 1 Il plant d’ierta surannescha vers in accusà da buna fai cun la sca- denza dad 1 onn dapi che l’accusader ha survegnì enconuschientscha dal possess da l’accusà e da la prevalenza da ses agens dretgs, en mintga cas dentant suenter la scadenza da 10 onns dapi la mort dal testader u da l’avertura dal testament.
442 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221)
II. Liquidaziun ordinaria
III. Liquidaziun tras l’uffizi da concurs
A. Premissa
B. Effect
C. Surannaziun
Cudesch civil svizzer
171
210
2 Cunter in accusà da mala fai surannescha il plant adina pir suenter 30 onns.
Art. 601 Il plant dal legatari surannescha suenter 10 onns dapi ch’el ha survegnì la communicaziun dal legat; sche l’execuziun dal legat po vegnir pretendida pir pli tard, cumenza il termin cun il di ch’il legat daventa exequibel.
Deschsettavel titel: La partiziun da l’ierta Emprim chapitel: La cuminanza avant la partiziun
Art. 602 1 Sch’il testader ha plirs ertavels, nascha tranter quels cun sia mort ina cuminanza che cumpiglia tut ils dretgs e tut las obligaziuns da l’ierta e che dura fin che quella vegn partida. 2 Ils ertavels daventan proprietaris cuminaivels dals objects da l’ierta e disponan cuminaivlamain dals dretgs da l’ierta cun resalva da las cumpetenzas da represchentar e d’administrar che vegnan regladas en contracts u en leschas. 3 Sin dumonda d’in cunertavel po l’autoritad cumpetenta nominar ina represchentanza per la cuminanza dals ertavels fin che l’ierta vegn partida.
Art. 603 1 Ils ertavels ston star buns solidaricamain per ils debits dal testader. 2 L’indemnisaziun adequata, che vegn debitada als uffants u als biadis per las prestaziuns fatgas per il tegnairchasa cuminaivel cun il testa- der, sto vegnir quintada tar ils debits da l’ierta, nun ch’i resultia qua tras ina surdebitaziun da l’ierta.443
Art. 604 1 Mintga cunertavel ha il dretg da dumandar da tut temp la partiziun da l’ierta, nun ch’el saja obligà tenor il contract u tenor la lescha da restar en la cuminanza. 2 Sin dumonda d’in ertavel po il derschader decretar temporarmain che la partiziun da l’ierta u da singulas chaussas da quella vegnia suspen-
443 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 6 d’oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 I 737)
D. Plant dal legatari
A. Effects da la successiun d’ierta I. Cuminanza dals ertavels
II. Responsabla- dad dals ertavels
B. Dretg da partiziun
Cudesch civil svizzer
172
210
dida, sche la valur da l’ierta vegniss reducida considerablamain en cas d’ina partiziun immediata. 3 Ils cunertavels d’in ertavel insolvent pon dumandar ch’i vegnian ordinadas mesiras preventivas per segirar lur dretgs, uschespert che la successiun è averta.
Art. 605 1 Sch’i sto vegnir prendì resguard sin ils dretgs d’in uffant anc betg naschì, sto la partiziun da l’ierta vegnir suspendida fin al mument da sia naschientscha. 2 Durant quest temp ha la mamma il dretg da giudida da la facultad cuminaivel, uschenavant che quai è necessari per ses mantegniment.
Art. 606 Ils ertavels ch’èn vegnids mantegnids dal testader en sia chasada fin a sia mort, pon dumandar da vegnir mantegnids anc 1 mais suenter la mort dal testader sin donn e cust da l’ierta.
Segund chapitel: La moda da parter
Art. 607 1 Ils ertavels legals ston parter tranter els sco er cun ertavels instituids tenor ils medems princips. 2 Sch’i n’è betg disponì autramain, pon els sa cunvegnir libramain co parter. 3 Ils cunertavels che possedan chaussas da l’ierta u che debiteschan insatge al testader, ston dar detagliadamain scleriment en chaussa tar la partiziun.
Art. 608 1 Tras ina disposiziun per causa da mort po il testader prescriver, co ses ertavels duain parter e furmar lur parts. 2 Questas prescripziuns èn liantas per ils ertavels cun resalva d’ina gulivaziun en cas d’ina inegualitad da las parts ch’il testader n’aveva betg intenziunà. 3 L’attribuziun d’ina chaussa or da l’ierta ad in ertavel vala sco simpla regla da parter e betg sco legat, nun che la disposiziun exprimia in’autra voluntad dal testader.
C. Suspensiun da la partiziun
D. Dretgs dals cussedents
A. En general
B. Reglas da parter I. Disposiziun dal testader
Cudesch civil svizzer
173
210
Art. 609 1 Sin dumonda d’in creditur che ha acquistà u sequestrà l’ierta ch’in ertavel ha survegnì u che posseda attests da perdita cunter quel, sto l’autoritad cooperar a la partiziun empè da quest ertavel. 2 Igl è resalvà al dretg chantunal da prescriver la cooperaziun uffiziala anc per ulteriurs cas da partiziun.
Art. 610 1 Sch’i n’è betg prescrit insatge auter, han tut ils ertavels ils medems dretgs sin las chaussas da l’ierta. 2 Els ston far a savair in a l’auter la relaziun ch’els han gì cun il testa- der; questas infurmaziuns vegnan resguardadas per far ina partiziun da l’ierta gulivada e gista. 3 Mintga cunertavel po dumandar ch’ils debits dal testader vegnian pajads avant che parter l’ierta u ch’i vegnia dà ina garanzia persuenter.
Art. 611 1 Or da las chaussas da l’ierta furman ils ertavels tantas parts u sorts sco quai ch’igl èn avant maun ertavels u tscheps d’ertavels. 2 Sch’els na pon betg sa cunvegnir, sto l’autoritad cumpetenta furmar las sorts sin dumonda d’in dals ertavels e resguardond l’isanza locala, las relaziuns persunalas u ils giavischs da la maioritad dals cun- ertavels. 3 Las parts vegnan repartidas tranter ils ertavels tenor cunvegna u cun trair la sort.
Art. 612 1 Chaussas da l’ierta che na pon betg vegnir partidas senza ch’ellas perdian considerablamain valur, duain vegnir attribuidas cumplaina- main ad in dals ertavels. 2 Sch’ils ertavels na pon betg sa cunvegnir co parter u a tgi attribuir ina chaussa, vegn quella vendida ed il retgav repartì. 3 Sin dumonda d’in dals ertavels sto la vendita avair lieu sco ingiant; sch’ils ertavels na sa cunvegnan betg, decida l’autoritad cumpetenta, sche l’ingiant duai avair lieu publicamain u mo tranter ils ertavels.
II. Cooperaziun da l’autoritad
C. Realisaziun da la partiziun I. Egualitad dals ertavels
II. Furmaziun da parts
III. Attribuziun e vendita da singulas chaussas
Cudesch civil svizzer
174
210
Art. 612a444 1 Sche la chasa u sche l’abitaziun, nua ch’ils consorts han vivì, u sche objects da la rauba da chasa appartegnan a l’ierta, po il consort survi- vent pretender che la proprietad da quests bains al vegnia attribuida cun la quintar tar sia part. 2 Nua che las circumstanzas giustifitgeschan quai, po vegnir concedida – sin dumonda dal consort survivent u dals auters ertavels legals dal defunct – la giudida u il dretg d’abitar empè da la proprietad. 3 Il consort survivent na po betg far valair ses dretgs vi da localitads, nua ch’il defunct ha exequì ina professiun u nua ch’el ha manà ina interpresa e ch’in da ses descendents dovra per cuntinuar cun la professiun u cun l’interpresa dal defunct; las prescripziuns dal dretg d’ierta puril restan resalvadas. 4 Per il partenadi registrà vala la medema regulaziun tenor il senn.445
Art. 613 1 Chaussas che furman tenor lur natira in’unitad na duain betg vegnir separadas, sch’in dals ertavels s’oppona a la separaziun. 2 Scrittiras da famiglia ed objects che muntan per la famiglia ina regurdientscha speziala na duain betg vegnir alienads, sch’in dals erta- vels fa opposiziun. 3 Sch’ils ertavels na pon betg sa cunvegnir, decida l’autoritad cumpe- tenta, co che quests objects duain vegnir alienads u a tgi ch’els èn d’attribuir e sch’els ston vegnir mess a quint a quel u betg; ella fa quai, resguardond l’isanza locala e – sch’ina tala n’exista betg – resguar- dond las relaziuns persunalas dals ertavels.
Art. 613a446
Sch’in fittadin d’in manaschi agricul mora ed in da ses ertavels maina vinavant sulet la fittanza, po quel pretender che l’entir inventari (mu- vel, iseglia, reservas e.u.v.) al vegnia attribuì per la valur d’utilisaziun cun metter a quint tal a sia part da l’ierta.
Art. 614 Pretensiuns ch’il testader ha gì vers in dals ertavels ston vegnir messas a quint a quel tar la partiziun.
444 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191)
445 Integrà tras la cifra 8 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercl. 2004, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2005 5685; BBl 2003 1288)
446 Integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
IV. Attribuziun da l’abitaziun e da la rauba da chasa al consort survivent
D. Objects spezials I. Chaussas che tutgan ensemen, scrittiras da la famiglia
I.bis Inventari agricul
II. Pretensiuns dal testader vers l’ertavel
Cudesch civil svizzer
175
210
Art. 615 Sch’in ertavel survegn or da la partiziun ina chaussa da l’ierta impegnada per debits dal testader, vegn er quest debit adossà a quel.
Art. 616447
Art. 617448
Ils bains immobigliars vegnan mess a quint als ertavels per la valur ch’els han il mument da la partiziun.
Art. 618 1 Sch’ils ertavels na pon betg sa cunvegnir per quant ch’in bain immobigliar stoppia vegnir mess a quint, vegn la valur stimada tras experts uffizials.449 2 …450
Art. 619451
Per surpigliar e per metter a quint manaschis agriculs e bains immobi- gliars agriculs vala la Lescha federala dals 4 d’october 1991452 davart il dretg funsil puril.
Art. 620-625453
Terz chapitel: La gulivaziun
Art. 626 1 Ils ertavels legals èn obligads vicendaivlamain da laschar gulivar tar la partiziun tut quai ch’il testader als ha dà durant sia vita cun l’inten- ziun che quai vegnia quintà tar lur part d’ierta.
447 Abolì tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
448 Versiun tenor l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
449 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta I da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221)
450 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 6 d’oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 I 737)
451 Versiun tenor l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
452 SR 211.412.11 453 Abolì tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur
dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
III. Chaussas da l’ierta impegnadas
IV. Bains immobigliars 1. Surpigliada a. Valur imputabla
b. Procedura da stimaziun
V. Manaschis agriculs e bains immobigliars agriculs
A. Obligaziun da gulivar
Cudesch civil svizzer
176
210
2 Sch’il defunct n’ha betg disponì expressivamain il cuntrari, ston ses descendents metter en la gulivaziun tut quai che quel ha dà sco dota, sco dotaziun u sco cessiun dals bains, sco relasch dals debits e sco avantatgs sumegliants.
Art. 627 1 Sch’in ertavel croda davent avant u suenter che la successiun d’ierta vegn averta, passa sia obligaziun da metter en la gulivaziun vi sin ils ertavels che remplazzan quel. 2 Ils descendents d’in ertavel èn obligads da laschar gulivar las dona- ziuns che quel ha survegnì, er sche quellas n’èn betg passadas ad els.
Art. 628 1 Ils ertavels pon eleger, sch’els vulan laschar gulivar tras bittar en las chaussas survegnidas en natira u tras metter a quint lur valur, e quai er, sche las donaziuns surpassan l’import da lur part d’ierta. 2 Resalvadas restan las disposiziuns divergentas dal testader sco er ils dretgs dals cunertavels da dumandar la reducziun da las donaziuns.
Art. 629 1 Sch’in ertavel, che ha survegnì ordavant donaziuns che surpassan sia part d’ierta, po cumprovar ch’il testader haja vulì favurisar el qua tras, na sto el betg laschar gulivar il surpli; ils cunertavels salvan dentant il dretg da far il plant da reducziun. 2 Ina tala favurisaziun vegn presumada tar dotaziuns ch’èn vegnidas fatgas als descendents en la dimensiun usitada a chaschun da lur maridaglia.
Art. 630 1 La gulivaziun vegn fatga tenor la valur che las donaziuns han il mument che la successiun d’ierta vegn averta u tenor il pretsch da vendita, sche la chaussa è vegnida alienada. 2 Areguard expensas ed areguard donns sco er areguard fritgs retratgs valan tranter ils ertavels las reglas davart il possess.
Art. 631 1 Las expensas dal testader per l’educaziun e per la scolaziun da sin- guls uffants èn suttamessas a l’obligaziun da gulivar mo uschenavant ch’ellas surpassan la dimensiun usitada, nun ch’i possia vegnir cum- provada in’autra voluntad dal testader.
B. Gulivaziun en cas ch’ertavels crodan davent
C. Moda da calculaziun I. Bittar en u metter a quint
II. Donaziuns che surpassan la part d’ierta
III. Moda da calcular
D. Custs d’educaziun
Cudesch civil svizzer
177
210
2 Ad uffants ch’èn mendus u ch’èn anc en scolaziun sto vegnir conce- dida tar la partiziun ina prelevaziun commensurada.454
Art. 632 Regals occasiunals usitads n’èn betg suttamess a la gulivaziun.
Art. 633455
Quart chapitel: Finiziun ed effects da la partiziun
Art. 634 1 La partiziun daventa lianta per ils ertavels uschespert ch’els han furmà e surpiglià lur parts u uschespert ch’els han fatg ils contracts da partiziun. 2 Per esser valaivel sto il contract da partiziun vegnir concludì en scrit.
Art. 635 1 Contracts tranter cunertavels davart la cessiun da lur parts d’ierta ston vegnir concludids en scrit per esser valaivels.456 2 Sche tals contracts vegnan concludids tranter in ertavel ed ina terza persuna, na dattan quels betg il dretg a quella persuna da cooperar a la partiziun, mabain mo da pretender la part d’ierta che vegn attribuida a l’ertavel.
Art. 636 1 Contracts davart ina ierta anc betg crudada che cunertavels conclu- dan tranter els u cun ina terza persuna senza la cooperaziun e senza il consentiment dal testader n’èn betg liants. 2 Las prestaziuns ch’èn vegnidas fatgas sin fundament da tals contracts pon vegnir pretendidas enavos.
454 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191)
455 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 6 d’oct. 1972, en vigur dapi ils 15 da favr. 1973 (AS 1973 93; BBl 1970 I 805, 1971 I 737)
456 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191)
E. Regals occasiunals
A. Conclusiun dal contract I. Contract da partiziun
II. Contract davart parts d’ierta
III. Contracts avant la succes- siun d’ierta
Cudesch civil svizzer
178
210
Art. 637 1 Suenter che la partiziun è terminada, stattan ils ertavels buns vicen- daivlamain per las chaussas da l’ierta sco vendiders e cumpraders. 2 Els ston garantir in a l’auter l’existenza da las pretensiuns che als vegnan attribuidas a chaschun da la partiziun da l’ierta e stattan buns in a l’auter – en cas d’insolvenza d’in debitur – sco garants simpels per l’import da pretensiun mess a quint, nun ch’i sa tractia da vaglias che vegnan quotadas a la bursa. 3 Il plant da garanzia surannescha 1 onn suenter la partiziun; sche las pretensiuns ston vegnir pajadas fin in termin pli tard, surannescha el 1 onn suenter quel.
Art. 638 Il contract da partiziun po vegnir contestà tenor las prescripziuns davart la contestaziun da contracts en general.
Art. 639 1 Er suenter la partiziun ston ils ertavels star buns solidaricamain e cun tut lur facultad per ils debits dal testader, uschè ditg ch’ils crediturs n’han betg dà expressivamain u tacitamain lur consentiment che quels vegnian repartids tranter ils cunertavels u surpigliads da quels. 2 La responsabladad solidarica dals cunertavels surannescha 5 onns suenter la partiziun; sche las pretensiuns ston vegnir pajadas fin in termin pli tard, surannescha ella 5 onns suenter quel.
Art. 640 1 In ertavel po prender regress sin ses cunertavels, sch’el ha pajà in debit dal testader che n’è betg vegnì attribuì ad el tar la partiziun u sch’el ha pajà dapli d’in debit che quai ch’el ha surpiglià. 2 Quest regress sa drizza en emprima lingia cunter l’ertavel che ha surpiglià tar la partiziun il debit pajà. 3 Dal rest ston ils ertavels surpigliar ils debits en la proporziun da lur parts d’ierta, nun ch’els hajan fixà insatge auter.
B. Responsabla- dad dals ertavels tranter els I. Garanzia per las parts
II. Contestaziun da la partiziun
C. Responsabla- dad vers terzas persunas I. Responsabla- dad solidarica
II. Regress sin ils cunertavels
Cudesch civil svizzer
179
210
Quarta part: Ils dretgs reals Emprima partiziun: La proprietad Deschdotgavel titel: Disposiziuns generalas
Art. 641 1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa po disponer libramain da quella entaifer ils limits fixads da la lescha. 2 El po pretender la chaussa da mintgin che la retegna senza dretg e dustar da quella mintga influenza nungiustifitgada.
Art. 641a458 1 Animals n’èn betg chaussas. 2 Sch’i n’existan naginas regulaziuns spezialas per animals, valan las prescripziuns ch’èn applitgablas per chaussas.
Art. 642 1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa è quai per tut sias parts integralas. 2 Part integrala d’ina chaussa è tut quai che furma – tenor l’isanza dal lieu – in element essenzial da la chaussa e che na po betg vegnir sepa- rà da quella senza la destruir, la donnegiar u la midar.
Art. 643 1 Tgi ch’è proprietari d’ina chaussa è quai er dals fritgs natirals da quella. 2 Fritgs natirals èn ils products periodics e tut quai che po – tenor l’isanza – vegnir racoltà d’ina chaussa tenor sia destinaziun. 3 Ils fritgs natirals furman ina part integrala da la chaussa uschè ditg ch’els n’èn betg separads da tala.
Art. 644 1 La disposiziun d’ina chaussa s’extenda er sin sias parts accessoricas, nun ch’i saja fixà insatge auter. 2 Las parts accessoricas èn las chaussas moviblas ch’èn tenor l’isanza dal lieu u tenor la clera voluntad dal proprietari da la chaussa princi- pala destinadas permanentamain a l’explotaziun, a la giudida u a la
457 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806)
458 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806)
A. Cuntegn dal dretg da proprietad I. En general457
II. Animals
B. Extensiun da la proprietad I. Parts integralas
II. Fritgs natirals
III. Parts accessoricas 1. Circum- scripziun
Cudesch civil svizzer
180
210
conservaziun da tala e ch’èn unidas, adattadas u messas en autra moda en relaziun cun la chaussa principala, a la quala ellas han da servir. 3 Ina part accessorica resta ina tala, er sch’ella vegn separada da la chaussa principala per in temp.
Art. 645 Betg parts accessoricas èn las chaussas moviblas che vegnan duvradas mo transitoricamain u consumadas dal possessur da la chaussa princi- pala u che na stattan betg en connex cun la particularitad da la chaussa principala, sco er talas che stattan en relaziun cun la chaussa princi- pala mo per vegnir conservadas, vendidas u dadas en locaziun.
Art. 646 1 Sche pliras persunas han proprietad vi d’ina chaussa, mintgina per ina part e senza che la chaussa saja dividida materialmain, èn ellas cumproprietarias. 2 Sch’i n’è betg fixà autramain, èn ellas cumproprietarias da parts egualas. 3 Per sia part ha mintga cumproprietari ils dretgs e las obligaziuns d’in proprietari; el po alienar u impegnar quella e la part po er vegnir impegnada da ses crediturs.
Art. 647459 1 Ils cumproprietaris pon far in urden d’utilisaziun e d’administraziun che divergescha da las disposiziuns legalas e fixar en quel ch’el possia vegnir midà cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumpro- prietaris.460 1bis Ina midada da disposiziuns da l’urden d’utilisaziun e d’administra- ziun concernent l’attribuziun da dretgs d’utilisaziun exclusivs dovra ultra da quai il consentiment dals cumproprietaris pertutgads directa- main.461 2 Els na pon betg abolir u limitar las cumpetenzas da mintga cumpro- prietari:
459 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
460 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
461 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
2. Exclusiun
C. Proprietad collectiva I. Cumproprietad 1. Relaziun tranter ils cumproprietaris
2. Urden d’utilisaziun e d’administraziun
Cudesch civil svizzer
181
210
1. da pretender e sche necessari da far ordinar dal derschader l’execuziun dad acts administrativs ch’èn necessaris per man- tegnair la valur e l’utilitad da la chaussa;
2. da prender sez, sin donn e cust da tut ils cumproprietaris, las mesiras che ston vegnir prendidas senza retard, per preservar la chaussa d’in donn pli grond u d’in donn che smanatscha.
Art. 647a462 1 Mintga cumproprietari è cumpetent da far acts administrativs ordinaris‚ en spezial per far meglieraziuns sco er lavurs da cultivaziun, da racolta, da conservaziun e da surveglianza da curta durada, sco er da far contracts per quest intent e per exequir las cumpetenzas che resultan dals contracts da locaziun, da fittanza e d’execuziun da la- vurs, inclusiv il pajament e la retschavida da daners per la cuminanza dals cumproprietaris. 2 La cumpetenza per tals acts administrativs po vegnir reglada autra- main cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris, cun resalva da las disposiziuns da la lescha concernent las mesiras necessarias ed urgentas.
Art. 647b463 1 Cun il consentiment da la maioritad da tut ils cumproprietaris che sto represchentar a medem temp la gronda part da la chaussa pon acts administrativs pli impurtants vegnir exequids, en spezial la midada da cultura u d’utilisaziun, la conclusiun e la schliaziun da contracts da locaziun e da fittanza, la participaziun a meglieraziuns dal terren e la nominaziun d’in administratur, dal qual las cumpetenzas n’èn betg limitadas sin acts administrativs ordinaris. 2 Resalvadas restan las disposiziuns davart las mesiras architectonicas necessarias.
Art. 647c464
Las lavurs da mantegniment, da reparaziun e da renovaziun ch’èn necessarias per mantegnair la valur e l’utilitad da la chaussa, pon vegnir exequidas cun il consentiment da la maioritad da tut ils cum- proprietaris, uschenavant ch’ellas na dastgan betg vegnir fatgas da mintga singul perquai ch’i sa tracta d’acts administrativs ordinaris.
462 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
463 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
464 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
3. Acts administrativs ordinaris
4. Acts administrativs pli impurtants
5. Mesiras architectonicas a. Necessarias
Cudesch civil svizzer
182
210
Art. 647d465 1 Las lavurs da renovaziun e da midada ch’èn destinadas per augmen- tar la valur u per meglierar la rendita u l’utilitad da la chaussa, dovran il consentiment da la maioritad dals cumproprietaris che represchentan a medem temp la gronda part da la chaussa. 2 Midadas che engrevgeschan – en moda considerabla e permanenta – ad in cumproprietari da duvrar u da giudair ina chaussa per l’intent d’enfin ussa u che fan, che quai saja main economic, na pon betg vegnir exequidas senza il consentiment dal cumproprietari pertutgà. 3 Sch’ina midada pretenda d’in cumproprietari expensas che n’èn betg supportablas per el, en spezial perquai che quellas stattan en dispro- porziun cun la valur da facultad da sia part, po ella vegnir exequida senza ses consentiment mo, sch’ils auters cumproprietaris surpiglian sia part dals custs, uschenavant che quella surpassa l’import supporta- bel per el.
Art. 647e466 1 Lavurs da construcziun che servan mo ad embellir, a meglierar l’aspect da la chaussa u a la cumadaivladad per il diever, dastgan vegnir exequidas mo cun il consentiment da tut ils cumproprietaris. 2 Sche talas lavurs vegnan ordinadas cun il consentiment da la maio- ritad da tut ils cumproprietaris‚ la quala represchenta a medem temp la gronda part da la chaussa, pon ellas er vegnir exequidas cunter la vo- luntad dad in cumproprietari che na dat betg ses consentiment, usche- navant che quel n’è betg pregiuditgà permanentamain en ses dretgs da giudida e da diever, ed ils auters cumproprietaris al prestan ina indem- nisaziun per il disturbi transitoric e surpiglian sia part dals custs.
Art. 648467 1 Mintga cumproprietari ha il dretg da represchentar, da duvrar e da giudair la chaussa, uschenavant che quai sa cumporta cun ils dretgs dals auters. 2 Per alienar u per engrevgiar la chaussa sco er per midar sia destina- ziun dovri il consentiment da tut ils cumproprietaris, nun che quels hajan fixà unanimamain in’autra regulaziun.
465 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
466 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
467 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
b. Utilas
c. Che servan a l’embelliment ed a la cuma- daivladad
6. Disponer da la chaussa
Cudesch civil svizzer
183
210
3 Sche parts da la cumproprietad èn engrevgiadas cun dretgs da pegn funsil u cun grevezzas funsilas‚ na pon ils cumproprietaris betg pli engrevgiar la chaussa sezza cun tals dretgs.
Art. 649468 1 Ils custs da l’administraziun, las taglias ed autras grevezzas che resultan da la cumproprietad u che sa basan sin la chaussa cuminaivla, vegnan purtads dals cumproprietaris tenor la proporziun da lur parts, nun ch’i saja fixà autramain. 2 Sch’in cumproprietari ha pajà pli che sia part vi da questas expensas, po el pretender dals auters ina indemnisaziun tenor la medema proporziun.
Art. 649a469 1 L’urden d’utilisaziun e d’administraziun fixà dals cumproprietaris e lur decisiuns administrativas sco er las sentenzias e las disposiziuns giudizialas èn er liants per il successur legal d’in cumproprietari e per l’acquistader d’in dretg real vi d’ina part d’ina cumproprietad. 2 Els pon vegnir remartgads en il register funsil en cas da parts d’ina cumproprietad vi da bains immobigliars.471
Art. 649b472 1 Il cumproprietari po vegnir exclus da la cuminanza tras ina sentenzia giudiziala, sche tras ses cumportament u sche tras il cumportament da persunas, a las qualas el ha cedì il diever da la chaussa u per las qualas el è responsabel, obligaziuns vers tut ils cumproprietaris u vers singuls cumproprietaris èn vegnidas violadas uschè grevamain, ch’ins na po betg pretender da quels da restar en la cuminanza. 2 Sche la cuminanza cumpiglia mo dus cumproprietaris, ha mintgin dad els il dretg da purtar plant; en ils auters cas, e sch’i n’è betg vegnì fixà insatge auter, dovri – per purtar plant – l’autorisaziun da la maio- ritad da tut ils cumproprietaris cun excepziun da l’accusà.
468 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
469 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
470 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
471 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
472 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
7. Purtar ils custs e las grevezzas
8. Obligaziun da regulaziuns e remartga en il register funsil470
9. Exclusiun da la cuminanza a. Cum- proprietaris
Cudesch civil svizzer
184
210
3 Il derschader che pronunzia l’exclusiun condemna l’accusà d’alienar sia part ed ordinescha, per il cas che l’alienaziun na vegn betg fatga entaifer il termin fixà, l’ingiant public tenor las prescripziuns davart l’utilisaziun sfurzada da bains immobigliars cun excepziun da quellas concernent la schliaziun da la cumproprietad.
Art. 649c473
Las disposiziuns davart l’exclusiun d’in cumproprietari èn applitga- blas tenor il senn per il giudider e per il possessur d’auters dretgs da giudida reals u persunals ch’èn prenotads en il register funsil.
Art. 650474 1 Mintga cumproprietari po pretender che la cumproprietad vegnia schliada, nun che quai saja exclus tras in act giuridic, tras ina partiziun en proprietad da condomini u tras la destinaziun da la chaussa ad in intent permanent. 2 La schliaziun po vegnir exclusa tras ina cunvegna per maximalmain 50 onns; ella sto, sch’i sa tracta da bains immobigliars, vegnir fatga tras in act public e prenotada en il register funsil per esser valaivla.475 3 La schliaziun na dastga betg vegnir pretendida d’in temp maladattà.
Art. 651 1 La schliaziun vegn fatga tras la partiziun corporala, tras la vendita sin via privata u sin in ingiant cun la repartiziun dal retgav ubain uschia che in u che plirs cumproprietaris surpiglian l’entira chaussa e pajan ora ils auters. 2 Sch’ils cumproprietaris n’arrivan betg a sa cunvegnir davart la moda, co che la chaussa duai vegnir schliada, vegn quella partida en parts corporalas tenor la disposiziun dal derschader u, sche quai n’è betg pussaivel senza svalitar la chaussa considerablamain, ingiantada publi- camain u mo tranter ils cumproprietaris. 3 Sche la chaussa po mo vegnir partida corporalmain en parts inegua- las, vegn la differenza gulivada cun daners.
473 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
474 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461)
475 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
b. Possessurs d’auters dretgs
10. Schliaziun a. Dretg da partiziun
b. Maniera da parter
Cudesch civil svizzer
185
210
Art. 651a476 1 En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, attribuescha il derschader – en cas da dispita – la proprietad exclusiva a quella partida che garantescha a l’animal il meglier plazzament or dal puntg da vista da la protecziun dals animals. 2 Il derschader po obligar la persuna, a la quala l’animal vegn attribuì, da pajar ina indemnisaziun adequata a la cuntrapartida; el fixescha la summa tenor liber appreziar. 3 El prenda las mesiras preventivas necessarias, en spezial areguard il plazzament provisoric da l’animal.
Art. 652 Sche pliras persunas furman tenor la lescha u tenor il contract ina cuminanza e possedan sin basa da quella la proprietad d’ina chaussa, èn ellas proprietarias cuminaivlas ed il dretg da mintgin dad els s’ex- tenda sin l’entira chaussa.
Art. 653 1 Ils dretgs e las obligaziuns dals proprietaris cuminaivels sa drizzan tenor las reglas stabilidas da la lescha u tenor contract e ch’èn liantas per la cuminanza. 2 Nun ch’i saja disponì autramain, dovri in conclus unanim da tut ils proprietaris cuminaivels per far diever da la proprietad e surtut per disponer da la chaussa. 3 Uschè ditg che la cuminanza exista, na po nagin dals proprietaris cuminaivels pretender la partiziun da la chaussa u disponer dad ina part da la chaussa.
Art. 654 1 La schliaziun vegn fatga cun l’alienaziun da la chaussa u cun la fin da la cuminanza. 2 La partiziun vegn fatga tenor las prescripziuns davart la cumproprie- tad, nun ch’i saja disponì autramain.
476 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806)
c. Animals da chasa
II. Proprietad cuminaivla 1. Premissa
2. Effect
3. Schliaziun
Cudesch civil svizzer
186
210
Art. 654a477
Per schliar ina proprietad collectiva vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 1991478 davart il dretg funsil puril.
Deschnovavel titel: La proprietad funsila Emprim chapitel: Object, acquist e perdita da la proprietad funsila
Art. 655479 1 L’object da la proprietad funsila èn ils bains immobigliars. 2 Bains immobigliars en il senn da questa lescha èn:
1. las immobiglias; 2. ils dretgs independents e permanents ch’èn inscrits en il regi-
ster funsil; 3. las minieras; 4. las parts da cumproprietad vi da bains immobigliars.
3 Sco dretg independent e permanent po ina servitut vi d’in bain im- mobigliar vegnir inscritta en il register funsil, sch’ella:
1. n’è vegnida constituida ni a favur d’in bain immobigliar che ha quest dretg ni exclusivamain a favur d’ina tscherta persuna; e
2. è fundada per almain 30 onns u per in temp nundeterminà.481
Art. 655a482 1 In bain immobigliar po vegnir collià cun in auter bain immobigliar en quella moda ch’il proprietari respectiv dal bain immobigliar princi- pal è mintgamai er il proprietari dal bain immobigliar collià cun quel.
477 Integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953)
478 SR 211.412.11 479 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965
(AS 1964 993; BBl 1962 II 1461) 480 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed
ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283)
481 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
482 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
III. Proprietad collectiva vi da manaschis agri- culs e vi da bains immobigliars agriculs
A. Object I. Bains immo- bigliars 480
II. Proprietad dependenta
Cudesch civil svizzer
187
210
Quel parta il destin giuridic dal bain immobigliar principal e na po betg vegnir alienà, impegnà u engrevgià separadamain. 2 Sche la colliaziun vegn fatga per in intent duraivel, na pon il dretg da precumpra tenor lescha dals cumproprietaris ed il dretg d’abolir la cumproprietad betg vegnir fatgs valair.
Art. 656 1 Per acquistar proprietad funsila dovri l’inscripziun en il register funsil. 2 Tgi che acquista proprietad funsila tras appropriaziun, tras succes- siun d’ierta, tras expropriaziun, tras execuziun sfurzada u tras senten- zia giudiziala daventa ses proprietari gia avant l’inscripziun, el po dentant disponer da sia proprietad en il register funsil pir cur che l’inscripziun è vegnida fatga.
Art. 657 1 Il contract concernent il transferiment da proprietad funsila basegna ina documentaziun publica per esser liant. 2 La disposiziun per causa da mort ed il contract matrimonial ston vegnir fatgs tenor las furmas che vegnan prescrittas en il dretg d’ierta ed en il dretg dals bains matrimonials.
Art. 658 1 In bain immobigliar inscrit en il register funsil po vegnir acquistà tras appropriaziun mo, sch’i resulta dal register funsil ch’el saja senza patrun. 2 L’appropriaziun da terren betg inscrit en il register funsil è sutta- messa a las disposiziuns davart las chaussas senza patrun.
Art. 659 1 Terren nov utilisabel che sa furma sin intschess senza patrun tras alluviuns, tras emplenidas e tras spustaments da terren, tras midadas dal curs u dal nivel d’ina aua publica u sin in’autra moda, appartegna al chantun territorial. 2 Ils chantuns èn libers da ceder tals terrens als proprietaris cunfinants. 3 Tgi che po cumprovar che parts dal terren èn vegnidas stgarpadas da- vent da sia proprietad, po reprender quellas entaifer in termin adequat.
B. Acquist I. Inscripziun
II. Modas d’acquistar 1. Transferiment
2. Appropriaziun
3. Furmaziun da nov terren
Cudesch civil svizzer
188
210
Art. 660 1 Spustaments da terren d’in bain immobigliar sin in auter na cha- schunan betg ina midada dals cunfins. 2 Parts da terren ed auters objects ch’èn vegnids transportads uschia d’in bain immobigliar sin in auter, èn suttamess a las disposiziuns davart las chaussas manadas natiers u davart l’uniun da las chaussas.
Art. 660a484 1 Il princip, tenor il qual spustaments da terren na chaschunan betg ina midada dals cunfins, na vala betg per territoris cun spustaments per- manents da terren, sche quests territoris èn vegnids designads uschia dal chantun. 2 Designond ils territoris sto vegnir resguardada la cumposiziun dals bains immobigliars pertutgads. 3 L’appartegnientscha d’in bain immobigliar ad in tal territori sto vegnir communitgada en moda adattada a las persunas participadas ed inscritta en il register funsil.
Art. 660b485 1 Sch’in cunfin daventa inadattà pervia d’in spustament da terren, po mintga proprietari d’in bain immobigliar pertutgà pretender ch’el vegnia determinà da nov. 2 Ina plivalur u ina valur reducida sto vegnir gulivada.
Art. 661 Sch’insatgi è vegnì inscrit nungiustifitgadamain en il register funsil sco proprietari, na po sia proprietad betg pli vegnir contestada, suenter ch’el ha possedì il bain immobigliar durant 10 onns da buna fai, senza interrupziun e senza esser vegnì contestà.
Art. 662 1 Tgi che posseda incontestadamain e nuninterruttamain in bain immo- bigliar betg inscrit en il register funsil durant 30 onns sco sia proprie- tad, po pretender da vegnir inscrit sco proprietari da quel.
483 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
484 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
485 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
4. Spustament da terren a. En general483
b. Spustaments permanents
c. Nova determinaziun dals cunfins
5. Acquist tras giudida a. Acquist tras giudida ordinari
b. Acquist tras giudida extraordinari
Cudesch civil svizzer
189
210
2 Sut las medemas premissas ha quest dretg er in possessur d’in bain immobigliar, sch’il proprietari da quest bain immobigliar na po betg vegnir eruì or dal register funsil u era mort u vegnì declerà sco sparì al cumenzament dal termin da l’acquist tras giudida da 30 onns. 3 L’inscripziun dastga dentant mo vegnir fatga sin l’ordinaziun dal derschader e mo sch’i n’è betg vegnida fatga ina protesta entaifer in termin ch’è vegnì fixà tras ina publicaziun uffiziala u sche la protesta inoltrada è vegnida refusada.
Art. 663 Per calcular ils termins, l’interrupziun e la sistida da l’acquist tras giu- dida vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la surannaziun da pretensiuns.
Art. 664 1 Las chaussas senza patrun e las chaussas publicas èn suttamessas a la suveranitad dal stadi, en il territori dal qual ellas sa chattan. 2 Cun resalva da mussaments cuntraris n’exista nagina proprietad pri- vata vi da las auas publicas, vi dal terren nuncultivabel sco grippa, gondas, naiv perpetna e glatschers e vi da las funtaunas che naschan da quels. 3 Il dretg chantunal relascha las disposiziuns necessarias concernent l’appropriaziun da terren senza patrun, concernent l’explotaziun e con- cernent il diever general da las chaussas publicas sco vias e plazzas, auas e letgs da flums.
Art. 665 1 Il motiv d’acquist dat il dretg a l’acquistader da pretender ch’il pro- prietari fetschia far l’inscripziun en il register funsil; sche quel refusa quai, po l’acquistader dumandar il derschader che la proprietad vegnia attribuida ad el. 2 L’acquistader po laschar far da sai anor l’inscripziun en cas d’ina appropriaziun, d’ina successiun d’ierta, d’ina expropriaziun, d’ina execuziun sfurzada u d’ina sentenzia dal derschader. 3 Las midadas vi da la proprietad funsila che resultan sin fundament da la lescha tras cuminanza dals bains u tras la schliaziun da quels, vegnan inscrittas en il register funsil sin dumonda d’in consort.486
486 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
c. Termins
6. Chaussas senza patrun e chaussas publicas
III. Dretg sin l’inscripziun
Cudesch civil svizzer
190
210
Art. 666 1 La proprietad funsila prenda ina fin cun l’extincziun da l’inscripziun sco er cun la perdita totala dal bain immobigliar. 2 Per il cas d’ina expropriaziun fixeschan las leschas respectivas da la confederaziun e dals chantuns il mument, cur che la proprietad prenda ina fin.
Art. 666a487 1 Sch’il proprietari inscrit en il register funsil na po betg vegnir identifitgà, sche ses lieu da domicil n’è betg enconuschent u sch’il num u il lieu da domicil d’in u da plirs da ses ertavels n’è betg enco- nuschent, po il derschader ordinar sin dumonda las mesiras necessa- rias. 2 En spezial po il derschader nominar in represchentant. Sin dumonda fixescha el la dimensiun da la pussanza da represchentanza. Sch’el na fixescha betg insatge auter, sa restrenscha questa pussanza a mesiras da mantegniment. 3 La dumonda d’ordinar mesiras po far:
1. mintga persuna che ha in interess degn da vegnir protegì; 2. l’uffizi dal register funsil al lieu dal bain immobigliar.
4 L’ordinaziun da mesiras n’interrumpa betg il termin per in acquist tras giudida extraordinari.
Art. 666b488
Sch’ina persuna giuridica u in auter subject giuridic inscrit en il register funsil sco proprietari na dispona betg pli dals organs prescrits, po mintga persuna che ha in interess degn da vegnir protegì u l’uffizi dal register funsil al lieu dal bain immobigliar dumandar il derschader d’ordinar las mesiras necessarias areguard il bain immobigliar.
487 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
488 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
C. Perdita
D. Mesiras giudizialas I. Proprietari nunchattabel
II. Absenza dals organs prescrits
Cudesch civil svizzer
191
210
Segund chapitel: Cuntegn e restricziun da la proprietad funsila
Art. 667 1 La proprietad vi da funs e vi da terren s’extenda ensi vers il spazi d’aria ed engiu en il terren uschè lunsch ch’igl exista in interess d’exe- quir la proprietad. 2 Ella cumpiglia – cun resalva da las restricziuns legalas – tut las con- strucziuns, tut las plantas sco er tut las funtaunas.
Art. 668 1 Ils cunfins vegnan inditgads tras ils plans dal register funsil e tras ils terms sin il bain immobigliar. 2 Sch’ils terms e sch’ils plans dal register funsil sa cuntradin, vegni presumà ch’ils plans dal register funsil inditgeschian ils cunfins cor- rects. 3 La presumziun na vala betg per ils territoris cun spustaments da terren ch’èn designads dal chantun.489
Art. 669 Sin dumonda da ses vischin è mintga proprietari d’in bain immobigliar obligà da cooperar per fixar in cunfin intschert, saja quai per rectifi- tgar ils plans u per metter terms.
Art. 670 Sche mirs, saivs vivas, saivs u autras terminaziuns per separar bains immobigliars cunfinants stattan sin il cunfin, vegni presumà ch’els sajan cumproprietad dals dus vischins.
Art. 671 1 Sch’insatgi dovra material ester per construir sin ses bain immobi- gliar u sch’el dovra agen material per construir sin in bain immobigliar ester, daventa il material ina part integrala dal bain immobigliar. 2 Sch’il material è vegnì duvrà senza la permissiun da ses proprietari, ha quel il dretg da pretender ch’il material vegnia zavrà e restituì sin donn e cust dal proprietari dal bain immobigliar, uschenavant che quai sa lascha far senza chaschunar in donn sproporziunà.
489 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
A. Cuntegn I. Dimensiun
II. Cunfinaziun 1. Moda da marcar ils cunfins
2. Obligaziun da metter terms
3. Cumpro- prietad vi da terminaziuns
III. Construc- ziuns sin il bain immobigliar 1. Funs e material a. Relaziun da proprietad
Cudesch civil svizzer
192
210
3 Sut la medema premissa po il proprietari dal bain immobigliar pre- tender ch’il material ester, ch’è vegnì duvrà senza ses consentiment, vegnia allontanà sin donn e cust dal construider.
Art. 672 1 Sche la zavrada dal material na vegn betg fatga, ha il proprietari dal bain immobigliar da prestar ina indemnisaziun adequata per il mate- rial. 2 Sch’il proprietari dal bain immobigliar ha construì da mala fai cun material ester, po el vegnir sentenzià da reparar cumplainamain il donn. 3 Sch’il proprietari dal material era en mala fai cur ch’el ha construì sin in bain immobigliar ester, po l’indemnisaziun vegnir limitada a la valur minimala che la construcziun ha per il proprietari dal bain immobigliar.
Art. 673 Sche la construcziun vala evidentamain dapli ch’il sulom, po quel che sa chatta en buna fai pretender che la proprietad vi da la construcziun e vi dal sulom vegnia attribuida al proprietari dal material cunter ina indemnisaziun adequata.
Art. 674 1 Construcziuns ed auters indrizs che tanschan sin in bain immobigliar vischin, restan ina part integrala dal bain immobigliar, sin il qual els èn construids, sch’il proprietari dal bain immobigliar posseda in dretg real sin lur existenza. 2 Il dretg da construir talas parts che tanschan sin in bain immobigliar vischin po vegnir inscrit sco servitut en il register funsil. 3 Sche las parts che tanschan sin in bain immobigliar vischin èn ve- gnidas construidas senza dretg e sch’il vischin donnegià n’ha betg fatg protesta a temp, schebain ch’el ha gì enconuschientscha da quest fatg, po il derschader attribuir al construider – sch’el è da buna fai e sche las circumstanzas giustifitgeschan quai – u in dretg real sin questas parts u la proprietad dal sulom, e quai cunter ina indemnisaziun ade- quata.
Art. 675 1 Ovras da construcziun ed auters indrizs ch’èn chavads en u ch’èn mirads si sin il sulom ester u ch’èn uschiglio colliads permanentamain cun quel, saja quai sur terra u sut terra, pon avair in agen proprietari, sch’els èn inscrits en il register funsil sco servituts.
b. Indemnisaziun
c. Attribuziun da la proprietad funsila
2. Construcziuns che tanschan sin in bain immobi- gliar vischin
3. Dretg da construcziun
Cudesch civil svizzer
193
210
2 In tal dretg da construcziun na po betg vegnir concedì a singuls plauns d’in edifizi.
Art. 676 1 Conducts dal provediment e da l’allontanament che sa chattan ordaifer il bain immobigliar, al qual els servan, tutgan al proprietari da l’ovra ed a l’ovra, da la quala els vegnan u a la quala els mainan, nun che quai saja reglà autramain.490 2 Uschenavant ch’i na vegn betg applitgà il dretg da vischinanza, vegn il bain immobigliar ester engrevgià cun tals conducts cun constituir ina servitut. 3 La servitut nascha cun la construcziun dal conduct, sche quel è per- ceptibel da l’exteriur. Cas cuntrari nascha ella cun l’inscripziun en il register funsil.491
Art. 677 1 Chamonas, buttegas, baraccas e construcziuns sumegliantas mante- gnan lur agen proprietari, sch’ellas n’èn betg construidas cun l’intent da las integrar durablamain sin terren ester. 2 Ellas na vegnan betg inscrittas en il register funsil.
Art. 678 1 Sch’insatgi metta plantas estras en ses agen bain immobigliar u atgnas plantas en in bain immobigliar ester, naschan ils medems dretgs e las medemas obligaziuns sco tar l’utilisaziun da material da con- strucziun u sco tar las construcziuns moviblas. 2 Ina servitut che correspunda al dretg da construcziun per singulas plantas e per plantaziuns po vegnir constituida per almain 10 onns e per maximalmain 100 onns.492 3 Avant la scadenza da la durada fixada po il proprietari engrevgià pretender che la servitut vegnia substituida, sch’el ha fatg cun il giudi- der da la servitut in contract da fittanza concernent l’utilisaziun dal terren e sche quest contract vegn schlià. Il derschader regla las conse- quenzas patrimonialas, considerond tut las circumstanzas.493
490 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
491 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
492 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da zercl. 2003, en vigur dapi il 1. da schan. 2004 (AS 2003 4121; BBl 2002 4721).
493 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da zercl. 2003, en vigur dapi il 1. da schan. 2004 (AS 2003 4121; BBl 2002 4721).
4. Conducts
5. Construcziuns moviblas
IV. Plantaziuns sin il bain immobigliar
Cudesch civil svizzer
194
210
Art. 679 1 Tgi che vegn donnegià u periclità, perquai ch’in proprietari d’in bain immobigliar surdovra ses dretg da proprietad, po pretender da quel – ultra da l’indemnisaziun dal donn – ch’el dismettia il donn u prendia mesiras per prevegnir al donn smanatschant. 2 Sch’in edifizi u in indriz privescha in bain immobigliar vischin da tschertas qualitads, existan las pretensiuns menziunadas en l’alinea 1 mo, sche las prescripziuns che valevan il mument, che l’edifizi u l’in- driz è vegnì construì, n’èn betg vegnidas observadas.495
Art. 679a496
Sch’in proprietari da bains immobigliars chaschuna tar la cultivaziun legala da ses bain immobigliar, en spezial tar lavurs da construcziun, ad in vischin temporarmain dischavantatgs sproporziunads ed inevita- bels e chaschuna el quatras in donn, po il vischin dal proprietari da quest bain immobigliar mo pretender l’indemnisaziun dal donn.
