AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ QANUNU
Bu Qanun haqsız rəqabətin qarşısının alınmasının və aradan qaldırılmasının təşkilatihüquqi əsaslarını müəyyən edir, sahibkarlıq fəaliyyətinin ədalətli üsullarla aparılmasına hüquqi zəmin yaradır, bazar subyektlərinin haqsız rəqabət metodlarından istifadəyə görə məsuliyyətini nəzərdə tutur.
Qanun Azərbaycan Respublikasının ərazisində fəaliyyət göstərən bütün bazar subyektlərinə şamil edilir.
Ifəsil
Madd ə 1. Əsas anlayışlar
Bu Qanunun məqsədləri üçün aşağıdakı əsas anlayışlardan istifadə olunur:
rəqabət — bazar subyektləri arasında sahibkarlıq fəaliyyətinin ən əlverişli şərtləri uğrunda mübarizənin elə formasıdır ki, bu zaman onların müstəqil fəaliyyəti hər birinin bazarda əmtəə (məhsul, iş, xidmət) dövriyyəsinin ümumi vəziyyətinə təsir etmək imkanını əsaslı surətdə məhdudlaşdırır və istehlakçıya lazım olan əmtəələrin istehsalını stimullaşdırır;
haqsız rəqabət — bazar subyektinin sahibkarlıq fəaliyyətində mövcud qanunvericiliyə zidd və ədalətsiz üsullarla üstünlük əldə etməyə yönəlmiş, bununla da digər bazar subyektlərinə (rəqiblərinə)zərər vura bilən, yaxud onların işgüzarlıq nüfuzuna xələl yetirə bilənhərəkətləri;
qanunsuz ödənişlər —rəqabət mübarizəsində əsassız (haqsız) üstünlüklər əldə etmək məqsədi ilə dövlət orqanlarının vəzifəli şəxslərini, siyasi partiyalarda rəhbərvəzifə tutan şəxsləri, kütləvi informasiya vasitələri işçilərini, bazar subyektlərinin rəhbərliyini və əməkdaşlarını öz tərəfinə çəkmək üçün nəzərdə tutulan maddi və ya qeyri‐maddi xarakterli ödənişlər;
rəqib — müəyyən bir əmtəənin (qarşılıqlı əvəz oluna bilən əmtəələrin) bazarına əmtəə çıxara bilən bazar subyektidir.
Bu Qanunda istifadə olunan digər anlayışlar “Antiinhisar fəaliyyəti haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununda müəyyən edildiyi kimi tətbiq edilir.
Haqsız rəqabət haqqında qanunvericiliyin icrasına Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanı və qanunvericilikdə nəzərdə tutulan digər orqanlar öz səlahiyyətləri çərçivəsində nəzarət edirlər.
II f ə sil
HAQSIZ RƏQABƏT
Sahibkarlıq fəaliyyətində haqsız rəqabətin formalarına aşağıdakılar aid edilir:
rəqibin təsərrüfat fəaliyyətinin təqlidi;
rəqibin təsərrüfat fəaliyyətinin nüfuzdan salınması;
rəqibin təsərrüfat fəaliyyətinə müdaxilə; haqsız sahibkarlıq fəaliyyəti;
haqsız işgüzarlıq davranışı;
istehlakçıların çaşdırılması.
Rəqibin təsərrüfat fəaliyyətini təqlid edənaşağıdakı hərəkətlərə yol verilmir:
rəqibin əmtəəsinin, həmçinin onun əmtəə formasının, qablaşdırılmasının və xarici tərtibatının, əmtəənin texniki xassələrindən irəli gələn xarici görünüşü istisna olmaqla, özbaşına təqlid edilməsi;
digərtəsərrüfat subyektinin patent‐lisenziya hüququnu pozmaq yolu ilə onun məhsulunun birbaşatəkrarlanması;
eyni adlı subyekt tərəfindən öz adını hər hansı fərqləndirici nişanla firma adı kimi istifadə etməsi halları istisna olmaqla, digər bazar subyektinin əmtəə nişanının, coğrafi göstəricilərinin, firma adının, əmtəə markasının, həmçinin adının qanunsuz istifadə edilməsi. 1
Rəqibin təsərrüfat fəaliyyətini nüfuzdan salmağagətirib çıxaran aşağıdakı hərəkətlərə yol verilmir: digər bazar subyektlərinin işgüzar nüfuzu və maliyyə vəziyyəti haqqında yalan və təhrif olunmuş məlumatların yayılması; rəqibin elmi‐texniki və istehsal imkanları haqqında məlumatların təhrif olunmuş şəkildə açıqlanması.
