سويسرا

1

Rumantsch è ina lingua naziunala, ma ina lingua parzialmain uffiziala da la Confe- deraziun, numnadamain en la correspundenza cun persunas da lingua rumantscha. La translaziun d’in relasch federal serva a l’infurmaziun, n’ha dentant nagina vali- ditad legala.

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer (Tschintgavla part: Dretg d’obligaziuns)

dals 30 da mars 1911 (versiun dal 1. da fanadur 2016) Attenziun: Las midadas per il 01-01-2017 n’èn betg anc integradas.

L’Assamblea federala da la Confederaziun svizra, suenter avair gì invista da las missivas dal Cussegl federal dals 3 da mars 1905 e dal 1. da zercladur 19091, concluda:

Emprima partiziun: Disposiziuns generalas Emprim titel: L’origin da las obligaziuns Emprim chapitel: Obligaziuns che resultan tras contract

Art. 1 1 Per far in contract èsi necessari che las partidas exprimian lur volun- tad concordanta e vicendaivla. 2 Ella po vegnir manifestada expressivamain u taciturnamain.

Art. 2 1 Sche las partidas èn s’unidas davart tut ils puncts essenzials, vegni supponì che la resalva da puncts secundars na duaja betg impedir ch’il contract saja liant. 2 Sch’i n’è betg pussaivel da cuntanscher ina cunvegna concernent ils puncts secundars resalvads, ha il derschader da decider davart quels tenor la natira da la fatschenta. 3 Resalvadas restan las disposiziuns davart la furma dals contracts.

CULF 27 317 e CRLF 2 199 1 Fegl uffizial federal 1905 II 1, 1909 III 725, 1911 I 845.

220

A. Conclusiun dal contract I. Voluntad concordanta e vicendaivla 1. En general

2. Concernent puncts secundars

Dretg d’obligaziuns

2

220

Art. 3 1 Tgi che fa ad in’autra persuna in’offerta per far in contract e fixescha in termin per l’acceptar, resta lià vi da questa offerta, fin ch’il termin è scadì. 2 El è puspè liber d’agir, sch’il termin è scadì senza ch’el haja surve- gnì ina decleraziun che l’offerta vegnia acceptada.

Art. 4 1 Sche l’offerta vegn fatga ad ina persuna preschenta senza fixar in termin e sche questa offerta na vegn betg acceptada immediatamain da questa persuna, n’è l’offerent betg lià pli ditg. 2 Sche las persunas contrahentas u sche lur persunas autorisadas sa servan persunalmain dal telefon, vala il contract sco contract ch’è vegnì fatg tranter persunas preschentas.

Art. 5 1 Sche l’offerta vegn fatga ad ina persuna absenta senza fixar in ter- min, resta l’offerent lià fin al mument ch’el dastga spetgar l’arrivada da la resposta ch’è vegnida spedida a temp e confurm a l’urden. 2 En quest connex dastga el premetter che sia offerta saja arrivada a temp. 3 Sche la decleraziun d’acceptaziun, ch’è vegnida spedida a temp, arri- va tar l’offerent pir suenter quest termin, è el, sch’el na vul betg esser lià, obligà d’annunziar quai senza retard al speditur da la decleraziun.

Art. 6 Sch’i na po betg vegnir spetgada in’acceptaziun expressiva pervia da la natira da la fatschenta u pervia da las circumstanzas, vala il contract sco fatg, sche l’offerta na vegn betg refusada entaifer in termin ade- quat.

Art. 6a2 1 La furniziun d’ina chaussa betg empustada n’è betg in’offerta. 2 Il retschavider n’è betg obligà da trametter enavos la chaussa u da la tegnair en salv. 3 Sch’ina chaussa betg empustada è vegnida furnida evidentamain per sbagl, sto il retschavider infurmar il speditur.

2 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 846 848; Fegl uffizial federal 1986 II 354).

II. Offerta ed acceptaziun 1. Offerta cun termin per l’acceptaziun

2. Offerta senza termin per l’acceptaziun a. Tranter persu- nas preschentas

b. Tranter persunas absentas

3. Acceptaziun taciturna

3a. Furniziun da chaussas betg empustadas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

3

220

Art. 7 1 L’offerent na vegn betg lià, sch’el agiunta a l’offerta ina decleraziun, cun la quala i vegn refusada la responsabladad, u sch’ina tala resalva resulta tras la natira da la fatschenta u tras las circumstanzas. 2 La spediziun da tariffas, da glistas da pretschs e da chaussas sume- gliantas n’è da princip betg in’offerta. 3 Percunter vala l’exposiziun da rauba cun indicaziun dal pretsch per regla sco in’offerta.

Art. 8 1 Tgi che offrescha ina recumpensa per ina prestaziun, saja quai cun in’offerta publica u cun ina concurrenza, sto pajar tala sco empermess. 2 Sch’el retira l’offerta avant che la prestaziun è vegnida furnida, ha el da prestar a quellas persunas che han fatg – pervia da l’offerta publica – expensas en buna fai ina indemnisaziun fin a maximalmain l’import da la recumpensa empermessa, nun ch’el possia cumprovar ch’ellas na fissan betg stadas en cas da furnir la prestaziun.

Art. 9 1 L’offerta vegn considerada sco sch’ella na fiss betg vegnida fatga, sche la retratga da tala arriva tar il destinatur avant u cun l’offerta u sche la retratga arriva posteriuramain tar il destinatur e vegn enco- nuschenta a tal, avant che quel haja prendì enconuschientscha da l’offerta. 2 Il medem vala per la revocaziun da l’acceptaziun.

Art. 10 1 Sch’in contract è vegnì fatg tranter persunas absentas, cumenzan ses effects il mument che la decleraziun da l’acceptaziun è vegnida spe- dida. 2 Sch’ina acceptaziun expressiva n’è betg necessaria, cumenzan ils effects dal contract cun la retschavida da l’offerta.

Art. 11 1 Contracts na dovran betg ina furma speziala per esser valaivels, nun che la lescha prescrivia ina tala. 2 Sch’i n’è betg disponì insatge auter davart l’impurtanza e davart l’ef- fect d’ina furma che vegn prescritta da la lescha, vala il contract mo, sche questa furma vegn observada.

4. Offerta betg lianta, offerta publica, exposiziun

5. Offerta publica e concurrenzas

6. Revocaziun da l’offerta e da l’acceptaziun

III. Cumenza- ment da l’effect d’in contract fatg tranter persunas absentas

B. Furma dals contracts I. Premissa ed impurtanza en general

Dretg d’obligaziuns

4

220

Art. 12 Sche la lescha prescriva la furma scritta per in contract, vala questa prescripziun er per mintga midada dal contract, cun excepziun da disposiziuns cumplementaras ed accessoricas che na stattan betg en cuntradicziun cun il document.

Art. 13 1 In contract, per il qual la lescha prescriva la furma scritta, sto esser suttascrit da tut las persunas che duain vegnir obligadas tras il con- tract. 2 …3

Art. 14 1 La suttascripziun sto esser scritta cun agen maun. 2 Ina reproducziun mecanica da l’atgna suttascripziun vegn renconuschi- da sco suffizienta mo là, nua ch’il diever d’ina tala è usità, en spezial sch’i sa tracta da suttascripziuns sin vaglias che vegnan emessas en grond dumber. 2bis Il medem status giuridic sco la suttascripziun cun agen maun ha la signatura digitala qualifitgada che sa basa sin in certificat qualifitgà d’in post renconuschì che porscha servetschs da certificaziun en il senn da la Lescha federala dals 19 da december 20034 davart la signa- tura electronica. Resalvadas restan regulaziuns legalas u contractualas che divergeschan da quai.5 3 Per persunas tschorvas è la suttascripziun mo alura lianta, sch’ella è vegnida legalisada u sch’i vegn cumprovà ch’ellas han gì enconu- schientscha dal cuntegn dal document il mument ch’ellas han sutta- scrit quel.

Art. 15 Sch’ina persuna na po betg suttascriver, èsi permess – cun resalva da las disposiziuns davart la cambiala – da remplazzar la suttascripziun cun in segn da maun legalisà u cun ina documentaziun publica.

3 Abolì per il 1. da schaner 2005 tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2003 davart la signatura electronica (CULF 2004 5085; Fegl uffizial federal 2001 5679).

4 CS 943.03 5 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2003 davart la signatura

electronica, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 5085; Fegl uffizial federal 2001 5679).

II. Furma scritta 1. Furma prescritta da la lescha a. Impurtanza

b. Premissas

c. Suttascripziun

d. Remplaz- zament da la suttascripziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

5

220

Art. 16 1 Sch’igl è vegnida resalvada ina furma speziala per in contract che n’è – tenor la lescha – betg lià vi d’ina furma, vegni supponì che las partidas na veglian betg esser obligadas avant che questa furma saja ademplida. 2 Sch’i sa tracta d’ina furma scritta senza indicaziuns pli precisas, valan las pretensiuns per la furma scritta ch’èn fixadas en la lescha.

Art. 17 La renconuschientscha d’in debit è valaivla, er sch’i na vegn betg inditgà in motiv da l’obligaziun.

Art. 18 1 Per giuditgar in contract tant tenor la furma sco er tenor il cuntegn sto vegnir resguardada la voluntad reala e concordanta da las partidas e betg la denominaziun u l’expressiun incorrecta che vegn duvrada da las partidas per sbagl u cun l’intenziun da zuppentar la vaira natira dal contract. 2 Il debitur na po betg far l’objecziun da la simulaziun cunter terzas persunas che han acquistà la pretensiun, sa fidond d’ina renconu- schientscha en scrit dal debit.

Art. 19 1 Il cuntegn dal contract po vegnir fixà libramain entaifer ils limits da la lescha. 2 Cunvegnas che divergeschan da las prescripziuns legalas èn mo ad- messas, nua che la lescha na fixescha betg prescripziuns nunmidablas e sche la divergenza na cuntrafa betg a l’urden public, a la buna morala u a la persunalitad giuridica.

Art. 20 1 In contract è nunvalaivel, sch’el ha in cuntegn ch’è nunpussaivel u illegal u sch’el cuntrafa a la buna morala. 2 Sche la mancanza pertutga mo singulas parts dal contract, èn mo quellas nunvalaivlas, nun ch’ins possia supponer ch’il contract na fiss insumma betg vegnì fatg senza la part nunvalaivla.

Art. 21 1 En cas d’ina disproporziun evidenta tranter la prestaziun e la cuntra- prestaziun en in contract ch’è vegnì fatg d’ina partida per explotar ina situaziun d’urgenza, la mancanza d’experientscha u il levsenn da

2. Furma resalvada en il contract

C. Motiv da l’obligaziun

D. Interpretaziun dals contracts, simulaziun

E. Cuntegn dal contract I. Determinaziun dal cuntegn

II. Nunvalai- vladad

III. Usura

Dretg d’obligaziuns

6

220

l’autra partida, po la partida violada declerar entaifer 1 onn ch’ella na sa tegnia betg vi dal contract e pretender enavos quai ch’è gia vegnì prestà. 2 Il termin dad 1 onn cumenza cun la conclusiun dal contract.

Art. 22 1 Cun in contract po vegnir fixada l’obligaziun da far in contract futur. 2 Nua che la lescha prescriva – per proteger las persunas contrahentas – ina tscherta furma per ch’il contract futur saja valaivel, vala quella furma er per il contract preliminar.

Art. 23 Sch’ina persuna è stada en in’errur essenziala il mument ch’il contract è vegnì fatg, n’è quel betg liant per questa persuna.

Art. 24 1 L’errur è essenziala en spezial en ils suandants cas:

1. sche la partida en errur ha vulì far in auter contract che quel, per il qual ella ha dà ses consentiment;

2. sche la voluntad da la partida en errur è stada drizzada sin in’autra chaussa u – sch’il contract è vegnì fatg cun resguard sin ina tscherta persuna – sin in’autra persuna che quella ch’ella ha declerà;

3. sche la partida en errur ha empermess ina prestaziun ch’è con- siderablamain pli gronda u sch’ella è sa laschada empermetter ina cuntraprestaziun ch’è considerablamain pli pitschna che quella ch’ella ha vulì en realitad;

4. sche l’errur ha pertutgà in tschert fatg ch’è vegnì considerà da la partida en errur da buna fai sco basa necessaria dal contract en las relaziuns commerzialas.

2 L’errur n’è betg essenziala, sch’ella sa referescha mo al motiv per far il contract. 3 Sbagls simpels da calculaziun na fan betg ch’il contract è nunvalai- vel. Els ston dentant vegnir curregids.

Art. 25 1 I n’è betg admess da sa referir ad in’errur, sche quai cuntrafa a la buna fai.

IV. Contract preliminar

F. Mancanzas dal contract I. Errur 1. Effect

2. Cas d’errur

3. Errur che vegn fatga valair cunter la buna fai

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

7

220

2 En spezial sto la partida en errur laschar valair il contract uschia sco ch’ella ha chapì quel, uschespert che l’autra partida va d’accord cun quai.

Art. 26 1 Sche la partida en errur, che na lascha betg valair il contract cunter sai, ha d’attribuir sia errur a sia atgna negligientscha, è ella obligada d’indemnisar il donn che resulta tras l’annullaziun dal contract, nun che l’autra partida haja enconuschì u avess stuì enconuscher l’errur. 2 Il derschader po conceder ina indemnisaziun supplementara, sche quai è giustifitgà.

Art. 27 Sche l’offerta u sche l’acceptaziun è vegnida transmessa incorrecta- main tras in currier u en autra moda tar la conclusiun dal contract, vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart l’errur.

Art. 28 1 Sch’ina persuna contrahenta è vegnida surmanada da far in contract tras in engion intenziunà da l’autra persuna, n’è il contract betg liant per ella, e quai er, sche l’engion chaschunà n’è betg stà in engion essenzial. 2 L’engion intenziunà ch’è vegnì fatg da terzas persunas impedescha ch’il contract saja liant per la persuna engianada mo, sche l’autra per- suna ha enconuschì u avess stuì enconuscher l’engion il mument ch’il contract è vegnì fatg.

Art. 29 1 Sch’ina persuna contrahenta ha fatg in contract sut l’influenza da tema ch’è vegnida chaschunada illegalmain tras l’autra partida u tras terzas persunas, n’è quest contract betg liant per la persuna smana- tschada. 2 Sche la smanatscha è vegnida fatga da terzas persunas, sto la persuna smanatschada che na vul betg ademplir il contract pajar ina indemni- saziun a l’autra persuna, nua che quai è giustifitgà, sche quella n’ha ni enconuschì ni avess stuì enconuscher la smanatscha.

Art. 30 1 La tema è motivada per la persuna smanatschada, sche quella sto supponer tenor las circumstanzas ch’ella u ch’ina persuna che stat

4. Errur per negligientscha

5. Transmissiun incorrecta

II. Engion intenziunà

III. Chaschunar tema 1. Conclusiun dal contract

2. Tema motivada

Dretg d’obligaziuns

8

220

datiers ad ella saja smanatschada cun in privel imminent e grond per il corp e per la vita, per l’onur u per la facultad. 2 La tema ch’è vegnida chaschunada per far valair in dretg vegn re- sguardada mo, sche la situaziun d’urgenza da la persuna smanatschada è vegnida duvrada per la sfurzar da conceder avantatgs smesirads.

Art. 31 1 Sche la partida contrahenta ch’è vegnida influenzada tras errur, tras engion u tras tema na communitgescha betg entaifer 1 onn a l’autra partida contrahenta ch’ella n’adempleschia betg il contract, u sch’ella na pretenda betg enavos ina prestaziun ch’è gia vegnida furnida, vala il contract sco approvà. 2 En cas d’errur ed en cas d’engion cumenza il termin il mument che l’errur e che l’engion èn vegnids scuvrids, en ils cas da tema il mument ch’igl è vegnì mess ina fin a questa tema. 3 Sch’in contract che n’è betg liant pervia d’engion u pervia da tema, vegn approvà, n’excluda quai betg senza auter il dretg da survegnir ina indemnisaziun.

Art. 32 1 Sch’ina persuna ch’è autorisada da represchentar in’autra persuna fa in contract en num da tala, survegn la persuna represchentada ils dretgs e las obligaziuns e betg la persuna represchentanta. 2 Sche la persuna represchentanta n’ha betg dà da s’enconuscher sco tala, cur ch’il contract è vegnì fatg, survegn la persuna represchentada mo alura directamain ils dretgs e las obligaziuns, sche l’autra partida contrahenta ha stuì concluder da las circumstanzas ch’i sa tractia d’ina relaziun da represchentanza u sch’igl era ad ella tuttina, cun tge persuna ch’ella fetschia il contract. 3 Sche quai n’è betg il cas, dovri ina cessiun da la pretensiun u ina surpigliada dal debit tenor ils princips che valan per quai.

Art. 33 1 Uschenavant che l’autorisaziun da far acts giuridics en num d’ina autra persuna resulta tras relaziuns dal dretg public, sto ella vegnir giuditgada tenor las prescripziuns dal dretg public da la Confederaziun e dals chantuns. 2 Sche questa autorisaziun vegn concedida tras in act giuridic, vegn sia dimensiun giuditgada tenor il cuntegn da quest act giuridic. 3 Sche la persuna che dat il plainpudair communitgescha il plainpudair a terzas persunas, sa giuditgescha sia dimensiun vers questas terzas persunas a norma da la communicaziun ch’è vegnida fatga.

IV. Aboliziun da las mancanzas tras l’approva- ziun dal contract

G. Repre- schentanza I. Cun autorisaziun 1. En general a. Effect da la represchentanza

b. Dimensiun da l’autorisaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

9

220

Art. 34 1 In’autorisaziun ch’è vegnida concedida tras in act giuridic po vegnir limitada u revocada da tut temp da la persuna che ha dà il plainpudair, e quai senza pregiuditgar ils dretgs che pon resultar tras in’autra rela- ziun da dretg ch’exista tranter las partidas participadas, sco in contract individual da lavur, in contract social u ina incumbensa.6 2 Sche la persuna che dat il plainpudair declera gia ordavant da renun- ziar a quest dretg, n’è quai betg valaivel. 3 Sche la persuna represchentada ha rendì explicitamain u effectiva- main enconuschent il plainpudair, po ella far valair sia revocaziun cumpletta u parziala vers terzas persunas da buna fai mo, sch’ella las ha er communitgà questa revocaziun.

Art. 35 1 Sch’i n’è betg fixà il cuntrari u sche quai na resulta betg tras la natira da l’act giuridic, extingua l’autorisaziun, ch’è vegnida concedida tras in act giuridic, cun la perdita da l’abilitad d’agir correspundenta, cun il concurs, cun la mort u cun la decleraziun da spariziun da la persuna che dat il plainpudair u da la persuna che ha survegnì il plainpudair.7 2 Il medem effect ha la schliaziun d’ina persuna giuridica u d’ina societad ch’è inscritta en il register da commerzi. 3 Las pretensiuns persunalas vicendaivlas na vegnan betg pertutgadas da quai.

Art. 36 1 Sche la persuna che ha survegnì in plainpudair ha retschavì in docu- ment da plainpudair, è ella obligada da restituir quest document u d’al depositar tar la dretgira, suenter ch’il plainpudair è extinguì. 2 Sche quai na vegn betg pretendì da la persuna che dat il plainpudair u da ses successurs legals, èn quels responsabels per ils donns ch’èn resultads a terzas persunas da buna fai.

6 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 1 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

7 Versiun tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

2. Sin basa d’in act giuridic a. Limitaziun e revocaziun

b. Influenza da la mort, da l’inabi- litad d’agir e.u.v.

c. Restituziun dal document da plainpudair

Dretg d’obligaziuns

10

220

Art. 37 1 Uschè ditg che la persuna che ha survegnì in plainpudair n’ha nagina enconuschientscha da l’extincziun dal plainpudair, autoriseschan ed obligheschan ses acts la persuna che dat il plainpudair u ses successur legal, sco sch’il plainpudair existiss anc adina. 2 Exceptads da quai èn ils cas, en ils quals las terzas persunas avevan enconuschientscha da l’extincziun dal plainpudair.

Art. 38 1 Sch’ina persuna ha fatg in contract sco represchentanta, e quai senza esser autorisada da far quai, daventa la persuna represchentada mo alura creditura u debitura, sch’ella accepta il contract. 2 L’autra persuna ha il dretg da pretender da la persuna represchentada ina decleraziun davart l’approvaziun entaifer in termin adequat e n’è betg pli liada, sche la persuna represchentada na declera betg entaifer quest termin ch’ella acceptia il contract.

Art. 39 1 Sche l’approvaziun vegn refusada expressivamain u taciturnamain, po quella persuna che ha agì sco represchentanta vegnir obligada d’indemnisar il donn ch’è resultà tras l’annullaziun dal contract, nun ch’ella possia cumprovar che l’autra partida haja enconuschì u avess stuì enconuscher la mancanza dal plainpudair. 2 Sche la persuna represchentanta è la culpa, po il derschader conceder ina indemnisaziun supplementara, sche quai è giustifitgà. 3 En tut ils cas resta resalvada la pretensiun pervia d’enritgiment nungiustifitgà.

Art. 40 En quai che concerna il plainpudair da represchentants sco er d’organs da societads, da procurists sco er da mandataris restan resalvadas las prescripziuns spezialas.

d. Mument, a partir dal qual l’extincziun dal plainpudair s’effectuescha

II. Senza autorisaziun 1. Approvaziun

2. Refusa da l’approvaziun

III. Resalva da prescripziuns spezialas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

11

220

Art. 40a8 1 Las suandantas disposiziuns èn applitgablas per contracts davart chaussas moviblas e davart prestaziuns da servetsch ch’èn destinadas per il diever persunal u famigliar dal client, sche:

a. l’offerent da la rauba u da las prestaziuns da servetsch ha agì en il rom d’ina activitad professiunala u commerziala; e

b. la prestaziun dal client surpassa 100 francs. 2 Questas disposiziuns na valan betg per contracts d’assicuranza. 3 Sche la capacitad da cumpra dals daners sa mida en moda essenziala, adatta il Cussegl federal correspundentamain l’import che vegn numnà en l’alinea 1 litera b.

Art. 40b9

Il client po revocar sia proposta da far in contract u sia decleraziun d’acceptaziun, sche l’offerta è vegnida fatga:

a.10 a sia plazza da lavur, en locals d’abitar u en lur conturns directs;

b. en meds da transport publics u sin vias e plazzas publicas; c. tar in’occurrenza da reclama ch’era colliada cun in’excursiun

u cun in arranschament sumegliant; d.11 al telefon u sur meds cumparegliabels da la telecommunica-

ziun simultana a bucca.

Art. 40c12

Il client n’ha nagin dretg da revocaziun, sch’el: a. ha giavischà explicitamain las tractativas contractualas; b. ha dà sia decleraziun sin in stan da fiera u d’exposiziun.

8 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 846 848; Fegl uffizial federal 1986 II 354).

9 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 846 848; Fegl uffizial federal 1986 II 354).

10 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zercladur 1993, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 3120 3121; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

11 Integrà tras la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

12 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990 (CULF 1991 846; Fegl uffizial fede- ral 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zercladur 1993, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 3120 3121; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

H. Revocaziun en cas da fatschentas al domicil ed en cas da contracts sumegliants I. Champ d’applicaziun

II. Princip

III. Excepziuns

Dretg d’obligaziuns

12

220

Art. 40d13 1 L’offerent sto infurmar il client en scrit u en in’autra furma che permetta ina cumprova tras text, davart il dretg da revocaziun sco er davart la furma e davart il termin da la revocaziun e sto communitgar ad el sia adressa.14 2 Questas indicaziuns ston esser datadas e ston pussibilitar l’identifi- caziun dal contract. 3 Ellas ston vegnir transmessas al client uschia, ch’el las enconuscha, cur ch’el propona u accepta il contract.15

Art. 40e16 1 La revocaziun n’è suttamessa a nagina furma. La cumprova che la revocaziun haja gì lieu entaifer il termin, è chaussa dal client.17 2 Il termin da revocaziun importa 14 dis e cumenza, uschespert ch’il client:18

a. ha proponì u acceptà il contract; e b. ha survegnì enconuschientscha da las indicaziuns tenor

l’artitgel 40d. 3 La cumprova dal termin, ch’il client ha survegnì enconuschientscha da las indicaziuns tenor l’artitgel 40d, è chaussa da l’offerent. 4 Il termin è observà, sch’il client communitgescha sia revocaziun a l’offerent u surdat sia decleranza da revocaziun a la posta l’ultim di dal termin da revocaziun.19

13 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990 (CULF 1991 846; Fegl uffizial fede- ral 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zercladur 1993, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 3120 3121; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

14 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

15 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

16 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990 (CULF 1991 846; Fegl uffizial fe- deral 1986 II 354). Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da zercladur 1993, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 3120 3121; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

17 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

18 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

19 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

IV. Obligaziun da l’offerent d’infurmar il client

V. Revocaziun 1. Furma e termin

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

13

220

Art. 40f20 1 Sch’il client ha revocà, ston las partidas restituir las prestaziuns ch’ellas han gia retschavì. 2 Sch’il client ha gia duvrà la chaussa, debitescha el a l’offerent in tschains da locaziun adequat. 3 Sche l’offerent ha prestà in servetsch, sto il client indemnisar ad el las expensas tenor las disposiziuns davart il mandat (art. 402). 4 Il client na debitescha naginas autras indemnisaziuns a l’offerent.

Art. 40g21

Segund chapitel: Obligaziuns che resultan tras acts illegals

Art. 41 1 Tgi che fa donn ad in’autra persuna, saja quai cun intenziun u per negligientscha, è obligà d’indemnisar quest donn. 2 Er tgi che chaschuna intenziunadamain donn ad in’autra persuna en ina moda che cuntrafa a la buna morala, è obligà d’indemnisar quest donn.

Art. 42 1 Tgi che pretenda l’indemnisaziun d’in donn, sto cumprovar quel. 2 Il donn che na po betg vegnir inditgà en cifras ha il derschader da giuditgar tenor ses appreziar, resguardond il curs ordinari da las chaussas e las mesiras che la persuna donnegiada ha prendì. 3 En cas dad animals che vegnan tegnids en il sectur chasan e che na vegnan betg tegnids per intents da facultad u per intents da gudogn pon ils custs da guariziun vegnir fatgs valair sco adequats per in donn, er sch’els surpassan la valur da l’animal.22

20 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 846 848; Fegl uffizial federal 1986 II 354).

21 Integrà tras la cifra I da la LF dals 5 d’october 1990 (CULF 1991 846; Fegl uffizial fede- ral 1986 II 354). Abolì per il 1. da schaner 2001 tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas (CULF 2000 2355, Fegl uffizial federal 1999 2829).

22 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463 466; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806).

2. Consequenzas

A. Responsabla- dad en general I. Premissas da la responsabla- dad

II. Fixaziun dal donn

Dretg d’obligaziuns

14

220

Art. 43 1 Il gener e la dimensiun da l’indemnisaziun per il donn chaschunà ve- gnan fixads dal derschader, e quai resguardond tant las circumstanzas sco er la grevezza da la culpa. 1bis Sch’in animal che vegn tegnì en il sectur chasan e che na vegn betg tegnì per intents da facultad u per intents da gudogn vegn blessà u mazzà, po il derschader tegnair adequatamain quint da la valur affec- tiva che quest animal ha gì per ses possessur u per ils confamigliars da tal.23 2 Sche l’indemnisaziun vegn fixada en furma d’ina renta, vegn il debi- tur obligà il medem mument da prestar ina garanzia.

Art. 44 1 Sche la persuna donnegiada ha dà ses consentiment a l’act don- negiant u sche circumstanzas, per las qualas ella è responsabla, han contribuì a crear u a pegiurar il donn u sche quellas circumstanzas han engrevgià en autra moda la posiziun da la persuna che sto pajar l’in- demnisaziun, po il derschader reducir l’obligaziun da prestar indemni- saziuns u deliberar la persuna che sto pajar l’indemnisaziun dal tutta- fatg da talas. 2 Sch’ina persuna che sto pajar l’indemnisaziun e che n’ha chaschunà il donn ni intenziunadamain ni per greva negligientscha vegniss en ina situaziun d’urgenza, perquai ch’ella sto prestar ina indemnisaziun, po il derschader reducir l’obligaziun da prestar indemnisaziuns er per quest motiv.

Art. 45 1 Sch’in uman vegn mazzà, ston ils custs che vegnan chaschunads tras quai, en spezial ils custs da la sepultura, vegnir indemnisads. 2 Sche la mort n’è betg entrada immediatamain, ston oravant tut er ve- gnir indemnisads ils custs che resultan tras l’emprova da guarir sco er tras ils dischavantatgs pervia da l’incapacitad da lavurar. 3 Sche autras persunas han pers lur provedider pervia dal mazzament, sto er quest donn vegnir indemnisà.

23 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 2002 (Artitgel da princip concernent animals), en vigur dapi il 1. d’avrigl 2003 (CULF 2003 463 466; Fegl uffizial federal 2002 4164 5806).

III. Fixaziun da l’indemnisaziun

IV. Motivs da reducziun

V. Cas spezials 1. Mazzament e blessura corporala a. Indemnisaziun en cas da mazzament

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

15

220

Art. 46 1 En cas da blessura corporala ha la persuna blessada il dretg ch’ils custs sco er ch’ils dischavantatgs pervia da l’incapacitad cumpletta u parziala da lavurar vegnian indemnisads, e quai resguardond l’engrev- giament dal progress economic. 2 Sche las consequenzas da la blessura na pon betg vegnir constatadas cun ina segirezza suffizienta il mument che la sentenzia vegn pronun- ziada, po il derschader resalvar per fin 2 onns – a partir dal di da la sentenzia – che la sentenzia vegnia midada.

Art. 47 Sch’in uman vegn mazzà e sch’el subescha blessuras corporalas, po il derschader – considerond las circumstanzas spezialas – attribuir a la persuna blessada u als confamigliars da la persuna mazzada ina summa da daners adequata sco satisfacziun.

Art. 4824

Art. 4925 1 Tgi che vegn violà illegalmain en sia persunalitad, ha il dretg da survegnir ina summa da daners sco satisfacziun, sche la grevezza da la violaziun giustifitgescha quai e sche tala n’è betg vegnida fatga buna en autra moda. 2 Empè u ultra da questa prestaziun po il derschader er fixar in’autra moda da satisfacziun.

Art. 50 1 Sche pliras persunas han chaschunà communablamain il donn, saja quai sco instigaders, sco auturs u sco cumplizis, èn ellas responsablas en moda solidarica vers la persuna donnegiada. 2 Sche ed en tge dimensiun che las persunas participadas pon prender regress ina cunter l’autra, vegn fixà dal derschader tenor ses appreziar. 3 Il cumplizi è responsabla per l’indemnisaziun mo alura e mo usche- navant ch’el ha survegnì ina part dal gudogn u ha chaschunà in donn cun sia participaziun.

24 Abolì per il 1. da mars 1945 tras l’art. 21 al. 1 da la LF dals 30 da settember 1943 davart la concurrenza illoiala [CRLF 2 951].

25 Versiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fana- dur 1985 (CULF 1984 778 782; Fegl uffizial federal 1982 II 636).

b. Indemnisaziun en cas da bles- sura corporala

c. Satisfacziun

2. …

3. Violaziun da la persunalitad

VI. Responsa- bladad da pliras persunas 1. En cas d’acts illegals

Dretg d’obligaziuns

16

220

Art. 51 1 Sche pliras persunas èn responsablas per il medem donn vers ina persuna donnegiada per differents motivs giuridics, saja quai pervia d’ina act scumandà, pervia d’in contract u pervia d’ina prescripziun da lescha, vegn applitgada correspundentamain cunter ellas la disposiziun davart il regress tranter persunas che han chaschunà communablamain il donn. 2 En quest connex vegn il donn purtà en emprima lingia da quella per- suna che l’ha chaschunà tras in act illegal, ed en ultima lingia da quel- la persuna ch’è responsabla – senza atgna culpa e senza in’obligaziun contractuala – tenor la prescripziun da lescha.

Art. 52 1 Tgi che agescha en defensiun legitima giustifitgada na sto betg indemnisar il donn ch’el chaschuna a la persuna u a la facultad da l’agressur. 2 Tgi che metta maun vi da la facultad estra per deviar da sai u d’ina autra persuna in privel u in donn che smanatscha, sto pajar ina indem- nisaziun che vegn fixada dal derschader tenor ses appreziar. 3 Tgi che procura per sia atgna protecziun cun l’intent da segirar in dretg giustifitgà, na sto betg pajar ina indemnisaziun, sche l’agid uffizial n’ha – tenor las circumstanzas dadas – betg pudì vegnir prestà a temp e sch’igl ha pudì vegnir impedì mo cun l’agid a sasez che ses dretg giaja a perder u possia vegnir fatg valair mo cun in engrevgia- ment essenzial.

Art. 53 1 Sch’in derschader sto giuditgar davart la culpabilitad u davart la nun- culpabilitad, davart la capacitad u davart la nuncapacitad da giuditgar, n’è el betg lià vi da las disposiziuns dal dretg penal davart l’abilitad da giuditgar u vi d’ina decleraziun d’innocenza pronunziada da la dretgi- ra penala. 2 Er la sentenzia da la dretgira penala areguard il giudicament da la culpa ed areguard la determinaziun dal donn n’è betg lianta per il der- schader civil.

Art. 54 1 Il derschader po – per motivs da giustia – condemnar er ina persuna che n’è betg abla da giuditgar e che ha chaschunà in donn, da pajar per part u cumplainamain ina indemnisaziun. 2 Sch’ina persuna ha pers temporarmain sia abilitad da giuditgar e sch’ella ha chaschunà in donn en quest stadi, sto ella pajar ina indem-

2. En cas da differents motivs giuridics

VII. Responsa- bladad en cas da defensiun legiti- ma, en cas d’ur- genza ed en cas d’agid a sasez

VIII. Relaziun cun il dretg penal

B. Responsabla- dad da persunas che n’èn betg ablas da giudi- tgar

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

17

220

nisaziun per quest donn, nun ch’ella possia cumprovar che quest stadi saja entrà senza sia culpa.

Art. 55 1 Il patrun d’in manaschi è responsabel per il donn che ses lavurants u che autras persunas auxiliaras chaschunan cun exequir lur activitads da servetsch u da fatschenta, nun ch’el possia cumprovar ch’el haja agì cun tut la premura che correspunda a las circumstanzas per evitar in donn da quest gener, u ch’il donn fiss entrà er senza questas mesiras da premura.26 2 Il patrun d’in manaschi po prender regress sin quella persuna che ha chaschunà il donn, uschenavant che questa persuna è sezza obligada da pajar l’indemnisaziun.

Art. 56 1 Per il donn che vegn chaschunà tras in animal è quella persuna responsabla che tegna quest animal, nun ch’ella possia cumprovar ch’ella haja agì cun tut la premura che correspunda a las circum- stanzas per tegnair e per survegliar l’animal, u ch’il donn fiss entrà er senza questas mesiras da premura. 2 Resalvà resta il regress, sche l’animal è vegnì cutizzà d’ina autra persuna u da l’animal d’ina autra persuna. 3 …27

Art. 57 1 Il possessur d’in bain immobigliar ha il dretg da tschiffar animals che tutgan a terzas persunas e che fan donn sin il bain immobigliar, da tegnair quels en fermanza per segirar sia pretensiun d’indemnisaziun e schizunt d’als mazzar, sche las circumstanzas giustifitgeschan quai. 2 El è dentant obligà d’infurmar immediatamain il proprietari e – sch’el n’enconuscha betg questa persuna – da far tut il necessari per l’eruir.

26 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 2 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

27 Abolì tras l’art. 27 cifra 3 da la Lescha da chatscha dals 20 da zercladur 1986 (CULF 1988 506, Fegl uffizial federal 1983 II 1197).

C. Responsabla- dad dal patrun d’in manaschi

D. Responsabla- dad per animals I. Obligaziun da prestar indemni- saziuns

II. Pendrada da l’animal

Dretg d’obligaziuns

18

220

Art. 58 1 Il proprietari d’in edifizi u d’ina autra ovra sto indemnisar il donn che quests stabiliments chaschunan pervia da mancanzas da construc- ziun u pervia d’in mantegniment manglus. 2 Il regress sin autras persunas ch’èn responsablas vers el en questa chaussa resta resalvà.

Art. 59 1 Tgi che ha motivs da temair in donn tras in edifizi u tras in’ovra d’ina autra persuna po pretender dal proprietari ch’el prendia las mesi- ras necessarias per eliminar il privel. 2 Resalvadas restan las ordinaziuns da la polizia per proteger persunas e la proprietad.