Art. 680 1 Las restricziuns legalas da la proprietad existan senza esser inscrittas en il register funsil. 2 Per las abolir u per las midar tras in act giuridic dovri ina documen- taziun publica ed ina inscripziun en il register funsil, per che quai saja valaivel. 3 Las restricziuns da la proprietad ch’èn vegnidas stabilidas en l’in- teress public na pon betg vegnir abolidas u midadas.
Art. 681497 1 Ils dretgs da precumpra legals pon er vegnir exequids tar l’ingiant sfurzà, dentant mo a l’ingiant sez e per las cundiziuns, per las qualas il bain immobigliar vegn attribuì a l’offerent; dal rest pon ils dretgs da precumpra legals vegnir fatgs valair sut las premissas che valan per ils dretgs da precumpra contractuals.
494 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
495 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
496 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
497 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
V. Respon- sabladad dal proprietari d’in bain immobigliar 1. En cas ch’il dretg da pro- prietad vegn surduvrà494
2. En cas d’ina cultivaziun le- gala dal bain immobigliar
B. Restricziuns I. En general
II. Restricziuns dal dretg d’alie- nar; dretgs da precumpra legals 1. Princips
Cudesch civil svizzer
195
210
2 Il dretg da precumpra croda, sch’il bain immobigliar vegn alienà ad ina persuna che ha in dretg da precumpra dal medem rang u d’in rang superiur. 3 Ils dretgs da precumpra legals na pon ni vegnir ertads ni cedids. Els precedan ils dretgs da precumpra contractuals.
Art. 681a498 1 Il vendider sto infurmar ils titulars dal dretg da precumpra davart la conclusiun e davart il cuntegn dal contract da cumpra. 2 Sch’il titular dal dretg da precumpra vul far diever da quest dretg, sto el far valair quel entaifer 3 mais dapi l’enconuschientscha da la con- clusiun e dal cuntegn dal contract. Suenter ch’igl èn passads 2 onns dapi l’inscripziun dal nov proprietari en il register funsil na po il dretg betg pli vegnir fatg valair. 3 Entaifer quests termins po il titular dal dretg da precumpra far valair ses dretg vers mintga proprietari d’in bain immobigliar.
Art. 681b499 1 La cunvegna, cun la quala in dretg da precumpra legal vegn exclus u midà, basegna ina documentaziun publica per esser valaivla. Ella po vegnir prenotada en il register funsil, sch’il proprietari respectiv d’in auter bain immobigliar ha il dretg da precumpra. 2 Suenter ch’il cas da precumpra è entrà, po il titular dal dretg da pre- cumpra legal renunziar en scrit a l’execuziun da quest dretg.
Art. 682500 1 Cumproprietaris han in dretg da precumpra vers tuttas terzas persunas che acquistan ina part dal bain immobigliar. Sche plirs cumproprietaris fan valair lur dretg da precumpra, als vegn attribuida lur part en la proporziun da lur parts da cumproprietad da fin ussa.502
498 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
499 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
500 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
501 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
502 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
2. Diever
3. Midada, renunzia
4. En cas da cumproprietad ed en cas da dretg da construcziun501
Cudesch civil svizzer
196
210
2 Il proprietari d’in bain immobigliar ch’è engrevgià cun in dretg da construcziun independent e permanent ha er il dretg da precumpra vers mintga acquistader da quest dretg ed il possessur da quest dretg ha il medem dretg vi dal bain immobigliar engrevgià, uschenavant che quest bain immobigliar serva a l’execuziun da ses dretg da construc- ziun. 3…503
Art. 682a504
Per il dretg da precumpra vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 1991505 davart il dretg funsil puril.
Art. 683506
Art. 684 1 Faschond diever da sia proprietad ed en spezial manond ina inter- presa u pratitgond in mastergn sin ses agen bain immobigliar è min- tgin obligà d’evitar tut las immissiuns memia grondas sin la proprietad dal vischin. 2 Scumandadas èn en spezial tut las immissiuns nuschaivlas e betg giustifitgadas tenor la situaziun e tenor la qualitad dals bains immobi- gliars u tenor l’isanza locala tras impestaziun da l’aria, spizza, canera, sun, vibraziun, radiaziun ubain privaziun dal sulegl u da la glisch.508
Art. 685 1 Cun chavar e cun construir na dastga il proprietari betg far donn al bain immobigliar vischinant muventond ses terren u mettend quel en privel u faschond donn ad indrizs existents.
503 Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
504 Integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953).
505 SR 211.412.11 506 Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch
civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
507 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
508 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
5. Dretg da precumpra vi da manaschis agri- culs e vi da bains immobigliars agriculs
III. Dretg da vischinanza 1. Immissiuns exageradas507
2. Chavar e construir a. Regla
Cudesch civil svizzer
197
210
2 Per construcziuns che cuntrafan a las prescripziuns dal dretg da vischinanza, vegnan applitgadas las disposiziuns concernent las con- strucziuns surpassantas.
Art. 686 1 Ils chantuns han il dretg da fixar las distanzas che ston vegnir obser- vadas tar stgavaments e tar construcziuns. 2 Els pon fixar ulteriuras prescripziuns da construcziun.
Art. 687 1 Mintgin po tschuncar e salvar per sasez la roma che sa stenda en sia proprietad e las ragischs che penetreschan en ses terren, sche quella roma u sche questas ragischs fan donn a sia proprietad e na vegnan betg allontanadas entaifer in termin adequat suenter sia reclamaziun. 2 Sch’in proprietari d’in bain immobigliar tolerescha che roma sa stendia sur ses terren cultivà u surbajegià, ha el il dretg dals fritgs che creschan vi da questa roma. 3 Questas prescripziuns na vegnan betg applitgadas per guauds che sa cunfinan.
Art. 688 Ils chantuns han il dretg da prescriver en tge distanza dal bain immo- bigliar vischinant ch’i dastgan vegnir fatgas plantaziuns prendend resguard da la qualitad dal funs e da las plantas; els pon er obligar ils proprietaris dals bains immobigliars da tolerar che roma u ragischs da bostgs da fritga tanschian vi en lur proprietad ed els dastgan reglar u abolir en quests cas il dretg da far diever da quests fritgs.
Art. 689 1 Mintga proprietari d’in bain immobigliar è obligà d’acceptar sin ses bain immobigliar l’aua che curra sin quel en moda natirala giu dal bain immobigliar sura, en spezial aua da plievgia, aua da naiv ed aua da funtaunas betg tschiffadas. 2 Nagin proprietari d’in bain immobigliar na dastga far donn al vischin cun midar il curs natiral da l’aua. 3 L’aua ch’è necessaria per il bain immobigliar sutvart dastga vegnir retegnida per il bain immobigliar survart mo uschenavant ch’ella è indispensabla per quel.
b. Prescripziuns chantunalas
3. Plantas a. Regla
b. Prescripziuns chantunalas
4. Deflussiun da l’aua
Cudesch civil svizzer
198
210
Art. 690 1 Il proprietari dal bain immobigliar sutvart è obligà d’acceptar senza indemnisaziun las auas da drenaschas dal bain immobigliar survart, uschenavant che quellas èn curridas en moda natirala gia avant sin ses bain immobigliar. 2 Sch’el patescha in donn tras questa drenascha, po el pretender dal proprietari sura ch’el fetschia sin agens custs in conduct tras il bain immobigliar sutvart.
Art. 691 1 Mintga proprietari da bains immobigliars è obligà da permetter cun- ter indemnisaziun cumplaina che bischens e conducts per il provedi- ment e per l’allontanament vegnian mess en ses bain immobigliar, sch’in auter bain immobigliar na po uschiglio betg vegnir rendì acces- sibel u po vegnir rendì accessibel mo cun custs sproporziunads.509 2 La pretensiun da manar tals conducts tras bains immobigliars ester na po betg vegnir fundada sin il dretg da vischinanza en ils cas, per ils quals il dretg chantunal u federal renviescha a la via d’expropriaziun. 3 Sch’il proprietari autorisà u il proprietari engrevgià pretenda quai, vegnan ils conducts che traversan in bain immobigliar inscrits en il register funsil sco servitut. Ils custs da l’inscripziun paja il proprietari autorisà. Envers in cumprader da buna fai po il dretg da metter con- ducts er vegnir fatg valair senza inscripziun.510
Art. 692 1 Il proprietari d’in bain immobigliar che sto tolerar il conduct, po pretender ch’i vegnia prendì adequatamain resguard da ses interess. 2 Sche circumstanzas extraordinarias giustifitgeschan quai, po el pre- tender che quel toc terren, che vegn pertutgà dal conduct sur terra, vegnia cumprà en ina dimensiun adequata e per in pretsch che l’in- demnisescha cumplainamain.
Art. 693 1 Sche las relaziuns sa midan, po il proprietari d’in bain immobigliar pretender ch’il conduct vegnia dischlocà tenor ses interess. 2 Ils custs da la dischlocaziun porta per regla il giudider.
509 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
510 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
5. Drenaschas
6. Conducts a. Obligaziun da tolerar
b. Protecziun dals interess dal proprietari engrevgià
c. Midada da las relaziuns
Cudesch civil svizzer
199
210
3 Nua che circumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po ina part adequata da quests custs vegnir adossada al proprietari dal bain immo- bigliar.
Art. 694 1 Sch’il proprietari d’in bain immobigliar n’ha betg ina via suffizienta per arrivar da ses bain immobigliar sin ina via publica, po el pretender dals vischins ch’els al concedian in passadi necessari cunter pajament cumplain. 2 Questa pretensiun sa drizza en emprima lingia vers il vischin, dal qual il passadi necessari po vegnir pretendì il pli tgunsch, resguardond en quest connex las relaziuns anteriuras da proprietad e da vias, ed en segunda lingia vers il proprietari, al qual la via fa il main donn. 3 Fixond il passadi necessari, ston vegnir resguardads ils interess da tuttas duas varts.
Art. 695 Ils chantuns pon relaschar prescripziuns detagliadas che concernan il dretg dal proprietari d’in bain immobigliar da passar sin il bain im- mobigliar vischinant per pudair cultivar e meglierar ses agen bain immobigliar u construir sin quel; els pon er reglar il dretg da far diever dal bain immobigliar vischinant per arar, per bavrar, per traversar quel l’enviern, per trair u per runar laina e per chaussas sumegliantas.
Art. 696 1 Ils dretgs da passadi che vegnan stabilids directamain tras la lescha na ston betg vegnir inscrits en il register funsil. 2 Els vegnan dentant remartgads en il register, sch’els èn da natira per- manenta.
Art. 697 1 Mintga proprietari paja sez ils custs per far saiv enturn ses bain immobigliar, cun resalva da las disposiziuns davart la cumproprietad vi d’indrizs da cunfin cuminaivels. 2 Ils chantuns mantegnan il dretg da reglar l’obligaziun e la maniera da far saiv.
Art. 698 Ils proprietaris da bains immobigliars han – en la proporziun da lur interess – da contribuir vi dals custs dals indrizs ch’èn necessaris per exequir ils dretgs da vischinanza.
7. Dretgs da passadi a. Passadi necessari
b. Auters dretgs da passadi
c. Remartga en il register funsil
8. Far saiv
9. Obligaziun da mantegniment
Cudesch civil svizzer
200
210
Art. 699 1 Entaifer ils terms da l’isanza locala èsi permess a mintgin dad ir per guauds e per pastgiras sco er da tschertgar pumaraida selvadia, bulieus u fritgs selvadis sumegliants, uschenavant che l’autoritad cumpetenta n’ha betg relaschà scumonds limitads sin territoris determinads, e quai en l’interess da las culturas. 2 Il dretg chantunal po fixar prescripziuns detagliadas concernent l’ac- cess a bains immobigliars esters per exequir la chatscha e la pestga.
Art. 700 1 Il proprietari d’in bain immobigliar sto permetter a quel che ha il dretg da tschertgar e d’allontanar las chaussas transportadas sin ses bain immobigliar tras auas, tras suffel, tras lavinas u tras autras forzas da la natira u per pura casualitad, ed er animals ch’èn vegnids sin ses bain immobigliar sco muvel grond e manidel, pievels d’avieuls, gia- glinom e peschs. 2 El po pretender ina indemnisaziun per il donn chaschunà ed ha in dretg da retenziun vi dals objects crudads en ses mauns.
Art. 701 1 Sch’insatgi po preservar sasez u auters d’in donn smanatschant u d’in privel preschent mo cun intervegnir en la proprietad funsila d’ina terza persuna, è quella obligada da tolerar quai, uschenavant ch’il pri- vel u il donn che sto vegnir parà è considerablamain pli grond ch’il donn che vegn chaschunà al proprietari tras l’intervenziun en sia pro- prietad. 2 Per il donn che resulta qua tras sto vegnir prestada ina indemnisaziun adequata.
Art. 702 En l’interess general èsi reservà a la confederaziun, als chantuns ed a las vischnancas il dretg da fixar anc autras restricziuns da la proprietad funsila, sco en spezial concernent la polizia da construcziun, da fieu e da sanadad, concernent ils guauds e las vias, las vias da runar navs, il metter terms e la fixaziun da puncts trigonometrics, concernent las meglieraziuns e la parcellaziun dal funs, l’arrundaziun da cultiras rura- las e da terren da construcziun, concernent il mantegniment d’antiqui- tads e da monuments da la natira, concernent la protecziun da cuntra- das e da puncts panoramics e concernent la protecziun da funtaunas mineralas.
IV. Dretg d’access e da defensiun 1. Access
2. Allontanament da chaussas e d’animals
3. Defensiun cunter privels e cunter donns
V. Restricziuns da dretg public 1. En general
Cudesch civil svizzer
201
210
Art. 703511 1 Sche meglieraziuns dal terren sco correcziuns da las auas, drena- schas, indrizs per sauar, plantaziuns da guaud, vias, arrundaziuns dal terren e chaussas sumegliantas na pon betg vegnir realisadas tras ina interpresa cuminaivla e sche la maioritad dals proprietaris dals bains immobigliars participads, als quals appartegna a medem temp pli che la mesadad dal terren pertutgà, han dà lur consentiment a l’interpresa, èn ils proprietaris dals ulteriurs bains immobigliars obligads da sa par- ticipar a quella. Ils proprietaris dals bains immobigliars che na fan betg part da la decisiun, valan sco vuschs affirmativas. La participa- ziun sto vegnir remartgada en il register funsil. 2 Ils chantuns reglan la procedura. Els han da relaschar in urden deta- glià en spezial per las arrundaziuns dal terren. 3 La legislaziun chantunala po facilitar anc pli fitg l’execuziun da talas meglieraziuns dal terren e declerar che las prescripziuns correspun- dentas stoppian vegnir applitgadas per territoris da construcziun e per territoris cun spustaments permanents dal terren.512
Art. 704 1 Las funtaunas èn parts integralas dals bains immobigliars e pon vegnir acquistadas sco proprietad mo ensemen cun il terren, or dal qual ellas naschan. 2 Il dretg vi da funtaunas che naschan sin terren ester vegn fundà sco servitut tras l’inscripziun en il register funsil. 3 Auas sutterranas han il medem status sco las funtaunas.
Art. 705 1 En l’interess general po il dretg chantunal reglar, restrenscher u scu- mandar la deviaziun da funtaunas. 2 Davart dispitas che naschan qua tras tranter chantuns decida il Cus- segl federal definitivamain.
Art. 706 1 Sch’il proprietari u l’usufructuari d’in bigl u d’ina funtauna che vegn duvrada savens u ch’è vegnida tschiffada per l’utilisaziun, patescha donn, perquai ch’insatgi taglia giu, sminuescha u tartogna l’aua tras
511 Versiun tenor ll’art. 121 da la Lescha d’agricultura, en vigur dapi il 1. da schan. 1954 (AS 1953 1073; BBl 1951 I 130).
512 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
2. Meglieraziuns dal terren
C. Funtaunas e bigls I. Proprietad e dretgs vi da funtaunas
II. Deviaziun da funtaunas
III. Funtaunas tagliadas giu 1. Indemnisaziun
Cudesch civil svizzer
202
210
construcziuns, tras stabiliments u tras autras mesiras, po el pretender ina indemnisaziun per quai. 2 Sch’il donn n’è betg vegnì chaschunà intenziunadamain u per negli- gientscha ubain sch’il donnegià è sez la culpa, decida il derschader tenor ses appreziar, sch’i sto vegnir pajada ina indemnisaziun, e fixe- scha la maniera e la dimensiun da quella.
Art. 707 1 Sche funtaunas e bigls indispensabels per cultivar u per abitar in bain immobigliar u per spisgentar in conduct d’aua da baiver vegnan ta- gliads giu u tartagnads, poi vegnir pretendi da metter quels en il stadi anteriur, uschenavant che quai è insumma pussaivel. 2 En ils auters cas po il restabiliment vegnir pretendi mo, sche circum- stanzas spezialas giustifitgeschan quai.
Art. 708 1 Sche pliras funtaunas vischinantas, che appartegnan a differents pro- prietaris, vegnan spisgentadas or dal medem ravugl d’auas sutterranas e furman uschia ina suletta gruppa, po mintga proprietari pretender che las auas vegnian tschiffadas da cuminanza e distribuidas tranter tut ils proprietaris autorisads en la proporziun da la fermezza da las funtaunas da fin ussa. 2 Ils custs dal stabiliment cuminaivel vegnan pajads dals participads tenor la proporziun da lur interess. 3 Sch’in dals proprietaris autorisads fa opposiziun, po mintgin dad els tschiffar e manar natiers sia funtauna en moda regulara, e quai er alura, sche las funtaunas dals auters proprietaris vegnan pregiuditga- das qua tras; el ha da pajar ina indemnisaziun per quai mo uschena- vant che sia funtauna è vegnida rinforzada tras ils novs indrizs.
Art. 709 Igl è resalvà al dretg chantunal da stabilir, quant enavant che vischins u autras persunas pon far diever da funtaunas, da dutgs e d’auals en proprietad privata per ir per aua, per bavrar e per intents sumegliants.
Art. 710 1 Sch’i manca ad in proprietari d’in bain immobigliar l’aua necessaria per la chasa e per la curt e sche quella na sa lascha betg procurar d’in- sanua auter senza fadias e senza custs sproporziunads, po el pretender dal vischin che quel laschia far diever da ses bigl u da sia funtauna cunter ina indemnisaziun cumplaina, uschenavant ch’el na basegna betg tut l’aua per sasez.
2. Restabiliment
IV. Funtaunas cuminaivlas
V. Utilisaziun da funtaunas
VI. Funtaunas necessarias
Cudesch civil svizzer
203
210
2 Fixond las modalitads, stoi vegnir prendì spezialmain resguard dals interess da la persuna che sto ceder l’aua. 3 Sche las circumstanzas sa midan, poi vegnir pretendi che l’urden sta- bilì vegnia modifitgà.
Art. 711 1 Sche funtaunas, bigls u auals portan a lur proprietari nagin u mo in pitschen niz cumpareglià cun quel ch’ins pudess trair da quai, poi vegnir pretendì dal proprietari ch’el cedia – cunter ina indemnisaziun cumplaina – il dretg da l’aua per provediments cun aua da baiver, per implants d’idrants u per autras interpresas d’interess general. 2 Questa indemnisaziun al proprietari po consister d’ina concessiun d’aua dal nov implant.
Art. 712 Ils proprietaris da stabiliments da provediment cun aua da baiver pon far expropriar il terren en ils conturns da las funtaunas che als fur- neschan l’aua, uschenavant che quai è necessari per proteger las fun- taunas cunter contaminaziuns.
Terz chapitel:513 La proprietad en condomini
Art. 712a 1 La proprietad en condomini è la part da cumproprietad vi d’in bain immobigliar che dat al cumproprietari il dretg spezial da duvrar exclusivamain tschertas parts d’in edifizi e da las renovar a l’intern. 2 Il proprietari en condomini ha il dretg d’administrar e da duvrar libramain sias atgnas localitads sco er da concepir l’architectura da quellas; el na dastga dentant betg engrevgiar als auters cumproprietaris d’exequir il medem dretg ed el na dastga er insumma betg donnegiar las parts da l’edifizi, ils stabiliments ed ils indrizs cuminaivels u disturbar lur funcziun e lur parita exteriura. 3 El è obligà da mantegnair sias localitads sco quai ch’igl è necessari per garantir in stadi irreproschabel ed ina buna cumparsa da l’edifizi.
Art. 712b 1 Objects dal dretg spezial pon esser singuls plauns u parts da singuls plauns che ston furmar in’unitad sco abitaziun, sco localitad da fa-
513 Integrà tras la cifra II da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
VII. Obligaziun da ceder 1. Aua
2. Terren
A. Cuntegn ed object I. Cuntegn
II. Object
Cudesch civil svizzer
204
210
tschenta u sco localitad che serva ad auters intents e che ha in agen access; els pon dentant cumpigliar localitads accessoricas separadas. 2 Objects dal dretg spezial na pon betg esser:
1. il terren da l’immobiglia ed il dretg da construcziun, sin basa dal qual l’edifizi vegn eventualmain construì;
2. las parts d’in edifizi ch’èn impurtantas per il mantegniment, per la structura constructiva e per la stabilitad da l’edifizi u da las localitads d’auters cumproprietaris ubain che determine- schan la furma exteriura u la cumparsa da l’edifizi;
3. ils stabiliments ed ils indrizs che servan er als auters proprie- taris en condomini per l’utilisaziun da lur localitads.
3 En l’act da constituziun ed en la medema furma er tras cunvegnas posteriuras pon ils proprietaris en condomini declerar autras parts da l’edifizi sco cuminaivlas; sche quai n’è betg vegnì fatg, vegni presumà ch’ellas fetschian part dal dretg spezial.
Art. 712c 1 Tenor la lescha n’ha il proprietari en condomini betg il dretg da pre- cumpra envers terzas persunas che acquistan ina part; in tal dretg da precumpra po dentant vegnir constituì en l’act da constituziun u en ina cunvegna posteriura ed inscrit en il register funsil. 2 Da medema maniera poi vegnir determinà che l’alienaziun d’in plaun ch’è engrevgià cun ina giudida u cun in dretg d’abitar e che l’affittaziun èn mo giuridicamain valaivlas, sch’ils ulteriurs proprie- taris en condomini n’han betg fatg protesta cunter quai sin fundament d’in conclus ch’els han prendì, e quai entaifer 14 dis dapi ch’els han survegnì la communicaziun. 3 La protesta n’ha nagina vigur, sch’ella è vegnida fatga senza motivs relevants.514
Art. 712d 1 La proprietad en condomini vegn constituida cun l’inscripziun en il register funsil. 2 L’inscripziun po vegnir pretendida:
1. sin fundament d’in contract, nua ch’ils cumproprietaris sa cun- vegnan da suttametter lur parts al reschim da la proprietad en condomini;
2. sin fundament d’ina decleraziun dal proprietari da l’immobi- glia u dal possessur d’in dretg da construcziun independent e
514 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta I da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
III. Disposiziun
B. Constituziun e fin I. Act da constituziun
Cudesch civil svizzer
205
210
permanent per furmar parts da cumproprietad e per concepir quellas sco proprietad en condomini.
3 Per esser valaivel basegna l’act giuridic la documentaziun publica; sch’i sa tracta d’ina disposiziun per causa da mort u d’in contract d’as- segnaziun da l’ierta basegna el la furma prescritta en il dretg d’ierta.
Art. 712e 1 En l’act da constituziun ston la repartiziun da las localitads e la quota da mintga plaun vi da la valur da l’immobiglia u dal dretg da construc- ziun vegnir inditgadas en parts cun in numnader cuminaivel.516 2 Midadas da las quotas da valur dovran il consentiment da tut las parts participadas directamain e l’approvaziun da la radunanza dals proprietaris en condomini; mintga proprietari en condomini ha dentant il dretg da pretender ina rectificaziun, sche sia quota è vegnida fixada per sbagl incorrectamain u sche quella è daventada incorrecta pervia da midadas vi da la construcziun da l’edifizi u vi da ses conturns.
Art. 712f 1 La proprietad en condomini terminescha cun la fin da l’immobiglia u dal dretg da construcziun e cun l’extincziun or dal register funsil. 2 L’extincziun po vegnir pretendida sin fundament d’in contract d’an- nullaziun e – sch’in tal manca – dad in dals proprietaris en condomini che unescha tut las parts en ses mauns; ella dovra dentant il consenti- ment da las persunas che possedan dretgs reals vi dals singuls plauns che na pon betg vegnir transferids senza dischavantatg sin l’entir bain immobigliar. 3 L’annullaziun po vegnir pretendida da mintga proprietari en condo- mini, sche l’edifizi:
1. è destruì per passa la mesadad da sia valur e sche la recon- strucziun n’è betg realisabla senza ina grevezza strusch sup- portabla per el; u
2. è repartì dapi passa 50 onns en proprietad en condomini e na po betg pli vegnir duvrà tenor l’intent pervia dal nausch stadi architectonic.517
515 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
516 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
517 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
II. Repartiziun da las localitads e quotas da valur515
III. Fin
Cudesch civil svizzer
206
210
4 Ils proprietaris en condomini che vulan cuntinuar cun la cuminanza pon evitar l’annullaziun cun indemnisar ils auters.518
Art. 712g 1 Concernent la cumpetenza per acts administrativs e per mesiras da construcziun valan las disposiziuns davart la cumproprietad. 2 Uschenavant che questas disposiziuns n’excludan betg sezzas quai, pon ellas vegnir remplazzadas d’in auter urden, dentant mo en l’act da constituziun u cun il conclus unanim da tut ils proprietaris en con- domini. 3 Dal rest po mintga proprietari en condomini pretender ch’i vegnia fatg in reglament davart l’administraziun e davart il diever e che quel vegnia inscrit en il register funsil; quel dovra per esser valaivel l’ap- provaziun da la maioritad dals proprietaris en condomini che ston a medem temp disponer da dapli che la mesadad da las parts; questa maioritad po er midar quest reglament, er sch’el è vegnì stabilì en l’act da constituziun. 4 Ina midada da la repartiziun reglamentarica dals dretgs exclusivs d’utilisaziun dovra ultra da quai il consentiment dals proprietaris en condomini pertutgads directamain.519
Art. 712h 1 Ils proprietaris en condomini ston prestar contribuziuns en la pro- porziun da lur quotas da valur vi da las grevezzas da la proprietad cuminaivla e vi dals custs da l’administraziun cuminaivla. 2 Talas grevezzas ed expensas èn spezialmain:
1. las expensas per il mantegniment current, per reparaturas e per renovaziuns da las parts cuminaivlas dal bain immobigliar e da l’edifizi sco er dals stabiliments e dals indrizs cuminaivels;
2. ils custs da l’activitad administrativa inclusiv l’indemnisaziun da l’administratur;
3. las contribuziuns e las taglias da dretg public che vegnan imponidas al collectiv dals proprietaris en condomini;
4. ils tschains e las amortisaziuns che ston vegnir pajads als cre- diturs segirads tras l’impegnaziun da l’immobiglia u vers ils quals ils proprietaris en condomini èn s’obligads solidarica- main.
518 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
519 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
C. Admini- straziun ed utilisaziun I. Disposiziuns applitgablas
II. Expensas e grevezzas cuminaivlas 1. Definiziun e repartiziun
Cudesch civil svizzer
207
210
3 Sche tschertas parts da la construcziun, tscherts stabiliments u tscherts indrizs servan mo fitg pauc u nagut dal tut a singuls cumpro- prietaris, sto quai vegnir resguardà tar la repartiziun dals custs.
Art. 712i 1 Per segirar ses dretg sin las contribuziuns dals ultims 3 onns, ha la cuminanza il dretg da pretender la constituziun d’in dretg da pegn legal sin la quota da mintga cumproprietari. 2 L’inscripziun dal dretg da pegn po vegnir pretendida da l’administra- tur u – en mancanza d’in tal – da mintga cumproprietari ch’è autorisà tras in conclus da la maioritad dals cumproprietaris u dal derschader sco er dal creditur, a favur dal qual il credit per contribuziuns è vegnì impegnà. 3 Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart la con- stituziun d’in dretg da pegn da mastergnants da construcziun.
Art. 712k Per segirar ses dretg sin las contribuziuns dals ultims 3 onns, ha la cuminanza il dretg da retenziun sco in locatur vi da las chaussas mo- viblas che sa chattan en las localitads d’in proprietari en condomini e che appartegnan a l’indriz da quellas u che servan al diever dals pro- prietaris.
Art. 712l 1 La cuminanza acquista sut ses agen num la facultad che resulta da sia activitad administrativa, en spezial las contribuziuns dals cumpro- prietaris ed ils meds finanzials avant maun che vegnan realisads tras quellas, sco il fond da renovaziun. 2 La cuminanza dals proprietaris en condomini po purtar plant e stumar en ses num sco er vegnir accusada e stumada.520
Art. 712m 1 Ultra da las cumpetenzas numnadas en autras disposiziuns ha la radunanza dals cumproprietaris spezialmain las suandantas cumpeten- zas:
1. decider en tut ils affars administrativs che n’èn betg chaussa da l’administratur;
2. nominar l’administratur e survegliar sia activitad;
520 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schan. 2001 (AS 2000 2355; BBl 1999 2829).
2. Garanzia da las contribuziuns a. Dretg da pegn legal
b. Dretg da retenziun
III. Abilitad d’agir da la cuminanza
D. Organisaziun I. Radunanza dals proprietaris en condomini 1. Cumpetenza e stadi giuridic
Cudesch civil svizzer
208
210
3. eleger ina cumissiun u in delegà, a la quala u al qual ella po surdar incumbensas administrativas, sco en spezial sustegnair l’administratur cun pled e cussegl, examinar la gestiun da quel e far a la radunanza rapport e propostas en chaussa;
4. approvar annualmain il preventiv, il quint e la repartiziun dals custs tranter ils proprietaris;
5. decider davart la creaziun d’in fond da renovaziun per lavurs da mantegniment e da renovaziun;
6. assicurar l’edifizi cunter fieu e cunter auters privels e far las assicuranzas da responsabladad usitadas, plinavant obligar il proprietari en condomini, che ha fatg expensas extraordinarias per render sias localitads architectonicamain pli bellas, da pajar in’ulteriura quota da la premia, nun ch’el haja fatg in’assicuranza supplementara sin agen quint.
2 Uschenavant che la lescha na cuntegna betg disposiziuns spezialas, vegnan las prescripziuns davart ils organs da las uniuns e davart la contestaziun da conclus d’uniuns applitgadas per la radunanza dals proprietaris en condomini e per la cumissiun.
Art. 712n 1 La radunanza dals proprietaris en condomini vegn convocada e pre- sidiada da l’administratur, nun ch’ella haja decidì autramain. 2 Ils conclus ston vegnir protocollads e l’administratur u il cumpro- prietari che ha manà la radunanza sto tegnair en salv il protocol.
Art. 712o 1 Pliras persunas che possedan cuminaivlamain in plaun han mo ina vusch che vegn exprimida d’in represchentant. 2 Medemamain ston il proprietari ed il giudider d’in plaun sa cunve- gnir davart l’execuziun dal dretg da votar; cas cuntrari ha il giudider il dretg da votar davart tut las dumondas concernent l’administraziun, cun excepziun da las mesiras da construcziun ch’èn mo nizzaivlas u che servan mo per embellir e per render pli cumadaivlas las localitads.
Art. 712p 1 La radunanza dals proprietaris en condomini è abla da decider, sche la mesadad da tut ils cumproprietaris che posseda a medem temp la mesadad da las parts, dentant sche almain dus proprietaris en condo- mini èn preschents u represchentads. 2 Sche la participaziun è insuffizienta, sto vegnir convocada ina segun- da radunanza che na dastga betg avair lieu pli baud che 10 dis suenter l’emprima radunanza.
2. Convocaziun e presidi
3. Execuziun dal dretg da votar
4. Abilitad da decider
Cudesch civil svizzer
209
210
3 La segunda radunanza è abla da decider, sche la terza part, dentant sche almain dus da tut ils proprietaris en condomini èn preschents u represchentads.
Art. 712q 1 Sche la radunanza dals proprietaris en condomini na reussescha betg da nominar l’administratur, po mintga proprietari en condomini pre- tender ch’il derschader nomineschia l’administratur. 2 Il medem dretg ha er quel che ha in interess giustifitgà vi da quai, sco il creditur e l’assicurader.
Art. 712r 1 La radunanza dals cumproprietaris po revocar l’administratur da tut temp, cun resalva d’eventualas pretensiuns d’indemnisaziun. 2 Sche la radunanza refusa da revocar l’administratur senza resguardar motivs relevants, po mintga proprietari en condomini pretender entai- fer 1 mais la revocaziun tras il derschader. 3 In administratur ch’è vegnì installà dal derschader na po – senza il consentiment da quel – betg vegnir revocà avant il termin ch’è vegnì fixà per ses engaschament.
Art. 712s 1 L’administratur exequescha tut ils affars da l’administraziun cumi- naivla tenor las prescripziuns da la lescha e dal reglament sco er tenor ils conclus da la radunanza dals cumproprietaris e prenda da sai anor las mesiras urgentas per evitar u per reparar in donn. 2 El reparta las expensas e las grevezzas cuminaivlas sin ils singuls proprietaris en condomini, als dat il quint, incassescha lur contri- buziuns, fa l’administraziun e dovra ils meds finanzials ch’èn avant maun tenor lur destinaziun. 3 El surveglia che las prescripziuns da la lescha, dal reglament e da l’urden da chasa vegnian observadas tar l’execuziun dals dretgs spe- zials e tar il diever da las parts cuminaivlas dal bain immobigliar e da l’edifizi sco er dals indrizs cuminaivels.
Art. 712t 1 L’administratur represchenta vers anor tant la cuminanza sco er ils proprietaris en condomini en tut ils affars da l’administraziun cuminai- vla che tutgan tar sias incumbensas legalas. 2 Per manar in process civil, saja quai sco accusader u sco defensur, dovra l’administratur l’autorisaziun precedenta da la radunanza dals proprietaris en condomini, cun excepziun da la procedura summarica e
II. L’admini- stratur 1. Nominaziun
2. Revocaziun
3. Incumbensas a. Execuziun da las disposiziuns e dals conclus davart l’admini- straziun e davart il diever
b. Represchen- tanza vers anor
Cudesch civil svizzer
210
210
cun resalva da cas urgents, per ils quals l’autorisaziun po vegnir du- mandada posteriuramain. 3 Decleraziuns, pretensiuns, sentenzias e decisiuns ch’èn drizzadas a tut ils proprietaris en condomini pon vegnir communitgadas valaivla- main tras consegna a l’administratur en ses lieu da domicil u en il lieu, nua che la chaussa sa chatta.
Ventgavel titel: La proprietad mobigliara
Art. 713 Objects da la proprietad mobigliara èn las chaussas corporalas trans- portablas sco er las forzas da la natira, uschenavant ch’igl è pussaivel d’acquistar dretgs vi da talas e ch’ellas n’appartegnan betg als bains immobigliars.
Art. 714 1 Per transferir la proprietad mobigliara èsi necessari da transponer quella en il possess da l’acquistader. 2 Tgi che survegn en buna fai ina chaussa movibla en proprietad, daventa il proprietari da quella chaussa, er sche l’alienader n’è betg autorisà da transferir la proprietad, cun resalva che l’acquistader saja protegì tenor las reglas dal possess.
Art. 715 1 Il patg, tras il qual l’alienader resalva la proprietad d’ina chaussa movibla ch’è vegnida transferida a l’acquistader, vala mo, sch’el vegn inscrit da l’uffizi da scussiun en il register public dal domicil respectiv actual da l’acquistader. 2 La resalva da la proprietad en cas dal commerzi da muvel è exclusa.
Art. 716 Il proprietari na po betg pretender enavos las chaussas ch’èn vegnidas transferidas cun resalva da la proprietad, nun ch’el restitueschia las ratas pajadas a l’acquistader suenter la deducziun d’in tschains da locaziun adequat e d’ina indemnisaziun per l’isada da las chaussas.
Art. 717 1 Sche la chaussa resta en possess da l’alienader sin fundament d’ina relaziun da dretg speziala, n’ha il transferiment nagin effect per terzas persunas, sch’el aveva l’intenziun da chaschunar in dischavantatg per quellas u da guntgir las disposiziuns davart il pegn manual.
A. Object
B. Modas d’acquistar I. Transferiment 1. Transiziun da la proprietad
2. Resalva da la proprietad a. En general
b. En cas da pajaments en ratas
3. Acquisiziun senza possess
Cudesch civil svizzer
211
210
2 Il derschader decida en chaussa tenor ses appreziar.
Art. 718 La proprietad d’ina chaussa senza patrun vegn acquistada tras quai, ch’insatgi s’appropriescha da quella cun l’intent da daventar ses pro- prietari.
Art. 719 1 Animals pigliads èn senza patrun, sch’els sa delibereschan puspè, nun che lur patrun als persequiteschia immediatamain e nuninterrutta- main ed als provia da puspè pigliar. 2 Animals dumestitgads èn senza patrun, uschespert ch’els daventan puspè selvadis e na returnan betg pli tar lur patrun. 3 Pievels d’avieuls n’èn betg senza patrun sch’els sgolan sin terren ester.
Art. 720 1 Tgi che chatta ina chaussa persa, sto communitgar quai al proprietari e, sch’el n’enconuscha betg quel, sto el u annunziar il chat a la polizia u publitgar sez il chat en moda adattada a las circumstanzas e far re- tschertgas per chattar il proprietari. 2 Sche la valur da la chaussa surpassa evidentamain 10 francs, è el obligà d’annunziar il chat a la polizia. 3 Tgi che chatta ina chaussa en ina chasa abitada u en in institut che serva al diever u al traffic public, sto consegnar quella al patrun-chasa, al locatari u a las persunas ch’èn incumbensadas cun la surveglianza.
Art. 720a522 1 Tgi che chatta in animal pers, sto – cun resalva da l’artitgel 720 ali- nea 3 – communitgar quai al proprietari, e, sch’el n’enconuscha betg quel, annunziar il chat. 2 Ils chantuns designeschan il post, nua ch’il chat sto vegnir annunzià.
Art. 721 1 La chaussa chattada sto vegnir conservada en moda adequata.
521 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).
522 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806) l’al. 2 vegn mess en vigur per il 1. d’avr. 2004.
II. Appro- priaziun 1. Chaussas senza patrun
2. Animals senza patrun
III. Chat 1. Publicaziun, retschertga dal proprietari a. En general521
b. En cas d’animals
2. Conservaziun ed ingiant public
Cudesch civil svizzer
212
210
2 Cun il consentiment da l’autoritad cumpetenta e suenter in clom public precedent dastga la chaussa vegnir ingiantada publicamain, sch’ella chaschuna in mantegniment char u sch’ella è en privel d’ir svelt en malura ubain sche la polizia u in’autra instituziun publica l’ha gia conservada pli che in onn. 3 Il retgav che resulta da l’ingiant remplazza la chaussa.
Art. 722 1 Tgi che ademplescha sias obligaziuns da chattader, acquista la pro- prietad da la chaussa, suenter ch’il proprietari n’ha betg pudì vegnir eruì entaifer 5 onns dapi la publicaziun u dapi l’annunzia. 1bis En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, importa il termin 2 mais.523 1ter Sch’il chattader confida l’animal ad ina pensiun d’animals cun la voluntad da renunziar definitivamain a la proprietad da quel, po la pensiun d’animals disponer libramain da l’animal 2 mais suenter che quel è vegnì confidà ad ella.524 2 Sche la chaussa vegn restituida, ha il chattader il dretg da survegnir ina indemnisaziun per tut las expensas sco er ina recumpensa ade- quata. 3 Sch’ina chaussa vegn chattada en ina chasa abitada u en in institut che serva al diever u al traffic public, vegn il patrun-chasa, il locatari u l’institut resguardà sco chattader, senza ch’els hajan dentant il dretg d’ina recumpensa al chattader.
Art. 723 1 Sch’i vegn chattà in object da valur, dal qual ins sto supponer cun se- girtad – tenor las circumstanzas – ch’el saja dapi lung temp stà sutterrà u zuppà e ch’el n’haja betg pli in patrun, vegn quest object resguardà sco stgazi. 2 Cun resalva da la disposiziun davart objects da valur scientifica tutga il stgazi al proprietari dal bain immobigliar u da la chaussa movibla, nua ch’el è vegnì chattà. 3 Il chattader ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata che na dastga dentant betg surpassar la mesadad da la valur dal stgazi.
523 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).
524 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).
3. Acquisiziun da proprietad, restituziun
4. Stgazi
Cudesch civil svizzer
213
210
Art. 724 1 Objects natirals u antiquitads senza patrun d’ina valur scientifica èn proprietad dal chantun, sin il territori dal qual ellas èn vegnidas chat- tadas.525 1bis Senza la permissiun da l’autoritad chantunala cumpetenta na pon tals objects betg vegnir alienads. Els na pon vegnir acquistads ni tras giudida ni da buna fai. Il dretg da vegnir restituids na surannescha betg.526 2 Il proprietari dal bain immobigliar, nua ch’i vegnan chattads tals objects, è obligà da permetter l’exchavaziun da quels cunter l’indem- nisaziun dal donn chaschunà. 3 Il chattader ed en cas dal stgazi er il proprietari han il dretg da surve- gnir ina indemnisaziun adequata che na duai dentant betg surpassar la valur dals objects.
Art. 725 1 Sch’i vegnan manadas natiers ad insatgi chaussas moviblas tras l’aua, tras il vent, tras lavinas u tras in’autra forza da la natira ubain per casualitad, u sche animals esters crodan en ils mauns d’insatgi, ha quel ils dretgs e las obligaziuns d’in chattader. 2 Sch’in pievel d’avieuls sgola en ina masaina estra populada, croda el al proprietari da quella, senza che quel è obligà da pajar ina indemni- saziun.
Art. 726 1 Sch’insatgi ha elavurà u transfurmà ina chaussa estra, tutga la nova chaussa a l’elavuratur, sche la lavur vala dapli che la materia, ed en il cas cuntrari al proprietari da la materia. 2 Sche l’elavuratur n’ha betg agì en buna fai, po il derschader attribuir la nova chaussa al proprietari da la materia, er sche la lavur vala dapli. 3 Resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun e d’enritgiment.
Art. 727 1 Sche chaussas moviblas da differents proprietaris vegnan mascha- dadas u unidas uschia, ch’ellas na pon betg pli vegnir separadas senza vegnir donnegiadas considerablamain u senza lavurs ed expensas sproporziunadas, daventan las persunas participadas cumproprietarias
525 Versiun tenor l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercl. 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 1869; BBl 2002 535).
526 Integrà tras l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercl. 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 1869; BBl 2002 535).
5. Objects da valur scientifica
IV. Chaussas manadas natiers
V. Elavuraziun
VI. Uniun e maschaida
Cudesch civil svizzer
214
210
da la nova chaussa tenor la valur che las singulas parts possedevan il mument che las chaussas èn vegnidas unidas u maschadadas. 2 Sche duas chaussas vegnan maschadadas u unidas uschia, ch’ina para dad esser ina part integrala accessorica da l’autra, tutga l’entira chaussa al proprietari da la part principala. 3 Resalvads restan ils dretgs d’indemnisaziun e d’enritgiment.
Art. 728 1 Tgi che posseda ina chaussa estra movibla en buna fai, nuninterrutta- main ed incontestablamain durant 5 onns, daventa proprietari da quella tras giudida. 1bis En cas d’animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn, importa il termin 2 mais.527 1ter Cun resalva d’excepziuns legalas importa il termin da l’acquist tras giudida per bains culturals en il senn da l’artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 2003528 davart il transferiment da bains culturals 30 onns.529 2 Ina perdita nunvoluntaria dal possess n’interrumpa betg l’acquist tras giudida, sch’il possessur reacquista la chaussa entaifer 1 onn ubain tras in plant ch’è vegnì inoltrà entaifer quest temp. 3 Per calcular ils termins, per interrumper e per suspender l’acquist tras giudida vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la surannaziun da pretensiuns.
Art. 729 La proprietad mobigliara na finescha betg cun la perdita dal possess, mabain pir cur ch’il proprietari desista da ses dretg ubain cur ch’in auter acquista la proprietad.
527 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).
528 SR 444.1 529 Integrà tras l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercl. 2003 davart il transferiment da bains
culturals, en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 1869; BBl 2002 535).
VII. Acquist tras giudida
C. Perdita
Cudesch civil svizzer
215
210
Segunda partiziun: Ils dretgs reals limitads Ventginavel titel: Las servituts e las grevezzas funsilas Emprim chapitel: Las servituts funsilas
Art. 730 1 In bain immobigliar po vegnir engrevgià a favur d’in auter bain immobigliar da maniera che ses proprietari sto tolerar tschertas inter- venziuns dal proprietari da quest auter bain immobigliar u desister d’exequir tscherts da ses dretgs da proprietad a favur da quel. 2 In’obligaziun da far insatge po vegnir colliada mo accessoricamain cun la servitut funsila. Per l’acquistader dal bain immobigliar domi- nant u engrevgià è ina tala obligaziun mo lianta, sch’ella resulta d’ina inscripziun en il register funsil.530
Art. 731 1 Per constituir ina servitut funsila dovri ina inscripziun en il register funsil. 2 Per l’acquist e per l’inscripziun valan las disposiziuns davart la pro- prietad funsila, nun che quai saja reglà autramain. 3 L’acquist tras giudida è pussaivel mo sin donn e cust da bains immo- bigliars, dals quals la proprietad po vegnir acquistada da medema maniera.
Art. 732531 1 L’act giuridic per constituir ina servitut funsila è mo valaivel, sch’el è vegnì fatg tras ina documentaziun publica. 2 Sche l’execuziun d’ina servitut sa restrenscha ad ina part dal bain immobigliar, sto il lieu da l’execuziun esser preschentà graficamain en in extract dal plan dal register funsil, sche la situaziun locala n’è betg definida cun ina precisiun suffizienta.
Art. 733 Il proprietari po constituir sin ses bain immobigliar ina servitut a favur d’in auter da ses agens bains immobigliars.
530 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
531 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
A. Object
B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun
2. Act giuridic
3. Servitut sin l’agen bain immobigliar
Cudesch civil svizzer
216
210
Art. 734 Mintga servitut funsila extingua tras l’annullaziun da l’inscripziun sco er tras la perdita totala dal bain immobigliar engrevgià u dominant.
Art. 735 1 Sch’il bain immobigliar dominant ed il bain immobigliar engrevgià vegnan en ils medems mauns, po il proprietari laschar annullar la servitut. 2 Uschè ditg che la servitut n’è betg annullada, exista ella vinavant sco dretg real.
Art. 736 1 Sch’ina servitut ha pers tut l’interess per il bain immobigliar domi- nant, po il proprietari engrevgià pretender ch’ella vegnia annullada. 2 Sch’il giudider ha bain anc in interess, ma sche quest interess è da fitg pitschna impurtanza en cumparegliaziun cun la grevezza, po la servitut vegnir annullada u reducida cunter ina indemnisaziun.
Art. 737 1 Il giudider ha il dretg da far tut quai ch’è necessari per mantegnair e per far diever da la servitut. 2 El è dentant obligà da far diever da ses dretg cun il quità il meglier pussaivel. 3 Il proprietari engrevgià na dastga far nagut che impediss u engrev- giass il diever da la servitut.
Art. 738 1 Uschenavant ch’ils dretgs e las obligaziuns resultan cleramain da l’inscripziun, è quella decisiva per il cuntegn da la servitut. 2 En il rom da l’inscripziun po il cuntegn da la servitut resultar da ses motiv d’acquist u da la moda e maniera, co ch’igl è vegnì fatg diever da la servitut en buna fai durant in temp pli lung, senza vegnir conte- stada.
