1
Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confe- deraziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha. La translaziun d’in decret federal serva a l’infurmaziun, n’ha dentant nagina vali- ditad legala.
Lescha federala davart il Tribunal federal* (Lescha davart il tribunal federal, LTF)
dals 17 da zercladur 2005 (versiun dal 1. da schaner 2017)
L’Assamblea federala da la Confederaziun svizra, sa basond sin ils artitgels 188–191c da la Constituziun federala1, suenter avair gì invista da la missiva dal Cussegl federal dals 28 da favrer 20012, concluda:
1. chapitel Posiziun ed organisaziun 1. secziun Posiziun
Art. 1 Autoritad giudiziala suprema 1 Il Tribunal federal è l’autoritad giudiziala suprema da la Confederaziun. 2 El surveglia la gestiun dal Tribunal penal federal, dal Tribunal administrativ fede- ral e dal Tribunal federal da patentas.3 3 El consista da 35–45 derschaders federals ordinaris. 4 El consista ultra da quai da derschaders federals en uffizi accessoric; il dumber da quels importa maximalmain dus terzs dal dumber dals derschaders ordinaris.4 5 L’Assamblea federala fixescha il dumber da derschaders en in’ordinaziun.
Art. 2 Independenza 1 En sia activitad giudiziala è il Tribunal federal independent e suttamess mo al dretg.
AS 2006 1205 * Las designaziuns da persunas, da funcziuns e da professiuns en questa lescha valan tant
per persunas femininas sco er masculinas. 1 SR 101 2 BBl 2001 4202 3 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 2009 davart il TFP, en vigur
dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2010 513, 2011 2241; BBl 2008 455). 4 Vesair er l’art. 132 al. 4 qua sutvart.
173.110
Autoritads giudizialas federalas
2
173.110
2 Sias decisiuns pon vegnir annulladas u midadas mo dad el sez a norma da las disposiziuns legalas.
Art. 3 Relaziun cun l’Assamblea federala 1 L’Assamblea federala ha la surveglianza suprema dal Tribunal federal. 2 Ella decida mintga onn davart l’approvaziun dal preventiv, dal quint e dal rapport da gestiun dal Tribunal federal.
Art. 4 Sedia 1 La sedia dal Tribunal federal è a Losanna. 2 Ina u pliras partiziuns han lur sedia a Lucerna.
2. secziun Derschaders
Art. 5 Elecziun 1 L’Assamblea federala elegia ils derschaders. 2 Elegibel è tgi che ha il dretg da votar en chaussas federalas.
Art. 6 Incumpatibilitad 1 Ils derschaders na dastgan betg esser commembers da l’Assamblea federala u dal Cussegl federal e na dastgan betg avair in’autra relaziun da lavur cun la Confedera- ziun. 2 Els na dastgan exercitar nagina activitad che pregiuditgescha lur obligaziuns d’uffizi, l’independenza dal Tribunal u sia reputaziun, ni represchentar da professiun terzas persunas davant il Tribunal federal. 3 Els na dastgan exercitar nagina funcziun uffiziala per in stadi ester ed acceptar nagins titels e naginas decoraziuns d’onur d’autoritads estras. 4 Ils derschaders ordinaris na dastgan exercitar nagina funcziun a favur d’in chantun e na dastgan pratitgar nagina autra activitad da gudogn. Els na dastgan er betg esser commembers da la direcziun, da l’administraziun, dal post da surveglianza u dal post da revisiun d’ina interpresa commerziala.
Art. 7 Occupaziuns accessoricas 1 Il Tribunal federal po permetter als derschaders ordinaris da pratitgar in’occu- paziun accessorica senza intent da gudogn, sche l’adempliment illimità da las obligaziuns d’uffizi, l’independenza e la reputaziun dal Tribunal na vegnan betg pregiuditgads da tala. 2 El fixescha las premissas per questa permissiun en in reglament.
Lescha davart il Tribunal federal
3
173.110
Art. 8 Incumpatibilitads persunalas 1 Al Tribunal federal na dastgan betg appartegnair il medem mument sco derscha- ders:
a. ils conjugals, ils partenaris registrads e persunas che mainan cun els ina communitad da vita permanenta;
b. ils conjugals u ils partenaris registrads dals fragliuns e persunas che mainan cun ils fragliuns ina communitad da vita permanenta;
c. parents en lingia directa sco er fin e cun il terz grad da la lingia laterala; d. quinads en lingia directa sco er fin e cun il terz grad da la lingia laterala.
2 La regulaziun da l’alinea 1 litera d vala tenor il senn per communitads da vita permanentas.
Art. 9 Durada d’uffizi 1 La durada d’uffizi dals derschaders importa 6 onns. 2 Ils derschaders sortan da lur uffizi la fin da quel onn ch’els cumpleneschan lur 68avel onn da vegliadetgna. 3 Las plazzas daventadas libras vegnan puspè occupadas per il rest da la perioda d’uffizi.
Art. 10 Sarament 1 Avant ch’entrar en uffizi fan ils derschaders in sarament ch’els adempleschian conscienziusamain lur obligaziuns. 2 La saramentaziun vegn fatga davant la partiziun sut il presidi dal president dal Tri- bunal federal. 3 Il sarament po vegnir remplazzà tras in’empermischun solenna.
Art. 115
Art. 12 Lieu da domicil Ils derschaders pon tscherner lur lieu da domicil libramain en Svizra; derschaders ordinaris ston però pudair cuntanscher il Tribunal entaifer curt temp.
5 Abolì tras la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 17 da zercl. 2011 (Dumondas d’abolir l’immunitad), en vigur dapi ils 5 da dec. 2011 (AS 2011 4627; BBl 2010 7345 7385).
Autoritads giudizialas federalas
4
173.110
3. secziun Organisaziun ed administraziun
Art. 13 Princip Il Tribunal federal regla sia organisaziun e sia administraziun.
Art. 14 Presidi 1 L’Assamblea federala elegia or dal ravugl dals derschaders ordinaris:
a. il president dal Tribunal federal; b. il vicepresident dal Tribunal federal.
2 Els vegnan elegids per 2 onns e pon vegnir reelegids, però mo ina giada. 3 Il president presidiescha la Dretgira collectiva e la Cumissiun administrativa (art. 17). El represchenta il Tribunal federal vers anor. 4 El vegn remplazzà tras il vicepresident u, sche quel è impedì, tras il derschader cun ils pli blers onns da servetsch; sche dus derschaders han il medem dumber d’onns da servetsch, decida la vegliadetgna.
Art. 15 Dretgira collectiva 1 La Dretgira collectiva consista dals derschaders ordinaris. Ella è cumpetenta per:
a. decretar reglaments davart l’organisaziun e l’administraziun dal Tribunal, reparter las fatschentas, far la surveglianza dal Tribunal penal federal e dal Tribunal administrativ federal, conciliar dispitas tranter ils derschaders, dar infurmaziuns, incassar las taxas da dretgira sco er pajar las indemnisaziuns a las partidas, als represchentants, als experts sco er a las perditgas;
b. elecziuns, nun che quellas vegnian attribuidas tras reglament ad in auter organ dal Tribunal;
c. deliberar il rapport da gestiun; d. nominar las partiziuns ed eleger il president sin proposta da la Cumissiun
administrativa; e. far ina proposta a l’Assamblea federala per l’elecziun dal president e dal
vicepresident; f. engaschar il secretari general e ses substitut sin proposta da la Cumissiun
administrativa; g. prender conclus concernent la participaziun ad associaziuns internaziunalas; h. ulteriuras incumbensas che vegnan delegadas ad ella tras lescha.
2 Ils conclus da la Dretgira collectiva èn mo valaivels, sche almain dus terzs da tut ils derschaders sa participeschan a la sesida u a la procedura da circulaziun.
Lescha davart il Tribunal federal
5
173.110
Art. 16 Conferenza dals presidents 1 La Conferenza dals presidents sa cumpona dals presidents da las partiziuns. Ella sa constituescha sezza. 2 La Conferenza dals presidents è cumpetenta per:
a. decretar directivas e reglas unitaras per la redacziun da las sentenzias; b. coordinar la giurisdicziun entaifer las partiziuns; resalvà resta l’artitgel 23; c. prender posiziun davart sbozs per decrets.
Art. 17 Cumissiun administrativa 1 La Cumissiun administrativa sa cumpona:
a. dal president dal Tribunal federal; b. dal vicepresident dal Tribunal federal; c. da maximalmain trais ulteriurs derschaders.
2 Il secretari general prenda part a las sesidas da la Cumissiun administrativa cun vusch consultativa. 3 Ils derschaders tenor l’alinea 1 litera c vegnan elegids da la Dretgira collectiva per ina durada da 2 onns e pon vegnir reelegids, però mo ina giada. 4 La Cumissiun administrativa porta la responsabladad per l’administraziun dal Tri- bunal. Ella è cumpetenta per:
a. attribuir ils derschaders federals en uffizi accessoric a las partiziuns sin pro- posta da la Conferenza dals presidents;
b. deliberar il preventiv ed il quint per mauns da l’Assamblea federala; c. engaschar ils actuars da dretgira ed attribuir els a las partiziuns sin proposta
da las partiziuns; d. metter a disposiziun avunda servetschs scientifics ed administrativs; e.6 ina furmaziun supplementara adequata dal persunal; f. permetter occupaziuns accessoricas dals derschaders ordinaris suenter avair
consultà la Conferenza dals presidents; g. ademplir la surveglianza dal Tribunal penal federal e dal Tribunal admini-
strativ federal; h. tut las autras fatschentas administrativas che na fan betg part da la cumpe-
tenza da la Dretgira collectiva u da la Conferenza dals presidents.
6 Versiun tenor la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 20 da zercl. 2014 davart il per- fecziunament, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 689; BBl 2013 3729).
Autoritads giudizialas federalas
6
173.110
Art. 18 Partiziuns 1 Las partiziuns vegnan mintgamai constituidas per 2 onns. Lur cumposiziun vegn publitgada. 2 Tar la nominaziun ston vegnir resguardadas adequatamain las enconuschientschas spezialas dals derschaders sco er las linguas uffizialas. 3 Ils derschaders èn obligads da far substituziuns en autras partiziuns.
Art. 19 Presidi da la partiziun 1 Ils presidents da las partiziuns vegnan mintgamai elegids per 2 onns. 2 Sch’els èn impedids, vegnan els remplazzads tras il derschader cun ils pli blers onns da servetsch; sche dus derschaders han il medem dumber d’onns da servetsch, decida la vegliadetgna. 3 Il presidi da la partiziun na dastga betg vegnir exequì dapli che 6 onns.
Art. 20 Cumposiziun 1 Las partiziuns decidan per regla en in gremi da trais derschaders (collegi giudi- tgant). 2 Davart dumondas giuridicas d’impurtanza fundamentala u sin proposta d’in der- schader decidan els en in gremi da tschintg derschaders. Exceptà da quai èn recurs cunter decisiuns da las autoritads chantunalas da surveglianza en fatgs da scussiun e da concurs. 3 En in gremi da tschintg derschaders decidan els plinavant davart recurs cunter de- crets chantunals che suttastattan al referendum e cunter decisiuns chantunalas davart l’admissibladad d’ina iniziativa u davart la premissa d’in referendum. Exceptads da quai èn recurs che pertutgan ina chaussa d’ina vischnanca u d’ina autra corporaziun dal dretg chantunal.
Art. 21 Votaziun 1 La Dretgira collectiva, la Conferenza dals presidents, la Cumissiun administrativa e las partiziuns prendan las decisiuns ed ils conclus e fan las elecziuns cun la maio- ritad absoluta da las vuschs, nun che la lescha prescrivia insatge auter. 2 En cas da paritad da las vuschs è decisiva la vusch dal president; en cas d’elecziuns decida la sort. 3 Tar decisiuns che vegnan prendidas en ina procedura tenor ils artitgels 72–129 n’èsi betg admess da s’abstegnair da la vusch.
Art. 22 Repartiziun da las fatschentas Il Tribunal federal regla la repartiziun da las fatschentas a las partiziuns tenor ils champs giuridics, la nominaziun dals collegis giuditgants sco er l’engaschament dals derschaders en uffizi accessoric en in reglament.
Lescha davart il Tribunal federal
7
173.110
Art. 23 Midada da la pratica e pregiudizi 1 Ina partiziun po decider ina dumonda giuridica pir alura en moda divergenta d’ina decisiun anteriura d’ina u da pliras partiziuns, sche la radunanza da las partiziuns pertutgadas è perencletga. 2 Sch’ina partiziun sto decider ina dumonda giuridica che pertutga pliras partiziuns, sa procura ella il consentiment da la radunanza da tut las partiziuns pertutgadas, sch’ella è da l’avis ch’ina decisiun cuminaivla saja buna per il svilup da la giuris- prudenza u per l’unitad da la giurisdicziun. 3 Ils conclus da la radunanza da las partiziuns pertutgadas èn valaivels, sche almain dus terzs dals derschaders ordinaris da las partiziuns pertutgadas sa participeschan a la sesida u a la procedura da circulaziun. Il conclus vegn prendì senza tractativa da las partidas e senza tractativa publica; per la partiziun che ha fatg la dumonda è questa decisiun lianta per giuditgar il cas da dispita.