Art. 59a28 1 Il titular d’ina clav da signatura è responsabel vers terzas persunas per donns che vegnan chaschunads ad ellas, perquai ch’ellas èn sa fi- dadas dal certificat qualifitgà d’in purschider renconuschì che porscha servetschs da certificaziun en il senn da la Lescha federala dals 19 da december 200329 davart la signatura electronica. 2 La responsabladad croda, sch’il titular da la clav da signatura po explitgar vardaivlamain d’avair prendì las mesiras da segirezza ch’èn stadas necessarias e che han pudì vegnir pretendidas tenor las circum- stanzas per evitar in abus da la clav da signatura. 3 Il Cussegl federal circumscriva las mesiras da segirezza en il senn da l’artitgel 2.

Art. 60 1 Il dretg sin indemnisaziun u sin satisfacziun surannescha suenter 1 onn a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l’indemnisaziun, en mintga cas dentant suenter la scadenza da 10 onns dapi il di che l’act donnegiant ha gì lieu.

28 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2003 davart la signatura electronica, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 5085, Fegl uffizial federal 2001 5679).

29 CS 943.03 30 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2003 davart la signatu-

ra electronica, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 5085, Fegl uffizial federal 2001 5679).

E. Responsabla- dad dal proprie- tari d’ina ovra I. Obligaziun da prestar indemni- saziuns

II. Mesiras da segirezza

F. Responsabla- dad per la clav da signatura

G. Suranna- ziun30

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

19

220

2 Sch’il plant vegn dentant deducì d’in act chastiabel, per il qual il dretg penal prescriva ina surannaziun pli lunga, vala questa suranna- ziun er per la pretensiun civila. 3 Sch’igl è vegnida stabilida ina pretensiun che sa basa sin in act illegal vers la persuna donnegiada, po quella persuna refusar d’ademplir questa pretensiun er, sche ses dretg che sa basa sin quest act illegal è surannà.

Art. 61 1 Davart l’obligaziun da funcziunaris u d’emploiads publics d’indem- nisar u da dar satisfacziun per il donn ch’els chaschunan cun exequir lur activitads uffizialas, pon la Confederaziun ed ils chantuns fixar – en lur legislaziun – disposiziuns divergentas. 2 Per activitads commerzialas da funcziunaris u d’emploiads publics na pon las disposiziuns da quest chapitel dentant betg vegnir midadas tras leschas chantunalas.

Terz chapitel: Obligaziuns che resultan tras enritgiment nungiustifitgà

Art. 62 1 Tgi ch’è s’enritgì en moda nungiustifitgada or da la facultad d’ina autra persuna, sto restituir l’enritgiment. 2 Questa obligaziun vala en spezial, sch’ina persuna ha obtegnì ina donaziun senza in motiv valaivel u pervia d’in motiv betg realisà u pervia d’in motiv ch’è crudà davent posteriuramain.

Art. 63 1 Tgi che paja voluntarmain in nundebit, po pretender enavos quai ch’el ha pajà mo, sch’el è en cas da cumprovar ch’el saja stà en in’errur davart l’obligaziun da pajar il debit. 2 La pretensiun da restituziun è exclusa, sch’il pajament è vegnì fatg per cuvrir in debit surannà u per ademplir in’obligaziun morala. 3 Resalvada resta la pretensiun da restituir in nundebit pajà tenor il detg da scussiun e da concurs.

31 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2003 davart la signatu- ra electronica, en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 5085; Fegl uffizial federal 2001 5679).

H. Responsabla- dad da funcziu- naris e d’emplo- iads publics31

A. Premissas I. En general

II. Pajament d’in nundebit

Dretg d’obligaziuns

20

220

Art. 64 La restituziun na po betg vegnir pretendida, sche la persuna che ha survegnì il pajament n’è cumprovadamain betg pli enritgida il mument che la restituziun vegn pretendida, nun ch’ella haja dà davent l’enri- tgiment en mala fai u haja tuttina stuì quintar da stuair restituir il pajament.

Art. 65 1 Il retschavider ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun da las expensas necessarias e nizzaivlas, per las ultimas dentant, sch’el n’era betg en buna fai il mument dal retschaviment, mo fin a l’import da la plivalur ch’è anc stà avant maun il mument da la restituziun. 2 Per autras expensas na po el betg pretender ina indemnisaziun, da- stga dentant, sch’ina tala na vegn betg offrida ad el, puspè deducir da la chaussa – avant che restituir tala – las expensas ch’el ha fatg, usche- navant che quai sa lascha far senza donnegiar la chaussa sezza.

Art. 66 Quai ch’è vegnì dà cun ina intenziun illegala u immorala na po betg vegnir pretendì enavos.

Art. 67 1 Il dretg d’enritgiment surannescha 1 onn suenter che la persuna donnegiada ha survegnì enconuschientscha da ses dretg, en mintga cas dentant 10 onns suenter il cumenzament da quest dretg. 2 Sche l’enritgiment consista d’ina pretensiun a la persuna donnegiada, po quella refusar d’ademplir questa pretensiun er, sch’il dretg d’enri- tgiment è surannà.

Segund titel: L’effect da las obligaziuns Emprim chapitel: L’adempliment da las obligaziuns

Art. 68 Il debitur è obligà d’ademplir persunalmain sia obligaziun mo, sch’il creditur vul ch’ella vegnia ademplida dal debitur sez.

Art. 69 1 Il creditur na sto betg acceptar in pajament parzial, sche l’entir debit è liquid e sch’il termin dal pajament è arrivà.

B. Dimensiun da la restituziun I. Obligaziun da la persuna enritgida

II. Dretgs che resultan tras las expensas

C. Exclusiun da la restituziun

D. Surannaziun

A. Princips generals I. Prestaziun persunala

II. Object da l’adempliment 1. Pajament parzial

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

21

220

2 Sch’il creditur vul acceptar in pajament parzial, na po il debitur betg refusar da pajar la part dal debit ch’el ha renconuschì.

Art. 70 1 Sch’ina prestaziun indivisibla sto vegnir furnida a plirs crediturs, sto il debitur furnir questa prestaziun a tuts communablamain, e mintga creditur po pretender che questa prestaziun vegnia furnida a tuts com- munablamain. 2 Sch’ina prestaziun indivisibla sto vegnir furnida da plirs debiturs, è mintga debitur obligà da furnir tut la prestaziun. 3 Sch’i na resulta betg insatge auter tras las circumstanzas, po il debi- tur che ha cuntentà il creditur alura pretender dals auters debiturs ina indemnisaziun adequata, ed ils dretgs dal creditur cuntentà vegnan transferids ad el, sch’el ha insumma il dretg da pretender ina tala indemnisaziun.

Art. 71 1 Sche la chaussa debitada è determinada mo tenor ses gener, ha il debitur il dretg da tscherner, uschenavant ch’i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica. 2 El na dastga dentant betg offrir ina chaussa che ha ina qualitad che sa chatta sut la media.

Art. 72 Sche l’obligaziun da pajar il debit s’extenda sin pliras prestaziuns en quella maniera che mo l’ina u che mo l’autra duai vegnir pajada, ha il debitur il dretg da tscherner, uschenavant ch’i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica.

Art. 73 1 Sche l’obligaziun da pajar il debit s’extenda sin il pajament da tschains e sche lur autezza n’è betg determinada ni en in contract ni en la lescha ni tenor isanza, sto vegnir pajà in tschains annual da 5 per- tschient. 2 I resta resalvà al dretg public da relaschar disposiziuns cunter l’abus en ils fatgs dals tschains.

Art. 74 1 Il lieu da l’adempliment vegn determinà da las partidas tras la volun- tad expressiva u tras la voluntad che po vegnir deducida da las circum- stanzas.

2. Prestaziuns indivisiblas

3. Determinaziun tenor il gener

4. Obligaziun alternativa

5. Tschains

B. Lieu da l’adempliment

Dretg d’obligaziuns

22

220

2 Nua ch’i n’è fixà nagut auter, valan ils suandants princips: 1. debits en daners ston vegnir pajads en quel lieu, nua ch’il cre-

ditur ha ses domicil il mument ch’il pajament sto vegnir fatg; 2. sch’i vegn debitada ina tscherta chaussa, sto quella vegnir sur-

dada là, nua ch’ella sa chatta il mument ch’il contract è vegnì fatg;

3. autras obligaziuns ston vegnir ademplidas en quel lieu, nua ch’il debitur ha gì ses domicil il mument che quellas èn na- schidas.

3 Sch’il creditur mida ses domicil, al qual el po pretender che l’obliga- ziun vegnia ademplida, suenter che quella è naschida, e sch’i resulta tras quai ina grevezza considerabla per il debitur, ha quel il dretg d’ademplir l’obligaziun al domicil oriund.

Art. 75 Sch’il temp da l’adempliment n’è determinà ni tras contract ni tras la natira da la relaziun giuridica, po l’adempliment vegnir prestà e pre- tendì immediatamain.

Art. 76 1 Sch’il termin è fixà per il cumenzament u per la fin d’in mais, sa tracti en quest connex da l’emprim u da l’ultim di dal mais. 2 Sch’il termin è fixà per il mez d’in mais, vala il 15avel di da quest mais.

Art. 77 1 Sch’ina obligaziun u sch’in auter act giuridic duai vegnir ademplì cun la scadenza d’in tschert termin suenter ch’il contract è vegnì fatg, vala la suandanta regulaziun:

1. en cas ch’il termin è fixà tenor dis, vala l’ultim di dal termin, dentant senza quintar il di ch’il contract è vegnì fatg, ed – en cas ch’il termin è fixà sin 8 u sin 15 dis – na vala betg il temp dad 1 u da 2 emnas, mabain dad 8 u da 15 dis cumplains;

2. en cas ch’il termin è fixà tenor emnas, vala quel di da l’ultima emna che correspunda cun ses num al di, ch’il contract è vegnì fatg;

3. en cas ch’il termin è fixà tenor mais u tenor ina perioda che cumpiglia plirs mais (onn, mez onn, quart onn), vala quel di da l’ultim mais, dal qual la cifra correspunda al di ch’il contract è vegnì fatg e – sche quest di manca en l’ultim mais – vala l’ul- tim di da quest mais.

C. Temp da l’adempliment I. Obligaziun senza termin

II. Obligaziun sin termin 1. Termin mensil

2. Auters termins

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

23

220

La noziun «mez mais» vegn definida sco in temp da 15 dis che ston vegnir quintads sco ultims, sch’in termin vegn fixà per 1 u per plirs mais e mez. 2 Da medema maniera vegn il termin calculà er, sch’el na cumenza betg il di ch’il contract è vegnì fatg, mabain ad in’autra data. 3 Sche l’adempliment duai vegnir fatg entaifer in termin determinà, sto el vegnir fatg avant che quest termin scada.

Art. 78 1 Sch’il termin da l’adempliment u sche l’ultim di d’in termin croda sin ina dumengia u sin in auter firà ch’è renconuschì uffizialmain sco tal al lieu da l’adempliment32, vala il proxim lavurdi sco di d’adempli- ment u sco ultim di da quest termin. 2 Cunvegnas divergentas restan resalvadas.

Art. 79 L’adempliment da l’obligaziun sto vegnir fatg ed acceptà il di fixà durant las uras da fatschenta usitadas.

Art. 80 Sch’il termin ch’è fixà en il contract è vegnì prolungà, cumenza il nov termin – sch’i na resulta betg insatge auter tras il contract – l’emprim di suenter ch’il termin vegl è scadì.

Art. 81 1 Sch’i na resulta betg in’autra voluntad da las partidas tras il cuntegn u tras la natira dal contract u tras las circumstanzas, po il debitur ademplir sia obligaziun gia avant il di da scadenza dal termin. 2 El na dastga dentant betg deducir in sconto, nun ch’ina cunvegna u ch’ina isanza permettia quai.

Art. 82 Tgi che vul pretender da l’autra partida l’adempliment d’in contract bilateral, sto gia avair ademplì sia atgna obligaziun u sto offrir da l’ademplir, nun ch’el haja d’ademplir quella – confurm al cuntegn u confurm a la natira dal contract – pir pli tard.

32 Concernent il termin legal dal dretg federal e concernent ils termins che vegnan fixads da las autoritads confurm al dretg federal ha la sonda oz il medem status sco in firà renco- nuschì (Art. 1 da la LF dals 21 da zercladur 1963 davart il curs dals termins las sondas; CS 173.110.3).

3. Dumengias e firads

III. Adempli- ment durant las uras da fatschenta

IV. Prolungaziun dal termin

V. Adempliment anticipà

VI. En cas da contracts bilaterals 1. Moda da l’adempliment

Dretg d’obligaziuns

24

220

Art. 83 1 Sch’ina partida n’è – en cas d’in contract bilateral – betg pli solventa, en spezial pervia da concurs, u sch’ella è vegnida impegnada senza success e sch’il dretg da l’autra vegn periclità tras quest pegiu- rament da la situaziun finanziala, po la partida periclitada retegnair sia prestaziun uschè ditg, fin che la cuntraprestaziun è garantida en sia favur. 2 Sche questa garanzia na vegn betg prestada sin ses giavisch entaifer in termin adequat, po ella sa retrair dal contract.

Art. 8433 1 Debits en daners ston vegnir pajads cun meds da pajament legals en l’unitad monetara debitada. 2 Sch’il debit sa cloma sin in’unitad monetara che n’è betg la valuta dal pajais, po la summa debitada tuttina vegnir pajada en la valuta dal pajais tenor sia valur il di da scadenza dal termin, sch’i n’è betg vegnì fixà – duvrond la noziun «valur effectiva» u in’agiunta sumeglianta – ch’il contract stoppia vegnir ademplì pled per pled.

Art. 85 1 In debitur po imputar in pajament parzial al chapital mo, sch’el n’è betg en retard cun ils tschains u cun ils custs. 2 Sch’il creditur ha survegnì ina cauziun, in pegn u autras garanzias per ina part da sia pretensiun, n’ha il debitur betg il dretg d’imputar in pajament parzial sin la part da la pretensiun ch’è garantida u ch’è garantida meglier.

Art. 86 1 Sch’il debitur ha plirs debits tar il medem creditur, ha el il dretg da declerar tar il pajament, tge debit ch’el veglia pajar. 2 Sch’i manca ina tala decleraziun, vegn il pajament quintà tar quel debit ch’il creditur ha inditgà en sia quittanza, premess ch’il debitur na fetschia betg immediatamain opposiziun cunter quai.

Art. 87 1 Sch’i n’è avant maun ni ina decleraziun valaivla davart il pajament ni ina indicaziun en la quittanza, sto il pajament vegnir imputà al debit

33 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 22 da december 1999 davart l’unitad monetara ed ils meds da pajament, en vigur dapi il 1. da matg 2000 (CULF 2000 1144; Fegl uffizial federal 1999 7258).

2. Insolvenza d’ina partida

D. Pajament I. Valuta dal pajais

II. Imputaziun 1. En cas d’in pajament parzial

2. En cas da plirs debits a. Tenor la decleraziun dal debitur u dal creditur

b. Tenor la lescha

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

25

220

che scada, sch’i scadan plirs debits a quel debit, per il qual igl è ve- gnida fatga l’emprim ina scussiun cunter il debitur, e sch’i n’è betg vegnida fatga ina scussiun, al debit ch’è scadì sco emprim. 2 Sch’ils debits èn scadids a medem temp, vegn l’imputaziun fatga en moda proporziunala. 3 Sch’i n’è scadì nagin da plirs debits, vegn il pajament imputà al debit che porscha la garanzia la pli pitschna al creditur.

Art. 88 1 Il debitur che ha prestà in pajament ha il dretg da pretender ina quit- tanza ed – en cas ch’il debit è pajà dal tuttafatg – er la restituziun dal certificat da debit u l’annullaziun da quel. 2 Sch’i na vegn betg pajà tut il debit u sch’il certificat da debit cun- tegna anc auters dretgs dal creditur, po il debitur pretender – ultra da la quittanza – mo ch’il pajament vegnia remartgà sin il certificat da debit.

Art. 89 1 Sch’i vegnan debitads tschains u autras prestaziuns periodicas, lascha la quittanza che vegn dada senza resalvas per ina prestaziun posteriura supponer che las prestaziuns, ch’èn scadidas pli baud, sajan vegnidas pajadas. 2 Sch’i vegn dada ina quittanza per in debit da chapital, vegni supponì che er ils tschains sajan vegnids pajads. 3 La restituziun dal certificat da debit al debitur lascha supponer ch’il debit saja pajà.

Art. 90 1 Sch’il creditur pretenda ch’il certificat da debit saja ì a perder, po il debitur pretender tar il pajament ch’il creditur decleria en in document public u en in document legalisà ch’il certificat da debit saja annullà e ch’il debit saja pajà. 2 Resalvadas restan las disposiziuns davart l’annullaziun da vaglias.

Art. 91 Il creditur vegn en retard, sch’el refusa en moda nungiustifitgada d’acceptar la prestaziun che vegn offrida ad el en moda correcta, u d’ademplir ils acts preparativs ch’èn sia chaussa e senza ils quals il debitur n’è betg en cas d’ademplir sias obligaziuns.

III. Quittanza e restituziun dal certificat da debit 1. Dretg dal debitur

2. Effect

3. Nunpussai- vladad da la restituziun

E. Retard dal creditur I. Premissa

Dretg d’obligaziuns

26

220

Art. 92 1 Sch’il creditur sa chatta en retard, ha il debitur il dretg da depositar la chaussa debitada sin donn e cust dal creditur e da sa deliberar uschia da sia obligaziun. 2 Il lieu dal deposit sto vegnir fixà dal derschader. Rauba po dentant er vegnir depositada en in magasin senza ina disposiziun giudiziala.34

Art. 93 1 Sch’in deposit n’è betg cunvegnent pervia da la natira da la chaussa u pervia dal gener dal manaschi, u sche la chaussa è en privel d’ir en malura u sch’ella chaschuna custs da mantegniment u custs conside- rabels per la metter en salv, po il debitur – suenter avair fatg ordavant ina smanatscha e cun il consentiment dal derschader – laschar vender publicamain la chaussa e depositar il retgav. 2 Sche la chaussa ha in pretsch da bursa u da martgà u sch’ella ha ina pitschna valur cumpareglià cun ils custs, na sto la vendita betg vegnir fatga en moda publica ed ella po vegnir permessa dal derschader er senza ch’i vegnia fatga ordavant ina smanatscha.

Art. 94 1 Il debitur ha il dretg da puspè prender enavos la chaussa depositada, uschè ditg ch’il creditur n’ha betg anc declerà d’acceptar quella u uschè ditg ch’in dretg da pegn n’è betg vegnì abolì en consequenza dal deposit. 2 Per il termin da la retratga entra la pretensiun puspè en vigur cun tut ses dretgs accessorics.

Art. 95 Sche l’obligaziun na concerna betg la furniziun d’ina chaussa, po il debitur – sch’il creditur è en retard – sa retrair dal contract tenor las disposiziuns davart il retard dal debitur.

Art. 96 Sch’ina obligaziun debitada na po betg vegnir ademplida vers il credi- tur ed er betg vers sia represchentanza per in auter motiv che ha da far cun la persuna dal creditur u pervia d’ina intschertezza davart il cre- ditur, senza che quel saja la culpa da quest fatg, ha il debitur il dretg

34 Versiun tenor la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas, en vigur dapi il 1. da schaner 2001 (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829).

II. Effect 1. En cas da prestaziuns materialas a. Dretg da depositar

b. Dretg da vender

c. Dretg da prender enavos

2. En cas d’au- tras prestaziuns

F. Impediment da l’adempli- ment per auters motivs

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

27

220

da far il deposit u da sa retrair dal contract, sco en cas dal retard dal creditur.

Segund chapitel: Las consequenzas, sche las obligaziuns na vegnan betg ademplidas

Art. 97 1 Sche l’obligaziun na po insumma betg vegnir ademplida u sch’ella na po betg vegnir ademplida en moda correcta, sto il debitur pajar ina indemnisaziun per il donn che vegn chaschunà tras quai, nun ch’el possia cumprovar ch’el n’haja nagina culpa. 2 L’execuziun suttastat a las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 avrigl 188935 davart la scussiun ed il concurs ed a la Procedura civila dals 19 december 200836 (PC).37

Art. 98 1 Sch’il debitur è obligà da far insatge, po il creditur – cun resalva da ses dretgs concernent l’indemnisaziun dal donn – sa laschar autorisar da far la prestaziun sin donn e cust dal debitur. 2 Sch’il debitur è obligà da betg far insatge, sto el indemnisar il donn mo gia en il cas da cuntravenziun. 3 Il creditur po ultra da quai pretender ch’il stadi illegal vegnia eliminà e sa laschar autorisar d’eliminar quel sin donn e cust dal debitur.

Art. 99 1 Il debitur è en general responsabel per mintga culpa. 2 La dimensiun da la responsabladad sa drizza tenor la natira da la fa- tschenta e vegn giuditgada en moda main severa en spezial, sche la fatschenta n’aveva betg l’intenziun da procurar per in avantatg per il debitur. 3 Dal rest vegnan las disposiziuns davart la dimensiun da la respon- sabladad tar acts illegals applitgadas analogamain per giuditgar ils effects da sbagls contractuals.

35 CS 281.1 36 CS 272 37 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008,

en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

A. Nunadem- pliment I. Obligaziun dal debitur da prestar indemnisaziuns 1. En general

2. Obligaziuns da far u da betg far insatge

II. Dimensiun da la respon- sabladad e da l’indemnisaziun 1. En general

Dretg d’obligaziuns

28

220

Art. 100 1 Ina cunvegna ch’è vegnida fatga ordavant per excluder la responsa- bladad en cas d’intenziun illegala u en cas da greva negligientscha è nunvalaivla. 2 Er ina renunzia – ch’è vegnida declerada ordavant – a la responsa- bladad en cas d’ina leva culpa po tenor l’appreziar dal derschader vegnir resguardada sco nunvalaivla, sche la persuna che renunzia è stada en il servetsch da l’autra persuna il mument che la decleraziun è vegnida fatga u sche la responsabladad resulta tras la gestiun d’in manaschi ch’è concessiunà da las autoritads. 3 Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il contract d’assicuranza.

Art. 101 1 Tgi che lascha ademplir in’obligaziun u che lascha exequir in dretg che resulta tras ina relaziun da debit – er sche quai vegn fatg en moda legala – d’ina persuna auxiliara, d’in commember da la chasada u d’in lavurant, sto indemnisar a l’autra persuna il donn che la persuna auxi- liara ha chaschunà exequind sia incumbensa.38 2 Questa responsabladad po vegnir limitada u abolida cun ina cunve- gna che vegn fatga ordavant. 3 Sche la persuna che renunzia stat en il servetsch da l’autra persuna u sche la responsabladad resulta tras la gestiun d’in manaschi ch’è con- cessiunà da las autoritads, dastga la responsabladad vegnir refusada maximalmain per ils cas che resultan tras ina leva culpa.

Art. 102 1 Sch’ina obligaziun è scadida, vegn il debitur mess en retard tras l’admoniziun dal creditur. 2 Sche l’adempliment è vegnì fixà sin in di determinà u sch’in tal di resulta en consequenza d’ina desditga ch’è stada resalvada e ch’è vegnida pronunziada en moda correcta, vegn il debitur mess en retard gia cun la scadenza da quest di.

Art. 103 1 Sch’il debitur sa chatta en retard, sto el indemnisar il donn che resul- ta tras l’adempliment retardà ed è er responsabel per la casualitad.

38 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 3 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

2. Exclusiun da la respon- sabladad

3. Responsabla- dad per persunas auxiliaras

B. Retard dal debitur I. Premissa

II. Effect 1. Respon- sabladad per casualitad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

29

220

2 El po sa deliberar da questa responsabladad cun cumprovar ch’il retard saja succedì senza culpa da sia vart e che la casualitad avess pertutgà l’object da la prestaziun en moda dischavantagiusa per il creditur er, sche l’adempliment fiss vegnì fatg a temp.

Art. 104 1 Sch’il debitur è en retard cun pajar in debit en daners, sto el pajar in tschains da retard da 5 pertschient per onn, er sch’ils tschains fixads en il contract importassan main. 2 Sch’igl èn vegnids fixads en il contract tschains ch’èn pli auts che 5 pertschient, saja quai en moda directa u saja quai tras ina cunvegna d’ina provisiun periodica da banca, pon els vegnir pretendids er durant il temp da retard. 3 Nua ch’il sconto da banca ch’è usità al lieu surpassa 5 pertschient, pon vegnir mess a quint tranter commerziants ils tschains da retard en questa autezza.

Art. 105 1 In debitur ch’è en retard cun il pajament da tschains, da rentas u d’ina summa regalada, sto pajar il tschains da retard pir a partir dal di che la scussiun cumenza u ch’il plant giudizial vegn inizià. 2 Ina cunvegna cuntraria sto vegnir giuditgada tenor ils princips davart il chasti convenziunal. 3 Da tschains da retard na dastgan vegnir pretendids nagins tschains da retard.

Art. 106 1 Sch’il creditur ha subì in donn ch’è pli grond che quai ch’i vegn in- demnisà ad el tras ils tschains da retard, è il debitur obligà d’indem- nisar er quest donn, nun ch’el cumprovia ch’el n’haja nagina culpa. 2 Sche quest donn pli grond po vegnir giuditgà ordavant, po il derscha- der fixar l’indemnisaziun gia en la sentenzia davart la pretensiun principala.

Art. 107 1 Sch’in debitur sa chatta en retard en cas da contracts bilaterals, ha il creditur il dretg da fixar in termin adequat per el per ademplir posteriuramain l’obligaziun u da laschar fixar in tal termin tras l’autoritad cumpetenta. 2 Sche l’obligaziun na vegn er betg ademplida fin a quest termin, po il creditur anc adina purtar plant per cuntanscher l’adempliment e per survegnir ina indemnisaziun dal donn pervia dal retard; el po dentant

2. Tschains da retard a. En general

b. En cas da tschains, da rentas e da donaziuns

3. Ulteriur donn

4. Retratga ed indemnisaziun a. Cun fixar in termin

Dretg d’obligaziuns

30

220

er, sch’el fa quai immediatamain, declerar da vulair desister da la prestaziun posteriura ed ubain pretender ina indemnisaziun dal donn ch’è vegnì chaschunà cun tralaschar l’adempliment ubain sa retrair dal contract.

Art. 108 I n’è betg necessari da fixar in termin per l’adempliment posteriur:

1. sch’i resorta dal cumportament dal debitur ch’in tal termin fiss inutil;

2. sche la prestaziun è daventada inutila per il creditur pervia dal retard dal creditur;

3. sch’i resulta – tras il contract – l’intenziun da las partidas che la prestaziun stoppia vegnir fatga precis ad in tschert termin u fin ad in tschert termin.

Art. 109 1 Tgi che sa retira dal contract po refusar la cuntraprestaziun emper- messa e pretender la restituziun da quella part ch’è gia vegnida pre- stada. 2 Ultra da quai ha el il dretg da survegnir l’indemnisaziun dal donn ch’è naschì tras l’annullaziun dal contract, nun ch’il debitur possia cumprovar ch’el n’haja nagina culpa.

Terz chapitel: Effects da las obligaziuns vers terzas persunas

Art. 110 Uschenavant ch’ina terza persuna cuntenta ils dretgs d’in creditur, vegnan ils dretgs da tal transferids sin ella:

1. sch’ella cumpra liber ina chaussa ch’è vegnida impegnada per in debit ester, vi da la quala ella ha in dretg da proprietad u in dretg real limità;

2. sch’il debitur renda enconuschent al creditur che la persuna che paja duai surpigliar il post dal creditur.

Art. 111 Tgi che empermetta ad in’autra persuna che la prestaziun vegnia furni- da d’ina terza persuna è obligà d’indemnisar il donn che resulta, sche la prestaziun na vegn betg furnida.

b. Senza fixar in termin

c. Effect da la retratga

A. Cuntentada d’ina terza persuna

B. Contract sin donn e cust d’ina terza persuna

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

31

220

Art. 112 1 Sch’ina persuna che agescha en agen num è sa laschada empermetter ina prestaziun a favur d’ina terza persuna, ha ella il dretg da pretender che questa prestaziun vegnia furnida a la terza persuna. 2 La terza persuna u sia successura legala po pretender persunalmain che l’obligaziun vegnia ademplida, sche quai è stada la voluntad da las duas autras partidas u sche quai correspunda a l’isanza. 3 En quest cas na po il creditur betg pli deliberar il debitur da sia obli- gaziun, uschespert che la terza persuna ha declerà al debitur da vulair far diever da ses dretg.

Art. 113 Sch’in patrun è stà assicurà cunter las consequenzas da la responsabla- dad civila e sch’il lavurant n’ha betg pajà main che la mesadad da la premia, appartegnan ils dretgs che derivan da l’assicuranza exclusiva- main al lavurant.

Terz titel: L’extincziun da las obligaziuns

Art. 114 1 Sch’ina pretensiun extingua perquai ch’ella è vegnida ademplida u per auters motivs, extinguan er tut ses dretgs accessorics sco en spe- zial cauziuns e dretgs da pegn. 2 Tschains ch’èn gia scadids pon vegnir pretendids posteriuramain mo, sche quest dretg dal creditur è vegnì concludì u sch’el po vegnir dedu- cì da las circumstanzas. 3 Resalvadas restan las prescripziun spezialas davart il dretg da pegn funsil, davart las vaglias e davart l’accumodament.

Art. 115 Ina pretensiun po vegnir annullada dal tuttafatg u parzialmain tras ina cunvegna senza ina furma speziala er, sch’ina tala è stada necessaria per constituir l’obligaziun u sch’ina tala è vegnida tschernida da las persunas contrahentas.

Art. 116 1 Il pajament d’in debit vegl tras la creaziun d’in debit nov na vegn betg supponì. 2 En spezial na chaschuna la constituziun d’ina obligaziun da cambiala en connex cun in debit existent u l’emissiun d’in nov certificat da

C. Contract a favur d’ina terza persuna I. En general

II. En cas d’ina assicuranza da responsabladad

A. L’extincziun dals dretgs accessorics

B. Annullaziun tras ina cunvegna

C. Novaziun I. En general

Dretg d’obligaziuns

32

220

debit u da cauziun betg ina novaziun dal debit vertent, nun ch’i vegnia concludì insatge auter.

Art. 117 1 L’inscripziun dals singuls posts en in conto current na chaschuna betg ina novaziun. 2 I sa tracta dentant d’ina novaziun, sch’il saldo è fatg ed approvà. 3 Sch’igl existan garanzias spezialas per in singul post, na vegnan quellas – cun resalva d’ina autra cunvegna – betg annulladas cun far e cun approvar il saldo.

Art. 118 1 Sche las qualitads dal creditur e dal debitur sa reuneschan en ina persuna, vala la pretensiun sco extinguida tras reuniun. 2 Sche questa reuniun vegn revocada, vala la pretensiun puspè. 3 Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il dretg da pegn funsil e davart las vaglias.

Art. 119 1 Sche l’adempliment d’ina pretensiun è daventà nunpussaivel pervia da circumstanzas, per las qualas il debitur n’è betg responsabel, vala la pretensiun sco extinguida. 2 En cas da contracts bilaterals è il debitur ch’è vegnì deliberà uschia, responsabel per la cuntraprestaziun ch’el ha gia survegnì sco enritgi- ment nungiustifitgà e perda la cuntrapretensiun che n’è betg anc ve- gnida ademplida. 3 Exceptads èn ils cas, en ils quals la prescripziun da lescha u il cun- tegn dal contract adossescha la ristga al creditur avant che l’obligaziun vegnia ademplida.

Art. 120 1 Sche duas persunas debiteschan ina a l’autra summas da daners u autras prestaziuns ch’èn d’in gener equivalent, po mintga persuna scuntrar ses debit cun sia pretensiun, premess che tuttas duas preten- siuns sajan scadidas. 2 Il debitur po pretender la scuntrada, er sche sia cuntrapretensiun vegn contestada. 3 Ina pretensiun surannada po vegnir scuntrada, sch’ella n’era betg anc surannada il mument ch’ella avess pudì vegnir scuntrada cun l’autra pretensiun.

II. Conto current

D. Reuniun

E. Nunpussaivla- dad d’ademplir ina prestaziun

F. Scuntrada I. Premissa 1. En general

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

33

220

Art. 121 Il garant po refusar da cuntentar il creditur, uschenavant ch’il debitur principal ha il dretg da pretender la scuntrada.

Art. 122 La persuna ch’è s’obligada a favur d’ina terza persuna na po betg scuntrar quest debit cun pretensiuns che l’autra persuna la debitescha.

Art. 123 En cas da concurs dal debitur pon ils crediturs scuntrar lur pretensiuns, er sche quellas n’èn betg anc scadidas, cun pretensius ch’il concursit ha vers els. 2 L’exclusiun u la contestaziun da la scuntrada en cas da concurs dal debitur suttastat a las prescripziuns dal dretg da scussiun e da concurs.

Art. 124 1 Ina scuntrada ha mo lieu, sch’il debitur dat d’enconuscher al creditur ch’ella veglia far diever da ses dretg da pretender ina scuntrada. 2 Sche quai è capità, vegni supponì che la pretensiun e che la cuntra- pretensiun sajan, uschenavant ch’ellas sa guliveschan, vegnidas paja- das gia il mument ch’ellas avessan pudì vegnir scuntradas. 3 Resalvadas restan las isanzas spezialas concernent ils contos currents commerzials.

Art. 125 Cunter la veglia dal creditur na pon betg vegnir pajadas tras scuntrada:

1. obligaziuns per restituir u per indemnisar chaussas ch’èn vegnidas depositadas, privadas illegalmain u retegnidas cun malart;

2. obligaziuns, da las qualas la natira pretenda ch’ellas vegnian ademplidas effectivamain vers il creditur, sco dretgs d’ali- ments e dabuns da salari ch’èn absolutamain necessaris per il mantegniment dal creditur e da sia famiglia;

3. obligaziuns a favur da la communitad che resultan tras il dretg public.

Art. 126 Il debitur po renunziar gia ordavant a la scuntrada.

2. En cas da garanzia

3. En cas da contracts a favur da terzas persunas

4. En cas da concurs dal debitur

II. Effect da la scuntrada

III. Cas d’exclusiun

IV. Renunzia

Dretg d’obligaziuns

34

220

Art. 127 Suenter 10 onns suranneschan tut las pretensiuns, per las qualas il dretg civil federal na dispona betg insatge auter.

Art. 128 Suenter 5 onns suranneschan las pretensiuns:

1. per tschains da locaziun, da fittanza e da chapital sco er per autras prestaziuns periodicas;

2. per furniziuns da victualias, per la dunsena e per debits d’usta- ria;

3.39 per lavurs da mastergn, per la vendita da rauba en detagl, per tractaments dal medi, per lavurs professiunalas d’advocats, d’agents da dretg, da procuraturs, da notars sco er per rela- ziuns da lavur da lavurants.

Art. 129 Ils termins da surannaziun che vegnan menziunads en quest titel na pon betg vegnir midads tras ina disposiziun da las persunas partici- padas.

Art. 130 1 La surannaziun cumenza cun la scadenza da la pretensiun. 2 Sche la scadenza da la pretensiun dependa d’ina desditga, cumenza la surannaziun cun il di che la desditga po vegnir fatga.

Art. 131 1 En cas da rentas vitalizias u da prestaziuns periodicas sumegliantas cumenza la surannaziun per l’entira pretensiun il mument che l’em- prima prestaziun retardada scada. 2 Sche l’entira pretensiun è surannada, èn quai er las singulas presta- ziuns.

Art. 132 1 Tar la calculaziun da la surannaziun na vegn il di che la surannaziun cumenza betg quintà, e la surannaziun vegn resguardada sco termi-

39 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 4 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

G. Surannaziun I. Termins 1. 10 onns

2. 5 onns

3. Invariabladad dals termins

4. Cumenzament da la suranna- ziun a. En general

b. En cas da prestaziuns periodicas

5. Calculaziun dals termins

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

35

220

nada pir, cur che l’ultim di dal termin è passà senza ch’i saja vegnì fatg diever da la surannaziun. 2 Dal rest valan las prescripziuns per calcular il termin da l’adempli- ment er per la surannaziun.

Art. 133 Cun la pretensiun principala suranneschan er ils tschains che resultan tras questa pretensiun ed ils auters dretgs accessorics.

Art. 134 1 La surannaziun na cumenza betg e vegn suspendida, sch’ella ha gia cumenzà:

1.40 per pretensiuns dals uffants vers lur geniturs durant la tgira genituriala;

2.41 per pretensiuns da la persuna inabla da giuditgar cunter la per- suna che ha il mandat preventiv, uschè ditg che quest mandat è valaivel;

3. per pretensiuns dals conjugals in cunter l’auter durant lur lètg; 3bis.42 per pretensiuns da partenarias registradas e da partenaris

registrads in cunter l’auter durant lur partenadi registrà; 4.43 per pretensiuns dals lavurants che vivan en la medema chasada

cun il patrun, vers quel durant la relaziun da lavur; 5. uschè ditg ch’il debitur ha in dretg da giudida vi da la preten-

siun; 6. uschè ditg ch’ina pretensiun na po betg vegnir fatga valair

davant ina dretgira svizra. 2 Sch’il di che questas relaziuns van a fin è passà, cumenza la suranna- ziun u – sch’ella aveva gia cumenzà – cuntinuescha ella. 3 Resalvadas restan las prescripziuns spezialas davart il dretg da scussiun e da concurs.