Art. 739 Novs basegns dal bain immobigliar dominant na legitimeschan betg d’augmentar la grevezza da la servitut.
II. Extincziun 1. En general
2. Reuniun dals bains immobigliars
3. Tras il derschader
C. Cuntegn I. Dimensiun 1. En general
2. Tenor l’inscripziun
3. En cas da novs basegns
Cudesch civil svizzer
217
210
Art. 740 Il cuntegn dals dretgs da passadi, sco trutgs, sendas, vias charrablas, vias champestras, vias d’enviern, vias da guaud, plinavant dals dretgs da pasculaziun, da tagliar laina, da bavrar, da sauar e da dretgs sume- gliants vegn determinà tras il dretg chantunal e tras l’isanza locala, uschenavant che quests dretgs n’èn betg reglads en il cas singul.
Art. 740a532 1 Sche plirs autorisads èn participads vi d’in indriz cuminaivel sin basa da la medema servitut e sche nagut auter n’é fixà, èn applitgablas tenor il senn las regulaziuns che valan per cumproprietaris. 2 Il dretg da sortir da la cuminanza cun renunziar a la servitut po vegnir exclus per maximalmain 30 onns tras ina cunvegna stabilida en la furma previsa en il contract da servitut. La cunvegna po vegnir pre- notada en il register funsil.
Art. 741 1 Sch’in indriz è necessari per far diever da la servitut, èsi chaussa dal giudider da mantegnair quest indriz. 2 Sche l’indriz serva er als interess dal proprietari engrevgià, han tuts dus da procurar per il mantegniment en proporziun da lur interess. Ina cunvegna divergenta è lianta per l’acquistader dal bain immobigliar dominant e per l’acquistader dal bain immobigliar engrevgià, sch’ella resulta dals mussaments dal register funsil.533
Art. 742 1 Sche mo ina part dal bain immobigliar vegn duvrada per far diever da la servitut funsila, po il proprietari engrevgià pretender – uschena- vant ch’el cumprova in interess e surpiglia ils custs – che la servitut vegnia dischlocada en in lieu che n’è betg main adattà per il giudider. 2 El ha il dretg da far quai, er sch’il lieu da la servitut è vegnì deter- minà en il register funsil.
532 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
533 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
534 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
4. Tenor il dretg chantunal e tenor l’isanza locala
5. En cas da plirs autorisads
II. Grevezza da mantegniment
III. Disch- locaziun da la servitut534
Cudesch civil svizzer
218
210
3 …535
Art. 743536 1 Sch’il bain immobigliar dominant u il bain immobigliar engrevgià vegn repartì, resta la servitut sin tut las parts. 2 Sche l’execuziun da la servitut sa restrenscha tenor ils mussaments u tenor las circumstanzas sin singulas parts, sto la servitut vegnir annul- lada per las parts betg pertutgadas. 3 La procedura da rectificaziun sa drizza tenor las prescripziuns davart l’annullaziun e davart la midada da las inscripziuns en il register funsil.
Art. 744537
Segund chapitel: La giudida ed autras servituts
Art. 745 1 La giudida po vegnir constituida vi da chaussas moviblas, vi da bains immobigliars, vi da dretgs u vi d’ina facultad. 2 Ella surdat al giudider il dretg da giudair cumplainamain la chaussa, nun che quai saja disponì autramain. 3 La giudida d’in bain immobigliar po vegnir limitada ad ina tscherta part d’in edifizi u dal bain immobigliar.538
Art. 746 1 En cas da chaussas moviblas u da pretensiuns vegn ina giudida con- stituida tras il transferiment a l’acquistader, en cas da bains immobi- gliars tras l’inscripziun en il register funsil. 2 Per l’acquist en cas da chaussas moviblas e da bains immobigliars sco er per l’inscripziun valan las disposiziuns davart la proprietad, nun che quai saja reglà autramain.
535 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
536 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
537 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
538 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da zercl. 2003, en vigur dapi il 1. da schan. 2004 (AS 2003 4121; BBl 2002 4721).
IV. Partiziun d’in bain immobigliar
A. Giudida I. Object
II. Constituziun 1. En general
Cudesch civil svizzer
219
210
Art. 747539
Art. 748 1 La giudida extingua tras l’extincziun cumpletta da sia chaussa ed en cas da bains immobigliars ultra da quai tras l’annullaziun da l’inscrip- ziun ch’è stada necessaria per constituir la giudida. 2 Auters motivs d’extincziun, sco scadenza dal termin, renunzia u mort dal giudider, dattan – en cas da bains immobigliars – al proprietari mo il dretg da laschar annullar l’inscripziun. 3 La giudida legala finescha, cur che ses motiv scroda.
Art. 749 1 La giudida finescha cun la mort dal giudider e per persunas giuridi- cas cun lur dissoluziun. 2 Per talas po ella dentant durar maximalmain 100 onns.
Art. 750 1 Il proprietari n’è betg obligà da restabilir la chaussa extinguida. 2 Sch’el restabilescha la chaussa, vegn er restabilida la giudida. 3 Sche la chaussa extinguida vegn remplazzada, sco en cas da l’expro- priaziun e da l’assicuranza, cuntinuescha la giudida vi da la chaussa remplazzada.
Art. 751 Cur che la giudida è a fin, ha il possessur da restituir la chaussa al proprietari.
Art. 752 1 Il giudider è responsabel per l’extincziun e per la valur reducida da la chaussa, nun ch’el cumprovia che quest donn saja entrà senza sia culpa. 2 El sto remplazzar las chaussas ch’el ha consumà senza esser stà auto- risà. 3 El na sto betg remplazzar la valur reducida da las chaussas, sche quella è vegnida chaschunada tras il diever normal da la chaussa.
539 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122; BBl 1979 II 1191).
2. …
III. Extincziun 1. Motivs
2. Durada
3. Remplazza- ment en cas d’extincziun
4. Restituziun a. Obligaziun
b. Respon- sabladad
Cudesch civil svizzer
220
210
Art. 753 1 Sch’il giudider ha fatg spesas u renovaziuns senza ch’el fiss stà obligà, po el pretender ina indemnisaziun a chaschun da la restituziun, sco in administratur senza mandat. 2 El po prender davent indrizs ch’el ha installà, sch’il proprietari na vul betg indemnisar quels; el è dentant obligà da restabilir il stadi anteriur.
Art. 754 Ils dretgs dal proprietari da vegnir indemnisà per midadas u per reduc- ziuns da la valur da la chaussa sco er ils dretgs dal giudider da vegnir indemnisà per spesas u da prender davent indrizs, suranneschan in onn suenter il di che la chaussa è vegnida restituida.
Art. 755 1 Il giudider ha il dretg da posseder, da duvrar e da giudair la chaussa. 2 El procura per l’administraziun da la chaussa. 3 Faschond diever da quest dretg sto el proceder tenor las reglas d’ina buna administraziun.
Art. 756 1 Fritgs natirals appartegnan al giudider, sch’els èn vegnids madirs durant il temp da giudida. 2 Tgi che ha cultivà in er, ha il dretg che sias spesas vegnian indemni- sadas adequatamain da quel che survegn ils fritgs madirs; l’indemnisa- ziun na dastga dentant betg surpassar la valur dals fritgs madirs. 3 Parts integralas che n’èn ni products ni fritgs restan tar il proprietari da la chaussa.
Art. 757 Tschains da chapitals da giudida ed autras prestaziuns periodicas appartegnan al giudider a partir da quel di che ses dretg cumenza, fin a quel di ch’il dretg finescha, er sch’els ston vegnir pajaids pir pli tard.
Art. 758 1 Il dretg da giudida po vegnir transferì ad ina terza persuna, nun ch’i sa tractia d’in dretg strictamain persunal. 2 Il proprietari ha il dretg da far valair ses dretgs directamain vers la terza persuna.
c. Spesas
5. Surannaziun dals dretgs d’indemnisaziun
IV. Cuntegn 1. Dretgs dal giudider a. En general
b. Fritgs natirals
c. Tschains
d. Trans- feribilitad
Cudesch civil svizzer
221
210
Art. 759 Il proprietari po far protesta cunter mintga diever illegal e cunter min- tga diever che na correspunda betg a la natira da la chaussa.
Art. 760 1 Il proprietari ha il dretg da pretender ina garanzia dal giudider, uschespert ch’el po cumprovar ina periclitaziun da ses dretgs. 2 Senza questa cumprova e gia avant la surdada da la chaussa po el pretender ina garanzia, sche chaussas consumablas u sche vaglias èn l’object da la giudida. 3 Per garantir las vaglias basti da deponer quellas.
Art. 761 1 Il dretg da garanzia n’exista betg vers quel che ha regalà la chaussa al proprietari cun sa resalvar la giudida da quella. 2 En cas da la giudida legala è il dretg da garanzia suttamess a las disposiziuns spezialas da la relaziun giuridica respectiva.
Art. 762 Sch’il giudider na presta betg la garanzia entaifer il termin adequat fixà per quest intent u sch’el na desista betg da far illegalmain diever da la chaussa malgrà la protesta dal proprietari, al sto il derschader retrair ad interim il possess da la chaussa ed ordinar ina curatella.
Art. 763 Il proprietari ed il giudider han il dretg da pretender da tut temp ch’i vegnia fatg in inventari public da las chaussas da la giudida sin custs cuminaivels.
Art. 764 1 Il giudider ha da mantegnair la substanza da la chaussa ed ha da far da sai anor meglieraziuns e renovaziuns che appartegnan al mantegni- ment ordinari. 2 Sche lavurs e mesiras pli impurtantas daventan necessarias per man- tegnair la chaussa, sto il giudider infurmar il proprietari e tolerar las lavurs e las mesiras. 3 Sch’il proprietari n’interprenda betg il necessari, po il giudider pren- der sez las mesiras necessarias sin donn e cust dal proprietari.
2. Dretgs dal proprietari a. Surveglianza
b. Garanzia
c. Garanzia en cas da donaziuns e da giudida legala
d. Consequenza da la mancanza da la garanzia
3. Obligaziun d’inventarisar
4. Obligaziuns dal giudider a. Mantegniment da la chaussa
Cudesch civil svizzer
222
210
Art. 765 1 Las spesas per il mantegniment ordinari e per l’administraziun da la chaussa, ils tschains per ils debits da chapital ch’engrevgeschan la chaussa sco er las taglias e las taxas vegnan surpigliadas dal giudider en proporziun cun la durada da ses dretg. 2 Sche las taglias e las taxas vegnan incassadas tar il proprietari, al sto il giudider indemnisar en la medema dimensiun. 3 Tut las autras grevezzas porta il proprietari; el dastga dentant duvrar chaussas da la giudida per quest intent, sch’il giudider n’al paja betg – sin dumonda – anticipadamain e gratuitamain ils meds finanzials ne- cessaris.
Art. 766 Sch’ina facultad è suttamessa a la giudida, sto il giudider tschainsir ils debits da chapital; sche las circumstanzas giustifitgeschan dentant quai, po el pretender da vegnir deliberà da questa obligaziun tras quai che la giudida vegn restrenschida sin il surpli da las valurs da facultad che resta suenter avair pajà ils debits.
Art. 767 1 Il giudider sto assicurar la chaussa a favur dal proprietari cunter fieu e cunter auters privels, uschenavant che questa assicuranza vegn quin- tada – tenor l’isanza locala – tar las obligaziuns d’ina buna administra- ziun. 2 En quest cas ston las premias d’assicuranza vegnir surpigliadas dal giudider per la durada da sia giudida; quai vala er, sch’ina chaussa gia assicurada vegn suttamessa a la giudida.
Art. 768 1 Il giudider d’in bain immobigliar sto guardar che la moda e maniera da la giudida n’exploteschia betg il bain immobigliar sur la mesira ordinaria. 2 Ils fritgs ch’èn vegnids racoltads sur questa mesira appartegnan al proprietari.
Art. 769 1 Vi da la destinaziun economica dal bain immobigliar na dastga il giudider far naginas midadas che han in dischavantatg considerabel per il proprietari. 2 La chaussa sezza na dastga el ni transfurmar ni midar essenzialmain.
b. Spesas dal mantegniment e dal diever
c. Tschains en cas da giudida d’ina facultad
d. Assicuranza
V. Cas spezials 1. Bains immobigliars a. Fritgs
b. Destinaziun economica
Cudesch civil svizzer
223
210
3 Novas chavas da crappa, da marna, da turba e chavas sumegliantas dastga el explotar mo, suenter ch’el ha infurmà il proprietari, e mo sut la premissa che la destinaziun economica dal bain immobigliar na vegnia betg midada essenzialmain qua tras.
Art. 770 1 Il giudider d’in guaud po giudair quel en il rom d’in plan d’utilisa- ziun ordinari. 2 Tant il proprietari sco er il giudider pon pretender ch’il guaud vegnia giudì tenor in plan che tegna quint da lur dretgs. 3 Sch’il guaud vegn explotà considerablamain sur la mesira en consequenza da stemprà, da navadas, d’incendi, d’invasiun d’insects u per auters motivs, sto l’explotaziun vegnir reducida per reparar suc- cessivamain il donn u sto il plan d’utilisaziun vegnir adattà a las novas relaziuns; il retgav da l’explotaziun sur la mesira sto dentant vegnir investì uschia ch’el porta tschains e serva a gulivar la perdita.
Art. 771 Las disposiziuns davart la giudida dals guauds vegnan applitgadas analogamain per la giudida da chaussas, da las qualas l’utilisaziun consista en l’explotaziun da parts integralas dal terren, sco en spezial da minieras.
Art. 772 1 Il giudider daventa proprietari da chaussas consumablas, nun che quai saja disponì autramain; el sto dentant indemnisar la valur che las chaussas avevan al cumenzament da la giudida. 2 Sche autras chaussas moviblas vegnan surdadas sin basa d’ina stimaziun, po il giudider disponer libramain da talas, nun che quai saja disponì autramain; sch’el fa diever da quest dretg, sto el dentant indemnisar la valur da las chaussas. 3 Installaziuns agriculas, scossas, magasins e chaussas sumegliantas pon vegnir indemnisads tras chaussas da la medema spezia e da la medema qualitad.
Art. 773 1 Il giudider da pretensiuns po incassar il retgav da quellas. 2 Desditgas al debitur sco er disposiziuns davart vaglias ston vegnir fa- tgas dal creditur e dal giudider; desditgas dal debitur ston vegnir fatgas vers il creditur e vers il giudider.
c. Guaud
d. Minieras
2. Chaussas consumablas e stimadas
3. Pretensiuns a. Cuntegn
Cudesch civil svizzer
224
210
3 Il creditur ed il giudider han il dretg da pretender in da l’auter il con- sentiment a las mesiras che appartegnan ad ina buna administraziun, en cas che la pretensiun è periclitada.
Art. 774 1 Sch’il debitur n’è betg autorisà da far la restituziun al creditur u al giudider, ha el ubain da pajar a tuts dus cuminaivlamain ubain da deponer la prestaziun. 2 La chaussa da la prestaziun, sco en spezial il chapital restituì, è sutta- messa a la giudida. 3 Tant il creditur sco er il giudider pon pretender ch’ils chapitals vegnian investids en moda segira ed uschia ch’els portan tschains.
Art. 775 1 Entaifer 3 mais suenter il cumenzament da la giudida ha il giudider il dretg da pretender la cessiun da las pretensiuns e da las vaglias ch’èn suttamessas a sia giudida. 2 Sche la cessiun ha lieu, sto el star bun vers il vegl creditur per la valur che las pretensiuns e las vaglias avevan il mument da la cessiun e pajar ina garanzia fin a quest import, nun ch’i vegnia desistì da quai. 3 Sch’i na vegn betg desistì d’ina garanzia, ha il transferiment lieu pir cun la prestaziun da la garanzia.
Art. 776 1 Il dretg d’abitar consista da l’autorisaziun d’abitar en in edifizi u en ina part d’in edifizi. 2 El è intransferibel ed inertabel. 3 El è suttamess a las disposiziuns da la giudida, nun che la lescha disponia autramain.
Art. 777 1 Il dretg d’abitar vegn fixà en general tenor ils basegns persunals dal giudider. 2 Il giudider dastga dentant recepir en l’abitaziun ses confamigliars e ses cunabitants, nun ch’il dretg saja limità expressivamain a sia per- suna. 3 Sch’il dretg d’abitar è limità ad ina part d’in edifizi, po il giudider far cundiever dals indrizs ch’èn destinads al diever cuminaivel.
b. Restituziun e reinvestiziun
c. Dretg sin cessiun
B. Dretg d’abitar I. En general
II. Cuntegn dal dretg d’abitar
Cudesch civil svizzer
225
210
Art. 778 1 Sch’il giudider ha in dretg d’abitar exclusiv, porta el las grevezzas dal mantegniment ordinari. 2 Sch’el ha mo in dretg da cundiever, sto il proprietari purtar ils custs da mantegniment.
Art. 779 1 In bain immobigliar po vegnir engrevgià cun ina servitut ch’insatgi survegnia il dretg da construir u da mantegnair in edifizi sur u sut terra. 2 Quest dretg è transferibel ed ertabel, nun che quai saja vegnì reglà autramain. 3 Sch’il dretg da construcziun è independent e permanent, po el vegnir inscrit en il register funsil sco bain immobigliar.
Art. 779a541 1 L’act giuridic per constituir in dretg da construcziun è mo valaivel, sch’el è vegnì fatg tras ina documentaziun publica. 2 Sch’il tschains dal dretg da construcziun ed eventualas autras dispo- siziuns contractualas duain vegnir prenotadas en il register funsil, èn els mo valaivels, sche la prenotaziun è vegnida fatga tras ina docu- mentaziun publica.
Art. 779b542 1 Las disposiziuns contractualas davart il cuntegn e davart la dimen- siun dal dretg da construcziun, sco en spezial davart la situaziun, davart la structura, davart l’extensiun e davart l’intent dals edifizis sco er davart l’utilisaziun da surfatschas betg surbajegiadas che vegnan duvradas per exequir il dretg da construcziun èn liantas per mintga persuna che acquista il dretg da construcziun ed il bain immobigliar engrevgià.
540 Versiun da la marginala tenor la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
541 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969), versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
542 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
543 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
III. Grevezzas
C. Dretg da construcziun I. Object ed inscripziun en il register funsil540
II. Act giuridic
III. Cuntegn, dimensiun e prenotaziun543
Cudesch civil svizzer
226
210
2 Ulteriuras disposiziuns contractualas pon vegnir prenotadas en il register funsil, sche las partidas fixeschan quai uschia.544
Art. 779c545
Sch’il dretg da construcziun extingua, van ils edifizis existents al pro- prietari dal bain immobigliar e daventan parts integralas da quest bain immobigliar.
Art. 779d546 1 Per ils edifizis che returnan ad el, ha il proprietari dal bain immobi- gliar da prestar ina indemnisaziun adequata al giudider vertent dal dretg da construcziun; questa indemnisaziun è dentant ina garanzia per las pretensiuns existentas dals crediturs, als quals il dretg da construc- ziun era impegnà; perquai na dastga ella betg vegnir pajada senza lur consentiment al giudider dal dretg da construcziun da fin ussa. 2 Sche l’indemnisaziun na vegn ni pajada ni garantida, po il giudider vertent dal dretg da construcziun u in creditur, al qual il dretg da con- strucziun era impegnà, pretender ch’i vegnia inscrit – empè dal dretg da construcziun annullà – in dretg da pegn immobigliar dal medem rang per segirar la pretensiun d’indemnisaziun. 3 L’inscripziun sto vegnir fatga il pli tard 3 mais suenter l’extincziun dal dretg da construcziun.
Art. 779e547
Art. 779f548
Sch’il giudider vertent dal dretg da construcziun surpassa gravanta- main ses dretg real u violescha gravantamain obligaziuns contractua- las, po il proprietari dal bain immobigliar procurar per il return antici- pà, pretendend ch’il dretg da construcziun vegnia transferì ad el cun tut ils dretgs e cun tut las grevezzas.
544 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
545 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
546 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
547 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
548 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
IV. Conse- quenzas da la scadenza 1. Return al proprietari
2. Indemnisaziun
V. Return anticipà al proprietari 1. Premissas
Cudesch civil svizzer
227
210
Art. 779g549 1 Il dretg da return al proprietari po vegnir exequì mo, sch’i vegn pre- stada ina indemnisaziun adequata per ils edifizis returnants; per calcu- lar questa indemnisaziun po il cumportament culpaivel dal giudider dal dretg da construcziun vegnir resguardà sco motiv da reducziun. 2 Il dretg da construcziun vegn transferì sin il proprietari dal bain im- mobigliar pir, cur che l’indemnisaziun è pajada u garantida.
Art. 779h550
Las prescripziuns davart l’execuziun dal dretg da return al proprietari èn applitgablas per mintga dretg ch’il proprietari dal bain immobigliar ha resalvà per abolir u per retransferir anticipadamain il dretg da con- strucziun, en cas ch’il giudider dal dretg da construcziun violescha sias obligaziuns.
Art. 779i551 1 Per segirar il tschains dal dretg da construcziun è il proprietari dal bain immobigliar autorisà vers mintga giudider dal dretg da construc- ziun da constituir in dretg da pegn da maximalmain trais prestaziuns annualas sin il dretg da construcziun inscrit en il register funsil. 2 Sche la cuntraprestaziun n’è betg fixada en prestaziuns annualas egualas, po il dretg da pegn legal vegnir constituì per l’import che re- preschenta trais prestaziuns annualas, sche la cuntraprestaziun vegniss repartida egualmain.
Art. 779k552 1 Il dretg da pegn po vegnir inscrit da tut temp uschè ditg ch’il dretg da construcziun exista, ed el na vegn betg annullà en cas d’ina utilisa- ziun sfurzada. 2 Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart la con- stituziun d’in dretg da pegn da mastergnants da construcziun.
549 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
550 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
551 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
552 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
2. Execuziun dal dretg da return al proprietari
3. Auters cas d’applicaziun
VI. Garanzia per il tschains dal dretg da construcziun 1. Dretg da constituir in dretg da pegn
2. Inscripziun
Cudesch civil svizzer
228
210
Art. 779l553 1 Il dretg da construcziun po vegnir constituì sco dretg independent per ina durada da maximalmain 100 onns. 2 En la furma prescritta per la constituziun po el vegnir prolungà da tut temp per ina nova durada da maximalmain 100 onns; in’obligaziun surpigliada precedentamain per quest intent n’è dentant betg lianta.
Art. 780 1 Il dretg sin ina funtauna d’in bain immobigliar ester engrevgescha quest bain immobigliar cun la servitut da laschar prender e manar davent l’aua da questa funtauna. 2 Quest dretg è transferibel ed ertabel, nun che quai saja vegnì reglà autramain. 3 Sch’il dretg da funtauna è independent e permanent, po el vegnir inscrit en il register funsil sco bain immobigliar.
Art. 781 1 In bain immobigliar po vegnir engrevgià cun servituts d’in auter cun- tegn a favur da mintga persuna u communitad, uschenavant che quest bain immobigliar po servir ad insatgi per in tschert diever, sco per exercizis da tir u per passadi. 2 Sch’i n’è betg vegnì reglà autramain, èn questas servituds intrans- feriblas, e lur cuntegn sa drizza tenor ils basegns ordinaris dals giudi- ders. 3 Dal rest èn ellas suttamessas a las disposiziuns davart las servituts funsilas.
Art. 781a554
Per giudiders d’ina servitut inscrits en il register funsil valan tenor il senn las disposiziuns davart las mesiras giudizialas en cas ch’il pro- prietari è nunchattabel u sch’i mancan ils organs prescrits d’ina persu- na giuridica u d’in auter subject giuridic.
553 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da mars 1965, en vigur dapi il 1. da fan. 1965 (AS 1965 445; BBl 1963 I 969).
554 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
VII. Durada maximala
D. Dretg da funtauna
E. Autras servituts
F. Mesiras giudizialas
Cudesch civil svizzer
229
210
Terz chapitel: Las grevezzas funsilas
Art. 782 1 La grevezza funsila oblighescha il proprietari actual d’in bain immo- bigliar da far ina prestaziun a favur d’in giudider; per questa presta- ziun sto el star bun sulettamain cun il bain immobigliar. 2 Sco giudider po vegnir designà il proprietari actual d’in auter bain immobigliar. 3 Cun resalva da las grevezzas funsilas da dretg public dastga ina grevezza funsila mo cuntegnair ina prestaziun che resulta da la natira economica dal bain immobigliar engrevgià u ch’è destinada als ba- segns economics d’in bain immobigliar dominant.555
Art. 783 1 Per constituir ina grevezza funsila dovri ina inscripziun en il register funsil. 2 L’inscripziun sto inditgar in tschert import en munaida naziunala sco sia valur totala; en cas da prestaziuns periodicas correspunda quest import – cun resalva d’ina autra cunvegna – a ventg prestaziuns an- nualas. 3 Per l’acquist e per l’inscripziun valan las disposiziuns davart la proprietad funsila, nun che quai saja reglà autramain.
Art. 784556
Per la constituziun da las grevezzas funsilas da dretg public e per lur effect envers terzas persunas da buna fai èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart il dretg da pegn legal dal dretg chantunal.
Art. 785557
Art. 786 1 La grevezza funsila extingua tras l’annullaziun da l’inscripziun sco er tras la perdita totala dal bain immobigliar engrevgià.
555 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
556 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
557 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
A. Object
B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun e moda d’acquist
2. Grevezzas funsilas da dretg public
II. Extincziun 1. En general
Cudesch civil svizzer
230
210
2 La renunzia, la deliberaziun u auters motivs d’extincziun dattan al proprietari engrevgià il dretg da pretender dal giudider che l’inscrip- ziun vegnia annullada.
Art. 787 1 Il creditur po pretender la deliberaziun da la grevezza funsila sin basa d’ina cunvegna e plinavant:558
1.559 sch’il bain immobigliar engrevgià vegn partì ed el n’accepta betg il spustament dal debit sin las differentas parts.
2. sch’il proprietari reducescha la valur dal bain immobigliar senza porscher autras garanzias sco indemnisaziun;
3. sch’il debitur è en retard cun trais prestaziuns annualas. 2 Sch’il creditur pretenda la deliberaziun pervia da la partiziun dal bain immobigliar, sto el desdir – observond in termin dad 1 onn – la grevezza funsila entaifer 1 mais suenter ch’il spustament ha survegnì vigur legala.560
Art. 788 1 Il debitur po pretender la deliberaziun sin basa d’ina cunvegna e pli- navant:
1. sch’il giudider n’observa betg il contract davart la constituziun da la grevezza funsila;
2. 30 onns suenter la constituziun da la grevezza funsila, e quai er, sch’igl era vegnida fixada ina durada pli lunga u perpetna.
2 Sche la deliberaziun ha lieu suenter 30 onns, sto ella vegnir desditga en mintga cas 1 onn ordavant. 3 Questa deliberaziun è exclusa, sche la grevezza funsila è colliada cun in’autra servitut funsila da durada perpetna.
Art. 789 La deliberaziun ha lieu per l’import ch’è inscrit en il register funsil sco valur totala da la grevezza funsila, nun ch’i vegnia cumprovà che la grevezza funsila haja en realitad ina valur pli pitschna.
558 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
559 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
560 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
2. Deliberaziun a. Tras il creditur
b. Tras il debitur
c. Pretsch da deliberaziun
Cudesch civil svizzer
231
210
Art. 790 1 La grevezza funsila na surannescha betg. 2 La singula prestaziun è suttamessa a la surannaziun a partir dal mument ch’ella daventa in debit persunal dal proprietari engrevgià.
Art. 791 1 Il creditur da la grevezza funsila n’ha betg ina pretensiun persunala cunter il debitur, mabain mo il dretg da vegnir cuntentà per la valur dal bain immobigliar engrevgià. 2 La singula prestaziun daventa dentant in debit persunal 3 onns suen- ter ch’ella è scadida, e per quest debit persunal na sto il bain immobi- gliar betg pli star bun.
Art. 792 1 Sch’il bain immobigliar mida proprietari, daventa l’acquistader senz’auter debitur da la grevezza funsila. 2 Sch’il bain immobigliar vegn partì, daventan ils proprietaris da las parts ils debiturs da la grevezza funsila. Il debit vegn repartì sin las parts tenor las disposiziuns davart l’ipoteca.561
Ventgadusavel titel: Il pegn immobigliar Emprim chapitel: Disposiziuns generalas
Art. 793 1 Il pegn immobigliar vegn constituì en furma d’ina ipoteca u d’ina brev ipotecara.562 2 En in’autra furma na po il pegn immobigliar betg vegnir constituì.
Art. 794 1 Tar la constituziun dal pegn immobigliar sto l’import da la preten- siun vegnir inditgà en mintga cas en munaida naziunala. 2 Sch’i sa tracta d’ina obligaziun da valur nundeterminada, sto vegnir inditgada ina summa maximala, fin a la quala il bain immobigliar sto star bun per tut las pretensiuns dal creditur.
561 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
562 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
3. Surannaziun
C. Cuntegn I. Dretg dal creditur
II. Obligaziun dal debitur
A. Premissas I. Spezias
II. Furma da la pretensiun 1. Import
Cudesch civil svizzer
232
210
Art. 795 1 Las partidas pon sa cunvegnir libramain davart il tschains, observond ils limits fixads per cumbatter tschains abusivs. 2 La legislaziun chantunala po fixar il tschains maximal che dastga ve- gnir stabilì per pretensiuns ch’èn garantidas tras pegns immobigliars.
Art. 796 1 Il pegn immobigliar po vegnir constituì mo sin bains immobigliars ch’èn inscrits en il register funsil. 2 Ils chantuns pon scumandar u suttametter a prescripziuns spezialas l’impegnaziun da terren e da funs public, d’alps u da pastgiras ch’èn proprietad da corporaziuns sco er ils dretgs da giudida ch’èn colliads cun quai.
Art. 797 1 Il bain immobigliar engrevgià sto vegnir designà cleramain tar la constituziun dal pegn immobigliar. 2 Parts d’in bain immobigliar na pon betg vegnir impegnadas avant che sia partiziun è inscritta en il register funsil.
Art. 798 1 Plirs bains immobigliars pon vegnir impegnads per la medema pretensiun, sch’els appartegnan al medem proprietari u a cundebiturs solidarics. 2 En tut ils auters cas, nua che plirs bains immobigliars vegnan impe- gnads per la medema pretensiun, sto mintgin vegnir engrevgià cun ina part determinada da la pretensiun. 3 Questas parts sa drizzan tenor la valur dals singuls bains immobi- gliars, nun ch’i saja vegnì reglà autramain.
Art. 798a563
Per impegnar bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 1991564 davart il dretg funsil puril.
Art. 799 1 Il pegn immobigliar vegn constituì cun l’inscripziun en il register funsil, cun resalva da las excepziuns fixadas da la lescha.
563 Integrà tras l’art. 92 cifra 1 da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1410; BBl 1988 III 953).
564 SR 211.412.11
2. Tschains
III. Bain immobigliar 1. Bains impegnabels
2. Designaziun a. En cas d’in sulet bain immobigliar
b. En cas da plirs bains immobigliars
3. Bains immobigliars agriculs
B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun
Cudesch civil svizzer
233
210
2 L’act giuridic per constituir in pegn immobigliar è mo valaivel, sch’el è vegnì fatg tras ina documentaziun publica.565
Art. 800 1 Sch’in bain immobigliar è en cumproprietad da plirs, po mintgin da quels impegnar sia part. 2 Sch’in bain immobigliar è en proprietad cuminaivla, po el vegnir impegnà mo en sia totalitad ed en num da tut ils proprietaris.
Art. 801 1 Il pegn immobigliar extingua tras l’annullaziun da l’inscripziun sco er tras la perdita totala dal bain immobigliar. 2 La perdita dal bain immobigliar en consequenza d’ina expropriaziun vegn reglada dal dretg d’expropriaziun da la Confederaziun e dals chantuns.
Art. 802 1 En cas d’arrundaziuns dal terren che vegnan exequidas en coopera- ziun u sut la surveglianza d’autoritads publicas vegnan ils dretgs da pegn immobigliar, ch’existan per ils bains immobigliars che vegnan cedids, transferids sin ils bains immobigliars ch’èn vegnids attribuids da nov senza ch’els midian il rang vertent. 2 Sch’in sulet bain immobigliar remplazza plirs singuls bains immobi- gliars ch’èn impegnads cun diversas pretensiuns u che n’èn betg im- pegnads tuts, ston ils dretgs da pegn immobigliar vegnir transferids sin l’entir nov bain immobigliar, mantegnend tant sco pussaivel il rang vertent.
Art. 803 Il debitur po cumprar ora ils pegns immobigliars ch’èn constituids sin bains immobigliars e ch’èn cumpigliads en in’arrundaziun dal terren; el po far valair quest dretg il mument che questa fatschenta vegn exe- quida cun in termin da desditga da 3 mais.
Art. 804 1 Sch’i vegn pajada ina indemnisaziun per bains immobigliars im- pegnads, sto l’import vegnir repartì sin ils crediturs tenor lur rang u, sch’els han il medem rang, tenor la grondezza da lur pretensiun.
565 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
2. En cas da proprietad cuminaivla
II. Extincziun
III. En cas d’ina arrundaziun dal terren 1. Transferiment dals dretgs da pegn
2. Desditga tras il debitur
3. Indemnisaziun en daners
Cudesch civil svizzer
234
210
2 Senza il consentiment dals crediturs na dastga l’indemnisaziun betg vegnir pajada al debitur sez, uschespert ch’ella importa dapli che la ventgavla part da la pretensiun impegnada u uschespert ch’il nov bain immobigliar na porscha betg pli ina garanzia suffizienta.
Art. 805 1 Il pegn immobigliar engrevgescha il bain immobigliar cun tut sias parts integralas e cun tut sias parts accessoricas. 2 Las chaussas ch’èn vegnidas designadas expressivamain sco parts accessoricas en l’act d’impegnaziun e ch’èn vegnidas remartgadas sco talas en il register funsil, sco maschinas ed il mobigliar d’in hotel, valan sco parts accessoricas, uschè ditg ch’i na vegn betg cumprovà ch’ellas na possian – tenor lescha – betg posseder questa qualitad. 3 Ils dretgs da terzas persunas vi da las parts accessoricas restan resal- vads.
Art. 806 1 Sch’il bain immobigliar impegnà è dà en locaziun u a fittanza, cumpiglia il pegn immobigliar er ils tschains da locaziun e da fittanza ch’èn s’accumulads dapi ch’il debitur ha pretendi la scussiun per reali- sar il pegn immobigliar u dapi ch’il concurs è vegnì declerà al debitur fin ch’il bain vegn realisà. 2 Quest dretg da pegn immobigliar po vegnir fatg valair vers ils debi- turs dal tschains pir a partir dal mument ch’els èn vegnids orientads da la scussiun u ch’il concurs è stà publitgà. 3 Acts giuridics, tras ils quals il proprietari dispona da tschains da lo- caziun e da fittanza che n’èn anc betg scrudads, sco er la sequestraziun da tals tras auters crediturs, n’han betg forza e vigur vers il creditur ipotecar che ha – avant ch’ils tschains scrodian – pretendì la scussiun per pudair realisar ses pegn.
Art. 807 Las pretensiuns garantidas tras in pegn immobigliar ed inscrittas en il register funsil na suranneschan betg.
Art. 808 1 Sch’il proprietari reducescha la valur da la chaussa impegnada, po il creditur dumandar dal derschader ch’el dettia il cumond da tralaschar mintga ulteriur act nuschaivel. 2 Il creditur po vegnir autorisà dal derschader da prender las mesiras adequatas; el po prender talas er senza autorisaziun, sch’i nascha in privel dal retard.
C. Effect I. Dimensiun da la garanzia ipotecara
II. Tschains da locaziun e da fittanza
III. Surannaziun
IV. Mesiras da precauziun 1. En cas da reducziuns da la valur a. Scumond ed agid a sasez
Cudesch civil svizzer
235
210
3 Per ils custs chaschunads qua tras po el pretender ina indemnisaziun dal proprietari ed el posseda per quai in dretg da pegn vi dal bain im- mobigliar. Quest dretg da pegn na sto betg vegnir inscrit en il register funsil ed ha la preferenza vers tut las autras grevezzas inscrittas.566 4 Sche l’import dal dretg da pegn surpassa 1000 francs e sche quel na vegn betg inscrit en il register funsil entaifer 4 mais suenter la termina- ziun da las mesiras, na po el betg vegnir fatg valair vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil.567
Art. 809 1 Sche la valur dal bain immobigliar è vegnida reducida, po il creditur pretender dal debitur che ses dretgs vegnian garantids u che la chaussa vegnia restabilida sco ch’ella era. 2 Sch’i smanatscha il privel d’ina reducziun da la valur, po el preten- der la garanzia. 3 Sch’i na vegn betg satisfatg a la pretensiun entaifer in termin ch’è vegnì fixà dal derschader, po il creditur pretender in pajament dal debit en ratas ch’è suffizient per satisfar a la garanzia.
Art. 810 1 Sche la valur dal bain immobigliar è vegnida reducida senza ch’il proprietari saja la culpa, po il creditur pretender la garanzia u in paja- ment en ratas mo uschenavant ch’il proprietari è indemnisà per il donn. 2 Il creditur ha dentant il dretg da pretender las mesiras necessarias per eliminar u per impedir la reducziun da la valur. Per ils custs chaschu- nads na po el betg far star bun il proprietari persunalmain, el ha den- tant il dretg d’in pegn immobigliar. Quest dretg da pegn na sto betg vegnir inscrit en il register funsil ed ha la preferenza vers tut las autras grevezzas inscrittas.568 3 Sche l’import dal dretg da pegn surpassa 1000 francs e sche quel na vegn betg inscrit en il register funsil entaifer 4 mais suenter la termina-
566 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
567 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
568 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
b. Garanzia, restabiliment, pajament en ratas
2. Reducziun da la valur senza culpa dal proprietari
Cudesch civil svizzer
236
210
ziun da las mesiras, na po el betg vegnir fatg valair vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil.569
Art. 811 Sch’il proprietari alienescha ina part dal bain immobigliar, che sto vegnir valità sin main che in ventgavel da la pretensiun impegnada, na po il creditur betg impedir che questa part vegnia deliberada dal pegn, uschespert ch’i vegn fatg in pajament en ratas proporziunal u usche- spert ch’il rest dal bain immobigliar porscha anc ina garanzia suffi- zienta.
Art. 812 1 Il proprietari na po betg desister en moda lianta dal dretg da sutta- metter il bain immobigliar impegnà ad ulteriuras grevezzas. 2 Sch’i vegn – suenter ch’il pegn immobigliar è constituì – messa ina servitut u ina grevezza immobigliara sin il bain immobigliar, senza ch’il creditur haja dà ses consentiment, ha il pegn immobigliar la pre- ferenza vers la grevezza posteriura, e quella vegn extinguida en il regi- ster funsil, sch’ella donnegescha il creditur en cas ch’il bain impegnà vegn realisà. 3 Tgi che ha il dretg da la servitut u da la grevezza immobigliara, po dentant pretender che lur valur vegnia pajada ad el or dal retgav da la realisaziun, avant ch’ins cuntentia crediturs registrads pir suenter.
Art. 813 1 La garanzia furnida tras il pegn immobigliar è limitada al post da pegn ch’è vegnì inditgà tar l’inscripziun. 2 Ils dretgs da pegn immobigliar pon vegnir constituids en il segund rang u en in auter rang cun la cundiziun che l’inscripziun en il register funsil mantegnia la precedenza per ina summa determinada.
Art. 814 1 Sch’in bain immobigliar è engrevgià cun pegns immobigliars da dif- ferents rangs, na po il creditur ipotecar dal rang suandant betg preten- der da pudair s’avanzar al post ch’è daventà liber pervia da l’extinc- ziun dal pegn immobigliar precedent. 2 En il lieu dal pegn extinguì poi vegnir constituì in auter pegn immo- bigliar.
569 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
3. Alienaziun da pitschnas parcellas
V. Ulteriuras grevezzas
VI. Post da pegn 1. Effects
2. Relaziun tranter ils posts da pegn
Cudesch civil svizzer
237
210
3 Cunvegnas che dattan il dretg ad in creditur ipotecar da s’avanzar en il post d’in anteriur pegn immobigliar han mo alura in effect real, sch’ellas èn vegnidas prenotadas en il register funsil.
Art. 815 Sch’in pegn immobigliar è vegnì constituì en in rang posteriur senza ch’i saja avant maun in rang precedent, u sch’in debitur n’ha betg disponì d’in titel ipotecar anteriur u sche la pretensiun anteriura n’im- porta betg la summa registrada, vegn il retgav, che vegn obtegnì tras la realisaziun dal bain immobigliar, attribuì als crediturs effectivs tenor il rang da lur pegn immobigliar senza resguardar ils posts da pegn libers.
Art. 816 1 Il creditur ha il dretg da vegnir pajà or dal retgav ch’è vegnì realisà per il bain immobigliar, nun ch’el vegnia cuntentà autramain. 2 La cunvegna, tenor la quala il creditur duai daventar proprietari dal bain impegnà, sch’el na survegn betg in pajament, è nunvalaivla. 3 Sche plirs bains immobigliars èn impegnads per la medema preten- siun, sto la scussiun per la realisaziun dal pegn immobigliar sa drizzar a medem temp vers tut ils bains; la realisaziun vegn dentant exequida tenor l’ordinaziun da l’uffizi da scussiun mo uschenavant ch’ella è ne- cessaria.
Art. 817 1 Il retgav da la vendita dal bain immobigliar vegn repartì sin ils credi- turs ipotecars tenor lur rang. 2 Crediturs dal medem rang han tranter els il dretg d’in pajament pro- porziunal a lur dabun.
Art. 818 1 Il pegn immobigliar porscha garanzia al creditur:
1. per il chapital; 2. per ils custs da la scussiun e per ils tschains da retard; 3.570 per trais tschains annuals ch’èn scrudads il mument da la de-
cleraziun da concurs u da la dumonda per la realisaziun dal pegn immobigliar, sco er per il tschains che curra dapi l’ultim termin da pajament; tar la brev ipotecara vegnan garantids mo ils tschains effectivamain debitads.
570 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
3. Posts da pegn libers
VII. Realisaziun dal pegn 1. Moda da la realisaziun
2. Repartiziun dal retgav
3. Dimensiun da la garanzia
Cudesch civil svizzer
238
210
2 Il tschains ch’è vegnì fixà oriundamain na dastga betg vegnir aug- mentà sin pli che 5 pertschient, sche quai è a disfavur dals crediturs ipotecars posteriurs.
Art. 819571 1 Sch’il creditur ha pajà las expensas necessarias per conservar la chaussa impegnada, en spezial las premias d’assicuranza ch’èn debi- tadas dal proprietari, ha el il dretg d’in pegn immobigliar. Quest dretg da pegn na sto betg vegnir inscrit en il register funsil ed ha la prefe- renza vers tut las autras grevezzas inscrittas. 2 Sche l’import dal dretg da pegn surpassa 1000 francs e sche quel na vegn betg inscrit en il register funsil entaifer 4 mais suenter la realisa- ziun da l’act en dumonda, na po el betg vegnir fatg valair vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil.
Art. 820 1 Sche la valur d’in bain immobigliar rural crescha pervia d’ina meglieraziun dal terren che vegn exequida cun la cooperaziun d’auto- ritads publicas, po il proprietari constituir – per sia part dals custs vi da quai – a favur da ses creditur in pegn immobigliar che vegn inscrit en il register funsil e che ha la preferenza vers tut las autras grevezzas registradas. 2 Il proprietari dastga constituir in tal pegn immobigliar maximalmain per dus terzs da sia part dals custs, sche la meglieraziun dal terren è vegnida fatga senza subvenziuns dal stadi.
Art. 821 1 Sche la meglieraziun dal terren è vegnida fatga senza subvenziuns dal stadi, sto il debit vegnir amortisà tras pajaments annuals d’almain 5 pertschient da la summa da pegn registrada. 2 Il dretg da pegn extingua tant per la pretensiun sco er per ils paja- ments annuals suenter 3 onns dapi lur scadenza; ils crediturs posteriurs s’avanzan alura mintgamai tenor lur rang.
Art. 822 1 Sch’ina summa d’assicuranza scada, dastga ella vegnir pajada al pro- prietari dal bain immobigliar assicurà mo cun il consentiment da tut ils crediturs ipotecars.
571 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
4. Garanzia per expensas necessarias
VIII. Dretg da pegn per meglieraziuns dal terren 1. Prioritad
2. Amortisaziun dal debit e fin dal dretg da pegn
IX. Dretg sin la summa d’assicuranza
Cudesch civil svizzer
239
210
2 Sch’i vegn dentant dada ina garanzia suffizienta, po la summa vegnir surdada al proprietari, per ch’el possia restabilir il bain immobigliar engrevgià. 3 Dal rest restan resalvadas las prescripziuns dals chantuns concernent l’assicuranza cunter fieu.
Art. 823572
En quels cas che la lescha prevesa ina intervenziun persunala da vart dal creditur da pegn immobigliar e sch’ina tala è urgenta, po la dretgi- ra decretar – sin dumonda dal debitur u d’autras persunas participadas – las mesiras necessarias, sch’ins na po betg identifitgar il creditur u sche ses domicil n’è betg enconuschent.
Segund chapitel: L’ipoteca
Art. 824 1 L’ipoteca po vegnir constituida per garantir ina pretensiun da tge na- tira ch’i saja, pia tant ina pretensiun preschenta, ina per il futur sco er ina mo eventuala. 2 Il bain immobigliar engrevgià na dovra betg esser la proprietad dal debitur.
Art. 825 1 L’ipoteca obtegna in post da pegn determinà en il register funsil, e quai er en cas da pretensiuns d’ina summa variabla u nundeterminada, ed ella mantegna il rang registrà malgrà la variaziun da la pretensiun garantida. 2 Concernent sia ipoteca po il creditur dumandar in extract dal register funsil; quest extract ha dentant mo la qualitad d’in mussament e betg d’ina vaglia. 3 Quest extract po vegnir remplazzà tras la conferma da l’inscripziun en il contract.
Art. 826 Sche la pretensiun n’exista betg pli, po il proprietari dal bain immobi- gliar engrevgià pretender dal creditur ch’el permettia d’extinguer l’in- scripziun.
572 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
X. Creditur nunchattabel
A. Intent e natira
B. Constituziun e fin I. Constituziun
II. Fin 1. Dretg sin extincziun
Cudesch civil svizzer
240
210
Art. 827 1 Il proprietari che na debitescha betg sez la summa ch’è garantida tras il pegn po deliberar ses bain immobigliar da l’ipoteca sut las medemas cundiziuns sco quai ch’il debitur po extinguer ses debit. 2 Sch’el paja il creditur, van ils dretgs da quel vi sin el.
Art. 828 1 Il dretg chantunal po autorisar la persuna che acquista in bain immo- bigliar, ch’è engrevgià sur mesira cun debits, per ils quals ella na sto betg star buna persunalmain, da substituir las ipotecas avant che la scussiun vegn introducida, cun porscher als crediturs il pretsch da cumpra u – en cas d’ina acquisiziun gratuita – la valur, sin la quala ella valitescha il bain. 2 Questa persuna sto communitgar sia intenziun als crediturs en scrit ed almain 6 mais ordavant. 3 La summa da substituziun vegn repartida tranter ils crediturs tenor lur rang.