Art. 24 Actuars da dretgira 1 Ils actuars coopereschan a l’instrucziun dals cas ed a la procedura da decisiun. Els han vusch consultativa. 2 Sut la responsabladad d’in derschader elavuran els referats e redigian las decisiuns dal Tribunal federal. 3 Els adempleschan ulteriuras incumbensas ch’il reglament als surdat.
Art. 25 Administraziun 1 Il Tribunal federal s’administrescha sez. 2 El constituescha ses servetschs ed engascha il persunal necessari. 3 El ha in’atgna contabilitad.
Art. 25a7 Infrastructura 1 Per metter a disposiziun, per administrar e per mantegnair ils edifizis che vegnan duvrads dal Tribunal federal è cumpetent il Departament federal da finanzas. Quel ha da resguardar adequatamain ils basegns dal Tribunal federal. 2 Ses basegn da rauba e da servetschs en il sectur da la logistica cuvra il Tribunal federal autonomamain. 3 Il Tribunal federal ed il Cussegl federal reglan en ina cunvegna ils detagls da la collavuraziun tranter il Tribunal federal ed il Departament federal da finanzas. En quella pon singuls puncts da l’attribuziun da las cumpetenzas tenor ils alineas qua survart vegnir reglads autramain.
7 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da zercl. 2006 davart la rectificaziun e l’actualisaziun da la revisiun totala da l’organisaziun giudiziala federala, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 4213; BBl 2006 3067).
Autoritads giudizialas federalas
8
173.110
Art. 25b8 Protecziun da datas en il rom da l’utilisaziun da l’infrastructura electronica
1 Per duvrar l’infrastructura electronica dal Tribunal federal vegnan applitgads – en il rom da sia activitad administrativa – ils artitgels 57i–57q da la Lescha dals 21 da mars 19979 davart l’organisaziun da la regenza e da l’administraziun tenor il senn. 2 Il Tribunal federal decretescha las disposiziuns executivas.
Art. 26 Secretariat general 1 Il secretari general dirigia l’administraziun dal Tribuna inclusiv ils servetschs scientifics. El maina il secretariat da la Dretgira collectiva, da la Conferenza dals presidents e da la Cumissiun administrativa. 2 El e ses substitut vegnan elegids per ina perioda d’uffizi. La perioda d’uffizi corre- spunda a quella dals derschaders.10
Art. 27 Infurmaziun 1 Il Tribunal federal infurmescha la publicitad davart sia giurisdicziun. 2 Las decisiuns ston da princip vegnir publitgadas en ina furma anonimisada. 3 Il Tribunal federal regla ils princips da l’infurmaziun en in reglament. 4 Per ils rapportaders da dretgira po il Tribunal federal prevair in’accreditaziun.
Art. 28 Princip da transparenza 1 La Lescha da transparenza dals 17 da december 200411 vala tenor il senn per il Tribunal federal, uschenavant che quel ademplescha incumbensas administrativas u incumbensas en connex cun la surveglianza dal Tribunal administrativ federal e dal Tribunal penal federal. 2 Il Tribunal federal designescha in organ da recurs che decida davart recurs cunter sias disposiziuns concernent l’access als documents uffizials. El po prevair ch’i na vegnia fatga nagina procedura da mediaziun; en quest cas decretescha el sia posiziun tar ina dumonda da survegnir access a documents uffizials en furma d’ina disposi- ziun contestabla.
8 Integrà tras la cifra II 1 da la LF dal 1. d’october 2010 (Protecziun da datas en il rom da l’utilisaziun da l’infrastructura electronica), en vigur dapi il 1. d’avr. 2012 (AS 2012 941; BBl 2009 8513).
9 SR 172.010 10 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 14 da dec. 2012, en vigur dapi il
1. da fan. 2013 (AS 2013 1493; BBl 2011 6703). 11 SR 152.3
Lescha davart il Tribunal federal
9
173.110
2. chapitel Disposiziuns generalas da procedura 1. secziun Cumpetenza
Art. 29 Examinaziun 1 Il Tribunal federal examinescha d’uffizi sia cumpetenza. 2 Sch’i existan dubis, sch’il Tribunal federal u in’autra autoritad è cumpetenta, fa il Tribunal federal in barat d’opiniuns cun questa autoritad.
Art. 30 Incumpetenza 1 Sch’il Tribunal federal na sa resguarda betg sco cumpetent en chaussa, n’entra el betg en la fatschenta. 2 Sch’il resultat dal barat d’opiniuns è quel ch’ina autra autoritad è cumpetenta u sche la cumpetenza d’ina autra autoritad federala para dad esser pli probabla, surdat il Tribunal federal la chaussa a l’autoritad correspundenta.
Art. 31 Dumondas pregiudizialas Sch’il Tribunal federal è cumpetent per la chaussa principala, decida el er davart las dumondas pregiudizialas.
2. secziun Direcziun dal process
Art. 32 Derschader d’instrucziun 1 Il president da la partiziun maina la procedura sco derschader d’instrucziun fin a la decisiun; el po surdar questa incumbensa ad in auter derschader. 2 Il derschader d’instrucziun decida sco derschader singul davart la stritgada da pro- ceduras, perquai ch’ellas èn daventadas obsoletas, perquai ch’ellas èn vegnidas re- tratgas u perquai ch’igl è vegnida fatga in’enclegientscha. 3 Las disposiziuns dal derschader d’instrucziun n’èn betg contestablas.
Art. 33 Disciplina 1 Tgi che violescha las reglas da maniera u disturba l’andament da la procedura davant il Tribunal federal, vegn chastià cun ina reprimanda u cun ina multa discipli- nara fin a 1000 francs. 2 En cas da process che vegnan manads da mala fai u da levsenn pon la partida e ses represchentant vegnir chastiads cun ina multa disciplinara fin a 2000 francs ed en cas da repetiziun fin a 5000 francs. 3 Il parsura d’ina tractativa po spedir persunas, che n’observan betg sias ordinaziuns, or da la sala da sesida e chastiar ellas cun ina multa disciplinara fin a 1000 francs.
Autoritads giudizialas federalas
10
173.110
3. secziun Recusaziun da persunas giudizialas
Art. 34 Motivs da recusaziun 1 Derschaders ed actuars da dretgira (persunas giudizialas) prendan recusaziun, sch’els:
a. han in interess persunal en la chaussa; b. èn stads participads a la medema chaussa en in’autra posiziun, en spezial sco
commembers d’ina autoritad, sco consulents giuridics d’ina partida, sco ex- perts u sco perditgas;
c. èn maridads, vivan en partenadi registrà u mainan ina communitad da vita permanenta cun ina partida, cun ses represchentant u cun ina persuna ch’è stada participada a la medema chaussa sco commembra da l’instanza pre- cedenta;
d. èn parentads u quinads en lingia directa u fin e cun il terz grad da la lingia laterala cun ina partida, cun ses represchentant u cun ina persuna ch’è stada participada a la medema chaussa sco commembra da l’instanza precedenta;
e. pudessan esser implitgads per auters motivs, en spezial pervia d’ina amicizia speziala u pervia d’ina inimicizia persunala cun ina partida u cun ses repre- schentant.
2 La cooperaziun en ina procedura anteriura dal Tribunal federal n’è per sasezza betg in motiv da recusaziun.
Art. 35 Obligaziun d’annunzia Sch’igl è avant maun in motiv da recusaziun tar ina persuna giudiziala, sto ella com- munitgar quai ad ura al president da la partiziun.
Art. 36 Dumonda da recusaziun 1 Sch’ina partida vul pretender ch’ina persuna giudiziala prendia recusaziun, sto ella inoltrar al Tribunal ina dumonda en scrit uschespert ch’ella ha survegnì enconu- schientscha dal motiv da recusaziun. Ils fatgs che motiveschan la recusaziun ston vegnir fatgs valair vardaivlamain. 2 La persuna giudiziala pertutgada sto s’exprimer davart ils motivs da recusaziun formulads.
Art. 37 Decisiun 1 Sch’ina persuna giudiziala, da la quala i vegn pretendì ch’ella prendia recusaziun, u sch’in derschader da la partiziun snega il motiv da recusaziun, decida la partiziun davart la recusaziun cun exclusiun da la persuna giudiziala pertutgada. 2 Davart la dumonda da prender recusaziun poi vegnir decidì senza tadlar la cuntra- partida.
Lescha davart il Tribunal federal
11
173.110
3 Sch’i vegniss pretendì che uschè blers derschaders stoppian prender recusaziun ch’ina tractativa valaivla na pudess betg avair lieu, designescha il president dal Tri- bunal federal cun trair la sort or dal ravugl dals presidents da las Dretgiras superiuras dals chantuns che n’èn betg participads a la chaussa tants derschaders extraordinaris en uffizi accessoric sco quai ch’i dovra per pudair giuditgar la dumonda da recusa- ziun e – sche necessari – la chaussa principala sco tala.
Art. 38 Violaziun da las prescripziuns da recusaziun 1 Acts uffizials, als quals ina persuna che sto prender recusaziun è stada participada, ston vegnir abolids, sch’ina partida pretenda quai entaifer 5 dis dapi ch’ella ha sur- vegnì enconuschientscha dal motiv da recusaziun. 2 Mesiras da cumprova che na pon betg vegnir repetidas dastgan vegnir resguardadas da l’instanza che decida. 3 Sch’il motiv da recusaziun vegn scuvrì pir suenter la finiziun da la procedura, valan las disposiziuns davart la revisiun.
4. secziun Partidas, represchentants da las partidas, scrittiras giuridicas
Art. 39 Domicil da consegna 1 Las partidas ston annunziar al Tribunal federal lur domicil u lur sedia. 2 Ultra da quai pon ellas inditgar in’adressa da consegna electronica ed acceptar che las communicaziuns las vegnian tramessas sin via electronica.12 3 Partidas che abitan a l’exteriur, ston designar in domicil da consegna en Svizra. Sch’ellas n’observan betg questa cundiziun, pon las communicaziuns vegnir tra- laschadas u publitgadas en in fegl uffizial.
Art. 40 Represchentants da las partidas 1 En chaussas civilas e penalas pon partidas vegnir represchentadas mo d’advocats che han il dretg da represchentar partidas davant autoritads giudizialas svizras tenor la Lescha dals 23 da zercladur 200013 davart las advocatas ed ils advocats u tenor in contract internaziunal. 2 Ils represchentants da las partidas ston sa legitimar tras in plainpudair.
12 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).
13 SR 935.61
Autoritads giudizialas federalas
12
173.110
Art. 41 Incapacitad da manar il process 1 Sch’ina partida è evidentamain incapabla da processar sezza, la po il Tribunal fede- ral intimar da designar in represchentant. Sch’ella na dat betg suatientscha a questa intimaziun entaifer il termin fixà, nominescha la dretgira in advocat per ella. 2 La represchentanza designada dal Tribunal federal ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata or da la cassa dal Tribunal, sch’ella na po betg cuvrir sias expensas cun ina indemnisaziun concedida a la partida e sche la partida sezza è in- solventa. La partida sto prestar ina cumpensaziun a la cassa dal Tribunal, sch’ella è pli tard en cas da far quai.
Art. 42 Scrittiras giuridicas 1 Las scrittiras giuridicas ston vegnir inoltradas en ina lingua uffiziala, ston cunte- gnair las pretensiuns, lur motivaziun ed ils meds da cumprova e ston esser sutta- scrittas. 2 En la motivaziun stoi vegnir declerà en moda concisa, pertge che l’act contestà violescha il dretg. Sch’in recurs è mo admissibel sut la premissa ch’i sa tractia d’ina dumonda giuridica d’impurtanza fundamentala u ch’i saja avant maun per auters motivs in cas spezialmain impurtant, stoi vegnir explitgà, pertge che la premissa respectiva è ademplida.14 15 3 Ils documents, als quals la partida sa referescha sco meds da cumprova, ston vegnir agiuntads, uschenavant che la partida posseda quels; sche la scrittira giuridica sa drizza cunter ina decisiun, sto er quella vegnir agiuntada. 4 En cas d’ina inoltraziun electronica sto la scrittira giuridica vegnir munida da la partida u da ses represchentant cun ina signatura electronica qualifitgada tenor la Lescha federala dals 18 da mars 201616 davart la signatura electronica. En in regla- ment fixescha il Tribunal federal:
a. il format da la scrittira giuridica e da sias agiuntas; b. la moda e maniera da la transmissiun; c. las premissas, sut las qualas i po vegnir pretendì ch’ils documents vegnian
anc tramess sin palpiri en cas da problems tecnics.17 5 Sch’i mancan la suttascripziun da la partida u da sia represchentanza, ses plain- pudair u las agiuntas prescrittas u sche la represchentanza n’è betg admessa, vegn fixà in termin adequat per rectifitgar la mancanza, e quai cun smanatschar che la scrittira giuridica na vegnia uschiglio betg resguardada.
