Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы
Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі N 193-IV Кодексі
МАЗМҰНЫ
РҚАО-ның ескертпесі!
Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 186-баптан қараңыз.
Ескерту. Кодекстің бүкіл мәтіні бойынша «салауаттылығы», «салауаттылық»,
«салауатты», «салауаттылығының», «салауаттылығын», «салауаттылыққа», «салауаттылығына»,
«салауаттығы», «Салауатты» деген сөздер тиісінше «саламаттылығы», «саламаттылық»,
«саламатты», «саламаттылығының», «саламаттылығын», «саламаттылыққа», «саламаттылығына»,
«саламаттылығы», «Саламатты» деген сөздермен, «принциптер», «принциптері»,
«принциптеріне», «принциптерін», «принцип», «принциптердің», «принципі»,
«принциптерімен» деген сөздер тиісінше «қағидаттар», «қағидаттары», «қағидаттарына»,
«қағидаттарын», «қағидат», «қағидаттардың», «қағидаты», «қағидаттарымен» деген
сөздермен, «тіркеу деректемесіне», «тіркеу деректеріне», «тіркеу деректерінің», «тіркеу
деректемесінің», «Тіркеу деректеріне», «тіркеу деректері», «тіркеу деректерінде» деген
сөздер тиісінше «тіркеу дерекнамасына», «тіркеу дерекнамасының», «Тіркеу дерекнамасына»,
«тіркеу дерекнамасы», «тіркеу дерекнамасында» деген сөздермен, «тексеріп-қараулардың»,
«тексеріп-қарау», «тексеріп-қараудың», «тексеріп-қаралуға», «тексеріп-қараудан»,
«тексеріп-қарауы», «тексеріп-қарауды» «тексеріп-қарауға» деген сөздер тиісінше «қарап-
тексерудің», «қарап-тексеру», «қарап-тексерудің» «қарап-тексерілуге», «қарап-
тексеруден», «қарап-тексеруі», «қарап-тексеруді», «қарап-тексеруге» деген сөздермен,
«көрсетімдер», «айғақтары», «айғақтарсыз», «айғақтар», «айғақтардың» деген сөздер
тиісінше «көрсетілімдер», «көрсетілімдері», «көрсетілімдерсіз», «көрсетілімдер»,
«көрсетілімдердің» деген сөздермен, «өмірді сақтау айғақтары» деген сөздер «тіршілік
көрсеткіштері» деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
ЖАЛПЫ БfӨЛІМ
1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР
1-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар
1. Осы Кодексте мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) авторландырылған генерик – бірегей препаратқа ұқсас, сол бір өндірушінің өзі
шығаратын, бірақ саудалық атауымен және бағасымен ерекшеленетін дәрілік препарат;
1-1) адамның мекендеу ортасы (бұдан әрi – мекендеу ортасы) – адамның тыныс-
тiршiлiгi жағдайын айқындайтын табиғи, антропогендiк және әлеуметтiк факторлардың,
ортаның (табиғи және жасанды) жиынтығы;
2) АИТВ - адамның иммун тапшылығы вирусы;
3) анонимдік қарап-тексеру - адамды жеке басын сәйкестендірмей ерікті түрде
медициналық қарап-тексеру;
4) апаттар медицинасы - әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше
жағдайлардың (бұдан әрі – төтенше жағдайлар) медициналық-санитариялық салдарларының
алдын алуға және оларды жоюға бағытталған, халық ауруларының алдын алуды және оларды
емдеуді, санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды,
төтенше жағдайларды жоюға қатысушылардың денсаулығын сақтауды және қалпына келтіруді,
сондай-ақ авариялық-құтқару қызметтерінің қызметкерлеріне медициналық көмек көрсетуді
қамтитын медицина және денсаулық сақтау саласы;
5) әлеуетті қауіпті химиялық және биологиялық заттар - белгілі бір жағдайларда
және белгілі бір шоғырлануы кезінде адамның немесе болашақ ұрпақтың денсаулығына зиянды
әсер етуі мүмкін, қолданылуы мен пайдаланылуы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілермен және гигиеналық нормативтермен
регламенттелетін заттар;
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 5-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
6) әскери медицина - ғылыми білімдердің жүйесін (ғылыми-практикалық пәндер кешені)
және әскери-медициналық қызметтің әскерлерді бейбіт уақытта және соғыс уақытында жан-
жақты медициналық қамтамасыз етуді өзіне мақсат тұтатын практикалық қызметінің жүйесін
білдіретін медицина және денсаулық сақтау саласы;
7) әскери-медициналық көмек - әскери қызметшілерге және әскери қаруды қолдану
салдарынан зардап шеккен адамдарға әскери-медицина қызметінің мамандары көрсететін
медициналық көмек;
8) әскери-медициналық қызмет - Қазақстан Республикасының заңдарында осы
органдардың қызметін медициналық қамтамасыз етуге арналған әскери немесе арнаулы
қызметтің болуы көзделген әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің жиынтығы;
9) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелер:
орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдардың әскери-
медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар) қызметін ұйымдастыруды және үйлестіруді
жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелері;
әскери-медициналық (медициналық) мекемелер (ұйымдар) және орталық атқарушы
органдар мен өзге де орталық мемлекеттік органдардың тиісті контингентке әскери-
медициналық және медициналық көмек көрсетілуін қамтамасыз ететін өзге де бөлімшелері;
10) әскери-медициналық (медициналық) қамтамасыз ету - материалдық-техникалық
жабдықтау жөніндегі іс-шаралар кешені, сондай-ақ жеке құрамның жауынгерлік қабілеттілігі
мен еңбекке қабілеттілігін қалпына келтіру мақсатында әскерлерде, бөлімшелерде және
ведомстволық ұйымдарда медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру;
11) бала - он сегіз жасқа (кәмелетке) толмаған адам;
12) бас миының біржола семуі - бас миының бүкіл қатпарының семуімен қатар жүретін,
бас миы жасушаларының интегралдық функцияларын толық жоғалтуы;
13) бейінді маман - жоғары медициналық білімді, белгілі бір мамандық бойынша
сертификаты бар медицина қызметкері;
14) биологиялық активті заттар - жануарлар мен адам организмінің патологиялық
өзгерген функцияларын қалыпқа түсіретін, дәрілік заттар алудың ықтимал көздері болып
табылатын, әртүрлі жолмен алынатын заттар;
15) биологиялық активті қоспалар - тұрақты тұтынған кезде денсаулықтың жай-күйін
жақсартуға арналған және адамның тамақтану рационын табиғи немесе табиғимен бірдей
биологиялық активті заттармен байыту мақсатында олардың компоненттерін қамтитын
өнімдерге қоспалар;
15-1) биологиялық жолмен алынған дәрілік препараттар – биологиялық заттарды
(гормондар, цитокиндер, қанның ұю факторлары, инсулиндер, моноклондық антиденелер,
ферменттер, колония ынталандырушы факторлар, тіндер жасушаларының базасында жасалған
препараттар және биотехнологиялық әдістердің көмегімен алынған басқалары) қамтитын
препараттар;
15-2) биосимиляр – сапасы, қауіпсіздігі, тиімділігі бойынша алғаш өндірілген және
бірегей дәрілік препарат патентінің қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін тіркеуге
ұсынылған (бірегей) дәрілік препаратқа ұқсайтын биотехнологиялық дәрілік препарат;
15-3) биотехнологиялық дәрілік препарат – рекомбинанттық дезоксирибонуклеин
қышқылы технологиясын, биологиялық активті ақуыздарды өндіруді кодтайтын гендердің
бақыланатын экспрессиясы әдісін, гибридтің және моноклондық антиденелер әдісін қолдана
отырып, биотехнологиялық процестер арқылы өндірілген биологиялық дәрілік препарат,
сондай-ақ гендік-инженерлік түрлендірілген гендік-терапиялық және соматотерапиялық
дәрілік заттар;
15-4) біліктілік санатын беру туралы куәлік – тиісті біліктілік санатының
берілгенін растайтын белгіленген үлгідегі құжат;
16) бірегей дәрілік зат – жаңа активті заттарды білдіретін немесе қамтитын,
тиімділігі мен қауіпсіздігі клиникаға дейінгі және клиникалық зерттеулердің
нәтижелерімен расталған және толық дерекнама негізінде тіркелген дәрілік зат;
РҚАО-ның ескертпесі!
16-1) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
16-1) бірыңғай дистрибьютор – тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
шеңберінде дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың, дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі көрсетілетін
қызметтердің сатып алынуын және шарттар, ұзақ мерзімді шарттар жасасуды, сондай-ақ
медициналық техниканың сатып алынуын ұйымдастыруды жүзеге асыратын заңды тұлға;
16-2) гемопоэздік дің жасушалары – организмнің ішкі ортасы тінінің бір бөлігі,
адамның өмір сүру процесінде сүйек кемігінде, перифериялық қанда (стимуляциядан кейін)
және кіндік қанында болатын, полипотенттілігі бар сүйек кемігінің жасушалары;
16-3) гомеопатиялық препараттар – шағын мөлшерде табиғаттан алынатын заттарды
қамтитын және арнайы технологиямен дайындалған дәрілік заттар;
17) генетикалық түрлендірілген объектілер - гендік инженерия әдістері пайдаланылып
алынған, өсімдіктен және (немесе) жануардан алынатын шикізат пен өнімдер, оның ішінде
генетикалық түрлендірілген көздер, организмдер;
18) дәрілік зат – фармакологиялық активті заттарды білдіретін немесе қамтитын,
адам организмімен байланысқа түсетін немесе оның ағзалары мен тіндеріне өтетін,
аурулардың профилактикасына, диагностикасына және оларды емдеуге, сондай-ақ организмнің
жай-күйі мен функцияларын өзгертуге арналған заттар: дәрілік субстанция, дәрілік
шикізат, дәрілік заттардың балк-өнімдері, дәрілік препараттар;
18-1) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды берудің ұзақ мерзімді
шарты – дәрілік заттарға арналған тиісті өндірістік практика (GMP) талаптарына және
медициналық мақсаттағы бұйымдарға арналған халықаралық стандарт талаптарына сәйкес
өндірілген, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тауардың ішкі айналыс үшін
шығарылуы туралы сертификаты бар дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды
беруге Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлғамен не дәрілік заттарға арналған
тиісті өндірістік практика (GMP) талаптарына және медициналық мақсаттағы бұйымдарға
арналған халықаралық стандарт талаптарына сәйкес дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы
бұйымдар өндірісін құруға ниеті бар заңды тұлғамен бірыңғай дистрибьютор жасасатын
азаматтық-құқықтық шарт;
18-2) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау
жөніндегі ұзақ мерзімді шарт – тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) талаптарына сәйкес
Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлғамен бірыңғай дистрибьютор жасасатын,
қызметтер көрсетудің азаматтық-құқықтық шарты;
19) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
РҚАО-ның ескертпесі!
20) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
20) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
бөлшек саудада өткізу - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен қағидаларға сәйкес
жүзеге асырылатын, сатып алумен (әкелуден басқа), сақтаумен, бөлумен, түпкі тұтынушыға
өткізумен (әкетуден басқа), жойып жіберумен байланысты фармацевтикалық қызмет;
20-1) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
келісімшарттық өндіру – дәрілік заттарға арналған тиісті өндірістік практика (GMP)
талаптарының және медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға арналған
халықаралық стандарт талаптарының толық сақталуын қамтамасыз ететін өндірушінің
өндірістік қуаттарында дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың тапсырыспен өндірілуі;
РҚАО-ның ескертпесі!
21) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
21) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
көтерме саудада өткізу - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен қағидаларға сәйкес
жүзеге асырылатын, көлемін шектемей сатып алумен, сақтаумен, әкелумен, әкетумен,
өткізумен (халыққа дәрілік заттарды өткізуді қоспағанда), жойып жіберумен байланысты
фармацевтикалық қызмет;
21-1) дәрілік заттардың айналысы саласындағы тиісті фармацевтикалық практикалар
(бұдан әрі – тиісті фармацевтикалық практикалар) – дәрілік заттардың өмірлік циклінің
барлық кезеңдерінде қолданылатын денсаулық сақтау саласындағы стандарттар: тиісті
зертханалық практика (GLP), тиісті клиникалық практика (GCP), тиісті өндірістік практика
(GMP), тиісті дистрибьюторлық практика (GDP), тиісті дәріханалық практика (GPP), тиісті
фармакологиялық қадағалау практикасы (GVP) және басқа да тиісті фармацевтикалық
практикалар;
21-2) дәрілік заттардың айналысы саласындағы фармацевтикалық инспекторат –
уәкілетті органның фармацевтикалық инспекцияны жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшесі;
21-3) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың сапасы мен
қауіпсіздігін бақылау жөніндегі нормативтік құжат – дәрілік заттың сапасына, медициналық
мақсаттағы бұйымдарға, сондай-ақ олардың қауіпсіздігі мен сапасының бірдей параметрлерін
қамтамасыз ететін оны анықтау әдістемелеріне қойылатын талаптар кешенін белгілейтін
құжат;
22) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы - қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы әзірлеушіден және (немесе) өндірушіден тұтынушының
қолдануына дейін жеткізу процесінде жүзеге асырылатын қызмет;
23) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы объектілер – денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекіткен
үлгілік ережелерге сәйкес жұмыс істейтін дәріхана, алғашқы медициналық-санитариялық және
(немесе) консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы
дәріхана пункті, шалғайдағы ауылдық жерлерге арналған, дәріханадан ұйымдастырылған
жылжымалы дәріхана пункті, дәріхана қоймасы, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы уақытша сақтау қоймасы, оптика дүкені, медициналық
техника мен медициналық мақсаттағы бұйымдар дүкені, медициналық техника мен медициналық
мақсаттағы бұйымдар қоймасы, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы өндіру жөніндегі ұйымдар;
24) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы субъектілер - фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын жеке немесе
заңды тұлғалар;
24-1) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканың жанама әсерлерінің мониторингі – дәрілік препараттардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жанама әсерлері туралы хабарламаларды
анықтауға, жинауға, бағалауға және талдауға бағытталған іс-шаралар кешені;
24-2) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканың қауіпсіздігі – адамның өміріне, денсаулығына және қоршаған ортаға зиян
келтіру ықтималдығына байланысты жол беруге болмайтын тәуекелдің болмауы;
25) Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
мемлекеттік тізілімі - Қазақстан Республикасында тіркелген және медициналық қолдануға
рұқсат етілген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы есепке алу құжаты;
25-1) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканың тиімділігі – профилактикалық, диагностикалық әсерге, емдеу және (немесе)
оңалту әсеріне қол жеткізуді қамтамасыз ететін сипаттамалардың жиынтығы;
25-2) дәрілік заттарды фармакологиялық қадағалау – тіркелген дәрілік заттардың
қауіпсіздігі туралы ақпаратты байқау, талдау және бағалау жүйесі;
26) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
27) дәрілік заттың жарамдылық мерзімі - уақыты біткеннен кейін дәрілік затты
қолдануға болмайтын күні;
28) дәрілік заттың қаптамасы - дәрілік заттарды бүлінуден және ысырап болудан
қорғау жолымен олардың айналысы процесін қамтамасыз ететін, сондай-ақ қоршаған ортаны
ластанудан сақтайтын құрал немесе құралдар кешені;
29) дәрілік заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
сапасы - дәрілік заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
белгіленуі бойынша әсер ету қабілетіне ықпал ететін қасиеттері мен сипаттамаларының
жиынтығы;
29-1) дәрілік заттың немесе медициналық мақсаттағы бұйымның балк-өнімі – соңғы
қаптамамен орауды қоспағанда, технологиялық процестің барлық сатысынан өткен,
мөлшерленген дайын дәрілік препарат немесе медициналық мақсаттағы дайын бұйым;
30) дәрілік заттың халықаралық патенттелмеген атауы - дәрілік заттың Дүниежүзілік
денсаулық сақтау ұйымы ұсынған атауы;
31) дәрілік препарат - белгілі бір дәрілік нысандағы дәрілік зат;
32) дәрілік препараттарды дайындау - дәріханаларда дәрілік нысандарды дайындаумен,
сондай-ақ дәрілік субстанцияларды сатып алумен, дайындалған дәрілік препараттарды
сақтаумен, сапасын бақылаумен, ресімдеумен және өткізумен байланысты фармацевтикалық
қызмет;
32-1) дәрілік субстанция – шығарылу табиғатына қарамастан, белгілі бір
фармакологиялық активтілігі бар, дәрілік препараттарды өндіруге және дайындауға арналған
зат немесе заттар қоспасы;
32-2) дәрілік субстанциялардың және олардың қоспаларының стандартты үлгілері –
сыналатын дәрілік заттардың сараптамасын жүргізу кезінде пайдаланылатын салыстыру
заттары;
33) дәрiлiк формуляр – уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен денсаулық сақтау
ұйымының басшысы бекіткен, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету
үшін жеткілікті мөлшерде болуға міндетті, денсаулық сақтау ұйымдарының бейіні ескеріле
отырып қалыптастырған дәрілік заттар тізбесі;
33-1) дәрілік шикізат – дәрілік заттарды өндіру және дайындау үшін пайдаланылатын,
өсімдіктен, минералдан, жануардан алынатын заттар немесе химия өнеркәсібі өнімдері;
34) дәстүрлі медицина - аурулардың алдын алу мен оларды емдеудің қоғамда
жинақталған әдістері мен құралдарына негізделген, медициналық практиканың көпғасырлық
дәстүрлерімен орныққан медицина саласы және медицина қызметкерлерінің қызметі;
34-1) дезинсекция – адамды, жануарларды, үй-жайлар мен аумақты жәндіктер мен бунақ
аяқтылардан қорғау мақсатында оларды жою жөніндегі профилактикалық және қырып-жою іс-
шаралар кешені;
34-2) дезинфекция – сыртқы ортада инфекциялық және паразиттік аурулардың
қоздырғыштарын жоюға бағытталған арнайы іс-шаралар кешені;
35) денсаулық - аурулар мен дене кемістіктерінің болмауы ғана емес, тұтастай тәни,
рухани (психикалық) және әлеуметтік саламаттылық жағдайы;
36) денсаулық сақтау - аурулардың алдын алуға және оларды емдеуге, қоғамдық
гигиена мен санитарияны қолдауға, әрбір адамның тәни және психикалық саулығын сақтап,
нығайтуға, оның ұзақ жыл белсенді өмір сүруін қолдауға, денсаулығынан айырылған жағдайда
оған медициналық көмек ұсынуға бағытталған саяси, экономикалық, құқықтық, әлеуметтік,
мәдени, медициналық сипаттағы шаралар жүйесі;
37) денсаулық сақтау жүйесі - қызметі азаматтардың денсаулық сақтау құқықтарын
қамтамасыз етуге бағытталған мемлекеттік органдар мен денсаулық сақтау субъектілерінің
жиынтығы;
37-1) денсаулық сақтау саласындағы біліктілік санаты (бұдан әрі – біліктілік
санаты) – маманның тиісті медициналық және фармацевтикалық мамандық шеңберіндегі жұмысты
орындау үшін қажетті кәсіптік білімінің, шеберлігі мен дағдыларының көлемімен
сипатталатын біліктілік деңгейі;
37-2) денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарт – денсаулық сақтау
саласындағы мамандардың біліктілігі деңгейіне, еңбегінің мазмұнына, сапасына және
жағдайларына қойылатын талаптарды айқындайтын стандарт;
37-3) денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттау – медицина
қызметкерлерінің клиникалық мамандыққа сәйкес келуін айқындауға және оларға тиісті
маманның сертификатын бере отырып, оларды клиникалық практикаға (пациенттермен жұмыс
істеуге) жіберуге арналған міндетті рәсім;
37-4) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызмет стандарты –
денсаулық сақтау саласында мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге қойылатын талаптарды
белгілейтін, сондай-ақ денсаулық сақтау саласында мемлекеттік көрсетілетін қызметтер
процесінің сипаттамасын, нысандарын, мазмұны мен нәтижесін қамтитын нормативтік құқықтық
акт;
38) денсаулық сақтау саласындағы сараптама – Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес денсаулық сақтау қызметінің әртүрлі салаларындағы құралдардың, әдістердің,
технологиялардың, білім беру бағдарламаларының, көрсетілетін қызметтердің деңгейі мен
сапасын белгілеуге бағытталған ұйымдастырушылық, талдамалық және практикалық іс-шаралар
жиынтығы;
39) денсаулық сақтау саласындағы стандарт (бұдан әрі - стандарт) - медициналық,
фармацевтикалық қызмет, медициналық және фармацевтикалық білім беру саласындағы
қағидаларды, жалпы қағидаттар мен сипаттамаларды белгілейтін нормативтік құқықтық акт;
40) денсаулық сақтау саласындағы стандарттау (бұдан әрі - стандарттау) -
стандарттарды, талаптарды, нормаларды, нұсқаулықтарды, қағидаларды әзірлеу, енгізу және
олардың сақталуын қамтамасыз ету арқылы процестердің, медициналық технологиялар мен
көрсетілетін қызметтердің сипаттамаларын ретке келтірудің оңтайлы дәрежесіне қол
жеткізуге бағытталған қызмет;
41) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) -
азаматтардың денсаулығын сақтау, медициналық және фармацевтикалық ғылым, медициналық
және фармацевтикалық білім беру, дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың айналысы, медициналық қызметтер көрсету сапасын бақылау
саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;
42) Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық холдинг – Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң шешiмi бойынша құрылған, денсаулық сақтау саласындағы, оның ішінде ядролық
медицина саласындағы қызметтi жүзеге асыратын акционерлiк қоғам;
43) денсаулық сақтау ұйымы - денсаулық сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын
заңды тұлға;
43-1) дератизация – кеміргіштерді жоюға немесе олардың санын азайтуға бағытталған
профилактикалық және қырып-жою іс-шараларының кешені;
43-2) детоксикация – адам организмiнен эндоген немесе экзоген текті уытты заттарды
шығаруға бағытталған медициналық iс-шаралар кешенi;
44) диагностика - аурудың болу немесе болмау фактісін белгілеуге бағытталған
медициналық қызметтер көрсету кешені;
45) диагностикалық реагенттер – медициналық мақсаттағы бұйымдарға жататын,
организмнен тыс зерттеуге арналған және диагноз қою немесе пациенттің физиологиялық жай-
күйін бағалау мақсатында организмнің параметрлері туралы мәліметтер алуға қызмет ететін
реагенттер, реагенттердің жиынтықтары;
46) динамикалық байқау - халық денсаулығының жай-күйін жүйелі түрде байқау,
сондай-ақ осы байқаудың нәтижелері бойынша қажетті медициналық көмек көрсету;
47) донор – донорлық қан, оның компоненттері, өзге де донорлық материал (оның
ішінде шәует, аналық жасушалар, ұрпақты болу ағзаларының тіндері, жыныс жасушалары,
эмбриондар) алу жүргізілетін, сондай-ақ реципиентке транспланттау үшін тінді (тіннің
бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) алу жүргізілетін адам, адамның
мәйіті, жануар;
48) емдеу - ауыруды жоюға, оның бетін қайтаруға және (немесе) барысын жеңілдетуге,
сондай-ақ оның асқынуының алдын алуға бағытталған медициналық қызметтер көрсету кешені;
49) ерікті емделу - науқастың немесе оның заңды өкілінің келісімімен жүзеге
асырылатын емдеу;
50) жалған дәрілік зат, медициналық мақсаттағы бұйым және медициналық техника –
құрамы немесе жинақталуы және (немесе) өндіруші туралы анық емес ақпаратпен және қолдан
жасалған заттаңбамен құқыққа қайшы және әдейі жабдықталған, сондай-ақ жасырын шығарылған
дәрілік зат, медициналық мақсаттағы бұйым және медициналық техника;
51) жеке медициналық кітапша - жұмысқа жіберілу туралы белгі қойылып, міндетті
медициналық қарап-тексерудің нәтижелері енгізілетін жеке құжат;
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 51-1) және 51-2) тармақшалармен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 №
406-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
52) жұқтырылған иммун тапшылығы синдромы (ЖИТС) - адамның иммун жүйесінің АИТВ-дан
қатты зақымдануынан болған патологиялық белгілер байқалатын АИТВ-инфекциясының соңғы
сатысы;
52-1) иммундық-биологиялық препараттар – басқа да аурулар мен физиологиялық жай-
күйлердің иммунологиялық әдістерінің көмегімен инфекциялық және иммундық (аллергиялық
ауруларды қоса алғанда) аурулардың өзіндік ерекшелігі бар профилактикасына, оларды
диагностикалау мен емдеуге арналған препараттар, сыртқы орта объектілерінде инфекциялық
агенттер мен олардың антигендерін индикациялауға арналған заттар, қан (алу тәсіліне
қарамастан) препараттары, сондай-ақ иммундық жүйе арқылы емдік және профилактикалық
әсерін тигізетін препараттар;
52-2) иммуннологиялық типтеуді жүргізу жүйесі (бұдан әрі – HLA жүйесі) – адам
лейкоциттерінде орналасқан және тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) транспланттау кезінде донор мен реципиенттің тіндік үйлесімділігін
айқындайтын антигендер жүйесі;
53) инвазиялық әдістер - адам организмнің ішкі ортасына ену жолымен жүзеге
асырылатын диагностикалау мен емдеу әдістері;
54) инновациялық медициналық технологиялар - медицина (биомедицина) саласына,
фармацияға және денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандыруға енгізілуі экономикалық
тұрғыдан тиімді және (немесе) әлеуметтік мәні бар болып табылатын ғылыми және ғылыми-
техникалық қызметтің әдістері мен құралдарының жиынтығы;
55) инфекциялық және паразиттік аурулар - мекендеу ортасы биологиялық
факторларының адамға әсер етуі және аурудың науқас адамнан, жануардан сау адамға берілу
мүмкіндігі әсерінен болатын және таралатын адам аурулары;
56) йод тапшылығы аурулары - организмге йодтың жеткіліксіз түсуіне және онда
жеткіліксіз қорытылуына байланысты қалқанша без функциясының бұзылуынан болатын
организмнің патологиялық процесі;
57) кәсіптік ауру - қызметкердің өз еңбек (қызмет) міндеттерін орындауына
байланысты оған зиянды өндірістік факторлардың әсер етуінен туындаған созылмалы немесе
қатты ауру;
57-1) кезек күттірмейтін медициналық көмек – пациенттің өміріне төнген қауіптің
анық белгілері болмағанда, кенеттен болған қатты аурулар, жарақаттар кезіндегі,
денсаулық жағдайы күрт нашарлаған, созылмалы аурулары асқынған кездегі медициналық
көмек;
57-2) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің
биологиялық материалы – адам мен жануарлардың клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және
клиникалық зерттеулер жүргізу кезінде алынған және зертханалық зерттеулерге арналған
биологиялық сұйықтықтарының, тіндерінің, секреттері мен тіршілік әрекеті өнімдерінің
үлгілері, биопсиялық материал, гистологиялық кесінділер, жағындылар, қырындылар,
шайындылар;
58) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеу – биологиялық активті заттардың,
фармакологиялық және дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканың тиімділігі мен қауіпсіздігін зерделеу мақсатында оларды эксперименттік
фармакологиялық, токсикологиялық және басқа да ғылыми зерттеулер кешені;
59) клиникалық зерттеу - субъект ретінде адамды қатыстыра отырып, аурулардың
профилактикасы, оларды диагностикалау мен емдеу құралдарының, әдістері мен
технологияларының қауіпсіздігі мен тиімділігін анықтау немесе растау үшін жүргізілетін
зерттеу;
59-1) клиникалық хаттама – белгілі бір ауру немесе клиникалық жағдай кезінде
пациентке медициналық көмек көрсетуге қойылатын жалпы талаптарды белгілейтін құжат;
60) консилиум - кемінде үш дәрігердің қатысуымен диагноз қою, емдеу тактикасын
айқындау және ауруды болжау мақсатында адамды зерттеу;
61) контрацепция - қаламаған жүктіліктің алдын алу әдістері мен құралдары;
61-1) Қазақстандық ұлттық дәрілік формуляр – шекті бағалары көрсетіле отырып,
тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету үшін қалыптастырылған және
денсаулық сақтау ұйымдарында дәрілік формулярларды әзірлеу мен бекіту үшін міндетті
негіз болып табылатын, клиникалық тиімділігі мен қауіпсіздігі дәлелденген дәрілік
заттардың тізбесі;
62) Қазақстан Республикасының мемлекеттік фармакопеясы – дәрілік заттардың сапасы
мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптар жинағы;
62-1) қайта өндірілген дәрілік зат (генерик) – түрлі өндірушілер шығаратын,
активті субстанцияларының құрамы, дәрілік нысаны, сапа, қауіпсіздік, тиімділік
көрсеткіштері бойынша бірегей дәрілік затпен бірдей дәрілік препарат;
63) қоғамдық денсаулық - азаматтардың дұрыс тамақтануын қоса алғанда, саламатты
өмір сүруіне, аурулар мен жарақаттардың профилактикасына, сондай-ақ мекендеу ортасының
қолайсыз факторларының әсерін болғызбауға қоғамның күш-жігер жұмсауын көрсететін,
халықтың психикалық, тәни және әлеуметтік саламаттылығының кешенді сипаттамасы;
64) құпия медициналық зерттеп-қарау - дәрігерлік құпияның және тексерілетін
адамның жеке басы туралы ақпараттың сақталуына негізделген зерттеп-қарау;
64-1) мамандардың кәсіптік даярлығын бағалау және біліктілікке сәйкестігін растау
– маманның біліктілігінің денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік стандарт талаптарына
сәйкестігін растау мақсатында жүргізілетін білімі мен дағдыларын бағалау рәсімі;
65) маман сертификаты – жеке тұлғаға клиникалық мамандыққа сәйкес келу және оны
клиникалық практикаға (пациенттермен жұмысқа) жіберу құқығын беретін, белгіленген
үлгідегі құжат;
66) мәжбүрлеп емдеу - сот шешімінің негізінде жүзеге асырылатын, науқасты емдеу;
67) медицина қызметкерлері - кәсіптік медициналық білімі бар және медициналық
қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар;
68) медициналық-әлеуметтік оңалту - жұмысқа араластыруға, отбасылық және қоғамдық
өмірге қатыстыруға арналған медициналық, әлеуметтік және еңбек іс-шараларын кешенді
пайдалану арқылы науқастар мен мүгедектердің денсаулығын қалпына келтіру;
68-1) медициналық білім беру – медицина қызметкерлерін даярлау, қайта даярлау және
олардың біліктілігін арттыру жүйесі, сондай-ақ оқуды аяқтағаны туралы ресми құжатпен
расталған медициналық мамандықтар бойынша даярлау, қайта даярлау және біліктілікті
арттыру бағдарламалары бойынша оқу барысында алынған, медицина қызметкері үшін қажетті
білім мен дағдылардың жиынтығы;
69) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
РҚАО-ның ескертпесі!
70) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
70) медициналық көмек - халықтың денсаулығын сақтауға және қалпына келтіруге
бағытталған медициналық қызметтер көрсетудің дәрілік көмекті қамтитын кешені;
71) медициналық көмектің сапасы - көрсетілетін медициналық көмектің уәкілетті
орган бекіткен және медициналық ғылым мен технологияның қазіргі заманғы даму деңгейі
негізінде белгіленген стандарттарға сәйкестік деңгейі;
72) медициналық куәландыру - жеке тұлғаны онда ауруының болу немесе болмау
фактісін анықтау немесе растау, оның денсаулық жағдайын, сондай-ақ еңбекке уақытша
жарамсыздығын, кәсіптік және өзге де жарамдылығын айқындау мақсатында зерттеп-қарау;
73) медициналық қызмет - жоғары немесе орта кәсіптік медициналық білім алған жеке
тұлғалардың, сондай-ақ заңды тұлғалардың азаматтардың денсаулығын сақтауға бағытталған
кәсіптік қызметі;
РҚАО-ның ескертпесі!
74) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
74) медициналық қызметтер көрсету - денсаулық сақтау субъектілерінің нақты адамға
қатысты профилактикалық, диагностикалық, емдеу немесе оңалту бағыты бар іс-қимылы;
75) медициналық мақсаттағы бұйымдар - профилактикалық, диагностикалық және емдеу
іс-шараларын жүргізу үшін пайдаланылатын бұйымдар мен материалдар: медициналық құрал-
саймандар, стоматологиялық, шығындық, таңу және тігу материалдары, бекітетін таңғыштар
мен құрылғылар, медициналық оптика бұйымдары;
76) медициналық оңалту - науқастар мен мүгедектер организмінің бұзылған және
(немесе) жоғалтқан функцияларын сақтауға, ішінара немесе толық қалпына келтіруге
бағытталған медициналық қызметтер көрсету кешені;
77) медициналық оптика бұйымдары - көздің көру қабілетін түзеу және жарықпен емдеу
үшін медицинада және фармацевтикалық қызметте пайдаланылатын бұйымдар мен материалдар;
78) медициналық техника - аурулардың профилактикасы, оларды диагностикалау, емдеу,
оңалту, медициналық сипаттағы ғылыми зерттеулер үшін медициналық мақсатта жеке түрде,
кешеннің немесе жүйенің құрамында қолданылатын аппараттар, аспаптар мен жабдықтар;
78-1) медициналық техниканы берудің ұзақ мерзімді шарты – халықаралық
стандарттардың талаптарына сәйкес өндірілген және Қазақстан Республикасының заңнамасына
сәйкес ішкі айналыс үшін тауардың шығарылғаны туралы сертификаты бар медициналық
техниканы беруге Қазақстан Республикасының резиденті – заңды тұлғамен бірыңғай
дистрибьютор жасасатын азаматтық-құқықтық шарт;
79) медициналық ұйым - негізгі қызметі медициналық көмек көрсету болып табылатын
денсаулық сақтау ұйымы;
80) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау - халықтың денсаулығын,
мекендеу ортасын және өнімдердің, процестердің, көрсетілетін қызметтердің қауіпсіздігін
қорғау мақсатында санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының Қазақстан
Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
заңнамасын бұзушылықтардың алдын алу, оларды анықтау, олардың жолын кесу жөніндегі
қызметі, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
нормативтік құқықтық актілердің және гигиеналық нормативтердің сақталуын бақылау;
80-1) мемлекеттік тіркеу туралы куәлік – өнімнің (тауарлардың) санитариялық-
эпидемиологиялық қағидалар мен гигиеналық нормативтерге сәйкестігі бөлігінде оның
қауіпсіздігін растайтын құжат;
81) никотин - темекі жапырақтары мен темекі түтінінде болатын алкалоид;
82) нутрицевтиктер - құрамында эссенциалдық (ауыстырылмайтын) тағам
компоненттерінің (кейбір амин-қышқылдар, витаминдер, минералдық заттар мен
микроэлементтер, жартылай қанықтырылған май қышқылдары, дисахаридтер мен тағам
талшықтары) ұсынылған тәуліктік тұтынудан аспайтын әртүрлі берілген үйлесімі бар
биологиялық активті қоспалар;
83) орфандық препараттар - орфандық (сирек кездесетін) ауруларды емдеуге және
диагностикалауға арналған препараттар;
84) орфандық (сирек кездесетін) аурулар - адамның өміріне қауіп төндіретін немесе
мүгедектікке әкеп соғатын, болу жиілігі ресми айқындалған деңгейден аспайтын, сирек
кездесетін ауыр аурулар;
84-1) ошақтық дезинфекция – инфекциялық және паразиттік аурулардың профилактикасы
және (немесе) оларды жою мақсаттарында олардың ошақтарында жүргізілетін дезинфекция;
84-2) өндірістік бақылау – өндірілетін өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін
қызметтердің адам мен мекендеу ортасы үшін қауіпсіздігін және (немесе) зиянсыздығын
қамтамасыз етуге бағытталған, дара кәсіпкер немесе заңды тұлға орындайтын іс-шаралар,
оның ішінде зертханалық зерттеулер мен сынақтар кешені;
84-3) өнiм қауiпсiздiгiнiң мониторингi – халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердiң, гигиеналық нормативтер мен
техникалық регламенттердiң талаптарына сәйкес келмейтiн өнiмдi анықтауға, әкелiнуiнiң,
өндiрiлуiнiң, қолданылуының және өткiзiлуiнiң алдын алуға және жолын кесуге бағытталған
iс-шаралар жүйесi;
85) парафармацевтиктер - фармакологиялық әсері бар және аурулардың
профилактикасына, көмекші терапияға, ағзалар мен жүйелердің функционалдық активтілігін
реттеуге бағытталған табиғи жолмен алынатын, емдік мөлшерлемедегі биологиялық активті
қоспалар немесе олардың синтетикалық баламалары;
86) патенттелген дәрілік заттар - Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік
саласындағы заңнамасына сәйкес құқықтық қорғалатын дәрілік заттар;
87) пациент - медициналық қызметтер көрсетудің тұтынушысы болып табылатын (болып
табылған) жеке тұлға;
88) профилактика - аурулардың пайда болуының, олардың ерте сатыда өршуінің алдын
алуға және орын алған асқынуларды, ағзалар мен тіндердің бүлінулерін бақылауға
бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешені;
89) психикаға белсенді әсер ететін заттар - бір рет қабылдағанда адамның
психикалық және дене функцияларына, мінез-құлқына әсер ететін, ал ұзақ уақыт қабылдаған
кезде психикалық және тәни тәуелділік туғызатын синтетикалық немесе табиғаттан алынатын
заттар;
90) психиканың бұзылуы (ауру) - адамның бас миы жұмысының бұзылуына байланысты
психикалық қызметінің бұзылуы;
90-1) психологиялық көмек – мыналарға:
адамның психологиялық проблемалардың алдын алуына, оларды шешуіне, өмірдегі қиын
және дағдарысты жағдайлар мен олардың салдарын еңсеруіне психикалық және соматикалық
денсаулықты қолдауға, психикалық дамуын оңтайландыруға, өмір сүруге бейімдеуге және оның
сапасын арттыруға, оның ішінде адамның жеке мүмкіндіктерін жандандыру арқылы арттыруға
ықпал ететін жәрдемдесуге;
адамдарды психологиялық проблемалардың себептері, олардың алдын алу және оларды
шешу тәсілдері туралы хабардар етуге;
жеке басты дамытуға, оның өзін-өзі жетілдіруіне және өзін-өзі танытуына
бағытталған іс-шаралар кешені;
90-2) психологиялық проблема – адамның өзіне, өзінің қызметіне, адамдармен арадағы
қарым-қатынастарға, отбасындағы жағдайға және (немесе) жеке өміріндегі басқа да
проблемаларға қанағаттанбаушылығынан туындаған ішкі күйзеліс жағдайы;
91) реципиент – донорлық қан немесе одан бөлінген компоненттер және (немесе)
препараттар құйылатын, еркектің немесе әйелдің донорлық материалы (шәует, аналық
жасушалар, эмбриондар) енгізілетін не донордан алынған тінді (тіннің бөлігін) және
(немесе) ағзаны (ағзаның бөлігін) транспланттау жүргізілетін пациент;
91-1) санаторийлік-курорттық емдеу – адамдар санаторийлік-курорттық ұйымда уақытша
болған жағдайларда жүргізілетін қалпына келтіру емінің және (немесе) медициналық
оңалтудың түрі;
92) санитариялық-карантиндік бақылау - адамдар мен жүктердің кеден одағының
кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы
арқылы өтуі кезінде ел аумағына инфекциялық және паразиттік ауруларды, сондай-ақ адам
денсаулығына әлеуетті қауіпті заттар мен өнімді кіргізуге жол бермеу мақсатында
өткізілетін, жүктердің санитариялық-эпидемиологиялық жай-күйін және адам денсаулының
жай-күйін бақылау;
93) санитариялық-қорғаныш аймағы - арнаулы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ елді
мекендегі өнеркәсіп ұйымдары мен басқа да өндірістік, коммуналдық және қоймалық
объектілерді жақын маңдағы қоныстану аумақтарынан, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы жайлар
мен ғимараттардан оларға қолайсыз факторлардың әсер етуін әлсірету мақсатында бөліп
тұратын аумақ;
93-1) санитариялық-профилактикалық іс-шаралар – халық арасында инфекциялық,
паразиттік, кәсіптік және басқа да аурулардың профилактикасы, сондай-ақ Қазақтан
Республикасының аумағына халық арасындағы инфекциялық, паразиттік аурулардың әкелінуінің
(енгізілуінің) алдын алу мақсатында қолданылатын шаралар;
94) санитариялық-эпидемиологиялық жағдай - белгілі бір аумақтағы халықтың
денсаулығы мен мекендеу ортасының белгілі бір уақыттағы жай-күйі;
94-1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит – мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қадағалауға жататын эпидемиялық маңызы бар объектілерді санитариялық-
эпидемиологиялық тәуекелдерді анықтау мен бағалау және көрсетілген объектілерді халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің
талаптарына сәйкес келтіру жөнінде ұсынымдар әзірлеу тұрғысынан тексеру;
94-2) санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды – мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қадағалау объектілерінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге, гигиеналық нормативтерге және
(немесе) техникалық регламенттерге сәйкестігін (сәйкес еместігін) куәландыратын құжат;
95) санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шаралар – халық арасында пайда болған
инфекциялық, паразиттік аурулардың, уланулардың ошақтарын оқшаулау және жою
мақсаттарында қолданылатын шаралар;
95-1) спорттық медицина – спортшыларды даярлауды медициналық-биологиялық
қамтамасыз етуге жауап беретін және спорттағы дәрігерлік және функционалдық бақылауды,
спортшыларды функционалдық және медициналық оңалтуды, спорттық жұмыс қабілетін
арттыруды, спортшылардың соматикалық ауруларының терапиясын, спорттық травматологияны,
спорттағы жедел жәрдемді және спорт гигиенасын қамтитын медицина мен денсаулық сақтау
саласы;
95-2) сүйек кемігі – сүйектің кеуекті затында және сүйек-кемік қуыстарында
орналасқан орталық қан өндіру органы;
96) тамақ өнімін байыту (фортификациялау) - тамақ өнімін өндіру немесе қайта өңдеу
процесінде оған витаминдерді, минералдарды және басқа да заттарды тағамдық және
биологиялық құндылығын арттыру, сондай-ақ адамда олардың тапшы болуына байланысты
аурулардың профилактикасы мақсатында енгізу;
97) тәуекелді бағалау - инфекциялық және паразиттік ауруларды қоздырғыштардың
немесе жұқтырғыштардың ену және таралу ықтималдығына, сондай-ақ қоршаған орта
факторларының халықтың денсаулық жағдайына кері әсеріне және осыларға байланысты ықтимал
медициналық-биологиялық және экономикалық салдарларға ғылыми негізделген баға беру;
98) тәуелсіз сараптама – көрсетілетін медициналық қызметтердің тиімділік,
толымдылық және стандарттарға сәйкестік көрсеткіштерін бейнелейтін индикаторларды
пайдалана отырып, денсаулық сақтау субъектілері ұсынатын көрсетілетін медициналық
қызметтер сапасының деңгейі жөнінде қорытынды шығару мақсатында сыртқы сараптама
шеңберінде тәуелсіз сарапшылар жүргізетін рәсім;
98-1) тәуелсіз сарапшы – жоғары медициналық білімі бар және уәкілетті орган
айқындаған, тәуелсіз сараптама жүргізуге үміткер жеке тұлғаларға қойылатын талаптарға
сай келетін жеке тұлға;
99) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі - Қазақстан
Республикасының азаматтарына және оралмандарға көрсетілетін медициналық қызметтер
көрсетудің Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тізбесі бойынша бірыңғай
медициналық көмектің көлемі;
99-1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету жөніндегі
фармацевтикалық қызмет – дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың айналысы саласындағы субъектілердің дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдарды сатып алуды, тасымалдауды, сақтауды, өткізуді және есепке алуды
қоса алғанда, олармен халықты қамтамасыз етуге байланысты қызметі;
99-2) телемедицина – пациент немесе пациентті тікелей зерттеп-қарауды немесе
емдеуді жүргізетін дәрігер ұлттық стандарттарға қайшы келмейтін ақпараттық-
коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып, қашықтықтан басқа дәрігердің
консультациясын алатын, қашықтықтан медициналық консультациялық көрсетілетін қызметтерді
жүзеге асыруды қамтамасыз ететін ұйымдастырушылық, қаржылық және технологиялық іс-
шаралар кешені;
100) темекі - темекі бұйымдарын өндіру үшін пайдаланылатын никотині бар өсімдік;
101) темекі бұйымдары – шегу, сору, шайнау немесе иіскеу үшін пайдалануға
дайындалған шикізат материалы ретінде толық немесе ішінара темекі жапырағынан жасалған
өнімдер;
101-1) темекі бұйымдарын тұтыну – адам организмінің никотинге тәуелділігін
тудыратын, оның денсаулығына, сондай-ақ темекі бұйымдарын тұтынбайтын адамдардың
денсаулығына кері әсер ететін және қоршаған ортаны ластайтын темекі бұйымын тұтыну
процесі;
102) темекі бұйымының ингредиенті - темекіден, судан немесе темекі жапырағынан
басқа, өндіріс процесінде не темекіге, не темекі бұйымдарының темекі емес
компоненттеріне қосылатын кез келген зат;
103) темекі бұйымының қаптамасы - темекі бұйымының белгілі бір қорап санын
қамтитын топтап тұтыну ыдысының бірлігі;
104) темекі бұйымының қорабы - картоннан немесе қағаздан немесе өзге де
материалдан жасалған, темекі бұйымының белгілі бір санын қамтитын тұтыну ыдысының
бірлігі;
104-1) темекіге демеушілік ету – Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген
төлемдерді және жарналарды қоспағанда, темекі бұйымдарын сатуды немесе темекі тұтынуды
тікелей немесе жанама ынталандырудың нәтижесін немесе ықтимал нәтижесін мақсат тұтып кез
келген оқиғаға, іс-шараға немесе жеке адамға салынатын салымның кез келген түрі;
105) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
105-1) тиісті фармацевтикалық практикаларға сәйкестікке фармацевтикалық инспекция
(бұдан әрі – фармацевтикалық инспекция) – дәрілік заттар айналысы саласындағы объектінің
және денсаулық сақтау ұйымдарының тиісті фармацевтикалық практикалардың талаптарына
сәйкестігін анықтау мақсатында оларды бағалау;
106) транспланттау - тіндерді және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөліктерін)
организмнің басқа жеріне немесе басқа организмге ауыстырып салу, сіңістіру;
107) туберкулездің жұқпалы түрі - науқас адамның сыртқы ортаға туберкулез
бактерияларын бөліп шығаруына байланысты айналадағы адамдарға қауіп төндіретін ауру;
107-1) тін – құрылымы, функциялары және шығу тегі бірдей жасушалардың және
жасушааралық заттың жиынтығы;
107-2) тін (тіннің бөлігі) және (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлігі) донорларының
тіркелімі – HLA жүйесі бойынша типтелген тінді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) өтеусіз донорлыққа келіскен адамдардың дерекқоры;
107-3) тін (тіннің бөлігі) және (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлігі)
реципиенттерінің тіркелімі – HLA жүйесі бойынша типтелген тінді (тіннің бөлігін) және
(немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттауға мұқтаж адамдардың дерекқоры;
107-4) уақытша бейімдеу – адамды масаң күйінен шығару және оны қоршаған орта
жағдайларына бейімдеу жөніндегі процесс;
108) улану - мекендеу ортасының химиялық, биологиялық және өзге де факторларының
адамға қатты (бірмезгілді) немесе созылмалы (ұзақ) әсер етуі кезінде туындайтын ауру
(жай-күй);
109) ұрпақты болу денсаулығы - адамның толымды ұрпақты өмірге келтіру қабілетін
көрсететін денсаулығы;
109-1) ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен технологиялары – қолдану кезінде
ұрықтанудың және эмбриондардың ерте дамуының жекелеген немесе барлық кезеңі ана
организмінен тыс жүзеге асырылатын (оның ішінде донорлық және (немесе)
криоконсервацияланған жыныстық жасушаларды, ұрпақты болу ағзаларының тіндері мен
эмбриондарды, сондай-ақ суррогат ана болуды пайдалана отырып) бедеулікті емдеу әдістері
(жасанды инсеминациялау, жасанды ұрықтандыру және эмбриондарды импланттау);
110) фармакологиялық зат - белгіленген фармакологиялық активтілігі мен уыттылығы
бар, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер объектісі және
әлеуетті дәрілік зат болып табылатын зат немесе заттардың қоспасы;
111) фармацевтика қызметкерлері - фармацевтикалық білімі бар және фармацевтикалық
қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар;
111-1) фармацевтикалық білім – фармацевтика қызметкерлерін даярлау, қайта даярлау
және олардың біліктілігін арттыру жүйесі;
112) фармацевтикалық қызмет - дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы өндіру, дайындау (медициналық техникадан басқасын), көтерме
және бөлшек саудада өткізу бойынша денсаулық сақтау саласында жүзеге асырылатын, дәрілік
заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алуға (алуға),
сақтауға, әкелуге, әкетуге, сапасын бақылауға, ресімдеуге, таратуға, пайдалануға және
жоюға, сондай-ақ олардың қауіпсіздігін, тиімділігін және сапасын қамтамасыз етуге
байланысты қызмет;
112-1) фармацевтикалық өнімге арналған сертификат (СРР) – отандық дәрілік заттарды
шетелде тіркеу және олардың экспорты үшін уәкілетті орган беретін құжат;
112-2) халықтың декреттелген тобы – халыққа қызмет көрсету саласында жұмыс
істейтін және айналасындағы адамдарға инфекциялық және паразиттік аурулар жұқтырудың
анағұрлым ықтимал қаупін төндіретін адамдар;
113) халықтың денсаулығына қауіп төндіретін өнім - халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілеген, қолданылуы
немесе тұтынылуы кезінде адамның денсаулығына зиянды әсер етуі мүмкін өнім түрлері;
114) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы - мекендеу ортасы
факторларының адамға зиянды әсері болмайтын және оның тыныс-тіршілігіне қолайлы
жағдайлар қамтамасыз етілетін кездегі халық денсаулығының жай-күйі;
115) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызмет –
мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдарының азаматтардың
денсаулығын сақтауға бағытталған, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау мен
қадағалауды, санитариялық-карантиндік бақылауды, радиациялық бақылауды, эпидемиологиялық
бақылауды, санитариялық-эпидемиологиялық нормалауды, тамақ өнімін және адам денсаулығына
зиянды әсер ететін өнімдер мен заттардың жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеуді,
санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы,
гигиеналық оқытуды, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
тәуекелдер дәрежесін бағалауды қамтитын қызметі;
116) хирургиялық стерилизациялау - нәтижесінде әйел немесе еркек ұрпақты болу
қабілетін жоғалтатын хирургиялық операция;
117) шарананың тірі тууы немесе өлі тууы - жаңа туған баланың (шарананың)
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының тірі туу мен өлі туудың тиісті халықаралық
критерийлері бойынша айқындалатын жай-күйі;
118) шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин - инфекциялық аурулардың таралуын
болғызбауға бағытталған әрі кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызметтің ерекше режимін
көздейтін шаралар;
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 118-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
119) эвтаназия - аурудың беті бері қарамайтын жағдайларда дауасыз науқастың өз
өлімін жеделдету туралы өтінішін қандай да бір іс-әрекетпен немесе құралдармен, оның
ішінде дәрілік немесе өзге де заттарды енгізу арқылы, сондай-ақ оның өміріне дем беріп
тұрған жасанды шараларды тоқтату арқылы қанағаттандыру;
120) эпидемия - инфекциялық аурулардың әдетте тіркелетін науқастану деңгейінен
айтарлықтай жоғары деңгейде жаппай таралуы;
121) эпидемиялық маңызы бар объектілер – Қазақстан Республикасының халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасының талаптары бұзылған
кезде өндіретін өнімі және (немесе) қызметі халық арасында тамақтан уланудың және
(немесе) инфекциялық, паразиттік аурулардың пайда болуына әкеп соғуы және (немесе)
өнеркәсіптік және радиоактивті ластанудан халық денсаулығына зиян келтіруі мүмкін
объектілер;
122) ядролық медицина – онкологиялық ауруларды қоса алғанда, адам ағзасы мен
жүйесiнiң әртүрлi ауруларының профилактикасы, диагностикасы және оларды емдеу мақсатында
радиоактивтi элементтер мен иондандырушы сәулелену қолданылатын медицина саласы.
2. Өзге терминдердің мазмұны осы Кодекстің жекелеген баптарында айқындалады.
Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 № 297-IV (2011.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 N
452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 №
31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық
заңымен; 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-
V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 №
479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
2-бап. Осы Кодекстің қолданылу аясы
1. Осы Кодекс азаматтардың денсаулық сақтауға конституциялық құқығын іске асыру
мақсатында денсаулық сақтау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейді.
2. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында реттелген
құқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы
заңнамасының күші:
РҚАО-ның ескертпесі!
1) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
1) тегін медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемiн көрсету жөніндегі
қызметтер берушілерді таңдау және денсаулық сақтау субъектілерінің шығындарын өтеу;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
2) тегін медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi шеңберінде дәрілік заттар
мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу;
РҚАО-ның ескертпесі!
3) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
3) тегін медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi шеңберінде дәрілік заттар
мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі қызметтер
берушілерді таңдау;
РҚАО-ның ескертпесі!
4) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету, эпидемиологиялық
ауруларды емдеу және олардың профилактикасы үшін медициналық техниканы сатып алу;
5) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды мемлекеттік тіркеу және
олардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау кезінде сараптаманы жүзеге асыру үшін тауарлар
мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бөлігінде қолданылмайды.
Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.06.28 № 22-V (2012.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
3-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасы
1. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасы Қазақстан
Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан
Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте
қамтылғандағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары
қолданылады.
2-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК
РЕТТЕУ МЕН БАСҚАРУ
4-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясат
қағидаттары
Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясат:
1) азаматтардың қауіпсіз, тиімді және сапалы медициналық көмек алу құқықтарының
теңдігін қамтамасыз ету;
2) мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың жеке және қоғамдық денсаулықты
сақтау мен нығайту үшін ортақ жауапкершілігі;
3) ана мен баланы қорғау;
4) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін қамтамасыз ету;
5) денсаулық сақтау жүйесі қызметіндегі профилактикалық бағыттың басымдығы;
6) медициналық көмектің қолжетімділігі;
7) медициналық көмектің сапасын ұдайы арттыру;
8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығын қамтамасыз ету;
9) медициналық көмек көрсету кезінде денсаулық сақтау ұйымдарының қызметінің
сабақтастығы;
10) медициналық және фармацевтикалық білім берудің үздіксіздігі мен сабақтастығын
қазіргі заманғы оқыту технологияларын пайдалана отырып қамтамасыз ету;
11) отандық медицина мен фармацевтика ғылымын мемлекеттік қолдау, профилактика,
диагностика, емдеу және медициналық оңалту, жаңа дәрілік заттар мен технологиялардың
инновациялық әзірлемелері саласындағы ғылым мен техниканың озық жетістіктерін және
технологияларды, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы әлемдік тәжірибені енгізу;
12) ерікті өтемсіз донорлықты көтермелеу;
13) отандық әзірленімдерді және бәсекеге қабілетті медициналық және
фармацевтикалық өнеркәсіпті дамытуды мемлекеттік қолдау;
14) азаматтардың денсаулық сақтау құқықтарын қамтамасыз етуге қоғамдық
бірлестіктердің қатысуы;
15) денсаулық сақтаудың халықтың сұранысын, мұқтажын қанағаттандыруға және өмір
сапасын жақсартуға бағытталған әлеуметтік бағдарлылығы;
16) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруға жәрдемдесу;
17) халықтың денсаулығын, дәрілік заттардың қауіпсіздігін, тиімділігі мен сапасын
ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету факторларына жатқызу;
18) қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканың қолжетімділігін қамтамасыз ету қағидаттары негізінде
жүргізіледі.
Ескерту. 4-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
5-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеу
негіздері
1. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеуді:
1) Қазақстан Республикасының Президенті;
2) Қазақстан Республикасының Үкіметі;
3) уәкілетті орган;
4) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде
белгіленген құзыреті шегінде өзге де орталық және жергілікті атқарушы органдар жүзеге
асырады.
2. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік реттеу:
1) медициналық, фармацевтикалық қызметті мемлекеттік бақылау және мемлекеттік
санитариялық-эпидемиялогиялық қадағалау;
2) медициналық және фармацевтикалық қызметті лицензиялау;
2-1) адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін, қан мен
оның компоненттерін Кеден одағына кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына
әкелуді және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкетуді лицензиялау;
3) денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу;
4) денсаулық сақтау саласындағы аттестаттау;
4-1) денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттау;
5) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы,
адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнімдер мен заттардың жекелеген түрлерін
мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу;
6) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін
қызметтердің) техникалық регламенттерде, стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарда
және шарттар талаптарында белгіленген талаптарға сәйкестігін растау;
7) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрілік
заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың және медициналық көрсетілетін қызметтердің
бағаларына мемлекеттік реттеу жүргізу жолымен жүзеге асырылады.
Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап
қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
6-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын
әзірлейді;
2) өз құзыреті шегінде денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді
шығарады;
3) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
4) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
5) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
6) орталық және жергілікті атқарушы органдардың денсаулық сақтау мәселелері
жөніндегі қызметіне басшылықты жүзеге асырады;
7) алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа
енгізіледі).
8) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
9) төтенше жағдайлар, төтенше жағдай режимін енгізу кезінде халыққа медициналық
көмек көрсетудің тәртібін, түрлері мен көлемін айқындайды;
10) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
11) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
12) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін және міндетті әлеуметтік
медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмекті көрсету бойынша дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы, медициналық және
фармацевтикалық қызметтер көрсетуді сатып алуды ұйымдастыру мен өткізу тәртібін
айқындайды;
12-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
12-2) бірыңғай дистрибьютордың тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі медициналық көмек шеңберінде
дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі
қызметтерді сатып алу қағидаларын бекітеді;
13) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
14) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
15) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
16) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
17) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
18) оларға қарсы профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, оларды
жүргізу тәртібін, мерзімдерін және жоспарлы егілуге жатқызылатын халықтың
топтарын айқындайды;
19) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
20) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
21) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
22) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
23) Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы гуманитарлық көмек ретінде
Қазақстан Республикасының аумағына әкелу жағдайларын айқындайды;
24) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
25) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
26) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
27) бірыңғай дистрибьюторды айқындайды;
27-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
27-2) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
28) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан
Республикасы Президентiнiң актiлерiмен жүктелген өзге де функцияларды орындайды.
Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 № 297-IV (2011.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі) 2011.01.19 N 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа
енгізіледі), 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық заңымен; 03.07.2013 №
124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он
күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2015 № 406-
V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
7-бап. Уәкілетті органның құзыреті
1. Уәкілетті орган:
1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру;
2) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) денсаулық сақтау саласындағы ғылыми әзірленімдердің басымдықтарын айқындау;
4) алынып тасталды - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
5) денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді және есепке алу
мен есептілік құжаттамасының нысандарын әзірлеу және өз құзыреті шегінде бекіту;
6) денсаулық сақтау саласындағы стандарттар мен регламенттерді әзірлеу және
бекіту;
6-1) пациенттер құқықтарының қорғалуын қамтамасыз ету мақсаттарында медициналық
ұйымдарда қолданылатын техникалық бақылау құралдарын, байқау және тіркеп-белгілеу
аспаптарын, фото-, бейнеаппаратураларды қолдану қағидаларын әзірлеу және бекіту;
7) денсаулық сақтау саласындағы мониторингті жүзеге асыру;
7-1) денсаулық сақтау саласында жергілікті атқарушы органдарды үйлестіру және
оларға әдістемелік басшылық жасау;
8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарын қоспағанда, денсаулық сақтау
субъектілерінің қызметін үйлестіру;
9) денсаулық сақтау саласында ведомстволық статистикалық байқауды қамтамасыз ету;
10) денсаулық сақтау саласындағы электрондық ақпараттық ресурстар мен ақпараттық
жүйелерді, ақпараттық-коммуникациялық желілерді құру және олардың жұмыс істеуін
қамтамасыз ету, оларға жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының
ақпараттандыру саласындағы заңнамасына сәйкес қол жеткізуін ұйымдастыру;
11) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде іс-шаралар
кешенін көрсетуге қатысатын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметкерлерін көтермелеу
қағидаларын әзірлеу және бекіту;
11-1) денсаулық сақтау саласындағы құрметті атақтар беру қағидаларын әзірлеу және
бекіту;
12) медицина және фармацевтика ғылымының дамуын қамтамасыз ету және денсаулық
сақтау саласындағы ғылыми қызметті үйлестіру;
13) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
14) профилактиканың, диагностиканың, емдеудің және медициналық оңалтудың
жаңа әдістерін енгізу, сондай-ақ оларды бақылау;
15) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлауға, қайта даярлауға және олардың
біліктілігін арттыруға мемлекеттік білім беру тапсырысын орналастыру;
16) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары басшыларын
тағайындауды келісу;
17) жергілікті атқарушы органдардың басшыларымен денсаулық сақтау саласындағы
қызметтің түпкі нәтижелеріне қол жеткізуге бағытталған меморандумдар жасасу;
18) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
19) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
20) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрiлiк
заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың және медициналық көрсетілетін қызметтердiң
бағаларын мемлекеттiк реттеудi жүзеге асыру;
21) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын жарақтандыру жөніндегі іс-шараларды
жүзеге асыру;
22) әкімшілендірілетін бюджеттік бағдарламалар бойынша тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемін көрсету жөніндегі қызметтер берушілерді таңдау және олардың
шығындарын өтеу;
22-1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жасалған
шарттар бойынша міндеттемелердің орындалу барысы мен сапасын бақылауды жүзеге асыру;
23) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
24) денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар мен білім беру ұйымдарын
мемлекеттік аттестаттауды ұйымдастыру және өткізу;
25) осы Кодекстің 15-бабының 3-тармағында көрсетілген, денсаулық сақтау
саласындағы мамандардың кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттауды өткізу;
25-1) денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік құзыреттілігіне
аттестаттауды өткізу тәртібін айқындау;
25-2) аккредиттелген денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне мониторинг
жүргізу;
26) денсаулық сақтау субъектілерін аккредиттеуді жүргізуді ұйымдастыру;
РҚАО-ның ескертпесі!
27) тармақшаны алып тастау көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
27) денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне тәуелсіз сараптама жүргізу үшін
жеке тұлғаларды аккредиттеу;
27-1) денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығын бағалауды және
біліктілік сәйкестігін растауды жүзеге асыратын ұйымдарды аккредиттеу;
28) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
28-1) медициналық колледждердің клиникаға дейінгі симуляциялық кабинеттерін
жарақтандыру нормативтерін әзірлеу және бекіту;
29) алып тасталды - ҚР 13.06.2013 N 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
29-1) Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық
мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасына бағалау жүргізу қағидаларын әзірлеу;
29-2) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме және
бөлшек саудада өткiзуді хабарлама жасау тәртібімен жүзеге асыратын денсаулық сақтау
субьектілерінің тізілімін жасау тәртібін бекіту;
29-3) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
29-4) адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін, қан мен
оның компоненттерін Кеден одағына кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына
әкелуді және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкетуді лицензиялау;
29-5) туыстас емес транспланттауды жүргізу мақсатында гемопоэздік дің жасушаларын,
сүйек кемігін өткізген жағдайда, оларды, сондай-ақ диагностикалық ғылыми мақсаттарға
арналған немесе биомедициналық зерттеулер жүргізу процесінде алынған жасушалардың,
тіндердің, биологиялық сұйықтықтар мен сөлдердің, оның ішінде адамның тіршілік әрекеті
өнімдерінің, физиологиялық және патологиялық шығындылардың, сүртінділердің,
қырындылардың, шайындылардың үлгілерін Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және
Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуге қорытындылар (рұқсат беру құжаттарын) беру
тәртібін айқындау;
29-6) дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
(оның ішінде тіркелмегендерін) гуманитарлық көмек немесе төтенше жағдайлар кезіндегі
көмек ретінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге қорытындылар (рұқсат беру
құжаттарын) беруді жүзеге асыру;
29-7) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
30) халықаралық және шетелдік фармакопеялардың стандарттарын, сондай-ақ шет
мемлекеттердің дәрілік заттарына, медициналық мақсаттағы бұйымдары мен медициналық
техникасына арналған стандарттау жөніндегі фармакопеялық мақалаларды (монографияларды)
және басқа да нормативтік құжаттарды тану;
31) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу, олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер
енгізу, мемлекеттік тіркеу туралы шешімді кері қайтарып алу, Дәрілік заттардың,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың мемлекеттік тізілімін
жүргізу;
32) Қазақстан Республикасында тіркелген және тіркелмеген дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әкелуді (әкетуді) келісу;
33) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
34) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
35) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
36) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
37) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
38) денсаулық сақтау саласындағы бірлескен халықаралық жобаларды іске асыру;
39) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
40) азаматтардың көрсетілетін медициналық көмектің деңгейі мен сапасына
қанағаттанушылық дәрежесін айқындау;
41) жеке және заңды тұлғалардың денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі өтініштерін
қарау;
42) саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды қалыптастыруды ұйымдастыру;
43) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
44) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
45) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
46) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
47) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарын қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілерінің
қызметін мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;
48) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
49) медициналық қызметтер көрсету саласында мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;
50) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы есірткі, психотроптық
заттар мен прекурсорлардың айналымына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;
50-1) Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық
мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасына бағалау жүргізуге мемлекеттік бақылауды
жүзеге асыру;
51) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
52) денсаулық сақтау саласындағы сараптамалардың жүргізілуін бақылау;
53) медициналық қызметтер көрсетуді, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы, сондай-ақ профилактика, диагностика, емдеу және
медициналық оңалту әдістерін жарнамалауды бақылау;
54) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау және әкімшілік жазалар қолдану;
55) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
56) халықты профилактикалық егуді ұйымдастыру және жүргізу;
57) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
57-1) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
58) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
59) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
60) алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
61) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен;
62) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
63) тәуекелге бағалау жүргізуге құқығы бар барлық ұйымдар үшін бірыңғай әдіснаманы
айқындау және тәуекелге бағалау жүргізу тәртібін белгілеу;
64) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
65) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясын әзірлеу және бекіту;
66) денсаулық сақтау, оның ішінде медицина және фармацевтика ғылымы, медициналық
және фармацевтикалық білім беру саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру;
67) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында дәрілік заттардың ұтымды
тағайындалуын, сондай-ақ медициналық техниканың тиімді пайдаланылуын бақылау;
68) бірыңғай дистрибьютордан сатып алынатын дәрілік заттардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың тізімін айқындау;
69) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 N 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
70) Қазақстандық ұлттық дәрілік формулярды әзірлеу және бекіту тәртібін, сондай-ақ
денсаулық сақтау ұйымдарының дәрілік формулярларын әзірлеу және келісу тәртібін
айқындау;
70-1) уәкілетті органның формулярлық комиссиясының құрамын және ол туралы
ережені бекіту;
71) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы инспекциялауды жүргізу қағидаларын бекіту;
71-1) биологиялық активті заттардың, фармакологиялық және дәрілік заттардың,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың клиникаға дейінгі (клиникалық
емес), клиникалық зерттеулерін жүргізу үшін ұйымдар тізбесін бекіту;
72) алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен;
73) көлік құралдарын басқару құқығын алуға үміткер адамдарға медициналық қарап-
тексеру жүргізу тәртібін бекіту;
74) медициналық және фармацевтикалық қызметке қойылатын біліктілік
талаптарын бекіту;
РҚАО-ның ескертпесі!
75) тармақшаны алып тастау көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
75) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру
тәртібін бекіту;
76) денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу тәртібін айқындау;
77) Қазақстан Республикасы азаматтарының және оралмандардың тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемін алуын қамтамасыз ету тәртібін айқындау;
78) клиникалық базалар тізбесін бекіту;
79) денсаулық сақтау ұйымдарында тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемін және ақылы қызметтер көрсетуге арналған шарттың үлгілік нысанын бекіту;
80) Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджет қаражаты есебінен шетелге
емделуге жіберу қағидаларын бекіту;
81) денсаулық сақтау ұйымдарына шығындарды бюджет қаражаты есебінен өтеу
тәртібін айқындау;
82) иондандырушы сәулелену әсеріне ұшыраған адамдардың қаны мен тіндерін алу,
сақтау және пайдалану тәртібін айқындау;
83) азаматтарды дәрілік заттармен қамтамасыз ету тәртібін бекіту;
84) Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы
бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалауды жүргізу қағидаларын бекіту;
85) анатомиялық сый жасау және оны денсаулық сақтау ұйымдарына беру тәртібі мен
шарттарын бекіту;
86) денсаулық сақтау ұйымдары желісінің мемлекеттік нормативін бекіту;
87) денсаулық сақтау ұйымдарында ақылы қызметтер көрсету тәртібі мен
шарттарын айқындау;
88) донорларға қан мен оның компоненттерінің донациясы үшін ақы төлеу тәртібін
айқындау;
89) әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналадағылар үшін қауіп төндіретін
аурулардың тізбесін бекіту;
90) еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жүргізудің, сондай-ақ еңбекке уақытша
жарамсыздық парағын және анықтамасын беру тәртібін бекіту;
91) медициналық көмек көрсету тәртібін бекіту;
92) әлеуметтік мәні бар аурулардан зардап шегетін азаматтарға ұсынылатын
медициналық-әлеуметтік көмек көрсету тәртібін бекіту;
93) консультациялық-диагностикалық көмек көрсету тәртібін бекіту;
94) стационарлық көмек көрсету тәртібін бекіту;
95) стационарды алмастыратын көмек көрсету тәртібін бекіту;
96) жедел медициналық көмек көрсету тәртібін бекіту;
97) санитариялық авиация нысанында медициналық көмек ұсыну тәртібін бекіту;
98) қалпына келтіру емі және медициналық оңалту, оның ішінде балаларды медициналық
оңалту тәртібін бекіту;
99) паллиативтік көмекті және мейірбике күтімін көрсету тәртібін бекіту;
100) зертханалық диагностиканы жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және
(немесе) осы ұйымдардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі туралы ережені, сондай-ақ олар
жүргізетін зерттеулердің көлемі мен түрлерін бекіту;
101) патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын денсаулық сақтау
ұйымдарының және (немесе) осы ұйымдардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі туралы
ережені, сондай-ақ патологиялық-анатомиялық ашып қарауды жүргізу тәртібін бекіту;
102) медициналық көрсетілетін қызметтер сапасына ішкі және сыртқы сараптамаларды
ұйымдастыру мен жүргізу тәртібін бекіту;
102-1) сыртқы сараптама жүргізу кезінде тәуелсіз сарапшыларды тарту тәртібін
бекіту;
102-2) тәуелсіз сарапшылар ретінде тәуелсіз сараптама жүргізуге үміткер жеке
тұлғаларға қойылатын талаптарды әзірлеу және бекіту;
103) алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсету тәртібін, сондай-ақ
азаматтарды алғашқы медициналық-санитариялық көмек ұйымдарына бекітіп беру
тәртібін бекіту;
104) пациент пен медициналық ұйым арасында жасалатын, тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек ұсыну жөніндегі үлгілік шартты
әзірлеу және бекіту;
105) медициналық техниканың оңтайлы техникалық сипаттамаларына және клиникалық-
техникалық негіздемесіне сарапшылық бағалауды жүзеге асыру әдістемесін әзірлеу
және бекіту;
106) фармацевтикалық өнімге сертификат (СРР) беру;
107) келісімшарттық фракциялау жөніндегі өзара іс-қимыл жасау тәртібін айқындау;
108) орфандық препараттар тізбесін бекіту;
109) алғашқы көмек көрсетуге арналған дәрі қобдишасының құрамын бекіту;
110) орфандық (сирек кездесетін) аурулардың тізбесін бекіту;
111) ауыр жұмыстар, еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе) қауіпті
жұмыстар саласында, жерасты жұмыстарына еңбек шарттарын жасасу үшін, сондай-ақ халықтың
декреттелген тобындағы адамдарды жұмысқа жіберу үшін медициналық қарсы көрсетілімдер
тізбесін бекіту;
112) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрілік заттар
мен медициналық мақсаттағы бұйымдарға бағаларды қалыптастыру қағидаларын әзірлеу
және бекіту;
113) Қазақстан Республикасында медициналық техникаға сервистік қызмет көрсетуді
жүзеге асыру қағидаларын әзірлеу және бекіту;
114) Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық холдингте және оның еншiлес ұйымдарында,
сондай-ақ «Назарбаев Университетінде» немесе оның медициналық ұйымдарында, Қазақстан
Республикасы Президентінің Іс басқармасының медициналық ұйымдарында кәсіптік медициналық
қызметті жүзеге асыруға шақырылған адамдарды қоспағанда, шетелдік мамандарды клиникалық
практикаға жіберу қағидаларын әзірлеу және бекіту;
115) тиісті фармацевтикалық практикаларды әзірлеу және бекіту;
116) Қазақстан Республикасының халқына сурдологиялық көмек көрсету қағидаларын
әзірлеу және бекіту;
117) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік көрсетілетін қызметтер стандарттарын
әзірлеу және бекіту;
118) қайтыс болғаннан кейін тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) транспланттау мақсатында оларды тірі кезінде ерікті түрде беру
тәртібін айқындау;
119) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде
профилактикалық медициналық қарап-тексеруге жататын адамдарға осы қарап-тексеруден өтуі
үшін жұмыс берушілердің жағдай жасау тәртібін айқындау;
120) медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі нұсқаулықтарды, алгоритмдер
мен әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу және бекіту;
121) денсаулық сақтау саласындағы көрсеткіштерді қалыптастыру (есептеу)
әдістемесін әзірлеу және бекіту;
122) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды мемлекеттік тіркеу және
олардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау кезінде сараптаманы жүзеге асыру үшін тауарлар
мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін айқындау;
123) дәрігерлік-консультациялық комиссияның қызметі туралы ережені әзірлеу
және бекіту жөніндегі функцияларды жүзеге асырады.
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 124) және 125) тармақшалармен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 №
406-V Заңымен (01.07.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
2. Уәкілетті орган осы Кодексте, өзге де заңдарда, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
функцияларды жүзеге асырады.
Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 № 297-IV (2011.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі),
2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.06.28 № 22-V
(2012.07.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған
күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі),
2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 N 102-V (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі),
21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014 N 159-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он
күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа
енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.04.2016 №
504-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
7-1-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның
құзыреті
1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган:
1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында мемлекеттік
саясатты іске асыру;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы нормативтік құқықтық актілерді және есепке алу мен есеп құжаттамасының
нысандарын әзірлеу және өз құзыреті шегінде бекіту;
3) регламенттерді әзірлеу және бекіту;
4) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мониторингті
жүзеге асыру;
5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін үйлестіру;
6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында ведомстволық
статистикалық байқауды қамтамасыз ету;
7) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы электрондық
ақпараттық ресурстар мен ақпараттық жүйелерді, ақпараттық-коммуникациялық желілерді құру
және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету, оларға жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан
Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес қол жеткізуін ұйымдастыру;
8) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында ғылымның дамуын
қамтамасыз ету және ғылыми қызметті үйлестіру;
9) жергілікті атқарушы органдардың басшыларымен халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметтің түпкі нәтижелеріне қол жеткізуге
бағытталған меморандумдар жасасу;
10) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу тәртібін айқындау;
11) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы ғылыми
ұйымдарды мемлекеттік аттестаттауды ұйымдастыру және өткізу;
12) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында біліктілік
емтихандарын өткізуді ұйымдастыру;
13) шаруашылық және (немесе) өзге де қызметі мен тұрмысының ерекше шарттары бар
халыққа шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізу;
14) Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған әлеуетті қауіпті химиялық,
биологиялық заттардың тіркелімін жүргізу тәртібін айқындау;
14-1) қалдықтардың адамға және қоршаған ортаға әсер ету дәрежесі бойынша (уыттылық
дәрежесі бойынша) олардың қауіптілік сыныптарын айқындау;
15) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы бірлескен
халықаралық жобаларды іске асыру;
16) жеке және заңды тұлғалардың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы мәселелері жөніндегі өтініштерін қарау;
17) халықты гигиеналық оқытуды ұйымдастыру;
18) тағамнан улану, инфекциялық және басқа да аурулар кезінде өз құзыреті шегінде
санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру
және жүзеге асыру;
19) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау объектісінің
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық
актілерге және гигиеналық нормативтерге сәйкестігі (сәйкес еместігі)
туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытындылар беру;
20) инфекциялық ауруларға эпидемиологиялық бақылауды жүзеге асыру;
21) Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес
әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау және әкімшілік жазалар қолдану;
22) Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру;
22-1) тағамға биологиялық активті қоспалардың жарнамасына бақылау жасау;
23) халықты профилактикалық егудің жүргізілуін бақылауды жүзеге асыру;
24) жобалардың мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық сараптамасын жүргізу;
25) аумақты немесе оның бір бөлігін ауру таралмаған немесе аурудың таралуы төмен
деңгейде деп айқындау;
26) Кеден одағының кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан
Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде санитариялық-карантиндік
пункттер құру;
27) эпидемиялық маңызы бар объектілердің тізбесін бекіту;
28) тәуекелге бағалау жүргізуге құқығы бар барлық ұйымдар үшін бірыңғай
әдіснаманы, тәуекелге бағалау жүргізу тәртібін айқындау;
29) техникалық регламенттерде белгіленген талаптардың сақталуын бақылау;
30) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының қызметіне мемлекеттік бақылауды жүзеге
асыру;
31) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын аттестаттауды жүргізу
тәртібін айқындау;
32) санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға жататын тамақ өнімдерінің
қауіпсіздігі саласындағы нормативтік-техникалық құжаттама жобаларын келісу;
33) санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бере отырып, Қазақстан Республикасының
тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында белгіленген талаптарға тамақ
өнімдерін әзірлеу (жасау), өндіру (дайындау), оның айналымы, кәдеге жарату мен жою
процестерінің (сатыларының) сәйкестігін, әзірлеу (жасау), өндіру (дайындау), оның
айналымы, кәдеге жарату және жою кезінде пайдаланылатын машиналар мен жабдықтардың,
материалдар мен бұйымдардың сәйкестігін келісу;
34) халықтың декреттелген тобындағы адамдарды гигиеналық оқыту қағидаларын әзірлеу
және бекіту;
35) тамақ өнімдерін өндіру объектілеріне есептік нөмірлер беру және олардың
тізілімін жүргізу тәртібін айқындау;
36) «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
көзделген тәртiппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
қызметтi жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды,
сондай-ақ рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттiк электрондық тiзiлiмiн жүргiзуді
жүзеге асыру;
37) балалар тағамы өнімдерін, тамаққа тағамдық және биологиялық активті
қоспаларды, генетикалық түрлендірілген объектілерді, бояғыштарды, дезинфекциялау,
дезинсекциялау және дератизациялау құралдарын, сумен және тамақ өнімдерімен жанасатын
материалдар мен бұйымдарды мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу тәртібін айқындау
жөніндегі функцияларды жүзеге асырады.
2. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
функцияларды жүзеге асырады.
Ескерту. 2-тарау 7-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.04.2016 № 504-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
8-бап. Әскери-медициналық (медициналық),сот-медициналық,
сот-наркологиялық, сот-психиатриялық бөлімшелері
бар орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық
мемлекеттік органдардың құзыреті
Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
Әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-
психиатриялық бөлімшелері бар орталық атқарушы органдар мен өзге де орталық мемлекеттік
органдар өз құзыреті шегінде:
1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
2) әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-
психиатриялық бөлімшелердің қызметіне басшылық жасауды жүзеге асырады;
3) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде әскери-медициналық (медициналық)
қамтамасыз ету тәртібін бекітеді;
4) әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-
психиатриялық бөлімшелердің басшыларын лауазымдарына тағайындайды және лауазымдарынан
босатады;
5) денсаулық сақтау саласындағы электрондық ақпараттық ресурстардың және
ақпараттық жүйелердің, ақпараттық-коммуникациялық желілердің құрылуы мен жұмыс істеуін
қамтамасыз етеді;
6) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде медициналық көмек көрсету
тәртібін бекітеді;
7) әскери-медициналық (медициналық), сот-медициналық, сот-наркологиялық, сот-
психиатриялық бөлімшелердегі ұйымдар мен бөлімшелердің құрылымын, олардың қызметі туралы
ережені, үлгілік штаттарды және штат нормативтерін әзірлейді және бекітеді;
8) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
9) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
органға әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелердің аумағында шектеу іс-шараларын,
оның ішінде карантинді енгізу (оны тоқтату) туралы ұсыныстар енгізеді;
10) әскери-медициналық (медициналық) бөлімшелерде тиісті контингентке медициналық
қарап-тексеру жүргізудің тәртібі мен кезеңділігін белгілейді;
11) Әскери-дәрігерлік комиссияның құрамын және ол туралы ережені бекітеді;
12) Әскери-дәрігерлік сараптама жүргізу қағидаларын және Әскери-дәрігерлік
сараптама органдары туралы ережені бекітеді.
Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N
239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
9-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және
астананың жергілікті мемлекеттік басқару
органдарының құзыреті
1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті өкілді
органдары:
1) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
2) ауылдық жерге жұмысқа жіберілген медицина және фармацевтика қызметкерлерін
әлеуметтік қолдау шараларының жүйесін, сондай-ақ оларға бюджет қаражаты есебінен
әлеуметтік қолдау көрсетудің тәртібі мен мөлшерлерін айқындайды;
3) денсаулық сақтау мен медициналық білім берудің жергілікті бюджеттерін және
олардың атқарылуы туралы есептерді бекітеді;
4) азаматтарға емделу үшін елді мекен шегінен тысқары жерлерге бюджет қаражаты
есебінен тегін немесе жеңілдікпен жол жүруді ұсыну туралы шешім қабылдайды;
5) азаматтардың жекелеген санаттарына амбулаториялық емделу кезінде тегін және
жеңілдікті шарттармен дәрілік заттарды, бейімделген емдік өнімдерді, медициналық
мақсаттағы бұйымдарды қосымша беру туралы шешім қабылдайды;
6) денсаулық сақтау ұйымдарының дамуы мен жұмыс істеуіне бағытталған іс-шараларды
бекітеді;
7) донорларға қосымша көтермелеу беру туралы шешім қабылдайды;
8) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын уәкілетті орган бекіткен ең төменгі
нормативтерден артық қосымша кадрмен және материалдық-техникалық қамтамасыз ету туралы
шешімді оларды толық көлемінде орындау шартымен қабылдайды;
9) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыруға жәрдемдеседі;
10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтардың құқықтары мен заңды
мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.
2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті
атқарушы органдары:
1) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік
саясатты іске асырады;
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) Қазақстан Республикасының азаматтары мен оралмандардың тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемін алу құқығын іске асыруын қамтамасыз етеді;
3-1) уақытша бейімдеу және детоксикациялау орталықтарындағы адамдарды күтіп-бағуға
бақылауды жүзеге асырады;
3-2) жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын мемлекеттік денсаулық сақтау
ұйымдарының қызметіндегі тұрақтылықты және тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлеміне арналған бюджет қаражатының пайдаланылуын қамтамасыз етеді;
3-3) денешынықтырумен және спортпен айналысу, сауықтыру және демалу үшін
инфрақұрылымның қолжетімділігін қамтамасыз етеді;
3-4) саламатты өмір салтын ынталандыру жөніндегі іс-шаралар кешенін ұйымдастырады;
3-5) еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау, тұрмыстық және жол-көліктік
жарақаттанудың профилактикасы жөніндегі шараларды қабылдайды;
3-6) денсаулық сақтау ресурстарын тиімді жоспарлау мен пайдалануды қамтамасыз
етеді;
3-7) медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру жөніндегі шараларды
қабылдайды;
3-8) халықтың денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі ақпаратқа қолжетімділігін
қамтамасыз етеді;
4) қан мен оның компоненттерінің ерікті өтеусіз донорлығын дамыту жөніндегі
шаралардың іске асырылуын қамтамасыз етеді;
РҚАО-ның ескертпесі!
4-1) тармақшаны алып тастау көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
4-1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде жоғары
мамандандырылған медициналық көмек алу үшін тұрақты тұратын елді мекеннен тысқары
жерлерге шығатын азаматтардың жекелеген санаттарына облыстардың, республикалық маңызы
бар қалалардың және астананың жергілікті өкілді органдары айқындайтын тізбе бойынша ел
ішінде жол жүру ақысын төлейді;
5) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарын құрады;
5-1) уәкілетті органмен келісу бойынша облыстардың, республикалық маңызы бар
қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті
органдарының басшыларын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;
6) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының кадрмен қамтамасыз етілуін бақылауды
ұйымдастырады;
6-1) жас мамандарды әлеуметтік қолдау және бекіту шараларын қоса алғанда,
мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын кадрлық қамтамасыз ету бойынша шаралар қолданады;
7) денсаулық сақтау ұйымдарының желісін салу және дамыту, оларды қаржылық және
материалдық-техникалық қамтамасыз ету бойынша, оның ішінде дәріханалардың мемлекеттік
желісін дамыту және дәріханалық қоймалар құру бойынша шаралар қолданады;
8) денсаулық сақтаудың мемлекеттік және мемлекеттік емес секторларының қызметін
үйлестіреді;
9) төтенше жағдайлар, төтенше жағдай режимін енгізу кезінде тегін медициналық
көмек көрсетуді, дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз
етеді;
10) денсаулық сақтау саласындағы өңіраралық және халықаралық ынтымақтастықты
жүзеге асырады;
РҚАО-ның ескертпесі!
11) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.07.2016
бастап қолданысқа енгізіледі).
РҚАО-ның ескертпесі!
11) тармақшаның бұл редакциясы 01.07.2016 дейін қолданыста болады - ҚР 29.03.2016
№ 479-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптың 2-тармағынан қараңыз).
11) сот-медициналық, сот-наркологиялық сараптамаларын қоспағанда, Қазақстан
Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес фармацевтикалық
қызметтi, денсаулық сақтау саласындағы есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың
айналымымен байланысты қызмет түрлерін, сондай-ақ медициналық қызметтi лицензиялауды
жүзеге асырады;
12) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлауды, олардың бiлiктiлiгiн
арттыруды және оларды қайта даярлауды қамтамасыз етедi;
13) денсаулықты нығайту, аурулардың профилактикасы, саламатты өмір салтын және
дұрыс тамақтануды қалыптастыру үшін қажетті іс-шараларды жүзеге асырады;
14) белгіленген ұлттық стандарттарды сақтай отырып, халыққа білікті және
мамандандырылған медициналық көмек көрсетуді, оның ішінде әлеуметтік мәні бар аурулардың
және айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың профилактикасын және олардан емдеуді,
оған қоса тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде дәрімен
қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
15) мүмкіндігі шектеулі балаларды ата-анасының немесе өзге заңды өкілдерінің
келісімімен психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларға жіберуді
қамтамасыз етеді;
16) өз құзыреті шегінде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге
асырады;
17) уәкілетті органмен денсаулық сақтау саласындағы қызметтің түпкі нәтижелеріне
қол жеткізуге бағытталған меморандум жасасады және оны іске асырады;
18) туберкулезбен ауыратын азаматты мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы сот шешімін
орындауға жәрдемдеседі;
18-1) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бөлшек саудада
өткiзуді жүзеге асыратын субъектілердің тізілімін жүргізеді;
18-2) медициналық және фармацевтикалық қызметпен айналысу, сондай-ақ денсаулық
сақтау саласындағы есірткі, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына
байланысты қызмет түрлері бойынша Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар
туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;
18-3) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы көтерме саудада
өткiзуді жүзеге асыратын денсаулық сақтау субьектілерінің тізілімін жүргізеді;
18-4) профилактикалық дезинсекция мен дератизация жүргізеді (инфекциялық және
паразиттік аурулар табиғи ошақтарының аумағындағы, сондай-ақ инфекциялық және паразиттік
аурулардың ошақтарындағы дезинсекция мен дератизацияны қоспағанда);
18-5) фармацевтикалық білімі бар маман болмаған жағдайда, аудан орталығынан
шалғайдағы елді мекендерде алғашқы медициналық-санитариялық, консультациялық-
диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдарындағы дәріхана пункттері және
жылжымалы дәріхана пункттері арқылы дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды
өткізуді жүзеге асыру үшін медициналық білімі бар мамандарды оқытуды жүргізеді;
18-6) осы Кодекстің 15-бабының 4-тармағында көрсетілген денсаулық сақтау
саласындағы мамандарды кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттауды өткізеді;
18-7) тіндердің (тін бөлігінің) және (немесе) ағзалардың (ағзалар бөлігінің)
ерікті түрде өтеусіз донорлығын дамыту жөніндегі шараларды іске асыруды қамтамасыз
етеді;
18-8) «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңында
көзделген тәртiппен денсаулық сақтау саласындағы қызметтi жүзеге асырудың басталғаны
немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдауды, сондай-ақ рұқсаттар мен
хабарламалардың мемлекеттiк электрондық тiзiлiмiн жүргiзуді жүзеге асырады;
19) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының
заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге
асырады.
Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 372-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.07.05 N
452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N
36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі), 13.06.2013 N 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн
өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен; 03.07.2013 № 121-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Конституциялық
заңымен; 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн
өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
10-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және
астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік
басқарудың жергілікті органдарының құзыреті
Облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың денсаулық сақтауды
мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары өз өкілеттігі шегінде:
1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
2) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы
заңнамасының орындалуын қамтамасыз етеді;
3) азаматтарды және оралмандарды тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемі шеңберінде уақытша бейімдеу және детоксикациялау жөніндегі медициналық қызметтер
көрсетуді қоса алғанда, медициналық көмекпен және дәрілік заттармен, медициналық
мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етеді;
4) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарын қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілерінің
қызметіне мониторинг пен бақылауды ұйымдастырады және жүзеге асырады;
5) денсаулық сақтау бюджеттік бағдарламаларының әкімшілері функциясын жүзеге
асырады;
РҚАО-ның ескертпесі!
6) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
6) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету бойынша
медициналық және фармацевтикалық қызметтер берушілерді таңдауды және олардың шығындарын
өтеуді жүзеге асырады;
7) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету шеңберінде дәрілік
заттарды, профилактикалық (иммундық-биологиялық, диагностикалық, дезинфикациялаушы)
препараттарды:
амбулаториялық деңгейде – уәкілетті орган бекітетін тізбеге сәйкес;
стационарлық деңгейде – дәрілік формулярлар шегінде Қазақстан Республикасының
Үкіметі айқындайтын тәртіппен сатып алуды және сақтауды жүзеге асырады;
8) медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы, медициналық емес
жабдықтарды, санитариялық көлікті, сондай-ақ мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарына
күрделі жөндеу жүргізуге арналған қызметтер көрсетуді сатып алуды ұйымдастырады;
9) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын кадрмен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
10) мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарын жарақтандыруды қамтамасыз етеді;
11) денсаулық сақтау саласындағы өңірлік электрондық ақпараттық ресурстар мен
ақпараттық жүйелердің, ақпараттық-коммуникациялық желілердің құрылуы мен жұмыс істеуін
қамтамасыз етеді;
12) жергілікті бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын мемлекеттік денсаулық
сақтау ұйымдарындағы клиникалық базаларды жоғары және орта медициналық оқу орындарына
береді;
13) төтенше жағдайлар кезінде тегін медициналық көмек көрсетуді, дәрілік заттармен
және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады;
14) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлау, олардың бiлiктiлiгiн арттыруды
және оларды қайта даярлау жөнiндегi қызметтi ұйымдастырады және үйлестiредi;
15) гигиеналық оқытуды, саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды насихаттау мен
қалыптастыруды ұйымдастырады;
16) халықты әлеуметтік маңызы бар аурулардың және айналадағыларға қауіп
төндіретін аурулардың таралуы туралы хабардар етеді;
17) азаматтардың денсаулығын сақтау мәселелері бойынша халықаралық және үкіметтік
емес қоғамдық бірлестіктермен өзара іс-қимыл жасайды;
18) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде статистикалық әдіснама талаптарын
сақтай отырып денсаулық сақтау саласындағы ведомстволық статистикалық байқауды жүзеге
асырады;
19) ведомстволық бағынысты мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының
кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттау жүргізеді.
Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV, 2010.12.29 N 372-
IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi), 2012.06.28 № 22-V (2012.07.01 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 №
124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
10-1-бап. Дене шынықтыру мен спорт саласындағы уәкілетті
органның спорттық медицина мәселелері бойынша
құзыреті
1. Дене шынықтыру мен спорт саласындағы уәкілетті орган:
1) спорттық медицина ұйымдарының қызметіне басшылықты жүзеге асырады;
2) республикалық спорттық медицина ұйымдарының басшыларын лауазымдарға
тағайындайды және лауазымдарынан босатады;
3) уәкілетті органға спорттық медицина ұйымдарының аумағында шектеу іс-шараларын,
оның ішінде карантинді енгізу (тоқтату) туралы ұсыныстар енгізеді;
4) спорт түрлері бойынша Қазақстан Республикасының құрама командаларының спорттық
іс-шараларға дайындалуын медициналық қамтамасыз етуге қатысады;
5) спорттық медицина ұйымдарының қызметін қамтамасыз етеді;
6) халықтың дене бітімі дамуының деңгейін айқындайды;
7) спорттық жарыстарға қатысу үшін спортшыларды медициналық тексеру тәртібін
әзірлейді және бекітеді;
8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы
Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де
өкілеттіктерді жүзеге асырады.
2. Дене шынықтыру мен спорт саласындағы уәкілетті орган уәкілетті органмен келісу
бойынша:
1) спорттық іс-шараларды өткізу кезінде, спортшылардың қарқынды дене
жүктемелерінен, ауыруларынан және жарақаттануларынан кейін қалпына келтіру іс-шаралары
кезеңінде спортшылар мен жаттықтырушыларды медициналық қамтамасыз ету және оларға
медициналық көмек көрсету тәртібін әзірлейді және бекітеді;
2) спорттық медицина ұйымдарының құрылымын және олардың қызметі туралы ережелерді
әзірлейді және бекітеді.
Ескерту. 2-тарау 10-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2014 N 229-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
11-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық холдингтің
функциялары
1. Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық холдингтің функциялары:
1) денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға қатысу;
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) медициналық көмектің барлық түрін көрсету;
4) инновациялық медициналық технологияларды байқаудан өткізу, оларды Қазақстан
Республикасының медициналық ұйымдарына және денсаулық сақтау саласындағы білім беру
ұйымдарына енгізу және трансферттеу;
5) дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға
клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық зерттеулер жүргізуге қатысу;
6) стандарттарды әзірлеуге және оларды денсаулық сақтау ұйымдарына енгізуге
қатысу;
7) консалтингтік, ақпараттық-консультациялық, электрондық және басқа да
қызметтерді көрсету;
8) денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастық;
9) денсаулық сақтау саласындағы жобаларға қатысу;
10) құрылтай құжаттарында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыру болып
табылады.
2. Денсаулық сақтау саласындағы ұлттық холдинг өзіне жүктелген функцияларды
орындау мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген
коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпия болып табылатын мәліметтерді жария
етуге қойылатын талаптарды сақтай отырып, мемлекеттік органдардан ақпарат сұратуға және
алуға құқылы.
Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тарауды 11-1-баппен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
12-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ведомствоаралық өзара
іс-қимыл
1. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру мақсатында
мемлекеттік органдар мен ұйымдар денсаулық сақтау саласындағы реттеуді жүзеге асыратын
мемлекеттік органдарға өз құзыреті шегінде көмек көрсетуге міндетті.
2. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік органдардың, халықаралық және басқа да
ұйымдардың өзара іс-қимылын қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі
жанынан мәртебесі мен өкілеттігін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын
денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі ұлттық үйлестіруші орган құрылады. Жергілікті
атқарушы органдар жанынан мәртебесі мен өкілеттігін жергілікті атқарушы органдар
айқындайтын денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі өңірлік үйлестіруші органдар құрылады.
3. Апаттар медицинасы саласындағы мемлекеттік денсаулық сақтау органдары мен
ұйымдарын үйлестіруді және олардың өзара іс-қимылын азаматтық қорғау
саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.
4. Орталық атқарушы органдар әзірлейтін, халықтың денсаулығы және денсаулық сақтау
жүйесі мәселелерін тікелей немесе жанама түрде қозғайтын нормативтік құқықтық актілер
мен нормативтік құжаттар уәкілетті органмен міндетті түрде келісілуге жатады.
5. Денсаулық сақтау саласындағы нормативтік құқықтық актілер ведомстволық
тиесілігіне қарамастан, органдар мен ұйымдардың орындауы үшін міндетті болып табылады.
6. Ведомстволық медициналық қызметтері бар мемлекеттік органдар ведомстволық
бағынысты денсаулық сақтау ұйымдарының (бөлімшелерінің) қызметі және бекітіп берілген
контингенттің денсаулық жағдайы жөніндегі ведомстволық есептіліктің денсаулық сақтауды
мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына табыс етілуін қамтамасыз етеді.
7. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
8. Денсаулық сақтаудың ақпараттық жүйелерiнiң басқа мемлекеттiк органдардың
ақпараттық жүйелерiмен ақпарат алмасу мәселелерi бойынша интеграциясы Қазақстан
Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
9. Ведомстволық медициналық қызметтері бар мемлекеттік органдар ведомстволық
медициналық ақпараттық жүйелердің техникалық параметрлерін, сондай-ақ электрондық
ақпараттық ресурстардың мазмұнын уәкілетті органмен келісуді қамтамасыз етеді.
Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV; 11.04.2014 № 189-
V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
3-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЛИЦЕНЗИЯЛАУ,
АККРЕДИТТЕУ ЖӘНЕ АТТЕСТАТТАУ 13-бап. Медициналық және фармацевтикалық қызметті,
сондай-ақ адамның ағзаларын (ағзаларының
бөліктерін) және (немесе) тіндерін, қан мен оның
компоненттерін әкелуді, әкетуді лицензиялау
Медициналық және фармацевтикалық қызмет Қазақстан Республикасының лицензиялау
туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен лицензиялануға жатады.
Туыстас емес транспланттауды жүргізу мақсатында гемопоэздік дің жасушаларын, сүйек
кемігін өткізген жағдайда, оларды, сондай-ақ диагностикалық және ғылыми мақсаттарға
арналған немесе биомедициналық зерттеулер жүргізу процесінде алынған жасушалардың,
тіндердің, биологиялық сұйықтықтар мен сөлдердің, оның ішінде адамның тіршілік әрекеті
өнімдерінің, физиологиялық және патологиялық шығындылардың, сүртінділердің,
қырындылардың, шайындылардың үлгілерін қоспағанда, адамның ағзаларын (ағзаларының
бөліктерін) және (немесе) тіндерін, қан мен оның компоненттерін Кеден одағына кірмейтін
елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының
аумағынан осы елдерге әкету уәкілетті орган беретін лицензиялар негізінде жүзеге
асырылады.
Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
13-1-бап. Денсаулық сақтау саласындағы хабарлама
Денсаулық сақтау саласындағы мынадай:
1) халықтың декреттелген топтарын гигиеналық оқыту;
2) медициналық мақсаттағы бұйымдарды көтерме саудада өткiзу;
3) медициналық техниканы көтерме саудада өткiзу;
4) медициналық мақсаттағы бұйымдарды бөлшек саудада өткiзу;
5) медициналық техниканы бөлшек саудада өткiзу;
6) биологиялық белсенді заттарға клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер
жүргізу қызметі хабарлама жасау бойынша жүзеге асырылады.
Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген қызметті жүзеге асырудың басталғаны
немесе тоқтатылғаны туралы хабарлама «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен беріледі.
Ескерту. 3-тарау 13-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгерістер енгізілді - ҚР 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
14-бапқа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
14-бап. Денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу
1. Көрсетілетін медициналық қызметтердің денсаулық сақтау саласындағы белгіленген
талаптар мен стандарттарға сәйкестігін тану мақсатында, сондай-ақ денсаулық сақтау
саласындағы мамандардың кәсіптік даярлығына бағалауды жүргізу және біліктілігінің
сәйкестігін растау үшін денсаулық сақтау субъектілері денсаулық сақтау
саласында аккредиттелуге жатады.
Жеке тұлғалар денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне тәуелсіз сараптама
жүргізу үшін аккредиттелуге жатады.
2. Аккредиттеу ерікті сипатта болады және аккредиттелетін субъектінің қаражаты
есебінен және тыйым салынбаған өзге де қаражат есебінен жүзеге асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармақтың бірінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V
Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Медициналық ұйымдарды аккредиттеу олардың қызметiнiң уәкiлеттi орган бекiтетін
аккредиттеу стандарттарына сәйкестiгiн сыртқы кешенді бағалау негізінде жүргiзiледi және
ол тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге мемлекеттік тапсырысты
орналастыру кезінде ескерiледi.
Медициналық ұйымдарды фармакологиялық және дәрілік заттарға, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға клиникалық зерттеулер жүргізу құқығына
аккредиттеу олардың қызметінің уәкілетті орган бекітетін клиникалық зерттеулер жүргізу
жөніндегі талаптарға сәйкестігін бағалау негізінде жүргізіледі.
Сынақ зертханаларын биологиялық активті заттарға, медициналық мақсаттағы
бұйымдарға клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер жүргізу құқығына аккредиттеу
олардың қызметінің уәкілетті орган бекітетін клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
зерттеулер жүргізу жөніндегі талаптарға сәйкестігін бағалау негізінде жүргізіледі.
Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасын
сараптау және бағалау жөніндегі монополиялық қызметті жүзеге асыратын сынақ
зертханаларын аккредиттеу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.
4. Денсаулық сақтау субъектілерінің қызметіне тәуелсіз сараптама жүргізуі үшін
жеке тұлғаларды аккредиттеу олардың біліктілігін кешенді бағалау негізінде жүргізіледі.
Тәуелсіз сарапшылар тарту тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
5. Аккредиттеуді уәкілетті орган не уәкілетті орган аккредиттеген ұйым жүргізеді.
6. Денсаулық сақтау субъектілерін аккредиттеуді жүзеге асыратын орган (ұйым)
денсаулық сақтау саласындағы аккредиттеу жөніндегі тиісті комиссияларды құрады және
аккредиттелген субъектілер мен тәуелсіз сарапшылардың деректер банкін қалыптастырады.
Аккредиттеу жөніндегі комиссия туралы ережені уәкілетті орган бекітеді.
Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
15-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды кәсіптік
құзыреттілігіне аттестаттау
1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық
сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары басшыларының және олардың
орынбасарларының, уәкілетті органға ведомстволық бағынысты денсаулық сақтау ұйымдары
басшыларының, олардың орынбасарларының, филиалдары басшыларының, облыстардың,
республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік
басқарудың жергілікті органдарына ведомстволық бағынысты денсаулық сақтау ұйымдары
басшыларының, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары басшыларының кәсіптік құзыреттілігінің
деңгейін айқындаудың кезең-кезеңмен жүзеге асырылатын рәсімі денсаулық сақтау
саласындағы мамандарды кәсіптік құзыреттілігіне аттестаттау (бұдан әрі – аттестаттау)
болып табылады.
2. Аттестаттауды объективті және құзыретті түрде жүзеге асыру мақсатында уәкілетті
орган, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық
сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары, сондай-ақ халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган аттестаттау комиссияларын
құрады.
3. Уәкілетті орган облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың
денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарының басшыларын және
олардың орынбасарларын, уәкілетті органға ведомстволық бағынысты ұйымдардың басшыларын,
олардың орынбасарларын, сондай-ақ филиалдарының басшыларын аттестаттауды жүргізеді.
4. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың денсаулық
сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары өздеріне ведомстволық бағынысты
денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын аттестаттауды жүргізеді.
5. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында қызметті жүзеге
асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының басшыларын аттестаттауды жүргізеді.
6. Аттестатталатын адамдар әрбір келесі үш жыл өткен сайын, бірақ тиісті лауазымға
орналасқан күннен бастап бір жылдан кейін аттестаттаудан өтеді.
Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
4-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ СТАНДАРТТАР,
ТАУАРЛАРДЫҢ (ЖҰМЫСТАРДЫҢ, КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТТЕРДІҢ)
СӘЙКЕСТІГІН РАСТАУ ЖӘНЕ ЖАРНАМА 16-бап. Денсаулық сақтау саласындағы стандарттар
1. Денсаулық сақтау саласындағы стандарттардың түрлері:
1) денсаулық сақтау ұйымдарын аккредиттеу стандарттары;
2) денсаулық сақтау саласындағы операциялық рәсімдер стандарттары;
3) медициналық және фармацевтикалық білім беру стандарттары;
4) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы стандарттар;
5) медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандарттары;
6) денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандыру стандарттары.
2. Денсаулық сақтау саласындағы стандарттар Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітіледі.
Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
17-бап. Денсаулық сақтау саласындағы тауарлардың
(жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің)
сәйкестігін растау
Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін
қызметтердің) сәйкестігін растау олардың адам өмірі мен денсаулығына қауіпсіздігін
айқындау мақсатында жүргізіледі және Қазақстан Республикасының техникалық реттеу
саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016 бастап
қолданысқа енгізіледі).
18-бап. Денсаулық сақтау саласындағы жарнама
1. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
жарнамасы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.
Тағамға биологиялық активті қоспаларды жарнамалау халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен
жүзеге асырылады.
2. Медициналық қызметтер көрсетудiң, профилактиканың, диагностиканың, емдеу мен
медициналық оңалтудың әдiстерi мен құралдарының (бұдан әрi - көрсетiлетiн қызметтердің)
дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың, тағамға
биологиялық активті қоспалардың жарнамасы дәйекті болуға, арнаулы білімсіз немесе
арнаулы құралдарды қолданбай түсініліп-танылуға, басқа да көрсетілетін қызметтермен,
дәрілік заттармен, медициналық мақсаттағы бұйымдармен және медициналық техникамен,
тағамға биологиялық активті қоспалармен салыстыруды болғызбауға, тұтынушыларды, олардың
сеніміне, оның ішінде сипаттамаларына, құрамына, тұтынушылық қасиеттеріне, құнына
(бағасына), қолданудың болжамды нәтижелеріне, зерттеулер мен сынақтар нәтижелеріне деген
сеніміне қиянат жасау арқылы жаңылыстырмауға тиіс.
3. Мыналарға:
1) Қазақстан Республикасында тіркелмеген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы, тағамға биологиялық активті қоспаларды, профилактика
құралдарын жарнамалауға;
2) дәрігердің рецептісі бойынша босатылатын дәрілік препараттардың үлгілерін
жарнама мақсатында таратуға;
3) балаларға арналған дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардан басқа,
дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың жарнамасына балаларды, олардың
бейнесі мен дауысын пайдалануға;
4) медициналық, фармацевтикалық конференцияларда, конгрестерде, симпозиумдарда
және басқа да ғылыми кеңестерде дәрілік заттарды жарнамалауды қоспағанда, қоғамдық
көлікте, дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың,
тағамға биологиялық активті қоспалардың тағайындалуына, пайдаланылуына және босатылуына
қатысы жоқ ұйымдарда олардың жарнамасын таратуға және орналастыруға;
4-1) өнеркәсіптік өнімдерге, рецептуралық бланкілерге жарнамалық ақпаратты
орналастыруға;
5) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
плакаттар, стендтер, жарықты табло, билбордтар, транспаранттар, афишалар және жарнаманы
тұрақты орналастырудың өзге де объектілері түрінде ұсынылған сыртқы (көзге көрінетін)
жарнамасын орналастыруға;
6) дәрілік заттар және медициналық мақсаттағы бұйымдар туралы анық ақпаратты
ғылыми немесе білім беру мақсатында, сондай-ақ пациенттерді хабардар ету мақсатында
ұсыну жағдайларын қоспағанда, дәрілік заттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды
тағайындауға уәкілетті медицина қызметкерлерін жарнама таратушылар ретінде пайдалануға;
7) тиiстi қызмет түрiн жүзеге асыруға лицензиясы болмаған кезде дәрiлiк заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы жарнамалауға;
7-1) тиісті қызмет түрін жүзеге асыруға арналған лицензия болмаған кезде
көрсетілетін қызметтерді жарнамалауға;
8) медициналық қызметпен айналысуға лицензиясы жоқ тұлғалардың көрсететін
қызметтерін жарнамалауға;
9) халыққа арналған жарнамада мынадай ауруларды: жыныстық жолмен берілетін
ауруларды, онкологиялық, психикалық, қауіпті инфекциялық ауруларды, АИТВ/ЖИТС-ті,
туберкулезді, қант диабетін көрсетуге;
10) жарнамада өзінің танымалдығына байланысты дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы қолдануды және (немесе) тағайындауды
көтермелеуі мүмкін ғалымдардың, денсаулық сақтау мамандарының, сондай-ақ мемлекеттік
органдардың лауазымды адамдарының ұсынымдарына сілтеме жасауға;
11) көрсетілетін қызметті, дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйым мен
медициналық техниканы, тағамға биологиялық активті қоспаны бірегей, барынша тиімді және
қауіпсіз ретінде жарнамаға беруге;
12) дәрілік препараттың қауіпсіздігі мен тиімділігі оның табиғи жолмен алынуына
байланысты деп сендіруге;
13) ұсынылатын көрсетілетін қызметтің, жарнамаланатын дәрілік препаратпен, тағамға
биологиялық активті қоспамен емдеудің тиімділігі кепілдендірілген болып табылады, затты
қолдану жанама әсерлердің дамуымен ұштаспайды деген болжам туғызуға;
14) жарнамаланатын көрсетілетін қызметтерге, дәрілік препаратқа, медициналық
мақсаттағы бұйымға және медициналық техникаға тікелей қатысы жоқ ақпаратты жарнамада
келтіруге;
15) адамның тіндеріне (тіннің бөлігіне) және (немесе) ағзаларына (ағзаларының
бөлігіне) қатысты заңсыз мәмілелер жасасу туралы ұсыныстарды жарнамалауға тыйым
салынады.
4. Алып тасталды - ҚР 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5. Медициналық қызметтердiң, профилактика, диагностика, емдеу және медициналық
оңалту әдiстерi мен құралдарының, дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың жарнамасын мерзімді баспасөз басылымдарында, өзге де бұқаралық
ақпарат құралдарында және денсаулық сақтау ұйымдарында таратуға және орналастыруға жол
беріледі.
Рецепт бойынша босатылатын, оның iшiнде құрамында есiрткi, психотроптық заттар мен
прекурсорлар бар дәрiлiк заттардың жарнамасы медицина және фармацевтика қызметкерлерiне
арналған мамандандырылған мерзімді баспасөз басылымдарында жүзеге асырылады.
5-1. Дәрілік заттардың жарнамасы толық (дәрілік затты пайдалану үшін тиісті
шектеулерді қоса алғанда) және анық мәліметтерді қамтуға тиіс, олардың болмауы дәрілік
заттарды орынсыз пайдалану немесе тұтынушы үшін қисынсыз қатерге әкеп соғуы мүмкін.
6. Жарнаманы шығаруды, тарату мен орналастыруды бақылауды уәкілетті орган мен
мемлекеттік органдар өз құзыреттері шегінде жүзеге асырады.
Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап
қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
21.04.2016 № 504-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
5-тарау. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау мен
қадағалау және дәрілік заттардың айналысы саласындағы
фармацевтикалық инспекторат
Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
19-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау
мен қадағалау
1. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалау Қазақстан
Республикасы заңнамасы талаптарының сақталуы мен орындалуын тексеруге, сондай-ақ
денсаулық сақтау саласындағы құқық бұзушылықтардың алдын алуға, жолын кесуге және оларды
жоюға бағытталған шаралар кешенін білдіреді.