Art. 829 1 Entaifer 1 mais suenter che l’acquistader ha communitgà sia inten- ziun da substituir las ipotecas, pon ils crediturs, pajond ordavant las spesas, pretender ch’il bain immobigliar engrevgià vegnia vendì sin in ingiant public; quel sto vegnir annunzià tras in clom public e sto vegnir exequì entaifer 1 mais, suenter ch’el è vegnì pretendì. 2 Sch’i vegn realisà sin l’ingiant in pretsch pli aut che la summa offri- da da l’acquistader, serva quel a cuntentar ils crediturs. 3 Las spesas da l’ingiant vegnan adossadas a l’acquistader, sch’il pretsch realisà è pli aut che sia purschida, cas cuntrari al creditur che ha pretendì l’ingiant.
Art. 830 Empè da l’ingiant public po il dretg chantunal prevair ina stimaziun uffiziala che vala sco summa da substituziun per las ipotecas.
Art. 831 Sch’il proprietari dal bain immobigliar impegnà na debitescha betg sez la summa garantida, sto il creditur desdir la pretensiun tant a quel sco er al debitur per che sia desditga haja effect vers il proprietari.
2. Posiziun dal proprietari
3. Substituziun unilaterala a. Premissa e procedura
b. Ingiant public
c. Stimaziun uffiziala
4. Desditga
Cudesch civil svizzer
241
210
Art. 832 1 Sch’il bain immobigliar engrevgià vegn alienà, resta la responsa- bladad dal pegn immobigliar e dal debitur, nun ch’i saja vegnì reglà autramain. 2 Sch’il nov proprietari ha dentant surpiglià il debit, è l’anteriur debi- tur deliberà da quel, nun ch’il creditur decleria a quel en scrit entaifer 1 onn da betg vulair desister da ses dretgs vers el.
Art. 833 1 Sch’i vegn alienà ina part dal bain immobigliar ch’è engrevgià cun in pegn immobigliar u sch’in da plirs bains impegnads dal medem pro- prietari u sch’il bain engrevgià vegn parcellà, sto la garanzia ipotecara vegnir dividida sin las differentas parts da maniera che mintgina vegn engrevgiada en la proporziun da sia valur, nun ch’i saja avant maun ina cunvegna cuntraria. 2 Il creditur che na vul betg acceptar questa repartiziun po, entaifer 1 mais dapi ch’ella è entrada en vigur, pretender da vegnir rembursà entaifer 1 onn. 3 Sch’ils acquistaders han surpiglià ils debits ch’engrevgeschan lur bains immobigliars, è l’anteriur debitur deliberà da quels, nun ch’il creditur decleria a quel en scrit entaifer 1 onn da betg vulair desister da ses dretgs vers el.
Art. 834 1 Sche l’acquistader surpiglia il debit, sto l’administratur dal register funsil communitgar quai al creditur. 2 Il termin dad 1 onn, concedì al creditur per dar sia decleraziun, cu- menza il mument ch’el ha obtegnì la communicaziun.
Art. 835 Il transferiment dal credit ipotecar na sto betg vegnir inscrit en il regi- ster funsil per esser valaivel.
Art. 836573 1 Sch’il dretg chantunal conceda al creditur per pretensiuns che stattan en connex direct cun il bain immobigliar engrevgià il dretg d’in pegn immobigliar, vegn quel constituì tras l’inscripziun en il register funsil.
573 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
C. Effect I. Proprietad ed obligaziun per il debit 1. Alienaziun
2. Parcellaziun
3. Communica- ziun al creditur
II. Transferiment da la pretensiun
D. Ipotecas legalas I. Dal dretg chantunal
Cudesch civil svizzer
242
210
2 Dretgs da pegn legals da passa 1000 francs che resultan dal dretg chantunal senza l’inscripziun en il register funsil e che na vegnan betg inscrits en il register funsil entaifer 4 mais suenter la scadenza da la pretensiun respectiva, il pli tard dentant entaifer 2 onns suenter la con- stituziun da la pretensiun, na pon betg pli vegnir fatgs valair suenter la scadenza dal termin d’inscripziun vers terzas persunas ch’èn sa fida- das da buna fai sin il register funsil. 3 Regulaziuns pli severas dal dretg chantunal restan resalvadas.
Art. 837574 1 Il dretg da laschar constituir in dretg da pegn immobigliar legal han:
1. il vendider per il bain immobigliar vendì per garantir ses dabun;
2. ils cunertavels ed ils commembers d’ina indivisiun per ils bains immobigliars che appartegnevan a la cuminanza, per garantir lur dabuns che derivan da la partiziun;
3. ils mastergnants ed ils impressaris per in bain immobigliar, per il qual els han furnì material e lavur u mo lavur per construc- ziuns u per autras ovras, per lavurs da demoliziun, per la con- strucziun da puntanadas, per l’armadira dal stgav u per lavurs sumegliantas per garantir lur dabuns, saja quai dal proprietari dal bain immobigliar, d’in mastergnant u d’in impressari, d’in locatari, d’in fittadin u d’ina autra persuna che ha in dretg sin il bain immobigliar.
2 Sch’il debitur da las pretensiuns è in locatari, in fittadin u in’autra persuna che ha in dretg sin il bain immobigliar, han ils mastergnants u ils impressaris il dretg da laschar constituir in dretg da pegn immobi- gliar legal mo, sch’il proprietari dal bain immobigliar ha dà ses con- sentiment per realisar las lavurs. 3 Tgi che ha il dretg da pegns immobigliars legals tenor quest artitgel na po betg desister gia ordavant da quels.
Art. 838 Il dretg da pegn dal vendider, dals cunertavels u da commembers d’ina indivisiun sto vegnir inscrit en il register funsil sin il pli tard 3 mais suenter il transferiment da la proprietad.
574 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
II. Dal dretg privat federal 1. Cas
2. Vendider, cunertavels e commembers d’ina indivisiun
Cudesch civil svizzer
243
210
Art. 839575 1 Il dretg da pegn dals mastergnants e dals impressaris po vegnir inscrit en il register funsil a partir dal mument ch’els han surpiglià la lavur. 2 L’inscripziun sto vegnir fatga sin il pli tard 4 mais suenter ch’els han finì lur lavur. 3 Ella dastga mo vegnir fatga, sche la summa da pegn è vegnida renco- nuschida dal proprietari u constatada dal derschader, ed ella na po betg vegnir pretendida, sch’il proprietari presta ina garanzia suffizienta per la pretensiun annunziada. 4 Sch’il bain immobigliar fa incontestadamain part da la facultad ad- ministrativa e sch’il debit dal proprietari na resulta betg d’obligaziuns contractualas, sto quel star bun envers ils mastergnants u ils impressa- ris per las pretensiuns renconuschidas u constatadas dal derschader, tenor las disposiziuns davart la garanzia simpla; la pretensiun sto dentant esser vegnida fatga valair vers el il pli tard 4 mais suenter la finiziun da la lavur en scrit e rendend attent a la garanzia legala. 5 Sche l’appartegnientscha dal bain immobigliar a la facultad admini- strativa è contestada, po il mastergnant u l’interprendider pretender l’inscripziun provisorica dal dretg da pegn en il register funsil fin il pli tard 4 mais suenter la terminaziun da sia lavur. 6 Sch’i vegn constatà en ina sentenzia ch’il bain immobigliar fa part da la facultad administrativa, sto l’inscripziun provisorica dal dretg da pegn vegnir stizzada. Percunter vegn constituida la garanzia legala, sche las premissas da l’alinea 4 èn ademplidas. Cun l’inscripziun provisorica dal dretg da pegn vala il termin sco observà.
Art. 840 Sche plirs dretgs da pegn legals da mastergnants e d’impressaris èn vegnids inscrits, han els tuts il medem dretg da vegnir cuntentads or dal pegn, er sche las inscripziuns èn da datas differentas.
Art. 841 1 Sche mastergnants ed impressaris ston acceptar ina perdita tar la realisaziun dal pegn, sto la differenza vegnir cumpensada or dal retgav che resta als crediturs precedents e che resulta da la repartiziun suenter che la valur dal terren è vegnida deducida, uschenavant che quests cre- diturs pudevan percorscher che lur bains immobigliars sajan vegnids engrevgiads per dischavantatg dals mastergnants e dals impressaris.
575 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
3. Mastergnants ed impressaris a. Inscripziun
b. Rang
c. Privilegi
Cudesch civil svizzer
244
210
2 Sch’il creditur precedent alienescha ses titel ipotecar, sto el star bun vers ils mastergnants e vers ils impressaris per la perdita che vegn chaschunada a quels tras l’alienaziun. 3 Dal mument ch’il cumenzament da las lavurs è menziunada en il register funsil sin dumonda d’ina persuna autorisada, na dastgan vegnir registrads nagins pegns auter che ipotecas fin ch’il termin d’in- scripziun è scadì.
Terz chapitel:576 La brev ipotecara
Art. 842 1 La brev ipotecara è ina pretensiun persunala ch’è garantida tras in pegn immobigliar. 2 Sch’i n’è betg fixà insatge auter, exista la brev ipotecara sper la pretensiun che sto vegnir garantida e che deriva eventualmain da la relaziun immobigliara tranter il creditur ed il debitur. 3 En quai che concerna la pretensiun da la brev ipotecara po il debitur far valair objecziuns persunalas che resultan da la relaziun immobi- gliara envers il creditur sco er envers ils successurs legals che n’èn betg da buna fai.
Art. 843 La brev ipotecara vegn concepida sco brev ipotecara registrada u sco brev ipotecara sin palpiri.
Art. 844 1 Concernent il proprietari dal bain immobigliar impegnà, che n’è betg sez debitur, valan las medemas prescripziuns sco quellas che vegnan applitgadas per l’ipoteca. 2 Il proprietari po far valair tut las objecziuns che cumpetan al debitur.
Art. 845 Per las consequenzas da l’alienaziun e da la divisiun dal bain immobi- gliar valan las disposiziuns davart l’ipoteca.
576 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
A. Prescripziuns generalas I. Intent; relaziun cun la pretensiun che deriva da la relaziun immo- bigliara
II. Geners
III. Posiziun dal proprietari
IV. Alienaziun. Divisiun
Cudesch civil svizzer
245
210
Art. 846 1 La pretensiun che resulta da la brev ipotecara na dastga ni sa referir a la relaziun immobigliara ni cuntegnair cundiziuns u cuntraprestaziuns. 2 La brev ipotecara po cuntegnair convenziuns accessoricas areguard il tschains, l’amortisaziun e la desditga sco er autras convenziuns acces- soricas che pertutgan la pretensiun che resulta da la brev ipotecara. In renviament ad ina cunvegna separada è admess.
Art. 847 1 Il creditur u il debitur po desdir la brev ipotecara per la fin da mintga mais observond in termin da desditga da 6 mais, nun ch’i saja vegnì fixà insatge auter. 2 Ina tala cunvegna na dastga betg prevair in termin da desditga pli curt che 3 mais per il creditur, nun ch’il debitur saja en retard cun il pajament da las amortisaziuns u dals tschains.
Art. 848 La pretensiun che resulta da la brev ipotecara ed il dretg da pegn existan tenor l’inscripziun per mintga persuna ch’è sa fidada da buna fai sin l’inscripziun en il register funsil.
Art. 849 1 Il creditur po far valair mo objecziuns che resultan da l’inscripziun en il register funsil, ch’el ha persunalmain cunter il creditur che porta plant u che resultan dal titel ipotecar en la brev ipotecara sin palpiri. 2 Cunvegnas che cuntegnan disposiziuns accessoricas davart la preten- siun che resulta da la brev ipotecara pon vegnir fatgas valair envers il cumprader da buna fai da la brev ipotecara mo, sch’ellas èn inscrittas en il register funsil; en il cas da la brev ipotecara sin palpiri ston ellas ultra da quai resultar dal titel.
Art. 850 1 Tar la constituziun d’ina brev ipotecara po vegnir dà in plainpudair ad ina persuna. Questa persuna sto far ed acceptar pajaments, prender encunter communicaziuns, permetter che bains immobigliars vegnian distgargiads dal pegn e defender generalmain cun tut quità e cun tutta imparzialitad ils interess tant dals crediturs sco er dal debitur e dal proprietari. 2 Il num dal mandatari sto vegnir remartgà en il register funsil sco er sin il titel ipotecar. 3 Sch’il plainpudair extingua e sche las persunas participadas na vegnan betg perina, prenda il derschader las mesiras necessarias.
V. Pretensiun da la brev ipotecara e convenziuns accessoricas 1. En general
2. Desditga
VI. Protecziun da la buna fai
VII. Objecziuns dal debitur
VIII. Mandatari
Cudesch civil svizzer
246
210
Art. 851 1 Il debitur sto far tut ils pajaments al domicil dal creditur, nun ch’i saja fixà insatge auter. 2 Sch’il domicil dal creditur n’è betg enconuschent u sch’el è vegnì midà per dischavantatg dal debitur, po quel sa deliberar cun deponer il pajament tar l’autoritad cumpetenta da ses agen domicil u da l’anteriur domicil dal creditur.
Art. 852 1 Sche la relaziun giuridica sa mida a favur dal debitur, en spezial sche ses debit vegn pajà, po il debitur pretender dal creditur ch’el dettia ses consentiment d’inscriver la modificaziun en il register funsil. 2 Tar la brev ipotecara sin palpiri remartga l’uffizi dal register funsil questa modificaziun sin il titel. 3 Senza questa inscripziun u questa remartga sin il titel na po l’effect da la modificaziun en la relaziun giuridica betg vegnir fatg valair cunter il cumprader da buna fai da la brev ipotecara.
Art. 853 Sche la pretensiun che resulta da la brev ipotecara è pajada, po il debi- tur pretender dal creditur, che quel:
1. dettia ses consentiment per transferir la brev ipotecara regi- strada sin il num dal debitur; u
2. restitueschia il titel ipotecar da la brev ipotecara sin palpiri senza che quel vegnia annullà.
Art. 854 1 Sch’i n’exista nagin creditur u sch’il creditur desista da ses dretg da pegn, po il debitur laschar extinguer l’inscripziun u la laschar vinavant en il register funsil. 2 Il debitur ha er il dretg da duvrar vinavant la brev ipotecara.
Art. 855 La brev ipotecara sin palpiri na dastga betg vegnir extinguida en il register funsil, avant ch’il titel ipotecar è mess ord vigur u annullà dal derschader.
Art. 856 1 Sch’il creditur d’ina brev ipotecara è nunenconuschent dapi 10 onns e sch’i n’èn vegnids pretendids nagins tschains durant quest temp, po il proprietari dal bain immobigliar impegnà pretender ch’il creditur
IX. Lieu da pajament
X. Modifica- ziuns en la relaziun giuridica
XI. Pajament
XII. Fin 1. Mancanza da creditur
2. Extincziun
XIII. Invitaziun al creditur da s’annunziar
Cudesch civil svizzer
247
210
vegnia envidà dal derschader tras clom public da vulair s’annunziar entaifer 6 mais. 2 Sch’il creditur na s’annunzia betg entaifer quest termin e sch’i resul- ta da la retschertga che la pretensiun n’exista fitg probablamain betg pli, vegn tenor la disposiziun dal derschader:
1. il dretg da pegn tar la brev ipotecara sin palpiri extinguì en il register funsil; u
2. la brev ipotecara sin palpiri annullà ed il dretg da pegn extin- guì en il register funsil.
Art. 857 1 La brev ipotecara registrada vegn constituida cun l’inscripziun en il register funsil. 2 Ella vegn inscritta sin il num dal creditur u dal proprietari dal bain immobigliar.
Art. 858 1 La brev ipotecara registrada vegn transferida tras l’inscripziun dal nov creditur en il register funsil sin fundament d’ina decleraziun en scrit dal creditur vegl. 2 In effect liberant han mo prestaziuns dal debitur a la persuna ch’è inscritta il mument dal pajament sco creditura en il register funsil.
Art. 859 1 La brev ipotecara registrada vegn impegnada tras l’inscripziun dal nov creditur da pegn dal bain movibel en il register funsil sin funda- ment d’ina decleraziun en scrit dal creditur ch’è inscrit en il register funsil. 2 La sequestraziun vegn fatga tras l’inscripziun da la restricziun dal dretg da disponer en il register funsil. 3 La giudida vegn constituida cun l’inscripziun en il register funsil.
Art. 860 1 Per mintga brev ipotecara sin palpiri che vegn inscritta en il register funsil vegn adina emess in titel ipotecar. 2 La brev ipotecara sin palpiri po designar sco ses creditur il titular u ina persuna determinada, particularmain il proprietari dal bain immo- bigliar sez. 3 L’inscripziun posseda tut ses effects gia avant l’emissiun dal titel ipotecar.
B. Brev ipotecara registrada I. Constituziun
II. Transferiment
III. Impegnaziun, sequestraziun e giudida
C. Brev ipotecara sin palpiri I. Constituziun 1. Inscripziun
Cudesch civil svizzer
248
210
Art. 861 1 La brev ipotecara sin palpiri vegn emessa da l’uffizi dal register funsil. 2 Per esser valaivla sto ella vegnir suttascritta da l’administratur dal register funsil. Dal rest fixescha il Cussegl federal sia furma. 3 Ella dastga vegnir surdada al creditur u a la persuna incaricada da quel mo cun il consentiment expressiv dal debitur e dal proprietari dal bain immobigliar engrevgià.
Art. 862 1 Il titel ipotecar ch’è vegnì emess en furma correcta sco brev ipoteca- ra sin palpiri vala tenor ses cuntegn per mintga persuna ch’è sa fidada da buna fai sin quel. 2 Sch’il cuntegn dal titel ipotecar na correspunda betg a l’inscripziun u sche quella manca, è decisiv il register funsil. 3 Tgi che acquista in tal titel ipotecar da buna fai ha dentant il dretg d’ina indemnisaziun tenor las prescripziuns davart il register funsil.
Art. 863 1 La pretensiun che resulta da la brev ipotecara po vegnir alienada, impegnada u insumma fatga valair mo ensemen cun il possess dal titel ipotecar. 2 Resalvà resta il dretg da far valair la pretensiun en ils cas ch’il titel ipotecar vegn annullà u ch’el n’è insumma anc betg vegnì emess.
Art. 864 1 Per transferir la pretensiun che resulta da la brev ipotecara èsi neces- sari da transferir il titel ipotecar a l’acquistader. 2 Sch’il titel ipotecar porta il num d’ina persuna, ston ultra da quai il transferiment ed il num da l’acquistader vegnir menziunads sin il titel.
Art. 865 1 Sch’in titel ipotecar è ì a perder u è vegnì destruì senza l’intenziun da metter fin a l’obligaziun, po il creditur pretender ch’il derschader annulleschia il titel ipotecar e ch’il debitur vegnia obligà da far il paja- ment; en cas che la pretensiun n’era anc betg scadida, po el pretender ch’i vegnia emess in nov titel ipotecar. 2 L’annullaziun vegn fatga tenor las prescripziuns davart l’amortisa- ziun dals titels al possessur, suenter avair decretà in clom public 6 mais ordavant.
2. Titel ipotecar
II. Protecziun da la buna fai
III. Dretgs dal creditur 1. Far valair
2. Transferiment
IV. Annullaziun
Cudesch civil svizzer
249
210
3 Da medema maniera po il debitur pretender l’annullaziun, sch’in titel pajà è ì a perder.
Art. 866–874 Abolì
Quart chapitel: L’emissiun da titels d’emprest cun dretg da pegn immobigliar
Art. 875 Obligaziuns per emprests che sa cloman sin il num dals crediturs u sin il possessur pon vegnir garantidas cun in pegn immobigliar:
1. cun constituir ina ipoteca u ina brev ipotecara per l’entir em- prest e cun designar in represchentant per ils crediturs e per il debitur;
2. cun constituir in dretg da pegn immobigliar per l’entir emprest a favur da l’institut u da la persuna che fa l’emissiun e cun dar in dretg da pegn vi da questa pretensiun ipotecara als crediturs da las obligaziuns.
Art. 876-883577
Ventgatraisavel titel: Il pegn movibel Emprim chapitel: Pegn manual e dretg da retenziun
Art. 884 1 Cun resalva da las excepziuns previsas da la lescha pon chaussas moviblas vegnir impegnadas mo, sche lur possess vegn transferì sin il creditur. 2 La persuna che retschaiva en buna fai ina chaussa en pegn survegn il dretg da pegn da quella, er sche l’impegnader n’aveva betg il dretg da disponer da la chaussa; ils dretgs da terzas persunas sin questa chaussa che derivan da l’anteriur possess restan resalvads. 3 Il dretg da pegn n’exista betg uschè ditg che l’impegnader mantegna la pussanza exclusiva da la chaussa.
577 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
A. Obligaziuns per emprests cun dretg da pegn immobigliar
B. …
A. Pegn manual I. Constituziun 1. Possess dal creditur
Cudesch civil svizzer
250
210
Art. 885 1 Per garantir pretensiuns d’instituts da daners e d’associaziuns, ch’èn vegnids autorisads da l’autoritad cumpetenta da lur chantun da domicil da far talas fatschentas, poi vegnir constituì in dretg da pegn vi dal muvel, senza transferir il possess, e quai tras l’inscripziun en in regi- ster public e tras in avis a l’uffizi da scussiun. 2 Il Cussegl federal regla, co ch’il register duai vegnir manà.578 3 Per l’inscripziun en il register e per las lavurs ch’èn colliadas cun quai pon ils chantuns pretender taxas; els designeschan ils circuls ed ils funcziunaris ch’èn cumpetents da manar quests registers.579
Art. 886 Ina chaussa gia dada a pegn po vegnir impegnada da nov tras quai che l’emprim creditur vegn avisà en chaussa en scrit ed envidà da restituir la chaussa al creditur posteriur suenter avair survegnì il pajament ch’el aveva da bun.
Art. 887 Il creditur po impegnar ad in auter la chaussa survegnida en pegn mo cun il consentiment da l’impegnader.
Art. 888 1 Il dretg da pegn va a fin, uschespert ch’il creditur na posseda betg pli la chaussa impegnada e na po er betg pretender enavos quella da terzs possessurs. 2 Il dretg da pegn n’ha nagin effect uschè ditg che la chaussa sa chatta – cun il consentiment dal creditur – en la pussanza exclusiva da l’im- pegnader.
Art. 889 1 Sch’il dretg da pegn è ì a fin, saja quai tras pajament da la pretensiun u per auters motivs, sto il creditur restituir la chaussa a quel che ha il dretg da quella. 2 Avant ch’el n’è betg vegnì cuntentà dal tuttafatg, na sto el restituir ni ina part ni l’entira chaussa.
578 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
579 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
2. Impegnaziun da muvel
3. Impegnaziun posteriura
4. Impegnaziun tras il creditur
II. Fin 1. Perdita dal possess
2. Obligaziun da restituir
Cudesch civil svizzer
251
210
Art. 890 1 Il creditur stat bun per il donn che resulta da la reducziun da la valur u da la perdita da la chaussa impegnada, nun ch’el cumprovia ch’il donn è succedì senza sia culpa. 2 Sch’il creditur ha alienà u impegnà vinavant arbitrariamain il pegn, stat el bun per tut il donn che resulta da quai.
Art. 891 1 Il creditur ha il dretg da vegnir pajà or dal retgav ch’è vegnì realisà per il pegn, nun ch’el vegnia cuntentà autramain. 2 Il dretg da pegn al dat la garanzia per la pretensiun inclusiv ils tschains tenor contract, ils custs da scussiun ed ils tschains da retard.
Art. 892 1 Il dretg da pegn engrevgescha la chaussa e sias parts accessoricas. 2 Ils fritgs natirals da la chaussa impegnada sto il creditur restituir al proprietari, uschespert ch’els na furman betg pli ina part integrala da la chaussa, nun ch’i dettia ina cunvegna cuntraria. 3 Fritgs, ch’èn ina part integrala dal pegn il mument che quel vegn realisà, èn suttamess a la garanzia ipotecara.
Art. 893 1 Sche la medema chaussa è impegnada a plirs crediturs, vegnan quels cuntentads tenor lur rang. 2 Il rang vegn stabilì tenor il mument da la constituziun dals dretgs da pegn.
Art. 894 Mintga cunvegna, tenor la quala il creditur duai daventar proprietari dal bain impegnà, sch’el na survegn betg in pajament, è nunvalaivla.
Art. 895 1 Chaussas moviblas e vaglias ch’èn – cun il consentiment dal debitur – en possess dal creditur, po quel retegnair fin che ses dabun è vegnì pajà, uschenavant ch’il termin da pajar è scadì ed il dabun stat tenor sia natira en in connex cun l’object retegnì. 2 Tranter commerziants exista in tal connex, sch’il possess ed il dabun resultan da lur relaziuns da fatschenta.
3. Responsabla- dad dal creditur
III. Effects 1. Dretgs dal creditur
2. Dimensiun da la garanzia ipotecara
3. Rang dals dretgs da pegn
4. Contract da scadenza
B. Dretg da retenziun I. Premissas
Cudesch civil svizzer
252
210
3 Il creditur dastga retegnair chaussas retschavidas da buna fai er, sch’ellas n’appartegnan betg al debitur, uschenavant che terzas persu- nas n’han betg dretgs che derivan da l’anteriur possess.
Art. 896 1 Il dretg da retenziun na po betg vegnir fatg valair per chaussas che na pon betg vegnir realisadas pervia da lur natira. 2 La retenziun è medemamain exclusa, sch’ella na sa cunvegn betg cun in’obligaziun surpigliada dal creditur u cun ina prescripziun fatga dal debitur avant u suenter ch’el ha surdà la chaussa, ubain sch’ella cuntrafa a l’urden public.
Art. 897 1 En cas d’insolvenza dal debitur ha il creditur in dretg da retenziun er, sch’il termin da scadenza n’è betg scadì. 2 Sche l’insolvenza è resultada u è vegnida enconuschenta al creditur pir suenter che quel ha obtegnì la chaussa, po el far diever da la reten- ziun, er sch’ella na sa cunvegn betg cun sia obligaziun surpigliada ordavant u cun la prescripziun speziala dal debitur.
Art. 898 1 Sch’il creditur na survegn ni in pajament ni garanzias suffizientas, dastga el realisar la chaussa retegnida, sco sch’i fiss in pegn manual, suenter avair infurmà precedentamain il debitur. 2 Sche titels nominals èn vegnids retegnids, sto il funcziunari da scus- siun u da concurs – sco represchentant dal debitur – far quai ch’è necessari per la realisaziun.
Segund chapitel: Il dretg da pegn vi da pretensiuns e vi d’auters dretgs
Art. 899 1 Pretensiuns ed auters dretgs pon vegnir impegnads, sch’els èn trans- feribels. 2 Il dretg da pegn vi da quels è suttamess a las disposiziuns davart il pegn manual, nun ch’i saja disponì autramain.
II. Excepziuns
III. En cas d’insolvenza
IV. Effects
A. En general
Cudesch civil svizzer
253
210
Art. 900 1 Per impegnar ina pretensiun, per la quala i n’exista betg in document u mo in certificat da debit, sto il contract da pegn esser fatg en scrit ed il titel avant maun sto eventualmain vegnir consegnà al creditur. 2 Il creditur e l’impegnader pon communitgar al debitur ch’il pegn saja constituì. 3 Per impegnar auters dretgs dovri ultra d’in contract da pegn en scrit la furma previsa per il transferiment.
Art. 901 1 Per impegnar titels al possessur basti da surdar quels al creditur. 2 En cas d’autras vaglias sto il document vegnir surdà ensemen cun in indossament u cun ina decleraziun da cessiun. 3 L’impegnaziun da titels contabels sa drizza exclusivamain tenor la Lescha dals 3 d’october 2008580 davart ils titels contabels.581
Art. 902 1 Cun impegnar vaglias che represchentan rauba, vegn quella rauba sezza dada a pegn. 2 Sch’igl exista ultra d’ina tala vaglia anc in certificat da pegn spezial (warrant), basta l’impegnaziun da quest certificat da pegn per impe- gnar la rauba, uschenavant che la constituziun dal pegn vegn inditgada sin questa vaglia ensemen cun l’import da la pretensiun e cun il di da la scadenza.
Art. 903 L’impegnaziun posteriura d’ina pretensiun è mo valaivla, sch’il credi- tur da la pretensiun u sch’il creditur posteriur han communitgà quella en scrit a l’anteriur creditur.
Art. 904 1 Sch’ina pretensiun che porta tschains u autras prestaziuns accesso- ricas periodicas, sco dividendas, vegn impegnada, cumpiglia il pegn mo la prestaziun currenta ed il creditur n’ha betg il dretg sin las presta- ziuns scadidas, nun ch’i saja vegnì reglà autramain. 2 Sche talas entradas accessoricas èn represchentadas tras titels spe- zials e sche quai n’è betg reglà autramain, valan quellas sco cumpi-
580 SR 957.1 581 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’oct. 2008 davart ils titels contabels, en
vigur dapi il 1. da schan. 2010 (AS 2009 3577; BBl 2006 9315).
B. Constituziun I. En cas da pretensiuns cun u senza certificat da debit
II. En cas da vaglias
III. En cas da titels che represchentan rauba
IV. Impegnaziun posteriura
C. Effects I. Dimensiun da la garanzia ipotecara
Cudesch civil svizzer
254
210
gliadas en il pegn, uschenavant che quel è constituì vi dad ellas en furma correcta.
Art. 905 1 Aczias impegnadas vegnan represchentadas en la radunanza generala dals acziunaris e betg dals crediturs. 2 Quotas da basa impegnadas d’ina societad cun responsabladad limi- tada vegnan represchentadas dals associads e betg dals crediturs en la radunanza dals associads.583
Art. 906 1 Sch’ina administraziun conscienziusa pretenda la desditga e l’incas- sament da la pretensiun impegnada, po il creditur da quella far quai ed il creditur da pegn dastga pretender che quai vegnia fatg. 2 Suenter esser infurmà davart l’impegnaziun na dastga il debitur betg far pajaments ad in da quels dus senza il consentiment da l’auter. 3 Manca in tal consentiment sto el deponer la summa debitada.
Terz chapitel: L’emprest cunter pegn
Art. 907 1 Tgi che vul exequir la professiun d’emprestar daners cunter pegn, sto avair in’autorisaziun da la regenza chantunala. 2 Ils chantuns pon fixar che questa autorisaziun vegnia dada mo ad instituts publics dal chantun u da las vischnancas sco er ad interpresas d’utilitad publica. 3 Ils chantuns pon pretender taxas dals instituts.
Art. 908 1 L’autorisaziun vegn dada ad instituts privats mo per in tschert temp, po dentant vegnir renovada. 2 Ella po vegnir revocada da tut temp, sche l’institut n’observa betg las disposiziuns, a las qualas el è suttamess.
582 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
583 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
II. Represchen- tanza dad aczias impegnadas e da quotas da basa da societads cun responsabladad limitada582
III. Admi- nistraziun e rembursament
A. Institut d’emprest cunter pegn I. Cumpetenza
II. Durada
Cudesch civil svizzer
255
210
Art. 909 L’emprest cunter pegn vegn constituì cun surdar l’object a l’institut cunter ina retschavida da pegn.
Art. 910 1 Sch’il pegn na vegn betg retratg fin il termin fixà, po l’institut la- schar vender l’object d’uffizi, suenter avair envidà il debitur tras clom public da pajar ses debit. 2 L’institut na po betg far valair ina pretensiun persunala cunter l’em- prestader.
Art. 911 1 Sch’i resulta da la vendita in pretsch pli aut che la summa ch’è garantida tras il pegn, sto il surpli vegnir restituì a quel che ha il dretg da quel. 2 Pliras pretensiuns cunter il medem creditur dastgan vegnir adidas per quintar il surpli. 3 Il dretg dal surpli surannescha 5 onns suenter che la chaussa impe- gnada è vegnida vendida.
Art. 912 1 Fin ch’il pegn n’è betg vendì, po el vegnir retratg da la persuna interessada cunter la restituziun da la retschavida da pegn. 2 Sche questa persuna n’è betg en il cas da preschentar la retschavida da pegn, po ella tuttina retrair il pegn suenter ch’il termin fixà per la retratga è scadì, sch’ella è en cas da cumprovar ses dretg. 3 6 mais suenter che quest termin è scadì po il pegn vegnir retratg cunter la cumprova dal dretg er, sche l’institut aveva resalvà expressi- vamain da restituir il pegn mo cunter la retschavida da pegn.
Art. 913 1 Sch’il pegn vegn retratg, ha l’institut il dretg da pretender il tschains per l’entir mais current. 2 Sche l’institut ha resalvà expressivamain da dastgar restituir il pegn a mintgin che preschenta la retschavida da pegn, po el far diever da quest dretg, nun ch’el saveva u dueva savair ch’il preschentader da la retschavida haja survegnì quella en possess en moda incorrecta u en moda betg permessa.
B. Dretg d’emprest cunter pegn I. Constituziun
II. Effects 1. Vendita dal pegn
2. Dretg sin il surpli
III. Retratga dal pegn 1. Dretg da retrair
2. Dretgs da l’institut
Cudesch civil svizzer
256
210
Art. 914 La cumpra da pegns cun il patg da recumpra che vegn exequida en moda professiunala è suttamessa a las disposiziuns davart l’emprest cunter pegn.
Art. 915 1 Ils chantuns pon decretar ulteriuras prescripziuns davart la profes- siun d’emprestar daners cunter pegn. 2 …584
Quart chapitel: …
Art. 916–918585
Terza partiziun: Possess e register funsil Ventgaquatteravel titel: Il possess
Art. 919 1 Tgi che ha la pussanza effectiva sur d’ina chaussa, è possessur da la chaussa. 2 En cas da servituts funsilas e da grevezzas funsilas ha il diever effec- tiv dal dretg il medem status sco il possess da chaussas.
Art. 920 1 Sch’in possessur ha surdà la chaussa ad in auter per conceder a quel in dretg real limità u in dretg persunal, èn tuts dus possessurs. 2 Tgi che posseda ina chaussa sco proprietari, è possessur independent, mintga auter è possessur dependent.
Art. 921 Il possess na va betg a perder, sche ses diever vegn impedì u interrut tras fatgs da natira transitorica.
584 Abolì tras la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
585 Abolì tras l’art. 52 al. 2 da la LF dals 25 da zercl. 1930 davart l’emissiun da brevs da pegn, en vigur dapi il 1. da favr. 1931 (BS 2 747; BBl 1925 III 527).
C. Cumpra cun il patg da recumpra
D. Reglamenta- ziun chantunala
A. Noziun e geners I. Noziun
II. Possess independent e dependent
III. Interrupziun transitorica
Cudesch civil svizzer
257
210
Art. 922 1 Il possess vegn transferì cun surdar a l’acquistader la chaussa sezza ubain ils meds che al dattan la pussanza sur da la chaussa. 2 La surdada è exequida, uschespert che l’acquistader è – cun la voluntad dal possessur anteriur – en la situaziun da far diever da la pussanza sur da la chaussa.
Art. 923 Sche la surdada ha lieu tranter absents, è ella exequida, cur che la chaussa è surdada a l’acquistader u a ses substitut.
Art. 924 1 Il possess sur d’ina chaussa po vegnir acquistà senza surdada, sch’ina terza persuna u sche l’alienader sez resta possessur da la chaussa sin basa d’ina relaziun giuridica speziala. 2 Vers la terza persuna ha questa surdada dal possess in effect pir, cur che l’alienader l’ha infurmà en chaussa. 3 La terza persuna po refusar da surdar la chaussa a l’acquistader per ils medems motivs sco quai ch’ella avess pudì refusar da surdar la chaussa a l’alienader.
Art. 925 1 Sch’i vegnan emess titels che represchentan rauba ch’è consegnada ad in transportader da rauba u ad in magasin, vala la surdada d’in tal document sco surdada da la rauba sezza. 2 Tgi che ha dentant acquistà la rauba da buna fai, ha la precedenza vers quel che ha acquistà ils titels da buna fai.
Art. 926 1 Mintga possessur dastga sa defender cun forza cunter usurpaziuns. 2 Sch’el è vegnì privà da la chaussa tras violenza u en moda clandesti- na, dastga el sa patrunar immediatamain dal bain immobigliar cun stgatschar l’usurpader e puspè prender davent la chaussa movibla da l’usurpader ch’el ha traplà en flagranti e persequità directamain. 3 El sto dentant s’abstegnair da mintga act da violenza che n’è betg giustifitgà tenor las circumstanzas.
Art. 927 1 Tgi che ha prendì davent ina chaussa d’in auter tras usurpaziun, è obligà da restituir la chaussa, er sch’el pretenda d’avair in meglier dretg sin la chaussa.
B. Transferiment I. Tranter persunas preschentas
II. Tranter persunas absentas
III. Senza surdada
IV. Titels che represchentan rauba
C. Effects I. Protecziun dal possess 1. Dretg da defensiun
2. Plant pervia da privaziun dal possess
Cudesch civil svizzer
258
210
2 Sche l’accusà cumprova immediatamain ses meglier dretg e sch’el pudess puspè pretender enavos la chaussa da l’accusader sin basa da quest dretg, po el refusar da restituir la chaussa. 3 Cun il plant duai vegnir cuntanschì che la chaussa vegnia restituida e ch’il donn vegnia indemnisà.
Art. 928 1 Sch’il possessur vegn disturbà en ses possess tras in’usurpaziun, po el purtar plant cunter il disturbader, er sche quel pretenda d’avair in dretg. 2 Cun il plant duai vegnir cuntanschì ch’il disturbi vegnia dismess, che ulteriurs disturbis vegnian tralaschads e ch’il donn vegnia indemnisà.
Art. 929 1 Il plant pervia d’usurpaziun è mo admissibel, sch’il possessur preten- da la restituziun da la chaussa e la dismessa dal disturbi immediata- main suenter ch’el ha survegnì enconuschientscha da l’usurpaziun e da l’usurpader. 2 Il plant surannescha suenter 1 onn; quest termin cumenza a currer cun l’usurpaziun u cun il disturbi, e quai er sch’il possessur ha surve- gnì pir pli tard enconuschientscha da l’usurpaziun e da l’usurpader.
Art. 930 1 I vegn presumà ch’il possessur d’ina chaussa movibla saja proprie- tari da tala. 2 Per mintga possessur anteriur exista la presumziun ch’el saja stà proprietari da la chaussa durant il temp che quella era en ses possess.
Art. 931 1 Tgi che posseda ina chaussa movibla senza vulair esser ses proprie- tari, po far valair la presumziun da proprietad da la persuna, da la quala el ha survegnì la chaussa en buna fai. 2 Sch’insatgi posseda ina chaussa movibla sa referind sin in dretg real limità u sin in dretg persunal, vegn presumada l’existenza da quest dretg; vers la persuna, da la quala el ha survegnì la chaussa, na po el dentant betg far valair questa presumziun.
Art. 932 Vers mintga plant po il possessur d’ina chaussa movibla sa referir a la presumziun che pleda a favur da ses meglier dretg, cun resalva da las disposiziuns davart l’usurpaziun u davart il disturbi dal possess.
3. Plant pervia da disturbi dal possess
4. Admissibla- dad e suranna- ziun dal plant
II. Protecziun giuridica 1. Presumziun da la proprietad
2. Presumziun en cas da possess dependent
3. Plant cunter il possessur
Cudesch civil svizzer
259
210
Art. 933 Il possess da quel che survegn en buna fai ina chaussa movibla sut il titel da proprietad u d’in dretg real limità sto vegnir protegì, er sche la chaussa era vegnida confidada a l’alienader senza l’autorisaziun da la transferir.
Art. 934 1 Il possessur, dal qual ina chaussa movibla è vegnida engulada, è ida a perder u è vegnida prendida davent autramain cunter sia voluntad, la po pretender enavos da mintga acquistader durant 5 onns. L’artitgel 722 resta resalvà.586 1bis Il dretg da pretender enavos in bain cultural en il senn da l’artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 2003587 davart il transferiment da bains culturals, ch’è vegnì prendì davent cunter la voluntad dal proprietari, surannescha 1 onn suenter ch’il proprietari ha survegnì enconuschientscha dal fatg, nua e tar tgi ch’il bain cultural sa chatta, il pli tard dentant 30 onns suenter ch’el è vegnì prendì da- vent.588 2 Sche la chaussa è vegnida acquistada sin in ingiant public, sin il martgà u d’in commerziant che martgadescha cun rauba da la medema spezia, po ella vegnir pretendida enavos da l’emprim acquistader e da mintga acquistader posteriur mo cun indemnisar il pretsch ch’el aveva pajà. 3 Dal rest ha la restituziun lieu tenor las prescripziuns davart ils dretgs dal possessur da buna fai.
Art. 935 Daners e titels al purtader na pon betg vegnir pretendids enavos da l’acquistader da buna fai, er sch’els èn vegnids prendids davent dal possessur cunter sia voluntad.
Art. 936 1 Tgi che n’ha betg acquistà il possess d’ina chaussa movibla en buna fai, po vegnir sfurzà da tut temp dal possessur anteriur da dar enavos la chaussa. 2 Sche er il possessur anteriur n’aveva betg acquistà la chaussa en buna fai, na po el betg pretender enavos la chaussa d’in possessur posteriur.
586 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avr. 2003 (AS 2003 463; BBl 2002 4164 5806).
587 SR 444.1 588 Integrà tras l’art. 32 cifra 1 da la LF dals 20 da zercl. 2003 davart il transferiment da bains
culturals, en vigur dapi il 1. da zercl. 2005 (AS 2005 1869; BBl 2002 535).
4. Dretg da disposiziun e da restituziun a. Chaussas confidadas
b. Chaussas persas
c. Daners e titels al purtader
d. Mala fai
Cudesch civil svizzer
260
210
Art. 937 1 Areguard ils bains immobigliars inscrits en il register funsil existan ina presumziun dal dretg ed in plant davart il possess mo per la persuna inscritta. 2 Tgi che ha dentant la pussanza effectiva sur dal bain immobigliar, po purtar plant pervia d’usurpaziun u pervia da disturbi dal possess.
Art. 938 1 Tgi che posseda ina chaussa en buna fai e giauda la chaussa tenor ses dretg presumà, na sto betg indemnisar il creditur. 2 El na sto betg remplazzar quai che va a perder u che vegn donnegià tras questa giudida.
Art. 939 1 Sch’il creditur pretenda la restituziun da la chaussa, po il possessur da buna fai pretender ina indemnisaziun da las expensas necessarias ed utilas e refusar l’extradiziun, fin ch’el ha survegnì l’indemnisaziun. 2 Per autras expensas na po el betg pretender ina indemnisaziun; sch’ina tala na vegn betg offrida ad el, dastga el dentant, avant che restituir la chaussa, deducir las expensas ch’el ha fatg, uschenavant che quai sa lascha far senza donnegiar la chaussa sezza. 3 Ils fritgs retratgs dal possessur vegnan mess a quint a l’indemnisa- ziun che po vegnir pretendida per las expensas.
Art. 940 1 Tgi che posseda ina chaussa en mala fai, la sto dar enavos al creditur ed indemnisar tut ils donns chaschunads tras la retenziun sco er ils fritgs racoltads u tralaschads da racoltar. 2 El po pretender ina indemnisaziun mo per quellas expensas che fis- san stadas necessarias er per il creditur. 3 Uscheditg ch’il possessur na sa betg, a tgi ch’el duai dar enavos la chaussa, sto el star bun mo per donns chaschunads per sia culpa.
Art. 941 Il possessur che ha il dretg sin l’acquist tras giudida dastga quintar il possess da ses antecessur tar ses possess, sche er il possess da ses antecessur aveva las qualitads per l’acquist tras giudida.
5. Presumziun en cas da bains immobigliars
III. Responsa- bladad 1. Possessur da buna fai a. Giudida
b. Pretensiuns d’indemnisaziun
2. Possessur da mala fai
IV. Acquist tras giudida
Cudesch civil svizzer
261
210
Ventgatschintgavel titel: Il register funsil
Art. 942 1 Davart ils dretgs vi dals bains immobigliars vegn manà in register funsil. 2 Il register funsil consista dal register principal e dals documents cumplettants sco plans, sco registers dals bains immobigliars, sco mussaments e sco descripziuns dals bains immobigliars e dal diari. 3 Il register funsil po vegnir manà sin palpiri u cun agid da l’informa- tica.589 4 En cas ch’il register funsil vegn manà cun agid da l’informatica, sur- vegnan las datas ils effects giuridics, sch’ellas èn arcunadas en urden en il sistem e sch’ils apparats da l’uffizi dal register funsil permettan da las leger – grazia als meds d’agid tecnics – sco texts e sco cifras u en furma da plans.590
Art. 943591 1 Sco bains immobigliars vegnan inscrits en il register funsil:
1. las immobiglias; 2. ils dretgs independents e permanents vi da bains immobigliars; 3. las minieras; 4. las parts da cumproprietad vi da bains immobigliars.
2 In’ordinaziun dal Cussegl federal fixescha pli detagliadamain las premissas e la moda e maniera per inscriver ils dretgs independents e permanents, las minieras e las parts da cumproprietad vi dals bains immobigliars en il register funsil.
Art. 944 1 Ils bains immobigliars che na sa chattan betg en proprietad privata e quels che servan al diever public vegnan inscrits en il register funsil mo, sch’igl existan vidlonder dretgs reals che duain vegnir inscrits u sch’il dretg chantunal prescriva d’als inscriver. 2 Sch’in bain immobigliar inscrit en il register funsil sa mida en in tal che na dovra betg vegnir inscrit, vegn el exclus dal register funsil. 3 …592
589 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
590 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
591 Versiun tenor la cifra III da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
A. Instituziun I. Register funsil 1. En general
2. Inscripziun a. Object
b. Excepziuns
Cudesch civil svizzer
262
210
Art. 945 1 Mintga bain immobigliar obtegna in agen fegl ed in agen numer en il register principal. 2 La procedura che sto vegnir observada tar la partiziun d’in bain immobigliar u en cas d’ina reuniun da plirs bains immobigliars, vegn fixada tras in’ordinaziun dal Cussegl federal.
Art. 946 1 Mintga fegl è dividì en differentas rubricas, nua ch’i vegn inscrit:
1. la proprietad; 2. las servituts e las grevezzas funsilas ch’èn colliadas cun il bain
immobigliar u che giaschan sin quel; 3. ils dretgs da pegn, cun ils quals il bain immobigliar è engrev-
già. 2 Sin dumonda dal proprietari vegnan las appartegnientschas inscrittas en il register funsil, e sche quai è capità, pon ellas vegnir stritgadas or dal register funsil mo cun il consentiment da tut las persunas che pos- sedan dretgs confermads en il register.
Art. 947 1 Cun il consentiment dal proprietari pon plirs bains immobigliars ve- gnir inscrits sin il medem fegl, er sch’els na cunfinan betg in cun l’auter. 2 Las inscripziuns fatgas sin quest fegl valan per tut quests bains immobigliars ensemen, cun excepziun da las servituts funsilas. 3 Il proprietari po pretender da tut temp che singuls bains immobi- gliars vegnian puspè zavrads or dal fegl collectiv, cun resalva dals dretgs ch’existan londervi.
Art. 948 1 Las annunzias per l’inscripziun en il register funsil vegnan inscrittas senza retard en il diari tenor l’urden cronologic cun inditgar la persuna che annunzia e l’object ch’ella annunzia. 2 Ils mussaments, sin fundament dals quals las inscripziuns vegnan fatgas, ston vegnir ordinads en moda adequata e ston vegnir tegnids en salv.
592 Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
3. Registers a. Register principal
b. Fegl dal register funsil
c. Fegls collectivs
d. Diari, mussaments
Cudesch civil svizzer
263
210
3 En ils chantuns che surlaschan la documentaziun publica a l’admini- stratur dal register funsil, pon ils mussaments vegnir remplazzads tras in protocol; las inscripziuns en quel valan sco document public.