40 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118 1144; Fegl uffizial federal 1996 I 1).

41 Versiun tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

42 Integrà tras la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

43 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 5 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

II. Effect per ils dretgs accessorics

III. Impediment e suspensiun da la surannaziun

Dretg d’obligaziuns

36

220

Art. 135 La surannaziun vegn interrutta:

1. sch’il debitur renconuscha la pretensiun, en spezial cun pajar tschains e ratas sco er cun dar in pegn u ina cauziun;

2.44 tras scussiun, cun purtar plant u cun far objecziun davant ina dretgira u davant ina dretgira da cumpromiss sco er tras ina intervenziun en cas da concurs u tras ina citaziun ad in’em- prova da mediaziun uffiziala.

Art. 136 1 Sche la surannaziun cunter in debitur solidaric u cunter il cundebitur d’ina prestaziun indivisibla vegn interrutta, vala quai er per ils auters cundebiturs. 2 Sche la surannaziun cunter il debitur principal è interrutta, è quai er il cas cunter il garant. 3 Percunter na vala l’interrupziun cunter il garant betg cunter il debitur principal.

Art. 137 1 Cun l’interrupziun cumenza la surannaziun da nov. 2 Sche la pretensiun vegn renconuschida cun emetter in document u constatada tras la sentenzia dal derschader, dura la nova surannaziun adina 10 onns.

Art. 138 1 Sche la surannaziun vegn interrutta tras in plant u tras in’objecziun, cumenza ella da nov en il decurs da la dispita giuridica cun mintga act giudizial da las partidas e cun mintga disposiziun u decisiun dal der- schader.45 2 Sche l’interrupziun vegn chaschunada tras ina scussiun, cumenza la surannaziun da nov cun mintga act da scussiun. 3 Sche l’interrupziun vegn chaschunada tras ina intervenziun en cas da concurs, cumenza la nova surannaziun il mument che la pretensiun po puspè vegnir fatga valair tenor il dretg da concurs.

44 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

45 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

IV. Interrupziun da la suranna- ziun 1. Motivs da l’interrupziun

2. Effect d’inter- rupziun tranter cunobligads

3. Cumenzament d’in nov termin a. En cas da ren- conuschientscha e da sentenzia

b. En cas d’acts dal creditur

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

37

220

Art. 13946

Art. 140 Tras l’existenza d’in dretg da pegn movibel na vegn la surannaziun d’ina pretensiun betg exclusa. Sch’ella cumenza, n’impedescha quai betg il creditur da far valair il dretg da pegn.

Art. 141 1 I na po betg vegnir renunzià ordavant a la surannaziun. 2 La renunzia d’in debitur solidaric na po betg vegnir opponida cunter ils ulteriurs debiturs solidarics. 3 Il medem vala tranter plirs debiturs d’ina prestaziun indivisibla e per il garant en cas da la renunzia dal debitur principal.

Art. 142 Il derschader na dastga betg resguardar d’uffizi la surannaziun.

Quart titel: Relaziuns spezialas tar obligaziuns Emprim chapitel: La solidaritad

Art. 143 1 La solidaritad tranter plirs debiturs nascha, sch’els decleran da vulair esser mintgin dad els persunalmain responsabel vers il creditur per ademplir l’entir debit. 2 Senza ina tala decleraziun da voluntad nascha la solidaritad mo en ils cas che vegnan determinads da la lescha.

Art. 144 1 Il creditur po pretender da tut ils debiturs solidarics tenor sia tscherna mintgamai mo ina part u l’entira obligaziun. 2 Tut ils debiturs restan uschè ditg obligads, fin che l’entira pretensiun è pajada.

46 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

V. …

VI. Surannaziun en cas da dretg da pegn movibel

VII. Renunzia a la surannaziun

VIII. Far valair la surannaziun

A. Debit solidaric I. Origin

II. Relaziun tranter debitur e creditur 1. Effect a. Responsabla- dad dals debiturs

Dretg d’obligaziuns

38

220

Art. 145 1 In debitur solidaric po far cunter il creditur mo talas objecziuns che resultan u tras sia relaziun persunala cun il creditur, tras l’origin com- munabel u tras il cuntegn da l’obligaziun solidarica. 2 Mintga debitur solidaric daventa responsabel vers ils auters debiturs, sch’el na fa betg valair quellas objecziuns, da las qualas tuts han com- munablamain il dretg.

Art. 146 In debitur solidaric na po, uschenavant che quai n’è betg fixà autra- main, betg engrevgiar la situaziun dals auters cun ses act persunal.

Art. 147 1 Uschenavant ch’in debitur solidaric ha cuntentà il creditur tras paja- ment u tras scuntrada, èn deliberads er ils auters. 2 Sch’in debitur solidaric vegn deliberà senza ch’il creditur saja vegnì cuntentà, ha la deliberaziun ses effect vers ils auters mo uschenavant che las circumstanzas u che la natira da l’obligaziun giustifitgeschan quai.

Art. 148 1 Sch’i na resulta nagut auter tras la relaziun giuridica tranter ils debiturs solidarics, sto mintgin dad els surpigliar ina part eguala dal pajament ch’è vegnì fatg al creditur. 2 Sch’in debitur solidaric paja dapli che sia part, po el prender regress sin ses cundebiturs per l’import ch’el ha pajà dapli. 3 Quai che na po betg vegnir obtegnì d’in cundebitur, ston ils auters pajar en parts egualas.

Art. 149 1 Ils dretgs dal creditur vegnan transferids sin il debitur solidaric che ha il dretg da prender regress, e quai en quella dimensiun ch’el ha cuntentà il creditur. 2 Il creditur è responsabel, sch’el meglierescha la situaziun giuridica d’in debitur solidaric sin donn e cust dals auters.

Art. 150 1 La solidaritad tranter plirs crediturs nascha, sch’il debitur declera da dar a mintgin singul il dretg da pretender il pajament da l’entira pre- tensiun, sco er en ils cas che vegnan determinads da la lescha.

b. Objecziuns dals debiturs

c. Act persunal d’in debitur

2. Extincziun dal debit solidaric

III. Relaziun tranter ils debi- turs solidarics 1. Participaziun

2. Transiziun dals dretgs dals crediturs

B. Pretensiun solidarica

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

39

220

2 Sche la prestaziun vegn pajada ad in dals crediturs solidarics, delibe- rescha quai il debitur vers tuts. 3 Il debitur po tscherner, a tgenin dals crediturs solidarics ch’el vul pa- jar, uschè ditg ch’el n’è betg vegnì clamà avant dretgira d’in dad els.

Segund chapitel: Las cundiziuns

Art. 151 1 In contract sto vegnir resguardà sco cundiziunà, sche sia obligaziun vegn fatga dependenta dal fatg ch’in eveniment intschert entria. 2 Per il cumenzament da l’effect è decisiv il mument che la cundiziun vegn ademplida, premess ch’i na stoppia betg vegnir concludì che las partidas hajan in’autra intenziun.

Art. 152 1 La persuna ch’è obligada cundiziunadamain na dastga – uschè ditg che la cundiziun è pendenta – interprender nagut che pudess impedir che sias obligaziuns vegnian ademplidas correctamain. 2 Sche ses dretgs èn periclitads ha la persuna ch’è autorisada cundiziu- nadamain il dretg da pretender las medemas mesiras da segiranza, sco sche sia pretensiun fiss nuncundiziunada. 3 Disposiziuns che vegnan prendidas durant che la cundiziun è pen- denta scadan mo, cur che la cundiziun vegn ademplida, sch’ellas peri- cliteschan ses effect.

Art. 153 1 Sche la chaussa empermessa è vegnida surdada al creditur avant l’adempliment da la cundiziun, po el, cur che la cundiziun vegn adem- plida, salvar il profit ch’è vegnì fatg en il fratemp. 2 Sche la cundiziun na vegn betg ademplida, sto el restituir il profit ch’è vegnì fatg.

Art. 154 1 In contract, dal qual la schliaziun è vegnida fatga dependenta da l’adempliment d’ina cundiziun, perda sia vigur il mument che questa cundiziun vegn ademplida. 2 In effect retroactiv na datti per regla betg.

A. Cundiziun suspensiva I. En general

II. Durant che las cundiziuns èn pendentas

III. Profit che vegn fatg en il fratemp

B. Cundiziun schlianta

Dretg d’obligaziuns

40

220

Art. 155 Sche la cundiziun premetta in act d’ina da las persunas contrahentas, il qual na dependa betg da la persunalitad da questa persuna, po ella vegnir ademplida er da ses ertavels.

Art. 156 Ina cundiziun vala sco ademplida, sche ses adempliment è vegnì impe- dì d’ina da las partidas cunter la buna fai.

Art. 157 Sch’ina cundiziun vegn fixada cun l’intenziun da promover in act ille- gal u immoral u ina omissiun illegala u immorala, è il dretg cundiziu- nà nunvalaivel.

Terz chapitel: Cauziun e chaparra penala. Deducziuns dal salari. Chasti convenziunal

Art. 158 1 La chaparra che vegn dada a chaschun da la conclusiun d’in contract vala sco cauziun e betg sco chaparra penala. 2 Nua ch’il contract u nua che l’isanza locala na dispona betg autra- main, resta la cauziun tar il retschavider, senza ch’ella vegnia deduci- da da ses dretg. 3 Sch’igl è vegnida concludida ina chaparra penala, po il pajader sa re- trair dal contract renunziond a l’import pajà ed il retschavider pajond l’import dubel.

Art. 15947

47 Abolì per il 1. da schaner 1972 tras la cifra II art. 6 cifra 1 da la LF dals 25 da zercladur 1971 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

C. Prescripziuns communablas I. Adempliment da la cundiziun

II. Impediment cunter la buna fai

III. Cundiziuns scumandadas

A. Cauziun e chaparra penala

B. …

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

41

220

Art. 160 1 Sch’igl è vegnì concludì in chasti convenziunal per il cas ch’in contract na vegnia betg ademplì u na vegnia betg ademplì en moda correcta, ha il creditur – en cas ch’i mancan autras cunvegnas – mo il dretg da pretender ubain l’adempliment ubain il chasti. 2 Sche quest chasti è vegnì concludì per il cas ch’il termin da l’adem- pliment u ch’il lieu da l’adempliment na vegn betg resguardà, po el vegnir pretendì – ultra da l’adempliment dal contract –, uschè ditg ch’il creditur na renunzia betg expressivamain a l’adempliment u ac- cepta quel senza resalvas. 3 Al debitur resti resalvà da cumprovar ch’el haja il dretg da sa retrair dal contract suenter avair pajà il chasti concludì.

Art. 161 1 Il chasti convenziunal è scadì, er sch’i n’ha dà nagin donn per il cre- ditur. 2 Sch’il donn subì surpassa l’import dal chasti, po il creditur pretender l’import supplementar mo, uschenavant ch’el po cumprovar ina culpa da vart dal debitur.

Art. 162 1 La cunvegna che pajaments parzials duajan restar tar il creditur en cas da la retratga dal contract, sto vegnir giuditgada tenor las prescrip- ziuns davart il chasti convenziunal. 2 …48

Art. 163 1 Las partidas pon fixar libramain l’import dal chasti convenziunal. 2 El na po betg vegnir pretendì, sch’el duai rinforzar ina cunvegna illegala u immorala e – en cas ch’i mancan autras cunvegnas – sch’i n’è betg pussaivel da l’ademplir pervia d’ina circumstanza che na po betg vegnir responsada dal debitur. 3 Chastis convenziunals sproporziunads ha il derschader da reducir tenor ses appreziar.

48 Abolì per il 1. da schaner 2003 tras la cifra II 1 da l’agiunta 2 tar la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum (CULF 2002 3846; Fegl uffizial federal 1999 3155).

C. Chasti convenziunal I. Dretg dal creditur 1. Relaziun tranter il chasti e l’adempliment dal contract

2. Relaziun tranter il chasti ed il donn

3. Scadenza da pajaments parzials

II. Autezza, nunvalaivladad e reducziun dal chasti

Dretg d’obligaziuns

42

220

Tschintgavel titel: La cessiun da pretensiuns e la surpigliada da debits

Art. 164 1 Il creditur po ceder sia pretensiun ad in’autra persuna senza il con- sentiment dal debitur, sche ni la lescha ni ina cunvegna ni la natira da la relaziun giuridica na s’oppona cunter quai. 2 Cunter terzas persunas che han acquistà la pretensiun, sa fidond d’ina renconuschientscha en scrit dal debit che na cuntegna betg in scumond da cessiun, na po il debitur betg opponer cun l’objecziun che la cessiun saja vegnida exclusa tras ina cunvegna.

Art. 165 1 La cessiun è mo valaivla, sch’ella è vegnida fixada en scrit. 2 L’obligaziun da far in contract da cessiun na dovra betg ina furma speziala.

Art. 166 Sche la lescha u sch’ina sentenzia giudiziala fixescha ch’ina preten- siun vegnia transferida ad in’autra persuna, vala quest transferiment er vers terzas persunas, senza che quai basegnia ina furma speziala u er mo ina decleraziun da voluntad dal creditur vertent.

Art. 167 In debitur è deliberà valaivlamain, sch’el fa – avant che la cessiun al è vegnida annunziada dal cedent u da l’acquistader – il pajament en buna fai a l’anteriur creditur u – en cas da pliras cessiuns – ad in acquistader ch’è ses successur legal.

Art. 168 1 Sch’i dat ina dispita davart la dumonda, tgi che haja il dretg d’ina tscherta pretensiun, po il debitur refusar il pajament e sa deliberar cun consegnar in deposit a la dretgira. 2 Sch’il debitur paja, malgrà ch’el ha enconuschientscha da la dispita, fa el quai sin atgna ristga. 3 Sche la dispita è pendenta davant dretgira e sch’il debit è scadì, po mintga partida pretender ch’il debitur depositeschia la summa debi- tada.

A. Cessiun da pretensiuns I. Premissas 1. Cessiun voluntara a. Admissibladad

b. Furma dal contract

2. Transferiment pervia d’ina lescha e pervia d’ina sentenzia giudiziala

II. Effect da la cessiun 1. Posiziun dal debitur a. Pajament en buna fai

b. Refusa dal pajament e deposit

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

43

220

Art. 169 1 Objecziuns che s’opponivan cunter las pretensiuns dal cedent po il debitur er far valair cunter l’acquistader, sch’ellas eran avant maun il mument ch’el ha survegnì enconuschientscha da la cessiun. 2 Sch’ina cuntrapretensiun dal debitur n’è betg anc scadida per quest termin, po el tuttina la duvrar per la scuntrada, sche questa cuntra- pretensiun n’è betg scadida pli tard che la pretensiun cedida.

Art. 170 1 Cun la pretensiun vegnan transferids ils dretgs da privilegi ed ils dretgs accessorics cun excepziun da quels ch’èn colliads nunsepara- blamain cun la persuna dal cedent. 2 Il cedent è obligà da consegnar a l’acquistader ils documents dal debit e tut ils mussaments ch’èn avant maun e d’al dar las infurma- ziuns ch’èn necessarias per far valair las pretensiuns. 3 I vegn supponì ch’i vegnian transferids – ensemen cun la pretensiun principala – er ils tschains da retard a l’acquistader.

Art. 171 1 Sch’ina persuna ceda ina pretensiun cun l’obligaziun da surpigliar ils custs, è ella responsabla per l’existenza da la pretensiun il mument ch’ella vegn cedida. 2 Per la solvenza dal debitur è il cedent mo responsabel, sch’el è s’obligà da star bun per quella. 3 Sch’ina persuna ceda ina pretensiun senza l’obligaziun da surpigliar ils custs, n’è ella er betg responsabla per l’existenza da la pretensiun.

Art. 172 Sch’in creditur ha cedì sia pretensiun cun l’intent da pajar in debit, dentant senza inditgar l’import, per il qual ella duai vegnir messa a quint, sto l’acquistader sa laschar imputar mo quella summa ch’el survegn dal debitur u ch’el avess stuì survegnir cun la premura neces- saria.

Art. 173 1 Tras sia garanzia è il cedent mo responsabel vers il debitur per la summa ch’el ha retschavì per la cessiun inclusiv ils tschains e plina- vant per ils custs da la cessiun e d’acts che n’han nagin success cunter il debitur.

c. Objecziuns dal debitur

2. Transferiment dals dretgs da privilegi e dals dretgs accesso- rics, da docu- ments e da meds da cumprova

3. Garanzia a. En general

b. En cas d’ina cessiun per dar en pajament la pretensiun

c. Dimensiun da la responsa- bladad

Dretg d’obligaziuns

44

220

2 Sch’ina pretensiun vegn transferida tras lescha sin in’autra persuna, n’è il creditur vertent responsabel ni per l’existenza da la pretensiun ni per la solvenza dal debitur.

Art. 174 Nua che la lescha prescriva disposiziuns spezialas per transferir pre- tensiuns, restan quellas resalvadas.

Art. 175 1 Sch’ina persuna empermetta ad in debitur da surpigliar ses debit, s’oblighescha ella d’al deliberar da quest debit, saja quai cun cuntentar il creditur ubain cun daventar sezza la debitura cun il consentiment dal creditur. 2 Il debitur na po betg sfurzar il surpigliader d’ademplir questa obliga- ziun, uschè ditg ch’il debitur n’ha betg ademplì vers il surpigliader las obligaziuns che derivan dal contract davart la surpigliada dal debit. 3 Sche la deliberaziun dal debitur vegl vegn tralaschada, po quel pre- tender ina garanzia dal nov debitur.

Art. 176 1 Sch’ina persuna che surpiglia il debit entra en la relaziun da debit empè e cun deliberaziun dal debitur vertent, vegn quai fatg cun in con- tract tranter il surpigliader ed il creditur. 2 L’offerta dal surpigliader po vegnir fatga uschia ch’el u – cun ses consentiment – ch’il debitur vertent communitgescha la surpigliada dal debit al creditur. 3 La decleraziun dal creditur che l’offerta vegnia acceptada po vegnir fatga expressivamain u po resultar tras las circumstanzas e vegn sup- ponida, sch’il creditur accepta senza resalvas in pajament dal surpi- gliader u sch’el dat ses consentiment ad in auter act dal debitur.

Art. 177 1 L’offerta po vegnir acceptada da tut temp dal creditur. Il surpigliader sco er il debitur vertent pon dentant fixar in termin per il creditur per acceptar la surpigliada. Sche quest scada, vala l’acceptaziun sco refusada, sch’il creditur ha taschì. 2 Sch’i vegn concludida – avant ch’il creditur haja acceptà l’autra sur- pigliada – ina nova surpigliada dal debit e sche er il nov surpigliader fa in’offerta al creditur, vegn il surpigliader precedent deliberà da sia obligaziun.

III. Disposiziuns spezialas

B. Surpigliada dal debit I. Debitur e surpigliader dal debit

II. Contract cun il creditur 1. Offerta ed acceptaziun

2. Scadenza da l’offerta

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

45

220

Art. 178 1 Ils dretgs accessorics na vegnan betg pertutgads tras la midada dal debitur, uschenavant ch’els n’èn betg colliads nunseparablamain cun la persuna dal debitur vertent. 2 Terzas persunas che han constituì pegns sco er cauziuns per il debit restan dentant vinavant responsablas vers il creditur mo, sch’ellas han dà lur consentiment a la surpigliada dal debit.

Art. 179 1 Il nov debitur ha ils medems dretgs sco il debitur vertent da far objecziuns che naschan tras la relaziun da debit. 2 Las objecziuns ch’il debitur vertent ha fatg persunalmain cunter il creditur na po il nov debitur betg far cunter quest, uschenavant ch’i na resulta betg insatge auter tras il contract cun il creditur. 3 Il surpigliader na po betg far valair las objecziuns cunter il creditur, ch’el ha il dretg da far cunter il debitur sin basa da las relaziuns giuri- dicas che resultan tras la surpigliada dal debit.

Art. 180 1 Sch’in contract davart la surpigliada dal debit vegn annullà, nascha puspè l’obligaziun da l’anteriur debitur cun tut ils dretgs accessorics, dentant cun resalva dals dretgs da terzas persunas da buna fai. 2 Ultra da quai po il creditur pretender dal surpigliader ch’il donn ch’el ha subì en consequenza da la perdita d’anteriuras garanzias u da chaussas sumegliantas vegnia indemnisà, uschenavant ch’il surpiglia- der na po betg cumprovar ch’el na portia nagina culpa per l’annulla- ziun da la surpigliada dal debit e per il donn ch’è vegnì chaschunà tras quai al creditur.

Art. 181 1 Tgi che surpiglia ina facultad u ina fatschenta cun las activas e cun las passivas s’oblighescha senza auter vers ils crediturs per ils debits correspundents, e quai uschespert ch’el ha dà enconuschent la surpi- gliada als crediturs u ha fatg enconuschent quai en ils fegls publics. 2 Il debitur vertent resta dentant responsabel solidaricamain cun il nov debitur durant 3 onns che cumenzan per pretensiuns scadidas cun la communicaziun u cun la publicaziun e per pretensiuns che scadan pli tard cun il di da la scadenza.49

49 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2004 (CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337).

III. Effect da la midada dal debitur 1. Dretgs accessorics

2. Objecziuns

IV. Annullaziun dal contract davart la surpi- gliada dal debit

V. Surpigliada d’ina facultad u d’ina fatschenta

Dretg d’obligaziuns

46

220

3 Dal rest ha questa surpigliada dal debit il medem effect sco la surpigliada d’in singul debit. 4 La surpigliada da la facultad u da la fatschenta da societads commer- zialas, d’associaziuns, d’uniuns, da fundaziuns e d’interpresas singulas ch’èn inscrittas en il register da commerzi sa drizza tenor las prescrip- ziuns da la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun50.51

Art. 18252

Art. 183 Las disposiziuns spezialas che concernan la surpigliada dal debit tar la partiziun d’ierta e tar l’alienaziun da bains immobigliars impegnads restan resalvadas.

Segunda partiziun: Las singulas relaziuns contractualas Sisavel titel: Cumpra e barat Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

Art. 184 1 Cun il contract da cumpra s’oblighescha il vendider da surdar l’object da cumpra al cumprader e da procurar per quel la proprietad vi da quest object, ed il cumprader da pajar il pretsch da cumpra al vendider. 2 Sch’i n’exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, èn il vendider ed il cumprader obligads d’ademplir lur prestaziuns a medem temp. 3 Il pretsch è determinà suffizientamain, sch’el è definibel tenor las circumstanzas.

50 CS 221.301 51 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun

(CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337). Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791, 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

52 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2004 (CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337).

VI. …

VII. Partiziun d’ierta ed alie- naziun da bains immobigliars

A. Dretgs ed obligaziuns en general

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

47

220

Art. 185 1 Premess ch’i na resulta betg in’excepziun tras relaziuns u tras cunve- gnas spezialas, vegnan il profit ed il privel da la chaussa transferids sin l’acquistader il mument ch’il contract vegn fatg. 2 Sche la chaussa vendida è determinada mo tenor il gener, sto ella ultra da quai vegnir zavrada e – sch’ella duai vegnir spedida – sto ella esser consegnada per la spediziun. 3 Tar contracts ch’èn vegnids fatgs cun ina cundiziun suspensiva, vegnan il profit ed il privel da la chaussa vendida transferids sin l’ac- quistader pir cur che la cundiziun s’ademplescha.

Art. 186 I resta resalvà a la legislaziun chantunala da limitar u d’excluder la pussaivladad da purtar plant cunter pretensiuns che resultan tras la vendita en detagl da bavrondas alcoholicas, inclusiv las pretensiuns per expensas che vegnan fatgas en ustarias.

Segund chapitel: La cumpra da bains movibels

Art. 187 1 Sco cumpra da bains movibels vegn considerada mintga cumpra che n’ha betg per object ina immobiglia u in dretg ch’è vegnì inscrit sco bain immobigliar en il register funsil. 2 Parts integralas d’in bain immobigliar, sco fritgs u material da demo- liziuns u da chavas da crappa, èn l’object d’ina cumpra da bains movi- bels, sch’ellas duain vegnir transferidas sin l’acquistader sco chaussa movibla suenter ch’ellas èn vegnidas separadas dal sulom.

Art. 188 Sch’i n’exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, porta il vendider ils custs da la surdada, en spezial ils custs dal mesirar e dal pasar, il cumprader percunter ils custs da la documentaziun e da la surpigliada.

Art. 189 1 Sche la chaussa vendida sto vegnir spedida en in auter lieu che quel da l’adempliment, porta il cumprader ils custs da transport, nun ch’igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria. 2 Sch’igl è vegnì concludì ina spediziun gratuita, vegni supponì ch’il vendider haja surpiglià ils custs da transport.

B. Profit e privel

C. Resalva da la legislaziun chantunala

A. Object

B. Obligaziuns dal vendider I. Surdada 1. Custs da la surdada

2. Custs da transport

Dretg d’obligaziuns

48

220

3 Sch’igl è vegnì concludì ina spediziun gratuita senza dazi, valan ils dazis d’export, da transit e d’import che vegnan incassads durant il transport – dentant betg las taglias da consum che vegnan incassadas cur che la chaussa vegn prendida en consegna – sco pajads.

Art. 190 1 Sch’igl è vegnì concludì in tschert termin da furniziun en il traffic commerzial e sch’il vendider è en retard, vegni supponì ch’il cumpra- der renunzia a la furniziun e pretendia ina indemnisaziun dal donn, perquai ch’il contract n’è betg vegnì ademplì. 2 Sch’il cumprader preferescha da pretender la furniziun, ha el da communitgar quai al vendider immediatamain suenter la scadenza dal termin.

Art. 191 1 Sch’il vendider n’ademplescha betg sias obligaziuns contractualas, sto el indemnisar il donn che resulta tras quai al cumprader. 2 Sco ses donn en il traffic commerzial po il cumprader far valair la differenza tranter il pretsch da cumpra ed il pretsch ch’el ha pajà da buna fai per remplazzar la chaussa che n’è betg vegnida furnida. 3 Tar rauba che ha in pretsch da martgà u da bursa po el – senza acquistar il remplazzament – pretender sco indemnisaziun dal donn la differenza tranter il pretsch fixà en il contract ed il pretsch il mument da l’adempliment.

Art. 192 1 Il vendider sto garantir ch’ina terza persuna na possia betg privar il cumprader per part u dal tuttafatg da l’object da cumpra per motivs giuridics ch’existivan gia il mument cur ch’il contract è vegnì fatg. 2 Sch’il cumprader enconuscheva il privel da la privaziun il mument ch’il contract è vegnì fatg, sto il vendider mo garantir per l’object da cumpra, uschenavant ch’el è s’obligà explicitamain da far quai. 3 Ina cunvegna che abolescha u che limitescha l’obligaziun da dar garanzia na vala betg, sch’il vendider ha taschentà intenziunadamain il dretg da la terza persuna.

3. Retard da la surdada a. Retratga en il traffic commerzial

b. Obligaziun da prestar ina indemnisaziun e calculaziun dal donn

II. Garanzia areguard la privaziun 1. Obligaziun da dar garanzia

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

49

220

Art. 19353 1 Las premissas e consequenzas da la denunzia da la dispita sa drizzan tenor la Procedura civila54. 2 Sche la denunzia da la dispita è vegnida tralaschada dal vendider senza motiv, vegn quel deliberà da l’obligaziun da dar ina garanzia, uschenavant ch’el po cumprovar ch’i fiss stà pussaivel da cuntanscher in resultat pli favuraivel dal process, sche la dispita fiss vegnida denunziada a temp.

Art. 194 1 L’obligaziun dal vendider da dar ina garanzia exista er, sche sch’il cumprader – senza ch’el laschia vegnir ad ina decisiun giudiziala – ha renconuschì il dretg da la terza persuna en buna fai u sch’el è sa suttamess ad ina dretgira da cumpromiss, sch’il vendider è vegnì smanatschà ad ura cun quella dretgira e sch’el è vegnì envidà senza success d’acceptar il process. 2 Questa obligaziun exista er, sch’il cumprader cumprova ch’el saja stà obligà da dar ora la chaussa.

Art. 195 1 En cas d’ina privaziun totala sto il contract da cumpra vegnir consi- derà sco abolì ed il cumprader ha il dretg da pretender:

1. la restituziun dal pretsch pajà inclusiv tschains, dal qual èn vegnids deducids ils fritgs ch’el ha racoltà u ha negligì da racoltar e las ulteriuras utilisaziuns;

2. l’indemnisaziun da las expensas ch’el ha fatg per la chaussa, uschenavant che questa indemnisaziun n’è betg obtegnibla da la terza persuna che ha quest dretg;

3. l’indemnisaziun da tut ils custs giudizials ed extragiudizials ch’èn vegnids chaschunads tras il process, cun excepziun da quels custs che avessan pudì vegnir evitads, sche la dispita fiss vegnida denunziada;

4. l’indemnisaziun da l’ulteriur donn ch’è vegnì chaschunà direc- tamain tras la privaziun.

2 Il vendider è er obligà d’indemnisar l’ulteriur donn, sch’el na cum- prova betg, ch’el na saja betg la culpa.

53 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

54 CS 272

2. Procedura a. Denunzia da la dispita

b. Renconu- schientscha dal dretg d’ina terza persuna senza decisiun giudiziala

3. Dretgs dal cumprader a. En cas d’ina privaziun totala

Dretg d’obligaziuns

50

220

Art. 196 1 Sch’il cumprader vegn privà mo d’ina part da l’object da cumpra u sche la chaussa vendida è engrevgiada tras ina grevezza reala, per la quala il vendider sto garantir, na po il cumprader betg pretender ch’il contract vegnia abolì, mabain mo ch’i vegnia indemnisà quel donn ch’è vegnì chaschunà tras questa privaziun. 2 Sch’ins sto dentant supponer a norma da las circumstanzas ch’il cumprader n’avess betg fatg il contract, sch’el avess previs la priva- ziun parziala, ha el il dretg da pretender l’aboliziun dal contract. 3 En quest cas sto el restituir al vendider la part da l’object da cumpra che n’è betg vegnì privà, inclusiv il profit ch’è vegnì fatg en il fra- temp.

Art. 196a55

Per bains culturals en il senn da l’artitgel 2 alinea 1 da la Lescha fede- rala dals 20 da zercladur 200356 davart il transferiment internaziunal da bains culturals surannescha il plant sin garanzia areguard la priva- ziun 1 onn, suenter ch’il cumprader ha scuvrì la mancanza, en mintga cas dentant 30 onns suenter la conclusiun dal contract.

Art. 197 1 Il vendider è responsabel vers il cumprader tant per las qualitads garantidas sco er che la chaussa n’haja betg mancanzas materialas u giuridicas che aboleschan sia valur u sia abilitad per il diever previs ubain che reduceschan quellas considerablamain. 2 Il vendider è er alura responsabel, sch’el n’ha betg enconuschì las mancanzas.

Art. 198 Tar il commerzi da muvel (chavals, asens, mils, arments, nursas, chau- ras e portgs) exista in’obligaziun da dar ina garanzia mo, uschenavant ch’il vendider l’ha dà en scrit al cumprader u uschenavant ch’el ha engianà quel intenziunadamain.

55 Integrà tras l’art. 32 cifra 2 da la LF dals 20 da zercladur 2003 davart il transferiment da bains culturals, en vigur dapi il 1. da zercladur 2005 (CULF 2005 1869; Fegl uffizial federal 2002 535).

56 CS 444.1

b. En cas d’ina privaziun parziala

c. En cas da bains culturals

III. Garanzia pervia da man- canzas da la chaussa 1. Object da la garanzia a. En general

b. Tar il commerzi da muvel

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

51

220

Art. 199 Ina cunvegna che abolescha u che limitescha l’obligaziun da dar garanzia na vala betg, sch’il vendider ha taschentà malignamain al cumprader las mancanzas da la chaussa.

Art. 200 1 Il vendider n’è betg responsabel per mancanzas ch’il cumprader ha enconuschì il mument da la cumpra. 2 Per mancanzas ch’il cumprader avess stuì realisar, sch’el fiss stà attent en moda normala, è il vendider mo responsabel, sch’el ha garantì ch’ellas n’existian betg.

Art. 201 1 Il cumprader duai examinar il stadi da la chaussa retschavida, uschespert che quai è inditgà tenor l’isanza commerziala, e sch’el po constatar mancanzas, per las qualas il vendider ha da garantir, sto el annunziar quai immediatamain a tal. 2 Sch’il cumprader tralascha quai, vala la chaussa cumprada sco acceptada, sch’i na sa tracta betg da mancanzas che n’han betg pudì vegnir constatadas a chaschun da l’examinaziun usitada. 3 Sche talas mancanzas sa mussan pli tard, sto l’annunzia vegnir fatga immediatamain suenter la scuverta, cas cuntrari vala la chaussa sco acceptada er areguard questas mancanzas.

Art. 202 1 Sche la garanzia en scrit tar il commerzi da muvel na cuntegna betg in termin e sch’i na sa tracta betg da la garanzia che l’animal saja pur- tant, è il vendider responsabel vers il cumprader mo, sche la mancanza vegn scuverta e sche l’avis correspundent vegn fatg entaifer 9 dis dapi la surdada u dapi il retard da l’acceptaziun e sch’i vegn pretendì entai- fer il medem termin tar l’autoritad cumpetenta che l’animal vegnia examinà d’experts. 2 L’expertisa dals experts vegn valitada dal derschader tenor ses appreziar. 3 Dal rest vegn la procedura reglada tras in’ordinaziun dal Cussegl federal.

Art. 203 Sch’il vendider engiona intenziunadamain il cumprader, na datti betg ina restricziun da la garanzia per il cas che l’annunzia vegn trala- schada.

2. Exclusiun da la garanzia

3. Mancanzas ch’il cumprader ha enconuschì

4. Reclamaziun da mancanzas a. En general

b. Tar il commerzi da muvel

5. Engion intenziunà

Dretg d’obligaziuns

52

220

Art. 204 1 Sche la chaussa che vegn spedida d’in auter lieu vegn contestada e sch’il vendider n’ha betg in represchentant al lieu da la retschavida, è il cumprader obligà da procurar che la chaussa vegnia conservada ad interim; el na dastga betg senza auter respedir la chaussa al vendider. 2 El duai laschar constatar immediatamain il causal, cas cuntrari sto el cumprovar che las mancanzas pretendidas eran avant maun gia il mument che la chaussa è vegnida retschavida. 3 Sch’igl exista il privel che la chaussa ch’è vegnida spedida pudess ir spertamain en malura, ha il cumprader il dretg ed è – uschenavant ch’ils interess dal vendider pretendan quai – obligà da la laschar vender cun la cooperaziun dals uffizis cumpetents dal lieu, nua che la chaussa sa chatta; el ha dentant da communitgar quai uschè svelt sco pussaivel al vendider, per evitar da stuair indemnisar eventuals donns.

Art. 205 1 Sch’igl è avant maun in cas da garanzia pervia da mancanzas da la chaussa, ha il cumprader la tscherna d’annullar la cumpra cun in plant da redebitaziun u da pretender cun in plant da reducziun che la valur reducida da la chaussa vegnia indemnisada. 2 Er sch’il plant da redebitaziun è vegnì fatg, è il derschader liber da decider che la valur reducida da la chaussa vegnia indemnisada, sche las circumstanzas na giustifitgeschan betg d’annullar la cumpra. 3 Sche la valur reducida che vegn pretendida correspunda al pretsch da cumpra, po il cumprader mo pretender l’annullaziun.

Art. 206 1 Sche la cumpra cumpiglia la spediziun d’ina tscherta quantitad da chaussas remplazzablas, po il cumprader tscherner, sch’el vul far u in plant da redebitaziun u in plant da reducziun ubain sch’el vul preten- der autra rauba da medem gener che n’ha naginas mancanzas. 2 Sche las chaussas n’èn betg vegnidas spedidas d’in auter lieu al cumprader, ha er il vendider il dretg – furnind immediatamain al cum- prader rauba da medem gener che n’ha naginas mancanzas ed indem- nisond tut ils donns – da sa deliberar da mintga ulteriur dretg dal cum- prader.

Art. 207 1 L’annullaziun po vegnir pretendida er alura, sche la chaussa è ida en malura pervia da sias mancanzas u per casualitad. 2 En quest cas sto il cumprader restituir mo quai ch’è restà ad el da la chaussa.