14 Versiun da la segunda frasa tenor la cifra I 1 da la LF dals 20 da zercl. 2014 davart la dispensaziun da la taglia, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 9; BBl 2013 8435).
15 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 28 da sett. 2012 davart l’assistenza administrativa fiscala, en vigur dapi il 1. da fav. 2013 (AS 2013 231; BBl 2011 6193).
16 SR 943.03 17 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura
electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).
Lescha davart il Tribunal federal
13
173.110
6 Scrittiras giuridicas illegiblas, maldeschentas, nunchapiblas, memia extendidas u betg redigidas en ina lingua uffiziala pon vegnir refusadas da medema moda e ma- niera per las midar. 7 Scrittiras giuridicas che sa basan sin proceduras da caracter querulatoricu giuridi- camain abusiv n’èn betg admessas.
Art. 43 Acta da recurs cumplementara Il Tribunal federal conceda a las partidas recurrentas sin proposta in termin adequat per cumplettar la motivaziun dal recurs:
a. sch’el resguarda sco admissibel in recurs en il sectur da l’assistenza giudi- ziala internaziunala en chaussas penalas: e
b. sche la dimensiun extraordinaria u la difficultad particulara da la chaussa da recurs pretenda ina cumplettaziun.
5. secziun Termins
Art. 44 Cumenzament 1 Periodas da scadenza che dependan d’ina communicaziun u d’in eveniment, cu- menzan il di suenter. 2 Ina communicaziun, che vegn mo surdada cunter la suttascripziun da l’adressat u d’ina autra persuna autorisada, vala sco consegnada il pli tard il 7. di suenter l’em- prima emprova da consegna senza success.
Art. 45 Fin 1 Sche l’ultim di dal termin è ina sonda, ina dumengia u in firà ch’è renconuschì tras il dretg federal u chantunal, finescha il termin il proxim lavurdi. 2 Decisiv è il dretg dal chantun, en il qual la partida u ses represchentant ha ses domicil u sia sedia.
Art. 46 Suspensiun 1 Ils termins fixads tras lescha u d’in derschader, che vegnan calculads en dis, vegnan suspendids:
a. dal 7. di avant Pasca fin e cun il 7. di suenter Pasca; b. dals 15 da fanadur fin e cun ils 15 d’avust; c. dals 18 da december fin e cun ils 2 da schaner.
2 Questa prescripziun na vala betg en proceduras concernent l’effect suspensiv e concernent autras mesiras preventivas sco er en la scussiun da cambialas per chaussas dal dretg da votar (art. 82 lit. c) ed en ils secturs da l’assistenza giudiziala
Autoritads giudizialas federalas
14
173.110
internaziunala en chaussas penalas e da l’agid uffizial internaziunal en chaussas fiscalas.18
Art. 47 Prolungaziun 1 Las periodas fixadas tras lescha na pon betg vegnir prolungadas. 2 Las periodas fixadas d’in derschader pon vegnir prolungadas, sch’ils motivs èn suffizients e sche la dumonda da prolungaziun è vegnida fatga avant la scadenza dal termin.
Art. 48 Observanza 1 Las inoltraziuns ston vegnir consegnadas al Tribunal federal il pli tard l’ultim di da la perioda da scadenza u surdadas – per mauns dal Tribunal federal – a la Posta svizra u ad ina represchentanza svizra diplomatica u consulara. 2 Per l’observaziun d’in termin en cas d’ina inoltraziun electronica è decisiv il mu- ment, il qual vegn emessa la quittanza che conferma che la partida ha terminà tut ils pass ch’èn necessaris per la transmissiun.19 3 Il termin vala er sco observà, sche l’inoltraziun è vegnida fatga a temp tar l’instan- za precedenta u tar in’autoritad federala u chantunala betg cumpetenta. L’inoltraziun sto vegnir transmessa immediatamain al Tribunal federal. 4 Il termin per in pajament anticipà u per ina garanzia è observà, sche l’import è vegnì surdà a temp a la Posta svizra u è vegnì pajà sin in conto da posta u da banca en Svizra a favur dal Tribunal federal.
Art. 49 Communicaziun manglusa D’ina communicaziun manglusa, particularmain pervia d’ina indicaziun incorrecta u incumpletta dals meds legals u perquai ch’ina indicaziun dals meds legals prescritta manca, na dastgan resultar nagins dischavantatgs a las partidas.
Art. 50 Restabiliment 1 Sche la partida u ses represchentant è – per in auter motiv che la communicaziun manglusa – vegnì impedì senza culpa d’agir entaifer il termin, vegn il termin resta- bilì, sche la partida fa ina dumonda correspundenta, inditgond il motiv, e prenda suenter l’act giuridic tralaschà, e quai entaifer 30 dis suenter che l’impediment è crudà davent. 2 In restabiliment po er vegnir permess suenter la communicaziun da la sentenzia; sch’el vegn permess, vegn la sentenzia annullada.
18 Versiun tenor la cifra II da la LF dals 26 da sett. 2014 (Elecziuns dal Cussegl naziunal), en vigur dapi il 1. da november 2015 (AS 2015 543; BBl 2013 9217).
19 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).
Lescha davart il Tribunal federal
15
173.110
6. secziun Valur en dispita
Art. 51 Calculaziun 1 La valur en dispita vegn determinada:
a. tar recurs cunter decisiuns finalas, tenor las pretensiuns ch’èn restadas dispi- taivlas davant l’instanza precedenta;
b. tar recurs cunter decisiuns parzialas, tenor il total da las pretensiuns ch’èn stadas dispitaivlas davant l’instanza che ha pronunzià la decisiun parziala;
c. tar recurs cunter decisiuns preliminaras ed intermediaras, tenor las preten- siuns ch’èn dispitaivlas davant quella instanza, nua che la chaussa principala è pendenta;
d. tar plants, tenor las pretensiun da l’accusader. 2 Sche la pretensiun na cuntegna betg il pajament d’ina tscherta summa, fixescha il Tribunal federal la valur en dispita tenor appreziar. 3 Ils tschains, ils fritgs, ils custs da dretgira e las indemnisaziuns da la partida che vegnan fatgs valair sco dretgs accessorics, sco er las resalvas ed ils custs da la publi- caziun da la sentenzia na vegnan betg resguardads cun fixar la valur en dispita. 4 Sco valur d’utilisaziuns u da prestaziuns periodicas vala la valur dal chapital. En cas d’ina durada intscherta u illimitada vala l’import da l’utilisaziun u da la presta- ziun dad 1 onn, multiplitgà cun ventg, sco valur da chapital, en cas da rentas vitali- zias però la valur en daners.
Art. 52 Adiziun Pliras pretensiuns d’ina chaussa da dretg da facultad che vegnan fatgas valair da la medema partida u da litisconsorts vegnan adidas, uschenavant ch’ellas na s’excludan betg vicendaivlamain.
Art. 53 Cuntraplant 1 L’import d’in cuntraplant na vegn betg adì cun quel dal plant principal. 2 Sche las pretensiuns che vegnan fatgas valair en il plant principal ed en il cuntra- plant s’excludan vicendaivlamain e sch’in dals dus plants na cuntanscha betg la valur minimala da la chaussa en dispita, vala la limita da la valur en dispita tuttina sco cuntanschida, sch’il recurs sa drizza cunter tuts dus plants.
7. secziun Lingua da procedura
Art. 54 1 La procedura vegn manada en ina da las linguas uffizialas (tudestg, franzos, talian, rumantsch grischun), per regla en la lingua da la decisiun contestada. Sche las parti- das dovran in’autra lingua uffiziala, po la procedura vegnir manada en questa lingua.
Autoritads giudizialas federalas
16
173.110
2 Tar proceduras da plant vegni prendì resguard da la lingua da las partidas, sch’i sa tracta d’ina lingua uffiziala. 3 Sch’ina partida inoltrescha documents che n’èn betg redigids en ina lingua uffizia- la, po il Tribunal federal desister – cun il consentiment da las autras partidas – da pretender ina translaziun. 4 Dal rest ordinescha il Tribunal federal ina translaziun, sch’igl è necessari.
8. secziun Procedura da cumprova
Art. 55 Princip 1 La procedura da cumprova sa drizza tenor ils artitgels 36, 37 e 39–65 da la Lescha federala dals 4 da december 194720 davart la procedura civila (PC). 2 Il derschader d’instrucziun po prender sez las mesiras da cumprova necessarias u po surdar a l’autoritad federala u chantunala cumpetenta da prender talas. 3 Per interrogaziuns da perditgas, per inspecziuns al lieu e per interrogaziuns da las partidas cloma el in segund derschader.
Art. 56 Preschientscha da las partidas ed invista dals documents 1 Las partidas han il dretg d’esser preschentas tar la registraziun da las cumprovas e da prender invista dals documents redigids. 2 Nua ch’i sa tracta da proteger interess publics u privats predominants, prenda il Tribunal enconuschientscha d’in med da cumprova cun exclusiun da las partidas u da las cuntrapartidas. 3 Sch’il Tribunal vul sa basar en in tal cas sin il med da cumprova a disfavur d’ina partida, sto el communitgar ad ella il cuntegn da quest med da cumprova ch’è essen- zial per la chaussa e dar ad ella ultra da quai la pussaivladad da s’exprimer en chaussa e d’inditgar cuntraprovas.
9. secziun Procedura da sentenzia
Art. 57 Tractativa da las partidas Il president da la partiziun po ordinar ina tractativa a bucca da las partidas.
Art. 58 Cussegliaziun 1 Il Tribunal federal deliberescha la decisiun a bucca:
a. sch’il president da la partiziun ordinescha quai u sch’in derschader pretenda quai;
20 SR 273
Lescha davart il Tribunal federal
17
173.110
b. sch’i na resulta nagina unanimitad. 2 En ils ulteriurs cas decida il Tribunal federal cun laschar circular las actas.
Art. 59 Publicitad 1 Las tractativas da las partidas sco er las deliberaziuns a bucca e las votaziuns che suondan èn publicas. 2 Sch’i sto vegnir temì che la segirezza, l’urden public u la moralitad saja periclitada u sche l’interess d’ina persuna pertutgada giustifitgescha quai, po il Tribunal federal excluder la publicitad per part u dal tuttafatg. 3 Il Tribunal federal expona publicamain il dispositiv da decisiuns che n’èn betg vegnidas deliberadas publicamain durant 30 dis suenter lur communicaziun.
Art. 60 Communicaziun da la decisiun 1 L’emissiun cumpletta da la decisiun vegn communitgada – cun inditgar las persu- nas giudizialas responsablas – a las partidas, a l’instanza precedenta ed eventualmain ad autras parts participadas. 2 Sch’il Tribunal federal ha prendì sia decisiun en ina deliberaziun a bucca, commu- nitgescha el il dispositiv a las partas participadas senza retardar. 3 Cun il consentiment da la partida pon decisiuns vegnir communitgadas sin via electronica. Ellas ston vegnir munidas cun ina signatura electronica tenor la Lescha federala dals 18 da mars 201621 davart la signatura electronica. En in reglament regla il Tribunal federal:
a. la signatura che sto vegnir utilisada; b. il format da la decisiun e da sias agiuntas; c. la moda e maniera da la transmissiun; d. il mument, il qual la decisiun vala sco communitgada.22
Art. 61 Vigur legala Las decisiuns dal Tribunal federal van en vigur legala il di ch’ellas vegnan prendi- das.
21 SR 943.03 22 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da mars 2016 davart la signatura
electronica, en vigur dapi il 1. da schan. 2017 (AS 2016 4651; BBl 2014 1001).