Art. 949 1 Il Cussegl federal fixescha ils formulars per il register funsil, decre- tescha las ordinaziuns necessarias e po prescriver da manar registers auxiliars per reglar ils fatgs dal register funsil. 2 Concernent las inscripziuns dals dretgs reals vi da bains immobi- gliars ch’èn suttamess al dretg chantunal, èn ils chantuns autorisads da decretar disposiziuns spezialas che ston dentant vegnir approvadas da la Confederaziun per esser valaivlas.
Art. 949a594 1 In chantun che vul manar il register funsil cun agid da l’informatica basegna in’autorisaziun dal Departament federal da giustia e polizia. 2 Il Cussegl federal regla:
1. la procedura d’autorisaziun; 2. la dimensiun ed ils detagls tecnics da la gestiun dal register
funsil cun agid da l’informatica, en spezial il proceder, tras il qual las registraziuns survegnan vigur legala;
3. sche e sut tge premissas che la correspundenza cun l’uffizi dal register funsil è admissibla sin via electronica;
4. sche e sut tge premissas che las datas dal register principal, che pon vegnir consultadas senza ina cumprova da l’interess, vegnan messas a disposiziun a la publicitad;
5. l’access a las datas, la registraziun da las consultaziuns sco er las premissas per la privaziun da l’autorisaziun d’access en cas d’ina applicaziun abusiva;
6. la protecziun da datas; 7. la conservaziun da las datas a lunga vista e lur archivaziun.
3 Il Departament federal da giustia e polizia sco er il Departament federal da defensiun, protecziun da la populaziun e sport defineschan models da datas ed interfatschas unitaras per il register funsil e per la mesiraziun uffiziala.
593 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
594 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars; AS 1993 1404; BBl 1988 III 953). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
4. Ordinaziuns a. En general593
b. Gestiun dal register funsil cun agid da l’informatica
Cudesch civil svizzer
264
210
Art. 950595 1 Ils singuls bains immobigliars vegnan inscrits e descrits en il register funsil tenor in plan che sa basa per regla sin ina mesiraziun uffiziala. 2 La Lescha federala dals 5 d’october 2007 davart la geoinfurma- ziun596 regla las pretensiuns qualitativas e tecnicas a la mesiraziun uffiziala.
Art. 951 1 Per manar ils registers funsils vegnan furmads circuls. 2 Ils bains immobigliars vegnan inscrits en il register funsil dal circul, en il qual els èn situads.
Art. 952 1 In bain immobigliar situà en plirs circuls vegn inscrit en il register funsil da mintgin da quels, renviond al register dals auters circuls. 2 Las annunzias e las inscripziuns che constitueschan dretgs reals ston vegnir fatgas tar il register funsil dal circul, nua ch’è situada la part la pli gronda dal bain immobigliar. 3 L’administratur dal register funsil sto communitgar las inscripziuns en quest register funsil als uffizis dals auters circuls.
Art. 953 1 L’instituziun dals uffizis dal register funsil, la furmaziun dals circuls, la nominaziun e la salarisaziun dals funcziunaris sco er la surveglianza èn chaussa dals chantuns. 2 Las prescripziuns chantunalas, cun excepziun da quellas concernent la nominaziun e concernent la salarisaziun dals funcziunaris, ston ve- gnir approvadas dal Cussegl federal.597
Art. 954 1 Ils chantuns dastgan pretender taxas per las inscripziuns en il register funsil e per las lavurs da mesiraziun ch’èn colliadas cun questas in- scripziuns.
595 Versiun tenor la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
596 SR 510.62 597 Versiun tenor la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets
chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
5. Mesiraziun uffiziala
II. Gestiun dal register funsil 1. Circuls a. Apparte- gnientscha
b. Bains immobigliars en plirs circuls
2. Uffizis dal register funsil
3. Taxas
Cudesch civil svizzer
265
210
2 I na dastgan betg vegnir pretendidas taxas per las inscripziuns che stattan en connex cun meglieraziuns dal terren u cun in barat da terren per cuntanscher in’arrundaziun da bains agriculs.
Art. 955 1 Ils chantuns èn responsabels per tut ils donns che naschan dal manar il register funsil. 2 Els pon prender regress sin ils funcziunaris e sin ils emploiads da l’administraziun dal register funsil sco er sin ils organs da la surve- glianza directa, uschenavant ch’ina da questas persunas ha ina culpa. 3 Els pon pretender ina garanzia dals funcziunaris e dals emploiads.
Art. 956599 1 La gestiun dals uffizis dal register funsil è suttamessa a la surve- glianza administrativa dals chantuns. 2 La Confederaziun ha la surveglianza suprema.
Art. 956a600 1 Cunter ina disposiziun ch’è vegnida decretada da l’uffizi dal register funsil poi vegnir fatg recurs tar l’autoritad designada dal chantun; sco disposiziun vala er la refusa u il retardament nungiustifitgà d’in act uffizial. 2 Il dretg da far recurs han:
1. persunas ch’èn pertutgadas spezialmain d’ina disposiziun da l’uffizi dal register funsil e che han in interess ch’è degn da vegnir protegì vi da l’annullaziun u vi da la midada da quella;
2. l’autoritad chantunala da surveglianza administrativa, sch’il dretg chantunal prevesa per ella il dretg da far recurs;
3. l’autoritada da surveglianza suprema da la Confederaziun. 3 Cunter ina inscripziun, ina midada u in’extincziun da dretgs reals u da prenotaziuns fatgas en il register principal na poi betg pli vegnir fatg recurs.
598 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
599 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
600 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
III. Responsa- bladad598
IV. Surveglianza administrativa
V. Protecziun giuridica 1. Dretg da far recurs
Cudesch civil svizzer
266
210
Art. 956b601 1 Il termin per far recurs tar l’instanza chantunala da recurs importa 30 dis. 2 Cunter la refusa u il retardament d’in act uffizial tras l’uffizi dal register funsil poi vegnir fatg recurs da tut temp.
Art. 957602
Art. 958 En il register funsil vegnan inscrits ils suandants dretgs vi da bains immobigliars:
1. la proprietad; 2. las servituts e las grevezzas funsilas; 3. ils dretgs da pegn.
Art. 959 1 Dretgs persunals pon vegnir prenotads en il register funsil, sche quai è previs explicitamain da la lescha, sco en cas dal dretg da precumpra e dal dretg da recumpra, dal dretg da cumpra e dals contracts da fittan- za e da locaziun. 2 Cun la prenotaziun en il register funsil survegnan els forza e vigur vers tut ils auters dretgs che vegnan acquistads pli tard.
Art. 960 1 Restricziuns dal dretg da disponer per singuls bains immobigliars pon vegnir prenotadas en il register funsil:
1. sin basa d’ina ordinaziun uffiziala per garantir pretensiuns dispitaivlas u exequiblas;
2.603 sin basa d’ina sequestraziun; 3.604 sin basa d’in act giuridic, per il qual la lescha prevesa ch’el
vegnia prenotà en il register funsil, sco per las aspectativas da l’ertavel posteriur.
601 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
602 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
603 Versiun tenor la cifra 4 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1997 (AS 1995 1227; BBl 1991 III 1).
604 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
2. Procedura da recurs
B. Inscripziun I. Inscripziuns en il register funsil 1. Proprietad e dretgs reals
2. Prenotaziuns: a. Dretgs persunals
b. Restricziuns dal dretg da disponer
Cudesch civil svizzer
267
210
2 Cun la prenotaziun en il register funsil survegnan las restricziuns dal dretg da disponer forza e vigur vers tut ils auters dretgs che vegnan acquistads pli tard.
Art. 961 1 Inscripziuns provisoricas pon vegnir prenotadas en il register funsil:
1. per garantir dretgs reals pretendids; 2. en cas da la cumplettaziun dal document da legitimaziun ch’è
admessa da la lescha. 2 Questas inscripziuns vegnan fatgas cun il consentiment da tut ils participads u sin prescripziun dal derschader ed han per consequenza ch’il dretg real ha ses effects a partir dal mument ch’el vegn prenotà, per il cas ch’el vegn constatà pli tard. 3 Il derschader decida davart la dumonda e permetta la prenotaziun, suenter ch’il petent ha fatg plausibla l’existenza dal dretg, stabilind exactamain la durada ed ils effects da l’inscripziun e fixond – en cas da basegn – in termin per far valair la pretensiun davant dretgira.605
Art. 961a606
Ina prenotaziun n’impedescha betg che dretgs d’in grad posteriur vegnian inscrits.
Art. 962607 1 La communitad u in auter institut ch’è responsabel per incumbensas publicas sto laschar menziunar en il register funsil las restricziuns da la proprietad dal dretg public disponidas per in bain immobigliar, che limiteschan duraivlamain il dretg d’utilisar u da disponer dal bain im- mobigliar u che imponan al proprietari in’obligaziun che sa referescha al bain immobigliar. 2 Sche la restricziun da la proprietad extingua, sto la communitad u l’institut ch’è responsabel per incumbensas publicas procurar che la menziun vegnia stizzada dal register funsil. Sche la communitad u l’institut ch’è responsabel per incumbensas publicas resta passiv, po l’uffizi dal register funsil stizzar la menziun d’uffizi.
605 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
606 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
607 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
c. Inscripziun provisorica
d. Inscripziun da dretgs posteriurs
II. Menziuns 1. Da restric- ziuns da dretg public
Cudesch civil svizzer
268
210
3 Il Cussegl federal fixescha en tge champs dal dretg chantunal che las restricziuns da la proprietad ston vegnir menziunadas en il register funsil. Ils chantuns pon prevair ulteriuras menziuns. Els fan ina glista da las categorias da menziuns correspundentas e communitgeschan quella a la Confederaziun.
Art. 962a608
En il register funsil pon vegnir menziunads: 1. il represchentant legal, sin sia dumonda u sin dumonda da
l’autoritad cumpetenta; 2. l’administratur d’ierta, il represchentant dals ertavels, il liqui-
datur uffizial e l’executur dal testament, sin lur dumonda u sin dumonda d’in ertavel u da l’autoritad cumpetenta;
3. il represchentant d’in proprietari, d’in creditur ipotecar u d’in giudider da la servitut nunchattabel, sin sia dumonda u sin dumonda dal derschader;
4. il represchentant d’ina persuna giuridica u d’in auter subject giuridic en cas ch’i mancan ils organs prescrits, sin sia dumon- da u sin dumonda dal derschader;
5. l’administratur da la cuminanza da proprietaris en condomini, sin sia dumonda u sin dumonda da la radunanza dals proprie- taris en condomini u dal derschader.
Art. 963 1 Las inscripziuns vegnan fatgas sin fundament d’ina decleraziun en scrit dal proprietari dal bain immobigliar, sin il qual sa referescha la disposiziun. 2 I na dovra betg ina tala decleraziun dal proprietari, sche l’acquistader po sa fundar sin ina prescripziun da la lescha, sin ina sentenzia cun vigur legala u sin in auter document ch’è equivalent a la sentenzia. 3 Ils funcziunaris ch’èn incaricads cun la documentaziun publica pon vegnir incumbensads dals chantuns d’annunziar sez l’inscripziun da las fatschentas ch’els han documentà.
Art. 964 1 Per extinguer u per modifitgar ina inscripziun dovri ina decleraziun en scrit da las persunas che han il dretg da far quai tenor quella inscripziun.
608 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
2. Da repre- schentanzas
III. Premissa da l’inscripziun 1. Annunzias a. En cas d’inscripziuns
b. En cas d’extincziuns
Cudesch civil svizzer
269
210
2 Questa decleraziun po vegnir dada cun la suttascripziun en il diari.
Art. 965 1 Disposiziuns en il register funsil sco inscripziuns, midadas u extinc- ziuns dastgan en mintga cas vegnir fatgas mo cun preschentar in docu- ment da legitimaziun davart il dretg da disponer e davart il motiv giu- ridic. 2 Il dretg da disponer vegn stabilì cun il mussament ch’il petent saja la persuna legitimada per quai tenor las indicaziuns en il register funsil u haja in plainpudair da questa persuna. 3 Il motiv giuridic vegn stabilì cun il mussament che las furmas pre- scrittas per sia valaivladad sajan vegnidas ademplidas.
Art. 966 1 Sch’il document da legitimaziun necessari na vegn betg preschentà, vegn refusada l’annunzia per far ina inscripziun en il register funsil. 2 Sch’il motiv giuridic è dentant avant maun e sch’i sa tracta mo da cumplettar il document da legitimaziun davart il dretg da disponer, po vegnir fatga ina inscripziun provisorica cun il consentiment dal pro- prietari u sin disposiziun dal derschader.
Art. 967 1 Las inscripziuns en il register principal vegnan fatgas tenor la suc- cessiun sco che las annunzias vegnan inoltradas u sco che las docu- mentaziuns ubain las decleraziuns vegnan suttascrittas davant l’admi- nistratur dal register funsil. 2 Sin giavisch vegni dà als participads in extract davart tut las inscrip- ziuns. 3 La furma da l’inscripziun e da l’extincziun sco er dals extracts vegn fixada tras in’ordinaziun dal Cussegl federal.
Art. 968 L’inscripziun e l’extincziun da las servituts funsilas vegnan fatgas sin il fegl dal bain immobigliar dominant e sin il fegl dal bain immobi- gliar engrevgià.
Art. 969 1 L’administratur dal register funsil sto communitgar als participads tut las inscripziuns ch’èn vegnidas fatgas senza lur savair; en spezial communitgescha el a las persunas autorisadas, da las qualas il dretg da precumpra è prenotà en il register funsil u exista tenor la lescha e
2. Documents da legitimaziun a. Document valaivel
b. Cumplettaziun dal document da legitimaziun
IV. Moda d’inscriver 1. En general
2. En cas da servituts
V. Obligaziun d’annunzia
Cudesch civil svizzer
270
210
resorta dal register funsil, l’acquist da la proprietad tras ina terza per- suna.609 2 Ils termins ch’èn fixads per contestar talas inscripziuns cumenzan cun la data da la communicaziun.
Art. 970610 1 Tgi che cumprova in interess, ha il dretg da prender invista dal regi- ster funsil e da survegnir in extract da quel. 2 Senza in tal interess ha mintga persuna il dretg da survegnir infur- maziuns davart las suandantas datas dal register principal:
1. la designaziun dal bain immobigliar e la descripziun dal bain immobigliar;
2. il num e l’identificaziun dal proprietari; 3. la furma da proprietad e la data d’acquist.
3 Il Cussegl federal designescha las ulteriuras indicaziuns concernent servituts, grevezzas funsilas ed annotaziuns che dastgan vegnir ren- didas publicas senza stuair cumprovar in interess. En quest connex resguarda el la protecziun da la persunalitad. 4 L’objecziun ch’insatgi n’enconuscheva betg ina inscripziun dal regi- ster funsil, na vegn betg acceptada.
Art. 970a611 1 Ils chantuns pon prevair la publicaziun da l’acquist da la proprietad vi da bains immobigliars. 2 La cuntraprestaziun en cas d’ina partiziun da l’ierta, en cas d’ina ierta anticipada, en cas d’in contract matrimonial u en cas d’ina liqui- daziun dals bains matrimonials na dastga betg vegnir publitgada.
Art. 971 1 Nua ch’igl e prescrit da far l’inscripziun en il register funsil per con- stituir in dretg real, exista quel sco dretg real mo, sche l’inscripziun è vegnida fatga.
609 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
610 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
611 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars; AS 1993 1404; BBl 1988 III 953). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2005 (AS 2004 5085; BBl 2001 5679).
C. Publicitad dal register funsil I. Infurmaziuns ed invista
II. Publicaziuns
D. Effects I. En cas da mancanza d’ina inscripziun
Cudesch civil svizzer
271
210
2 En il rom da l’inscripziun po il cuntegn d’in dretg vegnir cumprovà cun ils mussaments u en autra moda.
Art. 972 1 Ils dretgs reals naschan e survegnan lur rang e lur data tras l’inscrip- ziun en il register principal. 2 Lur effects cumenzan cun il mument da l’inscripziun en il diari, pre- mess ch’ils mussaments legals sajan vegnids agiuntads a l’annunzia u sajan, en cas d’ina inscripziun provisorica, vegnids preschentads po- steriuramain anc ad ura. 3 En ils chantuns, nua che la documentaziun publica è confidada a l’administratur dal register funsil e vegn fatga tras l’inscripziun en in protocol, remplazza quella l’inscripziun en il diari.
Art. 973 1 Tgi che ha acquistà proprietad u auters dretgs reals, sa basond en buna fai sin ina inscripziun en il register funsil, sto vegnir protegì en quest acquist. 2 Questa disposiziun na vala betg per cunfins da bains immobigliars en ils territoris ch’èn designads dal chantun sco territoris cun spustaments da terren.612
Art. 974 1 Sch’in dretg real è inscrit nungiustifitgadamain en il register funsil, na po ina terza persuna betg sa referir a l’inscripziun, sch’ella enconu- scha u duess enconuscher la mancanza. 2 Ina inscripziun è nungiustifitgada, sch’ella è vegnida fatga senza in motiv giuridic u sin fundament d’in act giuridic nunliant. 3 Tgi ch’è violà en in dretg real tras ina tala inscripziun, po far valair directamain vers la persuna da mala fai che l’inscripziun saja man- glusa.
612 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’oct. 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schan. 1994 (AS 1993 1404; BBl 1988 III 953).
II. En cas d’ina inscripziun 1. En general
2. Vers terzas persunas da buna fai
3. Vers terzas persunas da mala fai
Cudesch civil svizzer
272
210
Art. 974a613 1 Sch’in bain immobigliar vegn dividì, ston vegnir rectifitgadas per mintga parcella las servituts, las prenotaziuns e las menziuns. 2 Il proprietari dal bain immobigliar che vegn dividì sto inditgar a l’uffizi dal register funsil, tge inscripziuns che duain vegnir stizzadas e tgeninas che duain vegnir transferidas sin las parcellas. Cas cuntrari sto la dumonda da divisiun vegnir refusada. 3 Schi resulta dals mussaments u da las circumstanzas ch’ina inscrip- ziun na pertutga betg ina parcella, sto quella vegnir stizzada per questa parcella. La procedura sa drizza tenor las disposiziuns davart l’extinc- ziun d’ina inscripziun.
Art. 974b614 1 Plirs bains immobigliars d’in proprietari pon vegnir reunids mo, sch’i na ston betg vegnir transferids dretgs da pegn immobigliar u gre- vezzas funsilas dals singuls bains immobigliars sin il bain immobigliar reunì u sch’ils crediturs dattan il consentiment per quai. 2 Sch’igl èn inscrittas servituts, prenotaziuns u menziuns ch’engrevge- schan ils bains immobigliars, pon quels vegnir reunids mo, sche las persunas autorisadas dattan lur consentiment u sche quellas na vegnan betg restrenschidas en lur dretgs pervia da la natira da las grevezzas. 3 Sche las servituts, las prenotaziuns u las menziuns èn inscrittas a favur dals bains immobigliars, pon quels vegnir reunids mo, sch’ils proprietaris dals bains immobigliars engrevgiads dattan lur consen- timent u sche la grevezza na s’augmenta betg tras la reuniun. 4 Las disposiziuns davart la rectificaziun en cas da divisiun d’in bain immobigliar pon vegnir applitgadas tenor il senn.
Art. 975 1 Sch’in dretg real è inscrit nungiustifitgadamain en il register funsil u sch’ina inscripziun correcta è vegnida extinguida u midada nungiusti- fitgadamain, po mintgin ch’è vegnì violà qua tras en ses dretgs reals pretender che l’inscripziun vegnia extinguida u modifitgada.
613 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
614 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
615 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
E. Extincziun e modificaziun da las inscripziuns I. Rectificaziun 1. En cas da divisiun d’in bain immobigliar
2. En cas da reuniun da bains immobigliars
II. Inscripziuns nungiustifitga- das615
Cudesch civil svizzer
273
210
2 Resalvads restan ils dretgs reals ch’èn vegnids acquistads da terzas persunas da buna fai sin fundament da l’inscripziun e las pretensiuns d’indemnisaziun.
Art. 976616
L’uffizi dal register funsil po extinguer d’uffizi ina inscripziun, sche quella:
1. è limitada temporarmain ed è daventada giuridicamain irrele- vanta, perquai ch’il termin è scadì;
2. pertutga in dretg d’ina persuna morta che na po betg vegnir transferì u ertà;
3. na po betg pertutgar il bain immobigliar pervia da la situaziun locala;
4. pertutga in bain immobigliar ch’è svanì.
Art. 976a617 1 Sch’ina inscripziun n’ha cun gronda probabilitad nagina impurtanza giuridica, en spezial perquai ch’ella na pertutga betg il bain immobi- gliar tenor ils mussaments u pervia da las circumstanzas, po mintga persuna che vegn engrevgiada tras quella pretender l’extincziun. 2 Sche l’uffizi dal register funsil è da l’avis che la pretensiun saja giu- stifitgada, communitgescha el a la persuna autorisada ch’el vegnia ad extinguer l’inscripziun, nun ch’ella fetschia entaifer 30 dis protesta cunter l’extincziun tar l’uffizi dal register funsil.
Art. 976b618 1 Sche la persuna autorisada fa protesta, examinescha l’uffizi dal regi- ster funsil da nov la pretensiun d’extincziun sin dumonda da la persu- na engrevgiada. 2 Sche l’uffizi dal register funsil concluda d’acceptar la pretensiun malgrà la protesta, communitgescha el a la persuna autorisada, ch’el vegnia ad extinguer l’inscripziun en il register funsil, nun ch’ella fetschia enteifer 3 mais recurs tar la dretgira per laschar constatar, sche l’inscripziun haja ina impurtanza giuridica.
616 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
617 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
618 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
III. Extincziun facilitada 1. Inscripziuns senza dubi irrelevantas
2. Autras inscripziuns a. En general
b. En cas da protesta
Cudesch civil svizzer
274
210
Art. 976c619 1 Sche las relaziuns èn sa midadas facticamain u giuridicamain en in territori e sch’in dumber pli grond da servituts, da prenotaziuns u da menziuns è daventà dal tuttafatg u per gronda part obsolet pervia da quai u sche la situaziun n’è betg pli clera, po l’autoritad designada dal chantun decretar la rectificaziun en quest territori. 2 Quest decret sto vegnir menziunà sin ils fegls correspundents dal register funsil. 3 Ils chantuns reglan ils detagls e la procedura. Els pon facilitar anc pli fitg las rectificaziuns u decretar prescripziuns che divergeschan dal dretg federal.
Art. 977 1 L’administratur dal register funsil na dastga far naginas correcturas senza il consentiment en scrit dals participads, nun ch’i saja avant maun ina disposiziun dal derschader. 2 Empè da curreger ina inscripziun faussa, po quella vegnir extinguida e fatga da nov. 3 Simpels sbagls da scriver vegnan curregids d’uffizi a norma da l’ordinaziun correspundenta dal Cussegl federal.
Titel final: Disposiziuns davart l’applicaziun e davart l’introducziun dal Cudesch civil621 Emprim chapitel: L’applicaziun dal dretg vegl e dal dretg nov622
Art. 1 1 Ils effects giuridics da fatgs ch’èn capitads avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, vegnan giuditgads er suenter l’entrada en vigur dal Cudesch civil tenor las disposiziuns dal dretg federal e dal dretg chantunal ch’eran valaivlas il mument che quests fatgs en capitads. 2 Per consequenza èn ils acts ch’èn vegnids fatgs avant quest mument suttamess – en quai che concerna lur forza obligatorica e lur effects
619 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
620 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
621 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
622 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1).
3. Procedura da rectificaziun publica
IV. Correc- turas620
A. Disposiziuns generalas I. Princip da la nunretroactivitad da la lescha
Cudesch civil svizzer
275
210
giuridics – er en l’avegnir a las disposiziuns ch’eran valaivlas dal temp ch’els èn vegnids fatgs. 3 Ils fatgs ch’èn capitads pir suenter l’entrada en vigur dal nov Cu- desch civil ston vegnir giuditgads tenor il dretg nov, nun che la lescha prevesia in’excepziun.
Art. 2 1 Las disposiziuns dal nov Cudesch civil ch’èn vegnidas fixadas en l’interess da l’urden public e da la morala publica, vegnan applitgadas – uschespert ch’el è entrà en vigur – per tut ils fatgs, nun che la lescha haja previs in’excepziun. 2 A partir da l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil na dastgan per consequenza las prescripziuns dal dretg vegl che cuntradin tenor il dretg nov a l’urden public ed a la morala publica betg pli vegnir appli- tgadas.
Art. 3 Relaziuns giuridicas cun in cuntegn ch’è reglà da la lescha indepen- dentamain da la voluntad dals participads èn suttamessas al dretg nov a partir dal mument ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur, e quai er sch’ellas èn vegnidas fundadas avant quest termin.
Art. 4 Fatgs ch’èn bain capitads sut il domini dal dretg vegl, or dals quals i n’era però betg naschida ina pretensiun protegida dal dretg il mument ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur, èn – en quai che concerna lur effects giuridics – suttamess al dretg nov a partir da quest mument.
Art. 5 1 L’abilitad d’agir vegn giuditgada en tut ils cas tenor las disposiziuns dal nov Cudesch civil. 2 Tgi che posseda dentant il mument ch’il nov Cudesch civil entra en vigur l’abilitad d’agir tenor il dretg vegl, ma n’avess betg ella tenor il dretg nov, vegn tuttina renconuschì sco abel d’agir er suenter quest termin.
Art. 6 1 La decleraziun da spariziun è suttamessa al nov Cudesch civil suen- ter ch’el è entrà en vigur. 2 Las decleraziuns da mort u d’absenza ch’èn vegnidas decretadas te- nor il dretg vegl possedan suenter l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil ils medems effects sco la decleraziun da spariziun tenor il dretg
II. Retroactivitad 1. Urden public e morala publica
2. Cuntegn da las relaziuns giuridicas stabilidas da la lescha
3. Dretgs betg acquistads
B. Dretg da persunas I. Abilitad d’agir
II. Spariziun
Cudesch civil svizzer
276
210
nov. Las consequenzas giuridicas ch’èn dentant resultadas tenor il dretg vegl avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, sco succes- siun d’ierta u schliaziun da la lètg, n’èn betg pertutgadas. 3 Sch’ina procedura era pendenta il mument ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur, vegn ella cumenzada danovamain tenor las disposi- ziuns dal nov Cudesch civil cun quintar il temp gia currì, u ch’ella vegn manada a fin sin dumonda dals pertutgads cun sa tegnair vi da la procedura e vi dals termins dal dretg vegl.
Art. 6a623 1 Il Cussegl federal regla la midada da la gestiun vertenta dals registers a la gestiun electronica dals registers. 2 La Confederaziun surpiglia ils custs d’investiziun fin a 5 milliuns francs.
Art. 6b624 1 Federaziuns da persunas, instituts u fundaziuns che han acquistà la persunalitad sut il dretg vegl, mantegnan quella sut il dretg nov, er sch’ellas na l’avessan betg acquistada tenor las disposiziuns da quel. 2 Las persunas giuridicas existentas, che dovran – tenor il nov Cu- desch civil – l’inscripziun en in register public per sa constituir, ston dentant far questa inscripziun entaifer 5 onns suenter l’entrada en vi- gur dal dretg nov, er sche quai n’era betg necessari tenor il dretg vegl; sch’ellas na fan betg quai, na vegnan ellas betg pli renconuschidas sco persunas giuridicas suenter la scadenza da quest termin. 2bisLas fundaziuns ecclesiasticas e las fundaziuns da famiglia che n’èn betg inscrittas en il register da commerzi cur che la midada dals 12 da december 2014 (art. 52 al. 2) entra en vigur, restan renconuschidas sco persunas giuridicas. Ellas ston sa laschar inscriver en il register da commerzi entaifer 5 onns suenter l’entrada en vigur. Fixond las pre- tensiuns envers l’inscripziun en il register da commerzi resguarda il Cussegl federal las relaziuns particularas da las fundaziuns ecclesia- sticas.626 3 Il cuntegn da la persunalitad vegn determinà per tut las persunas giu- ridicas tenor il nov Cudesch civil, uschespert ch’el è entrà en vigur.
623 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’oct. 2001 (Administraziun electronica dal register da stadi civil), en vigur dapi il 1. da fan. 2004 (AS 2004 2911; BBl 2001 1639).
624 Oriundamain art. 6a. Avant art. 7. 625 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er
adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
626 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 12 da dec. 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal "Groupe d’action financière", revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 1389; BBl 2014 605).
IIa. Banca da datas centrala dal stadi civil
III. Persunas giuridicas 1. En general625
Cudesch civil svizzer
277
210
Art. 6c627
Las disposiziuns concernent la midada dals 16 da december 2005628 davart la contabilitad e davart il post da revisiun valan a partir da l’emprim onn che cumenza cun l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil u suenter.
Art. 7629 1 Per la maridaglia vala il dretg nov, uschespert che la Lescha federala dals 26 da zercladur 1998630 è entrada en vigur. 2 Lètgs, per las qualas igl è avant maun in motiv da nunvalaivladad tenor il dretg vegl, pon, uschespert ch’il dretg nov è entrà en vigur, vegnir decleradas sco nunvalaivlas mo tenor las disposiziuns da tal. Per fixar ils termins vegn dentant mess a quint il temp ch’è scadì avant l’entrada en vigur dal dretg nov.
Art. 7a631 1 Per il divorzi vala il dretg nov, uschespert che la Lescha federala dals 26 da zercladur 1998632 è entrada en vigur. 2 Divorzis, che han survegnì vigur legala tenor il dretg vegl, restan renconuschids; las novas disposiziuns davart l’execuziun vegnan ap- plitgadas per las rentas u per las indemnisaziuns ch’èn vegnidas fixa- das sco cumpensaziun dal mantegniment u sco contribuziun da mante- gniment. 3 La midada da la sentenzia da divorzi vegn fatga tenor las prescrip- ziuns dal dretg vegl cun resalva da las disposiziuns davart ils uffants e davart la procedura.
Art. 7b633 1 Per process da divorzi ch’èn pendents tar l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 26 da zercladur 1998634 e che ston vegnir giu- ditgads d’ina instanza chantunala vegn applitgà il dretg nov.
627 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 16 da dec. 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969).
628 AS 2007 4791; BBl 2002 3148, 2004 3969 629 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000
(AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). 630 AS 1999 1118; BBl 1996 I 1. 631 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000
(AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). 632 AS 1999 1118; BBl 1996 I 1 633 Integrà tras la cifra I 4 da la LF dals 26 da zercl. 1998, en vigur dapi il 1. da schan. 2000
(AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). 634 AS 1999 1118; BBl 1996 I 1.
2. Contabilitad e post da revisiun
C. Dretg da famiglia I. Maridaglia
Ibis. Divorzi 1. Princip
2. Process da divorzi pendents
Cudesch civil svizzer
278
210
2 Novas pretensiuns giuridicas che vegnan iniziadas tras la midada dal dretg applitgabel èn admissiblas; las parts da la sentenzia che na vegnan betg contestadas restan liantas, uschenavant ch’ellas n’èn betg colliadas materialmain en moda uschè stretga cun pretensiuns giuridi- cas che ston anc vegnir giuditgadas, ch’i sto vegnir fatg raschunaivla- main in giudicament cumplessiv. 3 Il Tribunal federal decida tenor il dretg vegl, sche la decisiun conte- stada è vegnida pronunziada avant l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 26 da zercladur 1998; quai vala er en cas d’ina eventuala refusa a l’instanza chantunala.
Art. 7c635
Per process da divorzi ch’èn pendents tar l’entrada en vigur da la midada dals 19 december 2003636 e che ston vegnir giuditgads d’ina instanza chantunala vala il termin da separaziun tenor il dretg nov.
Art. 7d637 1 Per la prevenziun professiunala en cas da divorzi vala il dretg nov, uschespert che la midada dals 19 da zercladur 2015 è entrada en vigur. 2 Per process da divorzi ch’èn pendents il mument da l’entrada en vigur da la midada dals 19 da zercladur 2015 davant ina instanza chantunala vegn applitgà il dretg nov. 3 Il Tribunal federal decida tenor il dretg vegl, sche la decisiun con- testada è vegnida pronunziada avant l’entrada en vigur da la midada dals 19 da zercladur 2015; quai vala er en cas d’ina eventuala refusa a l’instanza chantunala.
Art. 7e638 1 Sch’il derschader ha – en cas d’in divorzi tenor il dretg vegl – con- cedì al consort creditur suenter l’entrada d’in cas da prevenziun ina indemnisaziun en furma d’ina renta che scada pir cun la mort dal con- sort debitur u creditur, po il consort creditur pretender entaifer 1 onn suenter l’entrada en vigur da la midada dals 19 da zercladur 2015 davant il derschader ch’el survegnia empè da quai ina renta per vita duranta tenor l’artitgel 124a, sch’il consort debitur retira ina renta
635 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da dec. 2003 (Termin da separaziun en il dretg da divorzi), en vigur dapi il 1. da zercl. 2004 (AS 2004 2161; BBl 2003 3927 5825).
636 AS 2004 2161 637 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun
professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
638 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercl. 2015 (Cumpensaziun da la prevenziun professiunala en cas da divorzi), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 2313; BBl 2013 4887).
3.Termin da separaziun tar process da divorzi pendents
4. Prevenziun professiunala
5. Conversiun da rentas existentas
Cudesch civil svizzer
279
210
d’invaliditad suenter la vegliadetgna reglamentarica da renta u ina renta da vegliadetgna. 2 En cas da decisiuns estras sa drizza la cumpetenza tenor l’artitgel 64 da la Lescha federala dals 18 da december 1987639 davart il dretg internaziunal privat. 3 La renta tenor il dretg vegl vala sco part da la renta attribuida.
Art. 8640
Per ils effects generals da la lètg vala il dretg nov, uschespert che la Lescha federala dals 5 d’october 1984 è entrada en vigur.
Art. 8a641
Il consort che ha midà ses num a chaschun da la maridaglia avant l’entrada en vigur da la midada dals 30 da settember 2011 da questa lescha, po declerar da tut temp al funcziunari da stadi civil ch’el veglia puspè purtar ses num da nubil.
Art. 8b642
La Svizra che ha maridà sut il dretg vegl po declerar visavi l’autoritad cumpetenta da ses anteriur chantun d’origin entaifer 1 onn dapi l’en- trada en vigur dal dretg nov ch’ella reprendia puspè il dretg da burgais ch’ella ha gì sco nubila.
Art. 9643
Per ils effects concernent ils bains matrimonials da lètgs ch’èn vegni- das serradas avant il 1. da schaner 1912 valan las disposiziuns dal Cudesch civil davart l’applicaziun dal dretg vegl e dal dretg nov, ch’èn entradas en vigur quest di.
639 SR 291 640 Versiun tenor la cifra I 4 da la LF dals 26 zercladur 1998, en vigur dapi il
1. da schan. 2000 (AS 1999 1118; BBl 1996 I 1). 641 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984 (AS 1986 122 153 art. 1;
BBl 1979 II 1191). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
642 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 ( AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
643 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
644 Per l’applicaziun dal dretg transitoric vesair er las anteriuras disposiziuns dal sisavel titel a la fin dal CSR.
Iter. Effects generals da la lètg 1. Princip
2. Num
3. Dretg da burgais
II. Dretg dals bains matrimo- nials da las lètgs ch’èn vegnidas serradas avant il 1. da schaner 1912644
Cudesch civil svizzer
280
210
Art. 9a645 1 Per lètgs ch’existan il mument che la Lescha federala dals 5 d’octo- ber 1984 entra en vigur vala il dretg nov, nun ch’i saja vegnì fixà in- satge auter. 2 Per ils effects concernent ils bains matrimonials da lètgs ch’èn vegnidas divorziadas avant l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 5 d’october 1984 vala il dretg vegl.
Art. 9b647 1 Per consorts ch’èn stads suttamess fin ussa al stadi da l’uniun dals bains, valan – concernent lur relaziuns vicendaivlas e vers terzas per- sunas – las prescripziuns davart la participaziun als acquists. 2 Las valurs da facultad da mintga consort daventan ses bain propri u ses acquist tenor las prescripziuns davart la participaziun als acquists; ils bains reservads ch’èn fundads tras il contract matrimonial daventan bains propris. 3 La dunna reprenda la proprietad dals bains ch’ella ha appurtà en la lètg e ch’èn passads en la proprietad dal consort u fa valair per quels ina pretensiun d’indemnisaziun.
Art. 9c648
Las disposiziuns vertentas davart las pretensiuns d’indemnisaziun da la consorta per bains ch’ella ha appurtà en la lètg e che n’èn betg pli avant maun en cas d’ina scussiun e d’in concurs dal consort, restan applitgablas anc 10 onns suenter l’entrada en vigur dal dretg nov.
Art. 9d 649 1 Suenter l’entrada en vigur dal dretg nov sa drizza la liquidaziun dals bains matrimonials tranter ils consorts per l’entira durada da l’anteriur stadi dals bains e dal nov stadi ordinari dals bains tenor las prescrip- ziuns davart la participaziun als acquists, nun ch’ils consorts hajan, il mument da l’entrada en vigur dal dretg nov, gia terminà la liquidaziun dals bains matrimonials tenor las disposiziuns davart l’uniun dals bains.
645 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
646 Vesair las disposiziuns a la fin dal text qua avant maun ch’èn stadas en vigur fin ils 31 da dec. 1987.
647 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
648 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
649 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
IIbis. Dretg dals bains matrimo- nials da las lètgs ch’èn vegnidas serradas suenter il 1. da schaner 1912646 1. En general
2. Midada da l’uniun dals bains ad ina participaziun als acquists a. Midada da las massas da facul- tad
b. Privilegi
c. Liquidaziun dals bains matri- monials tenor il dretg nov
Cudesch civil svizzer
281
210
2 Avant l’entrada en vigur dal dretg nov po mintga consort dar part a l’auter en scrit, che lur anteriur stadi dals bains stoppia vegnir schlià tenor las disposiziuns dal dretg vegl. 3 Sch’il stadi dals bains è vegnì schlià perquai ch’in plant, ch’è vegnì inoltrà avant l’entrada en vigur dal dretg nov, è vegnì approvà, vegn la liquidaziun dals bains matrimonials fatga tenor il dretg vegl.
Art. 9e650 1 Consorts che vivan en il stadi da l’uniun dals bains, senza avair midà quel tras in contract matrimonial, pon sa cunvegnir da mantegnair l’uniun dals bains cun inoltrar ina decleraziun cuminaivla en scrit a l’uffizi da registraziun dals bains matrimonials da lur domicil sin il pli tard 1 onn suenter l’entrada en vigur dal dretg nov; l’uffizi da registra- ziun dals bains matrimonials maina ina glista uffiziala da las declera- ziuns che po vegnir consultada da mintgin. 2 Il stadi dals bains po vegnir fatg valair vers terzas persunas mo, sch’ellas enconuschan u duessan enconuscher quel. 3 Per ils bains reservads dals consorts valan en l’avegnir las novas pre- scripziuns davart la separaziun dals bains.
Art. 9f 651
Sche la separaziun dals bains e vegnida fatga pervia da la lescha u sin ordinaziun dal derschader, valan per ils consorts las novas disposi- ziuns davart la separaziun dals bains.
Art. 10652 1 Sch’ils consorts han fatg in contract matrimonial tenor las disposi- ziuns dal Cudesch civil, vala quest contract vinavant e lur entir stadi dals bains matrimonials resta suttamess a las disposiziuns da fin ussa, cun resalva da las disposiziuns da quest titel davart ils bains reservads, davart la vigur legala vers terzas persunas e davart la separaziun dals bains tenor il contract matrimonial. 2 Per ils bains reservads dals consorts valan en l’avegnir las novas pre- scripziuns davart la separaziun dals bains. 3 Cunvegnas davart la participaziun ad augments ed a deficits en cas d’ina uniun dals bains na dastgan betg pregiuditgar ils dretgs a la part obligatorica dals uffants betg cuminaivels e da lur descendents.
650 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
651 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
652 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
3. Mantegniment da l’uniun dals bains
4. Mantegniment da la separaziun legala u giudi- ziala dals bains
5. Contract matrimonial a. En general
Cudesch civil svizzer
282
210
Art. 10a653 1 Il stadi dals bains po vegnir fatg valair vers terzas persunas mo, sch’ellas enconuschan u duessan enconuscher quel. 2 Sch’il contract matrimonial n’ha betg vigur legala vers terzas persu- nas, valan per las relaziuns cun quellas da qua envi las disposiziuns davart la participaziun als acquists.
Art. 10b654 1 Consorts che vivan en il stadi da l’uniun dals bains e che han midà quel tras in contract matrimonial, pon sa cunvegnir da suttametter lur relaziuns giuridicas al nov stadi ordinari dals bains da participaziun als acquists cun inoltrar ina decleraziun cuminaivla en scrit a l’uffizi da registraziun dals bains matrimonials da lur domicil sin il pli tard 1 onn suenter l’entrada en vigur dal dretg nov. 2 En quest cas vala la participaziun contractuala a l’augment en il futur per la summa totala dals augments da tuts dus consorts, nun ch’i saja vegnì fixà insatge auter en il contract matrimonial.
Art. 10c655
Sch’ils consorts han concludì ina separaziun dals bains sut il dretg vegl, valan per els en il futur las novas disposiziuns davart la separa- ziun dals bains.
Art. 10d 656
Contracts matrimonials ch’èn vegnids fatgs avant l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 5 d’october 1984, che duain dentant avair lur effects pir sut il dretg nov, na ston betg vegnir approvads da l’autori- tad tutelara.
Art. 10e657 1 Cun l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 5 d’october 1984 na vegnan betg pli fatgas novas inscripziuns en il register dals bains matrimonials.
653 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
654 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
655 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
656 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
657 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
b. Vigur legala vers terzas persunas
c. Submissiun al dretg nov
d. Separaziun contractuala dals bains tenor il dretg vegl
e. Contracts matrimonials fatgs en vista a l’entrada en vigur dal dretg nov
f. Register dals bains matrimo- nials
Cudesch civil svizzer
283
210
2 Il dretg da prender invista dal register resta garantì.
Art. 11658
Sch’il pajament da debits en daners u sche la restituziun da chaussas debitadas chaschuna al consort debitur grondas difficultads en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials en connex cun l’entrada en vigur dal dretg nov, po el pretender da survegnir termins da pajament; sche las circumstanzas giustifitgeschan quai, sto vegnir prestada ina garanzia.
Art. 11a659
Sch’il dretg dals bains matrimonials sa mida cun l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 5 d’october 1984, valan – en quai che concerna la responsabladad – las disposiziuns davart la protecziun dals crediturs en cas da midadas dal stadi dals bains.
Art. 12660 1 La constituziun ed ils effects da la relaziun da figlialanza èn sutta- mess al dretg nov uschespert ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur; il num da famiglia ed il dretg da burgais ch’èn vegnids acquistads tenor il dretg vegl restan mantegnids. 2 Ils uffants che sa chattan sut avugadia il mument da l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil e ch’èn – tenor il dretg nov – suttamess tenor la lescha a la pussanza dals geniturs, vegnan suttamess a la pussanza da lur geniturs il pli tard 1 onn suenter che quest dretg nov è entrà en vigur, nun ch’i saja vegnì ordinà il cuntrari sin basa da las disposiziuns davart la retratga da la tgira genituriala. 3 In transferiment u ina retratga da la tgira genituriala, ch’è vegnida disponida d’ina autoritad sut il dretg vegl, mantegna sia vigur legala er suenter l’entrada en vigur dal dretg nov. 4 Sche mo in genitur ha la tgira genituriala il mument che la midada dals 21 da zercladur 2013 entra en vigur, po l’auter genitur – entaifer 1 onn suenter l’entrada en vigur da questa midada – dumandar l’auto- ritad cumpetenta da disponer la tgira genituriala cuminaivla. L’artitgel 298b vegn applitgà tenor il senn.661
658 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
659 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122 153 art. 1; BBl 1979 II 1191).
660 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
661 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
6. Pajament dals debits en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials
7. Protecziun dals crediturs
III. La relaziun da figlialanza en general
Cudesch civil svizzer
284
210
5 Il genitur, dal qual la tgira genituriala è vegnida privada a chaschun d’in divorzi, po sa drizzar sulet al derschader cumpetent mo, sch’il di- vorzi ha gì lieu main che 5 onns avant l’entrada en vigur da la midada dals 21 da zercladur 2013.662
Art. 12a663 1 L’adopziun ch’è vegnida pronunziada avant l’entrada en vigur da las novas disposiziuns da la Lescha federala dals 30 da zercladur 1972 davart la midada dal Cudesch civil svizzer, è suttamessa vinavant al dretg ch’è entrà en vigur il 1. da schaner 1912664; ils consentiments ch’èn vegnids dads tenor quest dretg restan en mintga cas valaivels. 2 Persunas che n’èn betg anc 20 onns veglias il mument che la Lescha federala dals 7 d’october 1994 entra en vigur pon anc vegnir adop- tadas tenor las disposiziuns davart persunas minorennas er suenter ch’ellas èn daventadas maiorennas, premess che lur dumonda vegnia inoltrada entaifer 2 onns dapi l’entrada en vigur da la lescha federala ed avant lur 20avel anniversari.665
Art. 12b666 1 L’adopziun d’ina persuna minorenna, pronunziada tenor il dretg vegl, po vegnir suttamessa a las novas disposiziuns, sch’ils geniturs adoptivs e l’uffant adoptiv fan cuminaivlamain la dumonda entaifer 5 onns dapi l’entrada en vigur da questas disposiziuns. 2 Il fatg che l’uffant adoptà cuntanscha sia maiorennitad n’è betg in impediment per questa dumonda. 3 Las novas disposiziuns vegnan applitgadas per la procedura da la dumonda; il consentiment dals geniturs n’è betg necessari.
Art. 12c667 1 Ina persuna maiorenna u avugadada po vegnir adoptada tenor las novas disposiziuns davart l’adopziun da persunas minorennas, sch’il
662 Integrà tras la cifra I da la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 9077).
663 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
664 Art. 465 CSR en la versiun dal 1. da schan. 1912: 1 L’uffant adoptà e ses descendents han il medem dretg d’ierta vers l’adoptader sco ils descendents legitims. 2 L’adoptader e ses parents consanguins n’han nagin dretg d’ierta vers l’uffant adoptà.
665 Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d’oct. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 I 1169).
666 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
667 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 30 da zercl. 1972, en vigur dapi il 1. d’avr. 1973 (AS 1972 2819; BBl 1971 I 1200).
IIIbis. Adopziun 1. Cuntinuaziun dal dretg vegl
2. Submissiun al dretg nov
3. Adopziun da persunas maiorennas u avugadadas
Cudesch civil svizzer
285
210
dretg vegl n’ha betg permess l’adopziun durant la minorennitad, ma sche las premissas dal dretg nov fissan stadas ademplidas da quel temp. 2 Las prescripziuns dal dretg vegl e dal dretg nov concernent il con- sentiment dals geniturs per l’adopziun da persunas minorennas na vegnan dentant betg applitgadas. 3 La dumonda sto vegnir fatga entaifer 5 onns dapi l’entrada en vigur da las novas disposiziuns.