6. Procedura tar la vendita a distanza

7. Cuntegn dal plant dal cumprader a. Annullaziun da la vendita u reducziun dal pretsch

b. Prestaziun d’ina indemni- saziun

c. Annullaziun da la vendita en cas che la chaussa va a perder

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

53

220

3 Sche la chaussa è ida en malura pervia da la culpa dal cumprader ubain sch’ella è vegnida vendida u transfurmada vinavant, po el mo pretender che la valur reducida vegnia indemnisada.

Art. 208 1 Sche la cumpra vegn annullada, sto il cumprader restituir la chaussa al vendider, inclusiv il profit ch’è vegnì fatg en il fratemp. 2 Il vendider sto restituir il pretsch da cumpra ch’è vegnì pajà inclusiv tschains ed indemnisar plinavant – confurm a las prescripziuns davart la privaziun totala – ils custs da process, las expensas ed il donn ch’il cumprader ha subì directamain pervia da la spediziun da rauba cun mancanzas. 3 Il vendider è obligà d’indemnisar l’ulteriur donn, sch’el na cumprova betg ch’el n’haja nagina culpa.

Art. 209 1 Sche mo singulas parts da chaussas ch’èn vegnidas vendidas ense- men u sche singulas parts d’ina chaussa entira ch’è vegnida vendida han mancanzas, po vegnir pretendida mo l’annullaziun da las parts manglusas. 2 Sche las parts manglusas na sa laschan betg separar da las parts che n’han naginas mancanzas senza dischavantatgs considerabels per il cumprader u per il vendider, sto l’annullaziun vegnir extendida sin l’entir object da cumpra. 3 L’annullaziun da la chaussa principala ha per consequenza che er la chaussa secundara vegn annullada, e quai er, sch’igl è vegnì fixà in pretsch spezial per la chaussa secundara, l’annullaziun da la chaussa secundara n’ha dentant betg per consequenza che er la chaussa prin- cipala vegn annullada.

Art. 21057 1 Ils plants sin garanzia pervia da mancanzas da la chaussa suranne- schan 2 onns suenter ch’ella è vegnida consegnada al cumprader, er sche quel scuvra las mancanzas pli tard, nun ch’il vendider haja surpi- glià ina responsabladad per in temp pli lung. 2 Il termin importa 5 onns, sche las mancanzas d’ina chaussa ch’è ve- gnida integrada tenor las disposiziuns en in’ovra immovibla, han cha- schunà la manglusitad da l’ovra.

57 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da mars 2012 (Termins da surannaziun dals dretgs da garanzia; prolungaziun e coordinaziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 5415; Fegl uffizial federal 2011 2889 3903).

8. Effects da l’annullaziun da la vendita a. En general

b. En cas d’ina vendita da pliras chaussas

9. Surannaziun

Dretg d’obligaziuns

54

220

3 Per bains culturals en il senn da l’artitgel 2 alinea 1 da la Lescha federala dals 20 da zercladur 200358 davart il transferiment da bains culturals surannescha il plant 1 onn suenter ch’il cumprader ha scuvrì la mancanza, en mintga cas dentant 30 onns suenter la conclusiun dal contract. 4 Ina cunvegna davart la reducziun dal termin da surannaziun n’è betg valaivla:

a. sch’ella reducescha il termin da surannaziun a main che 2 onns, tar chaussas da segund maun a main che 1 onn;

b. sche la chaussa è destinada al diever persunal u famigliar dal cumprader; e

c. sch’il vendider agescha en il rom da sia activitad professiunala u commerziala.

5 Las objecziuns dal cumprader pervia da mancanzas existentas restan, sche l’annunzia prescritta è vegnida fatga al vendider entaifer il termin da surannaziun. 6 Il vendider na po betg far valair la surannaziun, sch’i vegn cumprovà ch’el haja engianà intenziunadamain il cumprader. Quai na vala betg per il termin da 30 onns tenor l’alinea 3.

Art. 211 1 Il cumprader è obligà da pajar il pretsch tenor las disposiziuns dal contract e da surpigliar la chaussa cumprada, sche quella vegn pur- schida dal vendider confurm al contract. 2 La chaussa sto vegnir surpigliada immediatamain, nun ch’igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria.

Art. 212 1 Sch’il cumprader ha empustà definitivamain senza numnar il pretsch, vegni supponì ch’i saja manegià il pretsch mesaun dal martgà che vala per il temp e per il lieu da l’adempliment. 2 Sch’il pretsch da cumpra sto vegnir calculà tenor il pais da la rauba, vegn deducì il pais da l’emballadi (tara). 3 Resalvadas restan las isanzas commerzialas spezialas, tenor las qualas il pretsch da tscherts artitgels da commerzi vegn calculà cun ina deducziun fixa dal pais brut u cun ina deducziun tenor pertschients ubain tenor las qualas tut il pais brut vegn mess a quint tar la calcula- ziun dal pretsch.

58 CS 444.1

C. Obligaziuns dal cumprader I. Pajar il pretsch e surpigliar la chaussa

II. Fixar il pretsch da cumpra

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

55

220

Art. 213 1 Sch’i n’è betg definì in auter termin, sto il pretsch da cumpra vegnir pajà il mument che l’object da cumpra mida en il possess dal cumpra- der. 2 Abstrahà da la prescripziun davart il retard pervia da la scadenza d’in tschert termin fixà, vegn il pretsch da cumpra tschainsì senza admoni- ziun, sche quai è usità uschia u sch’il cumprader po retrair fritgs u auters retgavs da l’object da cumpra.

Art. 214 1 Sche la chaussa vendida sto vegnir surdada cunter pajament anticipà dal pretsch u a medem temp e sch’il cumprader è en retard cun pajar il pretsch da cumpra, ha il vendider il dretg da sa retrair senza auter dal contract. 2 Sch’el vul dentant far diever da ses dretg da sa retrair, sto el annun- ziar quai immediatamain al cumprader. 3 Sche l’object da cumpra è ì en il possess dal cumprader avant ch’il pretsch è vegnì pajà, po il vendider sa retrair dal contract, perquai ch’il cumprader è en retard, e pretender enavos la chaussa surdada, sch’el è sa resalvà expressivamain quest dretg.

Art. 215 1 Sch’il cumprader n’ademplescha betg sia obligaziun da pajar en il traffic commerzial, ha il cumprader il dretg da calcular ses donn sin basa da la differenza tranter il pretsch da cumpra ed il pretsch, per il qual el ha vendì vinavant la chaussa da buna fai. 2 Tar rauba che ha in pretsch da martgà u da bursa po el pretender – senza avair vendì vinavant la chaussa – sco indemnisaziun dal donn la differenza tranter il pretsch fixà en il contract ed il pretsch da martgà u da bursa il mument da l’adempliment.

Terz chapitel: La cumpra da bains immobigliars

Art. 216 1 Contracts da cumpra che han per object in bain immobigliar base- gnan ina documentaziun publica per esser valaivels.

III. Scadenza e tschainsida dal pretsch da cumpra

IV. Retard dal cumprader 1. Dretg dal vendider da sa retrair

2. Indemnisaziun e calculaziun dal donn

A. Prescripziuns da la furma dal contract

Dretg d’obligaziuns

56

220

2 Contracts preliminars sco er contracts che motiveschan in dretg da precumpra, in dretg da cumpra u in dretg da recumpra d’in bain immo- bigliar basegnan ina documentaziun publica per esser valaivels.59 3 Contracts davart in dretg da precumpra che na fixeschan betg orda- vant il pretsch da cumpra èn valaivels en furma scritta.60

Art. 216a61

Ils dretgs da precumpra e da recumpra dastgan vegnir concludids e prenotads en il register funsil per maximalmain 25 onns, dretgs da cumpra per maximalmain 10 onns.

Art. 216b62 1 Sch’i n’è betg vegnì concludì insatge auter, èn ils dretgs da precum- pra, da cumpra e da recumpra transmissibels tras ierta, dentant betg cedibels. 2 Sche la cessiun è admissibla tenor contract, basegna ella la medema furma sco la motivaziun.

Art. 216c63 1 Il dretg da precumpra po vegnir fatg valair, sch’il bain immobigliar vegn vendì, sco er tar mintga auter act giuridic che correspunda eco- nomicamain ad ina vendita (cas da precumpra). 2 Betg sco cas da precumpra na valan en spezial l’assegnaziun ad in ertavel en la partiziun d’ierta, l’ingiant sfurzà e l’acquist per ademplir incumbensas publicas.

59 Versiun tenor la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

60 Versiun tenor la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

61 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

62 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

63 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

Abis. Limitaziun temporara e prenotaziun

Ater. Transmissi- bladad tras ierta e cessiun

Aquater. Dretg da precumpra I. Cas da precumpra

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

57

220

Art. 216d64 1 Il vendider sto infurmar il titular dal dretg da precumpra davart la conclusiun e davart il cuntegn dal contract da cumpra. 2 Sch’il contract da cumpra vegn abolì suenter ch’igl è vegnì fatg diever dal dretg da precumpra u sch’i vegn refusada ina permissiun ch’è necessaria per motivs che han da far cun la persuna dal cumpra- der, n’ha quai nagin effect visavi il titular dal dretg da precumpra. 3 Sch’il contract da precumpra na prevesa nagut auter, po il titular dal dretg da precumpra acquistar il bain immobigliar per las cundiziuns ch’il vendider ha concludì cun la terza persuna.

Art. 216e65

Sch’il titular dal dretg da precumpra vul far diever da ses dretg, sto el far valair quel entaifer 3 mais vers il vendider ubain – sche quest dretg è prenotà en il register funsil – vers il proprietari. Il termin cumenza cun l’enconuschientscha da la conclusiun e dal cuntegn dal contract.

Art. 217 1 Sche la cumpra da bains immobigliars è vegnida concludida cun cundiziuns, vegn l’inscripziun en il register funsil fatga pir, cur che la cundiziun è ademplida. 2 L’inscripziun d’ina resalva da la proprietad è exclusa.

Art. 21866

Per l’alienaziun da bains immobigliars agriculs vala ultra da quai la Lescha federala dals 4 d’october 199167 davart il dretg funsil puril.

Art. 219 1 Il vendider d’in bain immobigliar sto – cun resalva d’autras cunve- gnas – indemnisar il cumprader, sch’il bain immobigliar n’ha betg la dimensiun ch’è inditgada en il contract da vendita.

64 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

65 Integrà tras la cifra II da la LF dals 4 d’october 1991 davart la revisiun parziala dal Cudesch civil svizzer (Dretgs reals immobigliars) e dal Dretg d’obligaziuns (Cumpra da bains immobigliars), en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1404 1409; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

66 Versiun tenor l’art. 92 cifra 2 da la LF dals 4 d’october 1991 davart il dretg funsil puril, en vigur dapi il 1. da schaner 1994 (CULF 1993 1410; Fegl uffizial federal 1988 III 953).

67 CS 211.412.11

II. Effects dal cas da precumpra, cundiziuns

III. Diever dal dretg, perdita

B. Cumpra cun cundiziuns e resalva da la proprietad

C. Bains immobigliars agriculs

D. Garanzia

Dretg d’obligaziuns

58

220

2 Sch’in bain immobigliar n’ha betg la dimensiun ch’è inditgada en il register funsil sin basa da la mesiraziun uffiziala, sto il vendider indemnisar il cumprader mo, sch’el ha surpiglià explicitamain la ga- ranzia per quai. 3 L’obligaziun da dar ina garanzia per las mancanzas d’in edifizi sur- annescha suenter 5 onns, quintads a partir da l’acquist da la proprietad.

Art. 220 Sch’igl è fixà en il contract in tschert termin, per il qual il cumprader surpiglia il bain immobigliar, vegni supponì ch’il profit e ch’il privel vegnian transferids sin il cumprader pir per quest termin.

Art. 221 Per la cumpra d’in bain immobigliar vegnan dal rest applitgadas corre- spundentamain las disposiziuns davart la cumpra da bains movibels.

Quart chapitel: Geners spezials da la cumpra

Art. 222 1 Tar la cumpra tenor muster n’è quella persuna, a la quala il muster è vegnì consegnà, betg obligada da cumprovar l’identitad dal muster ch’ella ha preschentà cun quel ch’ella ha retschavì. I basta dentant sia decleraziun persunala davant dretgira e quai er, sch’il muster na vegn betg pli preschentà en la furma ch’el aveva il mument da la surdada e sche questa midada è la consequenza necessaria da l’examinaziun dal muster. 2 En mintga cas ha la cuntrapartida il dretg da cumprovar ch’il muster na saja betg autentic. 3 Sch’il muster è vegnì ruinà u sch’el è ì en malura tar il cumprader, e quai er senza sia culpa, n’ha betg il vendider da cumprovar che la chaussa correspundia al muster, mabain ha il cumprader da cumprovar il cuntrari.

Art. 223 1 Sch’igl è vegnida concludida ina cumpra sin emprova u sin examina- ziun, statti liber al cumprader d’acceptar u da refusar la chaussa. 2 Uschè ditg che la chaussa n’è betg acceptada, resta ella en la proprie- tad dal vendider, er sch’ella è ida en il possess dal cumprader.

E. Profit e privel

F. Renviament a la cumpra da bains movibels

A. Cumpra tenor muster

B. Cumpra sin emprova u sin examinaziun I. Noziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

59

220

Art. 224 1 Sche l’examinaziun da la chaussa sto vegnir fatga tar il vendider, n’è quel betg pli lià, sch’il cumprader n’accepta betg la chaussa entaifer il termin ch’è vegnì concludì u ch’è usità. 2 Sch’i manca in tal termin, po il vendider pretender dal cumprader – suenter ch’in temp adequat è passà – da declerar, sch’el veglia accep- tar la chaussa; el n’è betg pli lià, sch’il cumprader na dat betg imme- diatamain questa decleraziun.

Art. 225 1 Sche la chaussa è vegnida surdada al cumprader avant l’examina- ziun, vala la cumpra sco acceptada, sch’il cumprader na declera betg ch’el refusia la chaussa ubain sch’el na restituescha betg la chaussa entaifer il termin ch’è fixà en il contract u ch’è usità ubain – sch’in tal termin manca – immediatamain suenter ch’el è vegnì intimà dal vendi- der. 2 La cumpra vala er sco acceptada, sch’il cumprader paja il pretsch dal tuttafatg u per part – e quai senza resalvas – u dispona da la chaussa en in’autra moda che quella ch’è necessaria per l’examinaziun.

Art. 22668

Art. 226a–226d69

Art. 226e70

Art. 226f –226k71

68 Abolì per il 1. da schaner 1963 tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523).

69 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523). Abolì per il 1. da schaner 2003 tras la cifra II 1 da l’agiunta 2 tar la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum (CULF 2002 3846; Fegl uffizial federal 1999 3155).

70 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523). Abolì per il 1. da fanader 1991 tras la cifra I da la LF dals 14 da december 1990 (CULF 1991 974; Fegl uffizial federal 1989 III 1233, 1990 I 120).

71 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial fede- ral 1960 I 523). Abolì per il 1. da schaner 2003 tras la cifra II 1 da l’agiunta 2 tar la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum (CULF 2002 3846; Fegl uffizial federal 1999 3155).

II. Examinaziun tar il vendider

III. Examinaziun tar il cumprader

C. …

Dretg d’obligaziuns

60

220

Art. 226l72

Art. 226m73

Art. 22774

Art. 227a–227i75

Art. 22876

Art. 229 1 En cas d’in ingiant sfurzà vegn il contract da cumprà concludì tras quai ch’il funcziunari che fa l’ingiant agiuditgescha l’object a l’offe- rent. 2 Il contract da cumpra tar in ingiant voluntar ch’è vegnì annunzià publicamain e tar il qual mintgin po offrir vegn concludì tras quai che l’alienader declera l’agiudicaziun. 3 Uschè ditg che in’autra voluntad da l’alienader na vegn betg rendida enconuschenta, è la persuna che maina l’ingiant autorisada d’agiudi- tgar l’object a quella persuna che ha fatg l’offerta la pli auta.

Art. 230 1 Sche l’ingiant è vegnì influenzà en moda illegala u en ina moda che cuntrafa a la buna morala, po mintga persuna interessada contestar la valaivladad da l’ingiant entaifer 10 dis. 2 En cas d’in ingiant sfurzà sto la contestaziun vegnir inoltrada tar l’autoritad da surveglianza, en ils auters cas tar il derschader.

72 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523). Abolì per il 1. da schaner 2003 tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829).

73 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523). Abolì per il 1. da schaner 2003 tras la cifra II 1 da l’agiunta 2 tar la LF dals 23 da mars 2001 davart credits da consum (CULF 2002 3846; Fegl uffizial federal 1999 3155).

74 Abolì per il 1. da schaner 1963 tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial federal 1960 I 523).

75 Integrà tras la cifra I da la LF dals 23 da mars 1962 (CULF 1962 1047; Fegl uffizial fede- ral 1960 I 523). Abolì tras la cifra I da la LF dals 13 da december 2013 (Aboliziun da las disposiziuns davart il contract da pajament anticipà), en vigur dapi il 1. da fanadur 2014 (CULF 2014 869; Fegl uffizial federal 2013 4631 5793).

76 Abolì tras la cifra I da la LF dals 13 da december 2013 (Aboliziun da las disposiziuns davart il contract da pajament anticipà), en vigur dapi il 1. da fanadur 2014 (CULF 2014 869; Fegl uffizial federal 2013 4631 5793).

D. Ingiant I. Conclusiun da la cumpra

II. Contestaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

61

220

Art. 231 1 L’offerent è lià vi da sia offerta a norma da las cundiziuns da l’in- giant. 2 Sche questas cundiziuns na prescrivan nagut auter, vegn el puspè li- ber, sch’i vegn fatga in’offerta pli auta u sche sia offerta na vegn betg acceptada immediatamain suenter il clom usità.

Art. 232 1 Tar bains immobigliars sto il consentiment u la refusa vegnir dà du- rant l’ingiant sez. 2 Resalvas, tras las qualas l’offerent vegn obligà da mantegnair sia offerta sur l’acziun da l’ingiant or, èn nunvalaivlas, uschenavant ch’i na sa tracta betg d’in ingiant sfurzà u d’in cas, tar il qual la vendita sto vegnir approvada d’ina autoritad.

Art. 233 1 L’offerent ha da pajar en daner blut, nun che las cundiziuns da l’in- giant prevesian insatge auter. 2 L’alienader po sa retrair immediatamain da la vendita, sch’i na vegn betg pajà en daner blut u tenor las cundiziuns da l’ingiant.

Art. 234 1 Tar l’ingiant sfurzà na vegn betg dada ina garanzia, cun excepziun da garanzias spezialas u d’engions intenziunads dals offerents. 2 L’offerent acquista la chaussa en il stadi, cun ils dretgs e cun las grevezzas che resultan tras registers publics u tras las cundiziuns da l’ingiant u ch’existan tras lescha. 3 En cas d’in ingiant public voluntar è l’alienader responsabel sco in auter vendider, po dentant refusar per sasez tuttas garanzias en las cundiziuns da l’ingiant che vegnan communitgadas publicamain, cun excepziun da la responsabladad per engion intenziunà.

Art. 235 1 L’offerent acquista la proprietad vi d’in bain movibel ingiantà il mu- ment che quel vegn agiuditgà ad el, vi d’in bain immobigliar dentant pir cun l’inscripziun en il register funsil. 2 Sin basa dal protocol da l’ingiant ha l’autoritad d’ingiant dad annun- ziar immediatamain l’agiudicaziun a l’administratur dal register funsil per l’inscripziun. 3 Resalvadas restan las prescripziuns davart l’acquist da proprietad a chaschun d’ingiants sfurzads.

III. Co che l’offerent è lià 1. En general

2. Tar bains immobigliars

IV. Pajament en daner blut

V. Garanzia

VI. Transiziun da la proprietad

Dretg d’obligaziuns

62

220

Art. 236 Entaifer ils limits da la legislaziun federala pon ils chantuns fixar ulte- riuras prescripziuns davart l’ingiant public.

Tschintgavel chapitel: Il contract da barat

Art. 237 Per il contract da barat vegnan applitgadas las prescripziuns davart il contract da cumpra en quel senn che mintga partida contrahenta vegn tractada sco vendidra en quai che pertutga la chaussa che vegn emper- messa dad ella e sco cumpradra en quai che pertutga la chaussa che vegn empermessa ad ella.

Art. 238 Sche la chaussa barattada vegn prendida davent u restituida pervia da sias mancanzas, ha la partida donnegiada la tscherna da pretender ina indemnisaziun u da pretender enavos la chaussa barattada.

Settavel titel: La donaziun

Art. 239 1 Sco donaziun vala mintga assegnaziun tranter persunas vivas, cun la quala ina persuna enritgescha in’autra or da sia atgna facultad senza cuntraprestaziun correspundenta. 2 Tgi che renunzia a ses dretg avant che l’avair acquistà u tgi che refu- sa ina ierta n’ha betg fatg ina donaziun. 3 L’adempliment d’ina obligaziun morala na vegn betg considerà sco donaziun.

Art. 240 1 Tgi ch’è abel d’agir po disponer da sia facultad faschond donaziuns, nun ch’il dretg dals bains matrimonials u il dretg d’ierta la restren- schian.

VII. Prescrip- ziuns chantu- nalas

A. Renviament a la cumpra

B. Garanzia

A. Cuntegn da la donaziun

B. Abilitad persunala I. Dal donatur

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

63

220

2 Da la facultad d’ina persuna inabla d’agir dastgan vegnir concedids mo regals occasiunals usitads. La responsabladad da la represchentan- za legala resta resalvada.77 3 …78

Art. 241 1 Acceptar ina donaziun ed acquistar ina donaziun en moda giuridica- main valaivla po er ina persuna che n’è betg abla d’agir, premess ch’ella saja abla da giuditgar. 2 La donaziun n’è dentant betg acquistada u vegn annullada, sche la represchentanza legala scumonda da l’acceptar u ordinescha ch’ella stoppia vegnir restituida.

Art. 242 1 Ina donaziun da maun a maun vegn fatga cun surdar la chaussa dal donatur al donatari. 2 Sch’i sa tracta da proprietad funsila u da dretgs reals vi da bains immobigliars, daventa ina donaziun pir valaivla cun l’inscripziun en il register funsil. 3 Questa inscripziun premetta in’empermischun da donaziun valaivla.

Art. 243 1 L’empermischun da donaziun è mo valaivla, sch’ella è vegnida fixa- da en scrit. 2 Sche bains immobigliars u sche dretgs reals vi da tals èn l’object da la donaziun, sto vegnir fatga ina documentaziun publica, per che la donaziun saja valaivla. 3 Cur che l’empermischun da donaziun è exequida, vegn ella giuditga- da sco donaziun da maun a maun.

Art. 244 Tgi che surdat insatge ad in’autra persuna cun l’intent da far ina dona- ziun po da tut temp revocar sia decisiun, uschè ditg che la donaziun n’è anc betg vegnida acceptada dal donatari, e quai er sch’el ha effec- tivamain separà la donaziun da sia facultad.

77 Versiun tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

78 Abolì tras la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

II. Dal donatari

C. Constituziun da la donaziun I. Donaziun da maun a maun

II. Emper- mischun da donaziun

III. Effects da l’acceptaziun

Dretg d’obligaziuns

64

220

Art. 245 1 La donaziun po vegnir colliada cun cundiziuns u cun pretensiuns. 2 Sche l’execuziun da la donaziun è colliada cun la mort dal donatur, è la donaziun suttamessa a las prescripziuns davart las disposiziuns per causa da mort.

Art. 246 1 Il donatur po pretender – confurm al cuntegn dal contract – ch’ina cundiziun ch’è vegnida acceptada dal donatari vegnia exequida. 2 Sche l’execuziun da la cundiziun è en l’interess public, po l’autoritad cumpetenta pretender – suenter la mort dal donatur – che la cundiziun vegnia exequida. 3 Il donatari po refusar l’execuziun da la cundiziun, sche la valur da la donaziun na cuvra betg ils custs da la cundiziun e sche la differenza na vegn betg indemnisada ad el.

Art. 247 1 Il donatur po resalvar il dretg che la chaussa regalada vegnia returna- da a sasez, en cas ch’il donatari avess da murir avant el. 2 En cas da donaziuns da bains immobigliars u da dretgs reals vi da tals po quest dretg da return vegnir prenotà en il register funsil.

Art. 248 1 Il donatur è responsabel vers il donatari per il donn che nascha ad el tras la donaziun mo en cas da donns ch’èn vegnids chaschunads cun intenziun u per greva negligientscha. 2 Per la chaussa regalada u per la pretensiun cedida sto el dar mo quella garanzia ch’el ha empermess al donatari.

Art. 249 En cas d’ina donaziun da maun a maun ed en cas che empermischuns da donaziun èn exequidas po il donatur revocar la donaziun e preten- der enavos la chaussa ch’el ha regalà, uschenavant ch’il donatari è anc enritgì:

1.79 sch’il donatari ha commess in act chastiabel grev vers il dona- tur ubain vers ina persuna che stat datiers dad el;

79 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118 1144; Fegl uffizial federal 1996 I 1).

D. Cundiziuns e pretensiuns I. En general

II. Execuziun da las cundiziuns

III. Cunvegna concernent il return

E. Responsabla- dad dal donatur

F. Annullaziun da la donaziun I. Restituziun da la donaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

65

220

2. sch’el ha violà grevamain sias obligaziuns dal dretg da fami- glia vers il donatur ubain vers in da ses confamigliars;

3. n’ademplescha – senza motivs giustifitgads – betg las cundi- ziuns ch’èn colliadas cun la donaziun.

Art. 250 1 En cas da l’empermischun da donaziun po il donatur revocar l’em- permischun e refusar da l’ademplir:

1. per ils medems motivs, per ils quals la chaussa regalada po vegnir pretendida enavos tar la donaziun da maun a maun;

2. sche las relaziuns da facultad dal donatur èn sa midadas uschè ferm dapi l’empermischun, che la donaziun engrevgiass il donatur en moda extraordinaria;

3. sch’igl èn naschidas – dapi l’empermischun dal donatur – obligaziuns dal dretg da famiglia che n’eran betg avant maun avant u ch’eran avant maun avant en ina dimensiun bler pli pitschna.

2 Cun emetter in attest da perdita u cun declerar il concurs cunter il donatur vegn annullada mintga empermischun da donaziun.

Art. 251 1 La revocaziun po vegnir fatga entaifer 1 onn a partir dal mument ch’il donatur ha survegnì enconuschientscha dal motiv da revocaziun. 2 Sch’il donatur mora avant che quest onn è passà, vegn il dretg da purtar plant transferì sin ils ertavels fin a la fin da quest termin. 3 Ils ertavels dal donatur pon revocar la donaziun, sch’il donatari ha mazzà intenziunadamain ed illegalmain il donatur ubain sch’el ha impedì il donatur da revocar la donaziun.

Art. 252 Sch’il donatur è s’obligà a prestaziuns periodicas, extingua questa obligaziun cun la mort dal donatur, nun ch’i saja vegnì fixà insatge auter.

II. Revocaziun e scadenza da l’empermischun da donaziun

III. Surannaziun e dretg dals erta- vels da purtar plant

IV. Mort dal donatur

Dretg d’obligaziuns

66

220

Otgavel titel:80 La locaziun Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

Art. 253 Tras il contract da locaziun s’oblighescha il locatur da surlaschar ina chaussa al locatari per ses diever, ed il locatari s’oblighescha da pajar in tschains da locaziun per quai al locatur.

Art. 253a 1 Las disposiziuns davart la locaziun da localitads d’abitar e da fa- tschenta valan er per chaussas ch’il locatur surlascha al locatari per ses diever ensemen cun questas localitads. 2 Ellas na valan betg per abitaziuns da vacanzas che vegnan prendidas en locaziun per maximalmain 3 mais. 3 Il Cussegl federal relascha las prescripziuns executivas.

Art. 253b 1 Las disposiziuns davart la protecziun cunter tschains da locaziun abusivs (art. 269 ss.) valan confurm al senn per contracts da locaziun betg agriculs e per auters contracts che reglan principalmain la surla- schada da localitads d’abitar u da fatschenta cunter ina bunificaziun. 2 Ellas na valan betg per la locaziun d’abitaziuns e da chasas d’ina famiglia luxuriusas cun sis u dapli locals d’abitar (senza quintar la cuschina). 3 Las disposiziuns davart la contestaziun da tschains da locaziun abu- sivs na valan betg per localitads d’abitar, las qualas èn vegnidas mes- sas a disposiziun cun agid da meds publics e da las qualas ils tschains da locaziun vegnan controllads d’ina autoritad.

Art. 254 Ina fatschenta cumbinada che stat en connex cun la locaziun da loca- litads d’abitar u da fatschenta n’è betg valaivla, sche la conclusiun u sche la cuntinuaziun dal contract da locaziun vegn fatga dependenta da questa fatschenta cumbinada e sch’il locatari surpiglia en quest connex in’obligaziun vers il locatur ubain vers ina terza persuna che na stat betg en ina relaziun directa cun il diever da la chaussa da loca- ziun.

80 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da december 1989, en vigur dapi il 1. da fanadur 1990 (CULF 1990 802 834; Fegl uffizial federal 1985 I 1389). Vesair er l’art. 5 da las disposiziuns finalas tar ils titels VIII ed VIIIbis a la fin dal DO.

A. Noziun e champ d’applicaziun I. Noziun

II. Champ d’applicaziun 1. Localitads d’abitar e da fatschenta

2. Disposiziuns davart la pro- tecziun cunter tschains da lo- caziun abusivs

B. Fatschentas cumbinadas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

67

220

Art. 255 1 La relaziun da locaziun po esser fixada per in temp limità u per in temp illimità. 2 La relaziun da locaziun è limitada, sch’ella duai finir – senza ch’ella stoppia vegnir desditga – cun la scadenza da la durada fixada. 3 Las ulteriuras relaziuns da locaziun valan sco illimitadas.

Art. 256 1 Il locatur è obligà da surdar la chaussa al termin fixà en in stadi ch’è adattà per il diever previs e da la mantegnair en quest stadi. 2 Cunvegnas divergentas a disfavur dal locatari n’èn betg valaivlas, sch’ellas èn cuntegnidas en:

a. cundiziuns generalas da fatschenta preformuladas; b. contracts da locaziun per localitads d’abitar u da fatschenta.

Art. 256a 1 Sch’igl è vegnì fatg in protocol da restituziun, cur che la relaziun da locaziun precedenta è vegnida terminada, sto il locatur preschentar quest protocol al nov locatari a chaschun da la surdada da la chaussa, sche quel al vul vesair. 2 Il locatari po ultra da quai pretender ch’i vegnia communitgà ad el l’autezza dal tschains da locaziun da la relaziun da locaziun prece- denta.

Art. 256b Il locatur porta las grevezzas e paja las taxas publicas ch’èn colliadas cun la chaussa.

Art. 257 Il tschains da locaziun è la bunificaziun ch’il locatari debitescha al locatur per la surlaschada da la chaussa.

Art. 257a 1 Ils custs accessorics èn la bunificaziun per las prestaziuns dal locatur u d’ina terza persuna che stattan en connex cun il diever da la chaussa. 2 Il locatari sto pajar ils custs accessorics mo, sch’el ha concludì quai spezialmain cun il locatur.

C. Durada da la relaziun da locaziun

D. Obligaziuns dal locatur I. En general

II. Obligaziun da dar infurmaziuns

III. Taxas e grevezzas

E. Obligaziuns dal locatari I. Pajar il tschains da locaziun ed ils custs accessorics 1. Tschains da locaziun

2. Custs accessorics a. En general

Dretg d’obligaziuns

68

220

Art. 257b 1 En cas da localitads d’abitar e da fatschenta èn ils custs accessorics las expensas effectivas ch’il locatur ha per prestaziuns che stattan en connex cun il diever, sco custs da stgaudament, d’aua chauda e custs sumegliants dal manaschi, sco er per taxas publicas che resultan tras il diever da la chaussa. 2 Sin dumonda sto il locatur conceder al locatari invista dals mussa- ments.

Art. 257c Il locatari sto pajar il tschains da locaziun ed eventualmain ils custs accessorics per la fin da mintga mais, il pli tard dentant per la fin dal temp da locaziun, sch’i n’è betg vegnì concludì in auter termin u sch’in auter termin n’è betg usità al lieu.

Art. 257d 1 Sch’il locatari è – suenter ch’el ha surpiglià la chaussa – en retard cun pajar ils tschains da locaziun u ils custs accessorics scadids, po il locatur fixar ad el en scrit in termin da pajament e smanatschar da desdir la relaziun da locaziun, sch’il termin scada senza ch’i vegnia pajà. Quest termin importa almain 10 dis, en cas da localitads d’abitar e da fatschenta almain 30 dis. 2 Sch’il locatari na paja betg entaifer il termin fixà, po il locatur desdir immediatamain il contract da locaziun, en cas da localitads d’abitar e da fatschenta cun in termin d’almain 30 dis per la fin d’in mais.

Art. 257e 1 Sch’il locatari da localitads d’abitar u da fatschenta presta ina garanzia en daners u en vaglias, sto il locatur depositar quella tar ina banca sin in conto da spargn u en in deposit, e quai sin il num dal locatari. 2 En cas da la locaziun da localitads d’abitar dastga il locatur pretender maximalmain trais tschains mensils sco garanzia. 3 La banca dastga dar ora la garanzia mo cun il consentiment da tuttas duas partidas u sa basond sin in avis da pajament cun vigur legala u sin ina sentenzia giudiziala cun vigur legala. Sch’il locatur n’ha betg fatg valair giuridicamain in dretg vers il locatari entaifer 1 onn dapi la terminaziun da la relaziun da locaziun, po il locatari pretender che la banca restitueschia la garanzia. 4 Ils chantuns pon relaschar disposiziuns cumplementaras.

b. Localitads d’abitar e da fatschenta

3. Termins da pajament

4. Retard dal pajament dal locatari

II. Garanzias dal locatari

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

69

220

Art. 257f 1 Il locatari sto duvrar cun quità la chaussa. 2 Il locatari d’ina chaussa immovibla sto prender resguard dals avdants sco er dals vischins. 3 Sch’il locatari violescha vinavant sia obligaziun d’avair quità u da prender resguard vers ils vischins malgrà in’admoniziun en scrit dal locatur, uschia ch’ins na po betg pretender dal locatur ubain dals av- dants da supportar vinavant la relaziun da locaziun, po il locatur desdir immediatamain il contract da locaziun, en cas da localitads d’abitar e da fatschenta cun in termin d’almain 30 dis per la fin d’in mais. 4 Il locatur da localitads d’abitar u da fatschenta po dentant desdir immediatamain il contract da locaziun, sch’il locatari chaschuna intenziunadamain grond donn a la chaussa.

Art. 257g 1 Il locatari sto annunziar al locatur mancanzas ch’el na sto betg elimi- nar sez. 2 Sch’il locatari tralascha l’annunzia, è el responsabel per il donn che resulta tras quai al locatur.

Art. 257h 1 Il locatari sto tolerar lavurs vi da la chaussa, sch’ellas èn necessarias per eliminar mancanzas ubain per reparar u per evitar donns. 2 Il locatari sto permetter al locatur d’inspectar la chaussa, uschena- vant che quai è necessari per il mantegniment, per la vendita u per la relocaziun. 3 Il locatur sto annunziar lavurs ed inspecziuns a temp al locatari e prender resguard dals interess dal locatari tar l’execuziun da talas lavurs ed inspecziuns; eventuals dretgs dal locatari sin reducziun dal tschains da locaziun (art. 259d) u sin indemnisaziun da donns (art. 259e) restan resalvads.

Art. 258 1 Sch’il locatur na surdat la chaussa betg al termin fixà u cun mancan- zas che excludan u che sminueschan considerablamain l’abilitad per il diever previs, po il locatari proceder tenor ils artitgels 107–109 davart il nunadempliment da contracts. 2 Sch’il locatari surpiglia la chaussa malgrà questas mancanzas e sch’el insista ch’il contract vegnia ademplì en moda correcta, po el far valair mo ils dretgs ch’el avess en cas da mancanzas che sa mussan durant la locaziun (art. 259a–259i).

III. Quità e resguard vers vischins

IV. Obligaziun d’annunzia

V. Obligaziun da tolerar

F. Nunadem- pliment u adem- pliment manglus dal contract tar la surdada da la chaussa

Dretg d’obligaziuns

70

220

3 Il locatari po er far valair ils dretgs tenor ils artitgels 259a–259i, sche la chaussa ha – il mument da la surdada – mancanzas:

a. che reduceschan bain l’abilitad per il diever previs, ma che n’excludan betg u che na sminueschan betg considerablamain questa abilitad;

b. ch’il locatari stuess eliminar sin agens custs durant la locaziun (art. 259).

Art. 259 Il locatari sto eliminar tenor l’isanza locala e sin agens custs mancan- zas che pon vegnir dismessas cun pitschnas lavurs da nettegiament e da reparatura ch’èn necessarias per il mantegniment ordinari da la chaussa.