2. Мемлекеттік бақылау мен қадағалау:
1) медициналық қызметтер көрсету;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы;
3) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласында жүзеге асырылады.
3. Денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттiк бақылау және қадағалау тексеру
нысанында және өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
Тексеру Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Мемлекеттік бақылаудың өзге де нысандары осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.
4. Тиісті саладағы жоғары тұрған бас мемлекеттік инспектор немесе бас мемлекеттік
санитариялық дәрігер жеке және (немесе) заңды тұлғалардың іс-әрекеттерге
(әрекетсіздікке) немесе актілерге берген арызы (шағымы) бойынша шешімдер шығарылғанға
дейін төмен тұрған бас мемлекеттік инспектордың немесе бас мемлекеттік санитариялық
дәрігердің актісінің орындалуын тоқтата тұруға, күшін жоюға не оны кері қайтарып алуға
құқылы.
5. Алып тасталды - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
6. Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде көзделген өлшемшарттардан
басқа, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға жататын объектілердің
тәуекелдер дәрежесін бағалау кезінде тексерілетін субъектінің тікелей қызметіне
байланысты мынадай сапалық көрсеткіштердің жиынтығы ескеріледі:
алдыңғы тексерулердің нәтижелері;
өндірістік бақылауды ұйымдастыру және жүргізу;
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында бастамашылық аудит
жүргізу.
Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV, 2011.01.06 N 378-
IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн
өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа
енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
20-бап. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы
мемлекеттік бақылау
1. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау Қазақстан
Республикасының медициналық қызметтер көрсету саласындағы заңнамасын бұзушылықтардың
алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге, сондай-ақ денсаулық сақтау субъектілерінің
медициналық қызметтер көрсету саласындағы нормативтік құқықтық актілерді сақтауын
бақылауға бағытталған.
2. Жеке және заңды тұлғалар көрсететін медициналық қызметтер медициналық қызметтер
көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау объектілері болып табылады.
3. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру нысанында
және өзге де бақылау нысандарында жүзеге асырылады.
Тексеру Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Мемлекеттік бақылаудың өзге де нысандары осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.
4. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын
лауазымды адамдар:
1) Қазақстан Республикасының Медициналық қызметтер көрсету саласындағы бақылау
жөніндегі бас мемлекеттік инспекторы және оның орынбасарлары;
2) медициналық қызметтер көрсету саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік
инспекторлар;
3) облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың медициналық
қызметтер көрсету саласындағы бақылау жөніндегі бас мемлекеттік инспекторлары, олардың
орынбасарлары;
4) облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың медициналық
қызметтер көрсету саласындағы бақылау жөніндегі мемлекеттік инспекторлары болып
табылады.
5. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын
мемлекеттік органдар мен медициналық ұйымдар басшылары лауазымдарына Қазақстан
Республикасының жоғары медициналық білімі бар азаматтары тағайындалады.
6. Қазақстан Республикасының Медициналық қызметтер көрсету саласындағы бақылау
жөніндегі бас мемлекеттік инспекторы тексеру нәтижесі негізінде облыстардың,
республикалық маңызы бар қаланың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік
басқарудың жергілікті органының басшысына нұсқама беруге құқылы.
7. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын
лауазымды адамдар:
1) денсаулық сақтау субъектілеріне Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
туралы заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама беруге;
2) денсаулық сақтау субъектісінен халыққа медициналық көмек көрсету мәселелері
бойынша қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;
3) медициналық қызметтер көрсету саласында бақылауды жүргізу үшін қажетті
құжаттардан көшірмелер түсіруге;
4) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
аккредиттелу туралы куәліктің қолданылуын алты айға дейінгі мерзімге тоқтата тұруға және
одан айыруға бастамашылық жасауға;
5) өз құзыретінің шегінде әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға және
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау туралы заңнамасын бұзғандығы үшін әкімшілік
жаза қолдануға;
РҚАО-ның ескертпесі!
7-тармақты 5-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
6) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
медициналық қызметке арналған лицензияның қолданылуын тоқтата тұруға бастамашылық
жасауға;
7) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
медициналық қызметке арналған лицензиядан айыруға бастамашылық жасауға;
8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен маман сертификатының
қолданылуын тоқтата тұруға және одан айыруға бастамашылық жасауға;
9) жеке және заңды тұлғалар заңды талаптарды немесе уәкілетті органның лауазымды
адамдары берген нұсқамаларды, қаулыларды орындамаған немесе тиісінше орындамаған кезде
сотқа жүгінуге;
10) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның қызметін немесе қызметінің жекелеген түрлерін
тоқтата тұру жөнінде шаралар қабылдауға құқылы.
8. Медициналық қызметтер көрсету саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын
лауазымды адамдар шығарған шешімдер денсаулық сақтау субъектілерінің орындауы үшін
міндетті және оған жоғары тұрған органға және (немесе) сот тәртібімен шағым жасалуы
мүмкін.
Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 №
376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
21-бап. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық
бақылау және қадағалау
1. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау Қазақстан
Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
заңнамасын бұзушылықтардың алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге, сондай-ақ
халықтың денсаулығы мен мекендеу ортасын және өнімнің, процестердің, көрсетілетін
қызметтердің қауіпсіздігін сақтау мақсатында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің, гигиеналық нормативтер мен
техникалық регламенттердің сақталуын бақылауға бағытталады.
2. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган Кеден одағының кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік шекарасында инфекциялық және паразиттік аурулардың енуі мен таралуын
санитариялық-карантиндік бақылауды жүзеге асыру және Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік шекарасы мен аумағын санитариялық қорғауды қамтамасыз ету тәртібін
айқындайды.
3. Жеке және заңды тұлғалар, ғимараттар, құрылыстар, өнім, жабдық, көлік
құралдары, топырақ, су, ауа, тамақ өнімдері және қызметі, пайдаланылуы, тұтынылуы,
қолданылуы мен іске қосылуы адамның денсаулық жағдайы мен қоршаған ортаға зиян келтіруі
мүмкін өзге де объектілер мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және
қадағалау объектілері болып табылады.
Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау объектілері
(эпидемиялық маңызы бар объектілер) екі топқа бөлінеді:
1) эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілер;
2) эпидемиялық маңыздылығы болмашы объектілер.
Эпидемиялық маңызы бар объектілерді топтарға бөлу тәуекелдерді бағалау жүйесі
негізінде жүзеге асырылады.
Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жататын өнім
мен эпидемиялық маңызы бар объектілердің тізбесін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген
топтар бойынша бөле отырып, өз құзыреті шегінде кәсіпкерлік жөніндегі және қоршаған
ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органдармен келісу бойынша бекітеді.
4. Мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау тексеру
нысанында және өзге де нысандарда жүзеге асырылады.
Тексеру Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерге қатысты тексерулер Қазақстан
Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес, тәуекелдерді бағалау жүйесіне негізделген
мерзімділікпен ерекше тәртіппен жүзеге асырылады.
Эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілер халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәуекелдерді басқаруды бағалау
жүйесіне сәйкес ерекше тәртіппен жүргізілетін тексерулерден босатылады.
Эпидемиялық маңыздылығы болмашы объектілерге қатысты жоспардан тыс тексерулер ғана
жүргізіледі.
Мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық бақылаудың өзге де нысандары, мынадай:
1) егер бару объектінің (субъектінің) орналасқан жеріндегі құқықтық статистика
және арнайы есепке алу жөніндегі уәкілетті органды барғанға дейін бір тәулік бұрын
міндетті түрде хабардар ете отырып, рұқсат беру құжаттарын алумен байланысты болған;
2) жеке тұлғалардың инфекциялық және паразиттік
аурулары, тамақтан улануы (үйдегі ауру ошағы) жағдайларында, санитариялық-эпидемияға
қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды ұйымдастыру және жүргізу үшін
мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық бақылау жүргізу кезіндегі;
3) егер бару өнім қауіпсіздігінің мониторингін жүзеге асыру үшін өнімді іріктеумен
байланысты болған жағдайларды қоспағанда, бақылау объектілеріне (субъектілеріне) барусыз
қажеттілік және жеткіліктілік қағидатына сәйкес жүргізіледі.
5. Өнім қауіпсіздігінің мониторингі мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық
бақылаудың өзге нысаны болып табылады және:
1) камералдық бақылау жүргізу;
2) өнімді іріктеу және оған санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу арқылы
жүзеге асырылады.
6. Камералдық бақылау сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар туралы, өнімге
сынақ жүргізуге, оның сәйкестігін растауға немесе өнім сәйкестігі туралы декларацияны
тіркеуге, сәйкестікті растау нәтижелерін тануға жүгінген өтініш берушілер туралы, сынақ
нәтижелері туралы, сондай-ақ кеден органдары, техникалық реттеу саласындағы уәкілетті
орган халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламатталығы саласындағы мемлекеттік
органға табыс ететін өнімдер сәйкестігінің дәлелдемелері ретінде табыс еткен өзге де
құжаттарда қамтылған мәліметтерді зерттеу мен талдау негізінде жүзеге асырылады.
Сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар, сәйкестікті растау жөніндегі органдар,
сынақ зертханалары (орталықтар), өнімнің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына
сәйкестігін декларациялайтын жеке кәсіпкерлік субъектілері камералдық бақылау
объектілері болып табылады.
Камералдық бақылауды жүзеге асыру үшін қажетті мәліметтердің тізбесін, сондай-ақ
кеден органдарының, техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органның, сәйкестікті растау
жөніндегі органдардың және сынақ зертханаларының (орталықтардың) оларды табыс ету
тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган айқындайды.
7. Сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар туралы, олар әкелетін өнім және
әкелінетін өнімнің сәйкестігін растау жөніндегі құжаттар туралы мәліметтерді кеден
органдары табыс етеді.
Өнімге сынақ жүргізуге, оның сәйкестігін растауға немесе өнім сәйкестігі туралы
декларацияны тіркеуге, сәйкестікті растау нәтижелерін тануға жүгінген өтініш берушілер
туралы, сынақ нәтижелері, сондай-ақ өнім сәйкестігінің дәлелдемелері ретінде табыс
етілген өзге де құжаттарда қамтылған мәліметтерді техникалық реттеу саласындағы
уәкілетті орган, сәйкестікті растау жөніндегі органдар және сынақ зертханалары
(орталықтар) табыс етеді.
8. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган камералдық бақылаудың нәтижелері бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің, гигиеналық нормативтер мен
техникалық регламенттер талаптарының бұзылуы анықталған кезде, оның ішінде әкелінген
өнім мен әкелінген өнімге сәйкестікті растау жөнінде берілген, тіркелген, танылған
құжаттар арасындағы мәліметтерді салыстырып талдау негізінде камералдық бақылау
субъектілеріне қатысты мынадай шараларды қолданады:
1) сыртқы экономикалық қызметке қатысушылардың және Қазақстан Республикасының
аумағына өнімді әкелумен және (немесе) өткізумен айналысатын, өнімнің Қазақстан
Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігін декларациялайтын жеке кәсіпкерлік
субъектілерінің атына халықтың санитариялық-эпдемиологиялық саламаттылығы саласындағы
нормативтік құқықтық актілердің, гигиеналық нормативтер мен техникалық регламенттердің
талаптарын бұзушылықты жою тәртібін міндетті түрде түсіндіре отырып, оны жою туралы
нұсқама жібереді;
2) техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органның атына Қазақстан
Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасы талаптарының бұзылу фактілерін
көрсете отырып, ақпарат жібереді.
9. Өнімді іріктеу және оған санитариялық-эпидемиологиялық сараптама халықтың
санитариялық-эпдемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің,
гигиеналық нормативтер мен техникалық регламенттердің талаптарын бұзушылықтарды анықтау
және олардың алдын алу үшін жүргізіледі.
Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы жүргізу үшін өнімді іріктеуді халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның лауазымды
адамдары жүргізеді және ол өнімді сатып алу фактісін растайтын құжатпен куәландырылады.
Адам өміріне, денсаулығына және оның мекендеу ортасына қауіпті өнім анықталып,
соларға қатысты Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес объектілерді
жоспардан тыс тексеру жүргізілетін жағдайларды қоспағанда, халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган санитариялық-
эпидемиологиялық сараптама нәтижелері бойынша Қазақстан Республикасы заңнамасының
талаптарына сәйкес келмейтін өнім анықталған кезде осы баптың 8-тармағында көрсетілген
шараларды қолданады.
10. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік
құқықтық актілердің, гигиеналық нормативтер мен техникалық регламенттердің талаптарын
бұзушылықты жою туралы нұсқамалардың орындалуын бақылауды Қазақстан
Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жоспардан тыс тексеруді жүргізу кезінде
жүзеге асырады.
11. Мыналар:
1) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігері мен оның
орынбасарлары, тиісті аумақтардағы және көліктегі бас мемлекеттік санитариялық
дәрігерлер, олардың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
мемлекеттік органның басшысы айқындайтын орынбасарлары;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
органның басшылары, олардың орынбасарлары мен мамандары;
3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
органның тиісті аумақтардағы және көліктегі аумақтық бөлімшелерінің басшылары, олардың
орынбасарлары мен мамандары;
4) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің, ұлттық қауіпсіздік және ішкі
істер органдарының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
қызметті жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерінің басшылары мен мамандары осы Кодекске
сәйкес мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды және қадағалауды жүзеге
асыруға уәкілеттік берілген санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің лауазымды адамдары
болып табылады.
12. Осы Кодекске сәйкес мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды және
қадағалауды жүзеге асыруға уәкілеттік берілген санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің
лауазымды адамдарының:
1) халықтың пайдалануы мен қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де
қызметте пайдалану мен қолдануға арналған өнімді:
санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға және техникалық регламенттердің
талаптарына сәйкес келмеген;
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті орган
беретін, қауіпсіздікті куәландыратын құжат болмаған;
санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды болмаған (мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық бақылауға жататын объектіні, көлік құралын пайдалану немесе қолдану
кезінде);
жалған өнім анықталған;
жарамдылық және (немесе) сақтау мерзімі белгіленбеген, жарамдылық және (немесе)
сақтау мерзімі өткен;
жәндіктер, кеміргіштер және олардың сол өнімде болған іздері анықталған;
инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың
пайда болу және таралу қаупі төнгенде, оның ішінде санитариялық-эпидемиологиялық
сараптаманың нәтижелері бойынша ол халықтың денсаулығы мен мекендеу ортасы үшін қауіпті
деп танылған кезде Қазақстан Республикасының аумағына, оның ішінде эпидемиялық маңызы
бар объектілерге әкелуге, онда қолдануға және өткізуге тыйым салуға;
2) халықтың пайдалануына, қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де
қызметте пайдалануға, қолдануға арналған өнімді:
өндіріс объектілері мен технологиялары санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға
және техникалық регламенттердің талаптарына сәйкес келмеген;
өндіріс объектісіне санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды болмаған;
өнімдерді өндірудің технологиялық процесін сақтау үшін қажетті өндірістік және
технологиялық жабдық, аппаратура, мүкәммал болмаған;
халық үшін қауіп төндіретін, өндіріске алғаш рет енгізілетін және бұрын
пайдаланылмаған заттар мен олардың негізінде дайындалатын материалдар мен препараттардың
мемлекеттік тіркеуі болмаған;
жаңа өнімге, технологияға, жабдыққа санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды
болмаған;
тыйым салынған тағамдық қоспалар, ингредиенттер мен шикізаттар пайдаланылған;
инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес аурулар мен уланулардың
пайда болу және таралу қаупі төнген;
мал шаруашылығы өнімін өндіру объектісінде ветеринариялық-сантитариялық қорытынды
болмаған кезде өндіруге тыйым салуға;
3) балалар тағамы өнімдерін, тамаққа тағамдық және биологиялық активті қоспаларды,
генетикалық түрлендірілген объектілерді, сумен және тамақ өнімдерімен жанасатын
материалдар мен бұйымдарды, химиялық заттарды, адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнім
мен заттың жекелеген түрлерін қолдануға тыйым салуға немесе қолдануды тоқтата тұруға;
4) Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы заңнамасын бұзу фактілерін қарау үшін жеке, лауазымды және заңды тұлғаларды
санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарына шақыртуға;
5) халықтың декреттелген топтарына жататын, инфекциялық және паразиттік
аурулардың көздері болып табылатын, сондай-ақ міндетті медициналық қарап-тексеруден
уақтылы өтпеген адамдарды зертханалық зерттеу нәтижесін және толық санация мен міндетті
медициналық
қарап-тексеруден өткенін растайтын маман қорытындысын алғанға дейін жұмыстан уақытша
шеттету туралы қаулылар шығаруға;
6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган айқындайтын тәртіппен жекелеген объектілерде шектеу іс-шараларын, оның ішінде
карантин белгілеуге;
7) инфекциялық және паразиттік ауруларды таратудың ықтимал көздері болып
табылатын, сондай-ақ инфекциялық науқастармен араласып жүрген адамдарды толық санацияны
растайтын зертханалық зерттеп-қарау нәтижелері алынғанға дейін жұмыстан шеттете отырып,
медициналық зерттеп-қарауға жіберуге;
8) инфекциялық және паразиттік аурулардың көздері болып табылатын адамдарды
көрсетілімдер бойынша ауруханаға жатқызуға жіберуге;
9) халыққа міндетті түрде вакцина егуді, үй-жайларда және көлік құралдарында,
аумақтарда, инфекциялық және паразиттік аурулар ошақтарында профилактикалық және ошақтық
дезинфекция, дезинсекция мен дератизация жүргізуді талап етуге;
10) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік
құқықтық актілерді және гигиеналық нормативтерді бұзушылықтар жойылғанға дейін жекелеген
жұмыс түрлерін, жұмыс істеп тұрған, салынып жатқан немесе реконструкцияланып жатқан
объектілерді пайдалануды Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық
туралы кодексіне сәйкес тоқтата тұруға;
11) адамдардың өмірі мен денсаулығы үшін қауіпті деп танылған жағдайда шикізаттың,
өнімнің, химиялық заттардың, технологиялық жабдықтардың, тетіктердің, процестердің,
құрал-саймандардың жаңа түрлерін өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салуға;
12) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізу үшін сараптама объектісінің
қоршаған орта мен халық денсаулығына әсерін бағалауды зерделеуге қажетті материалдарды
сұратуға, сондай-ақ осы өнімнің құнын өтеместен, сараптама жүргізуге жеткілікті және
оған қажетті көлемнен аспайтын мөлшерде өнімнің сынамасын алуға және үлгілерін іріктеуді
жүргізуге;
13) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мәселелерін қозғайтын
құқықтық актілерді Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы заңнамасына сәйкес келтіру туралы талап қоюға;
14) Қазақстан Республикасының аумағында халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы радиациялық бақылауды жүзеге асыруға;
15) санитариялық-қорғаныш аймақтарын белгілеуге және олардың көлемдерін өзгертуге;
16) дезинфекция, дезинсекция, дератизация құралдарының және тамаққа биологиялық
активті қоспалардың енгізілуі мен практикада қолданылуын бақылауға;
17) жеке және заңды тұлғалар заңды талаптарды немесе санитариялық-эпидемиологиялық
қызметтің лауазымды адамдары берген нұсқамаларды, қаулыларды орындамаған немесе тиісінше
орындамаған кезде сотқа жүгінуге;
18) Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес
санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы медициналық қызметке берiлген лицензияның
қолданылуын тоқтата тұруға;
19) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган белгілейтін жағдайларды қоспағанда, йодталмаған тұзды өткізуге тыйым салуға;
20) халықтың инфекциялық және паразиттік аурулары, уланулары кезінде санитариялық-
эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды жүзеге асыруға денсаулық
сақтау ұйымдарының мамандарын тартуға құқығы бар.
13. Санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің лауазымды адамдары мемлекеттік
санитариялық-эпидемиологиялық бақылау және қадағалау нәтижелері бойынша шешім қабылдау
үшін Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы заңнамасы талаптарының анықталған бұзушылықтарына қарай мынадай
актілер шығарады:
1) санитариялық-эпидемиологиялық зерттеп-қарау актісі – мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адам объектінің
Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкестігін тексеру нәтижелері бойынша беретін
құжат;
2) Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы заңнамасының талаптарын бұзушылықтарды жою
туралы нұсқама;
3) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің мемлекеттік
санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдарының басшыларына тәртіптік
жаза қолдану туралы қаулысы;
4) бас мемлекеттік санитариялық дәрігерлердің:
санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-
шараларды жүргізу;
жеке тұлғаларды жұмыстан уақытша шеттету;
халықтың пайдалануы мен қолдануына, сондай-ақ кәсіпкерлік және (немесе) өзге де
қызметте пайдалану мен қолдануға арналған өнімді әкелуге, өндіруге, қолдануға және
өткізуге тыйым салу;
адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіпті деп танылған жағдайда шикізаттың,
өнімнің, химиялық заттардың, технологиялық жабдықтардың, тетіктердің, процестердің,
құрал-саймандардың жаңа түрлерін өндіруге, қолдануға және өткізуге тыйым салу;
Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес дара
кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның қызметін немесе жекелеген қызмет түрлерін тоқтата тұру
туралы қаулылары.
14. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдарының
басшылары лауазымына санитариялық-эпидемиологиялық бейіндегі жоғары медициналық білімі
бар Қазақстан Республикасының азаматтары тағайындалады.
Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап
қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 21.04.2016 № 504-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
21-1-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы рұқсаттар және
хабарламалар
1. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
мынадай рұқсат беру құжаттарын беруді жүзеге асырады:
1) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық бақылауға және қадағалауға жататын,
эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерді салу, реконструкциялау және кеңейту
жобаларына, қалалық және ауылдық елді мекендердің құрылыс салу бас жоспарларының,
курорттық аймақтар жобаларына және егжей-тегжейлі жоспарлау жоспарларына санитариялық-
эпидемиологиялық қорытынды;
2) эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектінің халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге және
гигиеналық нормативтерге сәйкестігі (сәйкес еместігі) туралы санитариялық-
эпидемиологиялық қорытынды;
3) тамақ өнімінің жарамдылық мерзімдерін және оны сақтау шарттарын келісу туралы
санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды;
4) балалар тағамы өнімдерін, тамаққа тағамдық және биологиялық активті қоспаларды,
генетикалық түрлендірілген объектілерді, бояғыштарды, дезинфекциялау, дезинсекциялау
және дератизациялау құралдарын, сумен және тамақ өнімдерімен жанасатын материалдар мен
бұйымдарды, химиялық заттарды, адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнім мен заттың
жекелеген түрлерін мемлекеттік тіркеу немесе қайта тіркеу туралы куәлік;
5) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
6) патогендіктің I-IV тобындағы микроорганизмдермен және гельминттермен жұмыс
істеуге рұқсат;
7) алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
2. Объектінің халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
нормативтік құқықтық актілерге және гигиеналық нормативтерге сәйкестігі туралы
санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысыз эпидемиялық маңыздылығы жоғары объектілерді
пайдалануға тыйым салынады.
3. Эпидемиялық маңыздылығы болмашы объектілердің қызметі (пайдаланылуы) объектіге
санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды алынбай жүзеге асырылады.
Жеке және заңды тұлғалар «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен эпидемиялық маңыздылығы болмашы объект
қызметі (пайдаланылуы) басталғаны және тоқтатылғаны туралы халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды хабардар етуге міндетті.
Бұл ретте жеке және заңды тұлғалар эпидемиялық маңыздылығы болмашы объектілердің
қызметі (пайдаланылуы) басталғанға дейін объектіні халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің және
гигиеналық нормативтердің талаптарына сәйкес келтіруге міндетті.
Ескерту. 5-тарау 21-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 29.03.2016 № 479-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
22-бап. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканың айналымы саласындағы
мемлекеттік бақылау
1. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының дәрiлiк заттардың,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналымы саласындағы
заңнамасын бұзушылықтардың алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге, сондай-ақ
Қазақстан Республикасында дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың айналымын регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің
сақталуын бақылауға бағытталған.
2. Фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар дәрiлiк
заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы
саласындағы мемлекеттік бақылау объектілері болып табылады.
3. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы мемлекеттік бақылау тексеру нысанында және өзге де нысандарда
жүзеге асырылады.
Тексеру Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
Бақылаудың өзге де нысандары осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.
4. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар:
1) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік фармацевтика инспекторы және оның
орынбасарлары;
2) мемлекеттік фармацевтика инспекторлары;
3) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың бас мемлекеттік
фармацевтика инспекторлары және олардың орынбасарлары;
4) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың мемлекеттік
фармацевтика инспекторлары болып табылады.
5. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар жоғары
фармацевтикалық білімі бар Қазақстан Республикасының азаматтары болуға тиіс.
6. Уәкілетті органның лауазымды адамдарының:
1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес дәрілік заттардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың үлгілерін алып қоюға;
2) жарамсыз болған, қолдан жасалған, жарамдылық мерзімі өткен және Қазақстан
Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін
басқа да дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге, онда өндіруге, дайындауға, сақтауға,
қолдануға және өткізуге тыйым салуға;
3) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалар беруге;
4) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
фармацевтикалық қызметке арналған лицензияның қолданысын алты айға дейінгі мерзімге
тоқтата тұруға;
5) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес
фармацевтикалық қызметке арналған лицензиядан айыруға бастамашылық жасауға;
6) заңды талаптарды немесе уәкілетті органның лауазымды адамдары берген
нұсқамаларды, қаулыларды жеке және заңды тұлғалар орындамаған немесе тиісінше
орындамаған кезде сотқа жүгінуге;
7) Қазақстан Республикасының заңнамасы талаптарының сақталуы тұрғысынан дәрiлiк
заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы
саласындағы объектiлерге баруға;
8) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналымы саласындағы субъектілерден дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканың айналымы мәселелері бойынша ақпарат, есептеме алуға құқығы
бар.
Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс
енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік
он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
22-1-бап. Дәрілік заттардың айналысы саласындағы
фармацевтикалық инспекторат
1. Дәрілік заттардың айналысы саласындағы фармацевтикалық инспекторат
фармацевтикалық инспекцияны жүзеге асырады.
2. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы субъектінің өзіне тиесілі объектіге фармацевтикалық инспекция
жүргізу туралы уәкілетті органға келіп түскен өтініші фармацевтикалық инспекцияны бастау
үшін негіз болып табылады.
3. Объектінің тиісті фармацевтикалық практика талаптарына сәйкестігі туралы
сертификаттың қолданылу кезеңінде фармацевтикалық инспекциялар үш жылда бір реттен
сиретпей жүзеге асырылады.
4. Фармацевтикалық инспекцияға тиісті дәріханалық практика (GPP) талаптарына
сәйкестігі бойынша дәріханалар, тиісті дистрибьюторлық практика (GDP) талаптарына
сәйкестігі бойынша дәріханалық қоймалар, тиісті өндірістік практика (GMP) талаптарына
сәйкестігі бойынша дәрілік заттарды өндіру жөніндегі ұйымдар, тиісті зертханалық
практика (GLP) талаптарына сәйкестігі бойынша клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
сынақтарды жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары, тиісті клиникалық практика (GCP)
талаптарына сәйкестігі бойынша клиникалық зерттеулерді жүзеге асыратын денсаулық сақтау
ұйымдары жатады.
5. Тиісті фармацевтикалық практикалардың талаптарына сәйкестігі бойынша
фармацевтикалық инспекцияларды жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 5-тарау 22-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
6-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІН ҚАРЖЫЛАНДЫРУ
23-бап. Денсаулық сақтау жүйесін қаржылық
қамтамасыз ету көздері
1. Денсаулық сақтау жүйесін қаржылық қамтамасыз ету көздері:
1) бюджет қаражаты;
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 1-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
2) ерікті медициналық сақтандыру қаражаты;
3) ақылы қызметтер көрсетуден алынған қаражат;
3-1) жеке және заңды тұлғалардан ерікті қайырмалдықтар ретінде түскен қаражат;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де көздер болып
табылады.
2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде көрсетілетін
медициналық қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру мен шығындарды
жоспарлау әдістемесін уәкілетті орган айқындайды.
3. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған
шығындарды қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 23-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
24-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемін көрсететін денсаулық сақтау субъектілерін
қаржыландыру нысандары
Ескерту. 24-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсететін денсаулық сақтау
субъектілерін қаржыландыру:
1) мемлекеттік медициналық мекемелер үшін - жеке-дара қаржыландыру жоспары
бойынша;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
2) мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, денсаулық сақтау субъектілері үшін -
бюджеттік бағдарламалардың әкімшілерімен шарт негізінде жүзеге асырылады.
Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
25-бап. Денсаулық сақтау жүйесін қаржылық қамтамасыз ету
көздерін пайдалану
1. Денсаулық сақтау жүйесінің қаржы қаражаттары:
1) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету
жөніндегі шығындарды өтеуге;
2) алып тасталды - ҚР 03.07.2013 № 124-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан
кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
3) денсаулық сақтау ұйымдарын материалдық-техникалық жағынан жарақтандыруға;
4) дәрілік заттарды, орфандық препараттарды, қан мен оның компоненттерін,
вакциналарды және басқа да иммундық-биологиялық препараттарды, сондай-ақ медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сатып алуға;
5) инфекциялық аурулардың көріністері мен эпидемияларын жоюға;
6) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлауға, олардың бiлiктiлiгiн
арттыруға және оларды қайта даярлауға;
7) медицина ғылымының жетістіктерін дамытуға және енгізуге;
8) Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де шығыстарға
бағытталады.
2. Денсаулық сақтау субъектілерінің шығындарын бюджет қаражаты есебінен өтеу
тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
3. Шығындарды өтеу көрсетілген медициналық көмектің сапасы мен көлеміне уәкілетті
орган жүзеге асыратын бақылау нәтижелері ескеріле отырып жүргізіледі.
Ескерту. 25-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N
239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
7-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ АҚПАРАТТАНДЫРУ
26-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандырудың
объектілері мен субъектілері
1. Денсаулық сақтаудың электрондық ақпараттық ресурстары, ақпараттық жүйелері мен
электрондық қызметтер көрсетуі денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандырудың
объектілері болып табылады.
2. Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандыру саласындағы қызметті жүзеге
асыратын немесе құқықтық қатынастарға түсетін мемлекеттік органдар, жеке және заңды
тұлғалар денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандырудың субъектілері болып табылады.
3. Денсаулық сақтау саласының ақпараттандыру саласындағы қызмет "электрондық
үкімет" шеңберінде денсаулық сақтау саласының ақпараттық және коммуникациялық
инфрақұрылымын дамытуды, жеке және заңды тұлғаларды медициналық-статистикалық ақпаратпен
қамтамасыз етуді, сондай-ақ өзге де электрондық қызметтер ұсынуды қамтиды.
27-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандырудың
қағидаттары
Денсаулық сақтау саласындағы ақпараттандыру мынадай:
1) басқарудың барлық деңгейлеріндегі әкімшілік процестерді стандарттау мен
ресмилендіру, денсаулық сақтауды басқарудың бірыңғай саясатын әзірлеу мен іске асыру;
2) денсаулық сақтау және ақпараттандыру саласындағы халықаралық стандарттарды
кеңінен пайдалану;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қолжетімділігі шектелген
электрондық ақпараттық ресурстарды қоспағанда, денсаулық сақтау органдары мен
ұйымдарының қызметі туралы ақпаратты қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарға еркін
қолжетімділікті қамтамасыз ету;
4) жариялы таратылуының міндетті сипаты белгіленген электрондық ақпараттық
ресурстарды берудің уақтылығы, оның объективтілігі, толықтығы және дәйектілігі;
5) денсаулық сақтаудың электрондық ақпараттық ресурстарының сақталуы мен
құпиялылығын қамтамасыз ету;
6) жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерін қамтитын электрондық
ақпараттық ресурстардың құпиялылығын және пациенттің өз дербес деректеріне қол жеткiзуiн
қамтамасыз ету;
7) медициналық ақпараттың пациентпен ілесе жүруін қамтамасыз ету қағидаттарына
негізделеді.
Ескерту. 27-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.05.2013 № 95-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейiн алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 24.11.2015 № 419-
V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
28-бап. Жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерін
қорғауды қамтамасыз ету
1. Жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерін қамтитын электрондық
ақпараттық ресурстар құпиялы электрондық ақпараттық ресурстар санатына жатады, олардың
жиналуы, өңделуі жинау мақсаттарымен шектеледі.
2. Егер осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше
белгіленбесе, жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерін қамтитын электрондық
ақпараттық ресурстарды қалыптастыру үшін дербес деректерді жинау, өңдеу жеке тұлғаның
(пациенттің) немесе оның заңды өкілінің келiсiмімен жүзеге асырылады.
3. Жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерін қамтитын электрондық
ақпараттық ресурстарды алған ақпараттық жүйелердiң меншiк иелерi немесе иелерi оларды
қорғау жөнiнде шаралар қолдануға мiндеттi. Мұндай мiндет жеке тұлғалардың
(пациенттердің) дербес деректерiн қамтитын электрондық ақпараттық ресурстар алынған
кезден бастап оларды жойып жiбергенге дейін не иесіздендiргенге дейiн немесе осы дербес
деректер өзiне қатысты адамнан оларды жария етуге келiсiм алынғанға дейiн туындайды.
4. Жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерiн қамтитын электрондық
ақпараттық ресурстарды мүлiктiк және (немесе) моральдық зиян келтiру, Қазақстан
Республикасының заңдарында кепiлдiк берiлген құқықтар мен бостандықтарды iске асыруды
шектеу мақсатында пайдалануға жол берiлмейдi.
5. Медицина қызметкерлеріне осы Кодекстің 37-бабының 1), 2), 3), 4), 5), 7) және
8) тармақшаларында көзделген медициналық қызметті жүзеге асыру үшін жеке тұлғалардың
(пациенттердің) дербес деректерiн қамтитын электрондық ақпараттық ресурстарға рұқсат
беріледі.
Ескерту. 28-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.05.2013 № 95-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейiн алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен; өзгеріс
енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік
он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
8-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ
29-бап. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық
ынтымақтастықтың басымдықтары мен бағыттары
1. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басымдықтары:
1) Қазақстан Республикасының және оның азаматтарының денсаулық сақтау саласындағы
мүдделерін қорғау;
2) Қазақстан Республикасының эпидемиологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
3) денсаулық сақтау саласындағы мәселелерді мемлекетаралық деңгейде шешу үшін
халықаралық құқықтың нормалары мен қағидаттарын қолдану;
4) саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды қалыптастыру болып табылады.
2. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың бағыттары:
1) денсаулық сақтау саласындағы халықаралық бастамаларға қатысу;
2) денсаулық сақтау саласындағы техникалық көмекті мемлекетаралық деңгейде тарту
және көрсету;
3) Қазақстан Республикасының азаматтарын шетелге емделуге жіберу және шетелдік
азаматтарға медициналық көмек көрсету;
4) халықаралық инновациялық технологияларды енгізу және денсаулық сақтау жүйесін
жаңғырту;
5) әлемдік медицина ғылымына интеграциялану;
6) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің ақпараттық және зияткерлік
ресурстарға қол жеткізуін қамтамасыз ету;
7) денсаулық сақтау саласындағы кадрларды даярлау, олардың бiлiктiлiгiн арттыру
және оларды қайта даярлау саласындағы мемлекетаралық өзара iс-қимыл;
8) төтенше жағдайлар туындаған кезде денсаулық сақтау саласында халықаралық көмек
көрсету;
9) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласында ақпарат, технология алмасу және фармацевтикалық және медициналық
өнімнің қауіпсіздігі мен сапасына қойылатын талаптарды үйлестіру;
10) шекараларды санитариялық қорғау, әкелінетін өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз
ету болып табылады.
Ескерту. 29-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
30-бап. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық
ынтымақтастықтың экономикалық және құқықтық
негіздері
1. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық негізін:
1) халықаралық ұйымдарға берілетін міндетті және ерікті жарналар;
2) халықаралық жобалар мен іс-шараларды қаржыландыруға қатысу;
3) гранттарды тарту мен пайдалану;
4) жасалған халықаралық шарттарға сәйкес қаржыландыру құрайды.
2. Денсаулық сақтау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың құқықтық
негізі халықаралық шарттар мен келісімдер болып табылады.
ЕРЕКШЕ БӨЛІМ
2-БӨЛІМ. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
9-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ ЖҮЙЕСІ ЖӘНЕ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕКТІ ҰЙЫМДАСТЫРУ
31-бап. Денсаулық сақтау жүйесінің құрылымы
1. Денсаулық сақтау жүйесі мемлекеттік және мемлекеттік емес денсаулық сақтау
секторларынан тұрады.
2. Мемлекеттік денсаулық сақтау секторы денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік
органдардан, мемлекеттік меншік құқығына негізделген денсаулық сақтау ұйымдарынан
тұрады.
3. Мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторы жеке меншік құқығына негізделген
денсаулық сақтау ұйымдарынан, сондай-ақ жекеше медициналық практикамен және
фармацевтикалық қызметпен айналысатын жеке тұлғалардан тұрады.
Мемлекеттік емес денсаулық сақтау секторында емдеуге тыйым салынатын аурулар
тізбесін уәкілетті орган айқындайды.
32-бап. Денсаулық сақтау субъектілері
1. Денсаулық сақтау ұйымдары, сондай-ақ жекеше медициналық практикамен және
фармацевтикалық қызметпен айналысатын жеке тұлғалар денсаулық сақтау субъектілері болып
табылады.
2. Денсаулық сақтау жүйесінде мынадай денсаулық сақтау ұйымдары:
1) амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдар;
2) стационарлық көмек көрсететін ұйымдар;
3) жедел медициналық көмек және санитариялық авиация ұйымдары;
4) апаттар медицинасы ұйымдары;
5) қалпына келтіру емі және медициналық оңалту ұйымдары;
6) паллиативтік көмек және мейірбике күтімін көрсететін ұйымдар;
7) қан қызметі саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұйымдар;
8) сот медицинасы және патологиялық анатомия саласындағы қызметті жүзеге асыратын
ұйымдар;
9) фармацевтикалық қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары;
10) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары;
11) денсаулық сақтау саласындағы ғылыми ұйымдар;
12) денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдары;
13) саламатты өмір салтын, дұрыс тамақтануды қалыптастыру саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары;
14) АИТВ/ЖИТС профилактикасы саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау
ұйымдары;
14-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2014 N 229-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
15) ұлттық холдингтер;
16) денсаулық сақтау саласындағы мамандардың кәсіби даярлығын бағалауды және
біліктілігінің сәйкестігін растауды жүзеге асыратын ұйымдар;
17) туғаннан бастап үш жасқа дейiнгi жетiм балаларға, ата-анасының қамқорлығынсыз
қалған балаларға, туғаннан бастап төрт жасқа дейiнгi, психикасының және дене бiтiмiнiң
дамуында кемiстiгi бар балаларға арналған, баладан бас тарту қаупі бар отбасыларды
психологиялық-педагогикалық қолдауды жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары жұмыс
істейді.
3. Уәкілетті орган:
1) денсаулық сақтау ұйымдарының номенклатурасын және олардың
қызметі туралы ережелерді;
2) денсаулық сақтау қызметкерлерінің медициналық және фармацевтикалық мамандықтары
мен лауазымдарының номенклатурасы мен біліктілік сипаттамаларын;
3) денсаулық сақтау ұйымдарының құрылымын, үлгілік штаты мен штат нормативтерін;
4) денсаулық сақтау ұйымдарының өзара іс-қимыл тәртібін әзірлейді және бекітеді.
4. Жеке тұлғалардың осы мамандық бойынша маман сертификаты, кемінде бес жыл жұмыс
стажы және тиісті лицензиясы болған ретте жекеше медициналық практикамен айналысуға
құқығы бар.
Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 N 15-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 N
229-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он
күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
33-бап. Медициналық көмекті ұйымдастыру
1. Медициналық көмекті ұйымдастыруды уәкілетті орган, облыстың, республикалық
маңызы бар қаланың және астананың денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті
органдары, медициналық көмек көрсетуді денсаулық сақтау субъектілері осы Кодексте
белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.
2. Денсаулық сақтау субъектілері:
1) сапалы медициналық көмектің көрсетілуін;
2) уәкілетті орган рұқсат берген диагностиканың, профилактика мен емдеу
әдістерінің, сондай-ақ дәрілік заттардың қолданылуын;
3) төтенше жағдайлар, әскери жанжалдар мен терроризм актілері жағдайларындағы
жұмысқа дайындықты;
4) айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың, сондай-ақ кәсіптік аурулардың
профилактикасы, алдын алу, оларды диагностикалау мен емдеу жөніндегі іс-шаралардың
жүргізілуін;
5) азаматтарға медициналық көмектің нысандары мен түрлері туралы тегін, жедел және
дәйекті ақпарат берілуін;
6) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік
құқықтық актілер мен гигиеналық нормативтердің сақталуын;
7) басқа денсаулық сақтау ұйымдарымен өзара іс-қимылды және өз
қызметіндегі сабақтастықты;
8) саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтанудың қалыптастырылуын;
9) уәкілетті орган белгілеген нысандар, түрлер, көлем, тәртіп пен мерзімдер
бойынша алғашқы медициналық құжаттардың жүргізілуін, есептердің табыс етілуін;
10) инфекциялық аурулар, уланулар, айналадағыларға қауіп төндіретін психикалық
және мінез-құлықтың бұзылу (аурулар) жағдайлары туралы - уәкілетті органға, төтенше
жағдайлардың медициналық-санитариялық салдарларының пайда болу қатері және (немесе)
пайда болуы туралы - азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органға, жаңа алған
жарақаттар, жаралар, криминалдық түсіктер бойынша келіп көрінген адамдар туралы
мәліметтерді, айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың жағдайлары туралы ішкі істер
органдарына хабарлауды қамтамасыз етуге міндетті.
3. Денсаулық сақтау субъектілері медициналық көмек көрсету кезінде клиникалық
хаттамаларды басшылыққа алады.
Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV, 2010.04.08 № 266-
IV; 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен
соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016
бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
33-1-бап. Медициналық көмектің көлемі
Медициналық көмек мынадай көлемде ұсынылады:
1) базалық – осы Кодекстің 34-бабына сәйкес ұсынылатын тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемі;
2) медициналық көмектің мыналарды:
«Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы» Қазақстан Республикасының
Заңына сәйкес ұсынылатын міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіндегі
медициналық көмекті;
«Сақтандыру қызметі туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ерікті
медициналық сақтандыру шеңберінде медициналық көмекті қамтитын қосымша көлемі.
Ескерту. 9-тарау 33-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
34-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемі
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі Қазақстан Республикасының
азаматтары мен оралмандарға бюджет қаражаты есебінен ұсынылады және Қазақстан
Республикасының Үкіметі бекітетін тізбеге сәйкес, барынша дәлелденген тиімділігі бар
профилактикалық, диагностикалық және емдік медициналық қызметтер көрсетуді қамтиды.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне:
1) жедел медициналық көмек пен санитариялық авиация;
РҚАО-ның ескертпесі!
2) тармақшаның бірінші абзацы 01.01.2020 бастап жаңа редакцияда көзделген (185-1-
бапты қараңыз).
2) мыналарды:
алғашқы медициналық-санитариялық көмекті;
алғашқы медициналық-санитариялық көмек маманының және бейінді мамандардың
жолдамасы бойынша консультациялық-диагностикалық көмекті қамтитын амбулаториялық-
емханалық көмек;
3) уәкілетті орган айқындайтын ауруханаға жатқызу жағдайларының жоспарланған саны
шеңберінде алғашқы медициналық-санитариялық көмек маманының немесе медициналық ұйымның
жолдамасымен, ал шұғыл көрсетілімдер бойынша – жолдаманың болу-болмауына қарамастан
көрсетілетін стационарлық медициналық көмек;
4) алғашқы медициналық-санитариялық көмек маманының немесе медициналық ұйымның
жолдамасы бойынша стационарды алмастыратын медициналық көмек;
5) қалпына келтіру емі және медициналық оңалту;
6) уәкілетті орган белгілеген халық санаттары үшін паллиативтік көмек және
мейірбике күтімі кіреді.
3. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету үшін дәрілік
заттармен қамтамасыз ету:
1) жедел, стационарлық және стационарды алмастыратын көмек көрсету кезінде -
медициналық ұйымдар бекіткен және белгіленген тәртіппен уәкілетті органмен келісілген
дәрілік формулярларға сәйкес;
2) амбулаториялық-емханалық көмек көрсету кезінде - белгілі бір аурулары (жай-
күйі) бар азаматтардың жекелеген санаттарын тегін және (немесе) жеңілдікті қамтамасыз
ету үшін уәкілетті орган бекітетін дәрілік заттар мен бейімделген емдік
өнімдер тізбесіне сәйкес жүзеге асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
4. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету жөніндегі
қызметтер берушіні таңдауды және оның шығындарын өтеуді тиісті бюджеттік
бағдарламалардың әкімшілері уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.
5. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде шарттар жасасуға
артықшылықты құқыққа аккредиттелген денсаулық сақтау ұйымдары, сондай-ақ объектінің:
1) дәрілік заттарды сатып алу және дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдарды берудің ұзақ мерзімді шарттарын жасасу кезінде тиісті өндірістік практика
(GMP);
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету бойынша дәрілік
заттарды, фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алу және дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі ұзақ мерзімді
шарттарды жасасу кезінде тиісті дистрибьюторлық практика (GDP);
3) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсету бойынша
фармацевтикалық көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде тиісті дәріханалық практика
(GPP) талаптарына сәйкестігі туралы сертификат алған дәрілік заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналысы саласындағы субъектілер ие болады.
Ескерту. 34-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.06.28 № 22-V (2012.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
34-1-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ең төмен
әлеуметтік стандарттар
Тегiн медициналық көмектiң кепiлдiк берілген көлемi, денсаулық сақтаудың
көрсетілетін қызметтерінің халыққа қолжетімді болуын қамтамасыз ету «Ең төмен әлеуметтік
стандарттар және олардың кепілдіктері туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес
денсаулық сақтау саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарттар болып табылады.
Ескерту. 9-тарау 34-1-баппен толықтырылды - ҚР 19.05.2015 № 315-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
35-бап. Ақылы медициналық қызметтер алудың негіздері мен
тәртібі
1. Ақылы медициналық қызметтерді мемлекеттік және жекеше медициналық ұйымдар,
аурудың бейіні және медициналық қызметпен айналысуға лицензиясы сәйкес келгенде жекеше
медициналық практикамен айналысатын жеке тұлғалар көрсетеді.
2. Ақылы медициналық қызметтер:
1) пациенттердің бастамасы бойынша, оның ішінде алғашқы медициналық-санитариялық
көмек мамандарының және денсаулық сақтау ұйымдарының жолдамасынсыз алғашқы медициналық-
санитариялық көмек, дианостикалық және емдік қызметтер көрсету;
2) дәрілік формулярға енгізілмеген дәрілік заттармен емдеу;
3) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне кірмейтін
медициналық зерттеулер жүргізу;
4) тиісті жолдамасыз санаториялық емдеу;
5) медициналық көрсетілімдерсіз медициналық-генетикалық зерттеулер жүргізу;
6) азаматтарды жұмысқа кіру және оқуға түсу үшін медициналық зерттеп-қарау;
7) ұйыммен шарт бойынша, оның ішінде ерікті медициналық сақтандыру бойынша
медициналық көмек көрсету;
8) қосымша сервистік қызметтер ұсыну;
9) осы Кодекстің 87-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда,
шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға медициналық көмек көрсету кезінде ұсынылады.
3. Ақылы медициналық қызметтер пациент пен осы көрсетілетін қызметтерді ұсынатын
денсаулық сақтау субъектісінің арасында жасалатын шарт негізінде көрсетіледі.
Ақылы медициналық қызметтер көрсетуге арналған шарт мынадай негізгі талаптарды:
1) медициналық көмектің түрлері мен көлемін;
2) медициналық көмек көрсету мерзімдерін;
3) медициналық және медициналық емес қызметтерге арналған тарифтерді және оларды
төлеу тәртібін;
4) тараптардың құқықтары мен міндеттерін;
5) шартқа өзгерістер, толықтырулар енгізу және оның қолданылуын тоқтату тәртібін;
6) тараптардың шарт міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін
азаматтық-құқықтық жауапкершілікті белгілеуін қамтуға тиіс.
4. Ақылы қызметтер көрсетудің түрлері мен олардың баға прейскуранты мемлекеттік,
жекеше медициналық ұйымдардағы және жекеше медициналық практикамен айналысатын жеке
тұлғалардағы көрнекі ақпарат арқылы халықтың назарына жеткізіледі.
5. Мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында ақылы қызметтер көрсетудің бағасы
медициналық, сервистік қызметтерді көрсетумен байланысты барлық шығын түрлерін және өзге
де қосымша шығыстарды ескере отырып айқындалады және ол жарты жылда бір реттен аспайтын
жиілікпен қайта қаралуы мүмкін.
Ақылы қызметтер көрсетудің бағасы тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемі үшін бюджеттік бағдарламаның әкімшісі белгілейтін осыған ұқсас медициналық қызмет
тарифінен төмендетілмей белгіленеді.
6. Азаматтарға ақылы қызметтер көрсеткен кезде есепке алу және есеп құжаттамасын
жүргізу уәкілетті орган белгілеген нысандар бойынша жүзеге асырылады.
7. Денсаулық сақтау ұйымы азаматтар өтініш жасаған кезден бастап оларға ақылы
медициналық қызметтердің уақтылы және сапалы көрсетілуі үшін Қазақстан Республикасының
заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылықта болады.
8. Денсаулық сақтау ұйымдарында ақылы қызметтер көрсетудің тәртібі мен шарттарын
уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
16.11.2015 № 406-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
3-БӨЛІМ. МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
10-тарау. МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ МАЗМҰНЫ МЕН ТҮРЛЕРІ
36-бап. Медициналық қызметтің мазмұны
Медициналық қызмет жоғары немесе орта кәсіптік медициналық білім алған жеке
тұлғалардың, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды
тұлғалардың кәсіптік қызметін қамтиды.
37-бап. Медициналық қызметтің түрлері
Қазақстан Республикасында медициналық қызметтің мынадай түрлері:
1) медициналық көмек;
2) зертханалық диагностика;
3) патологиялық-анатомиялық диагностика;
4) қан мен оның компоненттерін дайындау саласындағы қызмет;
5) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызмет;
6) қоғамдық денсаулықты сақтау саласындағы қызмет;
7) денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі мен ғылыми қызмет;
8) денсаулық сақтау саласындағы сараптама;
9) осы Кодексте тыйым салынбаған өзге де қызмет түрлері жүзеге асырылады.
11-тарау. МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК 38-бап. Медициналық көмектің түрлері
Медициналық көмектің негізгі түрлері:
1) дәрігерге дейінгі медициналық көмек;
2) білікті медициналық көмек;
3) мамандандырылған медициналық көмек;
4) жоғары технологиялы медициналық көрсетілетін қызмет;
5) медициналық-әлеуметтік көмек болып табылады.
Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 406-V (01.01.2016 бастап
қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
39-бап. Дәрігерге дейінгі медициналық көмек
1. Дәрігерге дейінгі медициналық көмек - аурулардың профилактикасы мақсатында,
сондай-ақ диагностика, емдеу мен медициналық оңалту әдістерін дәрігердің қатысуымен
пайдалануды талап етпейтін аурулар кезінде орта медициналық білімі бар медицина
қызметкерлері көрсететін медициналық көмек.
2. Шұғыл жағдайларда дәрігерге дейінгі медициналық көмекті медициналық білімі жоқ,
уәкілетті орган айқындаған тәртіппен тиісті даярлықтан өткен адамдар (парамедиктер),
сондай-ақ зардап шегушілердің өмірін құтқару мақсатында өзге де адамдар көрсетуі мүмкін.
3. Дәрігерге дейінгі медициналық көмектің түрлері мен көлемін уәкілетті
орган белгілейді.
40-бап. Білікті медициналық көмек
1. Диагностиканың, емдеудің және медициналық оңалтудың мамандандырылған әдістерін
талап етпейтін аурулар кезінде жоғары медициналық білімі бар медицина қызметкерлері
көрсететін, оның ішінде телемедицина құралдарын пайдалана отырып көрсететін медициналық
көмек білікті медициналық көмек болып табылады.
2. Білікті медициналық көмектің түрлері мен көлемін Қазақстан Республикасының
Үкіметі белгілейді.
Ескерту. 40-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
41-бап. Мамандандырылған медициналық көмек
1. Диагностиканың, емдеудің және медициналық оңалтудың мамандандырылған әдістерін
талап ететін аурулар кезінде бейінді мамандар көрсететін, оның ішінде телемедицина
құралдарын пайдалана отырып көрсететін медициналық көмек мамандандырылған медициналық
көмек болып табылады.
2. Мамандандырылған медициналық көмекті денсаулық сақтаудың көпбейінді ұйымдары
консультациялық-диагностикалық немесе стационарлық медициналық көмек
нысанында көрсетеді.
3. Мамандандырылған медициналық көмектің түрлері мен көлемін уәкілетті орган және
облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың денсаулық сақтауды
мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары белгілейді.
Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
42-бап. Жоғары технологиялы медициналық көрсетілетін
қызметтер
1. Жоғары технологиялы медициналық қызметтерді көрсететiн медициналық ұйымдардың
қызметiн үйлестiрудi уәкiлеттi орган жүзеге асырады.
2. Жоғары технологиялы медициналық көрсетілетін қызметтердің түрлері мен оларды
ұсыну тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 42-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2016 бастап
қолданысқа енгізіледі).
43-бап. Медициналық-әлеуметтік көмек
1. Тiзбесiн уәкілетті орган айқындайтын әлеуметтiк мәнi бар аурулармен
науқастанған азаматтарға көрсетілетiн медициналық және әлеуметтік-психологиялық көмек
медициналық-әлеуметтiк көмек болып табылады.
2. Әлеуметтік мәні бар аурулардан зардап шегетін азаматтарға ұсынылатын
медициналық-әлеуметтік көмек көрсету тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 43-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); өзгеріс
енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік
он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
44-бап. Медициналық көмекті ұсыну нысандары
Медициналық көмек:
1) амбулаториялық-емханалық көмек:
алғашқы медициналық-санитариялық көмек;
консультациялық-диагностикалық көмек;
2) стационарлық көмек;
3) стационарды алмастыратын көмек;
4) жедел медициналық көмек;
5) санитариялық авиация;
6) төтенше жағдайлар кезіндегі медициналық көмек;
7) алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа
енгізіледі).
8) алып тасталды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа
енгізіледі).
9) дәстүрлі медицина, халық медицинасы (емшілік) нысандарында ұсынылуы мүмкін.
Ескерту. 44-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2016
бастап қолданысқа енгізіледі).
45-бап. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек
1. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек - адам, отбасы және қоғам деңгейінде
көрсетілетін, қолжетімді медициналық қызметтер көрсету кешенін:
1) неғұрлым кең таралған ауруларды, сондай-ақ жарақаттануларды, улануларды және
басқа да кейінге қалдыруға болмайтын жай-күйлерді диагностикалау мен емдеуді;
2) инфекциялық аурулар ошақтарында санитариялық-эпидемияға қарсы және
санитариялық-профилактикалық iс-шараларды;
3) халықты гигиеналық оқытуды, отбасын, ананы, әкені және баланы қорғауды;
4) халықты қауіпсіз сумен жабдықтау және оның кенеулі тамақтануы жөніндегі
түсіндіру жұмыстарын қамтитын, тәулік бойы медициналық бақылауы болмайтын, дәрігерге
дейінгі немесе білікті медициналық көмек.
2. Алғашқы медициналық-санитариялық көмекті учаскелік терапевтер, педиатрлар,
жалпы практика дәрігерлері, фельдшерлер, акушерлер, денсаулық сақтау саласындағы
әлеуметтік қызметкерлер және мейірбикелер көрсетеді.
3. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсететін ұйымдардың қызметі
азаматтарға медициналық ұйымды таңдау құқығы ескеріле отырып, олардың тұрғылықты және
(немесе) бекітілген жері бойынша медициналық көмектің қолжетімділігін қамтамасыз ету
мақсатында аумақтық қағидат бойынша құрылады.
4. Алғашқы медициналық-санитариялық көмектің түрлерін, көлемін Қазақстан
Республикасының Үкіметі белгілейді.
4-1. Алғашқы медициналық-санитариялық көмек көрсету, сондай-ақ азаматтарды алғашқы
медициналық-санитариялық көмек ұйымдарына бекіту тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
5. Алғашқы медициналық-санитариялық көмекті ұйымдастыруды жергілікті мемлекеттік
басқару органдары жүзеге асырады.
Ескерту. 45-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
16.11.2015 № 406-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
46-бап. Консультациялық-диагностикалық көмек
1. Консультациялық-диагностикалық көмек – тәулік бойы медициналық бақылау
жасалмайтын, мамандандырылған медициналық көмек, оның ішінде жоғары технологиялы
медициналық көрсетілетін қызметтер қолданылатын көмек.
2. Консультациялық-диагностикалық көмек көрсету тәртібін уәкілетті
орган белгілейді.
Ескерту. 46-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.11.2015 № 406-V (01.01.2016
бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
47-бап. Стационарлық көмек
1. Стационарлық көмек – тәулік бойы медициналық бақылау жасалатын, білікті,
мамандандырылған медициналық көмек ұсыну нысаны.
2. Стационарлық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары азаматтарға тиісті
күтім жасалуын және олардың тамақтануын қамтамасыз етеді.
3. Стационарлық көмек көрсету тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 47-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.11.2015 № 406-V (01.01.2016
бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
48-бап. Стационарды алмастыратын көмек
1. Стационарды алмастыратын көмек – медициналық бақылау жасалатын, дәрігерге
дейінгі, білікті және мамандандырылған медициналық көмек ұсыну нысаны.
2. Стационарды алмастыратын көмек көрсету тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 48-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
16.11.2015 № 406-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
49-бап. Жедел медициналық көмек
1. Денсаулыққа келетін елеулі зиянды болдырмау және (немесе) өмірге төнген қатерді
жою үшін шұғыл медициналық көмекті талап ететін аурулар мен жай-күй туындаған кезде,
сондай-ақ кейіннен транспланттау үшін ағзаларды (ағзалардың бөлігін) тасымалдау қажет
болған кезде медициналық көмек ұсыну нысаны жедел медициналық көмек болып табылады.
2. Жедел медициналық көмек көрсету үшін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жедел медициналық көмек қызметі құрылады.
Ескерту. 49-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
50-бап. Санитариялық авиация
Пациенттің орналасқан жеріндегі медициналық ұйымда медициналық жабдықтың және
(немесе) тиісті біліктілігі бар мамандардың болмауына байланысты медициналық көмек
көрсету мүмкін болмаған кезде халыққа шұғыл медициналық көмек ұсыну нысаны санитариялық
авиация болып табылады. Санитариялық авиация нысанында медициналық көмек ұсыну әуе
көлігімен білікті мамандарды межелі жерге жеткізу не науқасты, сондай-ақ кейіннен
транспаланттау үшін ағзаларды (ағзалардың бөлігін) тиісті медициналық ұйымға тасымалдау
жолымен жүзеге асырылады.
Ескерту. 50-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
51-бап. Төтенше жағдайлар кезіндегі медициналық көмек
1.Төтенше жағдайлар кезіндегі медициналық көмек - әлеуметтік, табиғи және
техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар кезінде апаттар медицинасы қызметінің
медициналық көмек көрсету нысаны.
2. Төтенше жағдайлар кезінде медициналық көмек ұсыну тәртібін, оның түрлері мен
көлемін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
Ескерту. 51-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық
заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
52-бап. Қалпына келтіру емі және медициналық оңалту
1. Қалпына келтіру емі және медициналық оңалту туа біткен және жүре келе пайда
болған аурулардан, сондай-ақ қатты, созылмалы аурулар және жарақаттар салдарынан зардап
шегетін азаматтарға көрсетіледі.
2. Қалпына келтіру емі және медициналық оңалту денсаулық сақтау ұйымдарында,
сондай-ақ санаториялық-курорттық ұйымдарда жүргізіледі.
3. Азаматтарға Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында
және Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен санаториялық-
курорттық емделуге жолдамалар беріледі.
4. Қалпына келтіру емі және медициналық оңалту, оның ішінде балаларды медициналық
оңалту тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 52-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
53-бап. Паллиативтік көмек және мейірбике күтімі
1. Паллиативтік көмек аурудың терминалдық (соңғы) сатысындағы дауасыз науқастарға
мамандандырылған құрылымдық бөлімшелерде, дербес медициналық ұйымдарда (хоспистарда)
немесе үйдегі стационар нысанында дәрігердің басшылығымен көрсетіледі.
2. Мейірбике күтімі дәрігер бақылауы талап етілмейтін жағдайларда мамандандырылған
құрылымдық бөлімшелерде, дербес медициналық ұйымдарда (мейірбике күтімі ауруханаларында)
немесе үйдегі стационар нысанында жүзеге асырылады.
3. Паллиативтік көмекті және мейірбике күтімін көрсету тәртібін уәкілетті
орган белгілейді.
Ескерту. 53-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
54-бап. Дәстүрлі медицина, халық медицинасы (емшілік)
1. Дәстүрлі медицина әдістеріне гомеопатия, гирудотерапия, мануальдық терапия,
рефлекс-терапия, фитотерапия және табиғаттан алынатын құралдармен емдеу жатады.
2. Медициналық білімі бар, тиісті лицензия алған адамдардың дәстүрлі медицина
саласындағы қызметке құқығы бар.
3. Халық медицинасы (емшілік) - халық жинақтаған емшілік құралдар туралы, сондай-
ақ емдеу және гигиена тәсілдері мен дағдылары және оларды денсаулықты сақтау, аурулардың
алдын алу мен оларды емдеу үшін практикада қолдану туралы эмпирикалық мәліметтердің
жиынтығы.
4. Алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
5. Жаппай емшілік сеанстарын, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдарын пайдалана
отырып өткізуге тыйым салынады.
Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
55-бап. Зертханалық диагностика
1. Зертханалық диагностика - ауырудың (жай-күйдің) болу немесе болмау фактісін
пациенттен алынған биоматериалдарды зертханалық зерттеу жолымен анықтауға бағытталған
медициналық қызметтер көрсету кешені.
2. Зертханалық диагностиканы жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының және
(немесе) осы ұйымдардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі туралы ережені, сондай-ақ олар
жүргізетін зерттеулердің түрлерін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 55-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
56-бап. Патологиялық-анатомиялық диагностика
1. Патологиялық-анатомиялық диагностика патологиялық-анатомиялық ашып қарау
барысында мәйіттің тіндері мен ағзаларындағы, сондай-ақ науқастың хирургиялық операция
және (немесе) биопсия жолымен алынған ағзаларындағы (ағзаларының фрагменттеріндегі) және
тіндеріндегі өзгерістердің жиынтығын талдау арқылы диагноз қою мақсатында жүргізіледі
және ол тікелей қарап-тексерудің (макроскопиялық зерттеулердің), үлкейткіш аспаптарды
(микроскопиялық зерттеулер), өзге де технологияларды пайдалану арқылы зерттеулердің
нәтижелеріне, сондай-ақ клиникалық-анатомиялық салыстыруларға негізделеді.
2. Патологиялық-анатомиялық ашып қарау өлімнің себептерін белгілеу және ауырудың
диагнозын нақтылау мақсатында жүргізіледі.
Ана және сәби өлімі, сондай-ақ аса қауіпті инфекциялардан қайтыс болу жағдайларын
қоспағанда, өлімнің күш қолданудан болғанына күдік болмаған және жұбайының (зайыбының),
жақын туыстарының немесе заңды өкілдерінің жазбаша өтініші не осы адамның тірі кезінде
берген жазбаша ырық білдіруі болған кезде, мәйітті патологиялық-анатомиялық ашып қарау
жүргізілместен, өлімнің болу фактісін куәландыратын уәкілетті орган бекіткен нысандағы
құжатты бере отырып, беруге рұқсат етіледі.
Қайтыс болған адамның жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының немесе заңды
өкілінің талап етуі бойынша патологиялық-анатомиялық ашып қарауды тәуелсіз сарапшы
(сарапшылар) уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүргізуі мүмкін.
3. Патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын денсаулық сақтау
ұйымдарының және (немесе) осы ұйымдардың құрылымдық бөлімшелерінің қызметі туралы
ережені, сондай-ақ патологиялық-анатомиялық ашып қарауды жүргізу тәртібін уәкілетті
орган белгілейді.
Ескерту. 56-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
12-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ САРАПТАМА ТҮРЛЕРІ
57-бап. Денсаулық сақтау саласындағы сараптама
1. Денсаулық сақтау саласындағы сараптама азаматтардың денсаулығын сақтауды
қамтамасыз етудің құрамдас бөлігі болып табылады.
2. Қазақстан Республикасында денсаулық сақтау саласындағы сараптаманың мынадай
түрлері:
1) медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама;
2) еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама;
3) әскери-дәрігерлік сараптама;
4) сот-медициналық, сот-психиатриялық және сот-наркологиялық сараптамалар;
5) санитариялық-эпидемиологиялық сараптама;
6) дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техникаға сараптама;
7) ғылыми-медициналық сараптама;
8) аурудың қызметкердің еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауымен байланысына
сараптама жүзеге асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу
кезінде дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техникаға сараптаманы қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы сараптаманы жүргізуді
жеке және заңды тұлғалар тиісті лицензия және (немесе) аккредиттеу туралы тиісті куәлік
негізінде жүзеге асырады.
Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
58-бап. Медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама
1. Медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама - жеке және заңды тұлғалар
ұсынатын медициналық қызметтер көрсету сапасының деңгейі жөнінде қорытынды жасау үшін
медициналық қызметтер көрсетудің тиімділік, толымдылық және стандарттарға сәйкестік
көрсеткіштерін бейнелейтін индикаторларды пайдалана отырып жүзеге асырылатын
ұйымдастырушылық, талдамалық және практикалық іс-шаралар жиынтығы.
2. Медициналық қызметтер көрсету сапасына сараптама ішкі және сыртқы сараптама
болып бөлінеді.
3. Ішкі сараптама жүргізу үшін медициналық ұйымда пациентке қолдау көрсету және
ішкі бақылау (аудит) қызметі құрылады. Осы қызметтің құрылымы мен құрамын ұйым басшысы
көрсетілетін медициналық қызметтердің көлеміне қарай бекітеді.
Пациентке қолдау көрсету және ішкі бақылау (аудит) қызметі медициналық ұйымның
медициналық көмек көрсетуді ұйымдастыруына, клиникалық қызметіне ағымдағы талдауды,
медициналық көмек көрсету тәртібі мен стандарттарды бұзу фактілерін анықтауды, сондай-ақ
емделуде жатқан пациенттердің өтініштерін күнтізбелік бес күннен аспайтын мерзімде
қарауды жүргізеді.
Ішкі бақылау (аудит) қызметі жүргізілген аудит нәтижелері бойынша медициналық
ұйымның басшысына көрсетілетін медициналық кызметтер сапасының төмендеуінің анықталған
себептері мен жағдайларын жою жөнінде ұсыныстар енгізеді.
Медициналық көрсетілетін қызметтердің сапасына ішкі сараптама жүргізу үшін
Қазақстан Республикасы Президенті Іс басқармасының ведомствосы өзінің ведомстволық
бағынысты медициналық ұйымдары көрсететін медициналық қызметтердің сапасына ішкі
сараптама қызметін құрады.
Осы қызметтің құрылымы мен құрамын Қазақстан Республикасы Президенті Іс
басқармасының басшысы бекітеді.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармақ жаңа редакцияда көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
4. Медициналық қызметтер көрсету сапасына сыртқы сараптаманы уәкілетті орган және
(немесе) тәуелсіз сарапшылар жүргізеді.
5. Медициналық көрсетілетін қызметтер сапасына ішкі және сыртқы сараптамаларды
ұйымдастыру мен жүргізу тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 58-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
59-бап. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама
1. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жеке тұлғаның еңбекке жарамсыздығын
ресми тану және оны ауыру кезеңінде еңбек міндеттерін орындаудан уақытша босату
мақсатында жүргізіледі.
2. Еңбекке уақытша жарамсыздыққа сараптама жүргізу, сондай-ақ еңбекке уақытша
жарамсыздық парағын және анықтамасын беру тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 59-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.
60-бап. Әскери-дәрігерлік сараптама
1. Әскери-дәрiгерлiк сараптама денсаулық жағдайы бойынша Қазақстан Республикасының
Қарулы Күштерiндегi, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарындағы әскери қызметке
немесе арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметтегі, iшкi iстер, қылмыстық-атқару жүйесi,
өртке қарсы қызмет органдарындағы, сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметтегі, прокуратура
органдарындағы, мемлекеттік кіріс органдарының экономикалық тергеу қызметіндегі қызметке
(бұдан әрi – әскери қызмет немесе арнаулы мемлекеттік органдардағы, құқық қорғау
органдарындағы қызмет) жарамдылықты анықтау үшiн, сондай-ақ азаматтардың әскери қызметтi
немесе арнаулы мемлекеттік органдардағы және құқық қорғау органдарындағы қызметтi және
әскери жиындарды өткерумен (мiндеттердi орындаумен) байланысты ауруының, мертiгуiнiң
(жаралануының, жарақаттануының, контузия алуының) (бұдан әрi – мертiгу) және қайтыс
болуының себептi байланыстарын айқындау үшiн жүргiзiледi.
2. Әскери-дәрiгерлiк сараптама:
1) мыналарды:
шақыру учаскелерiне тiркелетiн, әскери қызметке немесе әскери жиындарға
шақырылатын және әскери (арнайы) оқу орындарына, республикалық әскери мектеп-
интернаттарға (лицейлерге) түсетiн азаматтарды;
әскери қызметке немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы
қызметке, оның iшiнде келiсiмшарт бойынша қызметке кiретiн азаматтарды;
әскери қызметтi шақыру бойынша немесе келiсiмшарт бойынша өткеретiн әскери
қызметшiлердi;
арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлерін;
әскери (арнайы) оқу орындарының, арнаулы мемлекеттік органдары оқу орындарының
курсанттарын, кадеттер мен тәрбиеленушiлердi;
радиоактивтiк заттармен, иондандырушы сәулелену көздерiмен, зымыран отыны
компоненттерiмен, электр-магниттiк өрiс көздерiмен қызметке (жұмысқа) iрiктеп алынатын
және қызмет өткерiп (жұмыс iстеп) жүрген әскери қызметшiлердi (Қарулы Күштер
қызметшiлерiн), арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерін (жұмыскерлерін);
мемлекеттiк авиацияның авиация персоналын;
әскери жиындарға, арнаулы мемлекеттік органдар жиындарына немесе әскери қызметке,
арнаулы мемлекеттік органдарындағы қызметке шақырылған кезде немесе есепке алу
мақсатында запастағы азаматтарды медициналық куәландыру кезiнде;
2) арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарына қызметке кiретiн азаматтарға
психологиялық-физиологиялық iрiктеудi жүзеге асыру кезiнде;
3) әскери қызметтi (әскери жиындарды) немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау
органдарындағы қызметтi (жиындарды) өткерген әскери қызметшiлердiң, арнаулы мемлекеттік
органдар қызметкерлерінің немесе азаматтардың мертiгуiнiң, ауруының себептi
байланыстарын айқындау кезiнде;
4) азаматтар әскери қызметтен немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау
органдарындағы қызметтен босатылған кезде олардың денсаулық жағдайы бойынша әскери
қызметке немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметке жарамдылық
санатын айқындау кезiнде;
5) әскери қызметшiлердiң, әскери мiндеттiлердiң, қызметкерлердiң әскери қызмет
(әскери жиындар) немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметі
кезеңiнде не әскери қызметтен (әскери жиындардан) немесе арнаулы мемлекеттік
органдардағы, құқық қорғау органдарындағы әскери қызметтен (жиындардан) босатылғаннан
кейiн әскери қызметтi (әскери жиындарды) немесе арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау
органдарындағы қызметтi (жиындарды) өткеру кезеңiнде мертiгуі, ауруы салдарынан қаза
табуының (қайтыс болуының) себептi байланыстарын айқындау кезiнде жүргiзiледi.
3. Әскери-дәрiгерлiк сараптама органдары Қазақстан Республикасының Қарулы
Күштерiнде, басқа да әскерлерi мен әскери құралымдарында, арнаулы мемлекеттік органдарда
және iшкi iстер органдарында әскери-дәрiгерлiк сараптама жүргiзедi.
Арнаулы мемлекеттік органдар үшін әскери-дәрігерлік сараптаманы Қазақстан
Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының және Мемлекеттік күзет қызметінің әскери-
дәрігерлік сараптама органдары жүргізеді.
4. Қазақстан Республикасының Қарулы Күштеріндегі, басқа да әскерлері мен әскери
құралымдарындағы, арнаулы мемлекеттік органдардағы, ішкі істер органдарындағы және
мемлекеттік авиациядағы қызмет үшін денсаулық жағдайының сәйкес келуіне
қойылатын талаптарды уәкілетті органмен келісу бойынша қорғаныс, ішкі істер саласындағы
орталық атқарушы органдар, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдары және
Мемлекеттік күзет қызметі бекітеді.
Ескерту. 60-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгерістер енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi)
Заңдарымен.
61-бап. Сот-медициналық, сот-психиатриялық және
сот-наркологиялық сараптамалар
1. Сот-медициналық, сот-психиатриялық және сот-наркологиялық сараптамаларды
тағайындау мен жүргізудің процесстік тәртібі Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс
жүргізу кодексінде, Қазақстан Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінде, Қазақстан
Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде белгіленген.
2. Көрсетілген сот сараптамасы түрлерін ұйымдастырудың және сот-сараптама
зерттеулерін жүргізудің тәртібі Қазақстан Республикасының сот-сараптама қызметі
туралы заңнамасында белгіленген.
62-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама
1. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама – физикалық факторлардың ағзалық-
лептикалық, санитариялық-гигиеналық, эпидемиологиялық, микробиологиялық, вирусологиялық,
паразитологиялық, санитариялық-химиялық, биохимиялық, токсикологиялық, радиологиялық,
радиометриялық, дозиметриялық өлшеулерінің, басқа да зерттеулер мен сынақтардың кешені,
сондай-ақ жобалардың, өнімдердің, кәсіпкерлік және (немесе) өзге қызмет объектілерінің
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық
актілерге және гигиеналық нормативтерге сәйкестігін бағалау мақсатында жобалар
сараптамасы.
2. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдары өз құзыреттері шегінде санитариялық-
эпидемиологиялық қызметтің, кеден органдарының лауазымды адамдарының қаулылары немесе
нұсқамалары мен жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен
жүргізеді.
Эпидемиялық маңызы бар объектілерді салу жобалары бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық сараптама Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс
қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен ведомстводан тыс кешенді сараптама
құрамында жүргізіледі.
3. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы жобалардың сараптамасы бөлігінде -
мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары, санитариялық-
эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер бөлігінде мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қызмет ұйымдары жүргізеді.
4. Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулер санитариялық-
эпидемиологиялық сараптаманың ағзалық-лептикалық, санитариялық-гигиеналық,
токсикологиялық, санитариялық-химиялық, биохимиялық, микробиологиялық, эпидемиологиялық,
бактериологиялық, вирусологиялық және паразитологиялық зертханалық зерттеулер, тамақ
өнімдерінің энергетикалық және биологиялық құндылығына арналған зерттеулер, шуылға,
дірілге, электр-магниттік өрістер мен физикалық факторларға өлшеу жүргізуге, радиометрия
мен дозиметрияны қамтитын радиациялық зерттеулер жүргізуге байланысты бөлігі болып
табылады.
Санитариялық-эпидемиологиялық зертханалық зерттеулердің тізбесі мен көлемін
(санын) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган белгілейді.
5. Жеке және заңды тұлғалардың өтініштері бойынша санитариялық-эпидемиологиялық
сараптама жүргізу үшін олар қаржыландыруды қамтамасыз етеді және қажетті құжаттаманы
табыс етеді.
Эпидемиялық маңызы бар объектілерді салуға арналған техникалық-экономикалық
негіздемелердің немесе жобалау-сметалық құжаттаманың материалдарын қабылдау тәртібі,
олардың толымдылығы, сондай-ақ объектілер салудың көрсетілген жобалары бойынша
санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманы қаржыландыру тәртібі Қазақстан Республикасының
сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен
қамтамасыз етіледі.
6. Жарамсыз тамақ өнімдері мен азық-түлік шикізаты болған жағдайларда
санитариялық-эпидемиологиялық сараптама жүргізілмейді.
7. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптама не ғылыми сараптама нәтижелері бойынша
адамның немесе болашақ ұрпақтың денсаулығы үшін әлеуетті қауіпті деп танылған химиялық
және биологиялық заттарды Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынады. Қазақстан
Республикасында қолдануға тыйым салынған әлеуетті қауіпті химиялық, биологиялық заттар
тіркелімі мерзімді баспасөз басылымдарында жариялануға жатады.
8. Мемлекеттiк санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары тексерулер және
(немесе) бақылаудың өзге де нысандары және (немесе) санитариялық-эпидемиологиялық
сараптама нәтижелерiнiң негiзiнде:
1) пайдаланылып отырған өнеркәсіптік және азаматтық мақсаттағы объектілерге;
2) эпидемиялық маңызы бар объектілерді орналастыруға, эпидемиялық маңызы бар жаңа
объектілерді салуға немесе бұрыннан барын реконструкциялауға (кеңейтуге, техникалық
қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға) және күрделі жөндеуге арналған жобалау-сметалық
құжаттамаға, аумақтарды дамытудың және оларға құрылыс салудың қала құрылысын жоспарлау
жобаларына;
3) қоршаған ортаға, санитариялық қорғау аймақтарына және санитариялық-қорғаныш
аймақтарға, шикізатқа және өнімге зиянды заттардың және физикалық факторлардың рұқсат
етілетін шекті шығарындылары мен рұқсат етілетін шекті төгінділері жөніндегі нормативтік
құжаттама жобаларына;
4) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға жататын өнімге, оның
ішінде тамақ өнімінің жарамдылық мерзімдерін және оны сақтау шарттарын келісуге;
5) топыраққа, су қоймаларына және атмосфералық ауаға химиялық, биологиялық,
токсикологиялық, радиологиялық жүктеме жөніндегі материалдарға санитариялық-
эпидемиологиялық қорытынды береді.
9. Санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың негізінде санитариялық-
эпидемиологиялық қорытынды беріледі.
Ведомстводан тыс кешенді сараптама барысында эпидемиялық маңызы бар объектілерді
салу жобалары бойынша жүргізілген санитариялық-эпидемиологиялық сараптама нәтижелері
бойынша салалық санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беріледі, оның түйіндері
объектілерді салу жобаларының ведомстводан тыс кешенді сараптамасының жиынтық
қорытындысына енгізіледі.
10. Алып тасталды - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 62-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 N 297-IV (2010.07.01 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30
бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 №
299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
62-1-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит
1. Санитариялық-эпидемиологиялық аудитті аудитор жүргізеді.
2. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық
қадағалауға жататын объектілер иелерінің (бұдан әрі – өтініш беруші) өтініштері бойынша,
өтініш беруші мен аудитордың арасында Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне
сәйкес жасалатын санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге арналған шартта көзделген
санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің нақты міндеттері, мерзімдері мен көлемдері
ескеріле отырып жүргізіледі.
3. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелері мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қадағалауға жататын эпидемиялық маңызы бар объектілердің тәуекел
дәрежесін айқындауға ықпал етеді.
Санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің оң нәтижелері эпидемиялық маңызы бар
объектілерді ерекше тәртіп бойынша жүргізілетін тексерулерден босату үшін негіз болып
табылады.
4. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу үшін жеке және заңды тұлғалар
мынадай біліктілік талаптарына сай келуге тиіс:
1) жеке тұлғалар үшін:
санитариялық-гигиеналық бейіндегі жоғары медициналық білімінің болуы;
тиісті мамандық бойынша немесе жалпы гигиена дәрігері мамандығы бойынша
санитариялық-гигиеналық бейіндегі дәрігердің жоғары біліктілік санатының болуы;
2) заңды тұлғалар үшін штатында осы тармақтың 1) тармақшасында белгіленген
талаптарға сай келетін білікті персоналдың болуы.
5. Жеке және заңды тұлғалар санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі
қызмет басталғанға дейін «Рұқсаттар және хабарламалар туралы» Қазақстан
Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органды бұл жөнінде хабардар етуге міндетті.
6. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит рәсімі бірнеше кезеңнен тұрады және
мыналарды:
1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу туралы өтінішті тіркеуді;
2) өтініш беруші табыс еткен құжаттарды алдын ала талдауды;
3) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге шарт жасасуды;
4) санитариялық-эпидемиологиялық аудиттің мақсаттарын белгілеуді;
5) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жоспарын жасауды;
6) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуді (объектіні тексеру, материалдарды
талдамалық өңдеу, салыстырмалы талдау және жоспарланып отырған не жүзеге асырылып жатқан
қызметтің санитариялық-эпидемиологиялық қауіптілік дәрежесіне, объектіні іске асыру
негіздемелерінің жеткіліктілігі мен анықтығына бағалау жүргізу);
7) аудиторлық есепті жасауды және оны өтініш берушіге табыс етуді қамтиды.
7. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу үшін өтініш беруші қаржыландыруды
қамтамасыз етеді және осы баптың 8-тармағында белгіленген тәртіппен қажетті құжаттаманы
табыс етеді.
8. Объектіге санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу үшін өтініш беруші
аудиторға мынадай құжаттарды табыс етеді:
1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге өтініш;
2) санитариялық-эпидемиологиялық аудитке жататын объектіге қатысты материалдар
(мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының соңғы жылдағы зерттеп-
қарау актілері (олар болмаған кезде соңғылары), халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның басшысы бекіткен, эпидемиялық маңызы бар
объектінің тәуекел дәрежесін айқындау нысаны, объектінің санитариялық қағидалардың
талаптарына сәйкестігі туралы санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды);
3) болған кезде, шаруашылық жүргізуші субъектінің менеджмент жүйесі жөніндегі
құжаттама және санитариялық-эпидемиологиялық аудит бойынша алдыңғы қорытындылар;
4) объектіні бағалау үшін қажетті өзге де материалдар.
9. Рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізіліміне енгізілген
аудиторлар жыл сайын есепті жылдың он бесінші қазанына қарай халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органға жүргізілген санитариялық-
эпидемиологиялық аудит туралы ақпаратты халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен нысан бойынша табыс етуге міндетті.
10. Жоспарға сәйкес жүргізілген санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелері
бойынша объектінің санитариялық қағидаларға сәйкестігі (сәйкес еместігі) туралы
аудиторлық есеп санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу тәртібімен белгіленген нысан
бойынша жасалады.
11. Эпидемиялық маңызы бар объектілердің тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері
және санитариялық-эпидемиялық тәуекелдер критерийлерін есептеу санитариялық-
эпидемиологиялық аудит жүргізу тәртібімен айқындалады.
Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу тәртібін халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекітеді.
12. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит нәтижелері аудиторлық есепті дайындау
кезінде мынадай жағдайларға жол берілген:
1) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу рәсімдері бұзылған;
2) Қазақстан Республикасы заңнамасының санитариялық қағидалар мен гигиеналық
нормативтердің талаптары орындалмаған немесе бұрмаланған
3) азаматтардың өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаға құқықтары,
халықтың басқа да санитариялық-эпидемиологиялық құқықтары мен мүдделері, санитариялық-
эпидемиологиялық процеске қатысушылардың құқықтары бұзылған;
4) санитариялық-эпидемиологиялық аудитке қатысатын тараптардың құқықтарын бұзатын
өзге де жағдайларда жарамсыз деп танылады.
13. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын
аудиторлар:
1) аудитті кешенді, объективті, сапалы жүргізуді қамтамасыз етуге;
2) Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы заңнамасының, өзге де нормативтік құқықтық актілердің талаптарын сақтауға;
3) санитариялық-эпидемиологиялық аудитті мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық
нормалау құжаттарының, нормативтік техникалық құжаттардың негізінде жүргізуге;
4) санитариялық-эпидемиологиялық аудитті жүргізудің шарт талаптарында көзделгендей
белгіленген мерзімдері мен тәртібін сақтауға міндетті.
Ескерту. 12-тарау 62-1-баппен толықтырылды - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен
(01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).
62-2-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуге
құқықты шектеу
Орындаушылары:
1) аудиттелетін субъектінің қатысушысы, кредиторы болып табылса;
2) аудиттелетін субъектімен еңбек қатынастарында тұратын немесе оның лауазымды
адамдарының, сондай-ақ аудиттелетін субъект акцияларының он және одан көп пайызын
(жарғылық капиталға қатысу үлестерін) иеленген акционердің (қатысушының) жақын туыстары
немесе жекжаттары болып табылса;
3) олардың аудиттелетін субъектіде жеке мүліктік мүдделері болса;
4) санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізу жөніндегі міндеттемелерді
қоспағанда, олардың аудиттелетін субъект алдында ақшалай міндеттемелері немесе
аудиттелетін субъектінің солар алдында осындай міндеттемелері болса, аудитордың
санитариялық-эпидемиологиялық аудит жүргізуіне тыйым салынады.
Ескерту. 12-тарау 62-2-баппен толықтырылды - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен
(01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
63-бап. Дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техникаға сараптама
1. Дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техникаға сараптама - дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техникаға физикалық-химиялық, биологиялық, клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
сынақтар, клиникалық зерттеулер жүргізу, олардың биоэквиваленттігін айқындау, сондай-ақ
уәкілетті орган белгілеген тәртіппен дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы тіркеуге табыс етілген тіркеу дерекнамасының құжаттарын,
стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттарды зерделеу арқылы олардың қауіпсіздігі,
тиімділігі мен сапасы тұрғысынан зерттеу немесе сынау.
2. Дәрiлiк заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға
сараптама жүргізу мемлекеттік монополияға жатады және оны дәрiлiк заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама
ұйымы болып табылатын, шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік
кәсіпорын жүзеге асырады.
Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың
(жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын монополияға қарсы органмен келісу
бойынша уәкілетті орган белгілейді.
3. Уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техникаға сараптама кезінде дәрілік субстанциялардың, дәрілік
шикізаттың, дәрілік заттар балк-өнімдерінің, бірегей дәрілік заттардың, дәрілік
препараттардың (қайта өндірілген (генериктер), биологиялық жолмен алынған,
биотехнологиялық, иммундық-биологиялық, гомеопатиялық, биосимилярлар, авторы белгіленген
генериктер), медициналық техниканың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар балк-өнімдерінің қауіпсіздігіне, тиімділігі мен сапасына талаптар
қойылады.
4. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
қауіпсіздігіне, тиімділігі мен сапасына сараптаманың теріс қорытындысына:
1) сараптама жүргізу процесінде өтініш берушіге ескертулер берілгеннен кейін
уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен белгіленген мерзімдерде тіркеу дерекнамасының
толық жинақталымының ұсынылмауы;
2) өтініш берушінің анық емес мәліметтер ұсынуы;
3) бұрын тіркелген аналогтарымен салыстырғанда қауіпсіздігі мен тиімділігінің
неғұрлым төмен болуы;
4) Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы немесе Қазақстан
Республикасының аумағында қолданылады деп танылған фармакопеялар регламенттеген немесе
бұрын тіркелген аналогтарымен салыстырғанда сапасы мен қауіпсіздігінің неғұрлым төмен
көрсеткіштері;
5) дәрілік заттың құрамында Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған
заттар мен материалдардың болуы;
6) сараптама сатыларының бірінде теріс нәтижелер алу;
7) өндірістің нақты жағдайлары мен сапаны қамтамасыз ету жүйесінің өндірісті және
сапаны қамтамасыз ету жүйесін бағалау нәтижелері бойынша мәлімделген қауіпсіздікті,
тиімділік пен сапаны қамтамасыз ететін талаптарға сәйкес келмеуі;
8) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес, өндіріс жағдайларын
және сапаны қамтамасыз ету жүйесін бағалау мақсатында кәсіпорында (өндірістік алаңда)
болуды ұйымдастырудан өтініш берушінің бас тартуы негіз болып табылады.
Ескерту. 63-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
63-1-бап. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік
заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың
қауіпсіздігі мен сапасын бағалау
1. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы
бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасының оларды Қазақстан Республикасында тіркеуге негіз
болған тіркеу дерекнамасының, стандарттау жөніндегі нормативтік құжаттардың деректеріне
сәйкестігін айқындау арқылы жүргізіледі.
2. Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдардың қауіпсіздігі мен сапасын бағалау мемлекеттік монополияға жатады және оны
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген сынақ
зертханалары бар, дәрiлiк заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техника айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы болып табылатын, шаруашылық
жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын жүзеге асырады.
Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың
(жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын монополияға қарсы органмен келісу
бойынша уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 12-тарау 63-1-баппен толықтырылды - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР
29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң
қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
64-бап. Ғылыми-медициналық сараптама
1. Ғылыми-медициналық сараптаманың объектілері:
1) іргелі және қолданбалы ғылыми зерттеулер бағдарламаларының жобалары;
2) республикалық нысаналы ғылыми-медициналық бағдарламалар;
3) аяқталған ғылыми-медициналық бағдарламалардың нәтижелері;
4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградаларын алуға ұсынылатын ғылыми
жұмыстар;
5) денсаулық сақтау практикасына енгізу жоспарланатын ғылыми-медициналық
әзірлемелер болып табылады.
2. Ғылыми-медициналық сараптаманы жүргізудің тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
4-БӨЛІМ. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ,
МЕДИЦИНАЛЫҚ МАҚСАТТАҒЫ БҰЙЫМДАР МЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКАНЫҢ
АЙНАЛЫСЫ
13-тарау. ФАРМАЦЕВТИКАЛЫҚ ҚЫЗМЕТ
65-бап. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканың айналысы саласының
жүйесі
Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласының бірыңғай жүйесіне:
1) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы мемлекеттік орган;
2) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымы және оның аумақтық бөлімшелері кіреді.
66-бап. Фармацевтикалық қызметтің түрлері
1. Фармацевтикалық қызмет жоғары немесе орта кәсіптік фармацевтикалық білім алған
жеке тұлғалардың, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы қызметті жүзеге асыратын заңды
тұлғалардың кәсіптік қызметін қамтиды.
2. Фармацевтикалық қызмет мынадай түрлерді:
1) дәрілік заттарды өндіруді;
2) медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруді;
3) медициналық техниканы өндіруді;
4) дәрілік препараттарды дайындауды;
5) медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауды;
6) дәрілік заттарды көтерме саудада өткізуді;
7) медициналық мақсаттағы бұйымдарды көтерме саудада өткізуді;
8) медициналық техниканы көтерме саудада өткізуді;
9) дәрілік заттарды бөлшек саудада өткізуді;
10) медициналық мақсаттағы бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді;
11) медициналық техниканы бөлшек саудада өткізуді қамтиды.
66-1-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік
фармакопеясы
1. Қазақстан Республикасының фармацевтикалық нарығындағы дәрілік заттардың сапасы
мен қауіпсіздігі Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының талаптарымен
белгіленеді.
2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы мемлекет кепілдік беретін
дәрілік заттардың сапасы мен қауіпсіздігіне қойылатын талаптардың ең төмен деңгейін
белгілейді.
3. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының жалпы баптарында:
1) дәрілік субстанциялардың, дәрілік шикізаттың және дәрілік препараттардың
сапасына;
2) реагенттерге, стандартты үлгілерге, олардың сапасын бақылау үшін қолданылатын
сынақтардың әдістері мен әдістемелеріне;
3) қаптама материалдарына және контейнерлерге қойылатын жалпы талаптар
айқындалады.
4. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының жекеше баптарында дәрілік
субстанциялардың, дәрілік шикізаттың және дәрілік препараттардың сапасына қойылатын
нақты талаптар айқындалады.
5. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясының талаптары дәрілік заттарды
өндіруді, дайындауды, өткізуді, сақтауды, бақылауды және қолдануды жүзеге асыратын жеке
және заңды тұлғалар үшін міндетті болып табылады.
6. Қазақстан Республикасы Мемлекеттік фармакопеясы әлемнің жетекші
фармакопеяларымен үйлеседі және олардың стандарттарының өзгеруіне байланысты кезең-
кезеңмен жаңартылады.
Ескерту. 13-тарау 66-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
67-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы өндіру
1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіру - дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
топтап шығару үшін қажетті, шикізат, материалдар мен жартылай фабрикаттар сатып алуға,
технологиялық процеске, оның ішінде осы процесс сатыларының бірін жүзеге асыруға,
өндірілген өнімді сақтауға, өткізуге, сондай-ақ оларға қоса жүретін бақылаудың барлық
түрлеріне байланысты барлық жұмыстардың жиынтығын қамтитын фармацевтикалық қызмет.
2. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіруді дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы субъектілер уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес және
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен алынған лицензия негізінде
жүзеге асырады.
РҚАО-ның ескертпесі!
ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен 2-тармақта екінші абзац көзделген (01.01.2018 бастап
қолданысқа енгізіледі).
3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіру және олардың сапасын бақылау, сондай-ақ тұрақтылығына сынақтар жүргізу және
сақталу мерзімі мен қайта бақылау мерзімін белгілеу қағидаларын уәкілетті
орган бекітеді.
4. Мыналарға:
1) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу кезінде, жабдықтар мен технологиялық процестерді ретке келтіру және
іске қосу кезінде сараптама, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) сынақтар, клиникалық
зерттеулер жүргізуге, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы келісімшарттық өндіруге арналған дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы, тиісті өндірістік практика жағдайларында өндірілетін
дәрілік субстанцияларды қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден
өтпеген;
2) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіру құқығына лицензиясы жоқ;
3) Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіру мен олардың сапасын бақылау қағидалары бұзылған дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіруге тыйым салынады.
5. Өндірілген және әкелінетін дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар:
1) құрамында тізбесін уәкілетті орган бекітетін, Қазақстан Республикасында
қолдануға тыйым салынған бояғыштар мен қосалқы заттар болмауға тиіс;
2) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың сапасы мен қауіпсіздігін
бақылау жөніндегі нормативтік құжатқа сәйкес бақылауға жатқызылуға тиіс.
6. Патенттелген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы өндіру мен өткізу Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік
саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
7. Диагностика немесе емдеу жүргізуге арналған медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы өндіру олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, олардың
функционалдық мақсатына сәйкес пайдаланылуын көздеуге және диагностиканың немесе
емдеудің алынған нәтижелерін түсіндіру кезінде пайдаланушының қателесу тәуекелін
болғызбауға тиіс.
Ескерту. 67-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
68-бап. Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы
бұйымдарды дайындау
Дәрілік препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауды дәрілік
препараттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды дайындауға тиісті лицензиясы бар,
дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың айналысы саласындағы субъектілер
уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырады. Дайындалған дәрілік
препараттар уәкілетті орган бекіткен тәртіппен дәріханаішілік бақылануға жатады.
Ескерту. 68-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
69-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы көтерме және бөлшек
саудада өткізу
1. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
көтерме саудада өткiзудi дәріхана қоймаларында көтерме саудада өткізуге тиісті лицензия
алған не «Әкімшілік рәсімдер туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген
тәртіппен қызметін бастағаны туралы хабарлама жасаған дәрiлiк заттардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналымы саласындағы субъектiлер жүзеге
асырады.
2. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
бөлшек саудада өткiзудi дәріханаларда, дәріхана пункттерінде, жылжымалы дәріхана
пункттерінде бөлшек саудада өткізуге тиісті лицензия алған не «Әкімшілік рәсімдер
туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қызметін бастағаны
туралы хабарлама жасаған дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың айналымы саласындағы субъектiлер жүзеге асырады.
3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
көтерме және бөлшек саудада өткізу уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге
асырылады.
РҚАО-ның ескертпесі!
ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен 3-тармақта екінші абзац көзделген (01.01.2018 бастап
қолданысқа енгізіледі).
Лицензия алған не Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртіппен
қызметін бастағаны туралы хабардар еткен дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы субъектілерге уәкілетті
орган бекітетін тізбеге сәйкес дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдарға және
медициналық техникаға жатпайтын тауарларды көтерме және бөлшек саудада өткізуге рұқсат
етіледі.
4. Мыналарға:
1) Тиісті өндірістік практика жағдайында өндірілген дәрілік субстанцияларды
қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген;
2) сапасы Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
қауіпсіздігі және сапасы туралы қорытындымен расталмаған;
3) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін;
4) жарамдылық мерзімі өтіп кеткен;
5) осы баптың 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, медициналық
ұйымдардағы медицина қызметкерлері өткізетін;
6) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
уақытша сақтау қоймалары арқылы дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы көтерме және бөлшек саудада өткізуге тыйым салынады.
5. Дәрігердің рецепті бойынша босатуға арналған дәрілік заттарды рецептісіз
өткізуге тыйым салынады.
Дәрілік заттарды рецептімен босатуға жатқызу қағидаларын, рецептілерді жазу,
есепке алу және сақтау қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.
6. Аудан орталығынан шалғайдағы, дәріханалар жоқ елді мекендерде дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдарды өткізуді жеке және заңды тұлғалар алғашқы медициналық-
санитариялық, консультациялық-диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау
ұйымдарындағы дәріхана пункттері және жылжымалы дәріхана пункттері арқылы жүзеге асыра
алады.
Дәріхана пункттері болмаған кезде, дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы
бұйымдарды бөлшек саудада өткізу алғашқы медициналық-санитариялық, консультациялық-
диагностикалық көмек көрсететін денсаулық сақтау ұйымдары арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.
РҚАО-ның ескертпесі!
6-тармақтың үшінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V
Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
Фармацевтикалық білімі бар мамандар болмаған жағдайда, дәрілік заттар мен
медициналық мақсаттағы бұйымдарды бөлшек саудада өткізуді жүзеге асыру үшін уәкілетті
орган айқындаған тәртіппен аттестатталған, медициналық білімі бар мамандар жіберіледі.
7. Тіркеу куәлігінің мерзімі өткенге дейін Қазақстан Республикасының аумағына
әкелінген және онда өндірілген дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техника Қазақстан Республикасының аумағында шектеусіз қолданылады, айналысқа
түседі және пайдаланылады.
Ескерту. 69-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап
қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
14-тарау. ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ, МЕДИЦИНАЛЫҚ МАҚСАТТАҒЫ
БҰЙЫМДАР МЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКАНЫҢ АЙНАЛЫСЫ
70-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы әзірлеу
1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
әзірлеудің мақсаты қауіпсіз, тиімді және сапалы дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы жасау болып табылады.
2. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
әзірлеушінің құқықтары Қазақстан Республикасының зияткерлік меншік
саласындағы заңнамасымен қорғалады.
3. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
әзірлеуші ұлттық стандарттардың талаптарын сақтауға тиіс.
4. Бірегей дәрілік заттың атауын бекіту тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
71-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы мемлекеттік тіркеу,
қайта тіркеу және олардың тіркеу дерекнамасына
өзгерістер енгізу
1. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу - уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылатын, дәрілік
заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың фармацевтика
нарығында болуының құқыққа сыйымдылығын айқындау, олардың қауіпсіздігін, тиімділігі мен
сапасын бағалау және дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы белгілі бір мерзімге Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың мемлекеттік тізіліміне енгізу рәсімі.
2. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік қайта тіркеу - мемлекеттік тіркеудің қолданылу мерзімін белгілі бір мерзімге
ұзарту, ол уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылып, бұрынғы тіркеу нөмірі
бойынша жаңа тіркеу куәлігін берумен, сондай-ақ Дәрілік заттардың, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың мемлекеттік тізіліміне тиісті жазба
енгізумен сабақтастыра жүргізіледі.
3. Тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу - тіркеу куәлігінің қолданылуы бойында
өтініш беруші тіркеу дерекнамасына енгізетін, дәрілік заттың, медициналық мақсаттағы
бұйым мен медициналық техниканың қауіпсіздігіне, тиімділігі мен сапасына әсер етпейтін
және уәкілетті орган белгілеген тәртіппен сараптама жасалуға жататын өзгерістер.
4. Қазақстан Республикасында өндірілген, сондай-ақ оның аумағына әкелінетін
дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника, мыналарды қоса
алғанда:
1) сауда атауы бар, дәрілік нысаны, мөлшерленуі, орамы көрсетілген дәрілік
препараттар;
2) бірегей дәрілік зат;
3) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың балк-өнімдері;
4) бұрын Қазақстан Республикасында тіркелген дәрілік заттардың дәрілік нысаны,
мөлшерленуі, орамы көрсетілген жаңа құрамалары;
5) бұрын Қазақстан Республикасында тіркелген, бірақ басқа өндіруші ұйымдар өзге
дәрілік нысандарда жаңа мөлшерленуімен, орамымен және қаптамасымен, көмекші заттардың
басқа құрамымен және атаумен өндірген дәрілік заттар;
6) тиісті өндірістік практика жағдайларында өндірілмеген дәрілік субстанциялар;
7) тіркеу куәлігінің бір ұстаушысының түрлі елдерде түрлі өндірістік алаңдарда
өндірілетін дәрілік заттары;
8) медициналық мақсаттарда қолданудың ықтимал тәуекел дәрежесіне қарай сыныпталуы
ескерілген медициналық мақсаттағы бұйымдар, оның ішінде диагностикалық реагенттер, көру
қабілетін түзету үшін көзге салынатын линзалар, оларды күтіп ұстау бойынша құралдар,
медициналық техника;
9) бұрын Қазақстан Республикасында тіркелген, бірақ басқа өндіруші ұйымдар
өндірген медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника;
10) бұрын Қазақстан Республикасында тіркелген, бірақ басқа түрлендірімдерде, жаңа
ораммен, жинақтаушы бөліктердің басқа құрамымен немесе басқа атаумен өндірілген
медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техника;
11) әртүрлі елдерде орналасқан (орналастырылған) өндірістік алаңдарда бір өндіруші
дайындаған медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника;
12) осы шығыс материалымен ғана жұмыс істеуге қабілетті медициналық мақсаттағы
бұйыммен және медициналық техникамен пайдалану үшін өндіруші ұйым арнайы ұсынғаннан
басқа, медициналық мақсаттағы бұйымдар болып табылатын медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техникаға шығыс материалдары;
13) медициналық көмек көрсету үшін мамандандырылған көлік құралының құрамына
кіретін медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника;
14) медициналық мақсаттағы бұйымдардың жиынтығы (жинақтары);
15) зертханалық диагностикалық аспаптар;
16) аурулардың профилактикасына, диагностикасына, оларды емдеуге, организмнің
физиологиялық жай-күйін бағалауға, оңалтуға, медициналық ем-шаралар, медициналық
сипаттағы зерттеулер жүргізуге арналған медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техника;
17) адам тіндерінің, ағзаларының бөліктерін ауыстыруға және түрлендіруге, бұзылған
немесе жойылған физиологиялық функцияларды қалпына келтіруге немесе олардың орнын
толтыруға арналған медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника;
18) ұрықтандыруды бақылауға арналған медициналық мақсаттағы бұйымдар мемлекеттік
тіркелуге және қайта тіркелуге жатады.
5. Дәрілік заттың саудадағы атауы - дәрілік зат тіркелетін атау.
6. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
7. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
8. Өндіруші елде және (немесе) өндіріс лицензиясын ұстаушы елде және (немесе)
тіркеу куәлігін иеленуші елде тіркелмеген (негіздеме болған кезде), әлеуметтік мәні бар
және орфандық аурулардың профилактикасы мен оларды емдеуге арналғандарды қоспағанда,
өндіруші елде және (немесе) өндіріс лицензиясын ұстаушы елде және (немесе) тіркеу
куәлігін иеленуші елде тіркелген дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техника Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркелуге жатады.
8-1. Елдің ішкі нарығы үшін өндірілетін дәрілік зат құрамының, оның технологиялық
процесінің, сапасын бақылау әдістері мен әдістемелерінің бірдейлігін өндіруші растаған
жағдайда, Қазақстан Республикасының аумағында қолданылатын бір тіркеу куәлігін бере
отырып, әртүрлі сауда атауларымен экспортқа арналған отандық өндірушілердің дәрілік
заттарын мемлекеттік тіркеуге жол беріледі.
Шетелде отандық дәрілік заттарды тіркеу үшін уәкілетті орган бекіткен қағидаларға
сәйкес уәкілетті орган фармацевтикалық өнімге сертификат (СРР) береді.
9. Уәкілетті органның шешімі бойынша дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техника сараптама жүргізудің жеделдетілген рәсімі бойынша
тіркелуі мүмкін. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканың жеделдетілген сараптама тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
10. Мемлекеттік тіркелген мерзімі өткеннен кейін дәрілік зат, медициналық
мақсаттағы бұйым мен медициналық техника уәкілетті орган белгілеген тәртіппен Қазақстан
Республикасында қайта тіркелуге жатады.
11. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттiк тіркеудің, қайта тіркеудің, олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер
енгізудің міндетті шарты дәрілік затқа, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық
техникаға сараптама жүргізу болып табылады.
Өндіріс жағдайларын және сапаны қамтамасыз ету жүйесін бағалау уәкілетті
орган айқындаған тәртіппен дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық
техниканы мемлекеттік тіркеу кезінде өтініш берушінің қаражаты есебінен өндіруші ұйымға
бару арқылы жүзеге асырылады.
Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканы мемлекеттік
тіркеу және қайта тіркеу кезінде оларға сараптама жүргізумен байланысты шығыстарды
өтініш берушілер көтереді.
Сараптама ұйымына тізбесін уәкілетті орган айқындайтын құжаттарды қамтитын тіркеу
дерекнамасы, сондай-ақ дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың үлгілері,
үш реттік талдауға жеткілікті мөлшердегі дәрілік субстанциялардың және олардың
қоспаларының стандартты үлгілері, ерекшелікті реагенттер мен шығыс материалдары (айрықша
жағдайларда және қайтарылу шартымен) ұсынылады.
12. Мыналар:
1) дәріханаларда дайындалған дәрілік препараттар;
2) тиісті өндірістік практика жағдайларында өндірілген дәрілік субстанциялар;
3) фармакопеялық дәрілік өсімдік шикізаты;
4) жеке тапсырыстар бойынша медициналық техника мен медициналық мақсаттағы
бұйымдар дүкендерінде дайындалған медициналық мақсаттағы бұйымдар;
5) оптика дүкендерінде дайындалған медициналық оптика бұйымдары;
6) дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
одан әрі өткізу құқығынсыз көрмелер өткізу үшін көрмелік үлгілері;
7) клиникаға дейінгі (клиникалық емес), клиникалық зерттеулер және (немесе)
сынақтар жүргізу үшін келіп түсетін дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканың үлгілері;
8) ғылыми-зерттеу зертханалық диагностикалық аспаптар;
9) аурулар диагностикасы үшін пайдаланылмайтын зертханалық аспаптар;
10) медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканың құрамына кіретін және
дербес бұйым немесе құрылғы ретінде пайдаланылмайтын жинақтауыштар мемлекеттік тіркелуге
жатпайды.
13. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу, олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу
туралы өтінішті әзірлеуші немесе өндіруші (дайындаушы) немесе олар сенім білдірген тұлға
береді.
Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканы мемлекеттік
тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізу кезінде өтініш
беруші ұсынған, келісілуге немесе бекітілуге жататын құжаттарды есепке алу және жүйелеу
уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.
Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттiк тіркеуді және қайта тіркеуді, олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер
енгізуді дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы мемлекеттік орган өтініш және сараптама ұйымының жүргізілген
сараптама нәтижелері бойынша берген дәрілік заттың, медициналық мақсаттағы бұйым мен
медициналық техниканың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы туралы оң қорытындысы
негізінде жүзеге асырады.
14. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу, қайта тіркеу және олардың тіркеу куәлігінің телнұсқасын беру үшін
Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен алым алынады.
15. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымының сараптама нәтижелері бойынша теріс
қорытындысы болған және уәкілетті орган айқындаған тәртіппен белгіленген құжаттардың
толық топтамасы ұсынылмаған жағдайларда, өтініш берушіге дәрілік затты, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы мемлекеттік тіркеуден және қайта тіркеуден
және олардың тіркеу дерекнамасына өзгерістер енгізуден бас тартылады.
16. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу және қайта тіркеу нәтижелері бойынша уәкілетті орган белгілеген
үлгіде мемлекеттік тіркеу туралы куәлік беріледі.
17. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеу туралы шешім уәкілетті орган белгілеген тәртіппен кері қайтарып
алынуы мүмкін.
18. Тіркеу куәлігінің қолданылу мерзімі ішінде өндіруші зауыт Қазақстан
Республикасының нарығында бар, тіркелген дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканың сапасы үшін жауапты болады, олар мемлекеттік
тіркеуге, қайта тіркеуге табыс етілген үлгілерге, тіркеу дерекнамасында көрсетілген
сипаттамаларға сәйкес келуге және тұтынушы үшін ақпараты бар уәкілетті орган бекіткен
құжаттарымен қоса жүруге тиіс.
19. Дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
айналымы саласындағы мемлекеттік сараптама ұйымының және дәрілік заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника айналымы саласындағы мемлекеттік органның
дәрілік заттарды мемлекеттік тіркеу үшін берілген, мемлекеттік тіркеу, дәрілік заттар
сараптамасының материалдары туралы өтініште, сондай-ақ құрамында жаңа химиялық заттар
бар дәрілік заттың тіркеу дерекнамасында қамтылған құпия ақпаратты дәрілік зат
мемлекеттік тіркелген күннен бастап алты жыл ішінде өтініш берушінің келісімінсіз
коммерциялық мақсаттарда жария етуіне және пайдалануына жол берілмейді.
20. Осы баптың 19-тармағында көзделген, құпия ақпаратты коммерциялық мақсаттарда
жария етуге және пайдалануға жол бермейтін ережелер:
1) Қазақстан Республикасының Патент заңына сәйкес дәрілік затты пайдалануға
мәжбүрлі лицензия берілген жеке немесе заңды тұлғаларға;
2) дәрілік затты коммерциялық емес мақсаттарда пайдалануға, өндіруге, импорттауға,
экспорттауға немесе таратуға қолданылмайды.
21. Осы баптың 19-тармағында көрсетілген ақпаратты жария етуге және пайдалануға
мынадай жағдайлардың бірі болған кезде:
1) егер дәрілік затты жеткізіп беру Қазақстан Республикасында тіркелген күннен
бастап он екі ай ішінде халықтың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін жеткіліксіз
болғанда;
2) төтенше жағдайлар кезінде не ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында
халық денсаулығын қорғау қажет болғанда;
3) Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасының
талаптарын бұзатын әрекеттер анықталғанда, өтініш иесінің келісімінсіз сот шешімі
негізінде жол беріледі.
Ескерту. 71-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 34-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
27.10.2015 № 365-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
72-бап. Биологиялық активті заттарды, фармакологиялық,
дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы клиникаға
дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер
1. Биологиялық активті заттарды, фармакологиялық, дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
зерттеулердің мақсаты фармакологиялық активтіліктің және (немесе) қауіпсіздіктің
бағалары мен дәлелдемелерін ғылыми әдістермен алу болып табылады.
2. Клиникаға дейінгі зерттеулер жүргізу тәртібін, клиникаға дейінгі базаларға
қойылатын талаптарды уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 72-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
73-бап. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы техникалық жағынан сынау
1. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы техникалық жағынан
сынаудың мақсаты медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың техникалық
сипаттамаларының ұлттық стандарттарға сәйкестігін анықтау болып табылады.
2. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 73-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 31-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 №
299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
74-бап. Фармакологиялық, дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
клиникалық зерттеулер
1. Фармакологиялық, дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы клиникалық зерттеулер зерттелетін фармакологиялық немесе дәрілік
заттың, медициналық мақсаттағы бұйымның және медициналық техниканың клиникалық,
фармакологиялық және (немесе) фармакологиялық-динамикалық әсерлерін анықтау немесе
растау және (немесе) жанама реакцияларын анықтау үшін және (немесе) олардың қауіпсіздігі
мен тиімділігін белгілеу үшін сіңірілуін, таралуын, биотрансформациялануын және
шығарылуын зерделеу мақсатында субъект ретінде адамды қатыстыра отырып жүргізіледі.
2. Клиникалық зерттеулер интервенциялық және интервенциялық емес болып бөлінеді.
Зерттеу субъектісі ретінде адам қатысатын зерттеу интервенциялық зерттеу болып
табылады, онда дәрігер уәкілетті орган айқындайтын клиникалық зерттеулер жүргізу
тәртібіне сәйкес келетін интервенциялық клиникалық зерттеу хаттамасының негізінде
зерттеу субъектілеріне арнайы араласуды тағайындайды.
Интервенциялық зерттеу кезінде зерттеу субъектілері кездейсоқ немесе кездейсоқ
емес түрде, пациенттерді одан әрі байқап, биомедициналық нәтижелер мен денсаулыққа берер
нәтижелер бағалана отырып тағайындалуы мүмкін диагностикалық, емдеу немесе басқа да
араласу түріне ұшырауы мүмкін.
Дәрілік препарат мемлекеттік тіркелгеннен кейін жүргізілетін және уәкілетті орган
бекіткен медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес медициналық практика
шеңберінде тағайындалатын зерттеу интервенциялық емес зерттеу болып табылады.
Уәкілетті орган айқындайтын, клиникалық зерттеулер жүргізу тәртібіне сәйкес
келетін интервенциялық емес клиникалық зерттеу хаттамасы дәрілік препараттың зерттеу
субъектісіне тағайындалғанын және оның зерттеуге қосылғанын алдын ала белгілемейді, ал
дәрілік препараттың қауіпсіздігі мен тиімділігі жөніндегі деректерді жинаудың
эпидемиологиялық әдістерін сипаттайды. Зерттеу субъектілері қосымша диагностикалық
немесе мониторингтік рәсімдерге ұшырамайды.
3. Клиникалық зерттеулер жүргізу тәртібін, клиникалық базаларға қойылатын
талаптарды уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 74-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
75-бап. Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы таңбалау
1. Дәрілік заттар тұтынушылық (бастапқы және қайталама) қаптамасына қазақ және
орыс тілдерінде жақсы оқылатын қаріппен басылған таңбасымен және медициналық қолдану
жөніндегі нұсқаулығымен айналысқа түсуге тиіс.
2. Медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техника тікелей медициналық
мақсаттағы бұйым мен медициналық техникаға және (немесе) тұтынушылық қаптамаға басылған
таңбасымен және медициналық мақсаттағы бұйымға арналған медициналық қолдану жөніндегі
нұсқаулығымен және медициналық техникаға арналған пайдалану құжатымен айналысқа түсуге
тиіс.
Дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканы таңбалау
қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.
Дәрілік заттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды медициналық қолдану
жөніндегі нұсқаулықты жасау және ресімдеу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
3. Қымбат тұратын, сирек қолданылатын, орфандық препараттардың шектеулі көлемін
әкелу кезінде стикерлерді пайдалануға жол беріледі.
Тұтынушылық қаптамаға стикерлерді жапсыру уәкілетті орган белгілеген тәртіппен
жүзеге асырылады.
Ескерту. 75-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
РҚАО-ның ескертпесі!
76-бап жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
76-бап. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемін көрсетуге арналған дәрілік заттар мен
медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу
Ескерту. 76-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған дәрілік
заттар халықаралық патенттелмеген атауымен сатып алынады. Көп компонентті дәрілік зат
сатып алынған жағдайда оның құрамы көрсетіледі.
2. Тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін көрсетуге арналған дәрілік
заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу үшін бөлінетін бюджет қаражатын
оңтайлы және тиімді жұмсау мақсаттарында дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы
бұйымдар уәкілетті орган белгілегеннен аспайтын бағалар бойынша сатып алынады.
Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
77-бап. Бірыңғай дистрибьютор
1. Бірыңғай дистрибьюторды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
Бірыңғай дистрибьютор қызметінің негізгі нысанасы:
1) өнім берушілерді таңдау;
2) дәрілік заттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды беру шарттарын жасасу;
3) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды беру және (немесе) дәрілік
заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі ұзақ
мерзімді шарттар жасасу;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тауардың ішкі айналыс үшін шығу
тегі туралы сертификаты және халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес медициналық
техниканың өндірілгенін растайтын құжаты бар заңды тұлғамен Дәрілік заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника тізімі бойынша медициналық техниканы берудің
ұзақ мерзімді шарттарын жасасу;
5) Дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника тізімі
бойынша дәрілік заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз ету;
6) дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу, дәрілік заттар
мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды сақтау және тасымалдау жөніндегі көрсетілетін
қызметтерді сатып алу;
7) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық
техниканы сатып алуды ұйымдастыру болып табылады.
2. Дәрілік заттарды және медициналық мақсаттағы бұйымдарды сатып алу қағидаттары:
1) сатып алуды жүргізу рәсіміне қатысу үшін әлеуетті өнім берушілерге тең
мүмкіндіктер беру;
2) әлеуетті өнім берушілер арасындағы адал бәсекелестік;
3) сатып алу процесінің жариялылығы және ашықтығы;
4) отандық тауар өндірушілерді қолдау болып табылады.
3. Бірыңғай дистрибьютор өз міндеттерін орындамағаны және (немесе) тиісінше
орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.
Ескерту. 77-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
78-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы сақтау мен тасымалдау
1. Дәрiлiк заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
уәкілетті орган бекiткен дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы сақтау және тасымалдау қағидаларына сәйкес олардың
қауiпсiздiгiнiң, тиiмдiлiгi мен сапасының сақталуы қамтамасыз етiлетiн жағдайларда
сақталады және тасымалданады.
РҚАО-ның ескертпесі!
ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен 1-тармақта екінші абзац көзделген (01.01.2018 бастап
қолданысқа енгізіледі).
2. Дәрілік препараттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдардың жарамдылық мерзімін
ұзартуға тыйым салынады.
Ескерту. 78-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
79-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы жою
Жарамсыз күйге түскен, жалған, жарамдылық мерзімі өтіп кеткен дәрілік заттар,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника және Қазақстан Республикасы
заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтін басқа да дәрілік заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника өткізуге және медициналық қолдануға жарамсыз
деп есептеледі және олар осы дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техника қарауында тұрған, олардың айналысы саласындағы субъектілердің
уәкілетті орган белгілеген тәртіппен жоюына жатады.
Ескерту. 79-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
80-бап. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканы әкелу тәртiбi
1. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
Қазақстан Республикасының аумағына әкелу Кеден одағының және (немесе) Қазақстан
Республикасының кеден заңнамасына сәйкес уәкілетті орган айқындаған тәртiппен жүзеге
асырылады.
2. Тиісті өндірістік практика жағдайларында өндірілген дәрілік субстанцияларды,
сондай-ақ осы баптың 3-тармағында, осы Кодекстің 80-2-бабында көрсетілген жағдайларды
қоспағанда, Қазақстан Республикасында мемлекеттік тіркеуден өтпеген дәрілік заттарды,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы Қазақстан Республикасының
аумағына әкелуге рұқсат етілмейді.
3. Егер Қазақстан Республикасында тіркелмеген дәрілік заттар, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника:
1) клиникалық зерттеулер жүргізуге;
2) дәрілік заттарды сараптауға;
3) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыруға;
4) нақты пациенттің тіршілік көрсеткіштері бойынша медициналық көмек көрсетуге не
сирек кездесетін және (немесе) аса ауыр патологиясы бар пациенттердің шектеулі
контингентіне медициналық көмек көрсетуге;
5) оларды кейіннен сату құқығынсыз көрмелер өткiзуге;
6) төтенше жағдайларды болғызбауға және (немесе) олардың салдарларын жоюға;
7) денсаулық сақтау ұйымдарын Қазақстан Республикасында тiркелген баламасы жоқ
бірегей медициналық техникамен, сондай-ақ бірегей медициналық техниканы жинақтауға
жататын және соған арналған медициналық мақсаттағы бұйымдармен жарақтандыруға;
8) инновациялық медициналық технологияларды енгізуге арналған болса, оларды
уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде Қазақстан
Республикасының аумағына әкелуге жол беріледі.
4. Уәкілетті орган айқындайтын жекелеген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік
тіркеуден өтпеген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы гуманитарлық көмек ретінде Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге тыйым
салынады.
Гуманитарлық көмекке (жәрдемге) немесе төтенше жағдайлар кезіндегі көмекке
арналған дәрiлiк заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника (оның
ішінде тіркелмегендері) уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен берілетін қорытынды
(рұқсат беру құжаты) негізінде Қазақстан Республикасына әкелінеді.
5. Қазақстан Республикасының аумағына әкелiнген, Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейтiн дәрiлiк заттар,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника тәркiленуге және жойылуға
жатады.
Ескерту. 80-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
80-1-бап. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы Қазақстан
Республикасына әкелуге рұқсат берілген тұлғалар
Уәкілетті орган айқындаған тәртiппен Қазақстан Республикасының аумағына дәрiлiк
заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы әкелудi:
1) дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
өндіруге арналған лицензиясы бар өндiрушi ұйымдар;
2) қызметін бастағаны туралы хабарлама бойынша, дәрiлiк заттарды көтерме саудада
өткiзуге арналған лицензиясы бар не медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы көтерме саудада өткiзуді жүзеге асыратын денсаулық сақтау субъектілерінің
тізіліміне енгізілген жеке және заңды тұлғалар;
3) осы Кодекске сәйкес дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы әзiрлеу және мемлекеттiк тiркеу үшiн ғылыми-зерттеу ұйымдары,
зертханалар;
4) мемлекеттiк тiркеу кезiнде сараптама, клиникалық зерттеулер және (немесе)
сынақтар жүргiзу үшiн және Қазақстан Республикасында дәрiлiк заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндiрушiлердiң көрмелерiне қатысу үшiн
дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шетелдiк
өндiрушi ұйымдар, олардың уәкiлеттi өкiлдiктерi (филиалдары) немесе олардың сенiм
бiлдiрiлген жеке және заңды тұлғалары;
5) медициналық қызметтi жүзеге асыру үшін денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асыруы
мүмкін.
Ескерту. 9-тарау 80-1-баппен толықтырылды - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
80-2-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы, сондай-ақ
биологиялық активті заттарды, фармакологиялық
заттарды және клиникаға дейінгі (клиникалық
емес) және клиникалық зерттеулердің
биологиялық материалын, дәрілік субстанциялар
мен олардың қоспаларының стандартты үлгілерін
жеке пайдалану үшін және өзге де коммерциялық
емес мақсаттарда әкелу
Ескерту. 80-2-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Егер дәрiлiк заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника:
1) жеке тұлғалардың, дипломатиялық корпус қызметкерлерінің немесе халықаралық
ұйымдар өкілдерінің жеке пайдалануына;
2) Кеден одағының кедендік аумағына келген көлік құралдарының жолаушылары мен
экипаж мүшелерін, пойыз бригадалары мен көлік құралдарының жүргізушілерін емдеуге;
3) халықаралық мәдени, спорттық іс-шараларға қатысушылар мен халықаралық
экспедицияларға қатысушыларды емдеуге арналған болса, олар уәкілетті органның
рұқсатынсыз әкелінеді.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда, Қазақстан Республикасында
тіркелмеген дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге жол беріледі.
3. Биологиялық активті заттар, фармакологиялық заттар, клиникаға дейінгі
(клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалы, дәрілік
субстанциялар мен олардың қоспаларының стандартты үлгілері уәкілетті органның
рұқсатынсыз әкелінеді.
4. Қазақстан Республикасының аумағына биологиялық активті заттарды,
фармакологиялық заттарды, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық
зерттеулердің биологиялық материалын, дәрілік субстанциялар мен олардың қоспаларының
стандартты үлгілерін әкелуді:
1) дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруге лицензиясы бар
өндіруші ұйымдар;
2) дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруші шетелдік ұйымдар,
олардың уәкілетті өкілдіктері (филиалдары) немесе олардың сенім білдірілген жеке және
заңды тұлғалары;
3) денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы ғылыми-зерттеу ұйымдары,
зертханалар жүзеге асырады.
Ескерту. 9-тарау 80-2-баппен толықтырылды - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
80-3-бап. Уәкілетті орган мен Қазақстан Республикасының
кеден ісі саласындағы уәкілетті органының өзара
іс-қимыл жасауы
1. Осы Кодекстің 80-бабының 3 және 4-тармақтарында, 80-2-бабында көзделген
жағдайларды қоспағанда, дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс
келетiн Кеден одағының кедендiк шекарасы арқылы өткізу кезінде Қазақстан Республикасының
мемлекеттік кіріс органдарына мемлекеттiк тiркеу күнi мен нөмiрi көрсетiліп, әкелiнетін
дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
әрқайсысының мемлекеттiк тiркелуi туралы уәкiлеттi орган растаған мәлiметтер ұсынылуға
тиiс.
2. Қазақстан Республикасының кеден iсi саласындағы уәкiлеттi органы дәрiлiк
заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы Қазақстан
Республикасының Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс келетiн Кеден одағының кедендiк
шекарасы арқылы Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының
Мемлекеттiк шекарасымен тұспа-тұс келетiн Кеден одағының кедендiк шекарасы арқылы
Қазақстан Республикасының аумағынан әкету туралы мәлiметтердi уәкiлеттi органға ұсынады.
Ескерту. 9-тарау 80-3-баппен толықтырылды - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
81-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы, сондай-ақ
биологиялық активті заттарды, фармакологиялық
заттарды және клиникаға дейінгі (клиникалық
емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық
материалын, дәрілік субстанциялар мен олардың
қоспаларының стандартты үлгілерін әкету тәртібі
Ескерту. 81-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті орган бекіткен тәртіппен жүзеге
асырылады.
2. Дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника:
1) Қазақстан Республикасының аумағынан кететін жеке тұлғалардың емделу курсына
қажетті мөлшерде жеке басына пайдалануы үшін;
2) Қазақстан Республикасының аумағынан кететін көлік құралының жолаушыларды
емдеуге арналған алғашқы көмек дәрі қобдишасының құрамында;
3) көрмелер өткізу үшін уәкілетті органның рұқсаты бойынша әкелінген көрмелік
үлгілер;
4) клиникаға дейінгі (клиникалық емес) немесе клиникалық зерттеулер жүргізу үшін
әкелінген медициналық техника Қазақстан Республикасының аумағынан уәкілетті органның
келісімінсіз әкетілуі мүмкін.
3. Төтенше жағдайларды жоюға қатысу үшін Қазақстан Республикасының аумағынан
кететін медициналық және авариялық-құтқару ұйымдары мен құралымдарының материалдық-
техникалық құралдарының құрамында дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.
4. Биологиялық активті заттар, фармакологиялық заттар және клиникаға дейінгі
(клиникалық емес) және клиникалық зерттеулердің биологиялық материалдары, дәрілік
субстанциялар мен олардың қоспаларының стандартты үлгілері Қазақстан Республикасының
аумағынан уәкілетті органның рұқсатынсыз әкетілуі мүмкін.
5. Қазақстан Республикасының аумағынан биологиялық активті заттарды,
фармакологиялық заттарды, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық
зерттеулердің биологиялық материалын, дәрілік субстанциялар мен олардың қоспаларының
стандартты үлгілерін әкетуді:
1) дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруге лицензиясы бар
өндіруші ұйымдар;
2) дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдарды өндіруші шетелдік ұйымдар,
олардың уәкілетті өкілдіктері (филиалдары) немесе олардың сенім білдірілген жеке және
заңды тұлғалары;
3) денсаулық сақтау, білім және ғылым саласындағы ғылыми-зерттеу ұйымдары,
зертханалар жүзеге асырады.
Ескерту. 81-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
15-тарау. ДӘРІЛІК ЗАТТАРДЫҢ, МЕДИЦИНАЛЫҚ МАҚСАТТАҒЫ
БҰЙЫМДАР МЕН МЕДИЦИНАЛЫҚ ТЕХНИКАНЫҢ ҚАУІПСІЗДІГІНЕ
ҚОЙЫЛАТЫН ЖАЛПЫ ТАЛАПТАР 82-бап. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы монтаждау, жөндеу, оларға техникалық
және метрологиялық қызмет көрсету
1. Медициналық техниканы және жекелеген жағдайларда медициналық мақсаттағы
бұйымдарды монтаждауды, жөндеуді, оларға техникалық және метрологиялық қызмет көрсетуді
Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес осы жұмыстарды орындауға құқығы бар жеке
немесе заңды тұлғалар жүзеге асырады.
2. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жөндеуден кейінгі
қауіпсіздік деңгейі медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
техникалық паспортында белгіленген қауіпсіздік деңгейінен төмен болмауға тиіс.
3. Денсаулық сақтау ұйымдарында пайдаланылатын медициналық мақсаттағы өлшем
құралдарын метрологиялық қамтамасыз етуді ұйымдастыру Қазақстан Республикасының
техникалық реттеу саласындағы заңнамасына сәйкес реттеледі.
4. Өлшем құралы болып табылатын медициналық техника Қазақстан Республикасының
өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінің тізіліміне енгізілуге жатады және
Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңнамасына сәйкес
қолданылуға рұқсат етіледі.
Өлшем құралы болып табылатын медициналық техниканың тізбесін техникалық реттеу
саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша уәкілетті орган бекітеді.
Ескерту. 82-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016
бастап қолданысқа енгізіледі)
83-бап. Қауіпсіздікті сыныптау және медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы қолданудың
ықтимал қатерінің дәрежесіне қарай қауіпсіздігін
қайта сыныптау
1. Қазақстан Республикасында қолданылатын медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техника пациенттердің, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық
техниканы пайдаланатын персоналдың және өзге де адамдардың денсаулығына зиян келтіретін
ықтимал қатерінің дәрежесіне қарай қауіпсіздік сыныптарына бөлінеді.
Қауіпсіздік сыныптарының әрқайсысы белгілі бір техникалық регламенттерге сәйкес
келетін медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың топтарын және
типтерін қамтиды. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы бір мезгілде
бірнеше қауіпсіздік сыныбына жатқызуға болмайды.
2. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың қауіпсіздігін
сыныптау қағидаларын техникалық реттеу саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша
уәкілетті орган бекітеді.
3. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сыныптау қағидаттары:
1) қолданылу ұзақтығын;
2) инвазивтілігін;
3) организммен байланысының болуын немесе онымен өзара байланысын;
4) организмге енгізу тәсілін;
5) өмірлік маңызы бар ағзаларға қолданылуын;
6) энергия көздерінің қолданылуын ескереді.
4. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың қауіпсіздік сыныбына
жатқызылуын оларды мемлекеттік тіркеу кезінде уәкілетті орган айқындайды.
5. Егер Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы
заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың қауіпсіздік сыныбын қайтадан айқындау үшін негіздер пайда болса,
өндірушінің мемлекеттік тіркеуден кейін кемінде екі жыл өткен соң қайта сыныптау рәсімін
жүргізуге құқығы бар.
6. Уәкілетті орган медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
жұмысының негізіне алынған қағидаттардың, құбылыстардың, медициналық әдістемелердің
егжей-тегжейлі есептеріне негізделген өзгерістерді сыныптамаға енгізе алады.
84-бап. Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканы қолдануға
тыйым салу, оны тоқтата тұру немесе айналыстан
алып қою не олардың қолданылуын шектеу
Ескерту. 84-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Уәкілетті орган:
1) дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
Қазақстан Республикасы заңнамасының дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар
мен медициналық техниканың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы жөніндегі талаптарына
сәйкес келмеген;
2) дәрілік затты медициналық қолдану жөніндегі нұсқаулықта көрсетілмеген дәрілік
заттардың адамның денсаулығына қауіпті жанама әсерлері анықталған немесе нұсқаулықта
көрсетілген елеулі жанама әсерлер немесе төмен терапиялық тиімділік (терапиялық әсердің
болмауы) жағдайларының анықталу жиілігінің артуы немесе пайда мен қауіптің келеңсіз
арақатынасы бар елеулі жанама әсерлердің анықталуына байланысты оны тоқтата тұру және
(немесе) басқа елдердің нарығынан кері қайтарып алу туралы ақпарат болған кезде;
3) медициналық мақсаттағы бұйымдарды немесе медициналық техниканы қолдану
процесінде оларды қолдану қауіпсіздігіне әсер ететін конструкциясының ақаулары, жұмыс
істеу қағидаты, өндірістік орындалуы анықталған;
4) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
қолданудың сапасына, қауіпсіздігі мен тиімділігіне әсер ететін оларды өндірудің
бекітілген процесі бұзылған;
5) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
қолдануға байланысты пациенттің немесе тұтынушының денсаулығына зиян келтіру туралы
деректер болған;
6) дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы
қолданудың қауіпсіздік деңгейін төмендетуді қамтамасыз ететін, өндіріс технологиясы мен
сапаны бақылаудың ғылыми-техникалық деңгейінің жеткіліксіздігі туралы деректер алынған;
7) тіркеу куәлігі иесінің тіркеу куәлігін тоқтата тұру, кері қайтарып алу немесе
дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы айналыстан
алып қою не олардың қолданылуын шектеу туралы негіздемесі алынған жағдайларда, дәрілік
заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы қолдануға, өткізуге
немесе өндіруге тыйым салуы немесе оны тоқтата тұруы, сондай-ақ айналыстан алып қою
немесе қолданылуын шектеу туралы шешім қабылдауы мүмкін.
2. Дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға
тыйым салу, оларды тоқтата тұру, айналыстан алып қою немесе шектеу қағидаларын уәкілетті
орган бекітеді.
Ескерту. 84-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
84-1-бап. Жалған дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техника
1. Қазақстан Республикасының аумағында жалған дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіруге, әкелуге, сақтауға, қолдануға
және өткізуге тыйым салынады.
2. Жалған дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жойылуға жатады.
3. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
айналысы саласындағы адамдар мен субъектілер жалған дәрілік заттарды, медициналық
мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы өндіргені, сақтағаны, таратқаны, өткізгені
үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.
4. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
жалғандығына (сипаттамалары және (немесе) шығу көзі туралы анық емес мәліметтер ұсыну)
сонымен қатар жалған өнімді өндіру үшін дайындалған және соған арналған аксессуарлар,
бөліктер және материалдар, сондай-ақ өнімге немесе оның өндірісіне және (немесе)
таралуына қатысты құжаттар жатады.
5. Дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың
жалғандығын болдырмауды және оған қарсы күресті уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік
органдармен, өндіруші ұйымдармен, денсаулық сақтау субъектілерімен, қоғамдық ұйымдармен
бірге жүзеге асырады.
6. Уәкілетті орган жалған дәрілік заттарға, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техникаға қарсы күресте халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады.
Ескерту. 15-тарау 84-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
85-бап. Дәрілік заттарды фармакологиялық қадағалау және
дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техниканың жанама
әсерлерінің мониторингі
1. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының аумағында дәрілік заттарды
фармакологиялық қадағалауды жүргізеді.
2. Дәрілік заттарды фармакологиялық қадағалауды және дәрілік заттардың,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жанама әсерлерінің
мониторингін жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
3. Денсаулық сақтау субъектілері уәкілетті органды дәрілік заттың басқа дәрілік
заттармен өзара әрекеттесу ерекшеліктерінің байқалу фактілері және жанама әсерлері, оның
ішінде дәрілік затты, медициналық мақсаттағы бұйымды қолдану жөніндегі нұсқаулықта және
медициналық техниканы пайдалану жөніндегі нұсқамада көрсетілмеген жанама әсерлері туралы
хабардар етуге міндетті.
Ескерту. 85-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
86-бап. Дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы
бұйымдар мен медициналық техника туралы ақпарат
Ескерту. 86-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
Қазақстан Республикасының аумағында пайдалануға рұқсат етілген дәрілік заттар,
медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника туралы, мемлекеттік тіркеуден
өтпеген, Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасының талаптарына
сәйкес келмейтін дәрілік заттар туралы, мемлекеттік тіркеу туралы шешімді қайтарып алу
туралы, сондай-ақ дәрігердің рецепті бойынша босатылатын дәрілік заттар туралы ақпарат
медицина және фармацевтика қызметкерлеріне арналған мамандандырылған баспа
басылымдарында беріледі.
Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
5-БӨЛІМ. АЗАМАТТАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫН САҚТАУ
16-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАР МЕН
МІНДЕТТЕР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДІҢ КЕПІЛДІКТЕРІ
87-бап. Денсаулық сақтау саласындағы құқықтарды қамтамасыз
етудің кепілдіктері
Мемлекет Қазақстан Республикасының азаматтарына:
1) денсаулық сақтау құқығына;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің көрсетілуіне;
3) медициналық көмекке бірдей қол жеткізуіне;
4) медициналық көмектің сапасына;
5) дәрілік заттардың қолжетімділігіне, сапасына, тиімділігі мен қауіпсіздігіне;
6) аурулардың профилактикасы, саламатты өмір салты мен дұрыс тамақтануды
қалыптастыру жөніндегі іс-шаралардың жүргізілуіне;
7) жеке өмірге қол сұғылмауына, дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтердің
сақталуына;
8) ұрпақты болуды таңдау еркіндігіне, ұрпақты болу денсаулығын сақтауға және
ұрпақты болу құқықтарының сақталуына;
9) санитариялық-эпидемиологиялық, экологиялық саламаттылыққа және радиациялық
қауіпсіздікке кепілдік береді.
88-бап. Азаматтардың құқықтары
1. Қазақстан Республикасы азаматтарының:
1) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбеге сәйкес тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемін алуға;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің шеңберінде дәрілік
заттармен және медициналық мақсаттағы бұйымдармен қамтамасыз етілуге, оның ішінде
белгілі бір аурулары (жай-күйлері) бар азаматтардың жекелеген санаттары уәкілетті орган
бекітетін тізбеге сәйкес амбулаториялық деңгейде тегін немесе жеңілдікпен берілетін
дәрілік заттармен және мамандандырылған емдік өнімдермен қамтамасыз етілуге;
РҚАО-ның ескертпесі!
3) тармақша жаңа редакцияда көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.07.2017
бастап қолданысқа енгізіледі).
3) медициналық ұйымды, сапалы әрі уақтылы медициналық көмекті еркін таңдауға;
4) өздерінің жеке қаражаты, ұйымдардың, ерікті медициналық сақтандыру жүйесінің
өздерінің қаражаты және тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс қосымша медициналық көрсетілетін қызметтерге;
5) уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен көрсетілімдер болған кезде, бюджет
қаражаты есебінен шетелде медициналық көмек алуға;
6) медицина қызметкерлерінің дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканы дұрыс тағайындамауынан және қолданбауынан денсаулығына келтірілген
зиянды өтетуге;
7) еңбекке уақытша жарамсыздық парағын немесе еңбекке уақытша жарамсыздық туралы
анықтама бере отырып, еңбекке уақытша жарамсыздық фактісін куәландыруға;
8) мемлекеттік органдардан, ұйымдардан және емдеуші дәрігерден олардың құзыреті
шегінде аурулар профилактикасының, диагностикасының, оларды емдеудің және медициналық
оңалтудың әдістері, клиникалық зерттеулер, қоршаған ортаның жай-күйін, еңбек, тұрмыс
және демалыс жағдайларын, дұрыс тамақтану мен тамақ өнімдерінің қауіпсіздігін, оның
ішінде санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың қорытындыларын қоса алғанда,
денсаулыққа әсер ететін факторлар туралы дәйекті ақпаратты өтеусіз алуға;
9) дәрілік заттар, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника
айналысы саласындағы мемлекеттік органдардан, тәуелсіз сарапшы ұйымдардан және
субъектілерден өткізілетін дәрілік заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен
медициналық техниканың қауіпсіздігі, тиімділігі мен сапасы туралы ақпарат алуға;
10) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне)
денсаулық сақтау ұйымына, жоғары тұрған органға және (немесе) сот тәртібімен шағым
жасауға;
11) мемлекеттік медициналық сараптама қорытындыларымен келіспеген жағдайда,
тәуелсіз сарапшыларды тарту туралы өтінішхат беруге;
12) өлгеннен кейін өздерінен тіндерін (тінінің бөлігін) және (немесе) ағзаларын
(ағзаларының бөлігін) транспланттау мақсатында алу мүмкіндігі туралы ерікті түрде еркін
білдіруіне құқығы бар.
2. Әйелдің ана болу туралы мәселені өзі шешуге және отбасын жоспарлау мен өз
денсаулығын сақтау мақсатында, өзі қаламайтын жүктіліктен сақтанудың қазіргі заманғы
әдістерін еркін таңдауға құқығы бар.
Азаматтардың ана болуды қорғау құқығы:
1) ұрпақты болу жасындағы әйелдерге тегін медициналық көмектің кепілдік берілген
көлемінің шеңберінде медициналық қарап-тексеру, оларды динамикалық байқау және
сауықтыру;
2) науқас баланы күтіп-бағу үшін стационарға түскен кезде әйелдердің ұрпақты болу
денсаулығына және баланың денсаулығына тікелей әсер ететін негізгі ауруларды медициналық
көрсетілімдер бойынша емдеу арқылы қамтамасыз етіледі.
Жүкті әйелдер мен бала емізетін аналардың жұмыс уақытының режимі, жүктілігі мен
босануы бойынша демалысы және еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының
еңбек заңнамасына сәйкес белгіленеді.
3. Психикасының бұзылушылығы (ауруы) бар адамдардан басқа, жыныстық
сәйкестендіруде ауытқушылығы бар адамдардың жынысын ауыстыруға құқығы бар.
Жыныстық сәйкестендіруде ауытқушылығы бар адамдарды медициналық куәландыру және
олардың жынысын ауыстыруды жүргізу қағидаларын уәкілетті орган белгілейді.
4. Бас бостандығы шектеулі азаматтарға, сондай-ақ сот үкімі бойынша жазасын бас
бостандығынан айыру орындарында өтеп жүрген, арнайы мекемелерге орналастырылған
адамдарға медициналық көмек уәкілетті органмен келісу бойынша қылмыстық-атқару жүйесі
органдары айқындайтын тәртіппен көрсетіледі. Аталған адамдар медициналық көмек алу
кезінде Қазақстан Республикасы азаматтарының жоғарыда келтірілген барлық құқықтарын
пайдаланады.
5. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше
көзделмесе, Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ
адамдардың айналадағылар үшін қауіп төндіретін қатты аурулары болған кезде уәкілетті
орган айқындайтын тізбеге сәйкес тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемін
алуға құқығы бар.
5-1. Босқындарға, сондай-ақ баспана іздеп жүрген адамдарға уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен және көлемде, барынша дәлелденген тиімділігі бар
профилактикалық, диагностикалық және емдік медициналық қызметтер көрсетіледі.
6. Алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
Ескерту. 88-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13 бастап
қолданысқа енгізіледі), 2013.01.08 N 64-V (2013.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі);
15.04.2013 N 89-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
16.11.2015 № 406-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
89-бап. Балалардың құқықтары
1. Әрбір баланың:
1) денсаулық сақтау жүйесінің уақтылы әрі тиімді қызметтерін және ауруды емдеу мен
денсаулықты қалпына келтіру құралдарын пайдалануға;
2) денсаулық сақтау саласында білім алуға;
3) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінің шеңберінде медициналық
қарап-тексерілуге және динамикалық байқалуға, емделуге, дәрімен қамтамасыз етілуге және
сауықтырылуға құқығы бар.
2. Балаларды стационарлық емдеу кезінде:
1) үш жасқа дейінгі, сондай-ақ дәрігерлердің қорытындысы бойынша қосымша күтіп-
бағуға мұқтаж ересек, науқасы ауыр балаларды күтіп-бағуды тікелей жүзеге асыратын
анасына (әкесіне) немесе өзге адамға еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақ беріліп,
онымен медициналық ұйымда бірге болу мүмкіндігі жасалады;
2) бір жасқа дейінгі баланы емізетін ана баланы күтіп-бағу үшін медициналық ұйымда
болған барлық кезеңде тегін тамақпен қамтамасыз етіледі.
3. Мектеп жасындағы балалардың стационарлық, қалпына келтіру емін алу кезеңінде
стационар, оңалту орталығы, санаторий жағдайында үздіксіз білім алуға құқығы бар.
Стационарлық балалар бөлімшелерінің және мамандандырылған стационарлық медициналық
балалар ұйымдарының пациенттеріне ойын ойнау, дем алу және тәрбие жұмысын жүргізу үшін
қажетті жағдайлар жасалады.
4. Мүмкіндігі шектеулі, сондай-ақ АИТВ инфекциясын жұқтырған, ЖИТС-пен ауыратын
балалардың білім беру, денсаулық сақтау ұйымдарында Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес тегін медициналық-педагогикалық түзеу арқылы
қолдау алуға құқығы бар.
АИТВ инфекциясын жұқтырған балалардың балалар үйлерінде және жалпы мақсаттағы өзге
де медициналық және оқу-тәрбие ұйымдарында болуға құқығы бар.
5. Балаларды балалар үйіне және білім беру ұйымына, жетім балалар мен ата-анасының
қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымға орналастыруға медициналық қарсы
көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган бекітеді.
90-бап. Азаматтардың, дара кәсіпкерлер мен заңды
тұлғалардың міндеттері
1. Азаматтар:
1) өз денсаулығын сақтаудың қамын жасауға;
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақты 1-1) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
2) денсаулық сақтау ұйымдарының қолданыстағы режимін сақтауға;
3) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес
профилактикалық медициналық қарап-тексеруден өтуге;
4) медицина қызметкерлерінің, денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарының жеке және
қоғамдық денсаулыққа қатысты нұсқамаларын орындауға;
5) өз денсаулығын және айналасындағылардың денсаулығын сақтау жөніндегі сақтық
шараларын орындауға, медициналық ұйымдардың талап етуі бойынша зерттеп-қараудан өтуге
және емделуге, инфекциялық аурулар мен айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар
кезінде өзінің ауруы туралы медициналық персоналға хабарлауға міндетті.
Айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулармен ауыратын азаматтар зерттеп-қараудан
және емделуден жалтарған жағдайда, осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де
заңдарына сәйкес куәландырылуға және мәжбүрлеу тәртібімен емделуге тартылады.
Айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардан зардап шегетін азаматтарды
мәжбүрлеп емдеуге жіберудің негіздері мен тәртібі осы Кодекспен реттеледі;
6) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын сақтауға
міндетті.
2. Жүкті әйелдер жүктіліктің он екі аптасына дейінгі мерзімде медициналық есепке
тұруға міндетті.
3. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ
адамдар денсаулық сақтау саласында Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей
міндеттілікте болады.
4. Дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалар өздері жүзеге асыратын қызметіне сәйкес:
1) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық iс-шаралар
жүргiзуге;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік
құқықтық актілердің және гигиеналық нормативтердің, сондай-ақ мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың
актілері мен санитариялық-эпидемиологиялық қорытындыларының талаптарын орындауға;
3) орындалатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің және өнімді өндіру,
тасымалдау, сақтау және халыққа өткізу кезінде оның қауіпсіздігі мен сапасын қамтамасыз
етуге;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өндірістік бақылауды жүзеге
асыруға;
5) жаппай және топтық инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен улану
пайда болған жағдайда, мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарына
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығына қауіп төндіретін авариялық
жағдайлар, өндірістің тоқтауы туралы, технологиялық процестердің бұзылуы туралы уақтылы
хабарлауға;
6) дәрілік заттардың және медициналық мақсаттағы бұйымдардың жанама әсерлері
анықталған жағдайда, уәкілетті органға уақтылы хабарлауға;
7) айналасындағыларға инфекциялық және паразиттік ауруларын жұқтыру қаупі бар
қызмет көрсету саласында жұмыс істейтін қызметкерлерді гигиеналық оқытуды қамтамасыз
етуге;
8) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарының лауазымды
адамдарына өздерінің құзыретіне сәйкес зертханалық зерттеулер жүргізу үшін өнімдердің,
шикізаттың, тауарлардың, өндірістік ортаның сынамаларын іріктеп алуға мүмкіндік жасауға;
9) медициналық қарап-тексеруден, гигиеналық оқудан өткендігін куәландыратын құжаты
жоқ адамдарды жұмысқа жібермеуге, сондай-ақ денсаулық сақтау ұйымдары анықтаған
инфекциялық, паразиттік аурулармен ауыратын науқастарды және инфекциялық, паразиттік
аурулардың қоздырғыштарын таратушыларды жұмыстан шеттетуге;
10) тауарлардың, өнімдердің, шикізаттың халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттығы саласындағы нормативтік құқықтық актілердің талаптарына және гигиеналық
нормативтерге сәйкес еместігі анықталған жағдайда, оларды өткізуге жол бермеуге, сондай-
ақ оларды пайдалану немесе кәдеге жарату мүмкіндігі туралы шешім қабылдауға;
11) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 N 461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа
енгізіледі) Заңымен;
12) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарына халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы мәселелеріне қатысты есепке алу және
есептілік құжаттамасын тексеруге ұсынуға;
13) егер кәсіпкерлік және (немесе) өзге де қызмет халықтың өміріне немесе
денсаулығына қауіп төндіретін болса, оны тоқтата тұруға;
14) мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды жүзеге асыратын
лауазымды адамдардың объектілерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы нормативтік құқықтық актілердің және гигиеналық нормативтердің сақталуы
тұрғысынан тексеруі мақсатында оларға кедергісіз кіруін қамтамасыз етуге;
15) эпидемиологиялық көрсетілімдер мен санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің
лауазымды адамдарының нұсқамалары, қаулылары бойынша дезинфекциялау, дезинсекциялау және
дератизациялау іс-шараларын өз қаражаты есебінен жүргізуге;
16) өздері өткізетін дәрілік заттар туралы толық және анық ақпарат ұсынуға
міндетті.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармақты 17) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 90-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 N
461-IV (2012.01.30 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
91-бап. Пациенттердің құқықтары
1. Пациенттің осы Кодекстің 88-бабында көрсетілген құқықтардан басқа:
1) диагностика, емдеу және күтім жасау процесінде өзіне лайықты ілтипат жасалып,
өзінің мәдени және жеке басының құндылықтарына құрмет көрсетілуіне;
2) қандайда бір кемсітушілік факторларының ықпалынсыз, тек қана медициналық
критерийлер негізінде айқындалатын кезектілікпен медициналық көмек алуға;
3) дәрігерді немесе медициналық ұйымды, оның ішінде тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемі шеңберінде медициналық көмек көрсететін Қазақстан
Республикасының денсаулық сақтау ұйымдарында қызметін жүзеге асыратын шетелдік дәрігерді
таңдауға, ауыстыруға;
3-1) медициналық ұйымда аудио- және (немесе) бейнебақылау және жазба
жүргізілетіндігі туралы хабарландырылуына;
4) отбасының, туыстары мен достарының, сондай-ақ діни бірлестіктер қызметшілерінің
тарапынан қолдау көрсетілуге;
5) медициналық технологиялардың қазіргі деңгейі қандай мүмкіндік берсе, сондай
шамада дерт зардабының жеңілдетілуіне;
6) өзінің денсаулық жағдайы туралы тәуелсіз пікір естуге және консилиум
өткізілуіне;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтары болады.
2. Көру және (немесе) есту қабілеттері бұзылған адамдар үшін қолжетімділігі
ескеріле отырып, пациенттің өз құқықтары мен міндеттері туралы, көрсетілетін қызметтер,
көрсетілетін ақылы қызметтердің құны, олардың ұсынылу тәртібі туралы ақпаратты алуға
құқығы бар. Пациенттің құқықтары туралы ақпарат медициналық ұйымдардың көрнекі үгіт
орналасатын жерлерінде орналастырылуға тиіс.
Медициналық ұйымға түскен кезде пациентке өзіне медициналық қызметтер көрсететін
адамдардың аты-жөні мен кәсіптік мәртебесі туралы, сондай-ақ медициналық ұйымның ішкі
тәртібінің қағидалары туралы мәліметтер берілуге тиіс.
3. Медициналық көмек хабардар етілген пациенттің ерікті түрдегі ауызша немесе
жазбаша келісімі алынғаннан кейін көрсетілуге тиіс. Инвазиялық араласулар кезінде
пациенттің ерікті түрдегі жазбаша келісімі уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша
жасалады.
4. Пациент медициналық көмек алу кезінде ұсынылатын және баламалы емдеу
әдістерінің ықтимал қатері мен артықшылықтары туралы деректерді, емделуден бас тартудың
ықтимал салдарлары туралы мәліметтерді, пациентке түсінікті болатын нысандағы диагноз,
емдік іс-шаралардың болжамы мен жоспары туралы ақпаратты қоса алғанда, өз денсаулығының
жай-күйі туралы толық ақпаратты алуға, сондай-ақ оны үйге шығару немесе басқа
медициналық ұйымға ауыстыру себептері туралы түсінік алуына құқығы бар.
5. Пациент өз денсаулығының жай-күйі туралы ақпаратты хабарлау қажет болатын
адамды тағайындай алады. Пациенттің ақпарат алудан бас тартуы жазбаша ресімделеді және
медициналық құжаттамаға енгізіледі.
6. Егер медициналық апараттың берілуі пациентке пайдасын тигізбейтіні былай
тұрсын, елеулі зиянын да тигізеді деуге кесімді негіз болса ғана ақпарат пациенттен
жасырылуы мүмкін. Мұндай жағдайда осы ақпарат пациенттің жұбайына (зайыбына), оның жақын
туыстарына немесе заңды өкілдеріне хабарланады.
7. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары
жағдайында медициналық көмек алатын пациенттердің оқу процесіне қатысудан, сондай-ақ
емдік-диагностикалық рәсімдердің өткізілуі кезінде үшінші тұлғалардың қатысуынан бас
тартуға құқығы бар.
8. Пациенттердің құқықтарын қорғауды денсаулық сақтау органдары, ұйымдары, сондай-
ақ қоғамдық бірлестіктер өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
9. Пациенттің медициналық көмек алу кезінде тағайындалған дәрілік зат туралы толық
ақпарат алуға құқығы бар.
10. Некелесетін азаматтардың медициналық және медициналық-генетикалық зерттеп-
қаралуға құқығы бар.
Ескерту. 91-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
92-бап. Пациенттердің міндеттері
1. Пациент осы Кодекстің 90-бабында көрсетілген міндеттерден басқа:
1) өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға шаралар қолдануға;
2) медицина қызметкерлерімен қатынаста сыйластық пен сабырлылық көрсетуге;
3) диагноз қою және ауруды емдеу үшін қажетті бүкіл ақпаратты дәрігерге
хабарлауға, медициналық араласуға келісім бергеннен кейін емдеуші дәрігердің барлық
нұсқамаларын мүлтіксіз орындауға;
4) медициналық ұйымның ішкі тәртібінің қағидаларын сақтауға және мүлкіне ұқыпты
қарауға, медициналық көмек алу кезінде медицина персоналымен ынтамақтастықта болуға;
5) диагностика мен емдеу процесінде, сондай-ақ айналасындағыларға қауіп төндіретін
аурулар не оларға күдік пайда болған жағдайларда, өз денсаулығы жай-күйінің өзгерісі
туралы медицина қызметкерлерін уақтылы хабардар етуге;
6) басқа пациенттердің құқықтарын бұзатын іс-әрекеттер жасамауға;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де міндеттерді орындауға;
8) медициналық ұйыммен жасалған шартқа сәйкес амбулаториялық деңгейде медициналық
және дәрілік көмек алу кезінде тағайындалған барлық нұсқамаларды орындауға міндетті.
2. Осы баптың 1-тармағының 2) - 4) тармақшаларында көрсетілген пациенттердің
міндеттері науқас балаға стационарда күтім жасауды тікелей жүзеге асыратын ата-анасына
немесе өзге де адамдарға қолданылады.
Ескерту. 92-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
93-бап. Медициналық көмектен бас тарту құқығы
1. Осы Кодекстің 94-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, пациенттің немесе
оның заңды өкілінің медициналық көмектен бас тартуға құқығы бар.
2. Медициналық көмектен бас тартқан кезде, пациентке немесе оның заңды өкіліне
оған түсінікті түрде аурудың ықтимал салдарлары туралы түсіндірілуге тиіс.
3. Медициналық көмектен бас тарту, оның ықтимал салдарлары көрсетіле отырып,
медициналық құжаттарға жазбамен ресімделеді және оған пациент не оның заңды өкілі,
сондай-ақ медицина қызметкері қол қояды.
Пациент не оның заңды өкілі медициналық көмектен бас тартуға қол қоюдан бас
тартқан жағдайда, медициналық құжаттамаға бұл туралы тиісті жазбаны медицина қызметкері
жүзеге асырады және оған қол қояды.
4. Кәмелетке толмаған адамның не әрекетке қабілетсіз адамның заңды өкілдері
аталған адамдардың өмірін сақтап қалу үшін қажетті медициналық көмектен бас тартқан
кезде, медициналық ұйым олардың мүдделерін қорғау үшін қорғаншы және қамқоршы органға
және (немесе) сотқа жүгінуге құқылы.
94-бап. Азаматтардың келісімінсіз медициналық көмек
көрсету
1. Азаматтардың келісімінсіз:
1) өз еркін білдіруге мүмкіндік бермейтін есеңгіреген, ес-түссіз жағдайдағы;
2) айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардан зардап шегуші;
3) психикасының ауыр түрде бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші;
4) психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші және қоғамға қауіпті әрекет
жасаған адамдарға қатысты медициналық көмек көрсетуге жол беріледі.
2. Кәмелетке толмаған адамдарға және сот әрекетке қабілетсіз деп таныған
азаматтарға қатысты медициналық көмек көрсетуге келісімді олардың заңды өкілдері береді.
Заңды өкілдері болмаған кезде медициналық көмек көрсету туралы шешімді консилиум
қабылдайды, ал консилиумды жинау мүмкін болмаған кезде - медициналық ұйымның лауазымды
адамдарын және заңды өкілдерді кейіннен хабардар ете отырып, шешімді тікелей медицина
қызметкері қабылдайды.
3. Азаматтардың келісімінсіз медициналық көмек көрсету осы баптың 1-тармағында
көзделген негіздер жойылғанға дейін жалғастырылады.
Ескерту. 94-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
95-бап. Дәрігерлік құпия
1. Медициналық көмекке жүгіну фактісі, азаматтың денсаулығының жай-күйі, оның
ауруының диагнозы туралы ақпарат пен оны зерттеп-қарау және (немесе) емдеу кезінде
алынған өзге де мәліметтер дәрігерлік құпияны құрайды.
2. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында белгіленген жағдайлардан басқа, оқыту,
кәсіптік, қызметтік және өзге де міндеттерді орындау кезінде дәрігерлік құпияны құрайтын
мәліметтер белгілі болған адамдардың оларды жария етуіне жол берілмейді.
3. Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді пациенттің немесе оның заңды өкілінің
келісімімен пациентті зерттеп-қарау және емдеу мүддесіне орай, ғылыми зерттеулер
жүргізу, осы мәліметтерді оқыту процесінде және өзге де мақсаттарға пайдалану үшін басқа
жеке және (немесе) заңды тұлғаларға беруге жол беріледі.
4. Дәрігерлік құпияны құрайтын мәліметтерді азаматтың немесе оның заңды өкілінің
келісімінсіз беруге мынадай жағдайларда:
1) өзінің жай-күйіне байланысты өз еркін білдіруге қабілетсіз азаматты зерттеп-
қарау және емдеу мақсатында;
2) айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулардың таралу қатері болған кезде, оның
ішінде қан мен оның компоненттерінің донорлығы кезінде;
3) тергеу немесе сот талқылауын жүргізуге байланысты анықтау және алдын ала тергеу
органдарының, прокурордың, адвокаттың және (немесе) соттың сұратуы бойынша;
4) кәмелетке толмаған адамға немесе әрекетке қабілетсіз адамға медициналық көмек
көрсету кезінде оның заңды өкілдерін хабардар ету үшін;
5) азаматтың денсаулығына зақым құқыққа қарсы әрекеттер салдарынан келтірілді деп
есептеуге негіздер болған кезде жол беріледі.
РҚАО-ның ескертпесі!
4-тармақты 6) тармақшамен толықтыру көзделген - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен
(01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
5. Қан мен оның компоненттерінің донорлығына байланысты жағдайлардан басқа, жеке
тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерiн қамтитын электрондық ақпараттық
ресурстарды қалыптастыру үшiн жеке тұлғалардың (пациенттердің) жеке өмiрiне қатысты
дербес деректердi олардың рұқсатынсыз жинауға және өңдеуге жол берiлмейдi.
Қан мен оның компоненттерінің донорлығына, сондай-ақ құқық қорғау, арнаулы
мемлекеттік және өзге де органдардың психиканың үнемі бұзылуын, алкогольдік, есірткілік
тәуелділікті және тәуелділіктің өзге де түрлерін, агрессия мен зорлық-зомбылық
әрекеттерін жасауға бейімділікті қоса алғанда, қоғам үшін қауіпті бұзылу мен аурулардан
зардап шегетін адамдардың диспансерлік есепте тұрғаны туралы дәрігерлік құпияны құрайтын
электрондық құжат нысанындағы ақпаратты беру жөніндегі сұрау салуларына байланысты
жағдайлардан басқа, жеке тұлғалардың (пациенттердің) жеке өмiрiне қатысты дербес
деректердi пайдалану кезiнде жеке тұлғалардың (пациенттердің) дербес деректерiн қамтитын
электрондық ақпараттық ресурстарды олардың рұқсатынсыз басқа дерекқорлармен
байланыстыратын телекоммуникациялар желiлеріне қосуға жол берiлмейдi.
Жеке тұлғалардың (пациенттердің) жеке өмiрiне қатысты дербес деректердi заңсыз
жинағаны және өңдегені үшін лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында
көзделген жауаптылықта болады.
Ескерту. 95-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.05.2013 № 95-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейiн алты ай өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 24.11.2015 № 419-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
17-тарау. АДАМНЫҢ ҰРПАҚТЫ БОЛУ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚОРҒАУ
96-бап. Азаматтардың ұрпақты болу құқықтарын қорғау
саласындағы құқықтары мен міндеттері
1. Азаматтардың:
1) ұрпақты болуды еркін таңдауға;
2) ұрпақты болу денсаулығын сақтау және отбасын жоспарлау жөнінде
көрсетілетін қызметтерді алуға;
3) өзінің ұрпақты болу денсаулығының жай-күйі туралы дәйекті және толық ақпарат
алуға;
4) бедеуліктен емделуге, оның ішінде Қазақстан Республикасында рұқсат етілген,
ұрпақты болудың қазіргі заманғы қосалқы әдістері мен технологияларын қолдана отырып
емделуге;
5) жыныстық жасушалардың, ұрпақты болу ағзаларының тінінің донорлығына;
6) контрацепция әдістерін пайдалануға және еркін таңдауға;
7) хирургиялық стерилизациялануға;
8) жүктілікті жасанды түрде үзуге;
9) өзінің ұрпақты болу құқықтарын қорғауға;
10) балалардың санына және олардың некеде немесе некесіз тууының уақытына, туу
аралығындағы ана мен баланың денсаулығын сақтау үшін қажетті аралық жиілікке қатысты
шешімді ерікті түрде қабылдауға;
11) жыныстық жасушаларды, ұрпақты болу ағзаларының тінін, эмбриондарды сақтауға
құқығы бар.
2. Кәмелетке толмаған адамдардың ұрпақты болу денсаулығын сақтауға, сондай-ақ
имандылық-жыныстық тәрбие алуға құқығы бар.
3. Азаматтар өздерінің ұрпақты болу құқықтарын жүзеге асыру кезінде басқа
азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сақтауға міндетті.
Ескерту. 96-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
97-бап. Әйелдердің жүктілік, босану және босанғаннан
кейінгі кезеңінде денсаулығын сақтау
1. Әйелдің жүктілік кезеңінде, босану кезінде және босанғаннан кейін, оның ішінде
шарананы тірі туудың және өлі туудың халықаралық критерийлерімен айқындалатын мерзімінен
бұрын босанғаннан кейін Қазақстан Республикасының аумағында рұқсат етілген әдістерді
қолдана отырып, денсаулығын сақтауға және көмек алуға құқығы бар.
2. Жүкті, босанатын және босанған әйелдерге денсаулық сақтау жүйесі ұйымдарында
медициналық, консультациялық көмек тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі
шегінде ұсынылады.
3. Жүктілік кезеңінде зерттеп-қарау, емдеу және медициналық араласу әйелдің немесе
оның заңды өкілінің келісімімен ғана жүзеге асырылуы мүмкін.
Зерттеп-қарауды, емдеуді және медициналық араласуды кешеуілдету әйелдің және
баланың (шарананың) өміріне қауіп төндіретін жағдайларда зерттеп-қарауды, емдеуді және
медициналық араласуды жүзеге асыру туралы шешімді дәрігер немесе дәрігерлік комиссия
қабылдайды.
98-бап. Бедеуліктен емделу
1. Адамдардың денсаулық сақтау ұйымдарында, жекеше медициналық практикамен
айналысатын жеке тұлғаларда қауіпсіз және тиімді әдістермен, оның ішінде Қазақстан
Республикасының аумағында қолдануға уәкілетті орган Қазақстан Республикасының денсаулық
сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес рұқсат еткен, ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен
технологияларын пайдалана отырып, олардың тиімділігі, қолданудың оңтайлы мерзімдері
туралы, ықтимал асқынулар, медициналық және құқықтық салдарлары туралы толық әрі
түбегейлі ақпаратты және олардың организмге әсер етуіне қатысты өзге де мәліметтерді
міндетті түрде ала отырып, бедеуліктен емделуге құқығы бар.
2. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 98-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
99-бап. Ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен
технологиялары, клондау
1. Некеде тұратын және некеде тұрмайтын әйел мен ер адамның медициналық араласуға
екіжақты хабардар етілген ерікті түрдегі жазбаша келісімі болған кезде ұрпақты болудың
қосалқы әдістері мен технологияларын қолдануға құқығы бар. Жалғыз басты әйелдің де
медициналық араласуға хабардар етілген ерікті түрдегі жазбаша келісімі болған кезде
ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен технологияларын қолдануға құқығы бар.
2. Ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен технологияларын жүргізудің тәртібі мен
шарттарын уәкілетті орган айқындайды.
3. Жыныспен байланысты аурулардың тұқым қуалау мүмкіндігі жағдайларын қоспағанда,
ұрпақты болудың қосалқы әдістері мен технологияларын пайдалану кезінде болашақ баланың
жынысын таңдауға жол берілмейді.
4. Адамның эмбрионын коммерциялық, әскери және өнеркәсіптік мақсаттар үшін
пайдалануға болмайды.
5. Қазақстан Республикасында адамды клондауға - генетикалық жағынан бірдей
түрлерді өрбітіп-өсіруге тыйым салынады.
6. Қазақстан Республикасынан жыныстық жасушаларды, адам эмбрионын коммерциялық,
әскери немесе өнеркәсіптік мақсаттарда әкетуге жол берілмейді.
Ескерту. 99-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап
қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
100-бап. Суррогат ана болу кезіндегі медициналық көмек
1. Суррогат ана болу сыйақы төлене отырып, суррогат ана мен ерлі-зайыптылар
арасындағы шарт бойынша балаға (балаларға) жүкті болуды және, мерзiмiнен бұрын босану
жағдайларын қоса алғанда, бала (балалар) тууды бiлдiредi.