Autoritads giudizialas federalas
18
173.110
10. secziun Custs
Art. 62 Garanzia dals custs da dretgira e da l’indemnisaziun da la partida 1 La partida che appellescha al Tribunal federal sto prestar in pajament anticipà dals custs en l’autezza dals custs da dretgira probabels. Sch’i èn avant maun motivs spe- zials, poi vegnir desistì dal tuttafatg u per part d’in pajament anticipà. 2 Sche la partida n’ha betg in domicil fix en Svizra u sch’ella è cumprovadamain in- solventa, po ella – sin dumonda da la cuntrapartida – vegnir obligada da prestar ina garanzia per in’eventuala indemnisaziun da la partida. 3 Il derschader d’instrucziun fixescha in termin adequat per la partida per prestar il pajament anticipà dals custs u la garanzia. Sch’il pajament anticipà dals custs na vegn betg exequì u sche la garanzia na vegn betg prestada entaifer quest termin, fi- xescha il derschader d’instrucziun in termin posteriur per la partida. Sch’il pajament anticipà dals custs na vegn er betg exequì u sche la garanzia na vegn er betg prestada entaifer il termin posteriur, n’entra il Tribunal federal betg sin l’inoltraziun.
Art. 63 Pajament anticipà per expensas en daner blut 1 Mintga partida sto pajar anticipadamain las expensas en daner blut che vegnan cha- schunadas tras lur pretensiuns en il decurs da la procedura e proporziunalmain las expensas en daner blut che vegnan chaschunadas tras las pretensiuns cuminaivlas da las partidas u tras acts ch’il Tribunal federal ha fatg d’uffizi. 2 Il derschader d’instrucziun fixescha in termin adequat per mintga partida per prestar il pajament anticipà. Sch’il pajament anticipà dals custs na vegn betg prestà entaifer quest termin, fixescha il derschader d’instrucziun in termin posteriur per la partida. Sch’il pajament anticipà dals custs na vegn er betg prestà entaifer il termin posteriur, na vegn betg exequida l’acziun, da la quala ils custs ston vegnir cuvrids.
Art. 64 Giurisdicziun gratuita 1 Il Tribunal federal liberescha ina partida che na dispona betg dals meds finanzials necessaris, sin proposta, da pajar ils custs da dretgira e da prestar ina garanzia d’in- demnisaziun da la partida, sche sia pretensiun giuridica na para betg dad esser invana. 2 Sche quai è necessari per defender ils dretgs da la partida, procura il Tribunal fede- ral in advocat per la partida. L’advocat ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata or da la cassa dal Tribunal, uschenavant che las expensas per la repre- schentanza na pon betg vegnir cuvridas d’ina indemnisaziun concedida a la partida. 3 Davart dumondas da la giurisdicziun gratuita decida la partiziun en in gremi da trais derschaders. Resalvads restan ils cas che vegnan tractads en la procedura sim- plifitgada tenor l’artitgel 108. Il derschader d’instrucziun po conceder sez la giuris- dicziun gratuita, sch’i n’existan nagins dubis che las premissas sajan ademplidas. 4 La partida sto prestar ina cumpensaziun a la cassa dal Tribunal, sch’ella è pli tard en cas da far quai.
Lescha davart il Tribunal federal
19
173.110
Art. 65 Custs da dretgira 1 Ils custs da dretgira sa cumponan da la taxa da dretgira, da la taxa per copiar scrit- tiras giuridicas, da las expensas per translaziuns cun excepziun da talas tranter las linguas uffizialas, e da las indemnisaziuns dals experts sco er da las perditgas. 2 La taxa da dretgira sa drizza tenor la valur, la dimensiun e la difficultad da la chaussa en dispita, tenor la moda da manar il process e tenor la situaziun finanziala da las partidas. 3 Ella importa per regla:
a. en dispitas senza interess da facultad 200–5000 francs; b. en las ulteriuras dispitas 200–100 000 francs.
4 Ella importa 200–1000 francs e na vegn betg calculada tenor la valur en dispita tar dispitas:
a. davart prestaziuns da las assicuranzas socialas; b. davart discriminaziuns pervia da la schlattaina; c. che resultan d’ina relaziun da lavur cun ina valur en dispita fin a 30 000
francs; d. tenor ils artitgels 7 ed 8 da la Lescha dals 13 da december 200223 davart
l’egualitad da persunas cun impediments. 5 Sche motivs particulars giustifitgeschan quai, po il Tribunal federal pronunziar taxas da dretgira ch’èn pli autas che quellas fixadas en las disposiziuns respectivas, maximalmain però fin a l’import dubel en ils cas da l’alinea 3 e fin a 10 000 francs en ils cas da l’alinea 4.
Art. 66 Adossament e repartiziun dals custs da dretgira 1 Ils custs da dretgira vegnan per regla adossads a la partida che ha pers. Sche las cir- cumstanzas giustifitgeschan quai, po il Tribunal federal reparter autramain ils custs u renunziar da metter a quint custs. 2 Sch’in cas vegn liquidà cun ina decleraziun da renunzia u cun in’enclegientscha, po il Tribunal renunziar per part u dal tuttafatg da metter a quint ils custs da dretgira. 3 Ils custs nunnecessaris ston vegnir pajads da quel ch’als chaschuna. 4 A la Confederaziun, als chantuns ed a las vischnancas sco er a las organisaziuns ch’èn incaricadas cun incumbensas da dretg public na dastgan per regla vegnir ados- sads nagins custs da dretgira, sch’els sa drizzan, senza ch’i sa tractia da lur interess da facultad, al Tribunal federal en lur champ d’activitad uffizial u sch’igl è vegnì recurrì cunter lur decisiuns en talas fatschentas. 5 Sch’i n’è vegnì disponì nagut auter, ston pliras persunas pajar a parts egualas e cun responsabladad solidarica ils custs da dretgira ch’èn vegnids adossads ad ellas cumi- naivlamain.
23 SR 151.3
Autoritads giudizialas federalas
20
173.110
Art. 67 Custs da l’instanza precedenta Sche la decisiun contestada vegn midada, po il Tribunal federal reparter autramain ils custs da la procedura precedenta.
Art. 68 Indemnisaziun da la partida 1 Il Tribunal federal fixescha en la sentenzia, sche ed en tge dimensiun ch’ils custs da la partida che ha gudagnà ston vegnir pajads da la partida che ha pers. 2 La partida che ha pers vegn per regla obligada da restituir a la partida che ha guda- gnà tut ils custs necessaris ch’èn vegnids chaschunads tras la dispita giuridica, e quai a norma da la tariffa dal Tribunal federal. 3 Sche la Confederaziun, ils chantuns, las vischnancas e las organisaziuns ch’èn incaricadas cun incumbensas da dretg public gudognan en lur champ d’activitad uffizial, na vegnan per regla concedidas naginas indemnisaziuns da la partida ad ellas ed ad els. 4 L’artitgel 66 alineas 3 e 5 è applitgabel tenor il senn. 5 La decisiun da l’instanza precedenta davart l’indemnisaziun da la partida vegn con- fermada, annullada u midada dal Tribunal federal tut tenor il resultat da la procedu- ra. En quest connex po il Tribunal fixar sez l’indemnisaziun a norma da la tariffa federala u chantunala applitgabla u surdar la fixaziun a l’instanza precedenta.
11. secziun Execuziun
Art. 69 Decisiuns davart ina prestaziun en daners Decisiuns che obligheschan da pajar ina summa da daners u da prestar ina garanzia en furma da daners vegnan exequidas tenor la Lescha federala dals 11 d’avrigl 188924 davart la scussiun ed il concurs.
Art. 70 Autras decisiuns 1 Decisiuns dal Tribunal federal che n’obligheschan betg da pajar ina summa da daners u da prestar ina garanzia en furma da daners ston vegnir exequidas dals chantuns da medema moda e maniera sco las sentenzias legalmain valaivlas da lur dretgiras. 2 Percunter ston ellas vegnir exequidas tenor las suandantas disposiziuns:
a. tenor ils artitgels 41–43 da la Lescha federala dals 20 da december 196825 davart la procedura administrativa: sch’il Tribunal federal ha decidì en ina chaussa che tutga en emprima instanza al champ da cumpetenza d’ina auto- ritad administrativa federala;
24 SR 281.1 25 SR 172.021
Lescha davart il Tribunal federal
21
173.110
b. tenor ils artitgels 74–78 PC26: sch’il Tribunal federal ha decidì sin funda- ment d’in plant;
c. tenor ils artitgels 74 e 75 da la Lescha dals 19 da mars 201027 davart l’orga- nisaziun da las autoritads penalas: sch’il Tribunal federal ha decidì en ina chaussa penala che suttastat a la giurisdicziun federala.28
3 …29 4 Cunter in’execuziun manglusa poi vegnir fatg recurs tar il Cussegl federal. Quel prenda las mesiras necessarias.
12. secziun Dretg cumplementar
Art. 71 Nua che questa lescha na cuntegna naginas disposiziuns spezialas davart la proce- dura, èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns da la PC30.
3. chapitel Il Tribunal federal sco instanza ordinaria da recurs 1. secziun Recurs en chaussas civilas
Art. 72 Princip 1 Il Tribunal federal giuditgescha recurs cunter decisiuns en chaussas civilas. 2 Al recurs en chaussas civilas èn er suttamessas:
a. decisiuns en chaussas da scussiun e da concurs; b. decisiuns da dretg public che stattan en in connex direct cun il dretg civil, en
spezial decisiuns: 1. davart la renconuschientscha e l’execuziun da decisiuns e davart l’assi-
stenza giudiziala en chaussas civilas, 2. davart la gestiun dal register funsil, dal register da stadi civil e dal regi-
ster da commerzi sco er dals registers per marcas, musters e models, patentas d’invenziun, spezias da plantas e topografias,
3. davart la permissiun da midar num,
26 SR 273 27 SR 173.71 28 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010 davart l’organi-
saziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
29 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010 davart l’organisa- ziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
30 SR 273
Autoritads giudizialas federalas
22
173.110
4. en il sectur da la surveglianza da las fundaziuns, cun excepziun da las instituziuns da prevenziun e da libra circulaziun,
5.31 en il sectur da la surveglianza dals executurs da testaments e d’auters represchentants tenor il dretg d’ierta,
6.32 en il sectur da la protecziun d’uffants e da creschids, 7.33 …
Art. 73 Excepziun Il recurs è inadmissibel cunter decisiuns ch’èn vegnidas prendidas en il rom da la procedura d’opposiziun cunter ina marca.
Art. 74 Valurs minimalas da la chaussa en dispita 1 En chaussas da dretg da facultad è il recurs mo admissibel, sche la valur en dispita importa almain:
a. 15 000 francs en cas da dretg da lavur e da locaziun; b. 30 000 francs en tut ils ulteriurs cas.
2 Sche la valur en dispita na cuntanscha betg la summa decisiva tenor l’alinea 1, è il recurs tuttina admissibel:
a. sch’i sa tracta d’ina dumonda giuridica d’impurtanza fundamentala; b.34 sch’ina lescha federala prevesa ina suletta instanza chantunala; c. cunter decisiuns da las autoritads chantunalas da surveglianza en chaussas da
scussiun e da concurs; d. cunter decisiuns dal derschader da concurs e da moratori; e.35 cunter decisiuns dal Tribunal federal da patentas.
Art. 75 Instanzas precedentas 1 Il recurs è admissibel cunter decisiuns da las ultimas instanzas chantunalas, dal Tribunal administrativ federal e dal Tribunal federal da patentas.36
31 Versiun tenor la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
32 Versiun tenor la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
33 Abolì tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da dec. 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schan. 2013 (AS 2011 725; BBl 2006 7001).
34 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
35 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 2009 davart il TFP, en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2010 513, 2011 2241; BBl 2008 455).
36 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 2009 davart il TFP, en vigur dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2010 513, 2011 2241; BBl 2008 455).
Lescha davart il Tribunal federal
23
173.110
2 Sco ultimas instanzas chantunalas nomineschan ils chantuns dretgiras superiuras. Quellas decidan sco instanzas da recurs; exceptads èn ils cas nua che:
a.37 ina lescha federala prevesa ina suletta instanza chantunala; b. ina dretgira spezialisada decida sco suletta instanza chantunala davart dispi-
tas da dretg commerzial; c.38 in plant cun ina valur en dispita d’almain 100 000 francs è vegnì inoltrà cun
il consentiment da tut las partidas directamain a la dretgira superiura.
Art. 76 Dretg da far recurs 1 Il dretg da far recurs en chaussas civilas ha, tgi che:
a. è sa participà a la procedura davant l’instanza precedenta u n’ha survegnì nagina pussaivladad da sa participar; e
b.39 è pertutgà spezialmain da la decisiun contestada ed ha in interess degn da protecziun che quella vegnia annullada u midada.