Art. 259a 1 Sch’i resultan mancanzas vi da la chaussa ch’il locatari n’ha ni da responsar ni d’eliminar sin agens custs u sch’il locatari vegn disturbà da far diever da la chaussa tenor contract, po el pretender ch’il locatur:

a. elimineschia la mancanza; b. reduceschia adequatamain il tschains da locaziun; c. indemniseschia il donn; d. surpiglia la dispita giuridica cun ina terza persuna.

2 Il locatari d’ina chaussa immovibla po ultra da quai depositar il tschains da locaziun.

Art. 259b Sch’il locatur enconuscha ina mancanza e sch’el na l’eliminescha betg entaifer in termin adequat, po il locatari:

a. desdir immediatamain il contract, sche la mancanza excluda u restrenscha considerablamain l’abilitad per il diever previs d’ina chaussa immovibla u sche la mancanza sminuescha l’abilitad per il diever previs d’ina chaussa movibla;

b. laschar eliminar la mancanza sin donn e cust dal locatur, sche questa mancanza sminuescha bain l’abilitad per il diever previs da la chaussa, na la restrenscha dentant betg considera- blamain.

G. Mancanzas durant la loca- ziun I. Obligaziuns dal locatari da far pitschnas lavurs da nette- giament e da reparatura

II. Dretgs dal locatari 1. En general

2. Eliminaziun da la mancanza a. Princip

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

71

220

Art. 259c Il locatari n’ha nagin dretg che la mancanza vegnia eliminada, sch’il locatur presta ina indemnisaziun cumplaina per la chaussa manglusa entaifer in termin adequat.

Art. 259d Sche l’abilitad per il diever previs da la chaussa vegn restrenschida u sminuida, po il locatari pretender dal locatur ch’el reduceschia corre- spundentamain il tschains da locaziun a partir dal mument ch’el ha survegnì enconuschientscha da la mancanza fin che quella è elimi- nada.

Art. 259e Sch’il locatari ha subì in donn pervia da la mancanza, sto il locatur prestar ina indemnisaziun ad el, nun ch’el cumprovia ch’el saja senza culpa.

Art. 259f Sch’ina terza persuna fa valair in dretg sin la chaussa che na sa cumporta betg cun ils dretgs dal locatari, sto il locatur surpigliar – sin avis dal locatari – la dispita giuridica.

Art. 259g 1 Sch’il locatari d’ina chaussa immovibla pretenda dal locatur ch’ina mancanza vegnia eliminada, sto el fixar ad el en scrit in termin adequat e po smanatschar ad el ch’el vegnia a depositar ils tschains da locaziun che futurs tar in post che vegn designà dal chantun, en cas ch’il termin fixà scadia senza ch’el saja vegnì duvrà. Il deposit sto el annunziar en scrit al locatur. 2 Cun il deposit valan ils tschains da locaziun sco pajads.

Art. 259h 1 Ils tschains da locaziun depositads tutgan al locatur, sch’il locatari n’ha betg fatg valair sias pretensiuns vers il locatur tar l’autoritad da mediaziun entaifer 30 dis dapi la scadenza da l’emprim tschains da locaziun ch’è vegnì deposità. 2 Il locatur po pretender tar l’autoritad da mediaziun ch’ils tschains da locaziun ch’èn vegnids depositads nungiustifitgadamain vegnian pajads ora, uschespert ch’il locatari l’ha annunzià d’avair deposità ils tschains da locaziun.

b. Excepziun

3. Reducziun dal tschains da locaziun

4. Indemnisaziun

5. Surpigliada da la dispita giuridica

6. Deposit dal tschains da locaziun a. Princip

b. Restituziun dals tschains da locaziun depositads

Dretg d’obligaziuns

72

220

Art. 259i81

La procedura sa drizza tenor la Procedura civila82.

Art. 260 1 Il locatur po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch’ellas èn supportablas per il locatari e sche la relaziun da locaziun n’è betg desditga. 2 Il locatur sto prender resguard dals interess dal locatari tar l’exe- cuziun da las lavurs; eventuals dretgs dal locatari sin reducziun dal tschains da locaziun (art. 259d) u sin indemnisaziun da donns (art. 259e) restan resalvads.

Art. 260a 1 Il locatari po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch’il locatur ha dà ses consentiment en scrit. 2 Sch’il locatur ha dà ses consentiment, po el pretender che l’anteriur stadi vegnia restabilì mo, sche quai è vegnì concludì en scrit. 3 Sche la chaussa – a la fin da la relaziun da locaziun – ina plivalur considerabla grazia a la renovaziun u grazia a la midada, a la quala il locatur ha dà ses consentiment, po il locatari pretender per indemnisa- ziun correspundenta per questa plivalur; ulteriuras pretensiuns d’in- demnisaziun ch’èn vegnidas fixadas en scrit restan resalvadas.

Art. 261 1 Sch’il locatur alienescha la chaussa suenter la conclusiun dal contract da locaziun u sch’el vegn privà da quella tras ina procedura da scussiun u da concurs, va la relaziun da locaziun cun la proprietad vi da la chaussa a l’acquistader. 2 Il nov proprietari po dentant:

a. en cas da localitads d’abitar e da fatschenta: desdir la relaziun da locaziun observond il termin legal per la proxima data legala, sch’el fa valair in agen basegn urgent per sasez, per proxims parents u per quinads;

b. en cas d’ina autra chaussa: desdir la relaziun da locaziun observond il termin legal per la proxima data legala, sch’il contract na permetta betg d’al schliar pli baud.

81 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

82 CS 272

c. Procedura

H. Renovaziuns e midadas I. Tras il locatur

II. Tras il locatari

J. Midada dal proprietari I. Alienaziun da la chaussa

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

73

220

3 Sch’il nov proprietari desdi il contract pli baud che quai ch’i fiss stà permess tenor il contract cun il locatur vertent, è quel responsabel vers il locatari per tut ils donns che resultan tras quai. 4 Resalvadas restan las disposiziuns davart l’expropriaziun.

Art. 261a Las disposiziuns davart l’alienaziun da la chaussa èn applitgablas con- furm al senn, sch’il locatur conceda in dretg real limità ad ina terza persuna e sche quai correspunda ad ina midada dal proprietari.

Art. 261b 1 En cas da la locaziun d’in bain immobigliar poi vegnir concludì che la relaziun da locaziun vegnia prenotada en il register funsil. 2 L’effect da la prenotaziun è quel che mintga proprietari sto permetter al locatari da duvrar il bain immobigliar confurm al contract da loca- ziun.

Art. 262 1 Cun il consentiment dal locatur po il locatari dar la chaussa en sut- locaziun, saja quai dal tuttafatg u parzialmain. 2 Il locatur po refusar da dar ses consentiment mo, sche:

a. il locatari refusa da dar enconuschent al locatur las cundiziuns da la sutlocaziun;

b. las cundiziuns da la sutlocaziun èn abusivas cumpareglià cun talas dal contract da locaziun principal;

c. la sutlocaziun chaschuna dischavantatgs essenzials al locatur. 3 Il locatari è responsabel vers il locatur ch’il sutlocatari na dovria la chaussa betg autramain che quai ch’igl è permess ad el sez. Per cun- tanscher quai po il locatur sa drizzar directamain al sutlocatari.

Art. 263 1 Cun il consentiment en scrit dal locatur po il locatari da localitads da fatschenta transferir la relaziun da locaziun ad ina terza persuna. 2 Il locatur po refusar da dar il consentiment mo per motivs impur- tants. 3 Sch’il locatur dat ses consentiment, surpiglia la terza persuna la relaziun da locaziun empè dal locatari. 4 Il locatari è deliberà da sias obligaziuns vers il locatur. El è dentant responsabel solidaricamain cun la terza persuna fin al mument che la

II. Concessiun da dretgs reals limitads

III. Prenotaziun en il register funsil

K. Sutlocaziun

L. Transferiment da la locaziun ad ina terza persuna

Dretg d’obligaziuns

74

220

relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha, maximalmain dentant per 2 onns.

Art. 264 1 Sch’il locatari restituescha la chaussa senza observar il termin da desditga, è el deliberà da sias obligaziuns vers il locatur mo, sch’el propona in nov locatari ch’è acceptabel per il locatur; il nov locatari sto esser solvent e pront da surpigliar il contract da locaziun per las medemas cundiziuns. 2 Cas cuntrari sto el pajar il tschains da locaziun fin al mument che la relaziun da locaziun finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha. 3 Il locatur sto sa laschar metter a quint quai ch’el:

a. spargna vi d’expensas; e b. gudogna u tralascha intenziunadamain da gudagnar, duvrond

la chaussa en autra moda.

Art. 265 Il locatur ed il locatari na pon betg renunziar gia ordavant al dretg da scuntrar las pretensiuns ed ils debits da la relaziun da locaziun.

Art. 266 1 Sche las partidas han concludì expressivamain u taciturnamain ina tscherta durada dal contract, finescha la relaziun da locaziun senza desditga cun la scadenza da quest termin. 2 Sche las partidas cuntinueschan taciturnamain cun la relaziun da locaziun, vala quella sco relaziun da locaziun illimitada.

Art. 266a 1 Las partidas pon desdir la relaziun da locaziun illimitada, observond ils termins legals, sch’ellas n’han betg concludì in termin pli lung u in auter termin. 2 Sche las partidas n’observan betg il termin, vala la desditga per il proxim termin ch’è pussaivel.

Art. 266b Sche chaussas immoviblas e sche construcziuns moviblas èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas – observond in termin da 3 mais – desdir il contract sin in termin d’usit local u, sch’i na dat betg ina isanza locala, per la fin d’ina durada da locaziun da 6 mais.

M. Restituziun anticipada da la chaussa

N. Scuntrada

O. Terminaziun da la relaziun da locaziun I. Scadenza da la durada fixada

II. Termins da desditga 1. En general

2. Chaussas immoviblas e construcziuns moviblas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

75

220

Art. 266c Sche abitaziuns èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas – observond in termin da 3 mais – desdir il contract sin in termin d’usit local u, sch’i na dat betg ina isanza locala, per la fin d’ina durada da locaziun da 3 mais.

Art. 266d Sche localitads da fatschenta èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas – observond in termin da 6 mais – desdir il contract sin in termin d’usit local u, sch’i na dat betg ina isanza locala, per la fin d’ina durada da locaziun da 3 mais.

Art. 266e Sche chombras mobigliadas e sche plazzas da parcar che vegnan dadas en locaziun separadamain u sche indrizs sumegliants èn vegnids prendids en locaziun, pon las partidas – observond in termin da 2 em- nas – desdir il contract per la fin d’ina durada da locaziun da 3 mais.

Art. 266f Sche chaussas moviblas èn vegnidas prendidas en locaziun, pon las partidas – observond in termin da 3 dis – desdir il contract sin tge termin ch’i saja.

Art. 266g 1 Per motivs impurtants pon las partidas – observond il termin legal – desdir ina relaziun da locaziun sin tge termin ch’i saja, sche l’adempli- ment dal contract è daventà insupportabel per ellas. 2 Il derschader regla las consequenzas patrimonialas da la desditga anticipada, considerond tut las circumstanzas.

Art. 266h 1 Sch’il locatari fa concurs, suenter ch’el ha surpiglià la chaussa, po il locatur pretender ina garanzia per ils tschains da locaziun futurs. Per quest intent sto el fixar en scrit in termin adequat per il locatari sco er per l’administraziun da concurs. 2 Sch’il locatur na survegn betg ina garanzia entaifer quest termin, po el desdir immediatamain il contract da locaziun.

Art. 266i Sch’il locatari mora, pon ses ertavels – observond il termin legal – desdir il contract per il proxim termin legal.

3. Abitaziuns

4. Localitads da fatschenta

5. Chombras mobigliadas e plazzas da parcar

6. Chaussas moviblas

III. Desditga extraordinaria 1. Per motivs impurtants

2. Concurs dal locatari

3. Mort dal locatari

Dretg d’obligaziuns

76

220

Art. 266k Il locatari d’ina chaussa movibla che serva a ses diever privat e che vegn dada en locaziun dal locatur en il rom da sia activitad commer- ziala po desdir il contract – observond in termin d’almain 30 dis – per la fin d’ina durada da locaziun da 3 mais. Il locatur n’ha nagin dretg da survegnir ina indemnisaziun.

Art. 266l 1 Il locatur ed il locatari da localitads d’abitar e da fatschenta ston desdir il contract en scrit. 2 Il locatur sto desdir cun in formular ch’è approvà dal chantun e che inditgescha, co ch’il locatari ha da proceder, sch’el vul contestar la desditga ubain pretender ina prolungaziun da la relaziun da locaziun.

Art. 266m 1 Sche la chaussa prendida en locaziun serva a la famiglia sco abita- ziun, po il conjugal desdir il contract da locaziun mo cun il consenti- ment expressiv da l’auter conjugal. 2 Sch’il conjugal na po betg cuntanscher quest consentiment u sche quel al vegn refusà senza in motiv plausibel, po el appellar al der- schader. 3 Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.83

Art. 266n84

La desditga tras il locatur sco er la fixada d’in termin da pajament cun la smanatscha da desditga (art. 257d) ston vegnir consegnadas separa- damain al locatari ed a ses conjugal, a sia partenaria registrada u a ses partenari registrà.

Art. 266o La desditga è nunvalaivla, sch’ella na correspunda betg als artitgels 266l–266n.

83 Integrà tras la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

84 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

4. Chaussas moviblas

IV. Furma da la desditga en cas da localitads d’abitar e da fatschenta 1. En general

2. Abitaziun da la famiglia a. Desditga tras il locatari

b. Desditga tras il locatur

3. Desditga nunvalaivla

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

77

220

Art. 267 1 Il locatari sto restituir la chaussa en quel stadi che resulta tras il diever da la chaussa tenor contract. 2 Cunvegnas, cun las qualas il locatari s’oblighescha ordavant da pajar – a la fin da la relaziun da locaziun – ina indemnisaziun che cumpiglia autras chaussas che la cuvrida d’in eventual donn, èn nunvalaivlas.

Art. 267a 1 Il mument da la restituziun sto il locatur examinar il stadi da la chaussa ed annunziar immediatamain mancanzas al locatari, per las qualas quel è responsabel. 2 Sch’il locatur tralascha quai, perda el ses dretgs, uschenavant ch’i na sa tracta betg da mancanzas che n’èn betg stadas vesaivlas en cas d’ina examinaziun usitada. 3 Sch’il locatur chatta talas mancanzas pli tard, sto el annunziar immediatamain quellas al locatari.

Art. 268 1 Per in tschains annual scadì e per il tschains current d’in mez onn ha il locatur da localitads da fatschenta in dretg da retenziun vi da las chaussas moviblas che sa chattan en las localitads dadas en locaziun e che tutgan a l’equipament u a l’utilisaziun da questas localitads. 2 Il dretg da retenziun dal locatur cumpiglia er ils objects en possess dal sutlocatari, uschenavant che quel n’ha betg pajà ses tschains da locaziun. 3 Exclus è il dretg da retenziun vi da chaussas che na pudessan betg vegnir impegnadas dals crediturs dal locatari.

Art. 268a 1 Ils dretgs da terzas persunas vi da chaussas, da las qualas il locatur ha savì u ha stuì savair ch’ellas na tutgan betg al locatari, sco er vi da chaussas enguladas, persas u vegnidas davent en autra moda precedan il dretg da retenziun dal locatur. 2 Sch’il locatur vegn a savair pir durant la locaziun che chaussas ch’èn en possess dal locatari na tutgan betg a quel, extingua ses dretg da retenziun vi da questas chaussas, sch’el na desdi betg il contract da locaziun sin il proxim termin ch’è pussaivel.

Art. 268b 1 Sch’il locatari vul ir davent u manar davent las chaussas che sa chattan en las localitads prendidas en locaziun, po il locatur retegnair

P. Restituziun da la chaussa I. En general

II. Examinaziun da la chaussa ed annunzia al locatari

Q. Dretg da retenziun dal locatur I. Dimensiun

II. Chaussas da terzas persunas

III. Far valair il dretg

Dretg d’obligaziuns

78

220

cun agid da l’uffizi cumpetent uschè blers objects sco quai ch’igl è necessari per cuvrir sia pretensiun. 2 Objects ch’èn vegnids manads davent zuppadamain u cun forza pon – cun agid da la polizia – vegnir purtads enavos en las localitads dadas en locaziun, e quai entaifer 10 dis dapi ch’els èn vegnids manads da- vent.

Segund chapitel: Protecziun cunter tschains da locaziun abusivs e cunter autras pretensiuns abusivas dal locatur en cas d’ina locaziun da localitads d’abitar e da fatschenta

Art. 269 Tschains da locaziun èn abusivs, sch’i vegn fatg in profit stravagà cun la chaussa dada en locaziun u sch’els sa basan evidentamain sin in pretsch da cumpra exagerà.

Art. 269a Betg abusivs n’èn per regla en spezial ils tschains da locaziun che:

a. sa chattan en il rom dals tschains da locaziun usitads al lieu u en il quartier;

b. èn motivads tras augments dals custs u tras prestaziuns pli grondas da vart dal locatur;

c. sa chattan – en cas da construcziuns pli giuvnas – en il rom da la rendita brutta che permetta da cuvrir ils custs;

d. servan mo a gulivar ina reducziun dal tschains da locaziun ch’è vegnida concedida ordavant tras ina transposiziun dals custs da finanziaziun ch’è usitada sin il martgà, ed èn fixads en in plan da pajament ch’è vegnì dà enconuschent gia orda- vant al locatari;

e. guliveschan mo la chareschia per il chapital che porta la ristga; f. na surpassan betg la dimensiun che vegn recumandada en ils

contracts generals da las federaziuns da locaturs sco er da locataris u d’organisaziuns che fan valair interess sumegliants.

Art. 269b La cunvegna ch’il tschains da locaziun stoppia vegnir adattà ad in in- dex è mo valaivla, sch’il contract da locaziun è vegnì fatg per almain 5 onns e sche l’index naziunal dals pretschs da consum è previs sco in- dex.

A. Tschains da locaziun abusivs I. Regla

II. Excepziuns

B. Tschains da locaziun indexads

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

79

220

Art. 269c La cunvegna ch’il tschains da locaziun s’augmentia periodicamain per in tschert import è mo valaivla, sche:

a. il contract da locaziun vegn fatg per almain 3 onns; b. il tschains da locaziun vegn augmentà maximalmain ina giada

l’onn; e c. l’import da l’augment vegn fixà en francs.

Art. 269d 1 Il locatur po augmentar il tschains da locaziun da tut temp sin il proxim termin da desditga ch’è pussaivel. El sto communitgar – sin in formular approvà dal chantun – l’augment dal tschains da locaziun al locatari e motivar quest augment, e quai almain 10 dis avant ch’il ter- min da desditga cumenza. 2 L’augment dal tschains da locaziun è nunvalaivel, sch’il locatur:

a. n’al communitgescha betg cun il formular prescrit; b. n’al motivescha betg; c. smanatscha en la communicaziun cun la desditga dal contract

u pronunzia quella en la communicaziun. 3 Ils alineas 1 e 2 valan er, sch’il locatur ha l’intenziun da midar autra- main il contract da locaziun mo sin donn e cust dal locatari, spezial- main cun reducir sias prestaziuns vertentas u cun introducir novs custs accessorics.

Art. 270 1 Il locatari po contestar il tschains da locaziun inizial sco abusiv tar l’autoritad da mediaziun e quai entaifer 30 dis dapi la surpigliada da la chaussa e confurm als artitgels 269 e 269a e pretender la reducziun dal tschains, sche:

a. el è stà sfurzà da far il contract da locaziun pervia d’ina situa- ziun d’urgenza persunala u famigliara ubain pervia da las rela- ziuns sin il martgà local da localitads d’abitar e da fatschenta; u

b. il locatur ha – cumpareglià cun l’anteriur tschains da locaziun – augmentà considerablamain il tschains da locaziun inizial per la medema chaussa.

2 En cas da mancanza d’abitaziuns pon ils chantuns obligar ils locaturs da duvrar per lur territori u per ina part da quel il formular tenor l’artitgel 269d per far in nov contract da locaziun.

C. Tschains da locaziun graduads

D. Augments dals tschains da locaziun ed autras midadas unilateralas dal contract tras il locatur

E. Contestaziun dal tschains da locaziun I. Dumonda da reducziun 1. Tschains da locaziun inizial

Dretg d’obligaziuns

80

220

Art. 270a 1 Il locatari po contestar il tschains da locaziun sco abusiv e pretender ch’el vegnia reducì sin il proxim termin da desditga ch’è pussaivel, sch’el ha motivs da supponer ch’il locatur realiseschia in profit stra- vagà tenor ils artitgels 269 e 269a tras la chaussa dada en locaziun, e quai pervia d’ina midada essenziala da la basa da calculaziun, spezial- main pervia d’ina reducziun dals custs. 2 Il locatari sto far en scrit la dumonda da reducziun al locatur; quel sto prender posiziun entaifer 30 dis. Sch’il locatur na correspunda betg u mo parzialmain a la dumonda ubain sch’el na respunda betg entaifer il termin, po il locatari appellar entaifer 30 dis a l’autoritad da media- ziun. 3 L’alinea 2 n’è betg applitgabel, sch’il locatari inoltrescha a medem temp ina contestaziun da l’augment dal tschains da locaziun ed ina dumonda per reducir quel.

Art. 270b 1 Il locatari po contestar in augment dal tschains da locaziun sco abu- siv tar l’autoritad da mediaziun en il senn dals artitgels 269 e 269a, e quai entaifer 30 dis dapi la communicaziun. 2 L’alinea 1 vala er, sch’il locatur mida autramain il contract da loca- ziun sin donn e cust dal locatari, spezialmain cun reducir sias presta- ziuns vertentas u cun introducir novs custs accessorics.

Art. 270c Cun resalva da la contestaziun dal tschains da locaziun inizial po ina partida mo far valair davant l’autoritad da mediaziun che l’augment u che la reducziun dal tschains da locaziun che vegn pretendì da l’autra partida na saja betg giustifitgà tras ina midada correspundenta da l’in- dex.

Art. 270d Cun resalva da la contestaziun dal tschains da locaziun inizial na po il locatari betg contestar tschains da locaziun graduads.

Art. 270e Il contract da locaziun vala vinavant senza midadas:

a. durant la procedura da mediaziun, sch’i na vegn betg cuntan- schida in’enclegientscha tranter las partidas; e

b. durant la procedura giudiziala, cun resalva da mesiras preven- tivas dal derschader.

2. Durant la locaziun

II. Contestaziun d’augments dal tschains da loca- ziun e d’autras midadas unilate- ralas dal contract

III. Contestaziun da tschains da locaziun indexads

IV. Contestaziun da tschains da locaziun graduads

F. Valaivladad dal contract da locaziun durant la procedura da contestaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

81

220

Terz chapitel: Protecziun cunter la desditga abusiva en cas d’ina locaziun da localitads d’abitar e da fatschenta

Art. 271 1 La desditga è contestabla, sch’ella cuntrafa al princip da la buna fai. 2 La desditga sto vegnir motivada, sche quai vegn pretendì da l’autra partida.

Art. 271a 1 La desditga tras il locatur è contestabla en spezial, sch’ella vegn pro- nunziada:

a. perquai ch’il locatari fa valair en buna fai pretensiuns or da la relaziun da locaziun;

b. perquai ch’il locatur vul chatschar tras ina midada unilaterala dal contract u in’adattaziun dal tschains da locaziun sin donn e cust dal locatari;

c. sulettamain per intimar il locatari d’acquistar l’abitaziun pren- dida en locaziun;

d. durant ina procedura da mediaziun u durant ina procedura giudiziala che stat en connex cun la relaziun da locaziun, nun ch’il locatari haja introducì la procedura en moda abusiva;

e. avant la scadenza da 3 onns suenter la terminaziun d’ina pro- cedura da mediaziun u d’ina procedura giudiziala che stat en connex cun la relaziun da locaziun, ed en la quala il locatur: 1. ha stuì suttacumber per ina part considerabla; 2. ha retratg u reducì considerablamain sia pretensiun u ses

plant; 3. ha renunzià d’appellar al derschader; 4. ha concludì in’enclegientscha u è sa cunvegnì autramain

cun il locatari; f. pervia da midadas da la situaziun famigliara dal locatari che

na chaschunan betg dischavantatgs essenzials per il locatur. 2 L’alinea 1 litera e è er applitgabel, sch’il locatari po cumprovar cun documents en scrit ch’el saja sa cunvegnì cun il locatur davart ina pretensiun da la relaziun da locaziun, e quai ordaifer ina procedura da mediaziun ubain ordaifer ina procedura giudiziala. 3 L’alinea 1 literas d ed e n’èn betg applitgablas en cas da desditgas:

a. pervia d’in basegn urgent dal locatur per sasez, per proxims parents u per quinads;

b. pervia da retard dal pajament dal locatari (art. 257d);

A. Contesta- bladad da la desditga I. En general

II. Desditga tras il locatur

Dretg d’obligaziuns

82

220

c. perquai ch’il locatari ha violà grevamain l’obligaziun d’avair quità e da prender resguard (art. 257f al. 3 e 4);

d. pervia da l’alienaziun da la chaussa (art. 261); e. per motivs impurtants (art. 266g); f. pervia da concurs dal locatari (art. 266h).

Art. 272 1 Il locatari po pretender ch’ina relaziun da locaziun limitada u illimi- tada vegnia prolungada, sche la terminaziun da la locaziun avess per consequenza ina direzza per el ubain per sia famiglia che na po betg vegnir giustifitgada tras ils interess dal locatur. 2 Giuditgond ils interess resguarda l’autoritad cumpetenta spezial- main:

a. las circumstanzas da la conclusiun dal contract ed il cuntegn da quel;

b. la durada da la relaziun da locaziun; c. las relaziuns persunalas, famigliaras ed economicas da las par-

tidas e lur cumportament; d. in eventual basegn dal locatur per sasez, per proxims parents u

per quinads, sco er l’urgenza da quest basegn; e. las relaziuns sin il martgà local da localitads d’abitar e da fa-

tschenta. 3 Sch’il locatari pretenda ina segunda prolungaziun, resguarda l’auto- ritad cumpetenta er, sch’el ha fatg tut il pussaivel ch’ins po pretender dad el per impedir la direzza.

Art. 272a 1 La prolungaziun è exclusa en cas da desditgas:

a. pervia da retard dal pajament dal locatari (art. 257d); b. perquai ch’il locatari ha violà grevamain l’obligaziun d’avair

quità e da prender resguard (art. 257f al. 3 e 4); c. pervia da concurs dal locatari (art. 266h); d. d’in contract da locaziun ch’è vegnì fatg – en vista ad in pro-

xim project da midada da construcziun u da demoliziun – ex- pressivamain mo per il temp limità fin al cumenzament da la construcziun u fin che la permissiun necessaria è vegnida con- cedida.

2 La prolungaziun è per regla exclusa, sch’il locatur offra al locatari ina cumpensaziun equivalenta per las localitads d’abitar e da fa- tschenta.

B. Prolungaziun da la relaziun da locaziun I. Dretg dal locatari

II. Exclusiun da la prolungaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

83

220

Art. 272b 1 La relaziun da locaziun po vegnir prolungada per localitads d’abitar per maximalmain 4 onns e per localitads da fatschenta per maximal- main 6 onns. En il rom da la prolungaziun maximala pon vegnir con- cedidas ina u duas prolungaziuns. 2 Sche las partidas concludan ina prolungaziun da la relaziun da loca- ziun, n’èn ellas betg liadas vi d’ina prolungaziun maximala ed il lo- catari po renunziar ad ina segunda prolungaziun.

Art. 272c 1 Mintga partida po pretender ch’il contract vegnia adattà cun la deci- siun da prolungaziun a las relaziuns midadas. 2 Sch’il contract n’è betg vegnì midà cun la decisiun da prolungaziun, vala el senza midadas per il temp da prolungaziun; resalvadas restan las pussaivladads d’adattaziun che la lescha permetta.

Art. 272d Sche la decisiun da prolungaziun u sche la cunvegna da prolungaziun na fixescha betg insatge auter, po il locatari desdir la relaziun da locaziun sco suonda:

a. en cas d’ina prolungaziun fin ad 1 onn cun in termin dad 1 mais per la fin d’in mais;

b. en cas d’ina prolungaziun per dapli che 1 onn cun in termin da 3 mais sin in termin legal.

Art. 273 1 Sch’ina partida vul contestar la desditga, sto ella inoltrar la contesta- ziun a l’autoritad da mediaziun entaifer 30 dis suenter avair retschavì la desditga. 2 Sch’il locatari vul pretender che la relaziun da locaziun vegnia pro- lungada, sto el inoltrar la dumonda a l’autoritad da mediaziun:

a. en cas d’ina relaziun da locaziun illimitada entaifer 30 dis suenter avair retschavì la desditga;

b. en cas d’ina relaziun da locaziun limitada il pli tard 60 dis avant la scadenza dal contract.

85 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

III. Durada da la prolungaziun

IV. Valaivladad dal contract da locaziun

V. Desditga durant la prolungaziun

C. Termins e proceduras85

Dretg d’obligaziuns

84

220

3 La dumonda per ina segunda prolungaziun sto il locatari inoltrar a l’autoritad da mediaziun il pli tard 60 dis avant la scadenza da l’em- prima prolungaziun. 4 Il process da l’autoritad da mediaziun sa drizza tenor la Procedura civila86.87 5 Sche l’autoritad responsabla refusa la contestaziun da la desditga tras il locatari, sto ella examinar uffizialmain, sche la relaziun da locaziun po vegnir prolungada.88

Art. 273a 1 Sche la chaussa prendida en locaziun serva a la famiglia sco abita- ziun, po er il conjugal dal locatari contestar la desditga, pretender la prolungaziun da la relaziun da locaziun u far diever dals ulteriurs dretgs ch’il locatari ha en cas d’ina desditga. 2 Cunvegnas davart la prolungaziun èn mo valaivlas, sch’ellas èn vegnidas concludidas cun tuts dus conjugals. 3 Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.89

Art. 273b 1 Las disposiziuns da quest chapitel valan per la sutlocaziun, uschè ditg che la relaziun da locaziun principala n’è betg dissolvida. La sutlocaziun po mo vegnir prolungada per la durada da la relaziun da locaziun principala. 2 Sche la sutlocaziun ha spezialmain l’intent da guntgir las prescrip- ziuns davart la protecziun cunter la desditga, vegn la protecziun cunter la desditga concedida al sutlocatari senza prender resguard da la re- laziun da locaziun principala. Sche la relaziun da locaziun principala vegn desditga, surpiglia il locatur empè dal locatari il contract cun il sutlocatari.

Art. 273c 1 Il locatari po mo desister da ses dretgs ch’el ha tenor quest chapitel, sche quai è previs expressivamain. 2 Cunvegnas divergentas n’èn betg valaivlas.

86 CS 272 87 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008,

en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221). 88 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008,

en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221). 89 Integrà tras la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004,

en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

D. Abitaziun da la famiglia

E. Sutlocaziun

F. Disposiziuns stringentas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

85

220

Quart chapitel: …

Art. 274 –274g 90

Otgavel titelbis:91 La fittanza

Art. 275 Cun il contract da fittanza s’oblighescha l’affittader, da surlaschar al fittadin ina chaussa utilisabla u in dretg utilisabel per ses diever e per la retratga dals fritgs u dals retgavs, ed il fittadin s’oblighescha da pajar in tschains da fittanza a l’affittader.

Art. 276 Las disposiziuns davart la fittanza da localitads d’abitar e da fa- tschenta valan er per chaussas che l’affittader surlascha al fittadin per l’utilisaziun ensemen cun questas localitads.

Art. 276a 1 Per contracts da fittanza per manaschis agriculs u per bains immobi- gliars ch’èn destinads ad in’utilisaziun agricula vala la Lescha federala dals 4 d’october 198592 davart la fittanza agricula, uschenavant ch’ella cuntegna regulaziuns spezialas. 2 Dal rest vala il Dretg d’obligaziuns, cun excepziun da las disposi- ziuns davart la fittanza da locals d’abitar e da fatschenta.93

Art. 277 Sche la fittanza cumpiglia er utensils da lavur, muvel u provisiuns, sto mintga partida surdar a l’autra in inventari exact e suttascrit e sa participar ad ina stimaziun cuminaivla.

90 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

91 Integrà tras la cifra I da la LF dals 15 da december 1989, en vigur dapi il 1. da fanadur 1990 (CULF 1990 802 834; Fegl uffizial federal 1985 I 1389). Vesair er l’art. 5 da las disposiziuns finalas tar ils titels VIII ed VIIIbis a la fin dal DO.

92 CS 221.213.2 93 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008,

en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

A. Noziun e champ d’applicaziun I. Noziun

II. Champ d’applicaziun 1. Localitads d’abitar e da fatschenta

2. Fittanza agricula

B. Inventa- risaziun

Dretg d’obligaziuns

86

220

Art. 278 1 L’affittader è obligà da surdar la chaussa il termin fixà en in stadi ch’è adattà per l’utilisaziun e per la cultivaziun previsa. 2 Sch’igl è vegnì fatg in protocol da restituziun, cur che la relaziun da fittanza precedenta è vegnida terminada, sto l’affittader preschentar quest protocol al nov fittadin a chaschun da la surdada da la chaussa, sche quel al vul vesair. 3 Il fittadin po ultra da quai pretender ch’i vegnia communitgà ad el l’autezza dal tschains da fittanza da la relaziun da fittanza precedenta.

Art. 279 L’affittader è obligà da far sin agens custs reparaturas pli grondas vi da la chaussa che daventan necessarias durant il temp da fittanza, e quai uschespert ch’il fittadin l’ha fatg enconuschent questa necessitad.

Art. 280 L’affittader porta las grevezzas e paja las taxas publicas ch’èn collia- das cun la chaussa.

Art. 281 1 Il fittadin sto pajar il tschains da fittanza ed eventualmain ils custs accessorics per la fin d’in onn da fittanza, il pli tard dentant per la fin dal temp da fittanza, sch’i n’è betg vegnì concludì in auter termin u sch’in auter termin n’è betg usità al lieu. 2 Per ils custs accessorics vala l’artitgel 257a.

Art. 282 1 Sch’il fittadin è – suenter ch’el ha surpiglià la chaussa – en retard cun pajar ils tschains da fittanza u ils custs accessorics scadids, po l’affittader fixar ad el en scrit in termin da pajament d’almain 60 dis e smanatschar da desdir la relaziun da fittanza, sch’il termin scada senza ch’i vegnia pajà. 2 Sch’il fittadin na paja betg entaifer il termin fixà, po l’affittader desdir immediatamain il contract da fittanza, en cas da localitads d’abitar e da fatschenta cun in termin d’almain 30 dis per la fin d’in mais.

C. Obligaziuns da l’affittader I. Surdada da la chaussa

II. Reparaturas principalas

III. Taxas e grevezzas

D. Obligaziuns dal fittadin I. Pajar il tschains da fittanza ed ils custs accessorics 1. En general

2. Retard dal pajament dal fittadin

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

87

220

Art. 283 1 Il fittadin sto cultivar e giudair la chaussa cun quità tenor sia destina- ziun, en spezial sto el procurar che la chaussa mantegnia sia producti- vitad a lung temp. 2 Il fittadin d’ina chaussa immovibla sto prender resguard dals avdants sco er dals vischins.

Art. 284 1 Il fittadin sto procurar per il mantegniment ordinari da la chaussa. 2 El sto far reparaturas pli pitschnas tenor l’isanza locala sco er rem- plazzar ils utensils da lavur e l’iseglia che ha ina pitschna valur, sch’ella è daventada nunduvrabla pervia da la vegliadetgna u pervia dal diever.

Art. 285 1 Sch’il fittadin violescha vinavant sia obligaziun d’avair quità u da prender resguard malgrà in’admoniziun en scrit da l’affittader, uschia ch’ins na po betg pretender da l’affittader u dals avdants da supportar vinavant la relaziun da fittanza, po l’affittader desdir immediatamain il contract da fittanza, en cas da localitads d’abitar e da fatschenta cun in termin d’almain 30 dis per la fin dal mais. 2 L’affittader da localitads d’abitar u da fatschenta po dentant desdir immediatamain il contract da fittanza, sch’il fittadin chaschuna inten- ziunadamain grond donn a la chaussa.

Art. 286 1 Sch’igl è necessari da far reparaturas pli grondas u sch’ina terza persuna pretenda dretgs vi da l’object affittà, sto il fittadin annunziar quai immediatamain a l’affittader. 2 Sch’il fittadin tralascha l’annunzia, è el responsabel per il donn che resulta tras quai a l’affittader.