2. Медициналық-генетикалық зерттеп-қарау нәтижелерін қоса алғанда, психикалық,
соматикалық және ұрпақты болу денсаулығының қанағаттанарлық жай-күйі туралы медициналық
қорытынды алған жиырма жастан отыз бес жасқа дейінгі әйелдер суррогат ана бола алады.
3. Суррогат ананың, ықтимал ата-аналардың құқықтары мен міндеттері, баланың
құқықтары және келісімшарт жасасу тәртібі Қазақстан Республикасының неке (ерлі-
зайыптылық) және отбасы туралы заңнамасымен реттеледі.
Ескерту. 100-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
101-бап. Жыныстық жасушалардың, ұрпақты болу ағзалары
тінінің донорлығы
1. Он сегіз жастан отыз бес жасқа дейінгі, тәні мен психикасы сау, медициналық-
генетикалық зерттеп-қараудан өткен азаматтардың жыныстық жасушалардың, ұрпақты болу
ағзалары тінінің донорлары болуға құқығы бар.
2. Донорлардың өздерінің донорлық жыныстық жасушаларының, ұрпақты болу ағзалары
тінінің кейінгі тағдыры туралы ақпаратқа құқығы жоқ.
3. Жыныстық жасушалардың, ұрпақты болу ағзалары тінінің донорлығын жүргізу тәртібі
мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 101-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
102-бап. Контрацепцияны пайдалану
1. Азаматтардың контрацепция, оның ішінде медициналық контрацепция әдістері мен
құралдарын таңдауға, сондай-ақ олардан бас тартуға құқығы бар.
2. Азаматтарға денсаулығының жай-күйін, жасын және өзіндік ерекшеліктерін ескере
отырып, контрацепцияның қолайлы әдістері мен құралдарын жеке іріктеу жөніндегі
медициналық көмек көрсетіледі.
103-бап. Хирургиялық стерилизациялау
1. Қаламаған жүктіліктің алдын алу әдісі ретінде хирургиялық стерилизациялау отыз
бес жастан асқан немесе кемінде екі баласы бар азаматтарға қатысты, ал медициналық
көрсетілімдер мен кәмелеттік жастағы азаматтың келісімі болған жағдайда - жасына және
балаларының бар-жоғына қарамастан жасалуы мүмкін.
2. Хирургиялық стерилизациялауды денсаулық сақтау ұйымдары, жекеше медициналық
практикамен айналысатын, осы қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар жеке тұлғалар осы
операцияның біржола жасалатыны туралы міндетті түрде алдын ала хабардар ете отырып,
азаматтың жазбаша келісімі бойынша ғана жүргізеді.
3. Хирургиялық стерилизациялауды жүргізудің тәртібі мен шарттарын уәкілетті
орган бекітеді.
РҚАО-ның ескертпесі!
17-тарауды 103-1-баппен толықтыру көзделген - ҚР 09.04.2016 № 501-V Заңымен
(01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
104-бап. Жүктілікті жасанды түрде үзу
1. Әйелдің жүктілікті жасанды түрде үзуге құқығы бар.
Жүктілікті жасанды түрде үзудің алдын алу мақсатында дәрігерлер моральдық-
этикалық, психологиялық және физиологиялық теріс салдарларды, ықтимал асқынуларды
түсіндіруге бағытталған әңгімелер өткізуге міндетті.
2. Жүктілікті жасанды түрде үзу әйелдің қалауы бойынша жүктіліктің он екі аптаға
дейінгі мерзімінде, әлеуметтік көрсетілімдер бойынша - жүктіліктің жиырма екі аптаға
дейінгі мерзімінде, ал жүкті әйелдің және (немесе) шарананың өміріне қатер төндіретін
медициналық көрсетілімдер болған кезде (шарананың дамуы мен жай-күйінің өмірмен
сыйыспайтын туа біткен кемістігі түзелмейтін монотектік генетикалық аурулар болған
кезде) - жүктіліктің мерзіміне қарамастан жасалады.
3. Кәмелетке толмаған адамның жүктілікті жасанды түрде үзуі олардың ата-аналарының
немесе өзге де заңды өкілдерінің келісімімен жүргізіледі.
4. Емдеу-профилактикалық ұйымдарда әйелдің қалауы бойынша жүктілікті жасанды түрде
үзуге дейін және одан кейін, контрацепция әдістері мен құралдарын жеке іріктеуді қоса
алғанда, медициналық-әлеуметтік консультация өткізіледі.
5. Жүктілікті жасанды түрде үзудің тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган бекітеді.
18-тарау. ТУБЕРКУЛЕЗБЕН АУЫРАТЫН НАУҚАСТАРҒА
МЕДИЦИНАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК КӨРСЕТУ
105-бап. Туберкулезбен ауыратын науқастарға медициналық
көмек көрсету
1. Туберкулезбен ауыратын науқастар міндетті түрде медициналық байқауда болуға
және емделуге жатады, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде
қажетті дәрілік заттармен қамтамасыз етіледі.
2. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын науқастар міндетті түрде ауруханаға
жатқызылып, емделуге және оңалтылуға тиіс.
106-бап. Азаматты туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады
деп танудың тәртібі
1. Азаматты туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп тану зертханалық және
аспаптық зерттеулердің нәтижелері ескеріле отырып, денсаулық сақтау ұйымының қорытындысы
негізінде жүзеге асырылады.
2. Азаматты туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп тану мақсатында медициналық
зерттеп-қарауды жүргізу тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
3. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауырады деп танылған азамат денсаулық сақтау
ұйымының шешіміне жоғары тұрған органға және (немесе) сотқа шағым жасай алады.
107-бап. Туберкулезбен ауыратын азаматтарды мәжбүрлеп
емдеуге жiберудiң негiзi мен тәртiбi
1. Туберкулезбен ауыратын азаматтарды мәжбүрлеп емдеу пациенттерді туберкулезге
қарсы мамандандырылған ұйымдарда оқшаулау арқылы туберкулезге қарсы және симптоматикалық
емдеуді қамтиды.
2. Туберкулезбен ауыратын азаматтарды мәжбүрлеп емдеуге олардың медициналық
құжаттамада тіркелген, дәрігер тағайындаған емделуден бас тартуы, сондай-ақ туберкулезге
қарсы ұйымдардан және алғашқы медициналық-санитариялық көмек ұйымдарынан өз бетінше
кетуі және ондағы емдеу режимін бұзуы негіз болып табылады.
3. Туберкулезбен ауыратын және емделуден жалтарып жүрген азаматтарды мәжбүрлеп
емдеу туралы шешімді сот денсаулық сақтау ұйымдарының ұсынуы бойынша қабылдайды.
4. Мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы материалдарды сот медициналық құжаттама келіп
түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде және денсаулық сақтау ұйымы өкілінің
қатысуымен қарайды.
5. Туберкулезбен ауыратын азаматты мәжбүрлеп емдеуге жіберу туралы сот шешімін
орындау атқарушылық іс жүргізу органдарына жүктеледі.
Ескерту. 107-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс
енгізілді - ҚР 31.10.2015 № 378-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
108-бап. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп
емделуде жүрген науқастардың құқықтары
Ескерту. 108-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емделуде жүрген науқастар Қазақстан
Республикасы азаматтарының барлық құқықтарын туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымда
болу режимін сақтау қажеттігіне байланысты шектеулермен пайдаланады.
2. Туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымға мәжбүрлеп емдеуге жіберу соттылыққа
әкеп соқпайды.
3. Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуге жіберілген науқастың жұмыс орны
сақталады.
4. Мәжбүрлеп емдеуде болу уақытында еңбек стажы үзілмейді және ол жалпы еңбек
стажына есептеледі.
5. Мемлекеттік тұрғын үй қорының тұрғын үйінде тұратын, туберкулезбен ауыратын,
мәжбүрлеп емдеуге жіберілген науқастардың емдеуде болуының бүкіл уақыты ішінде тұрғын
үйі сақталады.
Ескерту. 108-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
109-бап. Туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымдарда
туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеу және
ұстау
Ескерту. 109-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Мәжбүрлеп емдеуге арналған туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымда
туберкулезбен ауыратын науқастарды емдеу және ұстау бюджет қаражаты есебінен жүзеге
асырылады.
2. Туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымдарда мәжбүрлеп емдеуді ұйымдастыру,
сондай-ақ онда науқастардың болу режимі уәкілетті орган бекіткен тәртіппен жүзеге
асырылады.
3. Туберкулезге қарсы мамандандырылған ұйымдарда туберкулезбен ауыратын
науқастарды мәжбүрлеп емдеу және оларды шығару уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен
жүзеге асырылады.
Ескерту. 109-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
110-бап. Туберкулезбен ауыратын науқастарды мәжбүрлеп
емдеу аяқталғаннан кейінгі медициналық байқау
және емдеу
Ескерту. 110-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
Туберкулезбен ауыратын, мәжбүрлеп емдеуде болған науқастар туберкулезге қарсы
мамандандырылған ұйымнан шығарылғаннан кейін тұрғылықты жері бойынша туберкулезге қарсы
ұйымда есепке тұруға және уәкілетті орган белгілеген тәртіппен туберкулезбен ауырудың
қайталануын болғызбайтын ем алып тұруға міндетті.
Ескерту. 110-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
111-бап. Туберкулезбен ауыратын адамдарға әлеуметтік көмек
Ескерту. 111-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
Мәжбүрлеп емдеу аяқталғаннан кейін туберкулезге қарсы мамандандырылған медициналық
ұйымнан шығарылған, туберкулезбен ауыратын науқастарға жергілікті атқарушы органдар
олардың еңбекке орналасуына және тұрмыстық жайласуына көмек көрсетеді.
Ескерту. 111-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
19-тарау. АИТВ ИНФЕКЦИЯСЫН ЖҰҚТЫРҒАНДАРҒА ЖӘНЕ ЖИТС-ПЕН
АУЫРАТЫН НАУҚАСТАРҒА МЕДИЦИНАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК КӨРСЕТУ
112-бап. АИТВ инфекциясының және ЖИТС-тың профилактикасы,
диагностикасы және оны емдеу мәселелеріндегі
мемлекет кепілдіктері
Мемлекет АИТВ инфекциясын жұқтырғандарға және ЖИТС-пен ауыратын науқастарға:
1) тегін негізде құпия медициналық зерттеп-қараудың қолжетімділігі мен сапасына,
динамикалық байқауды қамтамасыз етуге, психологиялық-әлеуметтік, заңдық және медициналық
консультациялар беруге;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шегінде медициналық көмекке
және дәрі-дәрмекпен қамтамасыз етуге;
3) әлеуметтік және құқықтық қорғауға;
4) ауруының сипатына байланысты қандай да бір кемсітушілік нысандарына жол
бермеуіне;
5) АИТВ инфекциясының анадан ұрыққа берілу қаупін азайту жөніндегі профилактикалық
іс-шараларды жүзеге асыруға кепілдік береді.
Ескерту. 112-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
113-бап. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын адамдарды
әлеуметтік қорғау
1. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын балалардың мектепте және басқа оқу
орындарында оқуы қамтамасыз етіледі.
2. АИТВ жұқтырған немесе ЖИТС-пен ауыратын адамдарды жұмыстан шығаруға, жұмысқа,
мектеп жасына дейінгі балалар мекемелеріне және оқу орындарына қабылдаудан бас тартуға,
сондай-ақ олардың өзге де құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіруге, сол сияқты
олардың туыстары мен жақындарының тұрғын үй және өзге де құқықтарына нұқсан келтіруге
жол берілмейді.
АИТВ жұқтырған, тері қабаттарының немесе сілемейдің бүтіндігінің бұзылуымен
байланысты медициналық манипуляция жасайтын медицина қызметкерлері тері қабаттарының
немесе сілемейдің бүтіндігінің бұзылуымен байланысты емес басқа жұмысқа ауыстырылуға
жатады.
3. АИТВ жұқтыру немесе ЖИТС ауыруы медицина қызметкерлерінің және тұрмыстық қызмет
көрсету саласы қызметкерлерінің өз міндеттерін тиісінше орындамауы салдарынан болған
адамдардың өз өміріне немесе денсаулығына келтірілген зиянды Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес өтетуге құқығы бар.
Ескерту. 113-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
114-бап. АИТВ инфекциясының профилактикасы
АИТВ инфекциясының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:
1) халықтың түрлі топтарына арналған нысаналы профилактикалық және білім беру
бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру;
2) халықты бұқаралық ақпарат құралдары арқылы АИТВ инфекциясы бойынша эпидемия
жағдайы туралы және профилактика шаралары туралы хабардар ету;
3) халықтың түрлі топтары үшін ақпараттық материалдар әзірлеу және тарату;
4) АИТВ инфекциясының жыныстық қатынас және қан арқылы жұғуынан қорғау жөніндегі
бағдарламаларды іске асыру;
5) психологиялық, заңдық және медициналық консультациялар жүргізу үшін сенім
пункттерін, достық бөлмелерін құру;
6) халыққа тері қабаттары мен сілемейдің бүтіндігінің бұзылуымен байланысты
қызметтер көрсету кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз ету жолымен жүзеге асырылады.
Ескерту. 114-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
115-бап. АИТВ-ға зерттеліп-қаралу
1. Қазақстан Республикасы азаматтарының және оралмандардың уәкілетті
орган айқындаған тәртіппен тегін негізде АИТВ инфекциясы мәселелері бойынша ерікті түрде
анонимдік және (немесе) құпия медициналық зерттеліп-қаралуға және консультация алуға
құқығы бар.
2. АИТВ инфекциясының болуына міндетті құпия медициналық зерттеліп-қаралуға:
1) қанның, оның компоненттерінің, тіндердің және (немесе) ағзалардың (ағзалар
бөліктерінің), жыныстық жасушалардың донорлары мен реципиенттері;
2) прокуратура, тергеу органдарының және соттың сұрау салуы негізінде адамдар;
3) уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес клиникалық және эпидемиологиялық
көрсетілімдер бойынша адамдар жатады.
3. Қазақстан Республикасының аумағында тұрып жатқан шетелдіктер мен азаматтығы жоқ
адамдар АИТВ-ның болуына зерттеліп-қаралудан жалтарған жағдайда Қазақстан
Республикасының шегінен тыс жерлерге шығарып жіберіледі.
Қазақстан Республикасының аумағында дипломатиялық артықшылықтар мен иммунитетті
пайдаланатын шет мемлекеттердің дипломатиялық, өкілді және консулдық мекемелерінің
қызметкерлері мен өзге де адамдары АИТВ-ның болуына зерттеліп-қаралудан тек өздерінің
келісімдерімен ғана өтеді. Оларды зерттеп-қарау қажеттігі туралы ұсынысты уәкілетті
орган Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігімен алдын ала келіседі.
4. Кәмелетке толмаған адамдар мен әрекетке қабілетсіз адамдарды куәландыру олардың
заңды өкілдерінің келісімімен немесе олардың қалауы бойынша жүргізіледі.
5. Медициналық зерттеп-қарау кезінде АИТВ инфекциясын жұқтыру фактісін анықтаған
денсаулық сақтау ұйымдары зерттеліп-қаралатын адамға алынған нәтиже туралы жазбаша түрде
хабар беріп, өз денсаулығын және айналасындағылардың денсаулығын сақтауға бағытталған
сақтық шараларын сақтау қажеттігі туралы ұғындырады, сондай-ақ емделуден жалтарғаны және
басқа адамдарға жұқтырғаны үшін әкімшілік және қылмыстық жауаптылығы туралы ескертеді.
Ескерту. 115-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
20-тарау. ПСИХИКАСЫНЫҢ БҰЗЫЛУЫНАН (АУРУЫНАН) ЗАРДАП
ШЕГУШІ АДАМДАРҒА МЕДИЦИНАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК КӨРСЕТУ
116-бап. Психиатриялық көмек алуға жүгінудің еріктілігі
1. Психиатриялық көмек психиканың бұзылуының (ауруының) профилактикасын,
азаматтардың психикалық денсаулығын зерттеп-қарауды, психикасының бұзылуының
диагностикасын, психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдарды емдеуді,
оларға күтім жасауды және медициналық-әлеуметтік оңалтуды қамтиды.
2. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, психиатриялық көмек адам ерікті
түрде өтініш жасаған кезде оның жазбаша келісімімен көрсетіледі.
3. Кәмелетке толмаған адамға, сондай-ақ сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамға
психиатриялық көмек осы Кодексте көзделген тәртіппен олардың заңды өкілдерінің
келісімімен көрсетіледі.
117-бап. Кәсіптік қызметтің жекелеген түрлерін атқаруды
шектеу
1. Азамат психикасының бұзылуы (ауруы) салдарынан уақытша, соңынан қайта
куәландыру құқығымен кәсіптік қызметтің жекелеген түрлерін, сондай-ақ жоғары қауіп
көзіне байланысты жұмысты атқаруға жарамсыз деп танылуы мүмкін.
РҚАО-ның ескертпесі!
1-тармақтың екінші бөлігі жаңа редакцияда көзделген - ҚР 29.03.2016 № 479-V
Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
Жарамсыз деп тану тиісті сараптаманы жүзеге асыруға лицензиясы және (немесе)
аккредиттеу туралы куәлігі бар мамандандырылған психиатриялық медициналық ұйымда
құрылатын дәрігерлік комиссияның шешімі бойынша жүргізіледі.
Азамат аталған комиссияның шешіммен келіспеген жағдайда, ол жөнінде сотқа
шағымдана алады.
2. Кәсіптік қызметтің жекелеген түрлерін, сондай-ақ жоғары қауіп көзімен
байланысты жұмыстарды жүзеге асыруға арналған медициналық психиатриялық қарсы
көрсетілімдер тізбесін уәкілетті орган бекітеді және жинақталған тәжірибе мен ғылыми
жетістіктер ескеріле отырып, кемінде бес жылда бір рет қайта қаралады.
Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
118-бап. Психиатриялық көмек көрсетілетін азаматтардың
құқықтары мен мүдделерін қорғау
1. Азамат өзіне психиатриялық көмек көрсетілген кезде өзінің құқықтары мен заңды
мүдделерін қорғау үшін өз таңдауымен өкілді шақыруға құқылы. Өкілдікті ресімдеу
Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексінде және Қазақстан
Республикасының Азаматтық іс жүргізу кодексінде белгіленген тәртіппен жүргізіледі.
2. Кәмелетке толмаған адамның немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамның
психиатриялық көмек көрсетілген кездегі заңды мүдделерін қорғауды олардың заңды өкілдері
жүзеге асырады.
3. Азаматқа психиатриялық көмек көрсетілген кезде оның құқықтары мен заңды
мүдделерін қорғауды адвокат немесе заңды өкіл жүзеге асырады. Психиатриялық көмек
көрсететін ұйымның әкімшілігі осы Кодекстің 97-бабы 3-тармағының екінші бөлігінде және
123-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, адвокат шақыру мүмкіндігін
қамтамасыз етеді.
119-бап. Психиканың бұзылуының (ауруының) диагностикасы
және оны емдеу
1. Психиатр-дәрігер психиатриялық көмек көрсетеді.
2. Психиканың бұзылуы (ауруы) диагнозын клиникалық көріністерге, зертханалық
деректерге, объективті мәліметтерге сәйкес психиатр-дәрігер қояды. Мәжбүрлі тәртіппен
ауруханаға жатқызылған адамға диагнозды психиатр дәрігерлер комиссиясы қояды. Диагнозды
азаматтың қоғамда қабылданған моральдық, мәдени, саяси және діни құндылықтармен
келіспеуіне не оның психикалық денсаулық жағдайына тікелей байланысы жоқ өзге де
себептерге негіздеуге болмайды.
3. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамға диагноз қою және оны
емдеу үшін Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасымен рұқсат
етілген медициналық құралдар мен әдістер қолданылады.
4. Медициналық құралдар мен әдістер аурулы ауытқулардың сипатына қарай
диагностикалық және емдеу мақсаттарында ғана қолданылады және оларды адамды жазалау
түрінде пайдалануға тыйым салынады.
5. Дәрігер психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамға, егер ол
жазылған ақпараттың мәнісін дұрыс қабылдай алатын болса, немесе оның заңды өкіліне
психиканың бұзылуының (ауруының) сипаты, емдеу мақсаттары мен әдістері туралы жазбаша
ақпаратты, сондай-ақ ұсынылатын емдеудің ұзақтығы, ықтимал ауруды сезіну, жанама әсерлер
туралы және күтілетін нәтижелер туралы деректерді психиатриялық куәландыру жүргізілген
кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде береді. Медициналық құжаттамада берілген ақпарат
туралы жазба жасалады. Қалған жағдайларда бұл ақпарат осы Кодекстің 95-бабының 4-
тармағына сәйкес ұсынылуы мүмкін.
6. Осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, психикасының
бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамды емдеу оның немесе оның заңды өкілдерінің
келісімі алынғаннан кейін жүргізіледі.
7. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамның келісімінсіз немесе
оның заңды өкілінің келісімінсіз емдеу Қазақстан Республикасының заңнамасында
белгіленген негіздер бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолданған кезде
ғана, сондай-ақ осы Кодекстің 94-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша
ауруханаға мәжбүрлеп жатқызған кезде жүргізілуі мүмкін. Ауруханаға шұғыл жатқызылған
реттерді қоспағанда, мұндай жағдайларда емдеу психиатр-дәрігерлер комиссиясының шешімі
бойынша жүзеге асырылады. Адамды оның келісімінсіз ауруханаға жатқызу кезінде оны
психиатриялық ұйымға орналастырған кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде психиатр
дәрігерлер комиссиясының емдеу тәртібі туралы шешімді қабылдау қамтамасыз етілуге тиіс.
8. Осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, психикасының
бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамның немесе оның заңды өкілінің ұсынылып отырған
емдеуден бас тартуға немесе оны тоқтатуға құқығы бар.
9. Емделуден бас тартқан адамға не оның заңды өкіліне емдеуді тоқтатудың ықтимал
зардаптары түсіндірілуге тиіс. Емделуден бас тарту оның ықтимал зардаптары туралы
мәліметтер көрсетіле отырып, психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамның
немесе оның заңды өкілінің және психиатр-дәрігердің қолы қойылып, медициналық
құжаттамаға жазбамен ресімделеді.
Ескерту. 119-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
120-бап. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші
адамдардың құқықтары
1. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдар Қазақстан
Республикасының Конституциясында көзделген, азаматтардың барлық құқықтары мен
бостандықтарына ие болады.
Психикасының бұзылуына (ауруына) байланысты азаматтардың құқықтары мен
бостандықтарын жүзеге асыруын шектеуге Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген
жағдайларда ғана жол беріледі.
2. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдардың бәрі өздеріне
психиатриялық көмек көрсетілген кезде:
1) психиатриялық көмекті тұрғылықты жері бойынша, сондай-ақ қажет болған жағдайда
жүрген жері бойынша алуға;
2) емдеудің кез келген сатысында медициналық құралдар мен әдістерді пайдаланудан,
ғылыми зерттеулерден немесе оқу процесінен, суретке түсіруден, бейне жазудан немесе
киноға түсуден бас тартуға;
3) осы Кодекспен реттелетін мәселелер бойынша дәрігерлік комиссияда жұмыс істеу
үшін психиатриялық көмек көрсетуге қатысатын маманды (оның келісімімен) тартуға;
4) егер пациент он сегіз жасқа толмаған болса, жалпы білім беретін мектептің
немесе интеллектуалдық дамуы бұзылған балаларға арналған арнаулы мектептің бағдарламасы
бойынша білім алуға;
5) хат-хабар алысуға, посылкалар, бандерольдер, ақша, почта аударымдарын алуға
және жіберуге, телефонды пайдалануға, келушілерді қабылдауға, мерзімді баспа
басылымдарына жазылуға;
6) ең қажетті заттарды ұстауға және сатып алуға, өз киімін пайдалануға құқылы.
3. Жіті байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі мемлекеттік психиатриялық
мекемелерде медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылатын, психикасының
бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдардың осы баптың 1 және 2-тармақтарында
көрсетілген құқықтардан басқа:
1) қосымша тамақ сатып алуға;
2) тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемінен тыс медициналық
қызметтер алуға;
3) жеңіл керек-жарақтар, киімдер, аяқ киімдер сатып алуға;
4) қалааралық телефон байланысын пайдалануға;
5) қолма-қол ақшаны бақылау шотын пайдалануға құқығы бар.
Аталған құқықтарды іске асыру осы құқықтар берілетін адамның қаражаты есебінен
жүзеге асырылады.
121-бап. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші
адамдарға қатысты медициналық сипаттағы
мәжбүрлеу шаралары
1. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегетін, қоғамға қауіпті әрекеттер
жасаған адамдарға қатысты медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары сот шешімі бойынша,
Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негіздер бойынша және тәртіппен
қолданылады.
2. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары денсаулық сақтау жүйесінің
психиатриялық ұйымдарында:
1) амбулаториялық мәжбүрлі байқау және психиатрдың емдеуі;
2) жалпы үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;
3) мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда мәжбүрлеп емдеу;
4) жіті байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда
мәжбүрлеп емдеу түрінде жүзеге асырылады.
3. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану үшін психиатриялық
стационарға орналастырылған адамдар психиатриялық стационарда болған бүкіл кезеңінде
еңбекке жарамсыз деп танылады.
4. Жеке және заңды тұлғалардан түсетін ақша, оның ішінде зейнетақы төлемдері мен
мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар жіті байқау жасалатын мамандандырылған үлгідегі
мемлекеттік психиатриялық мекеменің (бұдан әрі - мекеме) қолма-қол ақшасын бақылау
шотына мекемеде мәжбүрлеп емдеуде жатқан психикалық науқастың пайдалануы үшін
аударылады.
5. Ақшаны пайдалану тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
6. Мекеменің қолма-қол ақшасын бақылау шотының қаражатын пайдалану жөніндегі есеп
пен есептілік, сондай-ақ олардың пайдаланылуын бақылау Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 121-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
122-бап. Мемлекет кепілдік берген психиатриялық көмек
көрсету және әлеуметтік қорғау
1. Мемлекет:
1) шұғыл және жоспарлы психиатриялық көмекке;
2) психиатриялық сараптамаға, еңбекке уақытша жарамсыздықты айқындауға;
3) психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдарға, оның ішінде
оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес - мүгедектерге әлеуметтік-тұрмыстық көмек көрсетуге
және еңбекке орналасуына жәрдемдесуге кепілдік береді.
2. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдарға психиатриялық көмек
көрсетуді қамтамасыз ету үшін және оларды әлеуметтік қорғау мақсатында мемлекет:
1) психиатриялық көмек көрсетуді ұйымдастырады;
2) психикасының бұзылуынан зардап шегуші кәмелетке толмағандарға, оның ішінде
оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес - мүгедектерге жалпы білім беретін және кәсіптік
оқытуды ұйымдастырады;
3) өндірістік-емдеу ұйымдарын, сондай-ақ еңбек терапиясына, мүгедектерді қоса
алғанда, психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамдарды осы ұйымдарда
еңбекке орналастыру үшін жаңа мамандықтарға оқытуға арналған еңбек жағдайлары
жеңілдетілген арнайы өндірістер, цехтар немесе учаскелер құрады.
123-бап. Психиатриялық куәландыру
1. Психиатриялық куәландыру зерттеп-қаралатын адамның психикасының бұзылуын
(ауруын) анықтау, психиатриялық көмек көрсету қажеттігін және оның түрлерін айқындау
мақсатында, сондай-ақ қорғаншылық, еңбекке уақытша жарамсыздықты айқындау туралы
мәселені шешу үшін жүргізіледі.
2. Психиатриялық куәландыру, сондай-ақ профилактикалық қарап-тексеру зерттеп-
қаралатын адамның өтініші бойынша немесе жазбаша келісімімен немесе оның заңды
өкілдерінің куәландыру себептері көрсетілген жазбаша өтініші бойынша; кәмелетке толмаған
адамға немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамға қатысты - олардың заңды
өкілдерінің өтініші бойынша немесе жазбаша келісімімен жүргізіледі.
Зерттеп-қаралатын адамды психиатриялық куәландырудың деректері мен оның психикалық
денсаулық жағдайы туралы қорытынды медициналық құжаттамада тіркеледі, онда психиатр-
дәрігерге көріну себептері мен медициналық ұсынымдар да көрсетіледі.
3. Тексерілетін адамның немесе кәмелетке толмаған адамның заңды өкілі қарсылық
білдірген немесе ол болмаған жағдайда куәландыру қорғаншы және қамқоршы органның шешімі
бойынша жүргізіледі, оған сотқа шағым жасалуы мүмкін.
4. Осы баптың 5-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларды қоспағанда,
психиатриялық куәландыру жүргізетін дәрігер зерттеп-қаралатын адамға және оның заңды
өкіліне өзін психиатр ретінде таныстыруға міндетті.
5. Зерттеп-қаралатын адам психикасының бұзылуы (ауруы) асқынған деп жорамалдауға
негіз болатын іс-әрекеттер жасаған кезде, оған өзінің келісімінсіз немесе заңды өкілінің
келісімінсіз психиатриялық куәландыру жүргізілуі мүмкін, мұның өзі:
1) оның өзіне және айналасындағыларға тікелей қауіп төндіруіне;
2) оның дәрменсіздігіне, яғни тиісті күтім болмаған жағдайда негізгі тіршілік
қажеттерін өз бетінше қанағаттандыруға қабілетсіздігіне;
3) егер адамға психиатриялық көмек көрсетілмей қалдырылатын болса, психикалық жай-
күйінің нашарлауы салдарынан оның денсаулығына елеулі зиян келуіне байланысты туындайды.
6. Егер зерттеп-қаралатын адам осы Кодекстің 124-бабының 2-тармағында көзделген
тәртіппен динамикалық байқауда тұрса, оған оның заңды өкілінің келісімінсіз
психиатриялық куәландыру жүргізілуі мүмкін.
7. Әртүрлі психиатриялық сараптамалар мен адамды психиатриялық куәландыру
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
8. Осы баптың 5-тармағында көзделген жағдайларда психиатриялық куәландыру туралы
шешімді психиатр дәрігерлер комиссиясы адамның заңды өкілін хабардар ете отырып,
қабылдайды.
9. Осы баптың 6-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, адамды өзінің
келісімінсіз немесе оның заңды өкілінің келісімінсіз психиатриялық куәландыру туралы
шешімді мұндай куәландыру үшін осы баптың 5-тармағында санамаланған негіздердің бар-жоғы
туралы мәліметтер қамтылған өтініш бойынша психиатр-дәрігер қабылдайды.
10. Алып тасталды - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
11. Алып тасталды - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
12. Психиатриялық куәландыру туралы өтініш жазбаша түрде болуға, онда мұндай
куәландырудың қажеттігін негіздейтін толық мәліметтер және ол адамның (не оның заңды
өкілінің) психиатр дәрігерге көрінуден бас тартатыны туралы деректер қамтылуға тиіс.
Психиатр дәрігер шешім қабылдау үшін қажетті қосымша мәліметтер сұратуға құқылы.
Психиатр дәрігер өтініште осы баптың 5-тармағында көзделген мән-жайлардың жоқ екенін
анықтап, психиатриялық куәландырудан жазбаша түрде дәлелді себеппен бас тартады.
Ескерту. 123-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
124-бап. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші
науқастарды динамикалық байқау
1. Осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларда психикасының бұзылуынан
(ауруынан) зардап шегуші адамның немесе оның заңды өкілінің келісіміне қарамастан
динамикалық байқау белгіленуі мүмкін және ол психиатр-дәрігердің тұрақты қарап-тексеруі
арқылы адамның психикалық денсаулығының жай-күйін байқауды және оған қажетті медициналық
және әлеуметтік көмек көрсетуді көздейді.
2. Динамикалық байқау психикасының бұзылуы тұрақты немесе созылмалы болып, ауыр,
өзгермейтін сипат алған, асқынған ауру белгілері жиі болатын адамға белгіленуі мүмкін.
3. Динамикалық байқауды белгілеу қажеттігі және оны тоқтату туралы мәселені шешуді
амбулаториялық психиатриялық көмек көрсететін психиатриялық ұйымның әкімшілігі
тағайындайтын психиатр-дәрігерлер комиссиясы немесе денсаулық сақтау органы
тағайындайтын психиатр-дәрігерлер комиссиясы қабылдайды, комиссияда кемінде үш дәрігер
болады.
4. Психиатр-дәрігерлер комиссиясының дәлелді шешімі медициналық құжаттамаға
жазбамен ресімделеді. Динамикалық байқауды белгілеу немесе оны тоқтату туралы шешімге
осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.
5. Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адам сауыққан немесе оның
психикалық жай-күйі айтарлықтай әрі тұрақты жақсарған кезде бұрын белгіленген
динамикалық байқау тоқтатылады. Динамикалық байқау тоқтатылғаннан кейін сол адамның
өтініші бойынша немесе келісімімен не оның заңды өкілінің өтініші бойынша немесе
келісімімен психиатриялық көмек консультация және емдеу түрінде көрсетіледі.
Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адам психикалық жай-күйі өзгерген кезде
осы Кодекстің 123-бабында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен өзінің келісімінсіз
немесе заңды өкілінің келісімінсіз куәландырылуы мүмкін. Мұндай жағдайларда психиатр-
дәрігерлер комиссиясының шешімі бойынша психикасы бұзылған (ауырған) науқастарға
динамикалық байқау қайта жалғастырылуы мүмкін.
6. Динамикалық байқауды тоқтату туралы мәселені қарау психикасының бұзылуынан
зардап шегуші адамның өзінің бастамасы бойынша, сондай-ақ оның заңды өкілінің бастамасы
бойынша осы баптың 3-тармағында көзделген тәртіппен жүзеге асырылуы мүмкін.
Ескерту. 124-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
125-бап. Психиатриялық стационарға жатқызу
1. Адамның психикасының бұзылуы (ауруы) және психиатр-дәрігердің оған зерттеп-
қарау жүргізу немесе оны стационар жағдайында емдеу қажеттігі туралы шешімі оны
психиатриялық стационарға жатқызу үшін негіз болып табылады.
1-1. Психиатриялық стационарға мәжбүрлеп жатқызуға сот шешімінің негізінде жол
беріледі.
Сот шешім шығарғанға дейін адамды психиатриялық стационарға мәжбүрлеп жатқызуға
тек қана осы Кодекстің 94-бабы 1-тармағының 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген
салдарға жол бермеу мақсатында жол беріледі.
Сот шешімінсіз ауруханаға мәжбүрлеп жатқызудың әрбір жағдайында психиатриялық
ұйымның әкімшілігі адамды психиатриялық стационарға орналастырған кезден бастап қырық
сегіз сағат ішінде прокурорға жазбаша хабарлама жібереді.
Жұбайы-зайыбы, жақын туыстары және (немесе) заңды өкілдері туралы мәліметтер
болған кезде психиатриялық ұйымның әкімшілігі адамды психиатриялық стационарға
орналастырған кезден бастап қырық сегіз сағат ішінде оларды хабардар етеді.
2. Психиатриялық стационарға жатқызу Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен сот-психиатриялық сараптама жүргізу
қажеттігімен байланысты болуы мүмкін.
3. Осы Кодекстің 94-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, адамды психиатриялық
стационарға жатқызу оның өтініші бойынша немесе оның жазбаша келісімімен ерікті түрде
жүзеге асырылады.
4. Кәмелетке толмаған адам психиатриялық стационарға ата-анасының немесе өзге де
заңды өкілінің жазбаша келісімімен жатқызылады.
5. Алып тасталды - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
6. Заңды өкілі қарсы болған немесе заңды өкілі болмаған жағдайда кәмелетке
толмаған адамды психиатриялық стационарға жатқызу қорғаншы және қамқоршы органның шешімі
бойынша жүзеге асырылады, ауруханаға жатқызу туралы шешім қабылданған кезден бастап
жиырма төрт сағат ішінде прокурорға жазбаша хабарланып, ол туралы сотқа шағым жасалуы
мүмкін.
7. Адамды ауруханаға жатқызуға алынған келісім медициналық құжаттамаға жазбамен
ресімделеді, оған сол адам немесе оның заңды өкілі және психиатр-дәрігер қол қояды.
8. Адамның психиатриялық стационарда мәжбүрлеп ұсталуы оны ауруханаға жатқызу
жөніндегі негіздер сақталатын уақыт ішінде ғана жалғастырылады.
9. Психиатриялық стационарға мәжбүрлеп жатқызылған адам алғашқы алты ай ішінде
оның ауруханада жату мерзімін ұзарту туралы мәселені шешу үшін психиатриялық ұйымның
психиатр-дәрігерлер комиссиясының кемінде айына бір рет куәландыруына жатады. Ауруханада
жату мерзімін алты айдан астам уақытқа ұзарту ауруханаға мәжбүрлеп жатқызу және емдеу
мерзімін ұзарту қажеттілігі туралы психиатриялық стационардың өтініші негізінде сот
шешімі бойынша жүргізіледі, оған психиатр-дәрігерлер комиссиясының қорытындысы қоса
беріледі.
10. Ауруханаға мәжбүрлеп жатқызылған адамды кезектен тыс куәландыру пациенттің
өзінің немесе оның заңды өкілінің, адвокаттың қалауы бойынша жүргізілуі мүмкін.
Осы Кодекстің 94-бабының 1-тармағында көзделген негіздер бойынша психиатриялық
стационарға жатқызылған адам ауруханаға жатқызылған кезден бастап қырық сегіз сағат
ішінде ауруханаға жатқызудың негізділігі туралы шешім қабылдаған психиатриялық ұйымның
психиатр-дәрігерлер комиссиясының міндетті түрде куәландыруына жатады. Ауруханаға
жатқызу негізсіз деп танылып, жатқызылған адам психиатриялық стационарда қалғысы
келмеген жағдайларда, ол дереу шығарылуға тиіс.
11. Ауруханаға мәжбүрлеп жатқызуға келіспеген жағдайда, психикасының бұзылуынан
(ауруынан) зардап шегуші адам немесе оның заңды өкілі сотқа жүгінуге құқылы.
Ескерту. 125-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 31.10.2015 №
378-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
126-бап. Заңды өкілдерінің өтініші бойынша немесе олардың
келісімімен психиатриялық стационарға
орналастырылған кәмелетке толмаған адамды немесе
сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамды
куәландыру
1. Психиатриялық стационарға орналастырылған кәмелетке толмаған адам немесе сот
әрекетке қабілетсіз деп таныған адам осы Кодекстің 123-бабында көзделген тәртіппен
психиатриялық ұйымның психиатр-дәрігерлер комиссиясының міндетті түрде куәландыруына
жатады.
2. Кәмелетке толмаған адам немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адам
ауруханада жату мерзімін ұзарту туралы мәселені шешу үшін алғашқы алты ай ішінде кемінде
айына бір рет психиатр-дәрігерлер комиссиясының куәландыруына жатады. Ауруханада жату
мерзімін алты айдан астам уақытқа ұзарту туралы шешім Қазақстан Республикасының
денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен психиатр-дәрігерлер
комиссиясының өтініші негізінде сот шешімі бойынша шығарылады.
3. Психиатр-дәрігерлер комиссиясы немесе психиатриялық стационардың әкімшілігі
кәмелетке толмаған адамның немесе сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамның заңды
өкілдері оларды ауруханаға жатқызу кезінде қиянат жасауға жол берілгенін анықтаған
жағдайда психиатриялық стационардың әкімшілігі көрсетілген мән-жайлар анықталған кезден
бастап жиырма төрт сағат ішінде бұл туралы прокурорға және қамқорлыққа алынған адамның
тұрғылықты жері бойынша қорғаншы және қамқоршы органға хабарлайды.
Ескерту. 126-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
127-бап. Психиатриялық көмек көрсету кезінде қауіпсіздікті
қамтамасыз ету шаралары
1. Стационарлық психиатриялық көмекті, ауруханаға жатқызылған адам мен басқа да
адамдардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін неғұрлым аз шектеулі жағдайларда, медицина
персоналы оның құқықтары мен заңды мүдделерін сақтай отырып, жүзеге асырады.
2. Ауруханаға мәжбүрлеп жатқызылып, психиатриялық стационарда болған кезінде
ауруханаға жатқызылған адамға күш қолданып, қысым жасау және оны оқшаулау шаралары,
психиатр-дәрігердің пікірінше, оның өзіне немесе басқа адамдарға тікелей қауіп
төндіретін іс-әрекетін өзге әдістермен тыю мүмкін болмаған кезде қолданылады және ол
медицина персоналының тұрақты бақылауымен жүзеге асырылады. Күш қолданып, қысым жасау
немесе оқшаулау шараларының түрлері мен қолданылу уақыты туралы медициналық құжаттамада
жазба жасалып, оның заңды өкіліне хабарланады.
3. Құқық қорғау органдарының қызметкерлері медицина қызметкерлеріне мәжбүрлеп
куәландыруды, мәжбүрлеп ауруханаға жатқызуды жүзеге асырған кезде жәрдемдесуге,
ауруханаға жатқызылатын адамды қарап-тексеру мақсатында оның қасына бару үшін, сондай-ақ
ауруханаға жатқызылған адам (ауруханаға жатқызылуға тиіс адам) тарапынан
айналасындағылардың өмірі мен денсаулығына қауіп төнетін жағдайларда қауіпсіз
жағдайларды қамтамасыз етуге міндетті.
Ескерту. 127-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
128-бап. Психиатриялық стационардан шығару
1. Психиатриялық стационардан шығару пациент сауыққан немесе оның психикалық жай-
күйі стационарда одан әрі емдеуді қажет етпейтіндей жақсарғаннан кейін, сондай-ақ
стационарға орналастыру үшін негіз болған зерттеп-қарау немесе сараптама аяқталғаннан
кейін жүргізіледі.
2. Психиатриялық стационарда өз еркімен жатқан пациент одан өзінің жеке өтініші,
оның заңды өкілінің өтініші бойынша немесе оны емдеуші дәрігердің шешімі бойынша
шығарылады.
3. Психиатриялық стационарға мәжбүрлеп жатқызылған пациентті одан шығару психиатр-
дәрігерлер комиссиясының қорытындысы, сот шешімі не прокурордың қаулысы бойынша бойынша
жүргізіледі.
4. Соттың ұйғарымы бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылған
пациенттің шығарылуы сот ұйғарымы бойынша ғана жүзеге асырылады.
5. Психиатриялық стационарға өз еркімен орналастырылған пациентті, егер
психиатриялық ұйымның психиатр-дәрігерлер комиссиясы оны осы Кодекстің 94-бабының 1-
тармағында көзделгендей ауруханаға мәжбүрлеп жатқызу негіздерін анықтайтын болса, одан
шығарудан бас тартылуы мүмкін. Мұндай жағдайда оның психиатриялық стационарда болуы,
ауруханада жату мерзімін ұзарту және стационардан шығарылуы туралы мәселелер 125-
баптың 8-10-тармақтарында және осы баптың 3-тармағында белгіленген тәртіппен шешіледі.
Ескерту. 128-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
129-бап. Адамдарды психоневрологиялық ұйымдарға
орналастыру үшін негіздер
1. Кәмелетке толмаған адамды психоневрологиялық ұйымға орналастыру үшін -
психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияның қорытындысы; сот әрекетке
қабілетсіз деп таныған адам үшін психиатр дәрігердің қатысуымен дәрігерлік комиссияның
қорытындысы негізінде қабылданған қорғаншы және қамқоршы органның шешімі негіз болып
табылады.
Психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші, бірақ әрекетке қабілетсіз деп
танылмаған, кәмелетке толған адамды психоневрологиялық ұйымға орналастыру сот шешімі
бойынша жүзеге асырылады.
Қорытындыда адамның оны әлеуметтік қамсыздандыруға арналған мамандандырылмаған
ұйымда болу мүмкіндігінен айыратындай болып психикасының бұзылғаны (ауруы) туралы, ал
адамның әрекетке қабілеттілігіне қатысты - сот алдында оны әрекетке қабілетсіз деп тану
туралы мәселе қоюға негіздің жоқтығы туралы мәліметтер де куәландырылуға тиіс.
2. Қорғаншы және қамқоршы органдар психоневрологиялық ұйымға орналастырылатын
адамдардың мүліктік мүдделерін қорғау үшін шаралар қолдануға міндетті.
3. Кәмелетке толмаған адамды арнайы оқыту мақсатымен психоневрологиялық ұйымға
жіберу үшін адамның психикасының бұзылуы (ауруы) негіз болып табылады. Ол ата-анасының
не оның заңды өкілінің өтініші және республикалық, облыстық немесе қалалық
психологиялық-медициналық-педагогикалық консультациялар қорытындысының негізінде
жіберіледі. Қорытындыда кәмелетке толмаған адамды интеллектуалдық дамуы бұзылған
балаларға арналған арнаулы мектеп жағдайында оқыту қажеттігі туралы мәліметтер қамтылуға
тиіс.
4. Психиатр-дәрігер, психологиялық-медициналық-педагогикалық консультация қатысқан
дәрігерлік комиссияның мамандандырылған психоневрологиялық ұйымда тұруға не оқуға
медициналық көрсетілімдердің жоқтығы туралы қорытындысы психикасының бұзылуынан
(ауруынан) зардап шегуші адамды психоневрологиялық ұйымнан немесе арнайы оқытатын
мектептен жалпы үлгідегі осындай ұйымға ауыстыру үшін негіз болып табылады.
5. Психоневрологиялық ұйымнан немесе арнайы оқытатын мектептен шығару:
1) психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегуші адамның жеке өтініші бойынша,
психиатр-дәрігер қатысқан дәрігерлік комиссияның денсаулық жағдайы бойынша бұл адамның
жеке тұра алатыны туралы қорытындысы болған кезде;
2) шығарылатын кәмелетке толмаған адамға не сот әрекетке қабілетсіз деп таныған
адамға күтім-жасауды жүзеге асыруға міндеттенетін ата-анасының, өзге де туыстарының
немесе заңды өкілінің өтініші бойынша жүргізіледі.
Ескерту. 129-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.29 N 375-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
21-тарау. АЛКОГОЛИЗММЕН, НАШАҚОРЛЫҚПЕН ЖӘНЕ УЫТҚҰМАРЛЫҚПЕН
АУЫРАТЫНДАРҒА МЕДИЦИНАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК КӨРСЕТУ
130-бап. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен
ауыратындарға медициналық көмек көрсетуді
ұйымдастыру
1. Мемлекет алкоголизмнің, нашақорлықтың және уытқұмарлықтың алдын алу және оларды
емдеу жөніндегі шаралар жүйесін қамтамасыз етеді.
2. Медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қылмыстық құқық бұзушылықтар жасаған,
алкоголизмнен немесе нашақорлықтан не уытқұмарлықтан емделуге мұқтаж деп танылған
адамдарға, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық жасаған және созылмалы алкоголизммен
немесе нашақорлықпен не уытқұмарлықпен ауырады деп танылған және ерікті түрде емделуден
жалтаратын адамдарға қатысты сот шешімі бойынша қолданылады.
Ескерту. 130-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015
бастап қолданысқа енгізіледі).
131-бап. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен
ауыратын және медициналық-әлеуметтік оңалтуға
мұқтаж адамдардың медициналық ұйымдарға өтініш
жасауы
1. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын адамдар наркологиялық
көмек көрсететін медициналық ұйымдарға медициналық көмек сұрап өтініш жасаған жағдайда,
оларды медициналық-әлеуметтік оңалту ерікті түрде жүргізіледі және пациенттің қалауы
бойынша - жасырын түрде жүзеге асырылуы мүмкін.
2. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын кәмелетке толмаған
адамды, сондай-ақ нашақорлықпен ауыратын, сот әрекетке қабілетсіз деп таныған адамды
медициналық-әлеуметтік оңалту олардың заңды өкілдерінің келісімімен жүргізіледі.
132-бап. Адамды алкоголизммен, нашақорлықпен және
уытқұмарлықпен ауырады деп тану тәртібі
1. Адамды алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауырады деп тануды
уәкілетті орган белгілеген тәртіппен тиісті медициналық куәландырудан кейін мемлекеттік
денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.
2. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауырады деп танылған адам
мұнымен келіспеген жағдайда, оның мұндай шешімге жоғары тұрған денсаулық сақтауды
басқару органына және (немесе) сотқа шағым жасауына болады.
133-бап. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен
ауыратын адамдардың құқықтары
1. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауыратын адамдардың:
1) білікті медициналық көмек алуға;
2) наркологиялық ұйымды таңдауға;
3) өз құқықтары, өздерінің наркологиялық сырқатқа шалдығуының сипаты, емдеу мен
медициналық-әлеуметтік оңалтудың қолданылатын әдістері туралы ақпарат алуға;
4) медициналық-әлеуметтік оңалтуды тұрғылықты жері бойынша, сондай-ақ қажет болған
жағдайда - жүрген жері бойынша өткізуге құқығы бар.
2. Нашақорлықпен ауыратын науқастың немесе оның заңды өкілінің ұсынылатын
медициналық-әлеуметтік оңалтудың кез келген сатысында одан бас тартуға құқығы бар.
3. Медициналық-әлеуметтік оңалтудан бас тартқан адамға не оның заңды өкіліне
медициналық-әлеуметтік оңалтудан бас тартудың ықтимал зардаптары түсіндірілуге тиіс.
Медициналық-әлеуметтік оңалтудан бас тарту, оның ықтимал зардаптары туралы мәліметтер
көрсетіле отырып, медициналық құжаттамаға жазбамен ресімделеді, оған нашақорлықпен
ауыратын адамның немесе оның заңды өкілінің және психиатр-нарколог дәрігердің қолы
қойылады.
4. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда,
нашақорлықпен ауыратын адамдардың құқықтары мен бостандықтарын нашақорлық диагнозының
болуы, наркологиялық ұйымда динамикалық байқауда тұру фактісі негізінде ғана шектеуге
жол берілмейді.
134-бап. Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен
ауыратын адамдарды есепке алу және байқау
Алкоголизммен, нашақорлықпен және уытқұмарлықпен ауырады деп танылған адамдар
тұрғылықты жері бойынша денсаулық сақтау ұйымдарында есепке тұруға және байқауға алынуға
жатады және оларда уәкілетті орган белгілейтін тәртіппен демеп емдеуден өтеді.
22-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНА МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ
135-бап. Әскери қызметшілерге, ғарышкерлікке
кандидаттарға, ғарышкерлерге, арнаулы мемлекеттік
органдар және құқық қорғау органдары
қызметкерлеріне, олардың отбасы мүшелері мен
осы органдардың зейнеткерлеріне медициналық
көмек көрсету
Ескерту. Тақырыпқа өзгерістер енгізілді - ҚР 06.01.2011 N 379 (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.01.2012 N
529 (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі); 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн
өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
1. Әскери қызметшілерге, ғарышкерлікке кандидаттарға, ғарышкерлерге, арнаулы
мемлекеттік органдар және құқық қорғау органдарының қызметкерлеріне, олардың отбасы
мүшелері мен осы органдардың зейнеткерлеріне медициналық
көмек Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ұйымдастырылады.
2. Қызметін өткеріп жатқан жерде немесе тұрғылықты жерінде олар болмаған жағдайда
немесе ведомстволық медициналық ұйымдарда тиісті бөлімшелер, мамандар не арнайы
жабдықтар болмаған жағдайда, медициналық көмек тегін медициналық көмектің кепілдік
берілген көлемі шеңберінде медициналық ұйымдарда көрсетіледі.
Ескерту. 135-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.01.06 N 379-IV (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.01.06 №
529-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 N 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
135-1-бап. Мемлекеттік қызметшілер мен азаматтардың
жекелеген санаттарына медициналық көмек
көрсету
Мемлекеттік қызметшілер мен азаматтардың жекелеген санаттарына медициналық көмек
көрсету Қазақстан Республикасы Президентінің Әкімшілігімен келісу бойынша Қазақстан
Республикасы Президентінің Іс басқармасы бекіткен тізбеге сәйкес жүзеге асырылады.
Ескерту. 22-тарау 135-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
136-бап. Иондаушы сәулеленудің әсеріне ұшыраған
азаматтарға медициналық көмек көрсету
1. Иондаушы сәулеленудің әсеріне ұшыраған азаматтар медициналық көмекті Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес алады.
2. Иондандырушы сәулеленудің әсеріне ұшыраған азаматтардың қаны мен тіндерін алу,
сақтау және пайдалану тәртібін уәкілетті орган белгілейді.
Ескерту. 136-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
136-1-бап. Мүгедектерге медициналық көмек көрсету
Денсаулық сақтау ұйымдары денсаулық сақтау объектілерінің мүгедектер мен халықтың
жүріп-тұруы шектеулі басқа да топтары үшін қолжетімділігі бойынша оларды бейімдеуге
жағдайлар қалыптастырады.
Ескерту. 22-тарау 136-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.12.2015 № 433-V Заңымен
(01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
137-бап. Экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен
азаматтарға медициналық көмек көрсету
1. Экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен азаматтарға Қазақстан
Республикасының заңдарында белгіленген адамдар санаты жатады.
2. Экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен азаматтар Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес медициналық көмек алады.
138-бап. Бас бостандығы шектеулі азаматтарға медициналық
көмек көрсету
Бас бостандығы шектеулі, сондай-ақ сот үкімі бойынша жазасын бас бостандығынан
айыру орындарында өтеп жүрген, арнайы мекемелерге орналастырылған азаматтарға
медициналық көмек уәкілетті орган және Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген
өз құзыреті шегінде өзге де мемлекеттік органдар айқындайтын тәртіппен көрсетіледі.
138-1-бап. Спортшылар мен жаттықтырушыларға медициналық
көмек көрсету
1. Спортшылар мен жаттықтырушыларды медициналық қамтамасыз ету және оларға
медициналық көмек көрсету уәкілетті органмен келісу бойынша дене шынықтыру мен спорт
саласындағы уәкілетті орган бекітетін тәртіпке сәйкес жүзеге асырылады.
2. Уәкілетті органмен келісу бойынша дене шынықтыру мен спорт саласындағы
уәкілетті орган белгілеген тәртіпке сәйкес медициналық тексеруден өтпеген спортшылар
спорттық жарыстарға жіберілмейді.
Ескерту. 22-тарау 138-1-баппен толықтырылды - ҚР 03.07.2014 N 229-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа
енгiзiледi).
23-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖЕКЕЛЕГЕН
ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕУ 139-бап. Хирургиялық араласу, қан, оның компоненттерін құю
және диагностиканың инвазиялық әдістерін қолдану
тәртібі
1. Хирургиялық араласу, қан, оның компоненттерін құю және диагностиканың
инвазиялық әдістерін қолдану науқастардың жазбаша келісімімен қолданылады.
Сот әрекетке қабілетсіз деп таныған, психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап
шегуші науқастарға және кәмелетке толмаған адамдарға хирургиялық араласу, қан мен оның
компоненттерін құю, диагностиканың инвазиялық әдістері олардың заңды өкілдерінің жазбаша
келісімімен жасалады.
2. Медицина қызметкерлері тіршілік көрсеткіштері бойынша хирургиялық араласуға
кірісіп кеткен және оны тоқтату пациенттің өмірі мен денсаулығына қауіп төндіруіне
байланысты мүмкін болмаған жағдайларды қоспағанда, келісім кері қайтарып алынуы мүмкін.
3. Хирургиялық араласуды, қан мен оның компоненттерін құюды, диагностиканың
инвазиялық әдістерін қолдануды кідірту науқастың өміріне қауіп төндіретін, ал науқастың
немесе оның заңды өкілдерінің келісімін алу мүмкін болмаған жағдайларда, дәрігер немесе
консилиум науқасты немесе оның заңды өкілдерін қолданылған шаралар туралы кейіннен
хабардар ете отырып, шешім қабылдайды.
140-бап. Биологиялық өлімді анықтау. Өмірге дем беру
жөніндегі жасанды шараларды тоқтату жағдайлары
1. Биологиялық өлім өмірлік маңызды функциялар біржола тынатын, организм
тіршілігінің тоқтауын білдіреді.
2. Биологиялық өлімді медицина қызметкері мынадай белгілердің жиынтығы негізінде
растайды:
1) жүрек қызметінің тоқтауы;
2) тыныс алудың тоқтауы;
3) орталық жүйке жүйесі жұмысының тоқтауы.