2 Il dretg da far recurs cunter decisiuns tenor l’artitgel 72 alinea 2 han er la Chanzlia federala, ils departaments federals u, uschenavant ch’il dretg federal prevesa quai, ils servetschs ch’èn subordinads ad els, sche la decisiun contestada po violar la legisla- ziun federala en lur champ d’incumbensas.40
Art. 77 Giurisdicziun da cumpromiss41 1 Il recurs en chaussas civilas è admissibel cunter decisiuns da dretgiras da cumpro- miss:
a. en la giurisdicziun internaziunala da cumpromiss sut las premissas dals arti- tgels 190–192 da la Lescha federala dals 18 da december 198742 davart il dretg internaziunal privat;
b. en la giurisdicziun naziunala da cumpromiss sut las premissas dals artitgels 389–395 dal Cudesch da procedura civila dals 19 da december 200843.44
2 En quests cas èn applitgabels ils artitgels 48 alinea 3, 90–98, 103 alinea 2, 105 ali- nea 2 e 106 alinea 1 sco er l’artitgel 107 alinea 2, uschenavant che quel permetta al Tribunal federal da decider sez en chaussa.45
37 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
38 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
39 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
40 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
41 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
42 SR 291 43 SR 272 44 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals
19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
Autoritads giudizialas federalas
24
173.110
3 Il Tribunal federal examinescha mo contestaziuns ch’èn vegnidas formuladas e motivadas en il recurs.
2. secziun Recurs en chaussas penalas
Art. 78 Princip 1 Il Tribunal federal giuditgescha recurs cunter decisiuns en chaussas penalas. 2 Al recurs en chaussas penalas èn er suttamessas:
a. pretensiuns civilas, sche quellas ston vegnir tractadas ensemen cun la chaussa penala;
b. l’execuziun da chastis e da mesiras.
Art. 79 Excepziun Il recurs è inadmissibel cunter decisiuns da la Chombra da recurs dal Tribunal penal federal, nun ch’i sa tractia da decisiuns davart mesiras repressivas.
Art. 80 Instanzas precedentas 1 Il recurs è admissibel cunter decisiuns da las ultimas instanzas chantunalas e dal Tribunal penal federal. 2 Sco ultimas instanzas chantunalas nomineschan ils chantuns dretgiras superiuras. Quellas decidan sco instanzas da recurs. Exceptads èn ils cas, en ils quals ina dretgi- ra da mesiras repressivas u in’autra dretgira decida sco suletta instanza chantunala tenor il Cudesch da procedura penala dals 5 d’october 200746 (CPP).47
Art. 81 Dretg da far recurs 1 Il dretg da far recurs en chaussas penalas ha, tgi che:
a. è sa participà a la procedura davant l’instanza precedenta u n’ha survegnì nagina pussaivladad da sa participar; e
b. ha in interess giuridicamain protegì che la decisiun contestada vegnia annul- lada u midada, en spezial: 1. la persuna inculpada, 2. ses represchentant legal, 3. la Procura publica,
45 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
46 SR 312.0 47 Integrà la terza frasa tras la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010
davart l’organisaziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
Lescha davart il Tribunal federal
25
173.110
4.48 … 5.49 l’accusader privat, sche la decisiun contestada po avair consequenzas
sin il giudicament da sias pretensiuns civilas, 6. la persuna che porta il plant penal, uschenavant ch’i sa tracta dal dretg
da purtar plant penal sco tal, 7.50 la Procura publica da la Confederaziun e l’administraziun participada
en chaussas penalas administrativas tenor la Lescha federala dals 22 da mars 197451 davart il dretg penal administrativ.
2 La Procura publica da la Confederaziun ha er il dretg da far recurs, sch’il dretg federal prevesa che la decisiun stoppia vegnir communitgada ad ella u ad in’autra autoritad federala u sch’ella ha surdà la chaussa penala a las autoritads chantunalas per laschar retschertgar e giuditgar la chaussa.52 3 Il dretg da far recurs cunter decisiuns tenor l’artitgel 78 alinea 2 litera b han er la Chanzlia federala, ils departaments federals u, uschenavant ch’il dretg federal pre- vesa quai, ils servetschs ch’èn subordinads ad els, sche la decisiun contestada po violar la legislaziun federala en lur champ d’incumbensas.
3. secziun Recurs en chaussas da dretg public
Art. 82 Princip Il Tribunal federal giuditgescha recurs:
a. cunter decisiuns en chaussas da dretg public; b. cunter decrets chantunals; c. concernent il dretg da votar dals burgais sco er concernent elecziuns e
votaziuns dal pievel.
Art. 83 Excepziuns Il recurs è inadmissibel cunter:
a. decisiuns en il sectur da la segirezza interna u externa da la Svizra, da la neutralitad, da la protecziun diplomatica e dals ulteriurs affars exteriurs,
48 Abolì tras la cifra II 3 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura penala dals 5 d’october 2007, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1881; BBl 2006 1085).
49 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010 davart l’organisa- ziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
50 Integrà tras la cifra II 8 da la LF dals 20 da mars 2008 davart la rectificaziun formala dal dretg federal (AS 2008 3437; BBl 2007 6121). Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura penala dals 5 d’october 2007, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1881; BBl 2006 1085).
51 SR 313.0 52 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura penala
dals 5 d’october 2007, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1881; BBl 2006 1085).
Autoritads giudizialas federalas
26
173.110
uschenavant ch’il dretg internaziunal na conceda betg in dretg sin in giudi- cament tras ina dretgira;
b. decisiuns davart la natiralisaziun ordinaria; c. decisiuns en il sectur dal dretg da persunas estras che concernan:
1. l’entrada en Svizra, 2. permissiuns, a las qualas ni il dretg federal ni il dretg internaziunal na
conceda in dretg, 3. l’admissiun provisorica, 4. l’expulsiun sin basa da l’artitgel 121 alinea 2 da la Constituziun fede-
rala e la spedida, 5.53 divergenzas da las premissas d’admissiun, 6.54 la prolungaziun da la permissiun da cunfinaris, la midada dal chantun,
la midada da plazza da persunas cun ina permissiun da cunfinaris sco er l’emissiun da documents da viadi a persunas estras senza documents da legitimaziun;
d. decisiuns en il sectur da l’asil che: 1.55 èn vegnidas prendidas dal Tribunal administrativ federal, nun ch’ellas
concernian persunas, cunter las qualas è avant maun ina dumonda d’ex- tradiziun dal stadi ch’ellas han bandunà per tschertgar protecziun,
2. èn vegnidas prendidas d’ina instanza precedenta chantunala e concer- nan ina permissiun, a la quala ni il dretg federal ni il dretg internaziunal na conceda in dretg;
e. decisiuns davart la refusa da l’autorisaziun da persequitar penalmain com- members d’autoritads u il persunal federal;
f. decisiuns en il sectur da las acquisiziuns publicas: 1. sche la valur stimada da l’incumbensa che duai vegnir surdada na cun-
tanscha betg la limita decisiva tenor la Lescha federala dals 16 da de- cember 199456 davart las acquisiziuns publicas u tenor la Cunvegna dals 21 da zercladur 199957 tranter la Communitad europeica e la Con- federaziun svizra davart tscherts aspects da las acquisiziuns publicas,
2. sch’i na sa tracta betg d’ina dumonda giuridica d’impurtanza funda- mentala;
53 Versiun tenor la cifra I 1 da l’Ordinaziun da l’Assamblea federala dals 20 da dec. 2006 davart l’adattaziun da decrets a las disposiziuns da la LF davart il TF e da la LF davart il TAF, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2006 5599).
54 Integrà tras la cifra I 1 da l’Ordinaziun da l’Assamblea federala dals 20 da dec. 2006 davart l’adattaziun da decrets a las disposiziuns da la LF davart il TF e da la LF davart il TAF, en vigur dapi il 1. da schan. 2008 (AS 2006 5599).
55 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dal 1. d’october 2010 davart la coordinaziun tranter la procedura d’asil e la procedura d’extradiziun, en vigur dapi il 1. d’avr. 2011 (AS 2011 925; BBl 2010 1467).
56 SR 172.056.1 57 SR 0.172.052.68
Lescha davart il Tribunal federal
27
173.110
fbis.58 decisiuns dal Tribunal administrativ federal davart disposiziuns tenor l’ar- titgel 32i da la Lescha federala dals 20 da mars 200959 davart il transport da persunas;
g. decisiuns en il sectur da las relaziuns da lavur da dretg public, sch’ellas concernan ina chaussa da dretg da facultad, betg dentant l’egualitad da las schlattainas;
h.60 decisiuns en il sectur da l’agid uffizial internaziunal, cun excepziun da l’agid uffizial en chaussas fiscalas;
i. decisiuns en il sectur dal servetsch militar, dal servetsch civil e dal servetsch da protecziun civila;
j. decisiuns en il sectur dal provediment economic dal pajais ch’èn vegnidas prendidas durant smanatschas creschentas u durant situaziuns da grevas mancanzas;
k. decisiuns concernent subvenziuns, a las qualas la legislaziun na dat nagin dretg;
l. decisiuns davart la taxaziun dals dazis, sche quai vegn fatg sin basa da la tariffaziun u sin basa dal pais da la rauba;
m.61 decisiuns davart la prorogaziun u davart la dispensaziun da taxas; en diver- genza da quai è admissibel il recurs cunter decisiuns davart la dispensaziun da la taglia federala directa u da la taglia chantunala u communala sin las entradas e sin il gudogn, sch’i sa tracta d’ina dumonda giuridica d’impurtanza fundamentala u sch’igl è avant maun per auters motivs in cas spezialmain impurtant;
n. decisiuns en il sectur da l’energia nucleara che concernan: 1. la premissa d’ina autorisaziun u da la midada d’ina permissiun u dispo-
siziun, 2. l’approvaziun d’ina plan da retenziuns per ils custs da dismessa che
resultan avant ch’ina ovra nucleara vegn messa ord funcziun, 3. autorisaziuns;
o. decisiuns en il sectur dal traffic sin via davart l’approvaziun dals tips da vehichels;
p.62 decisiuns dal Tribunal administrativ federal en il sectur da la telecommuni- caziun, dal radio e da la televisiun sco er da la posta concernent:63
58 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 16 da mars 2012 davart il segund pass da la refurma da la viafier 2, en vigur dapi il 1. da fan. 2013 (AS 2012 5619, 2013 1603; BBl 2011 911).
59 SR 745.1 60 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 28 da sett. 2012 davart l’assistenza
administrativa fiscala, en vigur dapi il 1. da fav. 2013 (AS 2013 231; BBl 2011 6193). 61 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 20 da zercl. 2014 davart la dispensaziun da la
taglia, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 9; BBl 2013 8435). 62 Versiun tenor l’art. 106 cifra 3 da la LF dals 24 da mars 2006 davart radio e televisiun,
en vigur dapi il 1. d’avr. 2007 (AS 2007 737; BBl 2003 1569).
Autoritads giudizialas federalas
28
173.110
1. concessiuns ch’èn stadas l’object d’ina publicaziun uffiziala, 2. dispitas tenor l’artitgel 11a da la Lescha da telecommunicaziun dals
30 d’avrigl 199764, 3.65 dispitas tenor l’artitgel 8 da la Lescha da posta dals 17 da december
201066; q. decisiuns en il sectur da la medischina da transplantaziun che concernan:
1. l’inscripziun sin la glista da spetga, 2. l’attribuziun d’organs;
r. decisiuns en il sectur da l’assicuranza da malsauns ch’èn vegnidas prendidas dal Tribunal administrativ federal sin basa da l’artitgel 3467 da la Lescha fe- derala dals 17 da zercladur 200568 davart il Tribunal administrativ federal (LTAF);
s. decisiuns en il sectur da l’agricultura che concernan: 1.69 … 2. la cunfinaziun da las zonas en il rom dal cataster da producziun;
t. decisiuns davart il resultat d’examens e d’autras valitaziuns da las abilitads, en spezial en ils secturs da la scola, da la furmaziun supplementara e da la pratica da la professiun;
u.70 decisiuns en il sectur da las offertas publicas d’acquisiziun (art. 125–141 da la Lescha da las infrastructuras da finanzas dals 19 da zercladur 201571);
v.72 decisiuns dal Tribunal administrativ federal davart divergenzas d’opiniun tranter las autoritads en il sectur da l’agid uffizial e da l’assistenza giudiziala sin plaun naziunal.
63 Versiun tenor la cifra II 1 da l’agiunta tar la L da posta dals 17 da dec. 2010, en vigur dapi il 1. d’october 2012 (AS 2012 4993; BBl 2009 5181).
64 SR 784.10 65 Integrà tras la cifra II 1 da l’agiunta tar la L da posta dals 17 da dec. 2010, en vigur dapi il
1. d’october 2012 (AS 2012 4993; BBl 2009 5181). 66 SR 783.0 67 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala (art. 58 al. 1 LParl;
SR 171.10). 68 SR 173.32. Quest art. è ussa abolì. Vesair ussa: art. 33 lit. i LTAF en cumbinaziun cun
l’art. 53 al. 1 da la LF dals 18 da mars 1994 davart l’assicuranza da malsauns (SR 832.10). 69 Abolì tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 22 da mars 2013, en vigur dapi il
1. da schan. 2014 (AS 2013 3463 3863; BBl 2012 2075). 70 Integrà tras la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2007 davart la surveglianza
dals martgads da finanzas (AS 2008 5207; BBl 2006 2829). Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 19 da zercl. 2015 davart la surveglianza dals martgads da finanzas, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 5339; BBl 2014 7483).