Art. 287 1 Il fittadin sto tolerar reparaturas pli grondas, sch’ellas èn necessarias per eliminar mancanzas ubain per reparar u per evitar donns. 2 Il fittadin sto permetter a l’affittader d’inspectar la chaussa, uschena- vant che quai è necessari per il mantegniment, per la vendita u per la relocaziun. 3 L’affittader sto annunziar lavurs ed inspecziuns a temp al fittadin e prender resguard dals interess dal fittadin tar l’execuziun da talas lavurs ed inspecziuns; per eventuals dretgs dal fittadin sin reducziun

II. Quità, resguard vers vischins e mantegniment 1. Quità e resguard vers vischins

2. Mantegniment ordinari

3. Violaziun da las obligaziuns

III. Obligaziun d’annunzia

IV. Obligaziun da tolerar

Dretg d’obligaziuns

88

220

dal tschains da fittanza u sin indemnisaziun da donns vala il dretg da locaziun (art. 259d e 259e) confurm al senn.

Art. 288 1 Il dretg da locaziun (art. 258 ed art. 259a–259i) vala confurm al senn, sche:

a. l’affittader na surdat la chaussa betg al termin fixà u la surdat en in stadi manglus;

b. i resultan mancanzas vi da la chaussa ch’il fittadin n’ha ni da responsar ni d’eliminar sin agens custs u il fittadin vegn disturbà d’utilisar la chaussa tenor contract.

2 Cunvegnas divergentas a disfavur dal fittadin n’èn betg valaivlas, sch’ellas èn cuntegnidas en:

a. cundiziuns generalas da fatschenta preformuladas; b. contracts da fittanza per localitads d’abitar e da fatschenta.

Art. 289 1 L’affittader po far renovaziuns e midadas vi da la chaussa mo, sch’ellas èn supportablas per il fittadin e sche la relaziun da fittanza n’è betg desditga. 2 L’affittader sto prender resguard dals interess dal fittadin tar l’exe- cuziun da talas lavurs ed inspecziuns; per eventuals dretgs dal fittadin sin reducziun dal tschains da fittanza u sin indemnisaziun da donns vala il dretg da locaziun (art. 259d e 259e) confurm al senn.

Art. 289a 1 Il fittadin dovra il consentiment en scrit da l’affittader per:

a. midadas da la cultivaziun tradiziunala da la chaussa che pon esser d’ina impurtanza essenziala sur il temp da fittanza ora;

b. renovaziuns e midadas vi da la chaussa che surpassan il man- tegniment ordinari.

2 Sche l’affittader ha dà ses consentiment, po el pretender che l’ante- riur stadi vegnia restabilì mo, sche quai è vegnì concludì en scrit. 3 Sche l’affittader n’ha betg dà ses consentiment en scrit per ina mi- dada tenor l’alinea 1 litera a e sch’il fittadin na restabilescha questa midada betg entaifer in termin adequat, po l’affittader desdir immedia- tamain il contract da fittanza, en cas da localitads d’abitar e da fa- tschenta cun in termin d’almain 30 dis per la fin d’in mais.

E. Dretgs dal fittadin, en cas ch’il contract na vegn betg ademplì ed en cas da mancanzas

F. Renovaziuns e midadas I. Tras l’affittader

II. Tras il fittadin

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

89

220

Art. 290 Il dretg da locaziun (art. 261–261b) vala confurm al senn en cas da:

a. alienaziun da l’object da fittanza; b. concessiun da dretgs reals limitads vi da l’object da fittanza; c. prenotaziun da la relaziun da fittanza en il register funsil.

Art. 291 1 Cun il consentiment da l’affittader po il fittadin dar la chaussa en sutfittanza u en locaziun, saja quai dal tuttafatg u parzialmain. 2 L’affittader po refusar il consentiment da dar en locaziun singulas localitads che tutgan tar la chaussa mo, sche:

a. il fittadin refusa da dar enconuschent a l’affittader las cundi- ziuns da la locaziun;

b. las cundiziuns da la locaziun èn abusivas cumpareglià cun talas dal contract da fittanza;

c. la locaziun chaschuna dischavantatgs essenzials a l’affittader. 3 Il fittadin è responsabel vers l’affittader ch’il sutfittadin u ch’il lo- catari na dovria la chaussa betg autramain che quai ch’igl è permess ad el sez. Per cuntanscher quai po l’affittader sa drizzar directamain al sutfittadin ed al locatari.

Art. 292 Per transferir la fittanza da localitads da fatschenta sin ina terza per- suna vala l’artitgel 263 confurm al senn.

Art. 293 1 Sch’il fittadin restituescha la chaussa senza observar il termin da desditga, è el deliberà da sias obligaziuns vers l’affittader mo, sch’el propona in nov fittadin ch’è acceptabel per l’affittader; il nov fittadin sto esser solvent e pront da surpigliar il contract da fittanza per las medemas cundiziuns. 2 Cas cuntrari sto el pajar il tschains da fittanza fin al mument che la relaziun da fittanza finescha u po vegnir terminada tenor contract u tenor lescha. 3 L’affittader sto sa laschar metter a quint quai ch’el:

a. spargna vi d’expensas; e b. gudogna u tralascha intenziunadamain da gudagnar duvrond la

chaussa en autra moda.

G. Midada dal proprietari

H. Sutfittanza

J. Transferiment da la fittanza sin ina terza persuna

K. Restituziun anticipada da la chaussa

Dretg d’obligaziuns

90

220

Art. 294 Per scuntrar pretensiuns e debits che resultan tras la relaziun da fittan- za vala l’artitgel 265 confurm al senn.

Art. 295 1 Sche las partidas han concludì expressivamain u taciturnamain ina tscherta durada dal contract, finescha la relaziun da fittanza senza desditga cun la scadenza da quest termin. 2 Sche las partidas cuntinueschan taciturnamain cun la relaziun da fit- tanza, vala quella per las medemas cundiziuns mintgamai per in ulte- riur onn, sch’i n’è betg vegnì concludì insatge auter. 3 Las partidas pon desdir la relaziun da fittanza ch’è vegnida cuntinua- da – observond il termin legal – per la fin d’in onn da fittanza.

Art. 296 1 Las partidas pon desdir la relaziun da fittanza illimitada – observond in termin da 6 mais – sin tge termin ch’i saja, sch’i n’è betg fixà insatge auter tras contract u tenor l’isanza locala e sch’i na sto betg vegnir supponida in’autra veglia da las partidas sin fundament da la spezia da l’object da fittanza. 2 Sche localitads d’abitar e da fatschenta èn vegnidas prendidas a fit- tanza illimitadamain, pon las partidas – observond in termin d’almain 6 mais – desdir il contract sin in termin d’usit local u, sch’i na dat betg ina isanza locala, per la fin d’ina durada da fittanza da 3 mais. Ellas pon concluder in termin pli lung ed in’autra data. 3 Sche las partidas n’observan betg il termin u la data, vala la desditga per il proxim termin ch’è pussaivel.

Art. 297 1 Per motivs impurtants pon las partidas – observond il termin legal – desdir ina relaziun da fittanza sin tge termin ch’i saja, sche l’adempli- ment dal contract è daventà insupportabel per ellas. 2 Il derschader regla las consequenzas patrimonialas da la desditga anticipada, considerond tut las circumstanzas.

Art. 297a 1 Sch’il fittadin fa concurs, suenter ch’el ha surpiglià la chaussa, fine- scha la relaziun da fittanza cun la decleraziun da concurs. 2 Sche l’affittader survegn dentant garanzias suffizientas per il tschains da fittanza current e per l’inventari, sto el cuntinuar cun la fittanza fin la fin da l’onn da fittanza.

L. Scuntrada

M. Terminaziun da la relaziun da fittanza I. Scadenza da la durada fixada

II. Termins da desditga

III. Terminaziun extraordinaria 1. Per motivs impurtants

2. Concurs dal fittadin

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

91

220

Art. 297b Sch’il fittadin mora, pon tant ses ertavels sco er l’affittader – obser- vond il termin legal – desdir il contract sin il proxim termin legal.

Art. 298 1 L’affittader ed il fittadin da localitads d’abitar e da fatschenta ston desdir il contract en scrit. 2 L’affittader sto desdir cun in formular ch’è approvà dal chantun e che inditgescha, co ch’il fittadin ha da proceder, sch’el vul contestar la desditga u pretender ina prolungaziun da la relaziun da fittanza. 3 La desditga è nunvalaivla, sch’ella na correspunda betg a questas pretensiuns.

Art. 299 1 Il fittadin restituescha la chaussa e l’entir inventari en quest stadi, en il qual els sa chattan il mument da la restituziun. 2 Il fittadin po pretender ina indemnisaziun per meglieraziuns, sch’ellas èn resultadas tras:

a. stentas che surpassan la gestiun duida da la chaussa; b. renovaziuns u midadas, per las qualas l’affittader ha dà ses

consentiment en scrit. 3 Il fittadin sto prestar ina indemnisaziun per pegiuraments ch’el avess pudì evitar cun ina gestiun duida da la chaussa. 4 Cunvegnas, cun las qualas il fittadin s’oblighescha ordavant da pajar – a la fin da la relaziun da fittanza – ina indemnisaziun che cumpiglia autras chaussas che la cuvrida d’in eventual donn, èn nunvalaivlas.

Art. 299a 1 Il mument da la restituziun sto l’affittader examinar il stadi da la chaussa ed annunziar immediatamain mancanzas al fittadin, per las qualas quel è responsabel. 2 Sche l’affittader tralascha quai, perda el ses dretgs, uschenavant ch’i na sa tracta betg da mancanzas che n’èn betg stadas vesaivlas en cas d’ina examinaziun usitada. 3 Sche l’affittader chatta talas mancanzas pli tard, sto el annunziar im- mediatamain quellas al fittadin.

Art. 299b 1 Sche l’inventari è vegnì stimà a chaschun da la surdada da la chaus- sa, sto il fittadin restituir – a la fin da la relaziun da fittanza – in inven-

3. Mort dal fittadin

IV. Furma da la desditga en cas da localitads d’abitar e da fatschenta

N. Restituziun da la chaussa I. En general

II. Examinaziun da la chaussa ed annunzia al fittadin

III. Remplazza- ment d’objects inventarisads

Dretg d’obligaziuns

92

220

tari dal medem gener e da la medema valur da stimaziun u indemnisar la differenza da la valur. 2 Il fittadin na sto betg indemnisar objects che mancan, sch’el cumpro- va che la perdita po vegnir attribuida ad ina culpa da l’affittader u a forza superiura. 3 Il fittadin po pretender l’indemnisaziun da la plivalur ch’è resultada tras sias expensas e tras sia lavur.

Art. 299c Per in tschains da fittanza scadì e per in tschains current ha l’affittader da localitads da fatschenta il medem dretg da retenziun sco il locatur per las pretensiuns da tschains da locaziun (art. 268 ss.).

Art. 300 1 Per la protecziun cunter la desditga abusiva en cas d’ina fittanza da localitads d’abitar e da fatschenta vala il dretg da locaziun (art. 271– 273c) confurm al senn. 2 Las disposiziuns davart l’abitaziun da la famiglia (art. 273a) n’èn betg applitgablas.

Art. 30194

La procedura sa drizza tenor la Procedura civila95.

Art. 302 1 En cas d’ina fittanza e d’ina affittaziun da muvel che n’è betg collia- da cun ina fittanza agricula, appartegna il gudogn che resulta tras il muvel affittà al fittadin, nun ch’in contract u che l’isanza locala dispo- nia autramain. 2 Il fittadin sto pavlar e tgirar il muvel sco er pajar a l’affittader in tschains en daners u al dar ina part dal gudogn.

Art. 303 1 Sch’il contract u sche l’isanza locala na dispona betg autramain, è il fittadin responsabel per il muvel affittà, nun ch’el possia cumprovar ch’el n’haja betg pudì impedir ils donns malgrà in bun quità e malgrà ina tgira premurusa.

94 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

95 CS 272

O. Dretg da retenziun

P. Protecziun cunter la desdi- tga abusiva en cas d’ina fittanza da localitads d’abitar e da fatschenta

Q. Procedura

R. Fittanza ed affittaziun da muvel I. Dretgs ed obligaziuns dal fittadin

II. Respon- sabladad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

93

220

2 Per custs da tgira extraordinaris po il fittadin pretender ina indemni- saziun da l’affittader, nun ch’el haja chaschunà quests custs per atgna culpa. 3 Il fittadin sto annunziar a l’affittader uschè svelt sco pussaivel acci- dents pli grevs u malsognas pli grevas.

Art. 304 1 Sch’il contract è vegnì fatg per in temp illimità, al po mintga partida desdir sin tge termin ch’i saja, nun ch’il contract u che l’isanza locala disponia autramain. 2 La desditga duai dentant vegnir fatga en buna fai e betg da temp mal- adattà.

Novavel titel: L’emprest Emprim chapitel: L’emprest per il diever

Art. 305 Cun il contract d’emprest per il diever s’oblighescha l’emprestader da surlaschar a l’emprestant ina chaussa per il diever gratuit, e l’empre- stant s’oblighescha da returnar la medema chaussa a l’emprestader suenter avair fatg diever da tala.

Art. 306 1 L’emprestant dastga mo far quel diever da la chaussa emprestada che resulta tras il contract u, sch’i n’exista nagina cunvegna, quel diever che resulta tras la natira da la chaussa u tras sia destinaziun. 2 El na dastga betg surlaschar la chaussa ad in’autra persuna per il diever. 3 Sche l’emprestant cuntrafa a questas disposiziuns, è el er responsabel per la casualitad, nun ch’el possia cumprovar che la casualitad avess tutgà la chaussa er, sch’el avess observà las disposiziuns.

Art. 307 1 L’emprestant surpiglia ils custs ordinaris per il mantegniment da la chaussa, en cas d’animals emprestads en spezial ils custs per als pavlar. 2 Per anticipaziuns extraordinarias ch’el ha stuì far en l’interess da l’emprestader, po el pretender ina indemnisaziun.

III. Desditga

A. Noziun

B. Effect I. Dretg dal diever da l’emprestant

II. Custs da mantegniment

Dretg d’obligaziuns

94

220

Art. 308 Sche pliras persunas han emprestà cuminaivlamain ina chaussa, èn ellas responsablas en moda solidara.

Art. 309 1 Sch’i n’è betg vegnida fixada ina durada, terminescha l’emprest per il diever, uschespert che l’emprestant ha duvrà la chaussa tenor con- tract u sche quel temp è scadì, entaifer il qual quest diever avess pudì vegnir fatg. 2 L’emprestader po pretender enavos la chaussa pli baud, sche l’em- prestant dovra quella en ina moda che cuntrafa al contract ubain sch’el pegiurescha quella ubain la surlascha ad ina terza persuna per il die- ver, u sche l’emprestader sez basegna urgentamain la chaussa pervia d’in cas nunprevis.

Art. 310 Sche l’emprestader ha surlaschà la chaussa per in diever che n’è deter- minà ni areguard la durada ni areguard l’intent, po el pretender enavos la chaussa, cur ch’el vul.

Art. 311 L’emprest per il diever finescha cun la mort da l’emprestant.

Segund chapitel: L’emprest da daners

Art. 312 Cun il contract d’emprest da daners s’oblighescha l’emprestader da transferir la proprietad vi d’ina summa da daners u vi d’autras chaus- sas remplazzablas, e l’emprestant s’oblighescha da restituir las chaus- sas da la medema spezia en la medema quantitad e qualitad.

Art. 313 1 L’emprest da daners po vegnir tschainsì en il traffic civil mo, sch’igl èn vegnids concludids tschains. 2 En il traffic commerzial ston vegnir pajads tschains er senza ch’igl existia ina cunvegna.

Art. 314 1 Sch’il contract na fixescha betg l’autezza dal tschains, sto vegnir supponì quel tschains ch’è usità il mument ed al lieu, nua che l’em-

III. Responsa- bladad da plirs emprestants

C. Terminaziun I. En cas d’in diever determinà

II. En cas d’in diever betg determinà

III. Mort da l’emprestant

A. Noziun

B. Effect I. Tschains 1. Tschainsaziun

2. Prescripziuns concernent ils tschains

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

95

220

prest da daners è vegnì retschavì per la spezia correspundenta d’em- prests da daners. 2 Sch’i mancan autras cunvegnas, ston ils tschains fixads vegnir pajads annualmain. 3 La cunvegna precedenta, ch’ils tschains duain vegnir agiunts al cha- pital e tschainsids vinavant ensemen cun quel, è nunvalaivla cun resal- va da calculaziuns da tschains commerzialas en quints currents e tar furmas da fatschenta sumegliantas, tar las qualas igl è usità da calcular ils tschains dals tschains, sco en spezial tar cassas da spargn.

Art. 315 Il dretg da l’emprestant da consegnar l’emprest da daners ed il dretg da l’emprestader d’acceptar l’emprest da daners suranneschan entaifer 6 mais a partir dal mument che l’autra partida è en retard.

Art. 316 1 L’emprestader po refusar da consegnar l’emprest da daners, sche l’emprestant è daventà insolvent dapi ch’il contract è vegnì fatg. 2 Questa cumpetenza ha l’emprestader er, sche l’insolvenza ha existì gia avant ch’il contract è vegnì fatg e sche questa insolvenza è vegnida enconuschenta ad el pir pli tard.

Art. 317 1 Sche l’emprestant ha survegnì vaglias u rauba empè da la summa da daners concludida, vala sco summa da l’emprest da daners la valur da bursa u il pretsch da martgà che questas vaglias u che questa rauba avevan il mument ed al lieu, nua ch’ellas èn vegnidas consegnadas. 2 Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla.

Art. 318 Sch’il contract na fixescha ni ina tscherta data ni in termin da desditga e sch’el n’oblighescha betg l’emprestant da rembursar l’emprest da daners sin cumond da l’emprestader, sto l’emprestant rembursar l’emprest da daners entaifer 6 emnas a partir da l’emprim cumond.

II. Surannaziun dal dretg da la consegna e da l’acceptaziun

III. Insolvenza da l’emprestant

C. Consegna da vaglias e da rauba empè da daners

D. Temp dal rembursament

Dretg d’obligaziuns

96

220

Dieschavel titel:96 Il contract da lavur Emprim chapitel: Il contract individual da lavur

Art. 319 1 Tras il contract individual da lavur s’oblighescha il lavurant da lavu- rar durant in temp limità u illimità en il servetsch dal patrun, ed il pa- trun s’oblighescha da pajar in salari tenor il temp (salari per temp) u tenor la lavur prestada (salari per la lavur en accord). 2 Sco contract individual da lavur vala er il contract, tras il qual in la- vurant s’oblighescha da lavurar regularmain per ura, per mez di u per di (lavur a temp parzial) en il servetsch dal patrun.

Art. 320 1 Sche la lescha na dispona betg autramain, na dovra il contract indivi- dual da lavur betg in furma speziala per esser valaivel. 2 El vala er sco concludì, sch’il patrun accepta durant in tschert temp la prestaziun d’ina lavur en ses servetsch, la quala po – tenor las circumstanzas – vegnir spetgada mo cunter in salari. 3 Sch’il lavurant lavura en buna fai en il servetsch dal patrun sin basa d’in contract da lavur che sa mussa posteriuramain sco nunvalaivel, ston tuttas duas partidas ademplir las obligaziuns che resultan tras la relaziun da lavur da medema maniera sco sin basa d’in contract valai- vel, fin ch’ina u l’autra partida metta fin a la relaziun da lavur, perquai ch’il contract è nunvalaivel.

Art. 321 Il lavurant sto prestar persunalmain la lavur ch’el ha surpiglià tras il contract, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter u ch’i resultia insa- tge auter tras las circumstanzas.

Art. 321a 1 Il lavurant sto exequir conscienziusamain la lavur ch’è vegnida sur- dada ad el e sto mantegnair en buna fai ils interess giustifitgads dal pa- trun. 2 El sto utilisar en moda cumpetenta las maschinas, ils utensils da la- vur, ils indrizs ed ils stabiliments tecnics sco er ils vehichels dal patrun

96 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (CULF 1971 1465 1507; Fegl uffizial federal 1967 II 241). Vesair er l’art. 7 da las disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X a la fin dal DO.

A. Noziun e furmaziun I. Noziun

II. Furmaziun

B. Obligaziuns dal lavurant I. Lavur persunala

II. Quità e fidaivladad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

97

220

e tractar tut quai cun quità; quai vala er per il material che vegn mess a disposiziun ad el per exequir la lavur. 3 Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg lavurar a quint d’ina terza persuna, sch’el violescha qua tras sia obligaziun da fidai- vladad, cunzunt sch’el concurrenzescha il patrun. 4 Durant la relaziun da lavur na dastga il lavurant betg duvrar u com- munitgar ad autras persunas fatgs che ston restar confidenzials, en spe- zial secrets da fabricaziun e da fatschenta ch’el vegn a savair en il ser- vetsch dal patrun; er suenter la fin da la relaziun da lavur è el obligà a la discreziun, sche quai è necessari per mantegnair ils interess giustifi- tgads dal patrun.

Art. 321b 1 Il lavurant sto dar pled e fatg al patrun davart tut quai ch’el re- tschaiva – durant sia activitad contractuala – da terzas persunas per il patrun, en spezial davart summas da daners, e consegnar tut quai im- mediatamain al patrun. 2 El sto er consegnar immediatamain al patrun quai ch’el producescha tras sia activitad contractuala.

Art. 321c 1 Sch’i daventa necessari da prestar lavur supplementara en cumpa- regliaziun cun las uras da lavur ch’èn vegnidas concludidas, ch’èn usi- tadas u ch’èn determinadas tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, è il lavurant obligà da prestar questa lavur, uschena- vant ch’el è abel da la prestar ed uschenavant che questa lavur po vegnir pretendida dad el en buna fai. 2 Cun il consentiment dal lavurant po il patrun cumpensar la lavur sup- plementara entaifer ina perioda adequata cun temp liber d’almain la medema durada. 3 Sche la lavur supplementara na vegn betg cumpensada cun temp liber e sch’i n’è vegnì concludì nagut auter en scrit ubain tras in con- tract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar il salari per la lavur supplementara, il qual correspunda al salari normal plus in supplement d’almain in quart.

Art. 321d 1 Davart l’execuziun da la lavur e davart il cumportament dals lavu- rants en il manaschi u en la chasada po il patrun relaschar ordinaziuns generalas e dar directivas spezialas als lavurants. 2 Il lavurant sto observar en buna fai las ordinaziuns generalas e las di- rectivas spezialas dal patrun.

III. Pled e fatg, consegna

IV. Lavur supplementara

V. Observar ordinaziuns e directivas

Dretg d’obligaziuns

98

220

Art. 321e 1 Il lavurant è responsabel per il donn ch’el fa intenziunadamain u per negligientscha al patrun. 2 La dimensiun dal quità, per il qual il lavurant sto star bun, sa drizza tenor la singula relaziun da lavur, resguardond la ristga professiunala, il grad da furmaziun u las enconuschientschas professiunalas che vegnan pretendidas per la lavur sco er las abilitads e las qualitads dal lavurant ch’il patrun ha u avess stuì enconuscher.

Art. 322 1 Il patrun sto pajar al lavurant il salari ch’è vegnì concludì, ch’è usità u ch’è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur. 2 Sch’il lavurant viva en la chasada dal patrun, è il mantegniment en la chasada cun l’alloschi e cun l’alimentaziun ina part dal salari, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter.

Art. 322a 1 Sch’il lavurant ha in dretg contractual sin ina part dal gudogn u da la svieuta ubain autramain sin il resultat da la fatschenta, vegn questa part calculada sin basa dal resultat da l’onn da gestiun che vegn eruì tenor las prescripziuns legalas e tenor ils princips commerzials ch’èn renconuschids en general. 2 Al lavurant ubain – empè da quel – ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs da fatschenta, sche quai è necessari per la controlla. 3 Sch’igl è vegnì concludì ina participaziun vi dal gudogn da l’inter- presa, sto ultra da quai vegnir consegnada al lavurant – sch’el pretenda quai – ina copia dal quint economic.97

Art. 322b 1 Sch’igl è vegnì concludì ch’il lavurant haja il dretg da survegnir ina provisiun per tschertas fatschentas, cumenza quest dretg, cur che la fa- tschenta è vegnida concludida valaivlamain cun la terza persuna. 2 En cas da fatschentas cun in adempliment successiv sco er en cas da contracts d’assicuranza poi vegnir concludì en scrit ch’il dretg da sur- vegnir ina provisiun cumenzia cun la scadenza u cun la prestaziun da mintga rata.

97 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

VI. Responsabla- dad dal lavurant

C. Obligaziuns dal patrun I. Salari 1. Gener ed autezza en general

2. Participaziun al resultat da la fatschenta

3. Provisiun a. Cumenzament dal dretg

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

99

220

3 Il dretg da survegnir ina provisiun s’extingua posteriuramain, sch’il patrun n’exequescha betg la fatschenta senza sia culpa u sche la terza persuna n’ademplescha betg sias obligaziuns; en cas d’in adempliment parzial vegn la provisiun reducida proporziunalmain.

Art. 322c 1 Sch’il contract n’oblighescha betg il lavurant da preschentar il renda- quint da sias provisiuns, sto il patrun consegnar al lavurant per mintga termin da pajament in rendaquint en scrit, inditgond las fatschentas che dattan il dretg da survegnir ina provisiun. 2 Al lavurant ubain – empè da quel – ad in expert che vegn designà communablamain u da la dretgira sto il patrun dar las infurmaziuns necessarias e dar invista dals cudeschs e dals mussaments ch’èn deci- sivs per il rendaquint, sche quai è necessari per la controlla.

Art. 322d 1 Sch’il patrun paja – ultra dal salari – ina indemnisaziun speziala a tschertas chaschuns, sco a Nadal u a la fin da l’onn da gestiun, ha il la- vurant il dretg da survegnir quella, sche quai è vegnì concludì. 2 Sche la relaziun da lavur finescha, avant che la chaschun da pajar l’indemnisaziun speziala haja lieu, ha il lavurant il dretg da survegnir ina part proporziunala da quella, sche quai è vegnì concludì.

Art. 323 1 Sch’i n’èn betg vegnids concludids u sch’i n’èn betg usitads termins pli curts u auters termins e sch’i n’è betg determinà insatge auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il salari vegnir pajà al lavurant a la fin da mintga mais. 2 Sch’i n’è betg vegnì concludì u sch’i n’è betg usità in termin pli curt, sto la provisiun vegnir pajada a la fin da mintga mais; sch’i dovra den- tant dapli che 1 mez onn per exequir tschertas fatschentas, po il paja- ment da la provisiun vegnir suspendì per questas fatschentas tras ina cunvegna en scrit. 3 La participaziun al resultat da la fatschenta sto vegnir pajada, usche- spert che quella è vegnida eruida, il pli tard dentant 6 mais suenter la fin da l’onn da gestiun. 4 A norma da la lavur prestada sto il patrun conceder al lavurant in pa- jament anticipà, sch’il lavurant dovra in tal pervia d’ina situaziun d’ur- genza e sch’il patrun po far quai raschunaivlamain.

b. Rendaquint

4. Gratificaziun

II. Pajament dal salari 1. Termins da pajament

Dretg d’obligaziuns

100

220

Art. 323a 1 Sche quai è vegnì concludì, sche quai è usità u sche quai è determinà tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, dastga il patrun retegnair ina part dal salari. 2 Dal salari che sto vegnir pajà il singul di da pajament na dastgi betg vegnir retegnì dapli ch’in 10avel dal salari ed en tut betg dapli ch’il salari per 1 emna da lavur; dentant po in contract normal u in contract collectiv da lavur prevair ina retenziun pli auta. 3 Sch’i n’è vegnì concludì u sch’i n’è usità nagut auter u sch’i n’è de- terminà nagut auter tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, vala il salari retegnì sco garanzia per las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur e betg sco chasti conven- ziunal.

Art. 323b 1 Il salari en daners sto vegnir pajà al lavurant en valuta legala entaifer il temp da lavur, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter; al lavurant stoi vegnir surdà in rendaquint en scrit. 2 Il patrun dastga mo scuntrar cuntrapretensiuns cun la pretensiun dal salari, sche quella è impegnabla; dentant dastgan pretensiuns d’indem- nisaziun per donns ch’èn vegnids fatgs intenziunadamain vegnir scun- tradas illimitadamain. 3 Cunvegnas davart l’utilisaziun dal salari en l’interess dal patrun èn nunvalaivlas.

Art. 324 1 Sche la lavur na po betg vegnir prestada per culpa dal patrun u sch’il patrun vegn per auters motivs en retard cun l’acceptaziun da la lavur, è el obligà da pajar il salari, senza ch’il lavurant saja obligà da prestar posteriuramain la lavur. 2 Il lavurant sto sa laschar deducir dal salari quai ch’el ha spargnà per- via da l’impediment da lavurar, gudagnà tras in’autra lavur ubain tra- laschà intenziunadamain da gudagnar.

Art. 324a 1 Sch’il lavurant vegn impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, sco malsogna, accident, adempliment d’obligaziuns legalas u execuziun d’in uffizi public, sto il patrun pajar ad el il salari respectiv per in temp limità inclusiv ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers, sche la relaziun da lavur ha durà dapli che 3 mais u è vegnida concludida per dapli che 3 mais.

2. Retenziun dal salari

3. Garanzia dal salari

III. Salari en cas d’impediment da lavurar 1. En cas da retard dal patrun

2. En cas da retard dal lavurant a. Princip

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

101

220

2 Sch’i n’èn betg determinads temps pli lungs tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar – durant l’emprim onn da servetsch – il salari per 3 emnas, e suenter – tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las cir- cumstanzas – il salari per in temp adequat pli lung. 3 En cas da gravidanza da la lavuranta sto il patrun pajar il salari en la medema dimensiun.98 4 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir concludida ina regulaziun che diverge- scha da las disposiziuns qua survart, sche quella è almain equivalenta per il lavurant.

Art. 324b 1 Sch’il lavurant è – sin basa da prescripziuns legalas – assicurà obli- gatoricamain cunter las consequenzas economicas d’impediments da lavurar che resultan senza sia culpa, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna, na sto il patrun betg pajar il salari, uschenavant che las prestaziuns d’assicuranza che vegnan debitadas per il temp limità cuvran almain quatter tschintgavels dal salari pers. 2 Sche las prestaziuns d’assicuranza èn pli pitschnas, sto il patrun pajar la differenza tranter quellas ed ils quatter tschintgavels dal salari. 3 Sche las prestaziuns d’assicuranza vegnan concedidas pir suenter in temp da spetga, sto il patrun pajar per quest temp almain quatter tschintgavels dal salari.99

Art. 325100 1 Per segirar obligaziuns da mantegniment e da sustegn tenor il dretg da famiglia po il lavurant ceder u impegnar pretensiuns da salari futu- ras, e quai en quella dimensiun ch’ellas èn impegnablas; sin dumonda d’ina persuna participada fixescha l’uffizi da scussiun al domicil dal lavurant l’import che n’è betg impegnabel tenor l’artitgel 93 da la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889101 davart scussiun e concurs. 2 La cessiun e l’impegnaziun da pretensiuns da salari futuras per segi- rar autras obligaziuns èn nunvalaivlas.

98 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923).

99 Integrà tras la cifra 12 da l’agiunta tar la LF davart l’assicuranza d’accidents, en vigur dapi il 1. da schaner 1984 (CULF 1982 1676 1724 art. 1 al. 1; Fegl uffizial federal 1976 III 141).

100 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 14 da december 1990, en vigur dapi il 1. da fanadur 1991 (CULF 1991 974 975; Fegl uffizial federal 1989 III 1233, 1990 I 120).

101 CS 281.1

b. Excepziuns

IV. Cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da salari

Dretg d’obligaziuns

102

220

Art. 326 1 Sch’il lavurant sto prestar – tenor il contract – exclusivamain lavur en accord mo per in patrun, sto quel assegnar lavur avunda. 2 Sch’il patrun n’è senza sia culpa betg en cas d’assegnar lavur en ac- cord tenor il contract u sche las relaziuns en il manaschi pretendan transitoricamain da prestar lavur pajada tenor il temp, po il patrun as- segnar al lavurant tala lavur. 3 Sch’il salari per temp n’è betg determinà tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur, sto il patrun pajar al lavurant il salari ch’el ha gudagnà fin alura en media per la lavur en accord. 4 Sch’il patrun na po assegnar ni avunda lavur en accord ni avunda lavur pajada tenor il temp, è el tuttina obligà da pajar il salari ch’el avess da pajar cun assegnar lavur pajada tenor il temp, e quai tenor las prescripziuns davart il retard da l’acceptaziun.

Art. 326a 1 Sch’il lavurant sto prestar – tenor il contract – lavur en accord, sto il patrun communitgar al lavurant la tariffa dal salari, avant che quel cu- menza cun la singula lavur. 2 Sch’il patrun tralascha da far questa communicaziun, sto el pajar il salari tenor la tariffa ch’è fixada per lavurs equivalentas u sumeglian- tas.

Art. 327 1 Sch’i n’è vegnì concludì u sch’i n’è usità nagut auter, sto il patrun equipar il lavurant cun ils utensils e cun il material ch’el basegna per lavurar. 2 Sch’il lavurant metta – cun il consentiment dal patrun – a disposiziun sez ils utensils u il material per exequir la lavur, sto el vegnir indemni- sà adequatamain per quai, nun ch’i saja vegnì concludì u ch’i saja usità insatge auter.

Art. 327a 1 Il patrun sto indemnisar al lavurant tut las expensas necessarias che resultan tras l’execuziun da la lavur e – sch’el sto lavurar ordaifer il lieu da lavur – er las expensas ch’el dovra per ses mantegniment. 2 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi vegnir fixada – empè da las expensas – ina indemnisaziun fixa, en spezial ina diaria u ina indemnisaziun emnila u mensila fixa, che sto dentant cuvrir tut las expensas necessarias.

V. Lavur en accord 1. Assegnaziun da lavur

2. Salari

VI. Utensils da lavur, material ed expensas 1. Utensils da lavur e material

2. Expensas a. En general

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

103

220

3 Cunvegnas ch’il lavurant stoppia surpigliar cumplettamain u parzial- main sez las expensas necessarias, èn nunvalaivlas.

Art. 327b 1 Sch’il lavurant utilisescha per sia lavur – cun il consentiment dal pa- trun – in vehichel a motor ch’il patrun u ch’el sez metta a disposiziun, ston vegnir bunifitgadas ad el las expensas usitadas per il manaschi e per il mantegniment dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur. 2 Sch’il lavurant metta a disposiziun sez in vehichel a motor cun il consentiment dal patrun, ston ultra da quai vegnir bunifitgadas ad el las taxas publicas per il vehichel, las premias per l’assicuranza da responsabladad ed ina indemnisaziun adequata per l’isada dal vehichel en la dimensiun che quel vegn duvrà per la lavur. 3 …102

Art. 327c 1 Sin basa dal rendaquint dal lavurant sto l’indemnisaziun da las expensas vegnir pajada ensemen cun il salari, nun ch’i saja vegnì con- cludì u ch’i saja usità in termin pli curt. 2 Sch’il lavurant sto far regularmain expensas per ademplir las obliga- ziuns contractualas, stoi vegnir pajà ad el in pajament anticipà adequat en tscherts intervals, dentant almain mintga mais.

Art. 328 1 En la relaziun da lavur sto il patrun respectar e proteger la persunali- tad dal lavurant, prender adequatamain resguard da sia sanadad e pro- curar che la moralitad vegnia mantegnida. En spezial sto el procurar ch’ils lavurants na vegnian betg mulestads sexualmain e ch’i na resul- tian nagins ulteriurs dischavantatgs per las victimas da mulestas sexualas.103 2 Per proteger la vita, la sanadad e l’integritad persunala dals lavurants sto el prender las mesiras ch’èn necessarias tenor l’experientscha, ap- plitgablas tenor il stadi da la tecnica ed adattadas a las relaziuns en il manaschi u en la chasada, sche quai po vegnir pretendì raschunaivla-

102 Abolì per il 1. da schaner 1984 tras la cifra 12 da l’agiunta tar la LF dals 20 da mars 1981 davart l’assicuranza d’accidents (CULF 1982 1676 1724 art. 1 al. 1; Fegl uffizial federal 1976 III 141).

103 Integrà la segunda frasa tras la cifra 3 da l’agiunta tar la LF d’egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur dapi il 1. da fanadur 1996 (CULF 1996 498; Fegl uffizial federal 1993 I 1248).

b. Vehichel a motor

c. Pajament

VII. Protecziun da la persunali- tad dal lavurant 1. En general

Dretg d’obligaziuns

104

220

main dad el, resguardond la singula relaziun da lavur e la natira da la prestaziun pretendida104.105

Art. 328a 1 Sch’il lavurant viva en la chasada dal patrun, sto il patrun procurar per in’alimentaziun suffizienta e per in alloschi irreproschabel. 2 Sch’il lavurant vegn – pervia da malsogna u d’accident – impedì sen- za sia culpa da lavurar, sto il patrun conceder tgira e tractament medi- cinal per in tschert temp, e quai per 3 emnas durant l’emprim onn da servetsch, e suenter – tut tenor la durada da la relaziun da lavur e tut tenor las circumstanzas spezialas – per in temp adequat pli lung. 3 En cas da gravidanza e da pagliola sto il patrun conceder las mede- mas prestaziuns a la lavuranta.