Art. 12cbis 668 1 Las permissiuns che vegnan concedidas da las autoritads chantunalas da surveglianza dals posts d’intermediaziun d’adopziuns restan valai- vlas fin a lur scadenza. 2 Las autoritads chantunalas da surveglianza dals posts d’intermedia- ziun d’adopziuns transfereschan immediatamain a l’autoritad federala da surveglianza tut las actas concernent la surveglianza e las proce- duras da permissiun ch’èn vegnidas endrizzadas entaifer ils ultims 5 onns avant l’entrada en vigur da la midada da l’artitgel 269c dals 22 da zercladur 2001.
Art. 12d669
Las disposiziuns dal dretg nov davart la contestaziun da la renconu- schientscha d’in uffant suenter la maridaglia dals geniturs valan tenor il senn per la contestaziun d’ina legitimaziun ch’è vegnida fatga tenor il dretg vegl.
Art. 13670 1 In plant ch’è pendent il mument da l’entrada en vigur dal dretg nov vegn giuditgà tenor il dretg nov. 2 Ils effects fin a l’entrada en vigur dal dretg nov sa drizzan tenor il dretg vegl.
668 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2001 tar la Convenziun da Den Haag davart las adopziuns e davart las mesiras per proteger l’uffant en adopziuns internaziunalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2003 (AS 2002 3988; BBl 1999 5795).
669 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
670 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
4. Intermedia- ziun d’adopziuns
IIIter. Contesta- ziun da la legi- timaziun
IV. Plant da paternitad 1. Plants pendents
Cudesch civil svizzer
286
210
Art. 13a671 1 Sche l’obligaziun dal bab da furnir prestaziuns en daners è stada stabilida tras ina decisiun giudiziala u tras in contract avant ch’il dretg nov è entrà en vigur e sche l’uffant n’aveva betg anc cumplenì 10 onns il mument da l’entrada en vigur dal dretg nov, po el purtar plant entaifer 2 onns per laschar constatar la relaziun da figlialanza tenor las disposiziuns dal dretg nov. 2 Sche l’accusà po cumprovar che sia paternitad saja exclusa u main probabla che quella d’in terz, extingua il dretg da l’uffant sin contri- buziuns per il mantegniment futur.
Art. 13b672
Tgi che daventa maioren tras l’entrada en vigur da la Lescha federala dals 7 d’october 1994, po en mintga cas inoltrar anc durant 1 onn in plant per constatar u per contestar la relaziun da figlialanza.
Art. 13c673
Contribuziuns da mantegniment a l’uffant ch’èn vegnidas fixadas avant l’entrada en vigur da la midada dals 20 da mars 2015 en in con- tract da mantegniment approvà u en ina decisiun, vegnan fixadas da nov sin dumonda da l’uffant. Sch’ellas èn vegnidas fixadas ensemen cun contribuziuns da mantegniment al genitur, dastgan ellas vegnir adattadas mo en cas d’ina midada considerabla da las relaziuns.
Art. 13cbis 674 1 Per proceduras ch’èn pendentas il mument da l’entrada en vigur da la midada dals 20 da mars 2015 vegn applitgà il dretg nov. 2 Il Tribunal federal decida tenor il dretg vegl, sche la decisiun con- testada è vegnida pronunziada avant l’entrada en vigur da la midada dals 20 da mars 2015; quai vala er en cas d’ina eventuala refusa a l’in- stanza chantunala.
671 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 25 da zercl. 1976, en vigur dapi il 1. da schan. 1978 (AS 1977 237; BBl 1974 II 1).
672 Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d’oct. 1994, en vigur dapi il 1. da schan. 1996 (AS 1995 1126; BBl 1993 I 1169).
673 Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d’oct. 1994 (AS 1995 1126; BBl 1993 I 1169). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
674 Integrà tras la cifra I da la LF dals 20 da mars 2015 (Mantegniment dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2015 4299; BBl 2014 529).
2. Plants novs
IVbis. Termin per constatar e per contestar la relaziun da figlialanza
IVter. Contri- buziuns da mantegniment 1. Titels da mantegniment existents
2. Proceduras pendentas
Cudesch civil svizzer
287
210
Art. 13d675 1 Sch’ils geniturs n’han betg pli in num da famiglia cuminaivel sin fundament d’ina decleraziun tenor l’artitgel 8a da quest titel suenter che la midada dals 30 da settember 2011 da questa lescha è entrada en vigur, pon els declerar entaifer 1 onn dapi l’entrada en vigur dal dretg nov, che l’uffant survegnia il num da nubil dal consort che ha fatg questa decleraziun. 2 Sche la tgira genituriala per in uffant da geniturs betg maridads è vegnida surdada als geniturs u sulettamain al bab avant che la midada dals 30 da settember 2011 da questa lescha è entrada en vigur, po la decleraziun ch’è previsa tenor l’artitgel 270a alineas 2 e 3 vegnir fatga entaifer 1 onn dapi l’entrada en vigur dal dretg nov. 3 Il consentiment da l’uffant resta resalvà sa basond sin l’artitgel 270b.
Art. 14676 1 Per la protecziun da creschids vala il dretg nov, uschespert che la midada dals 19 da december 2008677 è entrada en vigur. 2 Persunas ch’èn vegnidas avugadadas tenor il dretg vegl, stattan sut curatella cumplessiva cun l’entrada en vigur dal dretg nov. L’autoritad per la protecziun da creschids fa d’uffizi uschè svelt sco pussaivel las adattaziuns necessarias dal dretg nov. En cas che la tgira genituriala vegn prolungada èn ils geniturs deliberads da l’obligaziun d’inventa- risar, da l’obligaziun da far in rapport periodic ed in rendaquint sco er da l’obligaziun da dumandar il consentiment per tschertas fatschentas, fin che l’autoritad per la protecziun da creschids decida insatge auter en chaussa. 3 Las ulteriuras mesiras ch’èn vegnidas ordinadas tenor il dretg vegl scadan il pli tard 3 onns suenter l’entrada en vigur da la midada dals 19 da december 2008, nun che l’autoritad per la protecziun da cre- schids las haja transferidas en mesiras dal dretg nov. 4 Ina privaziun da la libertad per motivs da provediment ch’in medi ha ordinà sin basa da l’artitgel 397b alinea 2 da la versiun dal 1. da scha- ner 1981678 per ina persuna ch’è ha ina malsogna psichica vegn man- tegnida. L’institut communitgescha il pli tard 6 mais suenter l’entrada en vigur dal dretg nov a l’autoritad per la protecziun da creschids, sch’el è da l’avis che las premissas dal plazzament sajan ademplidas er vinavant. L’autoritad per la protecziun da creschids fa ils scleriments
675 Integrà tras la cifra I da la LF dals 30 da settember 2011 (Num e dretg da burgais), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2012 2569; BBl 2009 7573 7581).
676 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
677 AS 2011 725 678 AS 1980 31
IVquater. Num da l’uffant
V. Protecziun da creschids 1. Mesiras existentas
Cudesch civil svizzer
288
210
ch’èn necessaris tenor las disposiziuns davart l’examinaziun periodica e conferma eventualmain la decisiun da plazzament.
Art. 14a679 1 Cun l’entrada en vigur da la midada dals 19 da december 2008680 cuntinuescha la nova autoritad cumpetenta cun las proceduras pen- dentas. 2 Il nov dretg da procedura vegn applitgà. 3 L’autoritad decida, sche e quant enavant che la procedura veglia sto vegnir cumplettada.
Art. 15 1 La successiun d’ierta d’ina persuna ch’è morta avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil vegn reglada tenor il dretg vegl er suenter quest termin; il medem vala er per ils effects dals bains matrimonials ch’èn nunseparabels da l’ierta tenor il dretg chantunal e che naschan cun la mort dal bab, da la mamma u d’in consort. 2 Questa prescripziun sa referescha tant als ertavels sco er a la succes- siun d’ierta.
Art. 16 1 Sch’in testader ch’è abel da disponer ha fatg u ha revocà – avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil – ina disposiziun per causa da mort tenor il dretg ch’era en vigur da quel temp, na po quest act betg vegnir contestà cun la motivaziun, ch’il testader saja mort suenter l’entrada en vigur dal dretg nov e na fiss betg stà abel da disponer tenor quel. 2 Ina disposiziun testamentara na po betg vegnir contestada pervia d’ina mancanza formala, sche las formalitads, che valevan il temp cur che l’act è vegnì fatg u cur ch’il testader è mort, èn vegnidas obser- vadas. 3 Sch’il testader è mort suenter l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, vegni decidì en mintga cas tenor il dretg nov, sch’ina disposiziun per causa da mort vegn contestada cun la motivaziun che la part dispo- nibla saja surpassada u che la maniera da disponer na saja betg ad- messa.
679 Integrà tras la cifra II da la LF dals 6 d’oct. 1978 (AS 1980 31; BBl 1977 III 1). Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
680 AS 2011 725
2. Proceduras pendentas
D. Dretg d’ierta I. Ierta e successiun d’ierta
II. Disposiziuns per causa da mort
Cudesch civil svizzer
289
210
Art. 17 1 Ils dretgs reals ch’existan il mument ch’il nov Cudesch civil entra en vigur restan renconuschids er sut il dretg nov, cun resalva da las prescripziuns davart il register funsil. 2 Concernent lur cuntegn èn la proprietad ed ils dretgs reals limitads però suttamess al dretg nov suenter l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, nun che quel prevesia in’excepziun. 3 Dretgs reals che na pudessan betg pli vegnir constituids tenor il dretg nov, restan suttamess al dretg vegl.
Art. 18 1 Sch’ina pretensiun che ha l’intent da constituir in dretg real è vegnida fundada avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, vegn ella renconuschida sco valaivla, sch’ella correspunda a la furma dal dretg vegl u dal dretg nov. 2 L’ordinaziun davart il register funsil fixescha, tge documents d’iden- titad che ston vegnir preschentads per laschar inscriver tals dretgs. 3 Sch’il cuntegn d’in dretg real e stabilì tras in act giuridic, fatg avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, vegn el er renconuschì sut il dretg nov, uschenavant ch’el sa cumporta cun tal.
Art. 19 1 A partir dal mument ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur, sa driz- za l’acquist tras giudida tenor il dretg nov. 2 Sch’in acquist tras giudida che correspunda er al dretg nov ha cu- menzà sut il dretg vegl, vegn il temp ch’è passà avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil mess a quint proporziunalmain al termin dal dretg nov.
Art. 20681 1 Dretgs da proprietad ch’existan vi da bostga sin terren ester vegnan renconuschids er vinavant tenor il dretg chantunal. 2 Ils chantuns èn autorisads da restrenscher u d’abolir questas rela- ziuns da dretg.
681 Versiun tenor la cifra IV da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
E. Dretgs reals I. En general
II. Dretg sin inscripziun en il register funsil
III. Acquist tras giudida
IV. Dretgs da proprietad spezials 1. Bostga sin terren ester
Cudesch civil svizzer
290
210
Art. 20bis 682
La proprietad en condomini, dominada dal dretg chantunal vegl, è sut- tamessa a las novas prescripziuns dal nov Cudesch civil, er sch’ils plauns u sche las parts da plauns n’èn betg abitaziuns u localitads da fatschenta che furman unitads entiras.
Art. 20ter 683 1 Ils chantuns pon er suttametter a las novas disposiziuns la proprietad en condomini ch’è vegnida inscritta en il register funsil en las furmas dal dretg ch’è entrà en vigur il 1. da schaner 1912. 2 Questa submissiun entra en vigur cun las midadas correspundentas da las inscripziuns en il register funsil.
Art. 20quater 684
Per pudair suttametter la proprietad en condomini transfurmada a las novas prescripziuns e per inscriver la proprietad en condomini originala en il register funsil, pon ils chantuns ordinar ch’ils registers funsils vegnian rectifitgads e decretar prescripziuns da procedura spe- zialas per quest intent.
Art. 21 1 Las servituds funsilas ch’èn vegnidas constituidas avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil restan valaivlas suenter l’introducziun dal register funsil er senza ch’ellas sajan inscrittas en quel; ellas na pon dentant betg vegnir fatgas valair vers terzas persunas da buna fai, uschè ditg ch’ellas n’èn betg inscrittas. 2 Obligaziuns colliadas accessoricamain cun servituts ch’èn vegnidas constituidas avant l’entrada en vigur da la midada dals 11 da december 2009685 e che resultan mo da mussaments dal register funsil, pon ve- gnir fatgas valair er vinavant vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil.686
682 Integrà tras la cifra IV da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
683 Integrà tras la cifra IV da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
684 Integrà tras la cifra IV da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
685 AS 2011 4637 686 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed
ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
2. Proprietad en condomini a. Fatgs originars
b. Trans- furmaziuns
c. Rectificaziun dals registers funsils
V. Servituts funsilas
Cudesch civil svizzer
291
210
Art. 22 1 Ils titels da pegn ch’existan il mument ch’il nov Cudesch civil entra en vigur, restan valaivels senza ch’els stoppian vegnir adattads al dretg nov. 2 Igl è dentant resalvà als chantuns da prescriver ch’ils titels da pegn existents vegnian renovads ed adattads a las disposiziuns dal dretg nov entaifer in tschert termin.
Art. 23 1 Suenter l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil dastgan vegnir con- stituidas mo quellas spezias da dretgs da pegn funsil ch’èn renconu- schidas dal dretg nov. 2 Fin a l’introducziun dal register funsil vegnan els constituids tenor las furmas dal dretg chantunal da fin ussa.
Art. 24 1 Suenter ch’il dretg nov è entrà en vigur, vegnan sias disposiziuns applitgadas per extinguer u per midar titels, per decretar in pegn e per chaussas sumegliantas. 2 Uschè ditg ch’il register funsil n’è betg introducì, ston vegnir obser- vadas las furmas tenor il dretg chantunal.
Art. 25 1 Per tut ils dretgs da pegn funsil vegn la dimensiun da la garanzia ipotecara determinada tenor il dretg nov. 2 Sche tscherts objects determinads èn vegnids dads en pegn al credi- tur ensemen cun il bain immobigliar, e quai en moda giuridicamain valaivla sin basa d’ina cunvegna speziala, restan quests objects sutta- mess al pegn, er sch’els na pudessan betg vegnir impegnads tenor il dretg nov.
Art. 26 1 Ils dretgs e las obligaziuns dals crediturs e dals debiturs concernent ils pegns immobigliars ch’existan il mument da l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil vegnan reglads tenor il dretg vegl, uschenavant ch’i sa tracta d’effects da contracts. 2 Er per quests pegns immobigliars vala a partir da quest mument il dretg nov, sch’i sa tracta d’effects ch’èn stabilids tenor la lescha e che na pon betg vegnir midads tras contracts. 3 Sch’il pegn cumpiglia plirs bains immobigliars, restan quels engrev- giads tenor il dretg vegl.
VI. Dretgs da pegn funsil 1. Renconu- schientscha dals titels da pegn existents
2. Constituziun da dretgs da pegn
3. Extincziun da titels
4. Dimensiun da la garanzia ipotecara
5. Dretgs ed obligaziuns che resultan dal pegn immobigliar a. En general
Cudesch civil svizzer
292
210
Art. 27 Ils dretgs dal creditur durant la durada dal pegn, en spezial quels da far ordinar mesiras da garanzia, èn suttamess al dretg nov per tut ils pegns immobigliars, e quai a partir dal mument ch’il nov Cudesch civil entra en vigur; il medem vala er per ils dretgs dal debitur.
Art. 28 Per desdir credits ch’èn garantids tras pegns immobigliars sco er per transferir ils titels d’ina persuna ad in’autra sto vegnir observà il dretg vegl, sch’i sa tracta da pegns ch’èn vegnids constituids gia avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil; resalvadas restan dentant las prescripziuns dal dretg nov ch’èn absolutamain liantas.
Art. 29 1 Il rang dals dretgs da pegn vegn fixà dal dretg vegl fin ch’ils bains immobigliars èn inscrits en il register funsil. 2 A partir dal mument da l’introducziun dal register funsil vegn il rang dals crediturs fixà tenor las disposiziuns dal nov Cudesch civil davart il register funsil.
Art. 30 1 Concernent il post da pegn fix u concernent il dretg dal creditur d’entrar e da s’avanzar en in post liber vegn applitgà il dretg nov a partir da l’introducziun dal register funsil, ed en mintga cas 5 onns suenter ch’il nov Cudesch civil è entrà en vigur; ils dretgs spezials ch’existan a favur dal creditur restan resalvads. 2 Ils chantuns pon fixar ulteriuras disposiziuns transitoricas.687
Art. 31 e 32688
Art. 33 1 Las leschas introductivas chantunalas pon fixar che l’ina u l’autra spezia da pegn immobigliar dal dretg vegl vegnia – en general u mo per tschertas relaziuns – tractada da medema maniera sco la furma correspundenta dal dretg nov.
687 Versiun tenor la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
688 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
b. Mesiras da garanzia
c. Desditga, transferiment
6. Rang
7. Post da pegn
8. …
9. Tractament egual da spezias da pegn veglias cun talas dal dretg nov
Cudesch civil svizzer
293
210
2 Uschenavant che quai vegn fatg, vegnan tals dretgs da pegn chantu- nals er reglads tras las disposiziuns dal nov Cudesch civil a partir dal mument ch’el è entrà en vigur. 3 …689
Art. 33a690 1 Brevs da rendita sco er brevs ipotecaras emessas en serias restan inscrittas en il register funsil. 2 Ellas èn suttamessas er vinavant a las disposiziuns dal dretg vegl. 3 Il dretg chantunal po prevair la transfurmaziun da brevs da rendita ch’èn vegnidas constituidas sin basa da dretg federal u da dretg vegl en spezias da pegn dal dretg vertent. Per imports minimals po la trans- furmaziun er cuntegnair l’introducziun d’ina responsabladad persunala dal proprietari dal bain immobigliar impegnà.
Art. 33b691
Il proprietari d’in bain immobigliar e las persunas che han in dretg sin il bain immobigliar pon pretender cuminaivlamain en scrit ch’ina brev ipotecara sin palpiri, ch’è vegnida inscritta avant l’entrada en vigur da la midada dals 11 da december 2009692, vegnia transfurmada en ina brev ipotecara registrada.
Art. 34 1 A partir da l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil pon ils pegns movibels vegnir constituids mo en las furmas che vegnan previsas da quel. 2 Pegns movibels ch’èn vegnids constituids avant quest mument e tenor in’autra furma extinguan suenter 6 mais dapi l’entrada en vigur dal dretg nov, sch’il termin da pajament era gia scrudà, ed en cas ch’il termin scroda pli tard, a partir dal mument ch’el scroda u a partir dal mument che la pretensiun po vegnir desditga.
689 Abolì tras la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
690 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
691 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
692 AS 2011 4637
10. Cuntinuaziun dal dretg vegl per spezias da pegn veglias
11. Transfurma- ziun da la spezia da la brev ipotecara
VII. Pegns movibels 1. Furma
Cudesch civil svizzer
294
210
Art. 35 1 Ils effects dal pegn movibel, ils dretgs e las obligaziuns dal creditur da pegn, da l’impegnader u dal debitur da pegn sa drizzan tenor il nov Cudesch civil a partir dal mument ch’el è entrà en vigur, e quai er, sch’il pegn è vegnì constituì gia avant il mument da l’entrada en vigur. 2 In contract da scadenza dal pegn a favur dal creditur ch’è vegnì fatg avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil, daventa nunvalaivel a partir da quest mument.
Art. 36 1 Il dretg da retenziun tenor il nov Cudesch civil s’extenda er sin talas chaussas ch’èn vegnidas en ils mauns dal creditur avant sia entrada en vigur. 2 Il creditur po far valair quest dretg er per pretensiuns ch’èn naschidas avant quest mument. 3 Ils dretgs da retenziun ch’èn naschids pli baud èn – en quai che con- cerna lur effects – suttamess a las disposiziuns dal nov Cudesch civil.
Art. 37 Il possess è suttamess al dretg nov a partir dal mument ch’il nov Cudesch civil entra en vigur.
Art. 38 1 Suenter avair tadlà ils chantuns fixescha il Cussegl federal il plan general per introducir il register funsil. Questa cumpetenza po el trans- ferir al departament u a l’uffizi cumpetent.693 2 …694
Art. 39695
…
Art. 40 1 Per regla duai la mesiraziun preceder l’introducziun dal register funsil.
693 Versiun tenor la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
694 Abolì tras la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
695 Abolì tras la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
2. Effects
VIII. Dretg da retenziun
IX. Possess
X. Register funsil 1. Introducziun dal register funsil
2. Mesiraziun uffiziala a. …
b. Relaziun cun il register funsil
Cudesch civil svizzer
295
210
2 Cun il consentiment dal Cussegl federal po il register funsil gia vegnir constituì pli baud, sch’igl èn avant maun registers dals bains immobigliars ch’èn precis avunda.
Art. 41 1 …696 2 La mesiraziun e l’introducziun dal register funsil pon vegnir realisa- das ina suenter l’autra per ils singuls districts d’in chantun.
Art. 42697
Art. 43 1 A chaschun da l’introducziun dal register funsil duain vegnir inscrits ils dretgs reals ch’existan gia da quel temp. 2 Per quest intent sto vegnir decretà in clom public cun l’invitaziun d’annunziar e da laschar inscriver quests dretgs. 3 Ils dretgs reals ch’èn inscrits en registers publics tenor il dretg vegl, vegnan transferids d’uffizi en il register funsil, uschenavant ch’els pon vegnir constituids tenor il dretg nov.
Art. 44 1 Ils dretgs reals tenor il dretg vegl che na vegnan betg inscrits mante- gnan bain lur valaivladad, els na pon dentant betg vegnir fatgs valair vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil. 2 Igl è resalvà a la legislaziun federala u chantunala da declerar tut ils dretgs reals che n’èn betg vegnids inscrits en il register funsil sco abo- lids a partir d’in tschert termin, suenter ch’igl è vegnì decretà in clom public. 3 Las grevezzas funsilas da dretg public e las ipotecas legalas da dretg chantunal ch’èn resultadas avant l’entrada en vigur da la midada dals 11 da december 2009698 e che n’èn betg inscrittas pon vegnir fatgas valair anc durant 10 onns suenter l’entrada en vigur da la midada vers terzas persunas ch’èn sa fidadas da buna fai sin il register funsil.699
696 Abolì tras la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
697 Abolì tras la cifra II da l’agiunta tar la LF dals 5 d’oct. 2007 davart la geoinfurmaziun, en vigur dapi il 1. da fan. 2008 (AS 2008 2793; BBl 2006 7817).
698 AS 2011 4637 699 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed
ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
c. Temp da la realisaziun
3. Inscripziun dals dretgs reals a. Procedura
b. Consequenzas, sche l’inscripziun vegn tralaschada
Cudesch civil svizzer
296
210
Art. 45700 1 Dretgs reals che na pon betg pli vegnir constituids tenor il dretg dal register funsil, sco per exempel la proprietad da bostga sin terren ester, dretgs da pegns da giudida e dretgs sumegliants, na vegnan betg inscrits en il register funsil; els ston dentant vegnir remartgads en quel en moda opportuna. 2 Sch’els èn ids a perder per in motiv u l’auter, na pon els betg pli vegnir constituids da nov.
Art. 46 1 Cun l’autorisaziun dal Cussegl federal pon ils chantuns spustar d’introducir il register funsil tenor las prescripziuns dal nov Cudesch civil, uschespert che las furmas dal dretg chantunal, cun u senza cum- plettaziuns, paran dad esser suffizientas per garantir ils effects dal register funsil en il senn dal dretg nov. 2 En quest cas stoi vegnir fixà exactamain, cun tge furmas dal dretg chantunal ch’ils effects dal dretg nov duain esser colliads.
Art. 47 Il dretg real dal nov Cudesch civil entra generalmain en vigur er senza ch’ils registers funsils sajan vegnids constituids.
Art. 48 1 Cun l’entrada en vigur dal dretg real ed avant l’introducziun dal regi- ster funsil pon ils chantuns designar las furmas, a las qualas ils effects dal register funsil vegnan attribuids immediatamain (omologaziun, inscripziun en registers da bains immobigliars, d’ipotecas u da servi- tuts). 2 Ils chantuns pon fixar che questas furmas possedan er senza u avant l’introducziun dal register funsil ils effects ch’èn colliads cun tal e che concernan la constituziun, il transferiment, la midada e l’extincziun dals dretgs reals. 3 Effects dal register funsil a favur da terzas persunas da buna fai n’existan percunter betg avant ch’il register funsil è vegnì introducì u avant ch’in auter institut è vegnì declerà sco equivalent.
Art. 49 1 Sche la lescha fixescha in termin da surannaziun da 5 onns u dapli e sch’in tal ha cumenzà avant l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil,
700 Versiun tenor la cifra IV da la LF dals 19 da dec. 1963, en vigur dapi il 1. da schan. 1965 (AS 1964 993; BBl 1962 II 1461).
4. Dretgs reals abolids
5. Spustament da l’introducziun dal register funsil
6. Entrada en vigur dal dretg real avant il register funsil
7. Effects da furmas chantunalas
F. Surannaziun
Cudesch civil svizzer
297
210
vegni er quintà il temp ch’è passà fin alura, dentant cun la resalva che la surannaziun dovra a partir da quel termin almain anc 2 onns per sa cumplenir. 2 Termins pli curts per la surannaziun u per la scadenza, fixads dal nov Cudesch civil, cumenzan a currer pir cun sia entrada en vigur. 3 Dal rest vegn la surannaziun reglada a partir da quest mument tras las disposiziuns dal dretg nov.
Art. 50 Contracts ch’èn vegnids fatgs avant l’entrada en vigur dal nov Cu- desch civil restan valaivels, er sche lur furma na correspunda betg a las prescripziuns dal dretg nov.
Segund chapitel: Disposiziuns introductivas e transitoricas
Art. 51 Cun l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil èn abolidas tut las dispo- siziuns da dretg civil dals chantuns, nun ch’il dretg federal prevesia insatge auter.
Art. 52 1 Ils chantuns decreteschan las disposiziuns ch’èn previsas per cum- plettar il nov Cudesch civil, en spezial en quai che concerna la cumpe- tenza da las autoritads e l’organisaziun dals uffizis da stadi civil, dals uffizis d’avugadia701 e dal register funsil. 2 Uschenavant ch’il dretg nov dovra, per pudair vegnir applitgà, ne- cessariamain ina cumplettaziun tras disposiziuns chantunalas, èn ils chantuns obligads da decretar talas; els pon far quai ad interim tras ordinaziuns.702 3 Las disposiziuns chantunalas davart il dretg da register ston vegnir approvadas da la Confederaziun.703 4 Las ulteriuras disposiziuns chantunalas ston vegnir suttamessas a l’Uffizi federal da giustia per laschar prender enconuschientscha.704
701 Oz: autoritads per la protecziun da creschids (vesair art. 440). 702 Versiun tenor la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets
chantunals tras la Confederaziun, en vigur dapi il 1. da favr. 1991 (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333).
703 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
G. Furmas da contract
A. Aboliziun dal dretg civil chantunal
B. Disposiziuns chantunalas cumplementaras I. Dretgs ed obligaziuns dals chantuns
Cudesch civil svizzer
298
210
Art. 53 1 Sch’in chantun n’ha betg decretà ad uras las disposiziuns necessa- rias, decretescha il Cussegl federal quellas provisoricamain empè dal chantun, annunziond quai a l’Assamblea federala. 2 Sch’in chantun na decretescha betg in’ordinaziun cumplettanta en ina chaussa, nua ch’ina tala n’è betg absolutamain necessaria, vegnan applitgadas las prescripziuns dal nov Cudesch civil.
Art. 54 1 Nua ch’il nov Cudesch civil discurra d’ina autoritad cumpetenta, decidan ils chantuns, tge autoritad ch’exista gia u che sto anc vegnir creada, che duai esser cumpetenta. 2 Nua che la lescha na discurra betg expressivamain dal derschader u d’ina autoritad administrativa, èn ils chantuns libers da designar sco cumpetenta in’autoritad giudiziala u administrativa. 3 Tant enavant ch’il Cudesch da procedura civila dals 19 da december 2008705 n’è betg applitgabel, reglan ils chantuns la procedura.706
Art. 55 1 Ils chantuns fixeschan per lur territori las modalitads da la documen- taziun publica. 2 Els han er da decretar las disposiziuns che reglan la constituziun da documentaziuns publicas en ina lingua estra.
Art. 55a708 1 Ils chantuns pon autorisar ils funcziunaris da documentaziun da far copias electronicas da documents publics ch’els han emess. 2 Els pon er autorisar ils funcziunaris da documentaziun da certifitgar electronicamain che las copias electronicas ch’els han emess corre- spundian als documents originals sin palpiri sco er da legalisar l’au- tenticitad da suttascripziuns.
704 Integrà tras la cifra II 21 da la LF dals 15 da dec. 1989 davart l’approvaziun da decrets chantunals tras la Confederaziun (AS 1991 362; BBl 1988 II 1333). Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
705 SR 272 706 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 da la Procedura civila dals 19 da dec. 2008, en
vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221). 707 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed
ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
708 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 11 da dec. 2009 (Brev ipotecara registrada ed ulteriuras midadas en il dretg real), en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2011 4637; BBl 2007 5283).
II. Ordinaziuns substitutivas da la Confederaziun
C. Designaziun da las autoritads cumpetentas
D. Documenta- ziun publica I. En general707
II. Copias e legalisaziuns electronicas
Cudesch civil svizzer
299
210
3 Il funcziunari da documentaziun sto duvrar ina signatura electronica qualifitgada che sa basa sin in certificat qualifitgà d’in purschider ren- conuschì da servetschs da certificaziun en il senn da la Lescha federala dals 18 da mars 2016709 davart la signatura electronica.710 4 Il Cussegl federal decretescha las disposiziuns executivas che garan- teschan l’interoperabilitad dals sistems d’informatica sco er l’integri- tad, l’autenticitad e la segirezza da las datas.
Art. 56711
Fin ch’i vegn decretada ina lescha federala davart la concessiun da dretgs d’aua, vala la suandanta disposiziun: Las concessiuns da dretgs vi dad auas publicas pon vegnir inscrittas en il register funsil sco dretgs independents e permanents, uschenavant ch’ellas en vegnidas dadas per almain 30 onns u per in temp nundeter- minà ed uschenavant ch’ellas n’èn betg colliadas sco servituts vi d’in bain immobigliar.
Art. 57712
Art. 58713
La Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889714 davart scussiun e concurs vegn midada sco suonda suenter l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil: …715
Art. 59716 1 La Lescha federala dals 25 da zercladur 1891717 davart las relaziuns da dretg civil dals domiciliads e dals dimorants mantegna sia vigur per
709 SR 943.03 710 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura
electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001). 711 Vesair ussa l’art. 59 da la LF dals 22 da dec. 1916 davart l’utilisaziun da las forzas
idraulicas (AS 33 189; BBl 1912 II 669, 1916 III 411). 712 Abolì tras l’art. 53 al. 1 lit. b da la LF dals 8 da november 1934 davart las bancas e las
cassas da spargn, en vigur dapi il 1. da mars 1935 (AS 51 117; BBl 1934 I 171). 713 Nova numeraziun dals ultims quatter artitgels en consequenza da l’aboliziun dals anteriurs
art. 58 e 59, tenor la cifra I da las Disp. trans. tar il DO, en vigur dapi il 1. da schan. 1912 (AS 27 317; BBl 1905 II 1, 1909 III 725, 1911 I 845).
714 SR 281.1 715 Text vesair en la LF numnada. Per la versiun dals art. 132bis, 141 al. 3 e 258 al. 4 vesair
AS 24 233 titel final art. 60. 716 Nova numeraziun dals ultims quatter artitgels en consequenza da l’aboliziun dals anteriurs
art. 58 e 59, tenor la cifra I da las Disp. trans. tar il DO, en vigur dapi il 1. da schan. 1912 (AS 27 317; BBl 1905 II 1, 1909 III 725, 1911 I 845).
E. Concessiuns da dretgs d’aua
F.–H. …
J. Scussiun e concurs
K. Applicaziun da dretg svizzer ed ester
Cudesch civil svizzer
300
210
las relaziuns da dretg dals Svizzers a l’exteriur e dals esters en Svizra ed uschenavant ch’i dat conflicts pervia dal dretg chantunal different. 2 …718 3 La Lescha federala dals 25 da zercladur 1891 cuntegna la suandanta integraziun: art. 7a–7i …
Art. 60719 1 Cun l’entrada en vigur dal nov Cudesch civil èn abolidas tut las disposiziuns dal dretg civil da la Confederaziun che stattan en cuntra- dicziun cun quel. 2 En spezial èn abolidas: la Lescha federala dals 24 da december 1874720 davart ils acts da stadi civil e la maridaglia; la Lescha federala dals 22 da zercladur 1881721 davart l’abilitad d’agir persunala; la Lescha federala dals 14 da zercladur 1881722 davart il Dretg d’obli- gaziuns. 3 En vigur restan las leschas spezialas davart il dretg da viafiers, da bastiments a vapur, da posta, da telegraf e da telefon, davart l’impe- gnaziun e la liquidaziun sfurzada da las viafiers, quellas davart la lavur en fabrica e la responsabladad en manaschis da fabrica ed en au- tras interpresas sco er tut las leschas federalas davart objects dal Dretg d’obligaziuns, ch’èn vegnidas decretadas ultra da la Lescha federala dals 14 da zercladur 1881 davart il Dretg d’obligaziuns.
Art. 61723 1 Il nov Cudesch civil entra en vigur il 1. da schaner 1912. 2 Cun il consentiment da l’Assamblea federala po il Cussegl federal metter en vigur gia pli baud singulas disposiziuns.
717 [BS 2 737; AS 1972 2819, 1977 237 II 1, 1986 122 II 1; AS 1988 1776 agiunta cifra I lit. a]. Vesair ussa la LDIP dals 18 da dec. 1987 (SR 291).
718 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 5 d’oct. 1984, en vigur dapi il 1. da schan. 1988 (AS 1986 122; BBl 1979 II 1191).
719 Versiun tenor la cifra I da la Disposiziun transitorica tar il DO, en vigur dapi il 1. da schan. 1912 (AS 27 317; BBl 1905 II 1, 1909 III 725, 1911 I 845).
720 [AS 1 506] 721 [AS 5 556] 722 [AS 5 635, 11 490; BS 2 784 art. 103 al. 1] 723 Nova numeraziun dals ultims quatter artitgels en consequenza da l’aboliziun dals anteriurs
art. 58 e 59, tenor la cifra I da las Disp. trans. tar il DO, en vigur dapi il 1. da schan. 1912 (AS 27 317; BBl 1905 II 1, 1909 III 725, 1911 I 845).
L. Aboliziun dal dretg civil federal
M. Disposiziun finala
Cudesch civil svizzer
301
210
Text da las anteriuras disposiziuns724 dal sisavel titel Sisavel titel: Il dretg dals bains matrimonials dals consorts Emprim chapitel: Prescripziuns generalas
Art. 178 Ils consorts èn suttamess a las prescripziuns davart l’uniun dals bains, nun ch’els fixeschian insatge auter cun in contract matrimonial u ch’els sajan suttamess a l’urden extraordinari dals bains.
Art. 179 1 Il contract matrimonial po vegnir fatg tant avant sco er suenter mari- dar. 2 Ils spus u ils consorts ston surpigliar per lur contract in dals urdens dals bains ch’èn previs en questa lescha. 3 In contract matrimonial ch’è vegnì fatg suenter maridar na dastga betg periclitar la responsabladad vertenta da la facultad vers terzas persunas.
Art. 180 1 Per far, per midar e per annullar in contract matrimonial ston las parts contrahentas avair l’abilitad da giuditgar. 2 Sch’ellas èn minorennas u avugadadas, dovri il consentiment da lur represchentanza legala.
Art. 181 1 Per far, per midar e per annullar en moda valaivla in contract matri- monial dovri ina documentaziun publica sco er la suttascripziun da las persunas contrahentas e da lur represchentanzas legalas. 2 Contracts matrimonials che vegnan fatgs durant la lètg basegnan ultra da quai il consentiment da l’autoritad tutelara. 3 Il contract matrimonial entra en vigur vers terzas persunas tenor las prescripziuns davart il register dals bains matrimonials.
Art. 182 1 Sch’ils crediturs han gì perditas tar il concurs d’in consort, vegn ina separaziun dals bains fatga tenor la lescha.
724 BS 2 3. Questas disposiziuns èn anc applitgablas sco dretg transitoric, uschenavant ch’ils art. 9a ss. dal titel final (Revisiun dal dretg matrimonial dals 5 d’oct. 1984) prevesan quai.
A. Urden ordinari dals bains
B. Urden dals bains dal contract matrimonial I. Cuntegn dal contract
II. Abilitad da far in contract
III. Furma dal contract
C. Urden extraordinari dals bains I. Separaziun legala dals bains
Cudesch civil svizzer
302
210
2 Sch’igl èn avant maun – il mument ch’ils spus maridan – crediturs, che possedan attests da perdita, pon ils spus constituir la separaziun dals bains cun laschar registrar quest urden dals bains en il register dals bains matrimonials avant la maridaglia.
Art. 183 Il derschader sto ordinar la separaziun dals bains sin dumonda da la consorta, sche:
1. il consort n’ha betg quità dal mantegniment da la dunna e da l’uffant tenor sia obligaziun;
2. el na presta betg la garanzia pretendida per il bain ch’è vegnì apportà da la consorta;
3. il consort u il bain cuminaivel è surdebità.
Art. 184 Il derschader sto ordinar la separaziun dals bains sin dumonda dal consort, sche:
1. la consorta è surdebitada; 2. la consorta refusa nungiustifitgadamain da dar a ses consort il
consentiment ch’è necessari tenor la lescha u tenor l’urden dals bains per disponer davart la facultad matrimoniala;
3. la consorta ha pretendì garanzias per il bain ch’ella ha apportà.
Art. 185 Il derschader sto ordinar la separaziun dals bains sin dumonda d’in creditur, sche quel ha gì ina perdita tras la scussiun sin sequestraziun ch’è vegnida fatga cunter in consort.
Art. 186 1 La separaziun dals bains pervia da concurs cumenza il mument ch’ils attests da perdita vegnan emess; en quai che concerna la facultad ch’ils consorts han acquistà tras ierta u en in’autra moda e maniera dapi l’avertura dal concurs ha ella dentant pir effect a partir dal mu- ment da l’acquist. 2 La separaziun giudiziala dals bains cumenza il mument che la du- monda vegn fatga. 3 En cas d’in concurs u d’ina sentenzia giudiziala vegn la separaziun dals bains annunziada d’uffizi al register dals bains matrimonials per vegnir inscritta.
II. Separaziun giudiziala dals bains 1. Sin dumonda da la consorta
2. Sin dumonda dal consort
3. Sin dumonda dals crediturs
III. Cumen- zament da la separaziun dals bains
Cudesch civil svizzer
303
210
Art. 187 1 La separaziun dals bains ch’è entrada pervia d’in concurs u ch’è vegnida ordinada pervia d’ina perdita tras scussiun sin sequestraziun na vegn betg abolida mo cun cuntentar ils crediturs. 2 Sin dumonda d’in consort po il derschader ordinar che l’urden dals bains vegl vegnia restabilì. 3 Il restabiliment sto vegnir annunzià d’uffizi per l’inscripziun en il register dals bains matrimonials.
Art. 188 1 Cun liquidar ils bains matrimonials tranter ils consorts u cun midar l’urden dals bains na dastgan ils crediturs d’in consort u da la cu- minanza conjugala betg vegnir restrenschids en lur dretg da vegnir indemnisads or da la facultad dal consort u da la cuminanza conjugala. 2 Sch’ina tala facultad è passada en proprietad d’in consort, sto quel pajar ils debits. El po però sa deliberar da questa obligaziun, sch’el cumprova che la facultad obtegnida na basta betg per pajar quests debits. 3 La summa che la consorta survegn or dal concurs dal consort u or da la sequestraziun adesiva, resta privada dals crediturs dal consort, nun che quels sajan er crediturs da la consorta.
Art. 189 1 Sche la separaziun dals bains ha lieu durant la lètg, sa divida la facultad matrimoniala – cun resalva dals dretgs dals crediturs – en il bain propri da l’um ed en il bain propri da la dunna. 2 In avanzament vegn attribuì als consorts tenor l’urden dals bains vegl, ina diminuziun sto il consort surpigliar, nun ch’el cumprovia che la consorta haja chaschunà quella. 3 Sch’il consort salva la pussanza da disponer dal bain propri da la consorta durant la liquidaziun, sto el – sin dumonda da la consorta – prestar garanzias.
Art. 190 1 Il bain reservà vegn constituì tras in contract matrimonial, tras ina contribuziun da terzas persunas u tenor la lescha. 2 La part obligatorica ch’in consort survegn da ses parents tras ierta, n’al po betg vegnir attribuida sco bain reservà.
Art. 191 Tenor la lescha èn bains reservads:
IV. Annullaziun da la separaziun dals bains
D. Midada da l’urden dals bains I. Respon- sabladad
II. Liquidaziun en cas da la separaziun dals bains
E. Bains reservads I. Constituziun 1. En general
2. Tenor la lescha
Cudesch civil svizzer
304
210
1. ils objects che servan ad in consort exclusivamain per il diever persunal;
2. las valurs da facultad dal bain da la consorta, cun las qualas la consorta pratitgescha ina professiun u in mastergn;
3. il gudogn da la consorta che deriva d’ina lavur independenta.
Art. 192 1 Il bain reservà suttastat per regla, ed en spezial en vista a l’obligaziun da la consorta da gidar a purtar ils custs da la lètg, a las reglas da la separaziun dals bains. 2 La consorta sto duvrar ses gudogn che deriva da la lavur – sche necessari – per ils basegns da la chasada.
Art. 193 Sch’in consort pretenda ch’ina valur da facultad appartegnia al bain reservà, sto el cumprovar quai.
Segund chapitel: L’uniun dals bains
Art. 194 1 L’uniun dals bains reunescha tut las facultads, che appartegnan als consorts il mument da la maridaglia u che passan ad els durant la lètg, a la facultad matrimoniala. 2 Exceptads da quai è il bain reservà da la consorta.
Art. 195 1 La part da la facultad matrimoniala che tutga a la consorta il mument ch’ella marida u che passa gratuitamain ad ella durant la lètg per motiv d’ierta u en autra moda e maniera, è il bain ch’ella ha apportà en la lètg e resta en sia proprietad. 2 Il consort ha la proprietad dal bain ch’el ha apportà en la lètg e da tut las facultads matrimonialas che na tutgan betg tar il bain da la con- sorta. 3 Il gudogn da la consorta e dals fritgs natirals dal bain da la consorta daventa proprietad dal consort il mument da sia scadenza u da la separaziun, cun resalva da las disposiziuns davart ils bains reservads.
Art. 196 1 Sch’in consort pretenda ch’ina valur da facultad appartegnia al bain da la consorta, sto el cumprovar quai.
II. Effects
III. Chargia da cumprova
A. Relaziuns da proprietad I. Facultad matrimoniala
II. Proprietad dal consort e da la consorta
III. Cumprova
Cudesch civil svizzer
305
210
2 Sch’i vegnan fatgas acquisiziuns durant la lètg per remplazzar valurs da facultad da la consorta, vegni supponì che quellas tutgian tar il bain da la consorta.
Art. 197 1 Tant il consort sco er la consorta pon pretender da tut temp ch’i vegnia fatg in inventari public dals bains propris ch’els han apportà en la lètg. 2 Sch’in tal inventari vegn fatg entaifer 6 mais suenter ch’ils bains èn vegnids apportads, vegn quel supponì sco correct.
Art. 198 1 Sch’i vegn colliada ina stimaziun cun l’inventari e sche la stimaziun vegn fatga en in document public, vegn l’obligaziun vicendaivla dals consorts da cumpensar las valurs da facultad mancantas fixada tras questa stimaziun. 2 Sche objects èn vegnids alienads da buna fai durant la lètg per in pretsch pli bass che la valur da stimaziun, remplazza il retgav la summa da stimaziun.
Art. 199 Tras la stimaziun po vegnir colliada – 6 mais suenter ch’il bain da la consorta è vegnì apportà – la disposiziun ch’il bain da la consorta pas- sa en la proprietad dal consort per la summa da stimaziun e ch’il bain da la consorta na duai betg vegnir midà, resguardond las prescripziuns davart il contract matrimonial.
Art. 200 1 Il consort administrescha la facultad matrimoniala. 2 El surpiglia ils custs da l’administraziun. 3 La consorta ha il dretg d’administrar la facultad matrimoniala, uschenavant ch’ella è autorisada da represchentar la cuminanza con- jugala.
Art. 201 1 Il consort ha il dretg d’utilisar il bain che la consorta ha apportà en la lètg ed è responsabel per quel sco in giudider. 2 Questa responsabladad na vegn betg augmentada tras la stimaziun dal bain da la consorta en l’inventari.
IV. Inventari 1. Constituziun e forza da cumprova
2. Impurtanza da la stimaziun
V. Proprietad dal consort vi dal bain da la consorta
B. Administra- ziun, utilisaziun, e cumpetenza da disponer I. Administra- ziun
II. Utilisaziun
Cudesch civil svizzer
306
210
3 Daner blut, autras chaussas ed auters titels al purtader remplazzabels ch’èn vegnids fixads mo tenor lur gener, passan a la proprietad dal consort; la consorta daventa creditura da las valurs.
Art. 202 1 Per disponer davart las valurs da facultad dal bain che la consorta ha apportà en la lètg e che n’è betg passà en la proprietad dal consort dovra quel il consentiment da la consorta, sch’i sa tracta da dapli che da l’administraziun usitada. 2 Terzas persunas dastgan dentant premetter quest consentiment, sch’ellas na san betg u na duessan betg savair ch’el manca, u sch’i na sa tracta betg da valurs da facultad che mintgin po enconuscher sco valurs che appartegnan a la consorta.
Art. 203 La consorta po disponer da la facultad matrimoniala, sche la repre- schentanza da la cuminanza conjugala giustifitgescha quai.
Art. 204 1 Per refusar ina ierta dovra la consorta il consentiment dal consort. 2 Sch’il consort refusa da dar ses consentiment, po la consorta recurrer a l’autoritad tutelara.
Art. 205 1 Sin dumonda da la consorta è il consort obligà d’infurmar ella da tut temp davart il stadi dal bain ch’ella ha apportà en la lètg. 2 La consorta po pretender da tut temp ina garanzia. 3 Il plant da contestaziun tenor la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889725 davart scussiun e concurs resta resalvada.
Art. 206 Il consort stat bun:
1. per ses debits d’avant la lètg; 2. per ils debits ch’el ha fatg durant la lètg; 3. per ils debits che resultan tras la represchentanza da la
cuminanza conjugala tras la consorta.
725 SR 281.1
III. Cumpetenza da disponer 1. Dal consort
2. Da la consorta a. En general
b. Refusa d’iertas
C. Garanzia dal bain da la consorta
D. Responsa- bladad I. Responsa- bladad dal consort
Cudesch civil svizzer
307
210
Art. 207 1 La consorta stat buna cun sia entira facultad, senza prender resguard dals dretgs dal consort che derivan da l’urden dals bains:
1. per ses debits d’avant la lètg; 2. per ils debits ch’ella fa cun il consentiment dal consort u a
favur dal consort cun il consentiment da l’autoritad tutelara; 3. per ils debits che resultan cun pratitgar regularmain sia profes-
siun u ses mastergn; 4. per ils debits or d’iertas che pervegnan ad ella; 5. per ils debits tras acts illegals.