Rəqibin təsərrüfat fəaliyyətinə müdaxilə məqsədi güdənaşağıdakı hərəkətlərə yol verilmir: rəqibin işgüzar münasibətlərinin qanunsuz vasitələrlə qəsdən pozulması, kəsilməsi və dayandırılması; rəqibin işçilərini öz xidməti vəzifələrini yerinə yetirməməyə sövq etməkməqsədilə onlara qanunsuz vasitələrlə təsir göstərilməsi.
Sahibkarlıq fəaliyyəti sahəsində aşağıdakı hərəkətlərə yol verilmir: bazar subyektinin elmi‐texniki, istehsal və ya ticarətfəaliyyətinə dair məlumatların, o cümlədən kommersiya sirrinin qanunsuz əldə edilməsi, istifadə olunması və yayılması; rəqibin üzərində əsassız üstünlük qazanmaq məqsədilə onun təsərrüfat qərarlarının qəbul edilməsinə və icrasına qanunsuz vasitələrlə təsir göstərilməsi;
əmtəələrin məcburi əlavə çeşidlə satışı;
müqavilələrdə əsassız birtərəfli üstünlüklərin nəzərdə tutulması;
qiymətlərinin artırılması nəzərdə tutulduğu günədək, yaxud qiymətlərin artmasına şərait yaratmaq məqsədilə əmtəələrin təsərrüfat dövriyyəsindən çıxarılması və ya dövriyyəyə buraxılmaması.
İşgüzarlıq davranışı sahəsində aşağıdakı hərəkətlərə yol verilmir:
müəyyən vaxt ərzində rəqabətdənvə ya onun müəyyən formasından əlçəkmək haqqında tərəf müqabili ilə (kontragentlə) bağlanmış və bazar subyektlərinin təsərrüfat fəaliyyətinə ciddi məhdudiyyətlər yaratmayan sazişin pozulması;
rəqibin işgüzarlıq əlaqələrini pozmaq məqsədilə digər bazar subyektlərinə əsassız çağırışlar
(müraciətlər) edilməsi və belə əlaqələrin yaradılmasına maneçilik törədilməsi.
Bazar subyektlərinin istehlakçıları çaşdırmağa yönəldilmiş aşağıdakı hərəkətlərinə yol verilmir:
əmtəənin mənşəyi, hazırlanması üsulu, istifadə üçün yararlılığı, keyfiyyəti və başqa xassələri, sahibkarın şəxsiyyəti və ya onun təsərrüfat fəaliyyətinin xüsusiyyəti barədə istehlakçını çaşdıra bilənhər hansı məlumatlardan istifadə edilməsi;
əmtəənin alınması, yaxud sövdələşmə zamanı istehlakçının seçmə sərbəstliyinə təsir göstərən qanunsuz reklam üsullarından istifadə olunması; əmtəənin istehlakçını çaşdıra bilən yanlış müqayisə edilməsi və onun reklam və ya informasiya materialı kimi açıqlanması; əmtəənin istehlak və digər vacib xassələri barədə istehlakçını çaşdırmaq məqsədilə uyğun olmayan fərqləndirici nişanla və ya marka ilə təchiz edilməsi; əmtəənin öz təyinatına və ya ona qoyulan tələblərə uyğun olmadığının gizlədilməsi.
Rəqabətdə birtərəfli üstünlük qazanmaq məqsədilə,həmçinin aşağıdakı hərəkətlərə görə qanunsuz ödənişlərə yol verilmir:
bu və ya digərtəsərrüfat subyektinə süni surətdə əlverişli mühit yaradılmasına, o cümlədən əlverişli sazişlərin, kreditlərin, subsidiyaların verilməsi, güzəştli gömrük rüsumunun və vergi rejiminin müəyyən edilməsi;
müəyyən sifarişlər əldə olunmasında fərdi güzəştlər edilməsi və ya onların verilməsinin ümumi şəraitinin süni surətdə yaxşılaşdırılması; rəqiblə müqayisədə müqavilənin bağlanmasının süni surətdə sürətləndirilməsi.