3. Өмірге дем беру жөніндегі жасанды шаралар тек қана:
1) биологиялық өлім расталған;
2) консилиум бас миының біржола семуін тіркеген кезде, уәкілетті орган айқындайтын
тәртіппен жақын туыстарының және (немесе) заңды өкілдерінің бірауызды жазбаша келісімі
болған кезде тоқтатылуы мүмкін.
Ескерту. 140-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
141-бап. Эвтаназия
Эвтаназияны жүзеге асыруға тыйым салынады.
142-бап. Анатомиялық сый
1. Анатомиялық сый - әрекетке қабілетті адамның өз тіндерін және (немесе)
ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) тірі кезінде де, қайтыс болғаннан кейін де өз еркімен
құрбандық етуі, оны тиісінше ресімдеген шарты немесе өсиеті арқылы адам жүзеге асырады.
2. Анатомиялық сый туралы деректер жария етуге жатпайды.
3. Өсиет етілген тіндерден және (немесе) ағзалардан (ағзалардың бөліктерінен)
басқа, табылған күннен бастап қырық бес күн ішінде танылмаған және сұрауы болмаған
адамдардың мәйіттері де анатомиялық сый ретінде танылады.
4. Анатомиялық сый биологиялық-медициналық зерттеулер жүргізу үшін ғылыми, ғылыми-
практикалық және оқу мақсаттарында пайдаланылуы мүмкін.
5. Анатомиялық сыйды жасау және оны денсаулық сақтау ұйымдарына берудің тәртібі
мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.
Ескерту. 142-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
6-БӨЛІМ. ХАЛЫҚТЫҢ САНИТАРИЯЛЫҚ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ САЛАМАТТЫЛЫҒЫ
САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТ ЖӘНЕ ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚТЫ САҚТАУ
24-тарау. ХАЛЫҚТЫҢ САНИТАРИЯЛЫҚ-ЭПИДЕМИОЛОГИЯЛЫҚ
САЛАМАТТЫЛЫҒЫ САЛАСЫНДАҒЫ ҚЫЗМЕТ 143-бап. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет
жүйесі
Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің бірыңғай жүйесіне:
1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган;
2) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың құрылымдық бөлімшелері;
3) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы қызметті
жүзеге асыратын мемлекеттік ұйымдар кіреді.
144-бап. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық
нормалау
1. Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық нормалау санитариялық-
эпидемиологиялық қызметтің жұмысы болып табылады және ол:
1) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарының негіздемесі бойынша
бірыңғай талаптарды әзірлеуді және олардың әзірленуін бақылауды;
2) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын әзірлеуді (қайта әзірлеуді),
сараптауды, бекіту мен жариялауды;
3) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын зерделеуді, қолданылу
практикасын қорытуды, олардың қолданылуын бақылауды;
4) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарының бірыңғай деректер банкін
қалыптастыру мен жүргізуді;
5) санитариялық-эпидемиологиялық нормалау құжаттарын жалпыға бірдей қабылданған
халықаралық талаптармен үйлесімді етуді қамтиды.
2. Санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің
құжаттары санитариялық қағидалар, гигиеналық нормативтер, нұсқаулықтар, әдістемелік
ұсынымдар, әдістемелік нұсқамалар, әдістемелер, бұйрықтар, техникалық регламенттер,
қағидалар мен стандарттар болып табылады.
3. Санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік жүйесінің құжаттарын
әзірлеу мен бекіту тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы мемлекеттік орган бекітеді.
4. Санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды (оның ішінде мекендеу факторларының,
кәсіпкерлік және өзге де қызметтің, өнімдердің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің
адам үшін қауіпсіздігінің және (немесе) зиянсыздығының критерийлерін) белгілейтін
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық
актілер санитариялық қағидалар болып табылады, оларды сақтамау адамның өміріне немесе
денсаулығына қауіп төндіреді, сондай-ақ аурулардың пайда болуы мен таралуына қауіп
төндіреді.
5. Гигиеналық норматив - зерттеулерде белгіленген, мекендеу ортасының белгілі бір
факторын сипаттайтын көрсеткіштің адам үшін оның қауіпсіздігі және (немесе) зиянсыздығы
тұрғысынан алғанда, жол берілетін ең жоғарғы немесе ең төменгі сандық және (немесе)
сапалық мәні.
6. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік
құқықтық актілерді, гигиеналық нормативтерді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекітеді және Қазақстан Республикасының
аумағындағы барлық жеке және заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.
7. Мемлекеттік органдар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы мәселелерге қатысты нормативтік-құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту
кезінде оларды халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы
мемлекеттік органмен келісуге міндетті.
Ескерту. 144-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
145-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық талаптар
1. Санитариялық-эпидемиологиялық талаптардың негізін мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қадағалауға жататын объектілер мен өнімдерге белгіленетін санитариялық
қағидалар мен гигиеналық нормативтер құрайды.
2. Санитариялық қағидалар мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға
жататын объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді және
мыналарға:
1) объект салынатын жер учаскесін таңдауға;
2) объектілерді жобалауға, салуға, реконструкциялауға, жөндеуге және пайдалануға
беруге;
3) өндірістік, қоғамдық, тұрғын үй және басқа да үй-жайларды, ғимараттарды,
құрылыстарды, жабдықтарды, көлік құралдарын
күтіп-ұстау мен пайдалануға;
4) объектілерді сумен жабдықтауға, су бұруға, жылумен жабдықтауға, жарықтандыруға,
желдетуге, кондиционерлеуге;
5) шикізатты қабылдауға, сақтауға, қайта өңдеуге (өңдеуге);
6) тамақ өнімін өндіру, өлшеп-орау, тасымалдау, сақтау, өткізу, кәдеге жарату және
жою шарттарына;
7) тағамдық ас тұзын йодтауға және тамақ өнімдерін байытуға (фортификациялауға);
8) медициналық иммундық-биологиялық препараттарды өндіру, өлшеп-орау, тасымалдау,
сақтау, өткізу, кәдеге жарату және жою шарттарына;
9) ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды (оның ішінде уытты,
радиоактивті, биологиялық және химиялық заттарды, улар мен улы заттарды, биологиялық
және микробиологиялық организмдер мен олардың уыттарын, биологиялық заттар мен
материалдарды) қолдану мен пайдалануға, кәдеге жаратуға, тасымалдауға, сақтауға, көмуге
және олармен жұмыс істеу шарттарына;
10) адамға әсер ететін физикалық факторлардың көздерімен жұмыс істеу шарттарына;
11) дәрілік заттарды өнеркәсіптік өндіру шарттарына;
12) өндірістік-техникалық мақсаттағы өнімдерге;
13) шаруашылық-тұрмыстық және гигиеналық мақсаттағы тауарларға және оларды өндіру
технологияларына;
14) халықтың әртүрлі топтарын тәрбиелеу, оқыту, олардың өмір сүруі және өндірістік
практикасы, дене бітімінің дамуы, еңбек етуі, демалуы, тамақтануы, сумен жабдықталуы мен
медициналық қызмет көрсетілуі шарттарына;
15) білім беру ұйымдарындағы оқу-еңбек жүктемесіне және сабақ режиміне;
16) медициналық мақсаттағы бұйымдарды стерилизациялау мен дезинфекциялауды жүргізу
шарттарына;
17) халықтың бейімделген (балалар тағамы, диеталық емдік және диеталық
профилактикалық), емдеу-профилактикалық, қоғамдық тамақтануын ұйымдастыруға;
18) су көздеріне (шаруашылық-ауызсу мақсаттары үшін су жинау орындарына),
шаруашылық-ауызсумен жабдықтауға және
мәдени-тұрмыстық су пайдалану орындарына және су объектілерінің қауіпсіздігіне;
19) өндіріс пен тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға,
залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге;
20) дезинфекциялау, дезинсекциялау және дератизациялау құралдарын, жабдықтарды,
материалдарды әзірлеуді, сынауды, дайындауды, өндіруді, сақтауды, тасымалдауды,
өткізуді, қолдануды, дезинфекция қызметі объектілерін күтіп-ұстау мен пайдалануды,
сондай-ақ жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің тиімділігін және қауіпсіздігін
бақылауды қамтитын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді ұйымдастыруға және жүзеге
асыруға;
21) жолаушыларды тасымалдау шарттарына;
22) объектілерді жоюға, консервациялауға, қайта бейіндеуге;
23) өндірістік бақылауды жүзеге асыруға;
24) еңбек, тұрмыстық қызмет көрсету, медициналық қамтамасыз ету, бейімделген
диеталық емдік және диеталық профилактикалық тамақтану шарттарына;
25) халықты гигиеналық тәрбиелеуге және оқытуға;
26) санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық іс-шараларды
ұйымдастыруға және жүргізуге, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағын санитариялық
қорғауды жүзеге асыруға, шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантин енгізуге, инфекциялық
және паразиттік аурулармен ауыратын науқастарға қатысты халықты медициналық қарап-
тексеруді, профилактикалық егулерді жүргізуге;
27) санитариялық қорғау аймақтары мен санитариялық-қорғаныш аймақтарына қойылатын
талаптардан тұрады.
3. Гигиеналық нормативтер зиянды (химиялық, биологиялық) заттардың рұқсат етілетін
шекті концентрацияларының, физикалық әсер етулердің; радиациялық әсер етудің рұқсат
етілетін деңгейлерінің нормативтерін белгілейді, оларды сақтау адамға өмірі үшін қолайлы
және денсаулығы үшін қауіпсіз тыныс-тіршілігі жағдайларын қамтамасыз етеді.
Гигиеналық нормативтер:
1) жұмыс аймағының микроклиматына, ауа алмасуына, ауасына, өндірістік, тұрғын үй
және басқа да үй-жайлардың физикалық факторларына, тұрғын үй құрылысын салу аумағына;
2) өнімнің (тауарлардың) және қоршаған ортаның радиациялық, химиялық,
микробиологиялық, токсикологиялық, паразитологиялық қауіпсіздігіне;
3) қалалық және ауылдық елді мекендердегі, өнеркәсіп ұйымдары аумақтарындағы
атмосфералық ауаға;
4) қоршаған ортаға зиянды заттардың физикалық факторларына рұқсат етілетін шекті
шығарындылары мен рұқсат етілетін шекті төгінділеріне;
5) өнімнің, технологиялық жабдықтың, процестің жаңа түрлеріне белгіленеді.
Ескерту. 145-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.12.2014 № 269-V Заңымен (01.01.2015
бастап қолданысқа енгізіледі).
146-бап. Адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнімді
мемлекеттік тіркеу
1. Адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнім тізбеге сәйкес және халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындаған
тәртіппен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
органда мемлекеттік тіркелуге жатады.
2. Өнімді мемлекеттік тіркеу:
1) халық пен мекендеу ортасына ықпалын сараптамалық бағалау;
2) заттар, өнімнің жекелеген компоненттері құрамының халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерге және
гигиеналық нормативтерге сәйкестігі нысанасына санитариялық-эпидемиологиялық сараптама;
3) арнаулы шараларды, оның ішінде заттарды және өнімдердің жекелеген түрлерін
кәдеге жарату мен жою шарттарын, олардың халық пен мекендеу ортасына зиянды әсерін
болдырмау жөніндегі арнаулы шараларды әзірлеу негізінде жүргізіледі.
3. Мемлекеттік тіркелуге жататын өнімге санитариялық-эпидемиологиялық сараптама
және ғылыми негіздеме жүргізумен байланысты шығыстарды өтініш берушілер көтереді.
4. Мемлекеттік тіркеу туралы куәліктердің бірыңғай тізілімі халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның интернет-ресурсына
орналастырылуға жатады.
5. Адам денсаулығына зиянды әсер ететін өнімді мемлекеттік тіркеу және мемлекеттік
тіркеу туралы шешімді кері қайтарып алу тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.
Ескерту. 146-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
147-бап. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг
1. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг халықтың денсаулығы мен мекендеу
ортасының жай-күйіне, оларды талдауға, бағалау мен болжауға, сондай-ақ халықтың
денсаулығының жай-күйі мен мекендеу ортасы факторларының әсері арасындағы себеп-
салдарлық байланыстарды айқындауға байқау жүргізудің мемлекеттік жүйесі болып табылады.
2. Санитариялық-эпидемиологиялық мониторингті халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен
мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдары жүзеге асырады.
Ескерту. 147-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
148-бап. Санитариялық-эпидемияға қарсы және
санитариялық-профилактикалық іс-шаралар
Ескерту. 148-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуының және таралуының, халықтың
улануының алдын алу мақсаттарында санитариялық-эпидемиологиялық нормалаудың мемлекеттік
жүйесінің құжаттарында көзделген санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-
профилактикалық, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағын санитариялық қорғауды
жүзеге асыру, шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді енгізу жөніндегі, өндірістік
бақылауды жүзеге асыру жөніндегі, инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын
науқастарға қатысты, халықтың декреттелген тобындағы адамдарды және ауыр жұмыстарда,
еңбек жағдайлары зиянды (ерекше зиянды) және (немесе) қауіпті жұмыстарда, жерасты
жұмыстарында істейтін адамдарды медициналық қарап-тексеруді, профилактикалық егуді,
гигиеналық оқытуды жүргізу жөніндегі іс-шаралар жүргізіледі.
2. Санитариялық-эпидемияға қарсы және санитариялық-профилактикалық iс-шаралар
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің әзірленетін құжаттарына
енгiзiлуге жатады.
3. Инфекциялық және паразиттік аурулармен ауыратын науқастар, инфекциялық және
паразиттік аурулармен ауырады деп күдік туғызатын адамдар, бактерия таратушылар
оқшаулануға және емделуге, ал олармен қарым-қатынаста болған адамдар - медициналық
байқауға алынуға және қажет болған кезде оқшаулануға және емделуге жатады.
4. Айналасындағылар үшін қауіп төндіретін созылмалы инфекциялық және паразиттік
аурулармен ауыратын науқастар, созылмалы бактерия таратушылар Қазақстан Республикасының
еңбек заңнамасына сәйкес жұмыстан уақытша шеттетілуге жатады.
5. Гигиеналық оқыту халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы мемлекеттік орган бекіткен тәртіппен және гигиеналық оқыту бағдарламалары
бойынша халықтың декреттелген тобының инфекциялық және паразиттік ауруларының
профилактикасы мақсатында жүргізіледі.
Ескерту. 148-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 №
299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
148-1-бап. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы радиациялық бақылау
1. Радиациялық бақылауды мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет
органдары жүзеге асырады, ол халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге
қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптардың сақталуын бақылауды қамтиды.
2. Радиациялық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес
жүргізілетін тексеру нысанында жүзеге асырылады.
Ескерту. 24-тарау 148-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс
енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
149-бап. Қазақстан Республикасының аумақтарын санитариялық
қорғау
1. Автомобиль өткізу пункттерін қоспағанда, кеден одағының кедендік шекарасымен
тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекара арқылы өткізу
пункттерінде жолаушыларға, экипаждарға, поезд бригадаларына, көлік құралдарына, халық
денсаулығына қауіп төндіретін жүктерге санитариялық-эпидемиологиялық бақылауды жүзеге
асыру үшін санитариялық-карантиндік пункттер ұйымдастырылады.
2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде
(санитариялық-карантиндік пункттерде) санитариялық-карантиндік қадағалауды халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық
бөлімшелері жүргізеді.
Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы автомобиль өткізу
пункттерінде санитариялық-карантиндік қадағалауды Қазақстан Республикасының мемлекеттік
кіріс органдары жүргізеді.
3. Әкелінуіне тыйым салынған қауіпті жүктер мен тауарларды, сондай-ақ оларға
қатысты санитариялық-карантиндік қадағалау жүргізген кезде олардың Қазақстан
Республикасының аумағына әкелінуі инфекциялық аурулардың немесе жаппай инфекциялық емес
аурулар мен уланулардың пайда болуы мен таралу қаупін төндіреді деп белгіленген жүктер
мен тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге жол берілмейді.
Ескерту. 149-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 N 297-IV (2010.07.01
бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 N 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
150-бап. Инфекциялық аурулар эпидемиясының пайда болу
қаупі төнген жағдайда шектеу іс-шараларын, оның
ішінде карантин енгізудің шарттары
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың әкеліну және таралу қаупі төнген
жағдайда, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган кеден одағының кедендік шекарасымен тұспа-тұс келетін Қазақстан Республикасының
Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде және тиісті аумақтарда шектеу іс-
шараларын, оның ішінде кәсіпкерліктің және (немесе) өзге де қызметтің және халықтың
тыныс-тіршілігінің ерекше жағдайларымен карантин енгізеді.
2. Шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілген жағдайда орталық және
жергілікті атқарушы органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қызметін үйлестіру бойынша
оралымды басшылық жасау төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі
ведомствоаралық мемлекеттік комиссияға және төтенше жағдайлар жөніндегі аумақтық
комиссияларға жүктеледі.
3. Жекелеген объектілерде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин тиісті аумақтың
(көліктегі) бас мемлекеттік санитариялық дәрігерінің немесе оның орынбасарларының,
сондай-ақ ведомстволық объектілерде - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы қызметті жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдардың
құрылымдық бөлімшелері басшыларының шешімімен енгізіледі (тоқтатылады).
4. Шектеу іс-шараларын, оның ішінде карантинді жүзеге асыру тәртібін және пайда
болу мен таралу қатері төнген кезде шектеу іс-шаралары, оның ішінде карантин енгізілетін
инфекциялық аурулардың тізбесін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.
Ескерту. 150-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.06.30 № 297-IV (2011.07.01
бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
151-бап. Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен
улану оқиғаларын тіркеу және тексеру
1. Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен уланудың барлық оқиғалары,
олардың анықталған жері бойынша денсаулық сақтау ұйымдарының тіркеуге алуына,
мемлекеттік санитариялық- эпидемиологиялық қызмет органдары мен ұйымдарының мемлекеттік
есепке алуына және есептілікті жүргізуіне жатады. Көрсетілген аурулар мен улану
оқиғаларын тіркеу, есепке алу тәртібін, сондай-ақ олар бойынша есептілікті жүргізу
тәртібін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган айқындайды.
2. Инфекциялық және паразиттік, кәсіптік аурулар мен халықтың улану оқиғалары
халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган айқындайтын тәртіппен санитариялық-эпидемиологиялық қызмет мамандарының тексеру
жүргізуіне жатады.
Ескерту. 151-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
152-бап. Дезинфекциялық, дезинсекциялық және
дератизациялық іс-шаралар
1. Инфекциялық және паразиттік аурулардың пайда болуының, таралуының алдын алу
мақсатында дара кәсіпкерлер, жеке және заңды тұлғалар эпидемиологиялық көрсетілімдер мен
санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің лауазымды адамдарының нұсқамалары, қаулылары
бойынша инфекциялық және паразиттік аурулардың қоздырғыштарын жоюға (дезинфекция),
жәндіктерді, басқа да буын аяқтыларды жоюға (дезинсекция) және кеміргіштерді қыруға
(дератизация) бағытталған шаралар кешенін өз қаражаты есебінен жүргізуге міндетті.
2. Төтенше эпидемия жағдайлары пайда болған кезде мемлекеттік санитариялық-
эпидемиологиялық қызмет органдарының ұсынуы бойынша облыстардың, республикалық маңызы
бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органдарының шешімімен кезектен тыс
міндетті дезинфекциялық, дезинсекциялық және дератизациялық іс-шаралар бюджет қаражаты
есебінен жүргізіледі.
2-1. Профилактикалық дезинсекция мен дератизацияны (инфекциялық аурулардың табиғи
ошақтарының аумағындағы, сондай-ақ инфекциялық аурулардың ошақтарындағы дезинсекция мен
дератизацияны қоспағанда) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және
астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органдары
жүргізеді.
3. Адамның инфекциялық және паразиттік аурулары ошақтарындағы және инфекциялық
және паразиттік аурулардың табиғи ошақтарындағы ошақтық дезинфекцияны, дезинсекцияны,
дератизацияны санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары және медициналық ұйымдар
инфекциялық және паразиттік аурулардың профилактикасы және (немесе) оларды жою
мақсаттарында жүргізеді.
Ескерту. 152-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
25-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ДЕНСАУЛЫҚТЫ САҚТАУ 153-бап. Аурулар профилактикасының мақсаты мен түрлері
1. Аурулар профилактикасының мақсаты аурулардың пайда болуының немесе өршуінің,
сондай-ақ олардың зардаптары мен асқынуының алдын алу болып табылады.
2. Аурулар профилактикасы бастапқы, қайталама және жалғаспалы болып бөлінеді.
Аурулардың бастапқы профилактикасы (жаппай және жеке) аурулардың пайда болуының
алдын алу мақсатында тіршілік ету үшін қолайлы жағдайлар жасауға бағытталған.
Аурулардың қайталама профилактикасы аурулардың ерте сатыларында өршуінің және
олардың зардаптарының алдын алуға бағытталған.
Аурулардың жалғаспалы профилактикасы өршіп кеткен асқынуды, ағзалар мен тіндердің
зақымдануын бақылауға бағытталған.
154-бап. Саламатты өмір салтын қалыптастыру
1. Саламатты өмір салтын қалыптастыру денсаулықты нығайту және өмір салтымен
байланысты аурулардың алдын алу мәселелерінде халықты ақпараттық қамтамасыз ету,
гигиеналық оқыту мен тәрбиелеу жолымен саламатты өмір салтын насихаттауды, дұрыс
тамақтануды және аурулардың профилактикасын қамтиды.
2. Саламатты өмір салтын қалыптастыруды денсаулық сақтау субъектілері уәкілетті
органның үйлестіруімен және әдістемелік басшылығымен басқа да мемлекеттік органдармен
бірлесіп, халықаралық ұйымдар мен қоғамдық бірлестіктердің қатысуымен қамтамасыз етеді.
155-бап. Медициналық қарап-тексеру
1. Медициналық қарап-тексерудің негізгі мақсаты денсаулықты қалыптастыруға және
нығайтуға, ауруларды анықтауға және таралуының алдын алуға, оның ішінде кәсіптік
аурулардың, уланулардың, жазатайым оқиғалардың алдын алуға, сондай-ақ ұйымдар
қызметкерлерінің, қандай да бір шаруашылық және (немесе) өндірістік қызметті жүзеге
асыратын адамдардың еңбек қауіпсіздігі мен денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге
бағытталған уақтылы медициналық зерттеп-қарауды қамтамасыз ету болып табылады.
2. Медициналық қарап-тексеру міндетті және профилактикалық болуы мүмкін.
3. Міндетті медициналық қарап-тексерулер алдын ала, мерзiмдiк және ауысымалды
болып бөлiнедi.
Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексеру кәсібі немесе оқуы бойынша
міндеттерін орындауға жарамдылығын анықтау, сондай-ақ жалпы, кәсіптік аурулардың алдын
алу мен инфекциялық және паразиттік ауруларды таратпау мақсатында жұмысқа тұру немесе
оқуға түсу кезінде жүргізіледі.
Мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексеру жұмыс істеушілердің денсаулық
жағдайын динамикалық байқауды қамтамасыз ету, аурулардың бастапқы белгілерін уақтылы
анықтау, жалпы, кәсіптік аурулардың алдын алу мен инфекциялық және паразиттік ауруларды
тараптау мақсатында жүргізіледі.
Ауысымалды міндетті медициналық қарап-тексерулер жеке тұлғада аурудың барын немесе
жоғын анықтау немесе растау, денсаулық жағдайын, сондай-ақ еңбекке уақытша
қабілетсіздігін, шығатын ауысымындағы жұмысқа кәсіптік жарамдылығын айқындау
мақсаттарында жүргізіледі.
4. Міндетті медициналық қарап тексеру өткізілетін зиянды өндірістік факторлардың,
кәсіптердің тізбесін, сондай-ақ осы қарап тексеруді өткізудің тәртібі мен кезеңділігін
уәкілетті органмен келісу бойынша халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласындағы мемлекеттік орган белгілейді.
5. Жұмыс берушілер өз қаражаты есебінен Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасына сәйкес мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексеруге жататын
қызметкерлердің осындай қарап-тексеруден уақтылы өтуін қамтамасыз етеді.
6. Профилактикалық медициналық қарап-тексеру жаппай және іріктелген болып
бөлінеді.
Жаппай профилактикалық медициналық қарап-тексеру ауруларды ерте сатыларында
анықтау және аурулардың өршуінің, аурулардың пайда болуына әсер ететін қатер
факторларының алдын алу, халықтың денсаулығын қалыптастыру және нығайту мақсатында
халықтың нысаналы топтарына жаппай әдіспен жүргізіледі.
Іріктеп медициналық қарап-тексеру белгілі бір аурудан зардап шегетін немесе қатер
тобына жататын азаматтарды динамикалық байқау, олардың ауруларын емдеу және денсаулығын
қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар кешенін жүзеге асыру мақсатында жүргізіледі.
7. Профилактикалық медициналық қарап-тексеруге жататын адамдардың нысаналы
топтарын, сондай-ақ осындай қарап-тексеруді өткізудің тәртібі мен кезеңділігін уәкілетті
орган олардың тиімділігі, қауіпсіздігі және экономикалық тұрғыдан орындылығы туралы
дәлелденген ғылыми деректер негізінде белгілейді.
8. Жұмыс берушілер Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемінің тізбесіне сәйкес осындай қарап-тексеруге жататын
адамдардың профилактикалық медициналық қарап-тексеруден өтуі үшін жағдай жасайды.
9. Жұмыс берушілер міндетті медициналық қарап-тексеруден өтпеген немесе денсаулық
жағдайы бойынша жұмысқа жарамсыз деп танылған, сондай-ақ тегін медициналық көмектің
кепілдік берілген көлемі шеңберінде профилактикалық медициналық қарап-тексеруден өтпеген
адамдарды жұмысқа жібермеуге тиіс.
10. Жеке медициналық кітапшаларды беру, есепке алу мен жүргізу тәртібін халықтың
санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.
11. Міндетті және профилактикалық медициналық қарап-тексерудің уақтылы өткізілуі
мен оны уақтылы өтуді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласында,
медициналық қызметтер көрсету саласында қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар
және еңбек жөніндегі уәкілетті органның мемлекеттік еңбек инспекторлары бақылайды.
Ескерту. 155-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
156-бап. Профилактикалық егуді жүргізу
1. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген жеке тұлғалар тегін медициналық
көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде инфекциялық және паразиттік ауруларға қарсы
профилактикалық егілуге құқылы.
1-1. Профилактикалық екпені енгізу алдында медицина қызметкері егілетін адамды
қарап-тексеруді жүргізеді. Медицина қызметкері оған не оның заңды өкіліне
профилактикалық екпе, ықтимал жанама әсерлері, олардан бас тарту салдарлары, вакцинадан
кейінгі ықтимал асқынулар туралы толық және объективті ақпарат береді.
Жазбаша нысанда берілген келісімнің не бас тартудың болуы профилактикалық екпе
жүргізудің шарты болып табылады.
2. Профилактикалық егу жүргізілетін аурулардың тізбесін, тәртібін, оларды жүргізу
мерзімдерін және жоспарлы түрде егілуге жататын халықтың топтарын Қазақстан
Республикасының Үкіметі айқындайды.
3. Профилактикалық (иммундық-биологиялық, диагностикалық, дезинфекциялаушы)
препараттарды сақтау, тасымалдау және пайдалану халықтың санитариялық-эпидемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен жүзеге асырылуға тиіс.
4. Алып тасталды - ҚР 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 156-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (2011.10.13
бастап қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен
кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
157-бап. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік
аурулардың және жарақаттанудың профилактикасы
1. Инфекциялық емес аурулардың, оның ішінде кәсіптік аурулардың профилактикасы:
1) мынадай:
саламатты өмір салтын және дұрыс тамақтануды насихаттау;
бұқаралық ақпарат құралдары, аурулар профилактикасы мәселелері бойынша оқыту
бағдарламалары арқылы халықты хабардар ету;
созылмалы инфекциялық емес аурулардан зардап шегетін адамдарды өзіне-өзі көмек
көрсетудің қажетті әдістеріне үйрету жөніндегі денсаулық мектептерін ұйымдастыру жолымен
аурулар қатерінің мінез-құлық факторларының профилактикасын және халықтың медициналық
сауаттылығын арттыруды;
2) алғашқы медициналық-санитариялық көмек мамандарының бекітілген тұрғындардың
аурулар қатері факторларына, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы
саласында қызметін жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мамандарының - жұмыс
істейтіндердің кәсіптік ауруларына жүргізетін мониторингін;
3) мемлекеттік органдардың өз өкілеттігі шегінде, өзге де органдар мен ұйымдардың,
сондай-ақ дара кәсіпкерлердің аурулар қатерінің өндірістік факторлары әсерін барынша
азайтуды;
4) созылмалы инфекциялық емес, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды халыққа
медициналық қарап-тексеру жүргізу, оларды дәрігерге ертерек қаралуға уәждеу арқылы
анықтауды;
5) азаматтардың жекелеген санаттарын амбулаториялық дәрілік қамтамасыз
етуді, қалпына келтіріп емдеу мен медициналық-әлеуметтік оңалтуды қоса алғанда,
созылмалы, оның ішінде кәсіптік аурулары бар адамдарды динамикалық байқауды және уақтылы
сауықтыруды;
6) уәкілетті орган бекітетін тәртіпке сәйкес, медициналық қорытындыда көрсетілген
мерзімге денсаулық жағдайына байланысты неғұрлым жеңіл жұмысқа уақытша ауыстыруды
қамтиды.
2. Жарақаттанудың профилактикасын сектораралық деңгейде мемлекеттік органдар - өз
өкілеттіктері шегінде, жеке және заңды тұлғалар жүзеге асырады.
158-бап. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға
тәуелділіктің профилактикасы
1. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің профилактикасы:
1) психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің зияны, сондай-ақ оларды
тұтынудың медициналық-әлеуметтік-құқықтық аспектілері туралы білімді насихаттауды;
2) психикаға белсенді әсер ететін заттар айналысы саласындағы жарнамаға тыйым
салуды, психикаға белсенді әсер ететін заттарды әзірлеу, дайындау және пайдалану
тәсілдері, әдістері, оларды сатып алу орындары туралы насихаттауға тыйым салуды, сондай-
ақ мамандандырылған медициналық басылымдарда құрамында есірткі, психотроптық заттар мен
прекусорлар бар дәрілік препараттар үлгілерінің жарнамасын шектеуді;
3) психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынудан туындаған психикасының және
мінез-құлқының бұзылушылығы (ауруы) бар қатер тобындағы адамдарды профилактикалық
байқауды және есепке алуды;
4) психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктен зардап шегуші адамдарды
ерікті түрде, жасырын емдеуді;
5) нашақорлықпен ауыратындарды ерікті түрде медициналық-санитариялық оңалтуды
қамтиды.
2. Психикаға белсенді әсер ететін заттарға тәуелділіктің профилактикасын барлық
жеке және заңды тұлғалар өздерінің құқықтары шегінде жүзеге асырады.
159-бап. Темекі бұйымдары мен алкогольді тұтынудың
профилактикасы және оны шектеу
Ескерту. 159-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі).
1. Темекі бұйымдары мен алкогольді тұтынудың профилактикасы және оны шектеу
халықтың денсаулығын қорғауға, темекі, алкоголь өнімдерін сатып алуға құқығы бар адамдар
үшін жас мөлшерін шектеуді енгізуге, темекі бұйымдары мен алкогольді тұтынуға халықтың
өмірі мен денсаулығы үшін аса қауіпті фактор ретіндегі көзқарасын қалыптастыруға, темекі
бұйымдары мен алкогольді тұтынудың таралуының профилактикасы жөніндегі келісілген іс-
шаралар жүргізуге бағытталған.
2. Темекі бұйымдарын:
1) он сегіз жасқа дейінгі адамдарға сатуға және олардың сатуына;
2) темекі бұйымының ашық қорабынан немесе бір-бірлеп сатуға;
3) сатушының тікелей қатысуынсыз, сауда автоматтары, өзге де электрондық немесе
механикалық қондырғылар арқылы;
4) денсаулық сақтау, білім беру, дене шынықтыру мен спорт ұйымдарының
ғимараттарында және аумақтарында;
5) өнім сапасын растайтын тиісті құжаттарсыз;
6) акциздік таңбалармен немесе есепке алу-бақылау таңбаларымен таңбалаусыз;
7) егер темекі бұйымының қорабында жиырма сигареттен кем болса;
8) темекі бұйымының қорабына, темекі бұйымының қаптамасына шайырлы заттардың,
никотиннің құрамы, құрамының деңгейі туралы және кемінде үш зиянды қосынды - жүйелік
улар, канцерогендік және мутагендік заттар туралы мәліметтер енгізілмесе сатуға тыйым
салынады. Темекі бұйымының қорабына, темекі бұйымының қаптамасына шайырлы заттардың,
никотиннің құрамы, олардың деңгейі және жүйелік улар, канцерогендік және мутагендік
заттар туралы мәліметтерді орналастыру тәртібін уәкілетті орган бекітеді;
9) темекі бұйымының қорабына темекі бұйымдарын тұтынудың зияны туралы ескерту
енгізілмесе;
10) темекі бұйымының қорабына, темекі бұйымының қаптамасына он сегіз жасқа
толмаған адамдарға сатуға тыйым салынғаны туралы жазба енгізілмесе;
11) темекі бұйымының қорабында, темекі бұйымының қаптамасында «құрамында шайыр
аз», «жеңіл», «өте жеңіл» немесе «жұмсақ» деген сөздер не басқаларымен салыстырғанда
темекі бұйымы зиянының аз екені туралы жалған әсер қалдыратын және жемістердің,
жидектердің, кондитерлік өнімдердің дәмі бар деген ұғымды білдіретін өзге де, оның
ішінде шет тілдердегі сөз тіркестері болса;
12) өзіне-өзі қызмет көрсету сөрелерінен;
13) басқа да тауарлармен жиынтық құрамда болса;
14) балалар ассортименті тауарларының саудасы жүзеге асырылатын сауда ұйымдарының
үй-жайларында сатуға тыйым салынады.
3. Темекі бұйымдарын сату жүзеге асырылатын орындардағы көрнекі жерде мынадай
мазмұндағы: «Темекі бұйымдарын он сегіз жасқа дейінгі адамдарға сатуға және олардың
сатуына тыйым салынады» деген жазба, сондай-ақ темекі бұйымдарын тұтынудың зияны туралы
уәкілетті орган бекіткен ескерту орналастырылуға тиіс.
4. Темекі бұйымдарының саудасын жүзеге асыратын адамдар жас шамасы сырт келбетіне
қарағанда он сегізден жасырақ көрінетін азаматтарға темекі бұйымдарын сату кезінде:
1) сатып алушының шын мәніндегі жасын анықтау мақсатында жеке басын куәландыратын
құжатты көрсетуін талап етуге;
2) егер жеке басын куәландыратын құжат көрсетілмесе, темекі бұйымдарын сатудан бас
тартуға міндетті.
5. Темекі бұйымдарын тұтынуға:
1) білім беру ұйымдарында, сондай-ақ кәмелетке толмаған адамдардың демалуына
арналған ұйымдарда;
2) денсаулық сақтау ұйымдарында;
3) қоғамдық тамақтану орындарында;
4) кинотеатрларда, театрларда, цирктерде, концерт, көру және көрме залдарында,
спорт ареналарында және көпшіліктің демалуына арналған басқа да жабық ғимараттарда,
соның ішінде түнгі клубтарда, дискотекаларда;
5) мұражайларда, кітапханаларда және лекторийлерде;
6) поездар мен теңіз және өзен көлігі кемелерінде белгіленбеген жерлерде;
6-1) әуе кемесінің бортында, жолаушыларды тасымалдауды жүзеге асыру кезінде
автобустар, шағын автобустар, троллейбустар, таксилер және қалалық рельстік көлік
салондарында;
7) әуежайлардың, темір жол, автомобиль және су вокзалдарының ғимараттарында;
8) мемлекеттік органдар мен ұйымдарда;
9) жұмыс орындары болып табылатын үй-жайларда;
10) үйлердің кіреберістерінде тыйым салынады.
6. Темекі бұйымдарын тұтыну үшін арнайы жабдықталған орындар бөлінген болса, осы
баптың 5-тармағының 3), 6), 7) тармақшаларында көзделген нормалар қолданылмайды.
7. Темекі бұйымдарын тұтыну үшін арнайы бөлінген орындар халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган белгілеген талаптарға
сәйкес жабдықталуға тиіс.
8. Темекі бұйымдарын өндіруші, импорттаушы темекінің және темекі бұйымдарының
барлық маркаларында никотиннің және шайырлы заттардың рұқсат етілетін шекті құрамы
бойынша зертханалық зерттеулердің нәтижелері туралы, өткен он екі айда Қазақстан
Республикасының аумағында өздері шығарған немесе шығаруды ниет еткен, сатқан немесе өзге
де жолдармен таратқан темекі бұйымдарының ингредиенттері туралы есептерді жыл сайын
келесі жылдың 1 ақпанына дейін уәкілетті орган бекіткен тәртіппен ұсынуға міндетті.
9. Темекі бұйымдарын өндіруші, импорттаушы темекі бұйымдарындағы никотиннің,
шайырлы заттардың және басқа да зиянды қосындылар - жүйелік улардың, канцерогендік және
мутагендік заттардың болуын зерттеуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес
аккредиттелген зертханаларда өз есебінен жүргізеді.
10. Құрамындағы никотин және шайырлы заттар халықтың санитариялық-эпедемиологиялық
саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайтын, жол берілетін шекті деңгейден
асатын темекі бұйымдарын, сондай-ақ оларға қатысты санитариялық-эпидемиологиялық
талаптар белгіленбеген темекі бұйымдарын әкелуге, өндіруге, сатуға және таратуға тыйым
салынады.
11. Темекі бұйымдарын имитациялайтын тауарларды өндіруге, сатуға және таратуға
тыйым салынады.
12. Темекі бұйымдарын тұтынуға тыйым салынған орындарда темекі бұйымдарын тұтынуға
тыйым салынғаны туралы белгілер орналастырылуға тиіс.
13. Темекі бұйымының қорабында, темекі бұйымының қаптамасында уәкілетті
орган бекіткен темекі бұйымдарын тұтынудың зияны туралы ескерту болуға және ол мынадай
талаптарға сәйкес келуге:
1) темекі бұйымы қорабының, темекі бұйымы қаптамасының ауданы бойынша әрбір үлкен
жағының кемінде қырық пайызын алуға;
2) жылтыр орауыш пленкаға немесе қандай да бір сыртқы орауыш материалға
басылмауға;
3) сурет (пиктограмма, графика) және жазулар түрiнде орындалуға тиіс.
14. Бөлшек саудада:
1) алкоголь өнімін жиырма бiр жасқа дейiнгi адамдарға;
2) мейрамханаларда, барлар мен дәмханаларда өткізуді қоспағанда, алкоголь өнімін:
сағат 23-тен келесі күнгі 8-ге дейін;
этил спиртінің отыз пайыздан асатын көлемдік үлесімен сағат 21-ден келесі күнгі
12-ге дейін;
3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де жағдайларда өткізуге
тыйым салынады.
15. Бірінші бөлік алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін жиырма төрт ай өткен
соң қолданысқа енгізіледі - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен.
Темекіні әкелуді, өндіруді, сатуды және таратуды жүзеге асыратын жеке және заңды
тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қайырымдылық
көмек көрсетуіне жол беріледі.
Ескерту. 159-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 N 452-IV (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.06.2014 № 210-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
03.07.2014 N 229-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң
қолданысқа енгiзiледi); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн
күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңдарымен.
160-бап. Темір тапшылығы жай-күйінің профилактикасы
1. Темір тапшылығы анемиясы - организмге тамақ өнімдері құрамында темірдің
жеткіліксіз түсуіне және онда жеткіліксіз қорытылуына, асқазан-ішек жолдарының, несеп-
жыныс жүйесінің және қан жүйесінің кейбір созылмалы аурулары кезінде темірді жоғалтудың
көбеюіне, темірге деген қажеттіліктің артуына байланысты болатын организмнің
патологиялық процесі.
2. Темір тапшылығы жай-күйінің профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:
1) мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасында
байытылған тамақ өнімдерінің өндірісіне, оларды әкелуге, әкетуге, өткізуге және
айналымының басқа да сатыларындағы қозғалысына қойылатын талаптарды қамтамасыз ету мен
сақтау жолындағы жауапкершілігі;
2) халықтың нысаналы топтарын құрамында темір бар препараттармен профилактикалық
қамтамасыз ету;
3) темір тапшылығы анемиясынан зардап шегетін адамдардың денсаулық сақтау
ұйымдарында медициналық көмек алуға қол жеткізуі;
4) ұнды және өзге де тамақ өнімдерін құрамында темір бар витаминдермен,
минералдармен және басқа да заттармен байыту (фортификациялау) қағидаттарымен жүзеге
асырылады.
3. Қазақстан Республикасының аумағында сатылатын жоғары және бірінші сортты бидай
ұны міндетті түрде құрамында темір бар витаминдермен, минералдармен және басқа да
заттармен байытылуға (фортификациялануға) жатады.
Тамақ өнімін байыту (фортификациялау) тәртібін халықтың санитариялық-
эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган айқындайды.
Ескерту. 160-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).
161-бап. Йод тапшылығы ауруларының профилактикасы
1. Йод тапшылығы ауруларының профилактикасы жөніндегі іс-шаралар:
1) мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасында
йодталған ас тұзы мен жемдік тұз өндірісіне, оларды әкелуге, әкетуге, өткізуге қойылатын
талаптарды қамтамасыз ету мен сақтау жолындағы жауапкершілігі;
2) йод тапшылығы ауруларынан зардап шегетін адамдардың денсаулық сақтау
ұйымдарында медициналық көмек алуға қол жеткізуі;
3) йодталған ас тұзының және йод қосындыларымен байытылған басқа да тамақ өнімінің
зиянды әсерінің салдарынан денсаулығынан айырылған жағдайда, азаматтардың құқықтарын
қорғау қағидаттарымен жүзеге асырылады.
2. Ас тұзын, жемдік тұзды және міндетті түрде байытылуға жататын басқа да тамақ
өнімдерін йодтау Қазақстан Республикасының йод тапшылығы ауруларының профилактикасы
туралы заңнамасына сәйкес жүргізіледі.
Ескерту. 161-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
7-БӨЛІМ. ДОНОРЛЫҚ ЖӘНЕ ТРАНСПЛАНТТАУ
26-тарау. ҚАН МЕН ОНЫҢ КОМПОНЕНТТЕРІНІҢ ДОНОРЛЫҒЫ
162-бап. Донорлық, қан, оның компоненттерін және
препараттарын дайындау
1. Қан мен оның компоненттерінің донорлығы (бұдан әрі - донорлық) - қан мен оның
компоненттерін медициналық мақсаттар үшін донациялау арқылы азаматтардың денсаулығын
сақтауға донорлардың ерікті түрде қатысуы.
2. Донорлық донорды медициналық куәландыру, одан қан алып дайындау, қанның
компоненттерін бөлу және сақтау жөніндегі іс-шаралар кешенін қамтиды.
3. Қан мен оның компоненттерін дайындау процесі мыналарды қамтиды:
1) қан донациялау - донор тапсыратын қанды біржолғы бөліп алу;
2) плазма донациялау - қан плазмасын плазмаферез әдісімен біржолғы бөліп алу.
Алынатын плазманы иммундық сипаттамаларына қарай былайша ерекшелеп бөледі:
қан препараттары мен диагностикалық реагенттер өндіру үшін пайдаланылатын, белгілі
бір концентрациядағы өзіндік белок құрылымдары (изоиммундық қарсы денелер) бар
изоиммундық плазма;
құрамында табиғи немесе жасанды түрдегі белгілі бір концентрациядағы өзіндік белок
құрылымдары (изоиммундық қарсы денелер) бар, ауруларды қоздырғыштардың белгілі бір
түрлеріне нысаналы түрде емдік өзара іс-әрекет жасау қасиеті бар иммундық плазма.
Иммундық плазма реципиентке құю немесе қан препараттарын өндіру үшін пайдаланылады;
3) жасушалар донациялау - донор қанының жасушаларын цитаферез әдісімен біржолғы
бөліп алу.
4. Қанды дайындау және өңдеу процесінде:
1) қан компоненттері - қанның одан жасушалар және жасушасыз орта түрінде бөлініп
алынған құрамдас бөліктері;
2) қан препараттары - қан компоненттерін өңдеу кезінде алынған дәрілік заттар
алынады.
5. Қанды, оның компоненттерін дайындау, өңдеу, сақтау, өткізу номенклатурасын,
қағидаларын, сондай-ақ қанды, оның компоненттері мен препараттарын сақтау, құю
қағидаларын уәкілетті орган бекітеді.
Ескерту. 162-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
163-бап. Донорлық, қанды, оның компоненттері мен
препараттарын дайындау саласындағы қызметті
жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен
өзге де ұйымдар
1. Қан мен оның компоненттерін дайындауды, өңдеуді, сақтауды және өткізуді тиісті
лицензиясы бар мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.
2. Қан препараттарын өндіруді тиісті лицензиясы бар ұйымдар жүзеге асырады.
3. Донорлық, қанды, оның компоненттері мен препараттарын дайындау саласындағы
қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен өзге де ұйымдар олардың сапасы
үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылықта болады.
4. Қазақстан Республикасының аумағында төтенше немесе соғыс жағдайы енгізілген
жағдайда, донорлықты ұйымдастыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге
асырылады.
164-бап. Донорлық қанның, оның компоненттері мен
препараттарының қауіпсіздігі мен сапасын
қамтамасыз ету
1. Донорлық қанның, оның компоненттері мен препараттарының қауіпсіздігі донорларды
медициналық куәландыру, донорлық қанды зертханалық скринингтеу, қан мен оның
компоненттерін дайындау бойынша, карантиндеу, лейкофильтрациялау, вирусинактивациялау,
радиациялық сәулелендіру әдістерін және Қазақстан Республикасында рұқсат етілген басқа
да әдістерді қолдана отырып, қан компоненттерін алу бойынша белгіленген талаптарды
сақтау жолымен қамтамасыз етіледі.
2. Донорлық қан мен оның компоненттері уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен
сапасын бақылауға жатады.
3. Тиісінше таңбаланбаған донорлық қанды, оның компоненттерін, препараттарын
пайдалануға және өткізуге тыйым салынады.
4. Донорлық қанды, оның компоненттерін және препараттарын құюды жүзеге
асыратын денсаулық сақтау ұйымдары мен медицина қызметкерлері оларды қауіпсіз қолдану
жөніндегі тиісті талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.
Ескерту. 164-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
165-бап. Донор, оның құқықтары мен міндеттері
1. Он сегіз жасқа толған, тиісті медициналық зерттеп-қараудан өткен және қарсы
көрсетілімдері жоқ, медициналық мақсаттарда қан мен оның компоненттерін донациялауды
жүзеге асыруға ерікті түрде ниет білдірген жеке тұлға донор болуға құқылы.
2. Донор:
1) қан мен оның компоненттерін донациялауды өтеусіз жүзеге асыруға;
2) қан мен оның компоненттерін уәкілетті орган белгілеген мөлшерде ақылы
донациялауды жүзеге асыруға;
3) медициналық зерттеп-қарау нәтижелерімен танысуға;
4) осы Кодекске сәйкес көтермеленуге құқылы.
3. Донор қазіргі немесе бұрын ауырған барлық аурулары туралы өзіне белгілі
мәліметтерді, сондай-ақ есірткі, психотроптық заттарды, сол тектестер мен прекурсорларды
пайдаланғаны туралы хабарлауға міндетті.
Ескерту. 165-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi),
03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015 № 299-V
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
166-бап. Донорды медициналық зерттеп-қарау
1. Қан мен оның компоненттерін донациялау алдында донор уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен міндетті түрде тегін медициналық зерттеп-қараудан өтеді.
2. Донорлық функцияны жүзеге асыру үшін денсаулық жағдайы туралы анықтамалар
мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында тегін беріледі.
Ескерту. 166-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
167-бап. Донорға берілетін кепілдіктер
1. Донор болып табылатын қызметкерді медициналық зерттеп-қарау және қан мен оның
компоненттерін донациялау күндері жұмыс беруші орташа айлық жалақысын сақтай отырып,
жұмысынан босатады.
Донорлық функцияны жүзеге асыратын донор орташа жалақысы сақтала отырып, қосымша
бір демалыс күнін өтеусіз алады.
2. Егер донор болып табылатын қызметкер жұмыс берушімен келісім бойынша қан мен
оның компоненттерін донациялау күндері жұмысқа шықса, оның орташа айлық жалақысы сақтала
отырып, өзінің қалауы бойынша басқа демалыс күні беріледі не бұл күн жыл сайынғы еңбек
демалысына қосылуы мүмкін.
3. Донор болып табылатын қызметкерді қан мен оның компоненттерін донациялау
күндері түнгі уақыттағы жұмыстарға, үстеме жұмыстарға, ауыр жұмыстарға, еңбек жағдайлары
зиянды (ерекше зиянды) және (немесе) қауіпті жұмыстарға тартуға жол берілмейді.
4. Донор болып табылатын әскери қызметші қан мен оның компоненттерін донациялау
күндері нарядтарда, вахталарда тұрудан және қызметтің басқа да түрлерін атқарудан
босатылады.
5. Донор болып табылатын студенттер, оқушылар қан мен оның компоненттерін
донациялау күндері оқу-тәрбие процесінен босатылады.
6. Донорларды көтермелеу жүйесін уәкілетті орган бекітеді.
Донорға қан мен оның компоненттерін донациялаудың жиынтық санын ескере отырып,
берілетін қосымша көтермелеу шаралары Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық
актілерімен айқындалады.
7. Донорлық функцияны өтеусіз жүзеге асырған донор қан мен оның компоненттерін
донациялағаннан кейін өз қанының көлемі мен организмінің әл-ауқаты шығындарын толтыру
үшін таңдауы бойынша тегін тамақ не уәкілетті орган белгілейтін мөлшердегі оның ақшалай
баламасын алады.
8. Донорлық функцияны ақылы негізде атқарған донорға қан мен оның компоненттерін
дайындау саласындағы қызметті жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымы уәкілетті
орган белгілейтін тәртіппен және мөлшерде ақы төлейді.
Ескерту. 167-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);
06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
168-бап. Жұмыс берушілер мен ұйымдар басшыларының
донорлықты дамытуды қамтамасыз ететін жағдайлар
жасау жөніндегі міндеттері
1. Жұмыс берушілер мен ұйымдардың басшылары донорлықты дамытуды қамтамасыз ететін
жағдайлар жасау мақсатында:
1) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдарына, мемлекеттік
денсаулық сақтау ұйымдарына азаматтарды донорлар қатарына тартуына жәрдем көрсетуге;
2) қан мен оның компоненттерін алу үшін қажетті үй-жайларды өтеусіз беруге және
жағдай жасауға;
3) донор болып табылатын қызметкерді зерттеп-қарау және қан мен оның
компоненттерін донациялау күні жұмыстан кедергісіз босатуға;
4) донор болып табылатын қызметкерге осы Кодексте белгіленген кепілдіктерді беруге
міндетті.
2. Жұмыс берушілер мен ұйымдар басшыларының донорларды қосымша көтермелеуге құқығы
бар.
Ескерту. 168-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
27-тарау. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың
бөлігін) транспланттау Ескерту. 27-тарау жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
169-бап. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе)
ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттау
және оларды алу шарттары
1. Адам, адамның мәйiтi немесе жануар тiндердi (тіннің бөлігін) және (немесе)
ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) транспланттау бойынша донорлар болуы мүмкiн.
2. Адамның тiндерiн (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларын (ағзаларының бөлiгiн)
мәжбүрлеп алуға және оларды ауыстырып салуға тыйым салынады.
3. Адамның тiндерiн (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларын (ағзаларының бөлiгiн)
сатып алуға-сатуға тыйым салынады.
4. Реципиентпен генетикалық байланыстағы немесе онымен тіні үйлесетін (басқа
организмнің тіндеріне сіңісуіне ықпал ететін органикалық тіндердің иммунологиялық
қасиеті) адам транспланттау бойынша тірі донор болуы мүмкін.
5. Тiрi донор жан-жақты медициналық зерттеп-қараудан өтуге және өзiнен тiндерді
(тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзаларының бөлiгiн) алуға болатындығы туралы
консилиумның қорытындысын алуға тиiс.
6. Кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабiлетсiз адам болып табылатын адамнан
тiндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн) алу осы бапта
көрсетiлгендермен қатар, бiр мезгiлде мына шарттарды сақтағанда ғана:
1) осы Кодекстің 91-бабына сәйкес денсаулығының жай-күйі туралы қажетті ақпаратты
алған оның заңды өкілдерінің нотариат куәландырған жазбаша келісімі болған;
2) тиісті келісімді беруге қабілетті басқа үйлесетін донор болмаған;
3) реципиент донордың аға-інісі немесе әпке-сіңілісі (қарындасы) болып табылған;
4) транспланттау реципиенттің өмірін сақтап қалуға арналған;
5) ықтимал донор алып қоюға қарсылық білдірмеген жағдайда ғана мүмкін болады.
7. Кәмелетке толмағандардың немесе әрекетке қабілетсіз адамдардың заңды
өкілдерінің келісімі медициналық араласу басталғанға дейін кез келген сәтте кері
қайтарып алынуы мүмкін.
8. Адамнан тiндердi (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлiгiн)
алу, гемопоэздік дің жасушаларын қоспағанда, оның нотариат куәландырған жазбаша
келiсiмiмен ғана жүзеге асырылуы мүмкiн.
9. Транспланттау үшін жұп ағзаның бірі, олардың болмауы денсаулықтың біржола
бұзылуына әкеп соқтырмайтын ағзаның бір бөлігі немесе тін ғана алынуы мүмкін.
10. Егер алу кезінде денсаулық сақтау ұйымына осы адам тірі кезінде не оның жұбайы
(зайыбы), жақын туыстары немесе заңды өкілдері ол өлгеннен кейін оның тіндерін және
(немесе) ағзаларын (ағзаларының бөлігін) реципиентке транспланттау үшін алуға
келіспейтінін мәлімдегені туралы хабарланған болса, мәйіттен тіндерді және (немесе)
ағзаларды (ағзалардың бөлігін) алуға жол берілмейді.
Егер консилиум тіркеген өлім фактісінің даусыз дәлелдемелері болса, мәйіттен
транспланттау үшін тіндер және (немесе) ағзалар (ағзалардың бөлігі) алынуы мүмкін.
Өлім туралы қорытынды биологиялық өлімнің немесе бас миының біржола семуінің
(мидың өлімінің) расталуы негізінде уәкілетті орган айқындаған тәртіппен беріледі.
11. Кейіннен транспланттау үшін тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) алуды қамтамасыз ететін адамдардың биологиялық өлімді немесе бас
миының біржола семуін растауға қатысуына тыйым салынады.
12. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін)
транспланттауды қамтамасыз ету үшін тіннің (тіннің бөлігінің) және (немесе) ағзалардың
(ағзалардың бөлігінің) реципиенттерінің, сондай-ақ тіннің (тіннің бөлігінің) және
(немесе) ағзалардың (ағзалардың бөлігінің) донорларының тіркелімдері қалыптастырылады.
Тіннің (тіннің бөлігінің) және (немесе) ағзалардың (ағзалардың бөлігінің)
реципиенттерінің, сондай-ақ тіннің (тіннің бөлігінің) және (немесе) ағзалардың
(ағзалардың бөлігінің) донорларының тіркелімдерін қалыптастыру және жүргізу тәртібін
уәкілетті орган айқындайды.
170-бап. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе)
ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттау
тәртібі
1. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін)
транспланттау қажеттілігі туралы медициналық қорытындыны тиісті денсаулық сақтау
ұйымының консилиумы береді.
2. Денсаулығының жай-күйі бойынша дұрыс шешім қабылдауға қабілетсіз реципиентке
тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттау
оның жұбайының (зайыбының) не жақын туыстарының бірінің немесе заңды өкілдерінің
келісімімен жүргізіледі.