2 Per ils debits ch’ella u che ses consort fa per la chasada cuminaivla stat ella buna, sch’il consort è insolvent.
Art. 208 1 Durant e suenter la lètg sto la consorta star buna mo cun la valur da ses bains reservads:
1. per ils debits ch’ella fa sco debits dal bain reservà; 2. per ils debits ch’ella fa senza il consentiment dal consort; 3. per ils debits ch’ella fa, surpassond sia cumpetenza da repre-
schentar la cuminanza conjugala. 2 Resalvadas restan las pretensiuns che resultan tras enritgiment nun- giustifitgà.
Art. 209 1 Sch’ils debits, per ils quals il bain che la consorta ha apportà en la lètg stat bun, èn vegnids pajads cun il bain dal consort u sch’ils debits dal consort èn vegnids pajads cun il bain che la consorta ha apportà en la lètg, exista ina pretensiun d’indemnisaziun che sto dentant vegnir pajada pir, cur che l’uniun dals bains vegn annullada, cun resalva da las excepziuns legalas. 2 Sche debits che derivan dal bain reservà da la consorta vegnan pa- jads cun la facultad matrimoniala u sche debits, per ils quals la facul- tad matrimoniala stat buna, vegnan pajads cun il bain reservà, po la gulivaziun vegnir pretendida gia durant la lètg.
Art. 210 1 La consorta po far valair sias pretensiuns d’indemnisaziun per il bain ch’ella ha apportà en la lètg e che n’exista betg pli tar il concurs e tar la sequestraziun da las valurs da facultad dal consort. 2 Las cuntrapretensiuns dal consort vegnan deducidas.
II. Responsa- bladad da la consorta 1. Cun l’entira facultad
2. Cun il bain reservà
E. Pretensiuns d’indemnisaziun I. Scadenza
II. Concurs dal consort e sequestraziun 1. Dretg da la consorta
Cudesch civil svizzer
308
210
3 Las valurs da facultad ch’èn anc avant maun po la consorta surpigliar sco proprietaria.
Art. 211 1 Sch’il bain che la consorta ha apportà en la lètg na vegn betg cuvrì per la mesadad, en cas ch’ella surpiglia sia proprietad e ch’ella sur- vegn garanzias, vegn la pretensiun d’indemnisaziun per il rest da que- sta mesadad privilegiada tenor la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889726 davart scussiun e concurs. 2 La cessiun dal privilegi sco er la renunzia al privilegi a favur da singuls crediturs èn nunvalaivlas.
Art. 212 1 Sche la consorta mora, croda il bain ch’ella ha apportà en la lètg a ses ertavels, cun resalva da las pretensiuns dal dretg d’ierta dal con- sort. 2 Quai che manca sto il consort indemnisar, sch’el è responsabel, cun metter a quint sias pretensiuns a la consorta.
Art. 213 Sch’il consort mora, prenda la consorta enavos il bain ch’ella ha ap- portà en la lètg e ch’è anc avant maun; ella po far valair cunter ils erta- vels la pretensiun d’indemnisaziun per las parts che mancan.
Art. 214 1 Sch’i resulta in avanzament suenter la determinaziun dal bain dal consort e da la consorta, tutga el per in terz a la consorta u a ses ertavels ed il rest al consort u a ses ertavels. 2 Sche la facultad matrimoniala vegn diminuida, surpiglian il consort u ses ertavels la diminuziun, nun ch’i vegnia cumprovà che la consorta haja chaschunà quella. 3 Tras in contract matrimonial poi vegnir fixada in’autra participaziun a l’avanzament u a la diminuziun.
726 SR 281.1
2. Privilegi
F. Dissoluziun da la facultad matrimoniala I. Mort da la consorta
II. Mort dal consort
III. Avanzament e diminuziun
Cudesch civil svizzer
309
210
Terz chapitel: La cuminanza dals bains
Art. 215 1 La cuminanza generala dals bains unescha la facultad e las entradas dal consort e da la consorta en in unic bain cuminaivel; quel apparte- gna nundivididamain e cumplettamain a tuts dus consorts. 2 Ni il consort ni la consorta na po disponer da sia part dal bain cumi- naivel. 3 Sch’in consort pretenda ch’ina valur da facultad n’appartegnia betg al bain cuminaivel, sto el cumprovar quai.
Art. 216 1 Il consort administrescha il bain cuminaivel. 2 Ils custs da l’administraziun van a quint dal bain cuminaivel. 3 La consorta ha il dretg d’administrar il bain cuminaivel, uschenavant ch’ella è autorisada da represchentar la cuminanza conjugala.
Art. 217 1 Per disponer da las valurs da facultad dal bain cuminaivel dovri ina decleraziun dals dus consorts u il consentiment d’in consort als acts da disposiziun da l’auter, nun ch’i sa tractia da l’administraziun ordinaria. 2 Terzas persunas dastgan dentant premetter quest consentiment, sch’ellas na san betg u na duessan betg savair ch’el manca, u sch’i na sa tracta betg da valurs da facultad che mintgin po enconuscher sco valurs che appartegnan al bain cuminaivel.
Art. 218 1 Per refusar iertas dovra in consort durant la lètg il consentiment da l’auter. 2 Sche ses consentiment è vegnì refusà, po el recurrer a l’autoritad tutelara.
Art. 219 Il consort stat bun persunalmain e cun il bain cuminaivel:
1. per ils debits da tuts dus consorts d’avant la lètg; 2. per ils debits che resultan tras la represchentanza da la cumi-
nanza conjugala tras la consorta; 3. per tut ils auters debits che vegnan fatgs durant la lètg tras el u
– sin donn e cust dal bain cuminaivel – tras la consorta.
A. Cuminanza generala dals bains I. Facultad matrimoniala
II. Admini- straziun e cumpetenza da disponer 1. Admini- straziun
2. Cumpetenza da disponer a. Disposiziun dal bain cuminaivel
b. Refusa d’iertas
III. Responsa- bladad 1. Debits dal consort
Cudesch civil svizzer
310
210
Art. 220 1 Ultra dal bain cuminaivel stat la consorta buna persunalmain:
1. per ses debits d’avant la lètg; 2. per ils debits ch’ella fa cun il consentiment dal consort u a
favur dal consort cun il consentiment da l’autoritad tutelara; 3. per ils debits che resultan cun pratitgar regularmain sia profes-
siun u ses mastergn; 4. per ils debits or d’iertas che pervegnan ad ella; 5. per ils debits tras acts illegals.
2 Per ils debits ch’ella u che ses consort fa per la chasada cuminaivla stat ella buna, sch’il bain cuminaivel na basta betg. 3 Per ils auters debits dal bain cuminaivel na stat ella betg buna persu- nalmain.
Art. 221 1 Durant e suenter la lètg sto la consorta star buna mo cun la valur da ses bains reservads:
1. per ils debits ch’ella fa tras debits dals bains reservads; 2. per ils debits ch’ella fa senza il consentiment dal consort; 3. per ils debits ch’ella fa, surpassond sia cumpetenza da repre-
schentar la cuminanza conjugala. 2 Resalvadas restan las pretensiuns che resultan tras enritgiment nun- giustifitgà.
Art. 222 Durant la cuminanza dals bains sa drizza l’execuziun sfurzada per ils debits, per ils quals il bain cuminaivel stat bun, cunter il consort.
Art. 223 1 Sche debits, per ils quals il bain cuminaivel stat bun, vegnan pajads or dal bain cuminaivel, na resultan naginas pretensiuns d’indemnisa- ziun tranter ils consorts. 2 Sche debits cuminaivels vegnan pajads or dals bains reservads u sche debits dals bains reservads vegnan pajads or dal bain cuminaivel, re- sulta ina pretensiun d’indemnisaziun che po vegnir fatga valair gia durant la lètg.
Art. 224
2. Debits da la consorta a. Da la consorta e dal bain cumi- naivel
b. Dals bains reservads da la consorta
3. Execuziun sfurzada
IV. Pretensiuns d’indemnisaziun 1. En general
2. Bain da la consorta
Cudesch civil svizzer
311
210
1 En il concurs dal consort ed en cas d’ina sequestraziun da valurs da facultad dal bain cuminaivel po la consorta far valair ina pretensiun per ses bain appurtà; per la mesadad da questa pretensiun giauda ella in privilegi tenor la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889727 davart scussiun e concurs. 2 La cessiun dal privilegi sco er la renunzia al privilegi a favur da sin- guls crediturs èn nunvalaivlas.
Art. 225 1 Sch’in consort mora, va ina mesadad dal bain cuminaivel al consort survivent. 2 L’autra mesadad va als ertavels dal defunct, cun resalva da las pre- tensiuns dal dretg d’ierta dal survivent. 3 Sch’il consort survivent n’è betg degn d’ertar, na po el pretender en nagin cas dapli or da la cuminanza dals bains che quai ch’el surve- gniss en cas da divorzi.
Art. 226 1 Empè da la partiziun mez a mez poi vegnir fixada in’autra partiziun en in contract matrimonial. 2 Ils descendents dal consort defunct han dentant en mintga cas il dretg sin in quart da la facultad totala ch’è avant maun il mument da sia mort.
Art. 227 1 Il consort survivent resta persunalmain responsabel per tut ils debits dal bain cuminaivel. 2 La consorta surviventa sa deliberescha – refusond sia part da l’ierta – da mintga responsabladad per ils debits dal bain cuminaivel che n’èn betg a medem temp ses debits persunals. 3 Sch’ella surpiglia sia part da l’ierta, è ella responsabla; ella po dentant sa deliberar da questa responsabladad, uschenavant ch’ella po cumprovar ch’ils bains surpigliads na bastan betg per pajar il debit.
Art. 228 Tar la partiziun po il consort survivent pretender che las valurs da fa- cultad ch’el ha appurtà vegnian surlaschadas ad el, imputond quellas a sia part.
727 SR 281.1
V. Dissoluziun da la facultad matrimoniala 1. Grondezza da las parts a. Tenor lescha
b. Tenor contract
2. Responsa- bladad dal survivent
3. Imputaziun dals apports
Cudesch civil svizzer
312
210
Art. 229 1 Il consort survivent po cuntinuar la cuminanza dals bains cun ils uf- fants cuminaivels. 2 Sch’ils uffants èn minorens, dovri il consentiment da l’autoritad tute- lara per quest intent. 3 Sche la cuminanza dals bains vegn cuntinuada, na pon vegnir fatgas valair naginas pretensiuns dal dretg d’ierta, fin che la cuminanza dals bains è terminada.
Art. 230 1 La cuminanza dals bains cuntinuada cumpiglia – ultra da la facultad matrimoniala vertenta – las entradas e l’acquist dals participads, cun excepziun dals bains reservads. 2 Quai che pervegn als uffants u al consort durant questa cuminanza en consequenza da la successiun d’ierta u en in’autra moda gratuita, daventa lur bain reservà, nun che quai saja disponì autramain. 3 L’execuziun sfurzada è limitada tranter ils participads da medema maniera sco tranter ils consorts.
Art. 231 1 Sch’ils uffants èn minorens, ha il consort survivent d’administrar e da represchentar la cuminanza dals bains cuntinuada. 2 Sch’els èn maiorens, poi vegnir fixà insatge auter en ina cunvegna.
Art. 232 1 Il consort survivent po abolir da tut temp la cuminanza dals bains cuntinuada. 2 Ils uffants maiorens pon extrar da tut temp individualmain u cumi- naivlamain da la cuminanza. 3 Per uffants minorens po l’autoritad tutelara declerar l’extrada.
Art. 233 1 La cuminanza dals bains cuntinuada vegn abolida tenor la lescha:
1. sch’il consort survivent mora u marida puspè; 2. tras il concurs dal consort survivent u dals uffants.
2 Sche mo in dals uffants fa concurs, pon ils ulteriurs participads pre- tender l’exclusiun da quest uffant. 3 Sch’il bab fa concurs sco er sche valurs da facultad dal bain cuminai- vel vegnan sequestradas, remplazzan ils uffants la mamma defuncta.
B. Cuntinuaziun da la cuminanza dals bains I. Premissa
II. Dimensiun
III. Admi- nistraziun e represchentanza
IV. Schliaziun 1. Tras decleraziun
2. Tenor la lescha
Cudesch civil svizzer
313
210
Art. 234 1 Sch’in creditur ha subì ina perdita en la scussiun sin sequestraziun fatga cunter in dals uffants, po el pretender dal derschader che la cuminanza dals bains vegnia abolida. 2 Sche questa aboliziun vegn pretendida dal creditur d’in uffant, pon ils ulteriurs participads pretender l’exclusiun da quest uffant.
Art. 235 1 Sch’in uffant marida, pon ils ulteriurs participads pretender l’exclu- siun da quest uffant. 2 Sch’in uffant mora, laschond enavos descendents, pon ils ulteriurs participads pretender l’exclusiun da quests descendents. 3 Sch’in uffant mora, senza laschar enavos descendents, resta sia part tar il bain cuminaivel, cun resalva dals dretgs d’ertavels che na fan betg part da la cuminanza.
Art. 236 1 Sche la cuminanza dals bains cuntinuada vegn schliada u sch’in uffant vegn exclus, ha la partiziun u l’indemnisaziun lieu tenor la situaziun da la facultad ch’è avant maun quest mument. 2 Il consort mantegna las pretensiuns da dretg d’ierta sin las parts che pervegnan als singuls uffants. 3 La liquidaziun na dastga betg vegnir fatga da temp maladattà.
Art. 237 1 Tras in contract matrimonial pon ils consorts fixar ina cuminanza dals bains limitada, excludend da la cuminanza singulas valurs da facultad u tschertas spezias da bains, sco en spezial las immobiglias. 2 Las valurs da facultad exclusas èn suttamessas a las reglas da la separaziun dals bains.
Art. 238 1 Tras in contract matrimonial po il bain da la consorta ch’è exclus da la cuminanza vegnir suttamess a las reglas da l’uniun dals bains. 2 Ina tala cunvegna vegn presumada, sche la consorta ha surlaschà al consort l’administraziun e l’utilisaziun da questa facultad tras il con- tract matrimonial.
3. Tras sentenzia
4. Tras marida- glia u tras mort d’in uffant
5. Moda da parter
C. Cuminanza dals bains limitada I. Cun separa- ziun dals bains
II. Cun uniun dals bains
Cudesch civil svizzer
314
210
Art. 239 1 Tras in contract matrimonial po la cuminanza dals bains vegnir limitada a l’acquist. 2 Quai ch’è vegnì acquistà durant la lètg, senza quai ch’è vegnì acqui- stà per remplazzar valurs da facultad appurtadas, furma l’acquist ed è suttamess a las reglas da la cuminanza dals bains. 3 La facultad appurtada dals consorts al cumenzament e durant la lètg è suttamessa a las reglas da l’uniun dals bains.
Art. 240 1 In avanzament ch’è avant maun, cur che la cuminanza vegn abolida, vegn partì mez a mez tranter ils consorts u lur ertavels. 2 Ina diminuziun vegn surpigliada dal consort u da ses ertavels, nun ch’i vegnia cumprovà ch’ella è vegnida chaschunada da la consorta. 3 Tras in contract matrimonial poi vegnir fixada in’autra participaziun a l’avanzament u a la diminuziun.
Quart chapitel: La separaziun dals bains
Art. 241 1 La separaziun dals bains che vegn constituida tenor la lescha u tras ina sentenzia giudiziala sa referescha a l’entira facultad da tuts dus consorts. 2 Sch’ella vegn constituida tras in contract matrimonial, sa referescha ella a l’entira facultad, nun ch’il contract cuntegnia excepziuns spezia- las.
Art. 242 1 Mintga consort mantegna la proprietad vi da sia facultad sco er l’administraziun e l’utilisaziun da tala. 2 Sche la consorta ha surdà l’administraziun al consort, vegni presumà ch’el n’haja betg da dar quint ad ella durant la lètg e ch’el dastgia uti- lisar las entradas or da la facultad transferida sco contribuziun per las grevezzas matrimonialas. 3 La consorta na po betg renunziar valaivlamain a ses dretg da puspè surpigliar da tut temp l’administraziun.
III. Cuminanza d’acquist 1. Dimensiun
2. Participaziun a l’avanzament u a la diminuziun
A. Dimensiun
B. Proprietad, administraziun ed utilisaziun
Cudesch civil svizzer
315
210
Art. 243 1 Il consort stat bun persunalmain per ses debits d’avant la lètg sco er per ils debits che vegnan fatgs durant la lètg dad el ubain da la con- sorta, represchentond ella la cuminanza conjugala. 2 La consorta stat buna persunalmain per ses debits d’avant la lètg sco er per ses debits che resultan durant la lètg. 3 Per ils debits che vegnan fatgs dal consort u da la consorta per la chasada cuminaivla stat la consorta buna en cas d’insolvenza dal con- sort.
Art. 244 1 En il concurs dal consort ed en cas da sequestraziun da valurs da facultad dal consort n’ha la consorta nagin privilegi, er betg sch’ella ha surdà al consort l’administraziun da sia facultad. 2 Resalvadas restan las disposiziuns davart la taglia matrimoniala.
Art. 245 Las entradas e l’acquist appartegnan a quel consort che las ha procurà tras sia facultad u tras sia lavur.
Art. 246 1 Il consort po pretender che la consorta al prestia ina contribuziun adequata per purtar las grevezzas matrimonialas. 2 Sch’ils consorts n’arrivan betg da sa cunvegnir davart l’autezza da la contribuziun, vegn quella fixada da l’autoritad cumpetenta sin gia- visch dad in dad els. 3 Il consort na sto betg indemnisar las prestaziuns da la consorta.
Art. 247 1 Il contract matrimonial po fixar ina summa dal bain da la consorta, che la consorta attribuescha sco taglia matrimoniala al consort per pur- tar las grevezzas matrimonialas. 2 Quai che la consorta surlascha da tala maniera al consort, è sutta- mess a las reglas da l’uniun dals bains, nun che quai saja vegnì reglà autramain.
C. Respon- sabladad I. En general
II. Concurs dal consort e sequestraziun
D. Entradas ed acquist
E. Purtar las grevezzas matrimonialas
F. Taglia matrimoniala
Cudesch civil svizzer
316
210
Tschintgavel chapitel: Il register dals bains matrimonials
Art. 248 1 Ils contracts matrimonials e las disposiziuns giudizialas che concer- nan il dretg dals bains sco er ils acts giuridics tranter consorts concer- nent il bain appurtà da la consorta u il bain cuminaivel, ston vegnir inscrits en il register dals bains matrimonials e vegnir publitgads, per ch’i entrian en vigur vers terzas persunas. 2 Ils ertavels dal consort defunct na vegnan betg considerads sco terzas persunas.
Art. 249 1 Inscrittas vegnan las disposiziuns che duain avair in effect vers terzas persunas. 2 L’inscripziun vegn fatga sin giavisch d’in dals consorts, nun che la lescha disponia autramain u ch’il contract matrimonial n’excludia betg expressivamain l’inscripziun.
Art. 250 1 L’inscripziun vegn fatga en il register dal domicil dal consort. 2 Sch’il consort transferescha ses domicil en in auter district da regi- ster, sto l’inscripziun vegnir fatga entaifer 3 mais er al nov domicil. 3 L’inscripziun en il register dal domicil anteriur perda ses effect giuri- dic suenter 3 mais, quintà a partir da la midada dal domicil.
Art. 251 1 Il register dals bains matrimonials vegn manà da l’uffizi dal register da commerzi, nun ch’ils chantuns designeschian districts spezials e manaders dal register spezials. 2 Mintgin ha il dretg da prender invista dal register dals bains matri- monials u da pretender extracts. 3 La publicaziun dals contracts matrimonials sto mo inditgar, tge urden dals bains ch’ils consorts han tschernì.
A. Vigur legala
B. Inscripziun I. Object
II. Lieu
C. Gestiun dal register
Cudesch civil svizzer
317
210
Cuntegn
Cudesch civil svizzer
Introducziun A. Applicaziun dal dretg Art. 1 B. Cuntegn dal dretg civil I. Agir en buna fai Art. 2 II. Buna fai Art. 3 III. Appreziar dal derschader Art. 4 C. Dretg federal e dretg chantunal I. Dretg civil chantunal ed isanza locala Art. 5 II. Dretg public dals chantuns Art. 6 D. Disposiziuns generalas dal Dretg d’obligaziuns Art. 7 E. Cumprova I. Chargia da cumprova Art. 8 II. Cumprova cun documents publics Art. 9 Abolì Art. 10
Emprima part: Il dretg da persunas Emprim titel: Las persunas natiralas Emprim chapitel: Il dretg da la persunalitad A. Persunalitad en general I. Giudiment dals dretgs civils Art. 11 II. Abilitad d’agir 1. Cuntegn Art. 12 2. Premissas a. En general Art. 13 b. Maiorennitad Art. 14 c. … Art. 15 d. Abilitad da giuditgar Art. 16 III. Inabilitad d’agir 1. En general Art. 17 2. Mancanza da l’abilitad da giuditgar Art. 18 3. Persunas ablas da giuditgar, ma inablas d’agir a. Princip Art. 19 b. Consentiment dal represchentant legal Art. 19a c. Mancanza dal consentiment Art. 19b
Cudesch civil svizzer
318
210
4. Dretgs persunals inalienabels Art. 19c IIIbis. Restricziun da l’abilitad d’agir Art. 19d IV. Parentella e quinanza 1. Parentella Art. 20 2. Quinanza Art. 21 V. Lieu d’origin e domicil 1. Lieu d’origin Art. 22 2. Domicil a. Noziun Art. 23 b. Midada da domicil u da dimora Art. 24 c. Domicil da persunas minorennas Art. 25 d. Domicil da persunas maiorennas sut curatella cumplessiva Art. 26 B. Protecziun da la persunalitad I. Cunter obligaziuns excessivas Art. 27 II. Cunter violaziuns 1. Princip Art. 28 2. Plant a. En general Art. 28a b. Violenza, smanatschas u persecuziuns Art. 28b 3. … Abolì Art. 28c–28f 4. Dretg da replica a. Princip Art. 28g b. Furma e cuntegn Art. 28h c. Procedura Art. 28i d. Publicaziun Art. 28k e. Appellaziun al derschader Art. 28l III. Dretg dal num 1. Protecziun dal num Art. 29 2. Midada dal num a. En general Art. 30 b. En cas da mort d’in consort Art. 30a C. Cumenzament e fin da la persunalitad I. Naschientscha e mort Art. 31 II. Cumprova 1. Chargia da cumprova Art. 32
Cudesch civil svizzer
319
210
2. Meds da cumprova a. En general Art. 33 b. Indizis da mort Art. 34 III. Decleraziun da spariziun 1. En general Art. 35 2. Procedura Art. 36 3. Scadenza da la dumonda Art. 37 4. Effect Art. 38
Segund chapitel: La documentaziun dal stadi civil d’ina persuna A. Register I. En general Art. 39 II. Obligaziun d’annunzia Art. 40 III. Cumprova d’indicaziuns nundispitaivlas Art. 41 IV. Repassada 1. Tras il derschader Art. 42 2. Tras las autoritads da stadi civil Art. 43 V. Protecziun da datas e communicaziun da datas Art. 43a B. Organisaziun I. Autoritads da stadi civil 1. Funcziunaris da stadi civil Art. 44 2. Autoritads da surveglianza Art. 45 Ia. Banca centrala da datas Art. 45a II. Responsabladad Art. 46 III. Mesiras disciplinaras Art. 47 C. Disposiziuns executivas I. Dretg federal Art. 48 II. Dretg chantunal Art. 49
Art. 50 e 51
Segund titel: Las persunas giuridicas Emprim chapitel: Disposiziuns generalas A. Persunalitad Art. 52 B. Giudiment dals dretgs civils Art. 53 C. Abilitad d’agir I. Premissa Art. 54 II. Moda Art. 55
Cudesch civil svizzer
320
210
D. Sedia Art. 56 E. Dissoluziun I. Utilisaziun da la facultad Art. 57 II. Liquidaziun Art. 58 F. Resalva dal dretg public sco er dal dretg da societads e d’associaziuns Art. 59 Segund chapitel: Las uniuns A. Fundaziun I. Organisaziun corporativa Art. 60 II. Inscripziun en il register da commerzi Art. 61 III. Uniuns senza persunalitad Art. 62 IV. Relaziun tranter statuts e lescha Art. 63 B. Organisaziun I. Radunanza generala 1. Impurtanza e convocaziun Art. 64 2. Cumpetenza Art. 65 3. Conclus da l’uniun a. Furma Art. 66 b. Dretg da votar e maioritad Art. 67 c. Exclusiun dal dretg da votar Art. 68 II. Suprastanza 1. Dretgs ed obligaziuns en general Art. 69 2. Contabilitad Art. 69a III. Post da revisiun Art. 69b IV. Mancanzas en l’organisaziun Art. 69c C. Commembranza I. Entrada ed extrada Art. 70 II. Contribuziuns Art. 71 III. Exclusiun Art. 72 IV. Effects da l’extrada e da l’exclusiun Art. 73 V. Protecziun da l’intent da l’uniun Art. 74 VI. Protecziun dals dretgs dals commembers Art. 75 Cbis. Responsabladad Art. 75a D. Dissoluziun I. Modas 1. Conclus da l’uniun Art. 76 2. Tenor la lescha Art. 77
Cudesch civil svizzer
321
210
3. Tras sentenzia Art. 78 II. Extincziun da l’inscripziun en il register Art. 79
Terz chapitel: Las fundaziuns A. Constituziun I. En general Art. 80 II. Furma Art. 81 III. Contestaziun Art. 82 B. Organisaziun I. En general Art. 83 II. Contabilitad Art. 83a III. Post da revisiun 1. Obligaziun da revisiun e dretg applitgabel Art. 83b 2. Relaziun tar l’autoritad da surveglianza Art. 83c IV. Mancanzas en l’organisaziun Art. 83d C. Surveglianza Art. 84 Cbis. Mesiras en cas da surdebitaziun e d’insolvenza Art. 84a
Art. 84b D. Transfurmaziun I. Midada da l’organisaziun Art. 85 II. Midada da l’intent 1. Sin dumonda da l’autoritad da surveglianza u da l’organ suprem da la fundaziun Art. 86 2. Sin dumonda dal fundatur u sin basa da sia disposiziun per causa da mort Art. 86a III. Midadas minimalas dal document da fundaziun Art. 86b E. Fundaziuns da famiglia e fundaziuns ecclesiasticas Art. 87 F. Dissoluziun ed extincziun en il register I. Dissoluziun tras l’autoritad cumpetenta Art. 88 II. Dretg da far propostas da purtar plant, extincziun en il register Art. 89 G. Fundaziuns per il provediment dal persunal Art. 89a Segund titelbis: Las facultads collectadas A. Administraziun mancanta Art. 89b B. Cumpetenza Art. 89c
Cudesch civil svizzer
322
210
Segunda part: Il dretg da famiglia
Emprima partiziun: Il dretg matrimonial Terz titel: La maridaglia Emprim chapitel: Il spusalizi A. Empermischun da lètg Art. 90 B. Schliaziun dal spusalizi I. Regals Art. 91 II. Contribuziuns Art. 92 III. Surannaziun Art. 93
Segund chapitel: Las premissas per la lètg A. Abilitad da maridar Art. 94 B. Impediments per la lètg I. Parentella Art. 95 II. Lètg precedenta Art. 96
Terz chapitel: Publicaziun e celebraziun da la maridaglia A. Princips Art. 97 Abis. Guntgida dal dretg da persunas estras Art. 97a B. Procedura da preparaziun I. Dumonda Art. 98 II. Realisaziun e terminaziun da la procedura da preparaziun Art. 99 III. Termins Art. 100 C. Maridaglia I. Lieu Art. 101 II. Furma Art. 102 D. Disposiziuns executivas Art. 103 Quart chapitel: La nunvalaivladad da la lètg A. Princip Art. 104 B. Nunvalaivladad illimitada I. Motivs Art. 105 II. Plant Art. 106 C. Nunvalaivladad limitada I. Motivs Art. 107 II. Plant Art. 108
Cudesch civil svizzer
323
210
D. Consequenzas da la sentenzia Art. 109 Abolì Art. 110 Quart titel: Il divorzi e la separaziun da la lètg Emprim chapitel: Las premissas per il divorzi A. Divorzi sin dumonda cuminaivla I. Cunvegna cumpletta Art. 111 II. Cunvegna parziala Art. 112 Abolì Art. 113 B. Divorzi sin basa d’in plant d’in consort I. Suenter avair vivì separadamain Art. 114 II. Insupportabladad Art. 115 Abolì Art. 116
Segund chapitel: La separaziun da la lètg A. Premissas e procedura Art. 117 B. Consequenzas da la separaziun Art. 118 Terz chapitel: Las consequenzas dal divorzi A. Num Art. 119 B. Dretg dals bains matrimonials e dretg d’ierta Art. 120 C. Abitaziun da la famiglia Art. 121 D. Prevenziun professiunala I. Princip Art. 122 II. Cumpensaziun en cas da prestaziuns d’extrada Art. 123 III. Cumpensaziun en cas da rentas d’invaliditad avant la vegliadetgna reglamentarica da renta Art. 124 IV. Cumpensaziun en cas da rentas d’invaliditad suenter la vegliadetgna reglamentarica da renta ed en cas da rentas da vegliadetgna Art. 124a V. Excepziuns Art. 124b VI. Scuntrada da pretensiuns reciprocas Art. 124c VII. Insupportabladad Art. 124d VIII. Nunpussaivladad Art. 124e E. Mantegniment suenter il divorzi I. Premissas Art. 125 II. Modalitads da la contribuziun da mantegniment Art. 126 III. Renta 1. Disposiziuns spezialas Art. 127
Cudesch civil svizzer
324
210
2. Adattaziun a la chareschia Art. 128 3. Midada tras sentenzia Art. 129 4. Extincziun tras lescha Art. 130 IV. Execuziun 1. Agid d’incasso Art. 131 2. Pajaments anticipads Art. 131a 3. Avis als debiturs e garanzia Art. 132 F. Uffants I. Dretgs ed obligaziuns dals geniturs Art. 133 II. Midada da las relaziuns Art. 134 Abolì Art. 135–158
Tschintgavel titel: Ils effects generals da la lètg A. Cuminanza conjugala; dretgs ed obligaziuns dals consorts Art. 159 B. Num Art. 160 C. Dretg da burgais Art. 161 D. Abitaziun conjugala Art. 162 E. Mantegniment da la famiglia I. En general Art. 163 II. Import a libra disposiziun Art. 164 III. Contribuziuns extraordinarias d’in consort Art. 165 F. Represchentanza da la cuminanza conjugala Art. 166 G. Professiun ed interpresa dals consorts Art. 167 H. Acts giuridics dals consorts I. En general Art. 168 II. Abitaziun da la famiglia Art. 169 J. Obligaziun da dar infurmaziuns Art. 170 K. Protecziun da la cuminanza conjugala I. Posts da cussegliaziun Art. 171 II. Mesiras giudizialas 1. En general Art. 172 2. Durant la vita cuminaivla a. Prestaziuns en daners Art. 173 b. Retratga da l’autorisaziun da represchentanza Art. 174 3. Schliaziun da la chasada cuminaivla a. Motivs Art. 175
Cudesch civil svizzer
325
210
b. Regulaziun da la vita separada Art. 176 4. Execuziun a. Agid d’incasso e pajaments anticipads Art. 176a b. Avis als debiturs Art. 177 5. Restricziuns da l’autorisaziun da disponer Art. 178 6. Midada da las relaziuns Art. 179
Art. 180
Sisavel titel: Il dretg dals bains matrimonials dals consorts Emprim chapitel: Prescripziuns generalas A. Urden ordinari dals bains Art. 181 B. Contract matrimonial I. Cuntegn dal contract Art. 182 II. Abilitad da far in contract Art. 183 III. Furma dal contract Art. 184 C. Urden extraordinari dals bains I. Sin dumonda d’in consort 1. Ordinaziun Art. 185 2. … Art. 186 3. Aboliziun Art. 187 II. En cas da concurs e da sequestraziun 1. Concurs Art. 188 2. Sequestraziun a. Ordinaziun Art. 189 b. Dumonda Art. 190 3. Aboliziun Art. 191 III. Liquidaziun dals bains matrimonials Art. 192 D. Protecziun dals crediturs Art. 193 E. … Art. 194 F. Administraziun da la facultad d’in consort tras l’auter Art. 195 G. Inventari Art. 195a Segund chapitel: L’urden ordinari dals bains da la participaziun als acquists A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun Art. 196
Cudesch civil svizzer
326
210
II. Acquists Art. 197 III. Bains propris 1. Tenor lescha Art. 198 2. Tenor contract matrimonial Art. 199 IV. Cumprova Art. 200 B. Administraziun, giudida e disposiziun Art. 201 C. Responsabladad vers terzas persunas Art. 202 D. Debits tranter consorts Art. 203 E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun Art. 204 II. Prender enavos valurs da facultad e regulaziun dals debits 1. En general Art. 205 2. Part da la plivalur dal consort Art. 206 III. Calculaziun da l’avanzament da mintga consort 1. Liquidaziun da l’acquist e dals bains propris Art. 207 2. Attribuziun als acquists Art. 208 3. Cumpensaziuns tranter acquist e bains propris Art. 209 4. Avanzament Art. 210 IV. Taxaziun 1. Valur commerziala Art. 211 2. Valur da rendita a. En general Art. 212 b. Circumstanzas spezialas Art. 213 3. Mument decisiv Art. 214 V. Participaziun a l’avanzament 1. Tenor lescha Art. 215 2. Tenor contract a. En general Art. 216 b. En cas da divorzi, da separaziun, d’ina decleraziun da nunvalaivladad da la lètg u d’ina separaziun giudiziala dals bains Art. 217 VI. Pajament da la pretensiun da participaziun e da la part da la plivalur 1. Suspensiun dal pajament Art. 218 2. Abitaziun e rauba da chasa Art. 219 3. Plant cunter terzas persunas Art. 220
Cudesch civil svizzer
327
210
Terz chapitel: La cuminanza dals bains A. Relaziuns da proprietad I. Cumposiziun Art. 221 II. Bains cuminaivels 1. Cuminanza generala Art. 222 2. Cuminanza limitada dals bains a. Cuminanza d’acquist Art. 223 b. Autras cuminanzas dals bains Art. 224 III. Bains propris Art. 225 IV. Cumprova Art. 226 B. Administraziun e disposiziun I. Bains cuminaivels 1. Administraziun ordinaria Art. 227 2. Administraziun extraordinaria Art. 228 3. Professiun u interpresa da la cuminanza Art. 229 4. Refusa ed acceptaziun dad iertas Art. 230 5. Responsabladad e custs administrativs Art. 231 II. Bains propris Art. 232 C. Responsabladad vers terzas persunas I. Debits integrals Art. 233 II. Agens debits Art. 234 D. Debits tranter consorts Art. 235 E. Schliaziun da l’urden dals bains e liquidaziun I. Mument da la schliaziun Art. 236 II. Attribuziun als bains propris Art. 237 III. Cumpensaziuns tranter bains cuminaivels e bains propris Art. 238 IV. Part da la plivalur Art. 239 V. Determinaziun da la valur Art. 240 VI. Partiziun 1. En cas da mort u en cas da cunvegna d’in auter urden dals bains Art. 241 2. En ils auters cas Art. 242 VII. Realisaziun da la partiziun 1. Bains propris Art. 243 2. Abitaziun e rauba da chasa Art. 244 3. Autras valurs da facultad Art. 245 4. Autras prescripziuns da partiziun Art. 246
Cudesch civil svizzer
328
210
Quart chapitel: La separaziun dals bains A. Administraziun, giudida e disposiziun I. En general Art. 247 II. Cumprova Art. 248 B. Responsabladad vers terzas persunas Art. 249 C. Debits tranter consorts Art. 250 D. Attribuziun en cas da cumproprietad Art. 251
Segunda partiziun: La parentella Settavel titel: Davart il stabilir la relaziun da figlialanza Emprim chapitel: Disposiziuns generalas A. Cumenzament da la relaziun da figlialanza en general Art. 252 B. … Art. 253 Abolì Art. 254
Segund chapitel: La paternitad dal consort A. Presumziun Art. 255 B. Contestaziun I. Dretg da purtar plant Art. 256 II. Motiv dal plant 1. Schendrada durant la lètg Art. 256a 2. Schendrada avant la lètg u durant la schliaziun da la chasada cuminaivla Art. 256b III. Termin per purtar plant Art. 256c C. Coincidenza da duas presumziuns Art. 257 D. Plant dals geniturs Art. 258 E. Maridaglia dals geniturs Art. 259 Terz chapitel: Renconuschientscha e sentenzia da paternitad A. Renconuschientscha I. Cundiziuns e furma Art. 260 II. Contestaziun 1. Dretg da purtar plant Art. 260a 2. Motiv dal plant Art. 260b 3. Termin per purtar plant Art. 260c
Cudesch civil svizzer
329
210
B. Plant da paternitad I. Dretg da purtar plant Art. 261 II. Presumziun Art. 262 III. Termin per purtar plant Art. 263
Quart chapitel: L’adopziun A. Adopziun da persunas minorennas I. Premissas generalas Art. 264 II. Adopziun cuminaivla Art. 264a III. Adopziun tras ina persuna suletta Art. 264b IV. Vegliadetgna e consentiment da l’uffant Art. 265 V. Consentiment dals geniturs 1. Furma Art. 265a 2. Termin Art. 265b 3. Desister dal consentiment a. Premissas Art. 265c b. Decisiun Art. 265d B. Adopziun da persunas maiorennas Art. 266 C. Effect I. En general Art. 267 II. Dretg da burgais Art. 267a D. Procedura I. En general Art. 268 II. Examinaziun Art. 268a Dbis. Secret d’adopziun Art. 268b Dter. Infurmaziuns davart las persunalias dals geniturs biologics Art. 268c E. Contestaziun I. Motivs 1. Mancanza dal consentiment Art. 269 2. Autras mancanzas Art. 269a II. Termin per purtar plant Art. 269b F. Intermediaziun d’uffants adoptivs Art. 269c
Cudesch civil svizzer
330
210
Otgavel titel: Ils effects da la relaziun da figlialanza Emprim chapitel: La cuminanza dals geniturs e dals uffants A. Num I. Uffant da geniturs maridads Art. 270 II. Uffant da geniturs betg maridads Art. 270a III. Consentiment da l’uffant Art. 270b B. Dretg da burgais Art. 271 C. Obligaziuns vicendaivlas Art. 272 D. Relaziuns persunalas I. Geniturs ed uffants 1. Princip Art. 273 2. Limits Art. 274 II. Terzas persunas Art. 274a III. Cumpetenza Art. 275 E. Infurmaziun e scleriment Art. 275a Segund chapitel: L’obligaziun da mantegniment dals geniturs A. En general I. Object e dimensiun Art. 276 II. Precedenza da l’obligaziun da mantegniment envers in uffant minoren Art. 276a B. Durada Art. 277 C. Geniturs maridads Art. 278 D. Plant I. Dretg da purtar plant Art. 279 II. e III. Abolì Art. 280–284 IV. Fixaziun da la contribuziun da mantegniment 1. Contribuziun dals geniturs Art. 285 2. Autras prestaziuns destinadas al mantegniment da l’uffant Art. 285a V. Midada da las relaziuns 1. En general Art. 286 2. Cas da mancanza Art. 286a
Cudesch civil svizzer
331
210
E. Contracts davart l’obligaziun da mantegniment I. Prestaziuns periodicas Art. 287 II. Cuntegn dal contract da mantegniment Art. 287a III. Indemnisaziun en daners Art. 288 F. Adempliment I. Creditur Art. 289 II. Execuziun 1. Agid d’incasso Art. 290 2. Avis als debiturs Art. 291 III. Garanzia Art. 292 G. Dretg public Art. 293 H. Geniturs da tgira Art. 294 J. Dretgs da la mamma betg maridada Art. 295 Terz chapitel: La tgira genituriala A. Princips Art. 296 Abis. Mort d’in genitur Art. 297 Ater. Divorzi ed autras proceduras matrimonialas Art. 298 Aquater. Renconuschientscha e sentenzia da paternitad I. Decleraziun cuminaivla dals geniturs Art. 298a II. Decisiun da l’autoritad per la protecziun d’uffants Art. 298b III. Plant da paternitad Art. 298c IV. Midada da las relaziuns Art. 298d Aquinquies. Madrastra u padraster Art. 299 Asexies. Geniturs da tgira Art. 300 B. Cuntegn I. En general Art. 301 II. Determinaziun dal lieu da dimora Art. 301a III. Educaziun Art. 302 IV. Educaziun religiusa Art. 303 V. Represchentanza 1. Vers terzas persunas a. En general Art. 304 b. Posiziun giuridica da l’uffant Art. 305 2. Entaifer la cuminanza famigliara Art. 306 C. Protecziun dals uffants I. Mesiras adattadas Art. 307
Cudesch civil svizzer
332
210
II. Curatella Art. 308 Abolì Art. 309 III. Aboliziun dal dretg da decider davart il lieu da dimora Art. 310 IV. Retratga da la tgira genituriala 1. D’uffizi Art. 311 2. Cun il consentiment dals geniturs Art. 312 V. Midada da las relaziuns Art. 313 VI. Procedura 1. En general Art. 314 2. Audiziun da l’uffant Art. 314a 3. Represchentanza da l’uffant Art. 314abis 4. Plazzament en in institut serrà u en ina clinica psichia- trica Art. 314b VII. Cumpetenza 1. En general Art. 315 2. En proceduras da dretg matrimonial a. Cumpetenza dal derschader Art. 315a b. Midadas d’ordinaziuns giudizialas Art. 315b VIII. Surveglianza dals uffants confidads Art. 316 IX. Collavuraziun en la protecziun da la giuventetgna Art. 317
Quart chapitel: La facultad da l’uffant A. Administraziun Art. 318 B. Utilisaziun dals retgavs Art. 319 C. Consumaziun parziala da la facultad da l’uffant Art. 320 D. Facultad libra da l’uffant I. Donaziuns Art. 321 II. Part obligatorica Art. 322 III. Acquist tras la lavur, facultad commerziala Art. 323 E. Protecziun da la facultad da l’uffant I. Mesiras adattadas Art. 324 II. Retratga da l’administraziun Art. 325 F. Fin da l’administraziun I. Restituziun Art. 326 II. Responsabladad Art. 327
Tschintgavel chapitel: Persunas minorennas sut avugadia A. Princip Art. 327a
Cudesch civil svizzer
333
210
B. Posiziun giuridica I. Da l’uffant Art. 327b II. Da l’avugà Art. 327c
Novavel titel: Davart la famiglia Emprim chapitel: L’obligaziun da sustegn A. Persunas che han in’obligaziun da sustegn Art. 328 B. Dimensiun e far valair il sustegn Art. 329 C. Mantegniment d’uffants chattads Art. 330 Segund chapitel: L’autoritad da chasa A. Premissa Art. 331 B. Effect I. Urden da chasa e provediment Art. 332 II. Responsabladad Art. 333 III. Pretensiun dals uffants e dals biadis 1. Premissas Art. 334 2. Far valair il dretg Art. 334bis
Terz chapitel: La facultad da famiglia A. Fundaziuns da famiglia Art. 335 B. Indivisiuns I. Constituziun 1. Cundiziuns Art. 336 2. Furma Art. 337 II. Durada Art. 338 III. Effect 1. Spezia d’indivisiun Art. 339 2. Direcziun e represchentanza a. En general Art. 340 b. Cumpetenza dal parsura Art. 341 3. Bains cuminaivels e facultad persunala Art. 342 IV. Dissoluziun 1. Motivs Art. 343 2. Desditga, insolvenza, maridaglia Art. 344 3. Mort d’in commember Art. 345 4. Moda da parter Art. 346 V. Indivisiun cun participaziun al gudogn 1. Cuntegn Art. 347
Cudesch civil svizzer
334
210
2. Motivs spezials da dissoluziun Art. 348 Abolì Art. 349–359
Terza partiziun: La protecziun da creschids Dieschavel titel: L’atgna prevenziun e mesiras tenor la lescha Emprim chapitel: L’atgna prevenziun Emprim sutchapitel: Il mandat preventiv A. Princip Art. 360 B. Constituziun e revocaziun I. Constituziun Art. 361 II. Revocaziun Art. 362 C. Constataziun da la valaivladad ed acceptaziun Art. 363 D. Interpretaziun e cumplettaziun Art. 364 E. Adempliment Art. 365 F. Indemnisaziun e spesas Art. 366 G. Desditga Art. 367 H. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids Art. 368 I. Recuperaziun da l’abilitad da giuditgar Art. 369 Segund sutchapitel: La disposiziun dal pazient A. Princip Art. 370 B. Constituziun e revocaziun Art. 371 C. Cumenzament da l’inabilitad da giuditgar Art. 372 D. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids Art. 373 Segund chapitel: Mesiras tenor la lescha per persunas inablas da giuditgar Emprim sutchapitel: Represchentanza tras il consort u tras il partenari registrà A. Premissas e dimensiun dal dretg da represchentanza Art. 374 B. Execuziun dal dretg da represchentanza Art. 375 C. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids Art. 376
Cudesch civil svizzer
335
210
Segund sutchapitel: Represchentanza en cas da mesiras medicalas A. Plan da tractament Art. 377 B. Persuna cun dretg da represchentanza Art. 378 C. Cas urgents Art. 379 D. Tractament d’in disturbi psichic Art. 380 E. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids Art. 381 Terz sutchapitel: Segiurn en instituts da dimora u da tgira A. Contract d’assistenza Art. 382 B. Restricziun da la libertad da sa mover I. Premissas Art. 383 II. Protocollaziun ed infurmaziun Art. 384 III. Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids Art. 385 C. Protecziun da la persunalitad Art. 386 D. Surveglianza dals instituts da dimora e da tgira Art. 387
Indeschavel titel: Las mesiras uffizialas Emprim chapitel: Princips generals A. Intent Art. 388 B. Subsidiaritad e commensurabladad Art. 389 Segund chapitel: La curatella Emprim sutchapitel: Disposiziuns generalas A. Premissas Art. 390 B. Champs d’incumbensa Art. 391 C. Renunzia ad ina curatella Art. 392 Segund sutchapitel: Ils geners da curatella A. Curatella accumpagnada Art. 393 B. Curatella da represchentanza I. En general Art. 394 II. Administraziun da facultad Art. 395 C. Curatella participativa Art. 396 D. Cumbinaziun da curatellas Art. 397