71 SR 958.1 72 Integrà tras la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 22 da zercl. 2007 davart la surveglianza
dals martgads da finanzas, en vigur dapi il 1. da schan. 2009 (AS 2008 5207; BBl 2006 2829).
Lescha davart il Tribunal federal
29
173.110
Art. 84 Assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas 1 Cunter decisiuns en il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas è il recurs mo admissibel, sch’el concerna in’extradiziun, ina sequestraziun, ina consegna d’objects u da valurs da facultad u ina transmissiun d’infurmaziuns dal sectur secret e sch’i sa tracta d’in cas spezialmain impurtant. 2 In cas è spezialmain impurtant, sch’i dat motivs da supponer ch’ils princips da pro- cedura elementars sajan vegnids violads u che la procedura a l’exteriur haja grevas mancanzas.
Art. 84a73 Agid uffizial internaziunal en chaussas fiscalas Cunter ina decisiun en il sectur da l’agid uffizial internaziunal en chaussas fiscalas è il recurs mo admissibel, sch’i sa tracta d’ina dumonda giuridica d’impurtanza funda- mentala u sch’i sa tracta per auters motivs d’in cas spezialmain impurtant en il senn da l’artitgel 84 alinea 2.
Art. 85 Valurs minimalas da la chaussa en dispita 1 En chaussas da dretg da facultad è il recurs inadmissibel:
a. en il sectur da la responsabladad dal stadi, sche la valur en dispita importa main che 30 000 francs;
b. en il sectur da las relaziuns da lavur da dretg public, sche la valur en dispita importa main che 15 000 francs.
2 Sche la valur en dispita na cuntanscha betg la summa decisiva tenor l’alinea 1, è il recurs tuttina admissibel, sch’i sa tracta d’ina dumonda giuridica d’impurtanza fun- damentala.
Art. 86 Instanzas precedentas en general 1 Il recurs è admissibel cunter decisiuns:
a. dal Tribunal administrativ federal; b. dal Tribunal penal federal; c. da l’Autoritad independenta da recurs davart radio e televisiun; d. da las ultimas instanzas chantunalas, nun ch’il recurs al Tribunal administra-
tiv federal saja admissibel. 2 Sco instanzas precedentas directas dal Tribunal federal nomineschan ils chantuns dretgiras superiuras, nun ch’ina autra lescha federala prevesia che las decisiuns d’au- tras autoritads giudizialas sajan suttamessas al recurs tar il Tribunal federal.
73 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 28 da sett. 2012 davart l’assistenza administrativa fiscala, en vigur dapi il 1. da fav. 2013 (AS 2013 231; BBl 2011 6193).
Autoritads giudizialas federalas
30
173.110
3 Per decisiuns che han oravant tut in caracter politic pon ils chantuns nominar – empè d’ina dretgira – in’autra autoritad sco instanza precedenta directa dal Tribunal federal.
Art. 87 Instanzas precedentas en cas da recurs cunter decrets 1 Cunter decrets chantunals è admissibel il recurs direct, sch’i n’è betg pussaivel da prender in med legal chantunal cunter decrets. 2 Sch’il dretg chantunal prevesa in med legal cunter decrets, vegn applitgà l’artitgel 86.
Art. 88 Instanzas precedentas en chaussas dal dretg da votar 1 Recurs concernent il dretg da votar dals burgais sco er concernent elecziuns e votaziuns dal pievel èn admissibels:
a. en chaussas chantunalas cunter actas da las ultimas instanzas chantunalas; b. en chaussas federalas cunter disposiziuns da la Chanzlia federala e cunter
decisiuns da las regenzas chantunalas. 2 Ils chantuns prevesan in med legal cunter acts da las autoritads che pon violar ils dretgs politics dals votants en chaussas chantunalas. Questa obligaziun na s’extenda betg sin ils acts dal parlament e da la regenza.
Art. 89 Dretg da far recurs 1 Il dretg da far recurs en chaussas da dretg public ha, tgi che:
a. è sa participà a la procedura davant l’instanza precedenta u n’ha survegnì nagina pussaivladad da sa participar;
b. è pertutgà spezialmain da la decisiun u dal decret contestà; e c. ha in interess degn da protecziun che la decisiun u il decret vegnia annullà u
midà. 2 Il dretg da far recurs han plinavant:
a. la Chanzlia federala, ils departaments federals u, uschenavant ch’il dretg federal prevesa quai, ils servetschs ch’èn subordinads ad els, sche l’act contestà po violar la legislaziun federala en lur champ d’incumbensas;
b. l’organ cumpetent da l’Assamblea federala en il sectur da las relaziuns da lavur dal persunal federal;
c. vischnancas ed autras corporaziuns da dretg public, sch’ellas contestan la violaziun da garanzias che las vegnan concedidas da la Constituziun chan- tunala u da la Constituziun federala;
d. persunas, organisaziuns ed autoritads, a las qualas in’autra lescha federala conceda quest dretg.
3 Il dretg da far recurs en chaussas dal dretg da votar (art. 82 lit. c) ha ultra da quai mintga persuna che ha il dretg da votar en la chaussa respectiva.
Lescha davart il Tribunal federal
31
173.110
4. chapitel Procedura da recurs 1. secziun Decisiuns contestablas
Art. 90 Decisiuns finalas Il recurs è admissibel cunter decisiuns che termineschan la procedura.
Art. 91 Decisiuns parzialas Il recurs è admissibel cunter ina decisiun che:
a. tracta mo ina part da las pretensiuns, sche questas pretensiuns pon vegnir giuditgadas independentamain da las autras;
b. terminescha la procedura mo per ina part dals litisconsorts.
Art. 92 Decisiuns preliminaras ed intermediaras davart la cumpetenza e davart la recusaziun
1 Il recurs è admissibel cunter decisiuns preliminaras ed intermediaras che vegnan communitgadas separadamain e che concernan la cumpetenza e dumondas da recu- saziun. 2 Questas decisiuns na pon betg pli vegnir contestadas pli tard.
Art. 93 Autras decisiuns preliminaras ed intermediaras 1 Il recurs è admissibel cunter autras decisiuns preliminaras ed intermediaras che vegnan communitgadas separadamain:
a. sch’ellas pon chaschunar in dischavantatg irreparabel; u b. sche l’approvaziun dal recurs purtass immediatamain ina decisiun finala che
permettess d’evitar ina procedura da cumprova vasta e chara. 2 En il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas ed en il sectur da l’asil n’èn decisiuns preliminaras ed intermediaras betg contestablas.74 Resalvads restan recurs cunter decisiuns davart l’arrest d’extradiziun sco er davart la sequestraziun da valurs da facultad e d’objects da valur, sche las premissas da l’ali- nea 1 èn ademplidas. 3 Sch’il recurs tenor ils alineas 1 e 2 è inadmissibel u n’è betg vegnì inoltrà, pon las decisiuns preliminaras ed intermediaras respectivas vegnir contestadas cun in recurs cunter la decisiun finala, uschenavant ch’ellas influenzeschan il cuntegn da quella.
74 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dal 1. d’october 2010 davart la coordinaziun tranter la procedura d’asil e la procedura d’extradiziun, en vigur dapi il 1. d’avr. 2011 (AS 2011 925; BBl 2010 1467).
Autoritads giudizialas federalas
32
173.110
Art. 94 Snegaziun da dretg e retardada da dretg Cunter la snegaziun u la retardada nungiustifitgada d’ina decisiun contestabla poi vegnir fatg recurs.
2. secziun Motivs da recurs
Art. 95 Dretg svizzer Cun il recurs po vegnir contestada la violaziun:
a. da dretg federal; b. da dretg internaziunal; c. da dretgs constituziunals chantunals; d. da disposiziuns chantunalas davart il dretg da votar dals burgais e davart
elecziuns e votaziuns dal pievel; e. da dretg interchantunal.
Art. 96 Dretg ester Cun il recurs poi vegnir contestà che:
a. il dretg ester na saja betg vegnì applitgà sco quai ch’i vegn prescrit dal dretg privat internaziunal svizzer;
b. il dretg ester decisiv tenor il dretg privat internaziunal svizzer na saja betg vegnì applitgà correctamain, premess che la decisiun na pertutgia betg ina chaussa da dretg da facultad.
Art. 97 Constataziun incorrecta dals fatgs 1 La constataziun dals fatgs po mo vegnir contestada, sch’ella è evidentamain incor- recta u sa basa sin ina violaziun dal dretg en il senn da l’artitgel 95 e sche la rectifi- caziun da la mancanza po esser decisiva per il resultat da la procedura. 2 Sch’il recurs sa drizza cunter ina decisiun davart l’attribuziun u la refusa da presta- ziuns finanzialas da l’assicuranza militara u da l’assicuranza cunter accidents, po vegnir contestada mintga constataziun incorrecta u incumpletta dals fatgs giuridica- main relevants.75
Art. 98 Limitaziun dals motivs da recurs Cun il recurs cunter decisiuns davart mesiras preventivas po vegnir contestada mo la violaziun da dretgs constituziunals.
75 Versiun tenor la cifra IV 1 da la LF dals 16 da dec. 2005, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 2003; BBl 2005 3079).
Lescha davart il Tribunal federal
33
173.110
3. secziun Novs motivs ed arguments
Art. 99 1 Novs fatgs e meds da cumprova dastgan vegnir preschentads mo, sche la decisiun da l’instanza precedenta dat la chaschun da preschentar tals. 2 Novas pretensiuns èn inadmissiblas.
4. secziun Termin da recurs
Art. 100 Recurs cunter decisiuns 1 Il recurs cunter ina decisiun sto vegnir inoltrà al Tribunal federal entaifer 30 dis suenter la communicaziun da la decisiun cumpletta. 2 Il termin da recurs importa 10 dis:
a. en cas da decisiuns da las autoritads chantunalas da surveglianza en chaussas da scussiun e da concurs;
b.76 en cas da decisiuns en ils secturs da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas e da l’agid uffizial internaziunal en chaussas fiscalas;
c.77 en cas da decisiuns davart la restituziun d’in uffant tenor la Convenziun eu- ropeica dals 20 da matg 198078 davart la renconuschientscha e l’execuziun da decisiuns areguard il dretg da tgira dals uffants e davart il restabiliment dal dretg da tgira u tenor la Convenziun dals 25 d’october 198079 davart ils aspects civils dal rapiment internaziunal d’uffants;
d.80 en cas da decisiuns dal Tribunal federal da patentas davart la concessiun d’ina licenza tenor l’artitgel 40d da la Lescha da patentas dals 25 da zercla- dur 195481.
3 Il termin da recurs importa 5 dis: a. en cas da decisiuns da las autoritads chantunalas da surveglianza en chaussas
da scussiun e da concurs en il rom da la scussiun da cambialas; b. en cas da decisiuns da las regenzas chantunalas davart recurs cunter vota-
ziuns federalas. 4 En cas da decisiuns da las regenzas chantunalas davart recurs cunter las elecziuns dal Cussegl naziunal importa il termin da recurs 3 dis.
76 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 28 da sett. 2012 davart l’assistenza administrativa fiscala, en vigur dapi il 1. da fav. 2013 (AS 2013 231; BBl 2011 6193).
77 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 21 da zercl. 2013 (Tgira genituriala), en vigur dapi il 1. da fan. 2014 (AS 2014 357; BBl 2011 II 9077).
78 SR 0.211.230.01 79 SR 0.211.230.02 80 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 2009 davart il TFP, en vigur
dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2010 513, 2011 2241; BBl 2008 455). 81 SR 232.14
Autoritads giudizialas federalas
34
173.110
5 En cas da recurs pervia da conflicts da cumpetenza tranter dus chantuns cumenza il termin da recurs il pli tard, cur che tuts dus chantuns han prendì ina decisiun, cunter la quala è admissibel il recurs tar il Tribunal federal. 6 …82 7 Cunter la snegaziun u la retardada nungiustifitgada d’ina decisiun poi vegnir fatg recurs da tut temp.
Art. 101 Recurs cunter decrets Il recurs cunter in decret sto vegnir inoltrà al Tribunal federal entaifer 30 dis suenter la publicaziun da quest decret tenor il dretg chantunal.