III f ə sil
QANUNUN POZULMASINA GÖRƏ MƏSULİYYƏT
1. Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanı bu Qanunun pozulmasına görə:
müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarına, bazar subyektlərinə və onların vəzifəli şəxslərinə qanun pozuntusunun dayandırılması və onun nəticələrinin aradan qaldırılması ilə bağlı icrası məcburi olan göstərişlər verə bilər;
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qayda və əsaslarla maliyyə sanksiyaları tətbiq edə bilər; 2 haqsız rəqabətnəticəsində əldə olunmuş mənfəətin büdcəyə ödənilməsi və vurulmuş
3
zərərin ödənilməsi ilə bağlı məhkəməyə iddia ilə müraciət edə bilər; bu Qanunun pozulması ilə bağlı cinayət əlamətləri olduqda materialları cinayətişi qaldırılması məsələsinin həlli məqsədilə prokurorluğa göndərə bilər.
2. Bu Qanunun pozulmasına görə müvafiq icra hakimiyyəti orqanları, bazar subyektləri və onların vəzifəli şəxsləri:
qanun pozuntusunu dayandırmaq və onun nəticələrini aradan qaldırmaq haqqında Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanının icrası məcburi olan göstərişlərini yerinə yetirməyə;
qanunsuz əldə olunan mənfəəti qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qaydada büdcəyə ödəməyə;
vurulmuş zərəri ödəməyə;
tətbiq edilmiş maliyyə sanksiyaları ödəməyə borcludurlar. 4
1. Bu Qanunun tələblərinin pozulmasına görə bazar subyektlərinə aşağıdakı maliyyə sanksiyaları tətbiq edilir:
bu Qanunun 4‐cü maddəsində qadağan olunmuş hərəkətlərə yol verdikdə — bazar subyektlərinə qanunsuz əldə olunmuş gəlirin bir misli həcmində, bundan sonrakı il ərzində bu hərəkətə təkrar yol verdikdə — iki misli həcmində maliyyə sanksiyaları;
bu Qanunun 5, 6, 7, 8, 9‐cu maddələrində qadağan olunmuş hərəkətlərə yol verdikdə — haqsız rəqabətfəaliyyəti göstərilən dövrdə bazar subyektinin əldə etdiyi ümumi gəlirin 10 faizinədək, bundan sonrakı il ərzində bu hərəkətə təkrar yol verdikdə 20 faizinədək maliyyə sanksiyası;
Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanının icrası məcburi olan göstərişlərini yerinə yetirməməyə və ya vaxtında icra etməməyə görə bazar subyektlərinə son üç ayda əldə edilmiş gəlirin 10 faizinədək maliyyə sanksiyaları;
Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanına qəsdən düzgün olmayan məlumat verdikdə və ya lazımi məlumatı vermədikdə bazar subyektlərinə son üç ayda əldə edilmiş gəlirin 5 faizinə qədər maliyyə sanksiyaları.
2 (Çıxarılıb) 6
3. Maliyyə sanksiyaları bazar subyektləri və vəzifəli şəxslərtərəfindən 30 gün ərzində qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada dövlət büdcəsinə ödənilməlidir. 7
Haqsız rəqabətfəaliyyəti nəticəsində təsərrüfat subyektlərinin qanunsuz əldə etdiyi mənfəət məhkəmənin qərarı ilə dövlət büdcəsinə alınır. 8 Haqsız rəqabətfəaliyyəti nəticəsində vurulmuş zərərin ödənilməsi Azərbaycan Respublikasının mülki qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada həll edilir.
Bu Qanunun pozulmasına görə təqsirli şəxslər Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş qaydada inzibati və cinayətməsuliyyəti daşıyırlar.
Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti orqanının göstərişlərindənvə qərarlarından Azərbaycan Respublikası qanunvericiliyində nəzərdə tutulmuş qaydada şikayət verilə bilər.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər ƏLİYEV.