Cudesch civil svizzer
336
210
E. Curatella cumplessiva Art. 398 Terz sutchapitel: Fin da la curatella
Art. 399 Quart sutchapitel: Il procuratur A. Nominaziun I. Premissas generalas Art. 400 II. Giavischs da la persuna pertutgada u da persunas da sia confidenza Art. 401 III. Surdada da l’uffizi a pliras persunas Art. 402 B. Impediment e collisiun d’interess Art. 403 C. Indemnisaziun e spesas Art. 404 Tschintgavel sutchapitel: L’administraziun da la curatella A. Surpigliada da l’uffizi Art. 405 B. Relaziun cun la persuna pertutgada Art. 406 C. Agen agir da la persuna pertutgada Art. 407 D. Administraziun da la facultad I. Incumbensas Art. 408 II. Imports a libra disposiziun Art. 409 III. Quint Art. 410 E. Rapport Art. 411 F. Affars particulars Art. 412 G. Duair da diligenza ed obligaziun da discreziun Art. 413 H. Midada da las relaziuns Art. 414 Sisavel sutchapitel: La cooperaziun da l’autoritad per la protecziun da creschids A. Revisiun dal quint ed examinaziun dal rapport Art. 415 B. Affars che dovran in consentiment I. Tenor la lescha Art. 416 II. Sin prescripziun Art. 417 III. Mancanza dal consentiment Art. 418
Setavel sutchapitel: Intervenziun da l’autoritad per la protecziun da creschids
Art. 419
Cudesch civil svizzer
337
210
Otgavel sutchapitel: Disposiziuns spezialas per confamigliars
Art. 420 Novavel sutchapitel: La fin da l’uffizi da procuratur A. Tenor la lescha Art. 421 B. Relaschada I. Sin dumonda dal procuratur Art. 422 II. Ulteriurs cas Art. 423 C. Cuntinuaziun dals affars Art. 424 D. Rapport final e quint final Art. 425 Terz chapitel: Il plazzament per motivs da provediment A. Las mesiras I. Plazzament per il tractament u per l’assistenza Art. 426 II. Retenziun da persunas entradas voluntarmain Art. 427 B. Cumpetenza per il plazzament e per la relaschada I. Autoritad per la protecziun da creschids Art. 428 II. Medis 1. Cumpetenza Art. 429 2. Procedura Art. 430 C. Examinaziun periodica Art. 431 D. Persuna da confidenza Art. 432 E. Mesiras medicalas en cas d’in disturbi psichic I. Plan da tractament Art. 433 II. Tractament senza consentiment Art. 434 III. Cas d’urgenza Art. 435 IV. Discurs d’extrada Art. 436 V. Dretg chantunal Art. 437 F. Mesiras per restrenscher la libertad da sa mover Art. 438 G. Appellaziun a la dretgira Art. 439
Dudeschavel titel: Organisaziun Emprim chapitel: Autoritads e cumpetenza locala A. Autoritad per la protecziun da creschids Art. 440
Cudesch civil svizzer
338
210
B. Autoritad da surveglianza Art. 441 C. Cumpetenza locala Art. 442 Segund chapitel: Procedura Emprim sutchapitel: Davant l’autoritad per la protecziun da creschids A. Dretgs ed obligaziuns d’annunzia Art. 443 B. Examinaziun da la cumpetenza Art. 444 C. Mesiras preventivas Art. 445 D. Princips da procedura Art. 446 E. Audiziun Art. 447 F. Obligaziun da cooperar ed agid uffizial Art. 448 G. Expertisa en in institut Art. 449 H. Ordinaziun d’ina represchentanza Art. 449a I. Invista da las actas Art. 449b J. Obligaziun d’annunzia Art. 449c Segund sutchapitel: Davant l’instanza giudiziala da recurs A. Object dal recurs e cumpetenza da far recurs Art. 450 B. Motivs da recurs Art. 450a C. Termin da recurs Art. 450b D. Effect suspensiv Art. 450c E. Consultaziun da l’instanza precedenta e reponderaziun Art. 450d F. Disposiziuns spezialas en cas d’in plazzament per motivs da provediment Art. 450e Terz sutchapitel: Disposiziun cuminaivla
Art. 450f Quart sutchapitel: Execuziun
Art. 450g Terz chapitel: Relaziun cun terzas persunas ed obligaziun da collavurar A. Obligaziun da discreziun ed infurmaziun Art. 451 B. Effect da las mesiras envers terzas persunas Art. 452
Cudesch civil svizzer
339
210
C. Obligaziun da collavurar Art. 453 Quart chapitel: Responsabladad A. Princip Art. 454 B. Surannaziun Art. 455 C. Responsabladad tenor il dretg da mandat Art. 456
Terza part: Il dretg d’ierta
Emprima partiziun: Ils ertavels Tredeschavel titel: Ils ertavels legals A. Ertavels parents I. Descendents Art. 457 II. Tschep dals geniturs Art. 458 III. Tschep dals tats Art. 459 IV. Ultims ertavels Art. 460
Art. 461 B. Consort survivent e partenari registrà survivent Art. 462 Abolì Art. 463–464 C. … Art. 465 D. Chantun e vischnanca Art. 466
Quattordeschavel titel: Las disposiziuns per causa da mort Emprim chapitel: L’abilitad da disponer A. Disposiziun testamentara Art. 467 B. Contract d’ierta Art. 468 C. Disposiziuns manglusas Art. 469 Segund chapitel: La libertad da disponer A. Part disponibla I. Dimensiun da la cumpetenza da disponer Art. 470 II. Part obligatorica Art. 471 III. … Art. 472 IV. Favurisaziun dal consort survivent Art. 473 V. Calculaziun da la part disponibla 1. Deducziun dals debits Art. 474 2. Donaziuns tranter vivs Art. 475 3. Pretensiuns d’assicuranzas Art. 476
Cudesch civil svizzer
340
210
B. Dischertaziun I. Motivs Art. 477 II. Effect Art. 478 III. Chargia da cumprova Art. 479 IV. Dischertaziun d’ina persuna insolventa Art. 480
Terz chapitel: Las modas da disponer A. En general Art. 481 B. Cundiziuns e pretensiuns Art. 482 C. Instituziun dals ertavels Art. 483 D. Legat I. Cuntegn Art. 484 II. Obligaziun dal debitur Art. 485 III. Relaziun cun l’ierta Art. 486 E. Disposiziun substitutiva Art. 487 F. Instituziun d’ertavels posteriurs I. Designaziun da l’ertavel posteriur Art. 488 II. Mument da la surdada Art. 489 III. Garanzias Art. 490 IV. Posiziun giuridica 1. Da l’emprim ertavel Art. 491 2. Da l’ertavel posteriur Art. 492 V. Descendents inabels da giuditgar Art. 492a G. Fundaziuns Art. 493 H. Contracts d’ierta I. Instituziun dals ertavels e legat Art. 494 II. Renunzia a l’ierta 1. Impurtanza Art. 495 2. Crudada da la renunzia Art. 496 3. Dretgs dals crediturs d’ierta Art. 497
Quart chapitel: Las furmas da disponer A. Disposiziuns testamentaras I. Constituziun 1. En general Art. 498 2. Disposiziun publica a. Furma da disponer Art. 499 b. Cooperaziun dal funcziunari Art. 500
Cudesch civil svizzer
341
210
c. Cooperaziun da las perditgas Art. 501 d. Disponer senza leger e suttascriver il document Art. 502 e. Persunas che coopereschan Art. 503 f. Tegnair en salv la disposiziun Art. 504 3. Disposiziun scritta a maun Art. 505 4. Disposiziun a bucca a. Disposiziun Art. 506 b. Documentaziun Art. 507 c. Perdita da la vigur Art. 508 II. Revocaziun e destrucziun 1. Revocaziun Art. 509 2. Destrucziun Art. 510 3. Disposiziun posteriura Art. 511 B. Contract d’ierta I. Constituziun Art. 512 II. Aboliziun 1. Tranter vivs a. Tras contract e tras disposiziun testamentara Art. 513 b. Tras retratga dal contract Art. 514 2. L’ertavel mora avant il testader Art. 515 C. Restricziun dal dretg da disponer Art. 516 Tschintgavel chapitel: L’executur dal testament A. Surdada da l’incumbensa Art. 517 B. Cuntegn da l’incumbensa Art. 518 Sisavel chapitel: La nunvalaivladad e la reducziun da las disposiziuns A. Plant da nunvalaivladad I. Inabilitad da disponer, voluntad manglusa, illegalitad u immoralitad Art. 519 II. Mancanzas formalas 1. En general Art. 520 2. En cas d’ina disposiziun testamentara scritta a maun Art. 520a III. Surannaziun Art. 521 B. Plant da reducziun I. Premissas 1. En general Art. 522
Cudesch civil svizzer
342
210
2. Favurisaziun da l’ertavel cun dretg sin la part obligatorica Art. 523 3. Dretgs dals crediturs Art. 524 II. Effect 1. Reducziun en general Art. 525 2. Legat d’ina chaussa singula Art. 526 3. Disposiziuns tranter vivs a. Cas Art. 527 b. Restituziun Art. 528 4. Pretensiuns d’assicuranzas Art. 529 5. Giudida e rentas Art. 530 6. Instituziun posteriura d’ertavels Art. 531 III. Realisaziun Art. 532 IV. Surannaziun Art. 533
Settavel chapitel: Plants or da contracts d’ierta A. Transferiment tranter vivs Art. 534 B. Gulivaziun en cas da renunzia a l’ierta I. Reducziun Art. 535 II. Restituziun Art. 536
Segunda partiziun: La successiun d’ierta Quindeschavel titel: L’avertura da la successiun d’ierta A. Premissa da vart dal testader Art. 537 B. Lieu da l’avertura Art. 538 C. Premissas da vart da l’ertavel I. Abilitad d’ertar 1. Capacitad giuridica Art. 539 2. Indignitad d’ertar a. Motivs Art. 540 b. Effect per ils descendents Art. 541 II. Surviver la successiun d’ierta 1. Sco ertavel Art. 542 2. Sco legatari Art. 543 3. L’uffant concepì Art. 544 4. Ertavels posteriurs Art. 545
Cudesch civil svizzer
343
210
D. Spariziun I. Ertar d’ina persuna sparida 1. Successiun d’ierta cunter garanzia Art. 546 2. Annullaziun da la spariziun e restituziun da la facultad Art. 547 II. Dretg d’ertar dal sparì Art. 548 III. Relaziun tranter ils dus cas Art. 549 IV. Procedura d’uffizi Art. 550
Sedeschavel titel: Ils effects da la successiun d’ierta Emprim chapitel: Las mesiras da segiranza A. En general Art. 551 B. Sigillaziun da l’ierta Art. 552 C. Inventari Art. 553 D. Administraziun da l’ierta I. En general Art. 554 II. En cas d’ertavels nunenconuschents Art. 555 E. Avertura dal testament I. Obligaziun da consegna Art. 556 II. Avertura Art. 557 III. Communicaziun als participads Art. 558 IV. Consegna da l’ierta Art. 559
Segund chapitel: L’acquist da l’ierta A. Acquist I. Ertavels Art. 560 II. … Art. 561 III. Legataris 1. Acquist dal legat Art. 562 2. Object dal legat Art. 563 3. Relaziun tranter creditur e legatari Art. 564 4. Reducziun Art. 565 B. Refusa I. Decleraziun 1. Dretg da refusar Art. 566 2. Limitaziun temporala a. En general Art. 567 b. En cas d’ina inventarisaziun Art. 568
Cudesch civil svizzer
344
210
3. Transiziun dal dretg da refusar Art. 569 4. Furma Art. 570 II. Perdita dal dretg da refusar Art. 571 III. Refusa d’in cunertavel Art. 572 IV. Refusa tras tut ils ertavels ils pli proxims 1. En general Art. 573 2. Dretg dal consort survivent Art. 574 3. Refusa a favur d’ertavels pli allontanads Art. 575 V. Prolungaziun dal termin Art. 576 VI. Refusa d’in legat Art. 577 VII. Protecziun dals dretgs dals crediturs da l’ertavel Art. 578 VIII. Responsabladad en cas da la refusa Art. 579
Terz chapitel: L’inventari public A. Premissa Art. 580 B. Procedura I. Inventari Art. 581 II. Clom da quints Art. 582 III. Inscripziun d’uffizi Art. 583 IV. Resultat Art. 584 C. Relaziun dals ertavels durant l’inventarisaziun I. Administraziun Art. 585 II. Scussiun, process, surannaziun Art. 586 D. Effects I. Termin per far la decleraziun Art. 587 II. Decleraziun Art. 588 III. Consequenzas da l’acceptaziun cun l’inventari public 1. Responsabladad tenor l’inventari Art. 589 2. Responsabladad sur l’inventari ora Art. 590 E. Responsabladad pervia da cauziuns Art. 591 F. Acquist a favur da la communitad Art. 592 Quart chapitel: La liquidaziun uffiziala A. Premissa I. Dumonda d’in ertavel Art. 593 II. Dumonda dals crediturs dal testader Art. 594 B. Procedura I. Administraziun Art. 595 II. Liquidaziun ordinaria Art. 596
Cudesch civil svizzer
345
210
III. Liquidaziun tras l’uffizi da concurs Art. 597
Tschintgavel chapitel: Il plant d’ierta A. Premissa Art. 598 B. Effect Art. 599 C. Surannaziun Art. 600 D. Plant dal legatari Art. 601
Deschsettavel titel: La partiziun da l’ierta Emprim chapitel: La cuminanza avant la partiziun A. Effects da la successiun d’ierta I. Cuminanza dals ertavels Art. 602 II. Responsabladad dals ertavels Art. 603 B. Dretg da partiziun Art. 604 C. Suspensiun da la partiziun Art. 605 D. Dretgs dals cussedents Art. 606 Segund chapitel: La moda da parter A. En general Art. 607 B. Reglas da parter I. Disposiziun dal testader Art. 608 II. Cooperaziun da l’autoritad Art. 609 C. Realisaziun da la partiziun I. Egualitad dals ertavels Art. 610 II. Furmaziun da parts Art. 611 III. Attribuziun e vendita da singulas chaussas Art. 612 IV. Attribuziun da l’abitaziun e da la rauba da chasa al consort survivent Art. 612a D. Objects spezials I. Chaussas che tutgan ensemen, scrittiras da la famiglia Art. 613 I.bis Inventari agricul Art. 613a II. Pretensiuns dal testader vers l’ertavel Art. 614 III. Chaussas da l’ierta impegnadas Art. 615 Abolì Art. 616 IV. Bains immobigliars 1. Surpigliada a. Valur imputabla Art. 617 b. Procedura da stimaziun Art. 618
Cudesch civil svizzer
346
210
V. Manaschis agriculs e bains immobigliars agriculs Art. 619 Abolì Art. 620-625
Terz chapitel: La gulivaziun A. Obligaziun da gulivar Art. 626 B. Gulivaziun en cas ch’ertavels crodan davent Art. 627 C. Moda da calculaziun I. Bittar en u metter a quint Art. 628 II. Donaziuns che surpassan la part d’ierta Art. 629 III. Moda da calcular Art. 630 D. Custs d’educaziun Art. 631 E. Regals occasiunals Art. 632 Abolì Art. 633 Quart chapitel: Finiziun ed effects da la partiziun A. Conclusiun dal contract I. Contract da partiziun Art. 634 II. Contract davart parts d’ierta Art. 635 III. Contracts avant la successiun d’ierta Art. 636 B. Responsabladad dals ertavels tranter els I. Garanzia per las parts Art. 637 II. Contestaziun da la partiziun Art. 638 C. Responsabladad vers terzas persunas I. Responsabladad solidarica Art. 639 II. Regress sin ils cunertavels Art. 640
Quarta part: Ils dretgs reals
Emprima partiziun: La proprietad Deschdotgavel titel: Disposiziuns generalas A. Cuntegn dal dretg da proprietad I. En general Art. 641 II. Animals Art. 641a B. Extensiun da la proprietad I. Parts integralas Art. 642 II. Fritgs natirals Art. 643 III. Parts accessoricas 1. Circumscripziun Art. 644
Cudesch civil svizzer
347
210
2. Exclusiun Art. 645 C. Proprietad collectiva I. Cumproprietad 1. Relaziun tranter ils cumproprietaris Art. 646 2. Urden d’utilisaziun e d’administraziun Art. 647 3. Acts administrativs ordinaris Art. 647a 4. Acts administrativs pli impurtants Art. 647b 5. Mesiras architectonicas a. Necessarias Art. 647c b. Utilas Art. 647d c. Che servan a l’embelliment ed a la cumadaivladad Art. 647e 6. Disponer da la chaussa Art. 648 7. Purtar ils custs e las grevezzas Art. 649 8. Obligaziun da regulaziuns e remartga en il register funsil Art. 649a 9. Exclusiun da la cuminanza a. Cumproprietaris Art. 649b b. Possessurs d’auters dretgs Art. 649c 10. Schliaziun a. Dretg da partiziun Art. 650 b. Maniera da parter Art. 651 c. Animals da chasa Art. 651a II. Proprietad cuminaivla 1. Premissa Art. 652 2. Effect Art. 653 3. Schliaziun Art. 654 III. Proprietad collectiva vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs Art. 654a
Deschnovavel titel: La proprietad funsila Emprim chapitel: Object, acquist e perdita da la proprietad funsila A. Object I. Bains immobigliars Art. 655 II. Proprietad dependenta Art. 655a B. Acquist I. Inscripziun Art. 656 II. Modas d’acquistar 1. Transferiment Art. 657
Cudesch civil svizzer
348
210
2. Appropriaziun Art. 658 3. Furmaziun da nov terren Art. 659 4. Spustament da terren a. En general Art. 660 b. Spustaments permanents Art. 660a c. Nova determinaziun dals cunfins Art. 660b 5. Acquist tras giudida a. Acquist tras giudida ordinari Art. 661 b. Acquist tras giudida extraordinari Art. 662 c. Termins Art. 663 6. Chaussas senza patrun e chaussas publicas Art. 664 III. Dretg sin l’inscripziun Art. 665 C. Perdita Art. 666 D. Mesiras giudizialas I. Proprietari nunchattabel Art. 666a II. Absenza dals organs prescrits Art. 666b
Segund chapitel: Cuntegn e restricziun da la proprietad funsila A. Cuntegn I. Dimensiun Art. 667 II. Cunfinaziun 1. Moda da marcar ils cunfins Art. 668 2. Obligaziun da metter terms Art. 669 3. Cumproprietad vi da terminaziuns Art. 670 III. Construcziuns sin il bain immobigliar 1. Funs e material a. Relaziun da proprietad Art. 671 b. Indemnisaziun Art. 672 c. Attribuziun da la proprietad funsila Art. 673 2. Construcziuns che tanschan sin in bain immobigliar vischin Art. 674 3. Dretg da construcziun Art. 675 4. Conducts Art. 676 5. Construcziuns moviblas Art. 677 IV. Plantaziuns sin il bain immobigliar Art. 678 V. Responsabladad dal proprietari d’in bain immobigliar 1. En cas ch’il dretg da proprietad vegn surduvrà Art. 679 2. En cas d’ina cultivaziun legala dal bain immobigliar Art. 679a
Cudesch civil svizzer
349
210
B. Restricziuns I. En general Art. 680 II. Restricziuns dal dretg d’alienar; dretgs da precumpra legals 1. Princips Art. 681 2. Diever Art. 681a 3. Midada, renunzia Art. 681b 4. En cas da cumproprietad ed en cas da dretg da construcziun Art. 682 5. Dretg da precumpra vi da manaschis agriculs e vi da bains immobigliars agriculs Art. 682a Abolì Art. 683 III. Dretg da vischinanza 1. Immissiuns exageradas Art. 684 2. Chavar e construir a. Regla Art. 685 b. Prescripziuns chantunalas Art. 686 3. Plantas a. Regla Art. 687 b. Prescripziuns chantunalas Art. 688 4. Deflussiun da l’aua Art. 689 5. Drenaschas Art. 690 6. Conducts a. Obligaziun da tolerar Art. 691 b. Protecziun dals interess dal proprietari engrevgià Art. 692 c. Midada da las relaziuns Art. 693 7. Dretgs da passadi a. Passadi necessari Art. 694 b. Auters dretgs da passadi Art. 695 c. Remartga en il register funsil Art. 696 8. Far saiv Art. 697 9. Obligaziun da mantegniment Art. 698 IV. Dretg d’access e da defensiun 1. Access Art. 699 2. Allontanament da chaussas e d’animals Art. 700 3. Defensiun cunter privels e cunter donns Art. 701 V. Restricziuns da dretg public 1. En general Art. 702 2. Meglieraziuns dal terren Art. 703
Cudesch civil svizzer
350
210
C. Funtaunas e bigls I. Proprietad e dretgs vi da funtaunas Art. 704 II. Deviaziun da funtaunas Art. 705 III. Funtaunas tagliadas giu 1. Indemnisaziun Art. 706 2. Restabiliment Art. 707 IV. Funtaunas cuminaivlas Art. 708 V. Utilisaziun da funtaunas Art. 709 VI. Funtaunas necessarias Art. 710 VII. Obligaziun da ceder 1. Aua Art. 711 2. Terren Art. 712
Terz chapitel: La proprietad en condomini A. Cuntegn ed object I. Cuntegn Art. 712a II. Object Art. 712b III. Disposiziun Art. 712c B. Constituziun e fin I. Act da constituziun Art. 712d II. Repartiziun da las localitads e quotas da valur Art. 712e III. Fin Art. 712f C. Administraziun ed utilisaziun I. Disposiziuns applitgablas Art. 712g II. Expensas e grevezzas cuminaivlas 1. Definiziun e repartiziun Art. 712h 2. Garanzia da las contribuziuns a. Dretg da pegn legal Art. 712i b. Dretg da retenziun Art. 712k III. Abilitad d’agir da la cuminanza Art. 712l D. Organisaziun I. Radunanza dals proprietaris en condomini 1. Cumpetenza e stadi giuridic Art. 712m 2. Convocaziun e presidi Art. 712n 3. Execuziun dal dretg da votar Art. 712o 4. Abilitad da decider Art. 712p II. L’administratur 1. Nominaziun Art. 712q
Cudesch civil svizzer
351
210
2. Revocaziun Art. 712r 3. Incumbensas a. Execuziun da las disposiziuns e dals conclus davart l’administraziun e davart il diever Art. 712s b. Represchentanza vers anor Art. 712t
Ventgavel titel: La proprietad mobigliara A. Object Art. 713 B. Modas d’acquistar I. Transferiment 1. Transiziun da la proprietad Art. 714 2. Resalva da la proprietad a. En general Art. 715 b. En cas da pajaments en ratas Art. 716 3. Acquisiziun senza possess Art. 717 II. Appropriaziun 1. Chaussas senza patrun Art. 718 2. Animals senza patrun Art. 719 III. Chat 1. Publicaziun, retschertga dal proprietari a. En general Art. 720 b. En cas d’animals Art. 720a 2. Conservaziun ed ingiant public Art. 721 3. Acquisiziun da proprietad, restituziun Art. 722 4. Stgazi Art. 723 5. Objects da valur scientifica Art. 724 IV. Chaussas manadas natiers Art. 725 V. Elavuraziun Art. 726 VI. Uniun e maschaida Art. 727 VII. Acquist tras giudida Art. 728 C. Perdita Art. 729
Segunda partiziun: Ils dretgs reals limitads Ventginavel titel: Las servituts e las grevezzas funsilas Emprim chapitel: Las servituts funsilas A. Object Art. 730
Cudesch civil svizzer
352
210
B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun Art. 731 2. Act giuridic Art. 732 3. Servitut sin l’agen bain immobigliar Art. 733 II. Extincziun 1. En general Art. 734 2. Reuniun dals bains immobigliars Art. 735 3. Tras il derschader Art. 736 C. Cuntegn I. Dimensiun 1. En general Art. 737 2. Tenor l’inscripziun Art. 738 3. En cas da novs basegns Art. 739 4. Tenor il dretg chantunal e tenor l’isanza locala Art. 740 5. En cas da plirs autorisads Art. 740a II. Grevezza da mantegniment Art. 741 III. Dischlocaziun da la servitut Art. 742 IV. Partiziun d’in bain immobigliar Art. 743 Abolì Art. 744
Segund chapitel: La giudida ed autras servituts A. Giudida I. Object Art. 745 II. Constituziun 1. En general Art. 746 2. … Art. 747 III. Extincziun 1. Motivs Art. 748 2. Durada Art. 749 3. Remplazzament en cas d’extincziun Art. 750 4. Restituziun a. Obligaziun Art. 751 b. Responsabladad Art. 752 c. Spesas Art. 753 5. Surannaziun dals dretgs d’indemnisaziun Art. 754 IV. Cuntegn 1. Dretgs dal giudider a. En general Art. 755
Cudesch civil svizzer
353
210
b. Fritgs natirals Art. 756 c. Tschains Art. 757 d. Transferibilitad Art. 758 2. Dretgs dal proprietari a. Surveglianza Art. 759 b. Garanzia Art. 760 c. Garanzia en cas da donaziuns e da giudida legala Art. 761 d. Consequenza da la mancanza da la garanzia Art. 762 3. Obligaziun d’inventarisar Art. 763 4. Obligaziuns dal giudider a. Mantegniment da la chaussa Art. 764 b. Spesas dal mantegniment e dal diever Art. 765 c. Tschains en cas da giudida d’ina facultad Art. 766 d. Assicuranza Art. 767 V. Cas spezials 1. Bains immobigliars a. Fritgs Art. 768 b. Destinaziun economica Art. 769 c. Guaud Art. 770 d. Minieras Art. 771 2. Chaussas consumablas e stimadas Art. 772 3. Pretensiuns a. Cuntegn Art. 773 b. Restituziun e reinvestiziun Art. 774 c. Dretg sin cessiun Art. 775 B. Dretg d’abitar I. En general Art. 776 II. Cuntegn dal dretg d’abitar Art. 777 III. Grevezzas Art. 778 C. Dretg da construcziun I. Object ed inscripziun en il register funsil Art. 779 II. Act giuridic Art. 779a III. Cuntegn, dimensiun e prenotaziun Art. 779b IV. Consequenzas da la scadenza 1. Return al proprietari Art. 779c 2. Indemnisaziun Art. 779d Abolì Art. 779e
Cudesch civil svizzer
354
210
V. Return anticipà al proprietari 1. Premissas Art. 779f 2. Execuziun dal dretg da return al proprietari Art. 779g 3. Auters cas d’applicaziun Art. 779h VI. Garanzia per il tschains dal dretg da construcziun 1. Dretg da constituir in dretg da pegn Art. 779i 2. Inscripziun Art. 779k VII. Durada maximala Art. 779l D. Dretg da funtauna Art. 780 E. Autras servituts Art. 781 F. Mesiras giudizialas Art. 781a Terz chapitel: Las grevezzas funsilas A. Object Art. 782 B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun e moda d’acquist Art. 783 2. Grevezzas funsilas da dretg public Art. 784 Abolì Art. 785 II. Extincziun 1. En general Art. 786 2. Deliberaziun a. Tras il creditur Art. 787 b. Tras il debitur Art. 788 c. Pretsch da deliberaziun Art. 789 3. Surannaziun Art. 790 C. Cuntegn I. Dretg dal creditur Art. 791 II. Obligaziun dal debitur Art. 792
Ventgadusavel titel: Il pegn immobigliar Emprim chapitel: Disposiziuns generalas A. Premissas I. Spezias Art. 793 II. Furma da la pretensiun 1. Import Art. 794 2. Tschains Art. 795
Cudesch civil svizzer
355
210
III. Bain immobigliar 1. Bains impegnabels Art. 796 2. Designaziun a. En cas d’in sulet bain immobigliar Art. 797 b. En cas da plirs bains immobigliars Art. 798 3. Bains immobigliars agriculs Art. 798a B. Constituziun ed extincziun I. Constituziun 1. Inscripziun Art. 799 2. En cas da proprietad cuminaivla Art. 800 II. Extincziun Art. 801 III. En cas d’ina arrundaziun dal terren 1. Transferiment dals dretgs da pegn Art. 802 2. Desditga tras il debitur Art. 803 3. Indemnisaziun en daners Art. 804 C. Effect I. Dimensiun da la garanzia ipotecara Art. 805 II. Tschains da locaziun e da fittanza Art. 806 III. Surannaziun Art. 807 IV. Mesiras da precauziun 1. En cas da reducziuns da la valur a. Scumond ed agid a sasez Art. 808 b. Garanzia, restabiliment, pajament en ratas Art. 809 2. Reducziun da la valur senza culpa dal proprietari Art. 810 3. Alienaziun da pitschnas parcellas Art. 811 V. Ulteriuras grevezzas Art. 812 VI. Post da pegn 1. Effects Art. 813 2. Relaziun tranter ils posts da pegn Art. 814 3. Posts da pegn libers Art. 815 VII. Realisaziun dal pegn 1. Moda da la realisaziun Art. 816 2. Repartiziun dal retgav Art. 817 3. Dimensiun da la garanzia Art. 818 4. Garanzia per expensas necessarias Art. 819 VIII. Dretg da pegn per meglieraziuns dal terren 1. Prioritad Art. 820 2. Amortisaziun dal debit e fin dal dretg da pegn Art. 821
Cudesch civil svizzer
356
210
IX. Dretg sin la summa d’assicuranza Art. 822 X. Creditur nunchattabel Art. 823
Segund chapitel: L’ipoteca A. Intent e natira Art. 824 B. Constituziun e fin I. Constituziun Art. 825 II. Fin 1. Dretg sin extincziun Art. 826 2. Posiziun dal proprietari Art. 827 3. Substituziun unilaterala a. Premissa e procedura Art. 828 b. Ingiant public Art. 829 c. Stimaziun uffiziala Art. 830 4. Desditga Art. 831 C. Effect I. Proprietad ed obligaziun per il debit 1. Alienaziun Art. 832 2. Parcellaziun Art. 833 3. Communicaziun al creditur Art. 834 II. Transferiment da la pretensiun Art. 835 D. Ipotecas legalas I. Dal dretg chantunal Art. 836 II. Dal dretg privat federal 1. Cas Art. 837 2. Vendider, cunertavels e commembers d’ina indivisiun Art. 838 3. Mastergnants ed impressaris a. Inscripziun Art. 839 b. Rang Art. 840 c. Privilegi Art. 841
Terz chapitel: La brev ipotecara A. Prescripziuns generalas I. Intent; relaziun cun la pretensiun che deriva da la relaziun immobigliara Art. 842 II. Geners Art. 843 III. Posiziun dal proprietari Art. 844 IV. Alienaziun. Divisiun Art. 845
Cudesch civil svizzer
357
210
V. Pretensiun da la brev ipotecara e convenziuns accessoricas 1. En general Art. 846 2. Desditga Art. 847 VI. Protecziun da la buna fai Art. 848 VII. Objecziuns dal debitur Art. 849 VIII. Mandatari Art. 850 IX. Lieu da pajament Art. 851 X. Modificaziuns en la relaziun giuridica Art. 852 XI. Pajament Art. 853 XII. Fin 1. Mancanza da creditur Art. 854 2. Extincziun Art. 855 XIII. Invitaziun al creditur da s’annunziar Art. 856 B. Brev ipotecara registrada I. Constituziun Art. 857 II. Transferiment Art. 858 III. Impegnaziun, sequestraziun e giudida Art. 859 C. Brev ipotecara sin palpiri I. Constituziun 1. Inscripziun Art. 860 2. Titel ipotecar Art. 861 II. Protecziun da la buna fai Art. 862 III. Dretgs dal creditur 1. Far valair Art. 863 2. Transferiment Art. 864 IV. Annullaziun Art. 865 Abolì Art. 866–874 Quart chapitel: L’emissiun da titels d’emprest cun dretg da pegn immobigliar A. Obligaziuns per emprests cun dretg da pegn immobigliar Art. 875 B. … Art. 876-883
Cudesch civil svizzer
358
210
Ventgatraisavel titel: Il pegn movibel Emprim chapitel: Pegn manual e dretg da retenziun A. Pegn manual I. Constituziun 1. Possess dal creditur Art. 884 2. Impegnaziun da muvel Art. 885 3. Impegnaziun posteriura Art. 886 4. Impegnaziun tras il creditur Art. 887 II. Fin 1. Perdita dal possess Art. 888 2. Obligaziun da restituir Art. 889 3. Responsabladad dal creditur Art. 890 III. Effects 1. Dretgs dal creditur Art. 891 2. Dimensiun da la garanzia ipotecara Art. 892 3. Rang dals dretgs da pegn Art. 893 4. Contract da scadenza Art. 894 B. Dretg da retenziun I. Premissas Art. 895 II. Excepziuns Art. 896 III. En cas d’insolvenza Art. 897 IV. Effects Art. 898
Segund chapitel: Il dretg da pegn vi da pretensiuns e vi d’auters dretgs A. En general Art. 899 B. Constituziun I. En cas da pretensiuns cun u senza certificat da debit Art. 900 II. En cas da vaglias Art. 901 III. En cas da titels che represchentan rauba Art. 902 IV. Impegnaziun posteriura Art. 903 C. Effects I. Dimensiun da la garanzia ipotecara Art. 904 II. Represchentanza dad aczias impegnadas e da quotas da basa da societads cun responsabladad limitada Art. 905 III. Administraziun e rembursament Art. 906
Cudesch civil svizzer
359
210
Terz chapitel: L’emprest cunter pegn A. Institut d’emprest cunter pegn I. Cumpetenza Art. 907 II. Durada Art. 908 B. Dretg d’emprest cunter pegn I. Constituziun Art. 909 II. Effects 1. Vendita dal pegn Art. 910 2. Dretg sin il surpli Art. 911 III. Retratga dal pegn 1. Dretg da retrair Art. 912 2. Dretgs da l’institut Art. 913 C. Cumpra cun il patg da recumpra Art. 914 D. Reglamentaziun chantunala Art. 915 Quart chapitel: ... Art. 916–918
Terza partiziun: Possess e register funsil Ventgaquatteravel titel: Il possess A. Noziun e geners I. Noziun Art. 919 II. Possess independent e dependent Art. 920 III. Interrupziun transitorica Art. 921 B. Transferiment I. Tranter persunas preschentas Art. 922 II. Tranter persunas absentas Art. 923 III. Senza surdada Art. 924 IV. Titels che represchentan rauba Art. 925 C. Effects I. Protecziun dal possess 1. Dretg da defensiun Art. 926 2. Plant pervia da privaziun dal possess Art. 927 3. Plant pervia da disturbi dal possess Art. 928 4. Admissibladad e surannaziun dal plant Art. 929 II. Protecziun giuridica 1. Presumziun da la proprietad Art. 930 2. Presumziun en cas da possess dependent Art. 931 3. Plant cunter il possessur Art. 932
Cudesch civil svizzer
360
210
4. Dretg da disposiziun e da restituziun a. Chaussas confidadas Art. 933 b. Chaussas persas Art. 934 c. Daners e titels al purtader Art. 935 d. Mala fai Art. 936 5. Presumziun en cas da bains immobigliars Art. 937 III. Responsabladad 1. Possessur da buna fai a. Giudida Art. 938 b. Pretensiuns d’indemnisaziun Art. 939 2. Possessur da mala fai Art. 940 IV. Acquist tras giudida Art. 941
Ventgatschintgavel titel: Il register funsil A. Instituziun I. Register funsil 1. En general Art. 942 2. Inscripziun a. Object Art. 943 b. Excepziuns Art. 944 3. Registers a. Register principal Art. 945 b. Fegl dal register funsil Art. 946 c. Fegls collectivs Art. 947 d. Diari, mussaments Art. 948 4. Ordinaziuns a. En general Art. 949 b. Gestiun dal register funsil cun agid da l’informatica Art. 949a 5. Mesiraziun uffiziala Art. 950 II. Gestiun dal register funsil 1. Circuls a. Appartegnientscha Art. 951 b. Bains immobigliars en plirs circuls Art. 952 2. Uffizis dal register funsil Art. 953 3. Taxas Art. 954 III. Responsabladad Art. 955 IV. Surveglianza administrativa Art. 956 V. Protecziun giuridica 1. Dretg da far recurs Art. 956a
Cudesch civil svizzer
361
210
2. Procedura da recurs Art. 956b Abolì Art. 957 B. Inscripziun I. Inscripziuns en il register funsil 1. Proprietad e dretgs reals Art. 958 2. Prenotaziuns: a. Dretgs persunals Art. 959 b. Restricziuns dal dretg da disponer Art. 960 c. Inscripziun provisorica Art. 961 d. Inscripziun da dretgs posteriurs Art. 961a II. Menziuns 1. Da restricziuns da dretg public Art. 962 2. Da represchentanzas Art. 962a III. Premissa da l’inscripziun 1. Annunzias a. En cas d’inscripziuns Art. 963 b. En cas d’extincziuns Art. 964 2. Documents da legitimaziun a. Document valaivel Art. 965 b. Cumplettaziun dal document da legitimaziun Art. 966 IV. Moda d’inscriver 1. En general Art. 967 2. En cas da servituts Art. 968 V. Obligaziun d’annunzia Art. 969 C. Publicitad dal register funsil I. Infurmaziuns ed invista Art. 970 II. Publicaziuns Art. 970a D. Effects I. En cas da mancanza d’ina inscripziun Art. 971 II. En cas d’ina inscripziun 1. En general Art. 972 2. Vers terzas persunas da buna fai Art. 973 3. Vers terzas persunas da mala fai Art. 974 E. Extincziun e modificaziun da las inscripziuns I. Rectificaziun 1. En cas da divisiun d’in bain immobigliar Art. 974a 2. En cas da reuniun da bains immobigliars Art. 974b II. Inscripziuns nungiustifitgadas Art. 975
Cudesch civil svizzer
362
210
III. Extincziun facilitada 1. Inscripziuns senza dubi irrelevantas Art. 976 2. Autras inscripziuns a. En general Art. 976a b. En cas da protesta Art. 976b 3. Procedura da rectificaziun publica Art. 976c IV. Correcturas Art. 977
Titel final: Disposiziuns davart l’applicaziun e davart l’introducziun dal Cudesch civil
Emprim chapitel: L’applicaziun dal dretg vegl e dal dretg nov A. Disposiziuns generalas I. Princip da la nunretroactivitad da la lescha Art. 1 II. Retroactivitad 1. Urden public e morala publica Art. 2 2. Cuntegn da las relaziuns giuridicas stabilidas da la lescha Art. 3 3. Dretgs betg acquistads Art. 4 B. Dretg da persunas I. Abilitad d’agir Art. 5 II. Spariziun Art. 6 IIa. Banca da datas centrala dal stadi civil Art. 6a III. Persunas giuridicas 1. En general Art. 6b 2. Contabilitad e post da revisiun Art. 6c C. Dretg da famiglia I. Maridaglia Art. 7 Ibis. Divorzi 1. Princip Art. 7a 2. Process da divorzi pendents Art. 7b 3. Termin da separaziun tar process da divorzi pendents Art. 7c 4. Prevenziun professiunala Art. 7d 5. Conversiun da rentas existentas Art. 7e Iter. Effects generals da la lètg 1. Princip Art. 8 2. Num Art. 8a 3. Dretg da burgais Art. 8b
Cudesch civil svizzer
363
210
II. Dretg dals bains matrimonials da las lètgs ch’èn vegnidas serradas avant il 1. da schaner 1912 Art. 9 IIbis. Dretg dals bains matrimonials da las lètgs ch’èn vegnidas serradas suenter il 1. da schaner 1912 1. En general Art. 9a 2. Midada da l’uniun dals bains ad ina participaziun als acquists a. Midada da las massas da facultad Art. 9b b. Privilegi Art. 9c c. Liquidaziun dals bains matrimonials tenor il dretg nov Art. 9d 3. Mantegniment da l’uniun dals bains Art. 9e 4. Mantegniment da la separaziun legala u giudiziala dals bains Art. 9f 5. Contract matrimonial a. En general Art. 10 b. Vigur legala vers terzas persunas Art. 10a c. Submissiun al dretg nov Art. 10b d. Separaziun contractuala dals bains tenor il dretg vegl Art. 10c e. Contracts matrimonials fatgs en vista a l’entrada en vigur dal dretg nov Art. 10d f. Register dals bains matrimonials Art. 10e 6. Pajament dals debits en cas d’ina liquidaziun dals bains matrimonials Art. 11 7. Protecziun dals crediturs Art. 11a III. La relaziun da figlialanza en general Art. 12 IIIbis. Adopziun 1. Cuntinuaziun dal dretg vegl Art. 12a 2. Submissiun al dretg nov Art. 12b 3. Adopziun da persunas maiorennas u avugadadas Art. 12c 4. Intermediaziun d’adopziuns Art. 12cbis IIIter.Contestaziun da la legitimaziun Art. 12d IV. Plant da paternitad 1. Plants pendents Art. 13 2. Plants novs Art. 13a IVbis. Termin per constatar e per contestar la relaziun da figlialanza Art. 13b IVter. Contribuziuns da mantegniment 1. Titels da mantegniment existents Art. 13c 2. Proceduras pendentas Art. 13cbis IVter. Contribuziuns da mantegniment Art. 13c
Cudesch civil svizzer
364
210
IVquater. Num da l’uffant Art. 13d V. Protecziun da creschids 1. Mesiras existentas Art. 14 2. Proceduras pendentas Art. 14a D. Dretg d’ierta I. Ierta e successiun d’ierta Art. 15 II. Disposiziuns per causa da mort Art. 16 E. Dretgs reals I. En general Art. 17 II. Dretg sin inscripziun en il register funsil Art. 18 III. Acquist tras giudida Art. 19 IV. Dretgs da proprietad spezials 1. Bostga sin terren ester Art. 20 2. Proprietad en condomini a. Fatgs originars Art. 20bis b. Transfurmaziuns Art. 20ter c. Rectificaziun dals registers funsils Art. 20quater V. Servituts funsilas Art. 21 VI. Dretgs da pegn funsil 1. Renconuschientscha dals titels da pegn existents Art. 22 2. Constituziun da dretgs da pegn Art. 23 3. Extincziun da titels Art. 24 4. Dimensiun da la garanzia ipotecara Art. 25 5. Dretgs ed obligaziuns che resultan dal pegn immobigliar a. En general Art. 26 b. Mesiras da garanzia Art. 27 c. Desditga, transferiment Art. 28 6. Rang Art. 29 7. Post da pegn Art. 30 8. … Art. 31 e 32 9. Tractament egual da spezias da pegn veglias cun talas dal dretg nov Art. 33 10. Cuntinuaziun dal dretg vegl per spezias da pegn veglias Art. 33a 11. Transfurmaziun da la spezia da la brev ipotecara Art. 33b VII. Pegns movibels 1. Furma Art. 34 2. Effects Art. 35
Cudesch civil svizzer
365
210
VIII. Dretg da retenziun Art. 36 IX. Possess Art. 37 X. Register funsil 1. Introducziun dal register funsil Art. 38 2. Mesiraziun uffiziala a. … Art. 39 b. Relaziun cun il register funsil Art. 40 c. Temp da la realisaziun Art. 41 Abolì Art. 42 3. Inscripziun dals dretgs reals a. Procedura Art. 43 b. Consequenzas, sche l’inscripziun vegn tralaschada Art. 44 4. Dretgs reals abolids Art. 45 5. Spustament da l’introducziun dal register funsil Art. 46 6. Entrada en vigur dal dretg real avant il register funsil Art. 47 7. Effects da furmas chantunalas Art. 48 F. Surannaziun Art. 49 G. Furmas da contract Art. 50
Segund chapitel: Disposiziuns introductivas e transitoricas A. Aboliziun dal dretg civil chantunal Art. 51 B. Disposiziuns chantunalas cumplementaras I. Dretgs ed obligaziuns dals chantuns Art. 52 II. Ordinaziuns substitutivas da la Confederaziun Art. 53 C. Designaziun da las autoritads cumpetentas Art. 54 D. Documentaziun publica I. En general Art. 55 II. Copias e legalisaziuns electronicas Art. 55a E. Concessiuns da dretgs d’aua Art. 56 F.–H. Art. 57 J. Scussiun e concurs Art. 58 K. Applicaziun da dretg svizzer ed ester Art. 59 L. Aboliziun dal dretg civil federal Art. 60 M. Disposiziun finala Art. 61
Cudesch civil svizzer
366
210
Text da las anteriuras disposiziuns dal sisavel titel
Sisavel titel: Il dretg dals bains matrimonials dals consorts Emprim chapitel: Prescripziuns generalas A. Urden ordinari dals bains Art. 178 B. Urden dals bains dal contract matrimonial I. Cuntegn dal contract Art. 179 II. Abilitad da far in contract Art. 180 III. Furma dal contract Art. 181 C. Urden extraordinari dals bains I. Separaziun legala dals bains Art. 182 II. Separaziun giudiziala dals bains 1. Sin dumonda da la consorta Art. 183 2. Sin dumonda dal consort Art. 184 3. Sin dumonda dals crediturs Art. 185 III. Cumenzament da la separaziun dals bains Art. 186 IV. Annullaziun da la separaziun dals bains Art. 187 D. Midada da l’urden dals bains I. Responsabladad Art. 188 II. Liquidaziun en cas da la separaziun dals bains Art. 189 E. Bains reservads I. Constituziun 1. En general Art. 190 2. Tenor la lescha Art. 191 II. Effects Art. 192 III. Chargia da cumprova Art. 193
Segund chapitel: L’uniun dals bains A. Relaziuns da proprietad I. Facultad matrimoniala Art. 194 II. Proprietad dal consort e da la consorta Art. 195 III. Cumprova Art. 196 IV. Inventari 1. Constituziun e forza da cumprova Art. 197 2. Impurtanza da la stimaziun Art. 198 V. Proprietad dal consort vi dal bain da la consorta Art. 199
Cudesch civil svizzer
367
210
B. Administraziun, utilisaziun, e cumpetenza da disponer I. Administraziun Art. 200 II. Utilisaziun Art. 201 III. Cumpetenza da disponer 1. Dal consort Art. 202 2. Da la consorta a. En general Art. 203 b. Refusa d’iertas Art. 204 C. Garanzia dal bain da la consorta Art. 205 D. Responsabladad I. Responsabladad dal consort Art. 206 II. Responsabladad da la consorta 1. Cun l’entira facultad Art. 207 2. Cun il bain reservà Art. 208 E. Pretensiuns d’indemnisaziun I. Scadenza Art. 209 II. Concurs dal consort e sequestraziun 1. Dretg da la consorta Art. 210 2. Privilegi Art. 211 F. Dissoluziun da la facultad matrimoniala I. Mort da la consorta Art. 212 II. Mort dal consort Art. 213 III. Avanzament e diminuziun Art. 214
Terz chapitel: La cuminanza dals bains A. Cuminanza generala dals bains I. Facultad matrimoniala Art. 215 II. Administraziun e cumpetenza da disponer 1. Administraziun Art. 216 2. Cumpetenza da disponer a. Disposiziun dal bain cuminaivel Art. 217 b. Refusa d’iertas Art. 218 III. Responsabladad 1. Debits dal consort Art. 219 2. Debits da la consorta a. Da la consorta e dal bain cuminaivel Art. 220 b. Dals bains reservads da la consorta Art. 221
Cudesch civil svizzer
368
210
3. Execuziun sfurzada Art. 222 IV. Pretensiuns d’indemnisaziun 1. En general Art. 223 2. Bain da la consorta Art. 224 V. Dissoluziun da la facultad matrimoniala 1. Grondezza da las parts a. Tenor lescha Art. 225 b. Tenor contract Art. 226 2. Responsabladad dal survivent Art. 227 3. Imputaziun dals apports Art. 228 B. Cuntinuaziun da la cuminanza dals bains I. Premissa Art. 229 II. Dimensiun Art. 230 III. Administraziun e represchentanza Art. 231 IV. Schliaziun 1. Tras decleraziun Art. 232 2. Tenor la lescha Art. 233 3. Tras sentenzia Art. 234 4. Tras maridaglia u tras mort d’in uffant Art. 235 5. Moda da parter Art. 236 C. Cuminanza dals bains limitada I. Cun separaziun dals bains Art. 237 II. Cun uniun dals bains Art. 238 III. Cuminanza d’acquist 1. Dimensiun Art. 239 2. Participaziun a l’avanzament u a la diminuziun Art. 240
Quart chapitel: La separaziun dals bains A. Dimensiun Art. 241 B. Proprietad, administraziun ed utilisaziun Art. 242 C. Responsabladad I. En general Art. 243 II. Concurs dal consort e sequestraziun Art. 244 D. Entradas ed acquist Art. 245 E. Purtar las grevezzas matrimonialas Art. 246 F. Taglia matrimoniala Art. 247
Cudesch civil svizzer
369
210
Tschintgavel chapitel: Il register dals bains matrimonials A. Vigur legala Art. 248 B. Inscripziun I. Object Art. 249 II. Lieu Art. 250 C. Gestiun dal register Art. 251
Cudesch civil svizzer
370
210