5. secziun Ulteriuras disposiziuns da procedura
Art. 102 Correspundenza 1 Sche necessari consegna il Tribunal federal il recurs a l’instanza precedenta ed ad eventualas autras partidas e parts participadas u autoritads legitimadas da far recurs, fixond in termin per inoltrar ina posiziun. 2 L’instanza precedenta sto inoltrar las actas preliminaras entaifer quest termin. 3 In’ulteriura correspundenza na datti per regla betg.
Art. 103 Effect suspensiv 1 Il recurs n’ha per regla betg in effect suspensiv. 2 En il rom da las pretensiuns ha il recurs in effect suspensiv:
a. en chaussas civilas, sch’el sa drizza cunter ina sentenzia constitutiva; b. en chaussas penalas, sch’el sa drizza cunter ina decisiun che cuntegna in
chasti da detenziun nuncundiziunà u ina mesira che privescha da la libertad; l’effect suspensiv na s’extenda betg sin la decisiun davart pretensiuns civi- las;
c. en proceduras en il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaus- sas penalas, sch’el sa drizza cunter ina disposiziun finala u cunter mintga autra disposiziun che permetta da transmetter infurmaziuns dal sectur secret u da consegnar objects u valurs da facultad;
d.83 en proceduras en il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaus- sas fiscalas.
82 Abolì tras la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
83 Integrà tras la cifra II da la LF dals 21 da mars 2014, en vigur dapi il 1. d’avust 2014 (AS 2014 2309; BBl 2013 8369).
Lescha davart il Tribunal federal
35
173.110
3 D’uffizi u sin dumonda d’ina partida po il derschader d’instrucziun reglar autra- main l’effect suspensiv.
Art. 104 Autras mesiras preventivas D’uffizi u sin dumonda d’ina partida po il derschader d’instrucziun prender mesiras preventivas cun l’intent da mantegnair il stadi existent u da segirar ad interim inte- ress periclitads.
Art. 105 Fatgs decisivs 1 Il Tribunal federal basa sia sentenzia sin ils fatgs ch’èn vegnids constatads da l’in- stanza precedenta. 2 El po rectifitgar u cumplettar d’uffizi la constataziun dals fatgs da l’instanza pre- cedenta, sche quella è evidentamain incorrecta u sa basa sin ina violaziun dal dretg en il senn da l’artitgel 95. 3 Sch’il recurs sa drizza cunter ina decisiun davart l’attribuziun u la refusa da presta- ziuns finanzialas da l’assicuranza militara u da l’assicuranza cunter accidents, n’è il Tribunal federal betg lià vi da la constataziun dals fatgs da l’instanza precedenta.84
Art. 106 Applicaziun dal dretg 1 Il Tribunal federal applitgescha d’uffizi il dretg. 2 La violaziun da dretgs fundamentals e dal dretg chantunal ed interchantunal exami- nescha el mo, sche quai è vegnì contestà e motivà en il recurs.
Art. 107 Decisiun 1 Il Tribunal federal na dastga betg ir pli lunsch che las pretensiuns da las partidas. 2 Sch’il Tribunal federal approvescha il recurs, decida el sez en chaussa u returna la chaussa a l’instanza precedenta, per che quella prendia ina nova decisiun. El po er returnar la chaussa a l’autoritad che ha decidì sco emprima instanza. 3 Sch’il Tribunal federal è da l’avis ch’in recurs en il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas u da l’agid uffizial internaziunal en chaussas fiscalas saja inadmissibel, prenda el la decisiun da betg entrar en chaussa entaifer 15 dis dapi la conclusiun d’ina eventuala correspundenza. En il sectur da l’assistenza giudiziala internaziunala en chaussas penalas n’è el betg lià vi da quest termin, sche la procedura d’extradiziun pertutga in requirent d’asil, ma sch’i n’è betg anc avant maun ina decisiun finala legalmain valaivla cunter sia dumonda d’asil.85
84 Versiun tenor la cifra IV 1 da la LF dals 16 da dec. 2005, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 2003; BBl 2005 3079).
85 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 28 da sett. 2012 davart l’assistenza administrativa fiscala, en vigur dapi il 1. da fav. 2013 (AS 2013 231; BBl 2011 6193).
Autoritads giudizialas federalas
36
173.110
4 Davart recurs cunter decisiuns dal Tribunal federal da patentas davart la concessiun d’ina licenza tenor l’artitgel 40d da la Lescha da patentas dals 25 da zercladur 195486 decida il Tribunal federal entaifer 1 mais suenter l’inoltraziun dal recurs.87
6. secziun Procedura simplifitgada
Art. 108 Derschader singul 1 En la procedura simplifitgada prenda il president da la partiziun la decisiun da betg entrar:
a. en recurs ch’èn evidentamain inadmissibels; b. en recurs che na cuntegnan evidentamain betg ina motivaziun suffizienta
(art. 42 al. 2); c. en recurs querulatorics u giuridicamain abusivs.
2 El po surdar questa incumbensa ad in auter derschader. 3 La motivaziun da la decisiun sa restrenscha ad ina curta indicaziun dal motiv da l’inadmissibladad.
Art. 109 Gremi da trais derschaders 1 En gremis da trais derschaders prendan las partiziuns la decisiun da betg entrar en recurs che na cuntegnan betg ina dumonda giuridica d’impurtanza fundamentala u che na tractan betg in cas spezialmain impurtant, sch’il recurs è admissibel mo sut questas cundiziuns (art. 74 ed 83–85). L’artitgel 58 alinea 1 litera b n’è betg appli- tgabel. 2 Medemamain en gremis da trais derschaders decidan ellas unanimamain davart:
a. la refusa da recurs evidentamain nunmotivads; b. l’approvaziun da recurs evidentamain motivads, en spezial, sche l’act conte-
stà divergescha da la giurisdicziun dal Tribunal federal e sch’i na dat nagin motiv da verifitgar quella.
3 La decisiun vegn motivada en moda summarica. Ella po renviar dal tuttafatg u per part a la decisiun contestada.
86 SR 232.14 87 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 2009 davart il TPF, en vigur
dapi il 1. da schan. 2012 (AS 2010 513, 2011 2241; BBl 2008 455).
Lescha davart il Tribunal federal
37
173.110
7. secziun Procedura chantunala
Art. 110 Giudicament tras in’autoritad giudiziala Sch’ils chantuns ston nominar ina dretgira sco ultima instanza chantunala tenor que- sta lescha, garanteschan els che questa dretgira sezza u in’autra autoritad giudiziala d’ina instanza precedenta examineschia libramain ils fatgs ed applitgeschia d’uffizi il dretg decisiv.
Art. 111 Unitad da la procedura 1 Tgi che ha il dretg da far recurs tar il Tribunal federal, sto pudair sa participar sco partida a las proceduras davant tut las instanzas precedentas chantunalas. 2 Las autoritads federalas che han il dretg da far recurs tar il Tribunal federal pon prender ils meds legals dal dretg chantunal e – sch’ellas dumondan quai – sa partici- par a las proceduras davant mintga instanza chantunala. 3 L’instanza precedenta directa dal Tribunal federal sto pudair examinar almain las contestaziuns tenor ils artitgels 95–98. …88
Art. 112 Communicaziun da las decisiuns 1 Las decisiuns ch’èn suttamessas al recurs tar il Tribunal federal ston vegnir com- munitgadas a las partidas en scrit. Ellas ston cuntegnair:
a. las pretensiuns, la motivaziun, las cumprovas agiuntadas e las decleranzas da process da las partidas, nun che quellas resultian da las actas;
b. ils motivs decisivs da natira effectiva e giuridica, en spezial l’indicaziun da las disposiziuns legalas applitgadas;
c. il dispositiv; d. ina indicaziun dals meds legals e l’indicaziun da la valur en dispita, sche
questa lescha prevesa ina valur minimala da la chaussa en dispita. 2 Sch’il dretg chantunal prevesa quai, po l’autoritad communitgar sia decisiun senza motivaziun. En quest cas pon las partidas pretender entaifer 30 dis che la decisiun cumpletta vegnia communitgada. La decisiun n’è betg exequibla, avant che quest termin è scadì senza che la decisiun cumpletta saja vegnida pretendida, ubain avant che la decisiun cumpletta è vegnida communitgada. 3 Sch’ina decisiun na satisfa betg a las pretensiuns da l’alinea 1, po il Tribunal fede- ral la returnar a la l’autoritad chantunala per la laschar curreger ubain l’annullar. 4 Per ils secturs, en ils quals las autoritads federalas han il dretg da far recurs, fixe- scha il Cussegl federal, tge decisiuns che las autoritads chantunalas las ston commu- nitgar.
88 Abolì la segunda frasa tras la cifra II 2 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura civila dals 19 da dec. 2008, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1739; BBl 2006 7221).
Autoritads giudizialas federalas
38
173.110
5. chapitel Recurs constituziunal subsidiar
Art. 113 Princip Il Tribunal federal giuditgescha recurs constituziunals cunter decisiuns da las ul- timas instanzas chantunalas, uschenavant ch’in recurs tenor ils artitgels 72–89 è inadmissibel.
Art. 114 Instanzas precedentas Las prescripziuns dal terz chapitel davart las instanzas precedentas chantunalas (art. 75 resp. 86) valan tenor il senn.
Art. 115 Dretg da far recurs Il dretg da far recurs constituziunal ha, tgi che:
a. è sa participà a la procedura davant l’instanza precedenta u n’ha survegnì nagina pussaivladad da sa participar; e
b. ha in interess giuridicamain protegì che la decisiun contestada vegnia annul- lada u midada.
Art. 116 Motivs da recurs Cun il recurs constituziunal po vegnir contestada la violaziun da dretgs constituziu- nals.
Art. 117 Procedura da recurs Per la procedura dal recurs constituziunal valan ils artitgels 90–94, 99, 100, 102, 103 alineas 1 e 3, 104, 106 alinea 2 sco er 107–112 tenor il senn.
Art. 118 Fatgs decisivs 1 Il Tribunal federal basa sia sentenzia sin ils fatgs ch’èn vegnids constatads da l’in- stanza precedenta. 2 El po rectifitgar u cumplettar d’uffizi la constataziun dals fatgs da l’instanza prece- denta, sche quella sa basa sin ina violaziun dal dretg en il senn da l’artitgel 116.
Art. 119 Recurs ordinari simultan 1 Sch’ina partida fa tant in recurs ordinari sco er in recurs constituziunal cunter ina decisiun, sto ella inoltrar tuts dus meds legals en la medema scrittira giuridica. 2 Il Tribunal federal tracta tuts dus recurs en la medema procedura. 3 El examinescha las contestaziuns formuladas tenor las prescripziuns davart il gener da recurs correspundent.
Lescha davart il Tribunal federal
39
173.110
5a. chapitel89 Revisiun da decisiuns da las chombras penalas dal Tribunal penal federal
Art. 119a 1 Il Tribunal federal giuditgescha las revisiuns cunter decisiuns da las chombras penalas dal Tribunal penal federal. 2 La procedura da revisiun sa drizza tenor il CPP90; l’artitgel 413 alinea 2 litera b CPP n’è betg applitgabel.
6. chapitel Plant
Art. 120 1 Sin basa d’in plant giuditgescha il Tribunal federal sco unica instanza:
a. conflicts da cumpetenza tranter las autoritads federalas e las autoritads chan- tunalas;
b. dispitas da dretg civil e da dretg public tranter la Confederaziun ed ils chan- tuns u tranter ils chantuns;
c.91 pretensiuns d’indemnisaziun e da bunificaziun che resultan da l’activitad uffiziala da persunas en il senn da l’artitgel 1 alinea 1 literas a–cbis da la Lescha da responsabladad dals 14 da mars 195892.
2 Il plant è inadmissibel, sch’ina autra lescha federala autorisescha in’autoritad da decretar ina disposiziun davart talas dispitas. Cunter la disposiziun è admissibel il recurs tar il Tribunal federal sco ultima instanza. 3 La procedura da plant sa drizza tenor la PC93.
7. chapitel Revisiun, interpretaziun e rectificaziun 1. secziun Revisiun
Art. 121 Violaziun da prescripziuns da procedura La revisiun d’ina decisiun dal Tribunal federal po vegnir pretendida, sche:
89 Integrà tras la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010 davart l’organisaziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
90 SR 312.0 91 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta tar la LF dals 19 da mars 2010 davart l’organisa-
ziun da las autoritads penalas, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 3267; BBl 2008 8125).
92 SR 170.32 93 SR 273
Autoritads giudizialas federalas
40
173.110
a. las prescripziuns davart la cumposiziun dal Tribunal u davart la recusaziun èn vegnidas violadas;
b. il Tribunal ha concedì ad ina partida dapli u – senza che la lescha permettia quai – insatge auter che quai ch’ella sezza ha pretendì u damain che quai che la cuntrapartida ha renconuschì;
c. singulas propostas n’èn betg vegnidas giuditgadas; d. il Tribunal n’ha per svista betg resguardà fatgs relevants che resultan da las
actas.