Art. 328b106

Il patrun dastga mo elavurar datas davart il lavurant, sche questas datas concernan sia qualificaziun per la relaziun da lavur u èn necessa- rias per realisar il contract da lavur. Dal rest valan las disposiziuns da la Lescha federala dals 19 da zercladur 1992107 davart la protecziun da datas.

Art. 329 1 Il patrun sto conceder al lavurant mintga emna 1 di liber, per regla la dumengia u – nua che las circumstanzas na permettan betg quai – in lavurdi entir. 2 Sut circumstanzas spezialas e cun il consentiment dal lavurant po il patrun excepziunalmain conceder ad el plirs dis libers in suenter l’au- ter u – empè dad 1 di liber – 2 mezs dis libers. 3 Al lavurant ston dal rest vegnir concedids las uras ed ils dis libers usitads e – suenter che la plazza è vegnida desditga – il temp ch’i dovra per tschertgar in’autra plazza. 4 Fixond il temp liber stoi vegnir tegnì quint adequatamain dals inte- ress dal patrun sco er dal lavurant.

104 Correctura da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala (CULF 1974 1051). 105 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF d’egualitad dals 24 da mars 1995, en vigur

dapi il 1. da fanadur 1996 (CULF 1996 498; Fegl uffizial federal 1993 I 1248). 106 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da zercladur 1992 davart la protecziun

da datas, en vigur dapi il 1. da fanadur 1993 (CULF 1993 1945; Fegl uffizial federal 1988 II 413).

107 CS 235.1 108 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il

1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 2923, 2004 6641).

2. En la chasada dal patrun

3. A chaschun da l’elavuraziun da datas da persunas

VIII. Temp liber, vacanzas, con- gedi per lavur cun giuvenils e congedi da maternitad 1. Temp liber108

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

105

220

Art. 329a 1 Mintga onn da servetsch sto il patrun conceder al lavurant almain 4 emnas vacanzas, al lavurant che n’ha betg anc cumplenì 20 onns al- main 5 emnas vacanzas.109 2 …110 3 Per in onn da servetsch incumplet ston las vacanzas vegnir concedi- das proporziunalmain a la durada da la relaziun da lavur durant l’onn da servetsch respectiv.

Art. 329b 1 Sch’il lavurant è impedì da lavurar per atgna culpa, e quai en tut du- rant dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch, po il patrun reducir las vacanzas per in 12avel per mintga mais entir d’absenza.111 2 Sche l’impediment n’importa en tut betg dapli che 1 mais entaifer 1 onn da servetsch e sch’el è vegnì chaschunà senza la culpa dal lavu- rant tras motivs che sa chattan tar la persuna dal lavurant, sco malso- gna, accident, adempliment d’obligaziuns legalas, execuziun d’in uffi- zi public u congedi per giuvenils, na dastga il patrun betg reducir las vacanzas.112 3 Il patrun na dastga er betg reducir las vacanzas, sch’ina lavuranta è impedida da lavurar fin 2 mais pervia da gravidanza u perquai ch’ella ha retratg l’indemnisaziun en cas d’ina maternitad en il senn da la Le- scha dals 25 da settember 1952113 davart l’urden da cumpensaziun dal gudogn per persunas che prestan servetsch ed en cas d’ina maternitad (LCG).114 4 Tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur poi ve- gnir concludida ina regulaziun che divergescha dals alineas 2 e 3, sche quella è tut en tut almain equivalenta per il lavurant.115

109 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201).

110 Abolì per il 1. da fanadur 1984 tras la cifra I da la LF dals 16 da december 1983 (CULF 1984 580; Fegl uffizial federal 1982 III 201).

111 Versiun tenor l’art. 117 da la LF davart l’assicuranza cunter la dischoccupaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1984 (CULF 1982 2184; Fegl uffizial federal 1980 III 489).

112 Versiun tenor l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CULF 1990 2007; Fegl uffizial federal 1988 I 825).

113 CS 834.1 114 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il

1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923).

115 Integrà tras la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201).

2. Vacanzas a. Durada

b. Reducziun

Dretg d’obligaziuns

106

220

Art. 329c 1 Las vacanzas ston per regla vegnir concedidas en il decurs da l’onn da servetsch respectiv; almain 2 emnas da vacanzas ston suandar ina l’autra.116 2 Il patrun fixescha la data da las vacanzas, resguardond ils giavischs dal lavurant, uschenavant che quels èn cumpatibels cun ils interess dal manaschi u da la chasada.

Art. 329d 1 Il patrun ha da pajar al lavurant l’entir salari per la durada da las vacanzas ed ina indemnisaziun adequata per il salari en natiralias pers. 2 Durant la relaziun da lavur na dastgan las vacanzas betg vegnir cum- pensadas cun prestaziuns finanzialas u cun autras prestaziuns. 3 Sch’il lavurant presta – durant las vacanzas – ina lavur pajada per ina terza persuna e sche quai violescha ils interess giustifitgads dal patrun, po il patrun refusar da pajar il salari da vacanzas e pretender enavos il salari da vacanzas ch’è gia vegnì pajà.

Art. 329e117 1 Fin ch’il lavurant ha cumplenì il 30avel onn da vegliadetgna, sto il patrun conceder ad el durant mintga onn da servetsch in congedi per giuvenils da tut en tut fin 1 emna da lavur, e quai tant per l’activitad gratuita en ina funcziun da direcziun, da tgira u da cussegliaziun en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola en in’organisaziun cul- turala u sociala sco er per la scolaziun e per la furmaziun supplemen- tara necessaria. 2 Il lavurant n’ha betg il dretg da survegnir il salari durant il congedi per giuvenils. Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in con- tract collectiv da lavur poi vegnir concludida in’autra regulaziun a fa- vur dal lavurant. 3 Il patrun ed il lavurant sa cunvegnan davart la data e davart la durada dal congedi per giuvenils, resguardond ils interess da tuttas duas parti- das. En cas ch’els na vegnan betg da sa cunvegnir, sto il congedi per giuvenils vegnir concedì, sch’il lavurant ha annunzià al patrun gia 2 mais ordavant l’intenziun da far valair ses dretg. Ils dis da congedi per giuvenils che na vegnan betg retratgs scrodan a la fin da l’onn chalen- dar.

116 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da december 1983, en vigur dapi il 1. da fanadur 1984 (CULF 1984 580 581; Fegl uffizial federal 1982 III 201).

117 Integrà tras l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CULF 1990 2007; Fegl uffizial federal 1988 I 825).

c. Coerenza e data

d. Salari

3. Congedi per la lavur cun giuvenils ordaifer la scola

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

107

220

4 Sin dumonda dal patrun sto il lavurant cumprovar sias activitads e sias funcziuns en il rom da la lavur cun giuvenils ordaifer la scola.

Art. 329f 118

Suenter la pagliola ha la lavuranta il dretg d’in congedi da maternitad d’almain 14 emnas.

Art. 330 1 Sch’il lavurant surdat al patrun ina cauziun per segirar sias obli- gaziuns che resultan tras la relaziun da lavur, sto il patrun tegnair separada la cauziun da sia facultad e prestar al lavurant ina garanzia persuenter. 2 Il patrun sto restituir la cauziun il pli tard a la fin da la relaziun da lavur, nun che la data da la restituziun saja vegnida suspendida tras ina cunvegna en scrit. 3 Sch’il patrun fa pretensiuns dispitaivlas che resultan tras la relaziun da lavur, po el retegnair la cauziun, fin che la chaussa è decidida; sin dumonda dal lavurant sto el dentant deponer l’import retegnì tar la dretgira. 4 En cas da concurs dal patrun po il lavurant pretender che la cauziun, che vegn tegnida separada da la facultad dal patrun, vegnia restituida, cun resalva da las pretensiuns dal patrun che resultan tras la relaziun da lavur.

Art. 330a 1 Il lavurant po pretender da tut il temp dal patrun in attestat davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur sco er davart sias pre- staziuns e davart ses cumportament. 2 Sch’il lavurant dumonda explicitamain quai, sto l’attestat sa restren- scher a las indicaziuns davart il gener e davart la durada da la relaziun da lavur.

118 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923).

4. Congedi da maternitad

IX. Ulteriuras obligaziuns 1. Cauziun

2. Attestat

Dretg d’obligaziuns

108

220

Art. 330b119 1 Sch’ina relaziun da lavur è vegnida concludida per in temp illimità u per dapli che 1 mais, sto il patrun infurmar en scrit il lavurant il pli tard 1 mais suenter il cumenzament da la relaziun da lavur davart:

a. il num da las partidas contrahentas; b. la data dal cumenzament da la relaziun da lavur; c. la funcziun dal lavurant; d. il salari ed eventuals supplements da salari; e. il temp da lavur per emna.

2 Sch’i vegnan midads durant la relaziun da lavur elements dal con- tract che suttastattan a l’obligaziun da dar infurmaziuns tenor l’alinea 1, ston questas midadas vegnir communitgadas en scrit al lavurant il pli tard 1 mais suenter ch’ellas èn entradas en vigur.

Art. 331 1 Sch’il patrun furnescha prestaziuns a la prevenziun dal persunal121 u sch’ils lavurants pajan contribuziuns per quest intent, sto il patrun transferir questas prestaziuns u contribuziuns ad ina fundaziun, ad in’associaziun u ad ina instituziun dal dretg public. 2 Sche las prestaziuns dal patrun e sche eventualas contribuziuns dal lavurant vegnan applitgadas per assicurar il lavurant cunter malsogna, cunter accidents, sur la vita, cunter invaliditad u en cas da mort tar ina interpresa ch’è suttamessa a la surveglianza da las assicuranzas u tar in’autra cassa da malsauns renconuschida, na sto il patrun betg trans- ferir las prestaziuns u las contribuziuns tenor l’alinea precedent, sch’il lavurant ha ina pretensiun directa cunter l’instituziun d’assicuranza il mument ch’il cas assicurà capita. 3 Sch’il lavurant sto pajar contribuziuns ad ina instituziun da preven- ziun, è il patrun obligà da pajar a medem temp contribuziuns ch’èn almain uschè grondas sco tut las contribuziuns da tut ils lavurants; las

119 Integrà tras l’art. 2 cifra 2 dal COF dals 17 da december 2004 pertutgant l’approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l’extensiun da la cunvegna davart la libra circula- ziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d’ina vart e la Communitad europeica e ses stadis commembers da l’autra vart sco er pertutgant l’approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d’avrigl 2006 (CULF 2006 979 994; Fegl uffizial federal 2004 5891 6565).

120 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

121 Expressiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

3. Obligaziun da dar infurmaziuns

D. Prevenziun dal persunal I. Obligaziuns dal patrun120

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

109

220

contribuziuns dal patrun ston vegnir finanziadas tras agens meds u tras reservas da contribuziuns da l’instituziun da prevenziun; las reservas ston vegnir accumuladas ordavant per quest intent e ston esser cude- schadas separadamain. Il pli tard la fin da l’emprim mais suenter l’onn chalendar u suenter l’onn d’assicuranza, per il qual las contribuziuns ston vegnir pajadas, sto il patrun transferir a l’instituziun da preven- ziun la part da la contribuziun ch’è vegnida deducida dal salari dal lavurant, ensemen cun sia part da la contribuziun.122 4 Il patrun sto dar il scleriment necessari al lavurant davart ils dretgs ch’el po far valair cunter ina instituziun da prevenziun123 u cunter ina instituziun d’assicuranza. 5 Sin dumonda dal post central da la 2. pitga al furnescha il patrun las indicaziuns disponiblas ch’èn adattadas da chattar las persunas che han il dretg sin dabuns emblidads u las instituziuns che administre- schan tals dabuns.124

Art. 331a125 1 La prevenziun cumenza il di che la relaziun da lavur cumenza; ella finescha il di ch’il lavurant banduna l’instituziun da prevenziun. 2 Il lavurant profitescha dentant d’ina protecziun da prevenziun cunter las ristgas da mort e d’invaliditad fin a la conclusiun d’ina nova rela- ziun da prevenziun, maximalmain dentant durant 1 mais. 3 Per la prevenziun ch’è garantida suenter la finiziun da la relaziun da prevenziun po l’instituziun da prevenziun pretender contribuziuns da ristga dal lavurant.

Art. 331b126

Avant la scadenza na po la pretensiun da prestaziuns da prevenziun futuras ni vegnir cedida ni vegnir impegnada valaivlamain.

122 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003 (1. revisiun da la LPP), en vigur dapi il 1. da schaner 2005 (CULF 2004 1677 1700; Fegl uffizial federal 2000 2637).

123 Expressiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

124 Integrà tras la cifra II 2 da la LF dals 18 da december 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (CULF 1999 1384 1387; Fegl uffizial federal 1998 5569).

125 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

126 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

II. Cumenzament e fin da la prevenziun

III. Cessiun ed impegnaziun

Dretg d’obligaziuns

110

220

Art. 331c127

Areguard las ristgas da mort e d’invaliditad dastgan las instituziuns da prevenziun far resalvas per motivs da sanadad. Questas resalvas dastgan durar maximalmain 5 onns.

Art. 331d128 1 Fin 3 onns avant ch’il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant impegnar ses dretg da survegnir prestaziuns da prevenziun u in import fin a l’autezza da sias prestaziuns da libra circulaziun per la proprietad d’ina abitaziun per l’agen basegn. 2 L’impegnaziun è er admissibla per acquistar certificats da participa- ziun d’ina societad per la construcziun d’abitaziuns u participaziuns sumegliantas, sch’il lavurant utilisescha sez l’abitaziun che vegn con- finanziada en questa moda. 3 Per esser valaivla sto l’impegnaziun vegnir communitgada en scrit a l’instituziun da prevenziun. 4 Lavurants ch’èn pli vegls che 50 onns dastgan impegnar maximal- main la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala els avessan gì il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch’è s’accumulada il mument da l’impegnaziun. 5 Sch’il lavurant è maridà, è l’impegnaziun mo permessa, sche ses conjugal dat ses consentiment en scrit. Sch’i n’è betg pussaivel da survegnir ses consentiment u sch’il consentiment vegn refusà ad el, po el appellar a la dretgira. La medema regulaziun vala confurm al senn per partenadis registrads.129 6 Sch’il pegn vegn realisà avant il cas da prevenziun u avant il paja- ment en daner blut, vegnan applitgads ils artitgels 30d–30f ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982130 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad. 7 Il Cussegl federal fixescha:

a. ils intents d’impegnaziun admissibels e la noziun «proprietad d’abitaziuns per l’agen basegn»;

127 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

128 Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da december 1993 davart la promoziun da la proprietad d’abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2372 2378; Fegl uffizial federal 1992 VI 237).

129 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

130 CS 831.40

IV. Resalvas per motivs da sanadad

V. Promoziun da la proprietad d’abitaziuns 1. Impegnaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

111

220

b. las premissas che ston esser ademplidas per impegnar certifi- cats da participaziun d’ina societad per la construcziun d’abi- taziuns u participaziuns sumegliantas.

Art. 331e131 1 Fin 3 onns avant ch’il dretg da survegnir prestaziuns da vegliadetgna cumenza, po il lavurant far valair tar sia instituziun da prevenziun il dretg da survegnir in import per la proprietad d’ina abitaziun per l’agen basegn. 2 Fin al 50avel onn da vegliadetgna dastgan ils lavurants retrair in im- port fin a l’autezza da la prestaziun da libra circulaziun. Persunas assi- curadas ch’èn pli veglias che 50 onns dastgan pretender maximalmain la prestaziun da libra circulaziun, sin la quala ellas avessan il dretg a la vegliadetgna da 50 onns, u la mesadad da la prestaziun da libra circulaziun ch’è s’accumulada il mument da la retratga. 3 Il lavurant po er duvrar quest import per acquistar certificats da parti- cipaziun d’ina societad per la construcziun d’abitaziuns u participa- ziuns sumegliantas, sch’el utilisescha sez l’abitaziun che vegn confi- nanziada en questa moda. 4 Tras la retratga vegn reducì a medem temp il dretg da survegnir pre- staziuns da prevenziun confurm als reglaments da prevenziun e con- furm a las basas tecnicas da l’instituziun da prevenziun respectiva. Per evitar che la protecziun da prevenziun giaja a perder en cas da mort u d’invaliditad pervia d’ina reducziun da las prestaziuns, offrescha l’in- stituziun da prevenziun in’assicuranza supplementara u intermedie- scha ina tala. 5 Sch’il lavurant è maridà, è la retratga mo permessa, sche ses conju- gal dat ses consentiment en scrit. Sch’i n’è betg pussaivel da survegnir ses consentiment u sch’il consentiment vegn refusà ad el, po el appel- lar a la dretgira. La medema regulaziun vala confurm al senn per par- tenadis registrads.132 6 Sch’ils conjugals divorzieschan avant ch’i dat in cas da prevenziun, vala la retratga anticipada sco prestaziun da libra circulaziun e vegn partida tenor ils artitgels 122 e 123 dal Cudesch civil svizzer133, tenor l’artitgel 280 da la Procedura civila134 e l’artitgel 22 da la Lescha

131 Integrà tras la cifra II da la LF dals 17 da december 1993 davart la promoziun da la proprietad d’abitaziuns cun meds da la prevenziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2372 2378; Fegl uffizial federal 1992 VI 237).

132 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

133 CS 210 134 CS 272

2. Retratga anticipada

Dretg d’obligaziuns

112

220

davart la libra circulaziun dals 17 da december 1993135. La medema regulaziun vala per la schliaziun giudiziala d’in partenadi registrà.136 7 Sche la retratga anticipada u sche l’impegnaziun mettan en dumonda sia liquiditad, po l’instituziun da prevenziun suspender la liquidaziun da las dumondas correspundentas. En ses reglament fixescha ella in urden da prioritads per la suspensiun da questas retratgas anticipadas respectivamain da questas impegnaziuns. Il Cussegl federal regla ils detagls. 8 Dal rest valan ils artitgels 30d–30f ed 83a da la Lescha federala dals 25 da zercladur 1982137 davart la prevenziun professiunala per veglia- detgna, survivents ed invaliditad.

Art. 331f 138 1 En ses reglament po l’instituziun da prevenziun prevair che l’impe- gnaziun, che la retratga anticipada e ch’il rembursament pon vegnir restrenschids areguard il temp ed areguard l’import u vegnir refusads dal tuttafatg durant ina perioda da sutgaranzia. 2 Il Cussegl federal fixescha las premissas, sut las qualas las restric- ziuns tenor l’alinea 1 èn admissiblas, e determinescha lur dimensiun.

Art. 332139 1 Invenziuns e designs, las qualas u ils quals il lavurant fa u creescha ubain a la producziun da las qualas u dals quals el cooperescha exe- quind sias activitads da servetsch u ademplind sias obligaziuns con- tractualas, appartegnan al patrun, e quai independentamain da lur pro- tegibladad. 2 Tras ina cunvegna en scrit po il patrun sa resalvar l’acquist d’inven- ziuns e da designs ch’il lavurant fa u creescha exequind sias activitads da servetsch, betg dentant ademplind sias obligaziuns contractualas. 3 Il lavurant che fa u che creescha ina invenziun u in design tenor l’ali- nea 2 sto communitgar quai en scrit al patrun; entaifer 6 mais sto il pa- trun communitgar en scrit al lavurant, sch’el vul acquistar l’invenziun u il design ubain al surlaschar al lavurant. 4 Sche l’invenziun u sch’il design na vegn betg surlaschà al lavurant, sto il patrun pajar ina indemnisaziun adequata ad el; fixond questa in-

135 CS 831.42 136 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008,

en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221). 137 CS 831.40. Ussa: art. 30d, 30e, 30g ed 83a 138 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il

1. da schaner 2005 (CULF 2004 4635 4638; Fegl uffizial federal 2003 6399). 139 Versiun tenor la cifra II 1 da l’agiunta tar la LF dals 5 d’october 2001 davart il design,

en vigur dapi il 1. da fanadur 2002 (CULF 2002 1456; Fegl uffizial federal 2000 2729).

3. Restricziuns durant che l’instituziun da prevenziun n’è betg cuvrida suffizientamain

E. Dretgs sin invenziuns e sin designs

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

113

220

demnisaziun ston vegnir resguardadas tut las circumstanzas, en spezial la valur economica da l’invenziun u dal design, la cooperaziun dal patrun e da sias persunas auxiliaras, il diever dals indrizs da manaschi, ils custs dal lavurant sco er sia posiziun en il manaschi.

Art. 332a140

Art. 333 1 Sch’il patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, passa – il di dal transferiment – la relaziun da lavur cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns a l’acquistader, nun ch’il lavu- rant refusia il transferiment.142 1bis Sche la relaziun da lavur transferida è reglada tras in contract col- lectiv da lavur, sto l’acquistader observar quest contract durant 1 onn, nun ch’el fineschia avant pervia da scadenza u pervia da desditga.143 2 Sch’il transferiment vegn refusà, vegn la relaziun da lavur schliada cun la fin dal termin legal da desditga; fin a quest termin èn l’acquista- der dal manaschi ed il lavurant obligads d’ademplir il contract. 3 Il patrun vertent e l’acquistader dal manaschi stattan buns solidarica- main per las pretensiuns dal lavurant ch’èn scadidas avant il transferi- ment e che scadan pli tard fin al mument che la relaziun da lavur avess pudì vegnir terminada en moda regulara u vegn terminada en cas ch’il lavurant refusa il transferiment. 4 Dal rest na po il patrun betg transferir ad ina terza persuna ils dretgs che resultan tras la relaziun da lavur, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter u ch’i resultia insatge auter tras las circumstanzas.

Art. 333a144 1 Sch’in patrun transferescha il manaschi u ina part dal manaschi ad ina terza persuna, sto el infurmar a temp, avant la realisaziun dal trans- feriment, la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs davart:

a. il motiv dal transferiment;

140 Abolì per il 1. de fanadur 2002 tras la cifra II 1 da l’agiunta tar la LF dals 5 d’october 2001 davart il design (CULF 2002 1456; Fegl uffizial federal 2000 2729).

141 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

142 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

143 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

144 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

F. Transferiment da la relaziun da lavur 1. Effects141

2. Consultaziun da la repre- schentanza dals lavurants

Dretg d’obligaziuns

114

220

b. las consequenzas giuridicas, economicas e socialas dal transfe- riment per ils lavurants.

2 Sch’igl èn – pervia dal transferiment – previsas mesiras che concer- nan ils lavurants, ston la represchentanza dals lavurants u – per man- canza d’ina tala – ils lavurants sezs vegnir consultads a temp, avant la realisaziun dal transferiment.

Art. 333b145

Sch’il manaschi u ina part dal manaschi vegn transferì ad ina terza persuna durant in moratori, en il rom d’in concurs u d’in contract d’accumodament cun cessiun da facultad, passa la relaziun da lavur cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns a l’acquistader, premess che quai saja vegnì fixà uschia cun l’acquistader e ch’il lavurant na refusia betg il transferiment. Dal rest valan l’artitgel 333, cun excepziun da ses alinea 3, e l’artitgel 333a tenor il senn.

Art. 334146 1 Ina relaziun da lavur limitada finescha senza desditga. 2 Sch’ina relaziun da lavur limitada vegn cuntinuada taciturnamain suenter la fin da la durada fixada, vala ella sco relaziun da lavur illimi- tada. 3 Suenter la scadenza da 10 onns po ina relaziun da lavur limitada, ch’è vegnida concludida per pli che 10 onns, vegnir desditga da min- tga partida contrahenta da tut temp per la fin d’in mais, observond in termin da desditga da 6 mais.

Art. 335147 1 Ina relaziun da lavur illimitada po vegnir desditga da mintga partida contrahenta da tut temp. 2 La partida che desdi sto motivar en scrit la desditga, sche l’autra par- tida pretenda quai.

145 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

146 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

147 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

3. Transferiment dal manaschi en cas d’insolvenza

G. Fin da la relaziun da lavur I. Relaziun da lavur limitada

II. Relaziun da lavur illimitada 1. Desditga en general

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

115

220

Art. 335a148 1 Per il patrun e per il lavurant ston ils termins da desditga esser iden- tics; en cas d’ina cunvegna cuntradictorica vala il termin pli lung per tuttas duas partidas. 2 Sch’il patrun ha desditg la relaziun da lavur per motivs economics u sch’el ha communitgà ina tala intenziun, dastgan dentant vegnir con- cludids termins da desditga pli curts a favur dal lavurant tras ina cun- vegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur.

Art. 335b149 1 Durant il temp d’emprova dastga la relaziun da lavur vegnir desditga da tut temp, observond in termin da desditga da 7 dis; sco temp d’em- prova vala l’emprim mais da la relaziun da lavur. 2 Tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur pon vegnir concludidas cunvegnas divergentas; il temp d’emprova dastga dentant vegnir prolungà a maximalmain 3 mais. 3 En cas ch’il temp d’emprova vegn effectivamain reducì pervia da malsogna, pervia d’accident u pervia da l’adempliment d’ina obliga- ziun legala che n’è betg vegnida surpigliada voluntarmain, vegn il temp d’emprova prolungà correspundentamain.

Art. 335c150 1 La relaziun da lavur po vegnir desditga durant l’emprim onn da ser- vetsch observond in termin da desditga dad 1 mais, durant il segund fin e cun il 9avel onn da servetsch observond in termin da desditga da 2 mais, e suenter observond in termin da desditga da 3 mais, e quai mintgamai per la fin d’in mais. 2 Quests termins dastgan vegnir midads tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; sut 1 mais da- stgan els dentant vegnir reducids mo tras in contract collectiv da lavur e mo per l’emprim onn da servetsch.

148 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

149 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

150 Integrà tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

2. Termins da desditga a. En general

b. Durant il temp d’emprova

c. Suenter il temp d’emprova

Dretg d’obligaziuns

116

220

Art. 335d151

Relaschadas en massa èn desditgas ch’il patrun pronunzia en in mana- schi entaifer 30 dis per motivs che na stattan betg en connex cun la persuna dal lavurant e che concernan:

1. almain 10 lavurants en manaschis che occupan per regla passa 20 e main che 100 lavurants;

2. almain 10 pertschient dals lavurants en manaschis che occupan per regla almain 100 e main che 300 lavurants;

3. almain 30 lavurants en manaschis che occupan per regla almain 300 lavurants.

Art. 335e152 1 Las disposiziuns davart la relaschada en massa valan er per relaziuns da lavur limitadas, sche quellas fineschan avant la fin da la durada fixada. 2 Ellas na valan betg per manaschis che vegnan serrads sin basa da decisiuns giudizialas, per relaschadas en massa en consequenza d’in concurs u per contracts d’accumodament cun cessiun da facultad.153

Art. 335f 154 1 Sch’il patrun ha l’intenziun da pronunziar ina relaschada en massa, sto el consultar la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs. 2 L’emprim als dat il patrun almain la pussaivladad da far propostas per evitar las desditgas u per reducir lur dumber sco er per diminuir lur consequenzas. 3 A la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – als lavurants sezs sto el dar tut las infurmaziuns utilas e communitgar en scrit en mintga cas:

a. ils motivs da la relaschada en massa; b. il dumber da lavurants che duain vegnir relaschads; c. il dumber da lavurants ch’èn occupads per regla;

151 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

152 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

153 Versiun tenor l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

154 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

IIbis. Relaschada en massa 1. Noziun

2. Champ d’applicaziun

3. Consultaziun da la repre- schentanza dals lavurants

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

117

220

d. la perioda, entaifer la quala las desditgas duain vegnir pronun- ziadas.

4 A l’uffizi chantunal da lavur trametta el ina copia da la communica- ziun tenor l’alinea 3.

Art. 335g155 1 Il patrun sto communitgar en scrit a l’uffizi chantunal da lavur min- tga relaschada en massa previsa e sto trametter ina copia da questa communicaziun a la represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – als lavurants sezs. 2 La communicaziun sto cuntegnair ils resultats da la consultaziun da la represchentanza dals lavurants (art. 335f) e tut las indicaziuns utilas davart la relaschada en massa previsa. 3 L’uffizi chantunal da lavur emprova da chattar soluziuns per ils pro- blems che vegnan chaschunads tras la relaschada en massa previsa. La represchentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavu- rants sezs pon inoltrar lur remartgas a l’uffizi chantunal da lavur. 4 Sche la relaziun da lavur è vegnida desditga en il rom d’ina relascha- da en massa, finescha ella 30 dis suenter che la relaschada en massa previsa è vegnida communitgada a l’uffizi chantunal da lavur, nun che la desditga entria en vigur ad in termin posteriur tenor las disposiziuns contractualas u legalas.

Art. 335h156 1 Il plan social è ina cunvegna, en la quala il patrun ed ils lavurants fixeschan las mesiras per evitar desditgas, per limitar il dumber da desditgas e per mitigiar lur consequenzas. 2 El na dastga betg periclitar la cuntinuitad dal manaschi.

Art. 335i157 1 Il patrun sto manar tractativas cun ils lavurants cun la finamira da fixar in plan social, sch’el:

a. occupa normalmain almain 250 lavurants; e b. ha l’intenziun da relaschar entaifer 30 dis almain 30 lavurants

per motivs che na stattan betg en connex cun lur persuna.

155 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

156 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

157 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

4. Procedura

5. Plan social a. Noziun e princips

b. Obligaziun da manar tractativas

Dretg d’obligaziuns

118

220

2 Desditgas ch’èn repartidas sur in temp, ma che sa basan sin la mede- ma decisiun manaschiala vegnan quintadas ensemen. 3 Il patrun maina tractativas:

a. cun las federaziuns da lavurants participadas al contract col- lectiv da lavur, sch’el è partida da quest contract collectiv da lavur;

b. cun la represchentanza dals lavurants; u c. directamain cun ils lavurants, sch’ils lavurants n’han nagina

represchentanza. 4 Las federaziuns da lavurants, la represchentanza dals lavurants u ils lavurants pon clamar experts a las tractativas. Quels èn suttamess a l’obligaziun da discreziun envers persunas che n’appartegnan betg al manaschi.

Art. 335j158 1 Sche las partidas na vegnan betg da sa cunvegnir ad in plan social, sto vegnir nominada ina dretgira da cumpromiss. 2 La dretgira da cumpromiss fixescha in plan social tras ina sentenzia da cumpromiss lianta.

Art. 335k159

Las disposiziuns davart il plan social (art. 335h–335j) na valan betg per relaschadas en massa che han lieu durant ina procedura da concurs u d’accumodament che vegn concludida cun in contract d’accumoda- ment.

Art. 336160 1 La desditga d’ina relaziun da lavur è abusiva, sch’ella vegn pronun- ziada d’ina partida:

a. per ina raschun che sa chatta tar la persunalitad da l’autra par- tida, nun che questa raschun stettia en in connex cun la rela- ziun da lavur u disturbia considerablamain la collavuraziun en il manaschi;

b. perquai che l’autra partida exequescha in dretg constituziunal, nun che l’execuziun da quest dretg violeschia in’obligaziun

158 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

159 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

160 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

c. Fixaziun tras ina dretgira da cumpromiss

d. Durant ina procedura da concurs u d’accumodament

III. Protecziun cunter la desditga 1. Desditga abusiva a. Princip

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

119

220

che resulta tras la relaziun da lavur u disturbia considerabla- main la collavuraziun en il manaschi;

c. sulettamain per impedir ch’i cumenzian pretensiuns da l’autra partida che resultan tras la relaziun da lavur;

d. perquai che l’autra partida fa valair en buna fai pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur;

e.161 perquai che l’autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer ubain ademplescha in’obligaziun legala che n’è betg vegnida surpigliada voluntarmain.

2 La desditga da la relaziun da lavur tras il patrun è ultra da quai abusi- va, sch’ella vegn pronunziada:

a. perquai ch’il lavurant appartegna u n’appartegna betg ad ina federaziun da lavurants u perquai ch’el exequescha legalmain in’activitad sindicala;

b. durant ch’il lavurant fa part – sco represchentant elegì dals la- vurants – d’ina instituziun da l’interpresa u d’ina instituziun ch’è colliada cun l’interpresa, entant ch’il patrun na po betg cumprovar d’avair gì in motiv giustifitgà per pronunziar la desditga;

c.162 en il rom d’ina relaschada en massa, senza avair consultà la re- preschentanza dals lavurants u – per mancanza d’ina tala – ils lavurants sezs (art. 335f).

3 Sch’il mandat d’in represchentant dals lavurants va a fin pervia dal transferiment da la relaziun da lavur (art. 333), cuntinuescha sia pro- tecziun tenor l’alinea 2 litera b uschè ditg, sco quai ch’il mandat avess durà en cas che la relaziun da lavur na fiss betg vegnida transferida.163

Art. 336a164 1 La partida che desdi la relaziun da lavur en moda abusiva, ha da pajar ina indemnisaziun a l’autra partida. 2 L’indemnisaziun vegn fixada dal derschader, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l’import che cor-

161 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 6 d’october 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d’october 1996 (CULF 1996 1445; Fegl uffizial federal 1994 III 1609).

162 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

163 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

164 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

b. Sancziuns

Dretg d’obligaziuns

120

220

respunda al salari dal lavurant per 6 mais. Pretensiuns d’indemnisa- ziun che resultan tras auters titels giuridics restan resalvadas. 3 Sche la desditga è abusiva tenor l’artitgel 336 alinea 2 litera c, na dastga l’indemnisaziun betg importar dapli ch’il salari dal lavurant per 2 mais.165

Art. 336b166 1 Tgi che vul far valair ina indemnisaziun sin basa dals artitgels 336 e 336a, sto inoltrar ina protesta en scrit cunter la desditga tar l’autra par- tida, e quai fin il pli tard a la scadenza dal termin da desditga. 2 Sche la protesta è vegnida inoltrada valaivlamain e sche las partidas na sa cunvegnan betg da cuntinuar cun la relaziun da lavur, po la parti- da che ha survegnì la desditga far valair ses dretg da survegnir ina in- demnisaziun. Sch’i na vegn betg purtà plant entaifer 180 dis suenter la finiziun da la relaziun da lavur, scada il dretg.

Art. 336c167 1 Suenter la fin dal temp d’emprova na dastga il patrun betg desdir la relaziun da lavur:

a.168 durant che l’autra partida presta obligatoricamain servetsch militar u servetsch da protecziun civila svizzer u servetsch civil svizzer e – sch’il servetsch dura passa 11169 dis – durant las 4 emnas avant e suenter;

b. durant ch’il lavurant è – senza sia culpa – impedì cumpletta- main u parzialmain da lavurar pervia da malsogna u d’acci- dent, e quai l’emprim onn da servetsch durant 30 dis, a partir dal segund fin e cun il 5avel onn da servetsch durant 90 dis ed a partir dal 6avel onn da servetsch durant 180 dis;

c. durant la gravidanza e durant las 16 emnas suenter la pagliola; d. durant ch’il lavurant sa participescha – cun il consentiment dal

patrun – ad in servetsch che l’autoritad federala cumpetenta ha ordinà en il rom d’ina acziun d’agid a l’exteriur.

165 Integrà tras la cifra I da la LF dals 17 da december 1993, en vigur dapi il 1. da matg 1994 (CULF 1994 804; Fegl uffizial federal 1993 I 805).

166 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

167 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

168 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta tar la LF dals 6 d’october 1995 davart il servetsch civil, en vigur dapi il 1. d’october 1996 (CULF 1996 1455; Fegl uffizial federal 1994 III 1609).

169 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala [art. 33 LRC; CULF 1974 1051].

c. Procedura

2. Desditga da temp maladattà a. Tras il patrun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

121

220

2 La desditga che vegn pronunziada durant in temp da bloccada tenor l’alinea 1 è nunvalaivla; sche la desditga è dentant vegnida pronunzia- da avant il cumenzament d’in tal temp da bloccada e sch’il termin da desditga n’è betg anc scadì fin alura, vegn la scadenza dal termin interrutta e cuntinuada pir suenter la fin dal temp da bloccada. 3 Sch’i vala – per la fin da la relaziun da lavur – in termin final, sco la fin d’in mais u la fin d’ina emna da lavur, e sche quest termin final n’è betg identic cun la fin dal termin da desditga ch’è vegnì cuntinuà, sa prolunghescha il termin da desditga fin al proxim termin final.