Транспланттау жүргізуді кешеуілдету реципиент өміріне қауіп төндіретін, ал осы
тармақта көрсетілген адамдар болмаған немесе олардың тұрған жерін анықтау мүмкін
болмаған айрықша жағдайларда транспланттауды жүргізу туралы шешімді дәрігерлер
консилиумы, ал оны жинау мүмкін болмаған жағдайда транспланттауды жүзеге асыратын
дәрігер медициналық құжаттамаға жазбаларды ресімдеп және ол туралы кейіннен бір тәулік
ішінде денсаулық сақтау ұйымының лауазымды адамдарын хабардар ете отырып қабылдайды.
3. Реципиент не кәмелетке толмаған реципиенттің немесе сот әрекетке қабілетсіз деп
таныған реципиенттің заңды өкілі алдағы транспланттауға байланысты реципиенттің
денсаулығында орын алуы ықтимал асқынулар туралы ескертілуге тиіс.
4. Инфекция жұқтырған тіндерді (тіндердің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) транспланттауға тыйым салынады.
5. Тірі донордан тінді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың
бөлігін) алу, консервациялау, дайындау, сақтау, тасымалдау және тіндерді (тіннің
бөлігін) немесе ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттау уәкілетті орган айқындайтын
тәртіппен Денсаулық сақтау ұйымдарының тізбесіне енгізілген және Қазақстан
Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті мамандық бойынша лицензия алған денсаулық
сақтау ұйымдарында жүзеге асырылады.
Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) алу,
дайындау, сақтау, консервациялау, тасымалдау және тіндерді (тіннің бөлігін) немесе
ағзаларды (ағзалардың бөлігін) транспланттау жөніндегі денсаулық сақтау ұйымдарының
тізбесі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен қалыптастырылады.
6. Транспланттау мақсатында мәйіттерден тіндерді және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) алу және консервациялау денсаулық сақтау ұйымдарында уәкілетті
орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.
7. Тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) алудың,
дайындаудың, сақтаудың, консервациялаудың, тасымалдаудың, донордан реципиентке
транспланттауды жүргізудің тәртібі мен шарттарын уәкілетті орган айқындайды.
8. Осы баптың күші ұрпақты болу тіндерін (жыныстық жасушаларды) қамтитын, адамның
өсіп-өну процесіне қатысы бар тіндерге (тіннің бөліктеріне) және (немесе) ағзаларға
(ағзалардың бөліктеріне), сондай-ақ қан мен оның компоненттеріне қолданылмайды.
171-бап. Донор мен реципиенттің құқықтары
1. Донор осы Кодекстің 165-бабында көзделген құқықтардан басқа:
1) денсаулық сақтау ұйымдарынан тіндерді (тіндердің бөліктерін) және (немесе)
ағзаларды (ағзалардың бөліктерін) алу бойынша алдағы хирургиялық араласуға байланысты
өзінің денсаулығында орын алуы ықтимал асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге;
2) тіндерді (тіндердің бөліктерін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөліктерін)
алу бойынша жүргізілген хирургиялық араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегін
медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ем алуға, оның ішінде дәрі-
дәрмек емін алуға құқылы.
2. Реципиент:
1) денсаулық сақтау ұйымдарынан тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды
(ағзалардың бөлігін) транспланттау бойынша алдағы хирургиялық араласуға байланысты
өзінің денсаулығы үшін ықтимал асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге;
2) тіндерді (тіннің бөлігін) және (немесе) ағзаларды (ағзалардың бөлігін) алу
бойынша жүргізілген хирургиялық араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегін
медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде ем алуға, оның ішінде дәрі-
дәрмек емін алуға құқылы.
3. Денсаулық сақтау ұйымдарының медицина және өзге де қызметкерлеріне донор мен
реципиент туралы мәліметтерді жария етуге тыйым салынады.
28-тарау. Адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін,
гемопоэздік дің жасушаларын, сүйек кемігін, қаны мен оның компоненттерін,
жасушаларының, тіндерінің, биологиялық сұйықтықтары мен сөлдерінің үлгілерін
әкелу, әкету
Ескерту. 28-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңымен.
172-бап. Адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және
(немесе) тіндерін, гемопоэздік дің жасушаларын,
сүйек кемігін әкелу, әкету үшін негіздер
1. Адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін, гемопоэздік
дің жасушаларын, сүйек кемігін Қазақстан Республикасының аумағына әкелу:
1) денсаулық сақтау ұйымдарында транспланттау қажет болған;
2) Қазақстан Республикасының аумағында диагностикалық зерттеулер қажет болған;
3) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзген кезде жүзеге асырылады.
2. Адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін) және (немесе) тіндерін, гемопоэздік
дің жасушаларын, сүйек кемігін Қазақстан Республикасының аумағынан әкету:
1) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі Қазақстан Республикасының
азаматына медициналық көмек көрсету қажет болған кезде;
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының шегiнен тыс
жердегі жақын туыстары мен жұбайына (зайыбына) медициналық көмек көрсету қажет болған
кезде;
3) диагностикалық зерттеулер қажет болған кезде;
4) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзген кезде;
5) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген
жағдайларда;
6) Қазақстан Республикасының аумағында тұратын донордың гемопоэздік дің
жасушаларын, сүйек кемігін шетелде тұратын реципиентке транспланттауды жүргізу қажет
болған кезде жүзеге асырылады.
3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында және 2-тармағының 1), 2) және 5)
тармақшаларында көзделген жағдайларда, адамның ағзаларын (ағзаларының бөліктерін),
тіндерін Кеден одағына кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге
және Қазақстан Республикасының аумағынан осы елдерге әкетуге арналған лицензияны
уәкiлеттi орган медициналық қызметке арналған лицензияға сәйкес «трансплантология»,
«гематология» мамандығы бойынша қызметін жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының
өтiнiшi бойынша бередi.
4. Туыстас емес транспланттауды жүргізу мақсатында адамның гемопоэздік дің
жасушалары, сүйек кемігі өткізілетін жағдайда, оларды Қазақстан Республикасының аумағына
әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан әкету уәкілетті орган берген қорытынды
(рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.
5. Адамның ағзаларын және (немесе) тіндерін жеке тұлғалардың әкелуіне және
әкетуіне жол берілмейді.
6. Адамның әкелуге және әкетуге арналған тiндерін және (немесе) ағзаларын
(ағзаларының бөлiктерiн) биологиялық қауiпсiздiк тұрғысынан зерттеу, консервациялау және
тасымалдау тәртiбiн уәкiлеттi орган айқындайды.
Ескерту. 172-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
173-бап. Адамның қаны мен оның компоненттерін,
жасушаларының, тіндерінің, биологиялық
сұйықтықтары мен сөлдерінің үлгілерін әкелу,
әкету үшін негіздер
Ескерту. 173-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)
Заңымен.
1. Қазақстан Республикасының аумағына қан мен оның компоненттерін әкелу:
1) Қазақстан Республикасының аумағында медициналық көмек көрсету қажет болған
кезде;
2) Қазақстан Республикасының аумағында диагностикалық зерттеулер жүргізу қажет
болған кезде;
3) бірлескен ғылыми зерттеулер жүргізу кезінде;
4) шет елде тұратын донордың және Қазақстан Республикасында тұратын реципиенттің
тін үйлесімділігін растау үшін НLА-жүйесі бойынша зертханалық зерттеулер жүргізу,
сондай-ақ гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау шеңберінде реципиентің иммундық
стимуляциясын жүргізу қажет болған кезде жүзеге асырылады.
2. Қазақстан Республикасының аумағынан қан мен оның компоненттерін әкету:
1) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жердегі Қазақстан Республикасының
азаматына медициналық көмек көрсету қажет болған кезде;
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының Қазақстан Республикасының шегiнен тыс
жердегi жақын туыстары мен жұбайына (зайыбына) медициналық көмек көрсету қажет болған
кезде;
3) диагностикалық зерттеулер қажет болған кезде;
4) бiрлескен ғылыми зерттеулер жүргiзген кезде;
5) Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген
жағдайларда;
6) Қазақстан Республикасының халқын қан препараттарымен қамтамасыз ету үшін
(келісімшарттық фракциялау) Қазақстан Республикасының қан қызметі саласында қызметін
жүзеге асыратын мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарында дайындалған қан
компоненттерінен плазмалық қан препараттарын шетелдік өндірушінің зауыттарында өндіру
үшін қан компоненттері шетелге жіберілген кезде;
7) Қазақстан Республикасында тұратын донордың және шет елде тұратын реципиенттің
тін үйлесімділігін растау үшін НLА-жүйесі бойынша зертханалық зерттеулер жүргізу,
сондай-ақ гемопоэздік дің жасушаларын транспланттау шеңберінде реципиентің иммундық
стимуляциясын жүргізу қажет болған кезде жүзеге асырылады.
3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген жағдайлардан басқа, қан мен оның
компоненттерін әкелу және әкету айырбастау тәртібімен жүзеге асырылуы мүмкін. Осындай
айырбастау қажетті биологиялық қасиеттері бар қан мен оның компоненттері болмаған
жағдайда ғана жүзеге асырылады.
4. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында және 2-тармағының 1), 2) және 5)
тармақшаларында көзделген жағдайларда, қан мен оның компоненттерін Кеден одағына
кірмейтін елдерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан
Республикасының аумағынан осы елдерге әкетуге арналған лицензияны уәкілетті орган
медициналық қызметке арналған лицензияға сәйкес «қан дайындау» мамандығы бойынша
қызметін жүзеге асыратын денсаулық сақтау ұйымдарының өтiнiшi бойынша бередi.
5. Диагностикалық және ғылыми мақсаттарға арналған немесе биомедициналық
зерттеулер жүргізу процесінде алынған жасушалардың, тіндердің, биологиялық сұйықтықтар
мен сөлдердің, оның ішінде адамның тіршілік әрекеті өнімдерінің, физиологиялық және
патологиялық шығындылардың, сүртінділердің, қырындылардың, шайындылардың үлгілерін
Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан әкету
уәкілетті орган берген қорытынды (рұқсат беру құжаты) негізінде жүзеге асырылады.
6. Қан мен оның компоненттерін жеке тұлғалардың әкелуіне және әкетуіне жол
берілмейді.
Ескерту. 173-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2015
№ 299-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа
енгізіледі) Заңдарымен.
174-бап. Адамның ағзаларын (ағзаларының бөлiктерiн) және
(немесе) тiндерiн, қан мен оның компоненттерiн
әкелудiң, әкетудiң тәртiбi
1. Осы Кодекстiң 172-бабының 3-тармағында және 173-бабының 4-тармағында
көрсетiлген денсаулық сақтау ұйымдарының адамның ағзаларын (ағзаларының бөлiктерiн) және
(немесе) тiндерін, қан мен оның компоненттерiн Кеден одағына кірмейтін елдерден
Қазақстан Республикасының аумағына әкелуі және Қазақстан Республикасының аумағынан осы
елдерге әкетуі тауарлардың сыртқы саудасын лицензиялау саласындағы Қазақстан
Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда және «Рұқсаттар және хабарламалар
туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен берілетін лицензия
негізінде жүзеге асырылады.
2. Уәкілетті орган адамның тіндерін, қан мен оның компоненттерін әкелуге, әкетуге
арналған лицензияны беру немесе беруден бас тарту туралы шешімді үш жұмыс күні ішінде,
ал адамның ағзаларын әкелуге, әкетуге арналған лицензияны беру немесе беруден бас тарту
туралы шешімді бір жұмыс күні ішінде қабылдайды.
Ескерту. 174-бап жаңа редакцияда - ҚР 21.06.2013 № 107-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
өзгеріс енгізілді - ҚР 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты
ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
8-БӨЛІМ. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ
ЖӘНЕ ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТ
29-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТІ 175-бап. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі
1. Денсаулық сақтау жүйесі үшін кәсіптік ғылыми-педагог, медицина және
фармацевтика кадрларын даярлау, олардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау
денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметінің міндеттері болып табылады.
2. Денсаулық сақтау саласындағы білім беру қызметі Қазақстан Республикасының білім
беру саласындағы заңнамасына сәйкес техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі,
жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыратын
медициналық және фармацевтикалық білім беру ұйымдарында және білім беру ұйымдарының
медициналық және фармацевтикалық факультеттерінде жүзеге асырылады. Ғылыми орталықтар
мен клиникалардың шарттарын жасасу арқылы білімді, ғылым мен практиканы интеграциялауға
негізделген интеграцияланған академиялық жүйені қалыптастыру медициналық білім беру
бағдарламаларын іске асырудың міндетті шарты болып табылады.
3. Мемлекеттік жалпыға бірдей міндетті стандарттар мен медициналық және
фармацевтикалық мамандықтар бойынша үлгілік кәсіптік оқу бағдарламаларын, сондай-ақ
денсаулық сақтау саласындағы білім беру ұйымдарының клиникалық базалары туралы ережені
және оларға қойылатын талаптарды уәкілетті орган бекітеді.
4. Резидентураның тыңдаушыларын қоспағанда, техникалық және кәсіптік, орта
білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі және қосымша білімнің білім беру
бағдарламаларын меңгерген адамдар үшін мемлекеттік үлгідегі білім туралы құжат, ал
клиникалық мамандықтар бойынша маман сертификаты да олардың медициналық ұйымдарда
лауазымдар атқаруы үшін негіз болып табылады.
5. Жоғары оқу орнынан кейінгі медициналық және фармацевтикалық білім
резидентураны, магистратураны және докторантураны қамтиды. Резидентура туралы ережені
уәкілетті орган бекітеді.
6. Қосымша білім беру қосымша білім берудің білім беру оқу бағдарламаларын іске
асыратын медициналық білім және ғылым ұйымдарында жүзеге асырылады.
Медицина және фармацевтика кадрларының біліктілігін арттыру және оларды қайта
даярлау қосымша білім берудің негізгі нысандары болып табылады. Медицина және
фармацевтика кадрларының біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау тәртібін,
сондай-ақ қосымша медициналық және фармацевтикалық білім беру бағдарламаларын іске
асыратын ұйымдарға қойылатын біліктілік талаптарын уәкілетті орган айқындайды.
7. Медицина және фармацевтика кадрларын даярлауды жоспарлауды уәкілетті орган,
сондай-ақ денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары саланың
қажеттіліктерін ескере отырып, өз өкілеттіктері шегінде жүзеге асырады.
Ескерту. 175-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
176-бап. Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды
сертификаттау
1. Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттау орта (техникалық және
кәсіптік), орта білімнен кейінгі, жоғары медициналық білімі бар адамдардың, сондай-ақ
кадрларды қайта даярлаудан өткен және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім алған
адамдардың медициналық қызметті жүзеге асыруға дайындығын айқындау және оларға маман
сертификатын бере отырып, оларды клиникалық практикаға (пациенттермен жұмысқа) жіберу
мақсатында жүргізіледі.
Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттау уәкілетті орган айқындайтын
тәртіппен уәкілетті орган аккредиттеген денсаулық сақтау саласындағы кәсіптік даярлықты
бағалауды және мамандар біліктілігіне сәйкестікті растауды жүзеге асыратын ұйымдар
жүргізетін кәсіптік даярлықты бағалау, денсаулық сақтау саласындағы мамандар
біліктілігіне сәйкестікті растау негізінде жүргізіледі.
2. Тиісті сертификаты бар маманның басшылығымен клиникалық практикаға
(пациенттермен жұмысқа) жіберілетін резидентура тыңдаушыларын қоспағанда, тиісті маман
сертификаты болмаса, жеке тұлғаның клиникалық практикамен айналысуына тыйым салынады.
Денсаулық сақтау саласындағы маманның сертификатынан айыру Қазақстан
Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.
3. Денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификаттауды жүргізу тәртібі мен
мерзімдерін, сондай-ақ кәсіптік даярлықты бағалау және денсаулық сақтау саласындағы
мамандар біліктілігіне сәйкестікті растау тәртібін уәкілетті орган айқындайды.
4. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде медициналық білім алған
адамдарды денсаулық сақтау саласындағы мамандарды сертификатталуға жіберу тәртібі мен
шарттарын уәкілетті орган айқындайды.
5. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес медициналық қызметтi жүзеге
асыруға шақырылған шетелдік мамандардың шет елде алған медициналық қызметпен айналысу
құқығын беретін немесе біліктiлiк санатының берілгені туралы куәландыратын құжат маман
сертификатына теңестіріледі.
Ескерту. 176-бап жаңа редакцияда - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми
жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізілеті).
176-1-бап. Біліктілік санаттарын беру және кері қайтарып
алу
1. Біліктілік санатын беру тиісті біліктілік санатын беру арқылы нақты мамандық
бойынша біліктілік санатын беру туралы куәлік бере отырып, медициналық және
фармацевтикалық білімі бар мамандардың біліктілік деңгейін айқындау үшін жүргізілетін
ерікті рәсім болып табылады.
Біліктілік санатын беруді уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен уәкілетті орган
аккредиттеген, кәсіптік даярлықты бағалауды және денсаулық сақтау саласындағы мамандар
біліктілігіне сәйкестікті растауды жүзеге асыратын ұйымдар кәсіптік даярлықты бағалау
және денсаулық сақтау саласындағы мамандар біліктілігіне сәйкестікті растау негізінде
жүргізеді.
2. Денсаулық сақтау саласындағы маман уәкілетті орган берген біліктілік санатын
беру туралы куәлігі болған кезде маман сертификатын алуға құқылы.
3. Біліктілік санаттарының тізбесін уәкілетті орган бекітеді.
4. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мамандарды
қоспағанда, денсаулық сақтау саласындағы мамандар үшін біліктілік санатын беру туралы
куәлікті беру және кері қайтарып алу тәртібін, мерзімдерін уәкілетті орган айқындайды.
5. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мамандар үшін
біліктілік санатын беру туралы куәлікті беру және кері қайтарып алу тәртібін,
мерзімдерін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік
орган айқындайды.
Ескерту. 29-тарау 176-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен
(алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізілеті).
177-бап. Қазақстан Республикасы дәрігерінің анты
Жоғары білім беру ұйымдарын медициналық мамандықтар бойынша оқып бітірген түлектер
мынадай мазмұндағы Қазақстан Республикасы дәрігерінің антын қабылдайды: "Дәрігердің
құрметті атағын ала отырып, өз ұстаздарым мен әріптестерімнің алдында өзімді
азаматтардың денсаулығын сақтауға бар болмысыммен бағыштап, дәрігерлік ұлы іске адал әрі
қалтқысыз қызмет етуге салтанатты түрде ант етемін. Өз қызметімде денсаулығы ең жоғары
құндылық болып табылатын өз пациенттерімнің мүдделерін ғана басшылыққа аламын деп ант
етемін. Жасына, жынысына, ұлтына, діни сеніміне, әлеуметтік жағдайы мен азаматтығына
қарамастан, мұқтаж болған әрбір адамға бірдей ынта-жігермен және шыдамдылықпен
медициналық көмек көрсетуге ант етемін. Дәрігерлік құпияны сақтауға, оны ешқашан
пайдакүнемдік мақсатта пайдаланбауға ант етемін. Өз білімім мен дағдыларымды ұдайы
жетілдіруге, өзіме де, өз шәкірттеріме де талапшыл болуға, ешқашан риясыз көмек
көрсетуден бас тартпауға және егер оны пациенттің мүддесі талап етсе, әріптестеріммен
кеңесуге ант етемін. Қазақстандық медицинаның игі дәстүрлерін сақтауға және байытуға,
мені дәрігерлік өнерге баулыған адамдарға алғыс білдіре отырып, оларды құрметтеуге ант
етемін.".
30-тарау. ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҒЫЛЫМИ ҚЫЗМЕТ
178-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми қызметтің
субъектілері
1. Денсаулық сақтау саласында ғылыми кадрлар даярлауды негізгі ғылыми және
(немесе) ғылыми-техникалық қызмет ретінде жүзеге асыратын заңды тұлға денсаулық сақтау
саласындағы ғылыми ұйым (бұдан әрі - ғылыми ұйым) болып табылады.
2. Ғылыми ұйымдар ғылыми-зерттеу ұйымдары (ғылыми-зерттеу институттары, ғылыми
орталықтар), жоғары медициналық және фармацевтикалық білім беру ұйымдары және ғылыми
қызметпен айналысатын өзге де ұйымдар болып бөлінеді.
3. Ғылыми ұйымдар Қазақстан Республикасының білім беру және денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасына сәйкес медициналық, фармацевтикалық және білім беру қызметімен
айналысуы мүмкін.
179-бап. Денсаулық сақтау саласындағы ғылыми қызметті
үйлестіру
1. Іргелі және қолданбалы сипаттағы ғылыми әзірлемелердің басымдықтарын
қалыптастыруды, денсаулық сақтау саласында ғылыми қолдауды үйлестіруді, медицина
ғылымының тұжырымдамасын әзірлеуді уәкілетті орган жүзеге асырады.
2. Уәкілетті орган ғылыми ұйымдардың құрылтайшысы болады.
3. Уәкілетті орган денсаулық сақтау саласындағы ғылыми бағдарламалардың ғылыми-
медициналық сараптамасын жүзеге асырады.
180-бап. Медициналық-биологиялық эксперименттер, клиникаға
дейінгі (клиникалық емес) және клиникалық
зерттеулер жүргізу, диагностиканың, емдеудің
және медициналық оңалтудың жаңа әдістерін
қолдану
1. Медициналық-биологиялық эксперименттер, клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
және клиникалық зерттеулер жүргізудің мақсаты олардың қауіпсіздігі мен тиімділігін
бағалау және дәлелдерін ғылыми әдістермен алу болып табылады.
2. Клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулер жануарларға жүргізіледі.
3. Адамның (пациенттің немесе ерік білдірген адамның) қатысуымен болатын
клиникалық зерттеулер, клиникаға дейінгі (клиникалық емес) зерттеулердің оң нәтижелері
алынған жағдайда, оның жазбаша хабардар етілген келісімімен ғана жүргізілуі мүмкін.
4. Кәмелетке толмаған адамдардың қатысуымен болатын клиникалық зерттеулер
кәмелетке толған адамдарға зерттеулер жүргізумен қатар мынадай:
1) балаларды емдеуге арналған медициналық технологиялар немесе дәрілік заттар;
2) кәмелетке толмаған адамдарды емдеуге арналған дәрілік заттың ең оңтайлы
мөлшерлемесі туралы деректер алу мақсатында жүргізіледі.
Кәмелетке толмаған адамдардың қатысуымен клиникалық зерттеулер жүргізу олардың
заңды өкілдерінің жазбаша хабардар етілген келісімімен ғана жүргізіледі.
5. Клиникалық зерттеуге қатысуға келісімі алынған жағдайда, кәмелетке толмаған
адамның заңды өкіліне, пациентке немесе ерік білдірген адамға:
1) медициналық технология, фармакологиялық немесе дәрілік зат, клиникалық
зерттеудің мәні мен ұзақтығы туралы;
2) медициналық технологияның, фармакологиялық немесе дәрілік заттың қауіпсіздігі
мен тиімділігі туралы, сондай-ақ денсаулық үшін қолдану қатерінің дәрежесі туралы;
3) медициналық технологияны, фармакологиялық немесе дәрілік затты қолданудың
денсаулықтың жай-күйіне күтілмеген әсері жағдайындағы іс-әрекеттер туралы;
4) денсаулықты сақтандыру шарттары туралы ақпарат берілуге тиіс.
6. Клиникалық зерттеулер кез келген сатыда:
1) зерттеулерге қатысушы кәмелетке толмаған адамның, оның заңды өкілінің,
пациенттің немесе ерік білдірген адамның талап етуі бойынша;
2) кәмелетке толмаған адамның, пациенттің немесе ерік білдірген адамның өміріне,
денсаулығына қауіп төнген жағдайда тоқтатылады.
7. Зерттеулерге қатысатын пациенттердің және ерік білдірген адамдардың өмірі мен
денсаулығын сақтандыру туралы құжаттарды ресімдеу, сондай-ақ зерттеулер материалдарын
этикалық бағалау клиникалық зерттеулер жүргізудің міндетті шарттары болып табылады.
8. Диагностиканың, емдеу мен медициналық оңалтудың жаңа әдістері клиникалық
зерттеулердің оң нәтижелері алынған жағдайда қолданылуы мүмкін.
9. Мыналарға:
1) заңды өкілдері жоқ кәмелетке толмаған адамдарға;
2) егер қажетті ақпарат жүкті әйелдерге клиникалық зерттеулер жүргізу кезінде ғана
алынуы мүмкін болса және жүкті әйел мен оның шаранасына зиян келтіру қатері толық
жойылған жағдайда жүкті әйелдерге арналған медициналық технологиялар мен дәрілік
заттарға клиникалық зерттеулер жүргізілетін жағдайларды қоспағанда, жүкті әйелдерге;
3) әскери қызметшілерге;
4) бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген адамдарға және уақытша
ұстау изоляторлары мен тергеу изоляторларында отырған адамдарға;
5) психикасының бұзылуын (ауруын) емдеуге арналған медициналық технологиялар мен
дәрілік заттарға клиникалық зерттеулерді қоспағанда, сот әрекетке қабілетсіз деп таныған
адамдарға, психикасы бұзылған (ауыратын) науқастарға медициналық технологияларға,
фармакологиялық және дәрілік заттарға клиникалық зерттеулер жүргізуге тыйым салынады.
10. Клиникалық зерттеулер (тиісті клиникалық және ғылыми практика) жүргізу
стандарттарын уәкілетті орган және өз құзыреті шегінде мемлекеттік органдар бекітеді.
11. Медициналық-биологиялық эксперименттер, клиникаға дейінгі (клиникалық емес)
және клиникалық зерттеулер жүргізу тәртібін, сондай-ақ диагностиканың, емдеудің және
медициналық оңалтудың жаңа әдістерін қолдану тәртібін уәкілетті орган бекітеді.
12. Фармокологиялық және дәрілік заттарға клиникаға дейінгі (клиникалық емес) және
клиникалық зерттеулер, сондай-ақ медициналық технологияларға клиникалық зерттеулер
жүргізуге рұқсат беруді уәкілетті орган жүзеге асырады.
13. Алып тасталды - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін
күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 180-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.07.10 N 36-V (алғашқы ресми
жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
181-бап. Этика мәселелері жөніндегі комиссиялар
1. Зерттелушілердің және зерттеушілердің құқықтарын қорғауды, қауіпсіздігі мен
қолайлы жағдайын жасауды, сондай-ақ клиникалық зерттеу материалдарына имандылық-этикалық
және құқықтық баға беруді жүзеге асыратын тәуелсіз сарапшы органдар Этика мәселелері
жөніндегі комиссиялар болып табылады.
2. Этика мәселелері жөніндегі комиссиялар қызметінің мақсаты биология мен медицина
жетістіктерінің пайдаланылуына байланысты адамның құқықтары мен қадір-қасиетін қорғау
болып табылады.
3. Этика мәселелері жөніндегі комиссиялардың міндеттері:
1) зерттеулердің құжаттарына тәуелсіз сараптама жүргізу;
2) зерттеулерді жоспарлау және жүргізу сатыларында адамның қауіпсіздігі мен
құқықтарының сақталуын тәуелсіз бағалау;
3) клиникалық зерттеу бағдарламасының тиісті клиникалық және ғылыми практика
стандарттарына, сондай-ақ зерттеушілердің біліктілігіне және осы зерттеуді жүргізетін
денсаулық сақтау ұйымының техникалық жарақталуына сәйкестігін бағалау;
4) клиникалық зерттеулер жүргізу кезінде халықаралық және ұлттық этикалық
нормалардың сақталуын бағалау;
5) биологиялық және медициналық этика мәселелері бойынша құжаттар әзірлеуге қатысу
болып табылады.
4. Этика мәселелері жөніндегі комиссиялардың құрамына денсаулық сақтау, ғылым,
өнер, құқық саласындағы мамандар, діни конфессиялар мен қоғамдық бірлестіктердің
өкілдері кіре алады.
5. Қазақстан Республикасында Этика мәселелері жөніндегі орталық және жергілікті
комиссиялар жұмыс істейді.
6. Этика мәселелері жөніндегі орталық комиссия халықаралық және республикалық
деңгейде жүргізілетін зерттеулерді тәуелсіз бағалау үшін уәкілетті органның жанынан
құрылады.
Этика мәселелері жөніндегі орталық комиссияның құрамы мен ол туралы ережені
уәкілетті орган бекітеді.
7. Этика мәселелері жөніндегі жергілікті комиссиялар денсаулық сақтау ұйымдарының
базасында жүргізілетін зерттеулерді тәуелсіз бағалау үшін осы ұйымдардың жанынан
құрылады.
Этика мәселелері жөніндегі жергілікті комиссияның құрамы мен ол туралы ереже оның
жанынан осы комиссия құрылатын денсаулық сақтау ұйымы басшысының бұйрығымен бекітіледі.
9-БӨЛІМ. МЕДИЦИНА ЖӘНЕ ФАРМАЦЕВТИКА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ
ҚҰҚЫҚТЫҚ МӘРТЕБЕСІ, ОЛАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ
31-тарау. МЕДИЦИНА ЖӘНЕ ФАРМАЦЕВТИКА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ
МЕН МІНДЕТТЕРІ, ЕҢБЕК ҚАТЫНАСТАРЫ, АР-НАМЫС КОДЕКСІ
182-бап. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің
құқықтары мен міндеттері
1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің:
1) кәсіптік қызметін жүзеге асыру үшін қажетті жағдайлармен қамтамасыз етілуге;
2) жеке медициналық практика мен фармацевтикалық қызмет жүргізуге;
3) бес жылда кемінде бір рет бюджет қаражаты есебінен немесе мемлекеттік емес
денсаулық сақтау секторы ұйымдарының қызметкерлері болса, жұмыс берушінің есебінен
біліктілік деңгейін арттыруға;
4) штат санының қысқаруына немесе мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының
таратылуына байланысты қызметкер босап қалған жағдайда, бюджет қаражаты немесе жұмыс
берушінің есебінен қайта даярлаудан өтуге;
5) еңбек (қызметтік) міндеттерін атқаруына байланысты өміріне немесе денсаулығына
келтірілген зиянды өтетуге;
6) азаматтың өміріне қауіп төнген жағдайларда ұйымдарға немесе азаматтарға тиесілі
байланыс құралдарын, сондай-ақ қолда бар көліктің кез келген түрін оны таяу жердегі
медициналық ұйымға жеткізу үшін кедергісіз және тегін пайдалануға;
7) қызметтік тұрғын үй берілуге;
8) жүріп-тұру сипатындағы қызметіне байланысты көлік шығыстарын өтетуге;
9) кәсіптік міндеттерін жоғары сапалы деңгейде орындағаны үшін көтермеленуге;
10) өзінің кәсіптік ар-намысы мен қадір-қасиетін қорғауға;
11) медицина қызметкері тарапынан ұқыпсыз немесе немқұрайлы көзқарас болмаған
кезде, азаматтың денсаулығына келтірілген зиян үшін кәсіптік жауапкершілікті
сақтандыруға құқығы бар.
2. Мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдарының ғылыми-педагог
кадрларының біліктілігін арттыру және оларды қайта даярлау бюджет қаражаты, жұмыс
берушінің қаражаты, өз қаражаты есебінен, сондай-ақ тыйым салынбаған басқа көздер
есебінен жүзеге асырылады.
3. Мемлекеттік денсаулық сақтау секторы ұйымдарының ауылдық жерде және қала
үлгісіндегі кенттерде жұмыс істейтін медицина және фармацевтика қызметкерлеріне мынадай
әлеуметтік қолдаудың қосымша шаралары ұсынылады:
1) жергілікті өкілді органдар айқындайтын мөлшерде лауазымдық айлықақыға қосымша
ақы;
2) коммуналдық қызметтерге және отынға арналған шығыстарды облыстардың,
республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті өкілді органдары белгілеген
мөлшерде бюджет қаражаты есебінен өтеу;
3) жеке меншігінде малы барлар жергілікті өкілді және атқарушы органдардың шешімі
бойынша жемшөппен, мал жаюға және шөп шабуға арналған жер учаскелерімен қамтамасыз
етіледі;
4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жеңілдіктерден басқа, денсаулық
сақтау қызметкерлеріне жергілікті өкілді органдар жергілікті бюджеттердің қаражаты
есебінен қосымша жеңілдіктер белгілеуі мүмкін.
4. Мемлекеттік денсаулық сақтау секторы ұйымдарының ауылдық жерде жұмыс істейтін
медицина және фармацевтика қызметкерлеріне "Агроөнеркәсіптік кешенді және ауылдық
аумақтарды дамытуды мемлекеттік реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында
көзделген әлеуметтік қолдаудың қосымша шаралары ұсынылады.
5. Қызметтік және кәсіптік міндеттерін атқару кезінде АИТВ жұқтырылған материалмен
жұмыс істейтін денсаулық сақтау ұйымдарының медицина және фармацевтика қызметкерлерінің
АИТВ жұқтыруы кәсіптік ауруға жатады.
Осы адамдарға кәсіптік ауруына байланысты еңбекке уақытша жарамсыздығы кезеңінде
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес еңбекке уақытша жарамсыздық бойынша
әлеуметтік жәрдемақы тағайындалады.
Қызметтік міндеттерін атқаруы ЖИТС кәсіптік ауруына әкеп соқтыруы мүмкін медицина
қызметкерлері мен басқа да қызметкерлер міндетті әлеуметтік сақтандырылуға жатады.
АИТВ/ЖИТС-пен байланысты профилактикалық, емдеу-диагностикалық және ғылыми-зерттеу
жұмысымен тікелей айналысатын медицина қызметкерлерінің, қызметшілердің және техникалық
қызметкерлердің алты сағаттық қысқартылған жұмыс күніне, ұзақтығы күнтізбелік жиырма
төрт күн қосымша ақы төленетін демалысқа, кәсіптік зияндылық үшін еңбегіне лауазымдық
айлықақының алпыс пайызы мөлшерінде қосымша ақы төленуіне құқығы бар.
6. Медицина және фармацевтика қызметкерлері:
1) өздерінің кәсіптік міндеттерін тиісінше орындауға, пациенттерге құрметпен және
ізгілікпен қарауға, медициналық этика және деонтология қағидаттарын басшылыққа алуға;
2) аурулардың профилактикасына және азаматтардың денсаулығын нығайтуға
жәрдемдесуге, медициналық көмек көрсетуге;
3) шұғыл жағдайларда халыққа кезек күттірмейтін медициналық көмек көрсетуге;
4) халық арасында медициналық білімді және саламатты өмір салтын насихаттау
жөніндегі жұмысты жүргізуге;
5) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің Ар-намыс кодексін сақтауға,
дәрігерлік құпияны сақтауға, азаматтардың аурулары, ішкі және отбасылық өмірі туралы
мәліметтерді жария етпеуге;
6) өзінің кәсіптік деңгейін үздіксіз, оның ішінде әрбір бес жыл сайын біліктілігін
арттырудан өту арқылы дамытуға және арттыруға;
7) қажет болған жағдайларда консультация алу үшін басқа бейіндегі немесе
біліктілігі неғұрлым жоғары мамандарды тартуға міндетті.
6-1. Медицина қызметкерлерінің кәсіптік даярлығы міндетті бағалауға және денсаулық
сақтау саласындағы мамандардың біліктілігіне сәйкестігі расталуға жатады.
7. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, мемлекеттік органдар мен
лауазымды адамдардың, сондай-ақ азаматтардың тарапынан медицина және фармацевтика
қызметкерлерінің кәсіптік қызметіне араласуға тыйым салынады.
8. Кәсіптік міндеттерін орындау кезінде медицина және фармацевтика
қызметкерлерiнің өз діни нанымдары бойынша қандай да бір іс-әрекеттер (әрекетсіздік)
жасауына, сол сияқты олардың жеке тұлғалардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіруге әкеп
соғуы мүмкін діни жоралар мен рәсімдерді өткізуіне (жасауына) жол берілмейді.
Ескерту. 182-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.10.11 № 484-ІV (қолданысқа
енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 06.04.2015 № 299-V (алғашқы ресми жарияланған
күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.
183-бап. Денсаулық сақтау ұйымдары қызметкерлерінің еңбек
қатынастары
1. Денсаулық сақтау ұйымдары қызметкерлерінің еңбек қатынастары Қазақстан
Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледі.
2. Мемлекеттік денсаулық сақтау ұйымдары қызметкерлерінің еңбегіне ақы төлеу
Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.
3. Ведомстволық бағыныстағы ұйымдардың, оның ішінде білім беру мен ғылыми ұйымдар
басшыларын және олардың орынбасарларын қызметке тағайындауды және қызметтен босатуды
уәкілетті орган жүзеге асырады.
184-бап. Қазақстан Республикасының медицина және
фармацевтика қызметкерлерінің Ар-намыс кодексі
1. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің Ар-намыс кодексі (бұдан әрі - Ар-
намыс кодексі) медицина және фармацевтика қызметкерлерінің азаматтар мен тұтастай қоғам
алдындағы өз қызметі үшін моральдық жауапкершілігін айқындайды.
2. Медицина және фармацевтика қызметкерлері өз қызметінде:
1) осы Кодексті және Ар-намыс кодексін басшылыққа алуға;
2) Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын нығайтуға жәрдемдесуге;
3) тек қана пациенттің мүдделерінде шешім қабылдауға;
4) Қазақстан Республикасының медицина және фармацевтика қызметкерінің жоғары
атағына кір келтіретін іс-әрекеттер жасауға жол бермеуге;
5) өзінің қызметтік міндеттерін адал әрі сапалы атқаруға;
6) өзінің кәсіптік білімін үздіксіз жетілдіруге;
7) өзінің жеке пайдасын басшылыққа алып, профилактика мен емдеудің әдістері мен
құралдарын жарнамалауға және пайдалануға жол бермеуге;
8) еңбек тәртібін мүлтіксіз сақтауға;
9) денсаулық сақтау ұйымдарының мүлкіне ұқыпты қарауға және оны тиімді
пайдалануға;
10) сыбайлас жемқорлық көріністеріне қарсы тұруға;
11) қызметтік ақпаратты пайдакүнемдік және жеке басының өзге де мақсаттарында
пайдалануға жол бермеуге;
12) жеке басының үлгісімен ұжымда тұрақты және жағымды моральдық-психологиялық
жағдай жасауға ықпал етуге;
13) басқа да медицина және фармацевтика қызметкерлері тарапынан Ар-намыс
кодексінің нормаларын бұзу фактілеріне жол бермеуге және олардың жолын кесуге;
14) өзінің қызметтік міндеттерін атқару кезеңінде белгіленген киім нысанын
сақтауға тиіс.
3. Пациенттермен қарым-қатынаста медицина және фармацевтика қызметкерлері:
1) жасына, жынысына, ұлтына, діни сеніміне, азаматтығына, шығу тегіне, әлеуметтік,
лауазымдық және мүліктік жағдайларына немесе кез келген өзге де мән-жайларға қарамастан
адамның құқықтарын, ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге;
2) мұқтаж болған әрбір адамға медициналық көмек көрсетуге;
3) адам өмірін сақтау өзінің борышы екенін әрдайым есте ұстауға;
4) азаматтардың мемлекеттің денсаулық сақтау жүйесіне деген сенімін нығайтуға
жәрдемдесуге;
5) пациенттерге қатысты қаржылық және өзге де бопсалау фактілеріне жол бермеуге,
өз әріптестері тарапынан осындай іс-әрекеттердің жолын кесу жөнінде күш-жігер жұмсауға;
6) өз іс-әрекетімен қоғам тарапынан негізделген сын айтылуына жол бермеуге, сынға
сабырлылықпен қарауға, сындарлы сынды өзінің кәсіптік қызметіндегі кемшіліктерді жою
және оны жақсарту үшін пайдалануға;
7) өзінің денсаулығын сақтауға ынтымақты жауапкершілік қағидаттарын түсіндіруге
тиіс.
4. Өз әріптестерімен қарым-қатынаста медицина және фармацевтика қызметкерлері:
1) жалпы қабылданған моральдық-этикалық нормаларды сақтауға, сыпайылық пен
биязылық танытуға;
2) пациенттің мүддесі талап етсе, риясыз көмек көрсетуден бас тартпауға және
әріптестерінен кеңес сұрауға;
3) басқа медицина және фармацевтика қызметкерінің кәсіптік біліктілігіне көпшілік
алдында күмән келтірмеуге;
4) қазақстандық медицинаның дәстүрлерін және жетістіктерін байытуға тиіс.
5. Медицина және фармацевтика қызметкерлерінің Ар-намыс кодексін сақтауы олардың
кәсіптік борышы болып табылады.
6. Денсаулық сақтау ұйымының ұжымы оның басшысының шешімі бойынша медицина және
фармацевтика қызметкерінің Ар-намыс кодексінің ережелерін сақтамау фактісін қарап,
қараудың нәтижесі бойынша қоғамдық мін таға алады.
7. Денсаулық сақтау ұйымының басшылары Ар-намыс кодексі мәтінінің көрнекі үгіт
орындарында орналастырылуын қамтамасыз етеді.
Ескерту. 184-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
9-1-бөлім. Ұлттық алдын алу тетігінің негізгі ережелері
Ескерту. Кодекс 9-1-бөліммен толықтырылды - ҚР 02.07.2013 № 111-V Заңымен (алғашқы
ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
31-1-тарау. Ұлттық алдын алу тетігі
184-1-бап. Ұлттық алдын алу тетігі
1. Ұлттық алдын алу тетiгi ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметі арқылы
жұмыс істейтін, азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-
намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерiнiң алдын алу жүйесі түрінде
қолданылады.
2. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары өз қызметі шеңберінде мәжбүрлеп емдеуге
арналған ұйымдарда (мамандандырылған туберкулезге қарсы ұйымдарда, мәжбүрлеп емдеуге
арналған наркологиялық ұйымдарда, медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдануға
арналған психиатриялық стационарларда (мәжбүрлеп емдеу үшін жалпы үлгідегі психиатриялық
стационарда, мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда, жіті бақылау жасалатын
мамандандырылған үлгідегі психиатриялық стационарда) және осы қатысушылардың болуы
(бұдан әрі – алдын ала болу) үшін Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын өзге
де ұйымдарда болады.
3. Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл, сондай-ақ Үйлестіру кеңесі іріктейтін,
азаматтардың құқықтарын, заңды мүдделерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын
қоғамдық байқаушы комиссиялардың және қоғамдық бiрлестiктердiң мүшелерi, заңгерлер,
әлеуметтік қызметкерлер, дәрігерлер ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары болып
табылады.
4. Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметін
үйлестіреді, ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қажетті әлеуеті мен кәсіптік
білімін қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаралар
қолданады.
5. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала болу бойынша шығыстарын өтеу
Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бюджет қаражатынан жүзеге
асырылады.
184-2-бап. Үйлестіру кеңесі
1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қызметін тиімді үйлестіруді қамтамасыз ету
мақсатында Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанынан Үйлестіру кеңесі құрылады.
Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді қоспағанда, Үйлестіру кеңесінің мүшелерін Адам
құқықтары жөнiндегi уәкiл құратын комиссия Қазақстан Республикасы азаматтарының
қатарынан сайлайды.
2. Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл:
Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанындағы Үйлестіру кеңесі туралы ережені;
ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларын іріктеу тәртібін;
алдын ала болу үшін ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларынан топтар
құру тәртібін;
алдын ала болу жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды;
алдын ала болу қорытындылары бойынша жыл сайынғы жинақталған баяндаманы
дайындау тәртібін бекітеді.
3. Үйлестіру кеңесі Біріккен Ұлттар Ұйымы Азаптауға қарсы комитетінің Азаптаудың
және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын іс-әрекеттер
мен жазалау түрлерінің алдын алу жөніндегі кіші комитетімен өзара іс-қимыл жасайды.
184-3-бап. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына
қойылатын талаптар
1. Мынадай:
1) заңда белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған соттылығы бар;
2) қылмыстық құқық бұзушылық жасады деп күдік келтірілген немесе айыпталған;
3) сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған адамдар;
4) судьялар, адвокаттар, мемлекеттік қызметшілер және әскери қызметшілер, сондай-
ақ құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері;
5) психиатрда және (немесе) наркологта есепте тұратын адамдар ұлттық алдын алу
тетігінің қатысушылары бола алмайды.
2. Қасақана қылмыс жасағаны үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік
кодексінің 35-бабының бірінші бөлігі 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-
бабының негізінде қылмыстық жауаптылықтан босатылған; теріс себептер бойынша мемлекеттік
немесе әскери қызметтен, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардан, соттардан
босатылған немесе адвокаттар алқасынан шығарылған; адвокаттық қызметпен айналысуға
арналған лицензиядан айырылған адамдар да ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола
алмайды.
Ескерту. 184-3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2014 № 233-V Заңымен (01.01.2015
бастап қолданысқа енгізіледі).
184-4-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының құқықтары
1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушысы:
1) алдын ала болуға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдардың саны, осындай
ұйымдардың саны және олардың орналасқан жері туралы ақпарат алуға;
2) алдын ала болуға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен қарым-қатынас жасауға,
сондай-ақ оларды ұстау жағдайларына қатысты ақпаратқа қол жеткізе алуға;
3) алдын ала болуды құрылған топтардың құрамында белгіленген тәртіппен жүзеге
асыруға;
4) алдын ала болуға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен және (немесе) олардың
заңды өкілдерімен куәларсыз, жеке өзі немесе қажет болған кезде аудармашы арқылы,
сондай-ақ ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының пiкiрi бойынша тиiстi ақпарат бере
алатын кез келген басқа адаммен әңгімелесулер өткiзуге;
5) алдын ала болуға жататын ұйымдарды кедергісіз таңдауға және оларда болуға;
6) азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты
қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы хабарламалар мен
шағымдарды қабылдауға құқылы.
2. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы заңды қызметін жүзеге асырған кезде
тәуелсіз болып табылады.
184-5-бап. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының
міндеттері
1. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары өз өкілеттіктерін атқару кезінде
Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға міндетті.
2. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының алдын ала болуға жататын ұйымдардың
қызметіне араласуына жол берілмейді.
3. Алдын ала болу жөніндегі топқа кіретін ұлттық алдын алу тетігі қатысушысының
турашылдығына күмән туғызатын мән-жайлар болған кезде, ол алдын ала болуға қатысудан бас
тартуға міндетті.
4. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары азаптаудың және басқа да қатыгез,
адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің
қолданылғаны туралы қабылданатын хабарламалар мен шағымдарды Адам құқықтары жөнiндегi
уәкiл айқындайтын тәртіппен тіркеуге міндетті.
Қабылданған хабарламалар мен шағымдар Қазақстан Республикасының
заңнамасындакөзделген тәртіппен Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің қарауына беріледі.
Қабылданған және берілген хабарламалар мен шағымдар туралы ақпарат алдын ала болу
нәтижелері жөніндегі есепке енгізіледі.
5. Осы Кодекстің ережелерін бұзған ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.
184-6-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының
өкілеттіктерін тоқтату
Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттіктері:
1) осы Кодекстің ережелері бұзылған;
2) өз өкілеттіктерін доғару туралы жазбаша өтініш берілген;
3) ол қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды
күшіне енген;
4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен;
5) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;
6) соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;
7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайлар басталған
кезде тоқтатылады.
184-7-бап. Алдын ала болудың түрлері мен кезеңділігі
1. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала болуы мыналарға бөлінеді:
1) төрт жылда кемінде бір рет, ұдайы негізде жүргізілетін кезеңдік алдын ала болу;
2) алдыңғы кезеңдік алдын ала болу нәтижелері бойынша ұсынымдарды іске асыру
мониторингі, сондай-ақ ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары әңгімелесулер өткізген
адамдарды алдын ала болуға жататын ұйымдардың әкімшіліктері тарапынан қудалаудың алдын
алу мақсатында кезеңдік алдын ала болулар аралығындағы кезеңде жүргізілетін аралық алдын
ала болу;
3) азаптаудың және басқа да қатыгез, адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты
қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы келіп түскен
хабарламалардың негізінде жүргізілетін арнаулы алдын ала болу.
2. Үйлестіру кеңесі бөлінген бюджет қаражаты шегінде алдын ала болу мерзімдерін
және алдын ала болуға жататын ұйымдардың тізбесін айқындайды.
184-8-бап. Алдын ала болу тәртібі
1. Алдын ала болуды Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің келісуі бойынша Қазақстан
Республикасының Үкіметі бекітетін қағидаларға сәйкес Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу
тетігінің қатысушыларынан құратын топтар жүргізеді.
2. Алдын ала болу үшін топтар құру кезінде ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының
ешқайсысын тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне,
ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне қатысты себептер бойынша
немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітуге болмайды.
3. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету алдын ала
болуға жататын ұйымдардың әкімшілігіне жүктеледі. Ұлттық алдын алу тетiгi
қатысушыларының құқыққа сыйымсыз әрекеттері орын алған жағдайда, алдын ала болуға
жататын ұйымдар әкімшілігінің басшысы Адам құқықтары жөніндегі уәкілді жазбаша хабардар
етеді.
4. Әрбір алдын ала болудың нәтижелері бойынша топтың атынан Үйлестіру кеңесі
бекіткен нысанда жазбаша есеп жасалады, оған алдын ала болуды жүзеге асырған топтың
барлық мүшелері қол қояды. Ерекше пікірі бар топ мүшесі оны жазбаша түрде ресімдейді
және есепке қоса береді.
184-9-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл
сайынғы жинақталған баяндамасы
1. Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы
жинақталған баяндамасын олардың алдын ала болу нәтижелері бойынша есептерін ескере
отырып дайындайды.
2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасына:
уәкілетті мемлекеттік органдарға алдын ала болуға жататын ұйымдарда ұсталатын
адамдармен қарым-қатынас жағдайларын жақсарту және азаптаудың және басқа да қатыгез,
адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерінің
алдын алу бойынша ұсынымдар;
Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстар да енгізіледі.
Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасына өткен
жылғы алдын ала болу жөніндегі қаржылық есеп қоса беріледі.
3. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы
қарау үшін уәкілетті мемлекеттік органдарға жіберіледі және оны Үйлестіру кеңесі
бекіткен күннен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде Адам құқықтары жөніндегі
уәкілдің интернет-ресурсында орналастырылады.
184-10-бап. Құпиялылық
1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары алдын ала болу барысында адамның жеке
өмірі туралы өздеріне белгілі болған мәліметтерді осы адамның келісуінсіз жария етуге
құқылы емес.
2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала болу барысында адамның жеке
өмірі туралы өздеріне белгілі болған мәліметтерді осы адамның келісуінсіз жария етуі
Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.
184-11-бап. Уәкілетті мемлекеттік органдардың ұлттық
алдын алу тетігінің қатысушыларымен өзара
іс-қимылы
1. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары ұлттық алдын алу тетігінің
қатысушыларына заңды қызметін жүзеге асыруына жәрдем көрсетеді.
Бірде-бір мемлекеттік орган немесе лауазымды адам азаптауды және басқа да қатыгез,
адамгершiлiкке жатпайтын немесе ар-намысты қорлайтын iс-әрекеттер мен жазалау түрлерiн
қолдану фактілері туралы ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына хабарлағаны үшін
азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектеуге құқылы емес.
Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының заңды қызметіне кедергі келтіретін
лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.
2. Уәкілетті мемлекеттік органдар ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл
сайынғы жинақталған баяндамасын алған күннен бастап үш ай ішінде Адам құқықтары
жөніндегі уәкілді алынған баяндамаларды қарау нәтижелері бойынша қолданылған шаралар
туралы жазбаша нысанда хабардар етеді.
3. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының алдын ала болу нәтижелері бойынша
есептері негізінде Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдарға немесе лауазымды
адамдарға адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын бұзған лауазымды адамға
қатысты тәртіптік немесе әкімшілік іс жүргізуді не қылмыстық істі қозғау туралы
өтінішхат беруге құқығы бар.
10-БӨЛІМ. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР
32-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ
ЖӘНЕ ОСЫ КОДЕКСТІ ҚОЛДАНЫСҚА ЕНГІЗУ ТӘРТІБІ 185-бап. Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау
саласындағы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық
Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын бұзу Қазақстан
Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.
185-1-бап. Өтпелі ережелер
2020 жылғы 1 қаңтардан бастап осы Кодекстің 34-бабының 2-тармағы 2) тармақшасының
бірінші абзацы мынадай редакцияда қолданылатын болып белгіленсін:
«2) әлеуметтік мәні бар аурулар, сондай-ақ уәкілетті орган айқындайтын тізбе
бойынша, айналасындағыларға қауіп төндіретін аурулар кезінде мыналарды:
Ескерту. 32-тарау 185-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен
(01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).
186-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі
1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа
енгізілетін 159-бабының 2-тармағының 8), 10), 11) тармақшаларын және 13-тармағын
қоспағанда, осы Кодекс алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң
қолданысқа енгізіледі.
2. Қазақстан Республикасының мына заңдарының күші жойылды деп танылсын:
1) "АҚТҚ инфекциясының және ЖҚТБ-ның алдын алу мен емдеу туралы" 1994 жылғы 5
қазандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің
Жаршысы, 1994 ж., N 16-17, 212-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1999
ж., N 23, 921-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2006 ж., N 15, 93-құжат; 2007 ж., N 5-6,
40-құжат; N 9, 67-құжат);
2) "Психиатриялық жәрдем және оны көрсеткен кезде азаматтардың құқықтарына
берілетін кепілдіктер туралы" 1997 жылғы 16 сәуірдегі Қазақстан Республикасының Заңы
(Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 8, 86-құжат; 2001 ж., N 17-18,
245-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат);
3) "Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратын азаматтарды мәжбүрлеп емдеу туралы"
1999 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы
Парламентінің Жаршысы, 1999 ж., N 24, 1071-құжат; 2006 ж., N 15, 92-құжат; 2007 ж., N 5-
6, 40-құжат);
4) "Нашақорлықпен ауыратын адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалту туралы" 2002
жылғы 27 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің
Жаршысы, 2002 ж., N 10, 104-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат);
5) "Темекі шегушіліктің алдын алу және оны шектеу туралы" 2002 жылғы 10 шілдедегі
Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2002 ж., N
15, 149-құжат; 2006 ж., N 23, 141-құжат; 2007 ж., N 12, 88-құжат);
6) "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық саламаттылығы туралы" 2002 жылғы 4
желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің
Жаршысы, 2002 ж., N 21, 176-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2005 ж., N 7-8, 23-құжат;
2006 ж., N 3, 22-құжат; N 15, 92-құжат; 2007 ж., N 19, 147-құжат; N 20, 152-құжат; 2008
ж., N 21, 97-құжат);
7) "Денсаулық сақтау жүйесі туралы" 2003 жылғы 4 маусымдағы Қазақстан
Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., N 11, 70-
құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; 2006 ж., N 3, 22-құжат; N 15, 92-құжат; N 24, 148-
құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; N 9, 67-құжат; N 10, 69-құжат; N 19, 147-құжат; N 20,
152-құжат; 2008 ж., N 23, 124-құжат);
8) "Дәрілік заттар туралы" 2004 жылғы 13 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңы
(Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., N 2, 8-құжат; N 23, 142-құжат;
2006 ж., N 3, 22-құжат; N 15, 92-құжат; N 24, 148-құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; N 19,
147-құжат; N 20, 152-құжат; 2008 ж., N 21, 97-құжат);
9) "Азаматтардың ұрпақты болу құқықтары және оларды жүзеге асыру кепілдіктері
туралы" 2004 жылғы 16 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы
Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., N 13, 73-құжат; 2006 ж., N 15, 92-құжат; 2007 ж., N 20,
152-құжат);
10) "Қан мен оның компоненттерінің донорлығы туралы" 2005 жылғы 28 маусымдағы
Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2005 ж., N
12, 45-құжат);
11) "Азаматтардың денсаулығын сақтау туралы" 2006 жылғы 7 шілдедегі Қазақстан
Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., N 14, 91-
құжат; 2007 ж., N 2, 14-құжат).
Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев
© 2012. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" ШЖҚ
РМК