Art. 122 Violaziun da la Convenziun europeica dals dretgs umans La revisiun pervia d’ina violaziun da la Convenziun dals 4 da november 195094 per la protecziun dals dretgs umans e da las libertads fundamentalas (CEDU) po vegnir pretendida, sche:
a. il Tribunal europeic dals dretgs umans ha constatà en ina sentenzia definitiva che la CEDU u ses protocols sajan vegnids violads;
b. ina indemnisaziun n’è betg adattada per cumpensar las consequenzas da la violaziun; e
c. la revisiun è necessaria per eliminar la violaziun.
Art. 123 Auters motivs 1 La revisiun po vegnir pretendida, sch’ina procedura penala ha mussà che la deci- siun era vegnida influenzada tras in crim u tras in delict a disfavur da la partida; ina condemnaziun tras la dretgira penala n’è betg necessaria. Sche la procedura penala n’è betg pussaivla, po la cumprova vegnir furnida en autra moda. 2 Plinavant po la revisiun vegnir dumandada:
a. en chaussas civilas ed en chaussas da dretg public, sche la partida petenta scuvra posteriuramain fatgs relevants u chatta meds da cumprova decisivs ch’ella n’ha betg pudì preschentar en la procedura precedenta; exclus èn fatgs e meds da cumprova ch’èn resultads pir suenter la decisiun;
b.95 en chaussas penalas, sche las premissas da l’artitgel 410 alinea 1 literas a e b ed alinea 2 CPP96 èn ademplidas.
Art. 124 Termin 1 La dumonda da revisiun sto vegnir inoltrada al Tribunal federal:
a. pervia d’ina violaziun da las prescripziuns da recusaziun: entaifer 30 dis suenter la scuverta dal motiv da recusaziun;
94 SR 0.101 95 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura penala
dals 5 d’october 2007, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1881; BBl 2006 1085). 96 SR 312.0
Lescha davart il Tribunal federal
41
173.110
b. pervia d’ina violaziun d’autras prescripziuns da procedura: entaifer 30 dis suenter la communicaziun da la decisiun cumpletta;
c. pervia d’ina violaziun da la CEDU97: entaifer 90 dis, suenter che la sentenzia dal Tribunal europeic dals dretgs umans tenor l’artitgel 44 CEDU è daventada definitiva;
d. per auters motivs: entaifer 90 dis suenter lur scuverta, il pli baud dentant suenter la communicaziun da la decisiun cumpletta u suenter la terminaziun da la procedura penala.
2 Suenter la scadenza da 10 onns dapi che la decisiun è vegnida prendida, na po la revisiun betg pli vegnir pretendida, danor:
a. en chaussas penalas per ils motivs tenor l’artitgel 123 alineas 1 e 2 litera b; b. en ils ulteriurs cas per il motiv tenor l’artitgel 123 alinea 1.
Art. 125 Peremziun La revisiun d’ina decisiun che conferma la decisiun da l’instanza precedenta, na po betg vegnir pretendida per in motiv ch’è gia vegnì scuvrì avant la pronunzia da la decisiun dal Tribunal federal e che avess pudì vegnir fatg valair tar l’instanza pre- cedenta a maun d’ina dumonda da revisiun.
Art. 126 Mesiras preventivas Suenter l’entrada da la dumonda da revisiun po il derschader d’instrucziun – d’uffizi u sin dumonda d’ina partida – suspender l’execuziun da la decisiun contestada u prender autras mesiras preventivas.
Art. 127 Correspundenza Sch’il Tribunal federal n’è betg da l’avis che la dumonda da revisiun saja inadmis- sibla u nunmotivada, consegna el questa dumonda a l’instanza precedenta ed ad eventualas autras partidas e parts participadas u autoritads legitimadas da far recurs; a medem temp fixescha el in termin per inoltrar ina posiziun.
Art. 128 Decisiun 1 Sch’il Tribunal federal lascha valair il motiv da revisiun, annullescha el la decisiun anteriura e decida da nov. 2 Sch’il Tribunal federal annullescha ina decisiun da refusaziun, fixescha el a me- dem temp tge effect che questa annullaziun ha per ina nova decisiun da l’instanza precedenta, sche quella ha prendì ina tala en il fratemp. 3 Sch’il Tribunal federal prenda ina nova decisiun en ina chaussa penala, è applitga- bel l’artitgel 415 CPP98 tenor il senn.99
97 SR 0.101 98 SR 312.0
Autoritads giudizialas federalas
42
173.110
2. secziun Interpretaziun e rectificaziun
Art. 129 1 Sch’il dispositiv d’ina decisiun dal Tribunal federal n’è betg cler, incumplet u am- big, sche sias disposiziuns stattan en cuntradicziun ina cun l’autra u cun la motiva- ziun u sch’el cuntegna sbagls da redacziun u da calculaziun, interpretescha u rectifi- tgescha il Tribunal federal la decisiun sin dumonda en scrit d’ina partida u d’uffizi. 2 L’interpretaziun d’ina decisiun da refusaziun è mo admissibla, uschè ditg che l’in- stanza precedenta n’ha betg prendì la nova decisiun. 3 Ils artitgels 126 e 127 èn applitgabels tenor il senn.
8. chapitel Disposiziuns finalas
Art. 130100 Disposiziuns executivas chantunalas 1 Fin a l’entrada en vigur d’in cudesch da procedura penala svizzer decreteschan ils chantuns disposiziuns executivas davart la cumpetenza, l’organisaziun e la procedu- ra da las instanzas precedentas en chaussas penalas en il senn dals artitgels 80 alinea 2 e 111 alinea 3, inclusiv las disposiziuns ch’èn necessarias per garantir la via giudi- ziala tenor l’artitgel 29a da la Constituziun federala. Sch’in cudesch da procedura penala svizzer n’è betg anc entrà en vigur 6 onns suenter l’entrada en vigur da questa lescha, fixescha il Cussegl federal – suenter avair tadlà ils chantuns – il termin per decretar las disposiziuns executivas. 2 Fin a l’entrada en vigur d’in cudesch da procedura civila svizzer decreteschan ils chantuns disposiziuns executivas davart la cumpetenza, l’organisaziun e la procedu- ra da las instanzas precedentas en chaussas civilas en il senn dals artitgels 75 alinea 2 e 111 alinea 3, inclusiv las disposiziuns ch’èn necessarias per garantir la via giudi- ziala tenor l’artitgel 29a da la Constituziun federala. Sch’in cudesch da procedura civila svizzer n’è betg anc entrà en vigur 6 onns suenter l’entrada en vigur da questa lescha, fixescha il Cussegl federal – suenter avair tadlà ils chantuns – il termin per decretar las disposiziuns executivas. 3 Entaifer 2 onns suenter l’entrada en vigur da questa lescha decreteschan ils chan- tuns disposiziuns executivas davart la cumpetenza, l’organisaziun e la procedura da las instanzas precedentas en il senn dals artitgels 86 alineas 2 e 3 ed 88 alinea 2, in- clusiv las disposiziuns ch’èn necessarias per garantir la via giudiziala tenor l’artitgel 29a da la Constituziun federala.
99 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta 1 tar il Cudesch da procedura penala dals 5 d’october 2007, en vigur dapi il 1. da schan. 2011 (AS 2010 1881; BBl 2006 1085).
100 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da zercl. 2006 davart la rectificaziun e l’actualisaziun da la revisiun totala da l’organisaziun giudiziala federala, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 4213; BBl 2006 3067).
Lescha davart il Tribunal federal
43
173.110
4 Fin a l’entrada en vigur da la legislaziun executiva pon ils chantuns decretar las disposiziuns executivas en furma da decrets che na suttastattan betg al referendum, sche quai è necessari per observar ils termins tenor ils alineas 1–3.
Art. 131 Aboliziun e midada dal dretg vertent 1 La Lescha federala dals 16 da december 1943101 davart l’organisaziun giudiziala vegn abolida. 2 La midada dal dretg vertent vegn reglada en l’agiunta. 3 L’Assamblea federala po adattar tras in’ordinaziun disposiziuns en leschas federa- las che cuntrafan a questa lescha, ma che n’èn betg vegnidas midadas formalmain.
Art. 132 Disposiziuns transitoricas 1 Questa lescha è applitgabla per las proceduras ch’èn vegnidas introducidas davant il Tribunal federal suenter sia entrada en vigur; per proceduras da recurs è ella dentant mo applitgabla, sch’er la decisiun contestada è vegnida prendida suenter l’entrada en vigur da questa lescha. 2 …102 3 La perioda d’uffizi dals derschaders federals ordinaris ed accessorics ch’èn vegnids elegids sin basa da la Lescha federala dals 16 da december 1943103 davart l’organisaziun giudiziala u dal Conclus federal dals 23 da mars 1984104 davart l’augment dal dumber da derschaders accessorics dal Tribunal federal u che vegnan elegids ils onns 2007 e 2008, finescha ils 31 da december 2008.105 4 La limitaziun dal dumber da derschaders federals accessorics tenor l’artitgel 1 alinea 4 vala pir a partir da l’onn 2009.106
101 [BS 3 531; AS 1948 485 art. 86, 1955 871 art. 118, 1959 902, 1969 737 art. 80 lit. b 767, 1977 237 cifra II 3 862 art. 52 cifra 2 1323 cifra III, 1978 688 art. 88 cifra 3 1450, 1979 42, 1980 31 cifra IV 1718 art. 52 cifra 2 1819 art. 12 al. 1, 1982 1676 agiunta cifra 13, 1983 1886 art. 36 cifra 1, 1986 926 art. 59 cifra 1, 1987 226 cifra II 1 1665 cifra II, 1988 1776 agiunta cifra II 1, 1989 504 art. 33 lit. a, 1990 938 cifra III al. 5, 1992 288, 1993 274 art. 75 cifra 1 1945 agiunta cifra 1, 1995 1227 agiunta cifra 3 4093 agiunta cifra 4, 1996 508 art. 36 750 art. 17 1445 agiunta cifra 2 1498 agiunta cifra 2, 1997 1155 agiunta cifra 6 2465 agiunta cifra 5, 1998 2847 agiunta cifra 3 3033 agiunta cifra 2, 1999 1118 agiunta cifra 1 3071 cifra I 2, 2000 273 agiunta cifra 6 416 cifra I 2 505 cifra I 1 2355 agiunta cifra 1 2719, 2001 114 cifra I 4 894 art. 40 cifra 3 1029 art. 11 al. 2, 2002 863 art. 35 1904 art. 36 cifra 1 2767 cifra II 3988 agiunta cifra 1, 2003 2133 agiunta cifra 7 3543 agiunta cifra II 4 lit. a 4557 agiunta cifra II 1, 2004 1985 agiunta cifra II 1 4719 agiunta cifra II 1, 2005 5685 agiunta cifra 7]
102 Abolì tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 26 da sett. 2014, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 3205; BBl 2013 7185).
103 [BS 3 531] 104 [AS 1984 748, 1992 339, 1993 879 agiunta 3 cifra 3] 105 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da zercl. 2006 davart la rectificaziun e
l’actualisaziun da la revisiun totala da l’organisaziun giudiziala federala, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 4213; BBl 2006 3067).
106 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da zercl. 2006 davart la rectificaziun e l’actualisaziun da la revisiun totala da l’organisaziun giudiziala federala, en vigur dapi il 1. da schan. 2007 (AS 2006 4213; BBl 2006 3067).
Autoritads giudizialas federalas
44
173.110
Art. 132a107 Disposiziun transitorica tar la midada dals 20 da zercladur 2014 La procedura da recurs cunter decisiuns ch’èn vegnidas pronunziadas avant l’entrada en vigur da la midada dals 20 da zercladur 2014 da questa lescha, sa drizza tenor il dretg vertent.
Art. 133 Referendum ed entrada en vigur 1 Questa lescha è suttamessa al referendum facultativ. 2 Il Cussegl federal fixescha l’entrada en vigur.
Data da l’entrada en vigur: 1. da schaner 2007108
107 Integrà tras la cifra I 1 da la LF dals 20 da zercl. 2014 davart la dispensaziun da la taglia, en vigur dapi il 1. da schan. 2016 (AS 2015 9; BBl 2013 8435).
108 Art. 1 lit. a da l’Ordinaziun dal 1. da mars 2006 (AS 2006 1069).
Lescha davart il Tribunal federal
45
173.110
Agiunta (art. 131 al. 2)
Midada dal dretg vertent
Las leschas federalas qua sutvart vegnan midadas sco suonda: …109
109 Las midadas pon vegnir consultadas en la AS 2006 1205.
Autoritads giudizialas federalas
46
173.110