Bakı şəhəri, 2 iyun 1995‐ci il.
№ 1049.
İSTİFADƏ OLUNMUŞ MƏNBƏ SƏNƏDLƏRİNİNSİYAHISI
1 12 oktyabr 2001‐ci il tarixli 193‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001‐ci il, № 11, maddə 686) ilə 4‐cü maddəsinin dördüncü abzasında ʺxidmət nişanınıʺ sözləri ʺcoğrafi göstəricilərininʺ sözləri ilə əvəz edilmişdir.
2 30 dekabr 2003‐cü il tarixli 568‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004‐cü il, № 2, maddə 57) ilə 11‐ci maddənin 1‐ci hissəsinin üçüncü abzasından ʺvə cərimələrʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş qayda və əsaslarla maliyyə sanksiyaları və cərimələrtətbiq edə bilər;
3 5 oktyabr 2001‐ci il tarixli 190‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001‐ci il, № 11, maddə 683) ilə 11‐ci maddəsinin 1‐ci bəndinin dördüncü abzasından ʺvə ya arbitraj məhkəməsinəʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
haqsız rəqabətnəticəsində əldə olunmuş mənfəətin büdcəyə ödənilməsi və vurulmuş zərərin ödənilməsi ilə bağlı məhkəməyə və ya arbitraj məhkəməsinə iddia ilə müraciət edə bilər;
4 30 dekabr 2003‐cü il tarixli 568‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004‐cü il, № 2, maddə 57) ilə 11‐ci maddənin 2‐ci hissəsinin beşinci abzasından ʺvə cərimələriʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
tətbiq edilmiş maliyyə sanksiyaları və cərimələri ödəməyə borcludurlar.
5 30 dekabr 2003‐cü il tarixli 568‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004‐cü il, № 2, maddə 57) ilə 12‐ci maddədə maddənin adından ʺvə cərimələrʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
6 30 dekabr 2003‐cü il tarixli 568‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004‐cü il, № 2, maddə 57) 12‐ci maddənin 2‐ci hissəsi çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
2.Bu Qanunun tələblərinin pozulmasına görə müvafiq icra hakimiyyəti orqanlarının, həmçinin
bazar subyektlərinin vəzifəli şəxslərinə aşağıdakı cərimələrtətbiq edilir:
bu Qanunun 4, 5, 6, 7, 8, 9‐cu maddələrində qadağan olunmuş hərəkətlərə yol verildikdə—aylıq
əmək haqqının 3 mislinədək;
Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti
orqanına qəsdən düzgün olmayan məlumatlar verdikdə və ya lazımi məlumatı vermədikdə—aylıq
əmək haqqının 3 mislinədək;
Azərbaycan Respublikasında antiinhisar siyasətini həyata keçirənmərkəzi icra hakimiyyəti
orqanının bu Qanuna uyğun olaraq verdiyi göstərişləri yerinə yetirmədikdə və ya bu Qanunun
tələblərinin pozulmasına 1 il ərzində təkrar yol verdikdə—aylıq əmək haqqının 5 mislinədək.
7 30 dekabr 2003‐cü il tarixli 568‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2004‐cü il, № 2, maddə 57) ilə 12‐ci maddənin 3‐cü hissəsindən ʺvə cərimələrʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
3. Maliyyə sanksiyaları və cərimələr bazar subyektləri və vəzifəli şəxslərtərəfindən 30 gün ərzində qanunvericilikdə müəyyən olunmuş qaydada dövlət büdcəsinə ödənilməlidir.
8 5 oktyabr 2001‐ci il tarixli 190‐IIQD nömrəli Azərbaycan Respublikasının Qanunu (Azərbaycan Respublikasının Qanunvericilik Toplusu, 2001‐ci il, № 11, maddə 683) ilə 13‐cü maddənin birinci hissəsindən ʺvə ya arbitraj məhkəməsininʺ sözləri çıxarılmışdır. Əvvəlki redaksiyada deyilirdi:
Haqsız rəqabətfəaliyyəti nəticəsində təsərrüfat subyektlərinin qanunsuz əldə etdiyi mənfəət məhkəmənin və ya arbitraj məhkəməsinin qərarı ilə dövlət büdcəsinə alınır.