Art. 336d170 1 Suenter la fin dal temp d’emprova na dastga il lavurant betg desdir la relaziun da lavur, sch’in superiur cun funcziuns ch’il lavurant è en cas d’exequir, ubain sch’il patrun sez è impedì d’exequir l’activitad tenor las premissas da l’artitgel 336c alinea 1 litera a e sch’il lavurant ha da surpigliar questa activitad durant l’impediment. 2 L’artitgel 336c alineas 2 e 3 è applitgabel analogamain.

Art. 337 1 Per motivs impurtants po tant il patrun sco er il lavurant schliar da tut temp immediatamain la relaziun da lavur; la schliaziun immediata sto vegnir motivada en scrit, sche l’autra partida pretenda quai.171 2 Sco motiv impurtant vala en spezial mintga circumstanza che na per- metta – tenor las reglas da buna fai – betg pli a la persuna che ha pro- nunzià la desditga da cuntinuar cun la relaziun da lavur. 3 Davart l’existenza da talas circumstanzas decida il derschader tenor ses appreziar; el na dastga dentant renconuscher en nagin cas sco mo- tiv impurtant il fatg ch’il lavurant è stà impedì senza sia culpa da lavu- rar.

Art. 337a Sch’il patrun daventa insolvent, po il lavurant schliar immediatamain la relaziun da lavur, nun ch’ina garanzia vegnia prestada ad el entaifer in termin adequat per sias pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

170 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

171 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

b. Tras il lavurant

IV. Schliaziun immediata 1. Premissas a. Per motivs impurtants

b. Pervia d’insolvenza dal patrun

Dretg d’obligaziuns

122

220

Art. 337b 1 Sch’il motiv impurtant per schliar immediatamain la relaziun da lavur è quel ch’ina partida contrahenta ha violà il contract, sto questa partida contrahenta indemnisar l’entir donn, e quai resguardond tut las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur. 2 En ils auters cas fixescha il derschader tenor ses appreziar las conse- quenzas pecuniaras da la schliaziun immediata, tegnend quint da tut las circumstanzas.

Art. 337c172 1 Sch’il patrun relascha immediatamain il lavurant senza motivs im- purtants, ha il lavurant il dretg da quai ch’el avess gudagnà, sche la re- laziun da lavur fiss vegnida terminada observond il termin da desditga ubain a la fin da la durada determinada dal contract. 2 Il lavurant sto sa laschar deducir quai ch’el ha spargnà pervia da la fin da la relaziun da lavur sco er quai ch’el ha gudagnà tras in’autra lavur u ha tralaschà intenziunadamain da gudagnar. 3 Il derschader po obligar il patrun da pajar al lavurant ina indemnisa- ziun ch’el fixescha tenor liber appreziar, tegnend quint da tut las cir- cumstanzas; questa indemnisaziun na dastga dentant betg surpassar il salari dal lavurant per 6 mais.

Art. 337d 1 Sch’il lavurant na cumpara betg a la lavur u banduna la lavur senza motivs impurtants, ha il patrun il dretg da survegnir ina indemnisaziun che correspunda ad in quart dal salari per 1 mais; plinavant ha el il dretg da vegnir indemnisà per ulteriurs donns. 2 Sch’il patrun n’ha betg subì in donn u sch’il donn è pli pitschen che quel che correspunda a l’indemnisaziun tenor l’alinea precedent, po il derschader reducir l’indemnisaziun tenor ses appreziar. 3 Sch’il dretg da survegnir ina indemnisaziun n’extingua betg tras scuntrada, sto el vegnir fatg valair tras plant u tras scussiun entaifer 30 dis, dapi ch’il lavurant n’è betg cumparì a la lavur u ha bandunà la la- vur; cas cuntrari scada il dretg.173 4 …174

172 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

173 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551). Cuntrari al sboz dal Cussegl federal ha l’Assamblea federala acceptà in text ch’è dal tuttafatg identic cun la versiun oriunda.

174 Abolì per il 1. da schaner 1989 tras la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988 (CULF 1988 1472; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

2. Consequenzas a. En cas da schliaziun giustifitgada

b. En cas da relaschada nungiustifitgada

c. Betg cum- parair a la lavur u bandunar la lavur senza motivs giu- stifitgads

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

123

220

Art. 338 1 Cun la mort dal lavurant extingua la relaziun da lavur. 2 Il patrun ha dentant da pajar il salari per 1 ulteriur mais e suenter 5 onns da servetsch per 2 ulteriurs mais, quintà dal di da la mort davent, sch’il lavurant lascha enavos in conjugal, in partenari registrà ubain uffants minorens u – per mancanza da quests ertavels – autras per- sunas, vers las qualas el ha ademplì in’obligaziun da sustegn.175

Art. 338a 1 Cun la mort dal patrun vegn la relaziun da lavur transferida als erta- vels; las prescripziuns davart il transferiment da la relaziun da lavur en cas d’in transferiment dal manaschi èn applitgablas confurm al senn. 2 Sche la relaziun da lavur è vegnida concludida essenzialmain per re- sguard da la persuna dal patrun, extingua ella cun sia mort; il lavurant po dentant pretender ina indemnisaziun adequata per il donn che resul- ta per el, perquai che la relaziun da lavur è ida a fin anticipadamain.

Art. 339 1 Cun la fin da la relaziun da lavur ston vegnir pajadas tut las preten- siuns che resultan tras la relaziun da lavur. 2 Per pretensiuns da provisiuns per fatschentas che vegnan ademplidas cumplettamain u parzialmain suenter la fin da la relaziun da lavur, po il pajament vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, per regla den- tant betg per dapli che 6 mais, en cas da fatschentas cun in adempli- ment successiv betg per dapli che 1 onn ed en cas da fatschentas d’as- sicuranza sco er en cas da fatschentas che dovran dapli che 1 mez onn per vegnir liquidadas, betg per dapli che 2 onns. 3 La pretensiun d’ina participaziun al resultat da la fatschenta sto ve- gnir pajada a norma da l’artitgel 323 alinea 3.

Art. 339a 1 Il mument che la relaziun da lavur finescha ha mintga partida contra- henta da restituir a l’autra partida contrahenta tut quai ch’ella ha sur- vegnì dad ella u da terzas persunas – per la durada da la relaziun da lavur – a quint da l’autra partida contrahenta. 2 Il lavurant ha en spezial da dar enavos vehichels e permiss da mani- schar sco er da restituir pajaments anticipads dal salari e d’expensas, sche quests pajaments surpassan sias pretensiuns.

175 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

V. Mort dal lavurant u dal patrun 1. Mort dal lavurant

2. Mort dal patrun

VI. Consequen- zas da la fin da la relaziun da lavur 1. Pajament da las pretensiuns

2. Restituziun

Dretg d’obligaziuns

124

220

3 Resalvads restan ils dretgs da retenziun da las partidas contrahentas.

Art. 339b 1 Sche la relaziun da lavur d’in lavurant d’almain 50 onns finescha suenter 20 onns da servetsch u dapli, al sto il patrun pajar ina indemni- saziun da partenza. 2 Sch’il lavurant mora durant la relaziun da lavur, sto l’indemnisaziun vegnir pajada al conjugal survivent, al partenari registrà ubain als uf- fants minorens u – per mancanza da quests ertavels – ad autras persu- nas, vers las qualas il lavurant ha ademplì in’obligaziun da sustegn.176

Art. 339c 1 L’autezza da l’indemnisaziun po vegnir fixada tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur; ella na dastga dentant betg sutpassar l’import che correspunda al salari dal lavurant per 2 mais. 2 Sche l’autezza da l’indemnisaziun n’è betg determinada, sto ella ve- gnir fixada dal derschader tenor ses appreziar, tegnend quint da tut las circumstanzas; ella na dastga dentant betg surpassar l’import che correspunda al salari dal lavurant per 8 mais. 3 L’indemnisaziun po vegnir reducida u stritgada, sch’il lavurant desdi la relaziun da lavur senza motivs impurtants u sch’il patrun schlia im- mediatamain la relaziun da lavur per motivs impurtants u sch’il patrun vegniss en ina situaziun d’urgenza, pajond questa indemnisaziun. 4 L’indemnisaziun sto vegnir pajada a la fin da la relaziun da lavur; il termin da pajament po dentant vegnir suspendì tras ina cunvegna en scrit, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur ubain tras il derschader.

Art. 339d 1 Sch’il lavurant survegn prestaziuns d’ina instituziun da prevenziun per il persunal, pon questas prestaziuns vegnir deducidas da l’indem- nisaziun da partenza, uschenavant ch’ellas èn vegnidas finanziadas ubain dal patrun ubain da l’instituziun da prevenziun per il persunal sin basa da contribuziuns dal patrun.177

176 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

177 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 25 da zercladur 1982 davart la prevenziun professiunala per vegliadetgna, survivents ed invaliditad, en vigur dapi il 1. da schaner 1985 (CULF 1983 797 827 art. 1 al. 1; Fegl uffizial federal 1976 I 149).

3. Indemnisaziun da partenza a. Premissas

b. Autezza e pajament

c. Prestaziuns da cumpensaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

125

220

2 Il patrun n’ha er betg da pajar ina indemnisaziun, sch’el s’oblighe- scha da pajar al lavurant prestaziuns da prevenziun futuras u lascha garantir quai tras ina terza persuna.

Art. 340 1 Il lavurant ch’è abel d’agir po s’obligar en scrit vers il patrun da desister suenter la fin da la relaziun da lavur da tut las activitads da concurrenza, en spezial da manar sin agen quint ina fatschenta che stat en concurrenza cun la fatschenta dal patrun e da lavurar en ina tala fa- tschenta u da sa participar ad ina tala fatschenta. 2 Il scumond da concurrenza è mo liant, sch’il lavurant survegn – tras la relaziun da lavur – invista dal circul da clientella u da secrets da fa- tschenta e sche l’utilisaziun da questas enconuschientschas pudess donnegiar considerablamain il patrun.

Art. 340a 1 Il scumond sto vegnir limità adequatamain areguard il lieu, areguard il temp ed areguard l’object per excluder in engrevgiament malgist da l’avegnir economic dal lavurant; il scumond dastga surpassar 3 onns mo sut circumstanzas spezialas. 2 Il derschader po restrenscher tenor ses appreziar in scumond exces- siv da concurrenza, e quai tegnend quint da tut las circumstanzas e resguardond adequatamain in’eventuala cuntraprestaziun dal patrun.

Art. 340b 1 Sch’in lavurant surpassa il scumond da concurrenza, sto el indemni- sar il donn che resulta tras quai per il patrun. 2 Sch’in surpassament dal scumond è sancziunà cun in chasti conven- ziunal e sch’i n’è vegnì concludì nagut auter, po il lavurant sa delibe- rar dal scumond, pajond il chasti convenziunal; per mintga ulteriur donn sto el dentant star bun. 3 Sin basa d’ina cunvegna speziala en scrit po il patrun pretender – ul- tra dal chasti convenziunal e da l’indemnisaziun d’ulteriurs donns – ch’il stadi che violescha il contract vegnia eliminà, sch’ils interess vio- lads u smanatschads dal patrun e sch’il cumportament dal lavurant giustifitgeschan quai.

Art. 340c 1 Il scumond da concurrenza scroda, cur ch’igl è cumprovà ch’il patrun n’ha betg pli in interess considerabel da mantegnair quest scu- mond.

VII. Scumond da concurrenza 1. Premissas

2. Restricziuns

3. Consequenzas dal surpassament

4. Scrudada dal scumond

Dretg d’obligaziuns

126

220

2 Plinavant croda il scumond, sch’il patrun desdi la relaziun da lavur, senza ch’il lavurant l’avess dà in motiv giustifitgà, ubain sch’il lavu- rant schlia la relaziun da lavur per in motiv giustifitgà ch’il patrun sto responsar.

Art. 341 1 Durant la relaziun da lavur e durant 1 mais suenter sia fin na po il la- vurant betg renunziar a pretensiuns che resultan tras prescripziuns stringentas da la lescha u tras disposiziuns stringentas d’in contract collectiv da lavur. 2 Las prescripziuns generalas davart la surannaziun èn applitgablas per las pretensiuns che resultan tras la relaziun da lavur.

Art. 342 1 Resalvadas restan:

a.178 las prescripziuns da la Confederaziun, dals chantuns e da las vischnancas davart la relaziun da servetsch da dretg public, nun ch’ellas concernian l’artitgel 331 alinea 5 ed ils artitgels 331a–331e;

b. las prescripziuns da dretg public da la Confederaziun e dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala.

2 Sche las prescripziuns da la Confederaziun u dals chantuns davart la lavur e davart la furmaziun professiunala imponan al patrun u al lavu- rant in’obligaziun da dretg public, ha l’autra partida contrahenta il dretg da pretender l’adempliment sin via civila, sche l’obligaziun pudess esser ina part d’in contract individual da lavur.

Art. 343179

178 Versiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 18 da december 1998, en vigur dapi il 1. da matg 1999 (CULF 1999 1384 1387; Fegl uffizial federal 1998 5569).

179 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

H. Nunpus- saivladad da renunziar a la surannaziun

I. Resalva dal dretg public e ses effects sin il dretg civil

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

127

220

Segund chapitel: Ils contracts individuals spezials da lavur A.180 Il contract d’emprendissadi

Art. 344 Tras il contract d’emprendissadi s’oblighescha il patrun da scolar l’emprendist en moda cumpetenta per ina tscherta professiun, e l’em- prendist s’oblighescha da lavurar per quest intent en il servetsch dal patrun.

Art. 344a 1 Per esser valaivel sto il contract d’emprendissadi vegnir concludì en scrit. 2 Il contract ha da reglar il gener e la durada da la furmaziun professiu- nala, il salari, il temp d’emprova, il temp da lavur e las vacanzas. 3 Il temp d’emprova na dastga betg importar main che 1 mais e betg dapli che 3 mais. Sche las partidas contrahentas n’han betg fixà in temp d’emprova en il contract d’emprendissadi, vala in temp d’empro- va da 3 mais. 4 Avant sia fin po il temp d’emprova vegnir prolungà excepziunalmain fin a 6 mais, e quai tras ina cunvegna da las partidas e cun il consenti- ment da l’autoritad chantunala. 5 Il contract po cuntegnair ulteriuras disposiziuns, en spezial davart l’acquist dals utensils da lavur, davart las contribuziuns a l’alloschi ed a l’alimentaziun, davart la surpigliada da premias d’assicuranza u d’autras prestaziuns da las partidas contrahentas. 6 Cunvegnas che restrenschan la libra decisiun da l’emprendist are- guard sia professiun suenter la fin da l’emprendissadi, èn nunvalaivlas.

Art. 345 1 L’emprendist ha da far tut il pussaivel per cuntanscher la finamira da l’emprendissadi. 2 La represchentanza legala da l’emprendist ha da sustegnair il patrun il meglier pussaivel en l’adempliment da sia incumbensa ed ha da pro- mover la buna enclegientscha tranter il patrun e l’emprendist.

180 Versiun tenor la cifra II 3 da l’agiunta tar la LF dals 13 da december 2002 davart la furmaziun professiunala, en vigur dapi il 1. da schaner 2004 (CULF 2003 4557; Fegl uffizial federal 2000 56868).

I. Noziun e furmaziun 1. Noziun

2. Furmaziun e cuntegn

II. Effects 1. Obligaziuns spezialas da l’emprendist e da sia repre- schentanza legala

Dretg d’obligaziuns

128

220

Art. 345a 1 Il patrun ha da procurar che l’emprendissadi stettia sut la responsa- bladad d’ina persuna dal fatg che posseda las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessarias per quest intent. 2 Il patrun ha da conceder a l’emprendist – senza reducir il salari – il temp ch’è necessari per frequentar la scola professiunala spezialisada ed ils curs intermanaschials sco er per sa participar als examens finals d’emprendissadi. 3 A l’emprendist che n’ha betg anc cumplenì 20 onns ha el da con- ceder almain 5 emnas vacanzas per mintga onn d’emprendissadi. 4 El dastga engaschar l’emprendist per autras lavurs che las lavurs da sia professiun e per lavur en accord mo, sche talas lavurs stattan en connex cun sia professiun e na restrenschan betg la furmaziun.

Art. 346 1 Durant il temp d’emprova dastga la relaziun d’emprendissadi vegnir desditga da tut temp, observond in termin da desditga da 7 dis. 2 Per motivs impurtants en il senn da l’artitgel 337 po la relaziun d’emprendissadi vegnir schliada immediatamain, en spezial sche:

a. la persuna dal fatg ch’è responsabla per la furmaziun n’ha betg las abilitads professiunalas e las qualitads persunalas necessa- rias per scolar l’emprendist;

b. l’emprendist n’ha betg las disposiziuns corporalas u spiertalas ch’èn indispensablas per sia furmaziun ubain sia sanadad u sia morala è periclitada; l’emprendist ed eventualmain sia repre- schentanza legala ston l’emprim vegnir tadlads;

c. la furmaziun na po betg vegnir terminada u po vegnir termina- da mo sut cundiziuns considerablamain differentas da las cun- diziuns previsas.

Art. 346a 1 Suenter la fin da l’emprendissadi ha il patrun da dar a l’emprendist in attestat che cuntegna las infurmaziuns necessarias davart la profes- siun emprendida e davart la durada da l’emprendissadi. 2 Sin dumonda da l’emprendist ubain da sia represchentanza legala sto l’attestat er infurmar davart las abilitads, davart las prestaziuns e davart il cumportament da l’emprendist.

2. Obligaziuns spezialas dal patrun

III. Fin dal contract 1. Schliaziun anticipada

2. Attestat d’emprendissadi

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

129

220

B. Il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi

Art. 347 1 Tras il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi s’obli- ghescha il viagiatur da commerzi d’intermediar u da concluder – per in salari ed a quint dal possessur d’ina fatschenta da commerzi, d’ina fatschenta da fabricaziun u d’ina fatschenta commerziala d’auter gener – fatschentas da tut gener ordaifer las localitads da fatschenta dal patrun. 2 Il lavurant che n’exequescha betg principalmain in’activitad da via- giatur u che lavura mo occasiunalmain u transitoricamain per il patrun, na vala betg sco viagiatur da commerzi; il medem vala per il viagiatur che concluda fatschentas sin agen quint.

Art. 347a 1 La relaziun da lavur sto vegnir reglada tras in contract en scrit che duai en spezial cuntegnair disposiziuns davart:

a. la durada e la fin da la relaziun da lavur; b. ils plainpudairs dal viagiatur da commerzi; c. la remuneraziun e l’indemnisaziun da las expensas; d. il dretg applitgabel e la dretgira cumpetenta, sch’ina partida

contrahenta è domiciliada a l’exteriur. 2 Sche la relaziun da lavur n’è betg reglada tras in contract en scrit, vegn il cuntegn, ch’è circumscrit en l’alinea precedent, determinà tras las prescripziuns legalas e tras las cundiziuns da lavur usitadas. 3 La cunvegna a bucca vala mo per fixar il cumenzament da la lavur, il gener ed il territori da l’activitad da viagiatur sco per determinar ulte- riuras disposiziuns che na stattan betg en cuntradicziun cun las pre- scripziuns legalas e cun il contract en scrit.

Art. 348 1 Il viagiatur da commerzi ha da visitar la clientella en la moda ch’è vegnida prescritta ad el, nun ch’in motiv giustifitgà sforzia el da far ina midada; senza la permissiun en scrit dal patrun na dastga el betg intermediar u concluder fatschentas, e quai ni per agen quint ni a quint d’ina terza persuna. 2 Sch’il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, sto el observar ils pretschs ed autras cundiziuns da fatschenta ch’èn ve- gnids prescrits ad el, e per far midadas sto el resalvar il consentiment dal patrun.

I. Noziun e furmaziun 1. Noziun

2. Furmaziun e cuntegn

II. Obligaziuns e plainpudairs dal viagiatur da commerzi 1. Obligaziuns spezialas

Dretg d’obligaziuns

130

220

3 Il viagiatur da commerzi sto rapportar regularmain davart sia activi- tad da viagiatur, sto transmetter immediatamain las empustaziuns al patrun e sto communitgar ad el ils fatgs relevants che concernan ses circul da clientella.

Art. 348a 1 Cunvegnas ch’il viagiatur da commerzi stoppia star bun per il paja- ment u per in auter adempliment da las obligaziuns da la clientella ubain haja da surpigliar cumplettamain u parzialmain ils custs per in- cassar pretensiuns, èn nunvalaivlas. 2 Sch’il viagiatur da commerzi ha da concluder fatschentas cun la clientella privata, po el s’obligar en scrit da star bun tar mintga singula fatschenta per maximalmain in quart dal donn che resulta per il patrun tras il nunadempliment da las obligaziuns, ma quai sut la cundiziun ch’i vegnia concludida ina provisiun adequata (delcredere). 3 En cas da contracts d’assicuranza po l’agent viagiatur d’assicuranzas s’obligar en scrit da surpigliar maximalmain la mesadad dals custs per incassar pretensiuns, sch’ina premia u sche parts d’ina premia na vegnan betg pajadas e sch’el pretenda lur incassament tras in plant u tras in’execuziun sfurzada.

Art. 348b 1 Sch’i n’è vegnì concludì nagut auter en scrit, è il viagiatur da com- merzi mo autorisà d’intermediar fatschentas. 2 Sch’il viagiatur da commerzi è autorisà da concluder fatschentas, s’extenda ses plainpudair sin tut ils acts giuridics che resultan per ordi- nari tras l’execuziun da questas fatschentas; senza in’autorisaziun spe- ziala na dastga el dentant acceptar nagins pajaments da la clientella e permetter nagins termins da pajament. 3 L’artitgel 34 da la Lescha federala dals 2 d’avrigl 1908181 davart il contract d’assicuranza resta resalvà.

Art. 349 1 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella è vegnì attribuì al viagiatur da commerzi e sch’i n’è vegnì concludì nagut au- ter en scrit, è el engaschà cun exclusiun d’autras persunas; il patrun ha dentant il dretg da concluder persunalmain fatschentas cun la clientella da l’intschess u dal circul dal viagiatur da commerzi. 2 Il patrun po midar unilateralmain la disposiziun contractuala concer- nent l’intschess u concernent il circul da clientella, sch’in motiv giusti-

181 CS 221.229.1

2. Delcredere

3. Plainpudairs

III. Obligaziuns spezialas dal patrun 1. Circul d’activitad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

131

220

fitgà al sforza da far ina midada avant la fin dal termin da desditga; en quest cas resta dentant resalvà il dretg dal viagiatur da commerzi da pretender ina indemnisaziun e da schliar la relaziun da lavur per mo- tivs impurtants.

Art. 349a 1 Il patrun ha da pajar al viagiatur da commerzi in salari che sa cumpo- na d’in salari fix cun u senza provisiun. 2 Ina cunvegna en scrit ch’il salari sa cumponia exclusivamain u prin- cipalmain d’ina provisiun, è mo valaivla, sche la provisiun porta ina remuneraziun adequata per l’activitad da viagiatur da commerzi. 3 Per in temp d’emprova da maximalmain 2 mais po il salari vegnir fi- xà libramain tras ina cunvegna en scrit.

Art. 349b 1 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella è vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir pajada ad el l’entira provisiun fixada u usitada per tut las fatschentas ch’el ubain che ses patrun concluda cun la clientella da ses intschess u da ses circul. 2 Sch’in tschert intschess u sch’in tschert circul da clientella n’è betg vegnì attribuì exclusivamain al viagiatur da commerzi, sto vegnir paja- da ad el la provisiun mo per las fatschentas ch’el intermediescha u concluda. 3 Sche la valur d’ina fatschenta na po betg anc vegnir determinada exactamain il mument che la provisiun sto vegnir pajada, sto la provi- siun l’emprim vegnir pajada sin basa d’ina valur minimala che vegn stimada dal patrun, ed il rest vegn pajà il pli tard, cur che la fatschenta vegn exequida.

Art. 349c 1 Sch’il viagiatur da commerzi è impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur e sch’il salari al sto tuttina vegnir pajà sin funda- ment da la lescha u dal contract, vegn quest salari calculà sin funda- ment dal salari fix e sin fundament d’ina indemnisaziun adequata per la perdita da la provisiun. 2 Sche la provisiun importa main ch’in 5avel dal salari, poi vegnir concludì en scrit ch’i na stoppia betg vegnir pajada ina indemnisaziun per la perdita da la provisiun, en cas ch’il viagiatur da commerzi saja impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur. 3 Sch’il viagiatur da commerzi survegn tuttina l’entir salari, en cas ch’el è impedì senza sia culpa d’exequir sia activitad da viagiatur, sto el – sin dumonda dal patrun – lavurar en ses manaschi, premess ch’el

2. Salari a. En general

b. Provisiun

c. En cas d’impediment da viagiar

Dretg d’obligaziuns

132

220

saja abel da prestar questa lavur e premess che questa lavur possia ve- gnir pretendida dad el.

Art. 349d 1 Sch’il viagiatur da commerzi lavura a medem temp per plirs patruns e sche la repartiziun da l’indemnisaziun da las expensas n’è betg re- glada tras ina cunvegna en scrit, sto mintga patrun indemnisar ina part eguala da las expensas. 2 Cunvegnas che l’indemnisaziun da las expensas saja inclusa cum- plettamain u parzialmain en il salari fix u en la provisiun, èn nunvalai- vlas.

Art. 349e 1 Per segirar las pretensiuns che ston vegnir pajadas tras la relaziun da lavur ed – en cas d’insolvenza dal patrun – er per segirar las preten- siuns betg incassablas ha il viagiatur da commerzi il dretg da retegnair chaussas moviblas e vaglias sco er pajaments ch’el ha prendì en con- segna da la clientella sin basa d’in plainpudair d’incassament. 2 Il dretg da retenziun na po betg vegnir exequì sin permiss da mani- schar, sin tariffas da pretschs, sin glistas da la clientella e sin auters documents.

Art. 350 1 Sche la provisiun importa almain in 5avel dal salari e sch’ella è suttamessa a fluctuaziuns stagiunalas considerablas, dastga il patrun desdir la relaziun da lavur al viagiatur da commerzi, che ha lavurà per el dapi la fin da la stagiun precedenta, durant la nova stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la desditga. 2 Sut las medemas premissas dastga il viagiatur da commerzi desdir la relaziun da lavur al patrun, che l’ha occupà fin la fin da la stagiun, fin al cumenzament da la proxima stagiun mo per la fin dal segund mais che suonda il mais da la desditga.

Art. 350a 1 A la fin da la relaziun da lavur sto vegnir pajada al viagiatur da com- merzi la provisiun per tut las fatschentas ch’el ha concludì u interme- dià sco er per tut las empustaziuns che arrivan tar il patrun fin a la fin da la relaziun da lavur, e quai senza resguardar il mument da lur ac- ceptaziun e da lur execuziun. 2 A la fin da la relaziun da lavur ha il viagiatur da commerzi da resti- tuir ils musters ed ils models, las tariffas da pretschs e las glistas da la clientella sco er auters documents ch’èn vegnids mess a sia disposi- ziun per sia activitad da viagiatur; il dretg da retenziun restà resalvà.

3. Expensas

4. Dretg da retenziun

IV. Fin dal contract 1. Desditga speziala

2. Consequenzas spezialas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

133

220

C. Il contract da lavur a chasa

Art. 351 Tras il contract da lavur a chasa s’oblighescha il lavurant a chasa182 d’exequir sulet u cun agid da ses confamigliars lavurs pajadas per il patrun, e quai en sia atgna abitaziun u en in’autra localitad da sia tscherna.

Art. 351a 1 Avant che confidar la lavur ha il patrun da communitgar al lavurant a chasa las cundiziuns ch’èn relevantas per sia execuziun, en spezial ils detagls che n’èn betg reglads en las cundiziuns generalas da lavur; el sto inditgar il material ch’il lavurant a chasa ha da procurar sez e sto communitgar en scrit tant l’indemnisaziun per quest material sco er il salari. 2 Sch’il salari e sche l’indemnisaziun per il material ch’il lavurant a chasa ha da procurar sez na vegnan betg communitgads en scrit avant che confidar la lavur, valan las cundiziuns da lavur usitadas.

Art. 352 1 Il lavurant a chasa sto cumenzar a temp cun la lavur surpigliada, la sto finir fin al termin fixà e sto surdar il product al patrun. 2 En cas che la lavur è vegnida exequida manglusamain per sia culpa, sto il lavurant a chasa curreger gratuitamain il product, sche la man- canza po vegnir eliminada tras quai.

Art. 352a 1 Il lavurant a chasa è obligà da tractar cun grond quità il material ed ils utensils da lavur ch’il patrun metta a sia disposiziun, da dar pled e fatg davart lur utilisaziun sco er da restituir il material restant ed ils utensils da lavur. 2 Sch’il lavurant a chasa constatescha – exequind la lavur – ch’il mate- rial u ch’ils utensils da lavur mess a disposiziun han mancanzas, sto el infurmar immediatamain il patrun e spetgar sias instrucziuns, avant che cuntinuar cun la lavur.

182 Expressiun tenor l’art. 21 cifra 1 da la LF dals 20 da mars 1981 davart la lavur a chasa, en vigur dapi il 1. d’avrigl 1983 (CULF 1983 108; Fegl uffizial federal 1980 II 282). Questa midada è resguardada en ils art. 351–354 ed en l’art. 362 al. 1

I. Noziun e furmaziun 1. Noziun

2. Communi- caziun da las cundiziuns da lavur

II. Obligaziuns spezialas dal lavurant 1. Execuziun da la lavur

2. Material ed utensils da lavur

Dretg d’obligaziuns

134

220

3 Sch’il lavurant a chasa ha donnegià per sia culpa il material u ils utensils da lavur ch’èn vegnids mess a sia disposiziun, sto el star bun vers il patrun maximalmain per l’import dals custs da remplazzament.

Art. 353 1 Suenter la furniziun sto il patrun controllar il product e communitgar al lavurant a chasa las mancanzas il pli tard entaifer 1 emna. 2 Sch’il patrun tralascha da communitgar a temp las mancanzas, vala la lavur sco acceptada.

Art. 353a 1 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, sto il salari per la lavur prestada vegnir pajà duas giadas il mais u – cun il consentiment dal lavurant a chasa – a la fin da mintga mais, en ils auters cas mintgamai, cur ch’il product vegn furnì. 2 Cun mintga pajament dal salari sto vegnir surdà al lavurant a chasa in rendaquint en scrit che inditgescha il motiv per eventualas deduc- ziuns dal salari.

Art. 353b 1 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, è quel obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a, en cas ch’el vegn en retard cun l’acceptaziun da la lavur u en cas ch’il lavurant a chasa è impedì senza sia culpa da lavurar, e quai per motivs che sa chattan tar sia atgna persuna. 2 En ils auters cas n’è il patrun betg obligà da pajar il salari a norma dals artitgels 324 e 324a.

Art. 354 1 Sch’il lavurant a chasa survegn ina lavur d’emprova, vala la relaziun da lavur – cun resalva d’ina autra cunvegna – sco concludida sin em- prova per in temp limità. 2 Sch’il lavurant a chasa è occupà nuninterruttamain dal patrun, vala la relaziun da lavur – cun resalva d’ina autra cunvegna – sco concludida per in temp illimità; en ils auters cas vala ella sco concludida per in temp limità.

III. Obligaziuns spezialas dal patrun 1. Collaudaziun dal product

2. Salari a. Pajament dal salari

b. En cas d’impediment da lavurar

IV. Fin dal contract

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

135

220

D. Applitgabladad da las prescripziuns generalas

Art. 355 Per il contract d’emprendissadi, per il contract d’engaschament dal viagiatur da commerzi e per il contract da lavur a chasa èn applitga- blas cumplementarmain las prescripziuns generalas davart il contract individual da lavur.

Terz chapitel: Il contract collectiv ed il contract normal da lavur A. Il contract collectiv da lavur

Art. 356 1 Tras il contract collectiv da lavur fixeschan d’ina vart ils patruns u lur federaziuns e da l’autra vart las federaziuns da lavurants commu- nablamain disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur tranter ils patruns ed ils lavu- rants participads. 2 Il contract collectiv da lavur po cuntegnair er autras disposiziuns, sche quellas concernan la relaziun tranter ils patruns ed ils lavurants, u po sa restrenscher a la fixaziun da talas disposiziuns. 3 Il contract collectiv da lavur po plinavant reglar ils dretgs e las obli- gaziuns da las partidas contrahentas tranter ellas sco er la controlla e l’execuziun da las disposiziuns ch’èn menziunadas en ils alineas pre- cedents. 4 Sche pliras federaziuns da patruns u da lavurants èn participadas ad in contract collectiv da lavur, saja tras quai ch’ellas l’han concludì u saja tras quai ch’ellas èn sa participadas posteriuramain a tal cun il consentiment da las partidas contrahentas, han ellas ils medems dretgs e las medemas obligaziuns ina visavi l’autra; cunvegnas divergentas èn nunvalaivlas.

Art. 356a 1 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils patruns u ils lavurants da sa participar ad ina federaziun contrahenta, èn nunvalaivlas. 2 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain excluder ils lavurants d’ina tscherta professiun u d’ina tscherta activitad ubain da la scolaziun ch’è neces- saria per quest intent u che duain restrenscher els en quest reguard, èn nunvalaivlas.

I. Noziun, cuntegn, furma e durada 1. Noziun e cuntegn

2. Libertad da s’unir ad in’organisaziun e da pratitgar la professiun

Dretg d’obligaziuns

136

220

3 Disposiziuns e cunvegnas en il senn da l’alinea precedent èn excep- ziunalmain valaivlas, sch’ellas èn giustifitgadas sin basa d’interess predominants ch’èn degns da vegnir protegids, en spezial per proteger la segirezza e la sanadad da persunas u la qualitad da la lavur; l’inte- ress da tegnair davent novs commembers da la professiun n’è dentant betg degn da vegnir protegì.

Art. 356b 1 Cun il consentiment da las partidas contrahentas pon singuls patruns e singuls lavurants ch’èn en il servetsch da patruns participads sa par- ticipar al contract collectiv da lavur e valan sco patruns e sco lavurants participads. 2 Il contract collectiv da lavur po reglar ils detagls da la participaziun. Sch’el prevesa cundiziuns da participaziun inadequatas, en spezial di- sposiziuns davart contribuziuns inadequatas, po il derschader declerar quellas sco nunvalaivlas u reducir quellas a la mesira admissibla; di- sposiziuns u cunvegnas davart contribuziuns a favur d’ina singula par- tida contrahenta èn dentant nunvalaivlas. 3 Disposiziuns d’in contract collectiv da lavur e cunvegnas tranter las partidas contrahentas che duain sfurzar ils commembers da federa- ziuns da sa participar al contract collectiv, èn nunvalaivlas, sche que- stas federaziuns na pon betg sa participar al contract collectiv da lavur u concluder in contract analog.

Art. 356c 1 La conclusiun dal contract collectiv da lavur, sia midada e sia aboli- ziun tras ina cunvegna da las partidas, la participaziun d’ina nova par- tida contrahenta sco er la desditga èn mo valaivlas, sch’ellas vegnan fixadas en scrit; il medem vala per la decleraziun da participaziun da singuls patruns e da singuls lavurants, per il consentiment da las parti- das contrahentas tenor l’artitgel 356b alinea 1 sco er per la desditga da la participaziun. 2 Sch’il contract collectiv da lavur n’è betg vegnì concludì per in temp limità e sch’el na prevesa nagut auter, al po mintga partida contrahenta desdir da tut temp suenter 1 onn cun effect per tut las autras partidas, observond in termin da desditga da 6 mais. Questa disposiziun vala confurm al senn er per la participaziun.

Art. 357 1 Las disposiziuns dal contract collectiv da lavur davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da las singulas relaziuns da lavur valan – per la durada dal contract – directamain e stringentamain per ils pa- truns e per ils lavurants participads, nun ch’il contract collectiv da la- vur disponia insatge auter.

3. Participaziun

4. Furma e durada

II. Effects 1. Per ils patruns e per ils lavurants participads

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

137

220

2 Cunvegnas tranter ils patruns ed ils lavurants participads che cuntra- fan a las disposiziuns stringentas, èn nunvalaivlas e vegnan remplaz- zadas tras las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; cunvegnas divergentas pon dentant vegnir concludidas a favur dals lavurants.

Art. 357a 1 Las partidas contrahentas èn obligadas da procurar ch’il contract col- lectiv da lavur vegnia observà; per quest intent han las federaziuns d’intervegnir tar lur commembers ed – en cas da basegn – d’applitgar ils meds statutars e legals. 2 Mintga partida contrahenta è obligada da mantegnair la pasch da la- vur ed en spezial da s’abstegnair da tut las mesiras da cumbat, sch’i sa tracta da chaussas ch’èn regladas en il contract collectiv da lavur; l’obligaziun da pasch vala mo illimitadamain, sche quai è fixà expres- sivamain.

Art. 357b 1 En in contract collectiv da lavur ch’è vegnì concludì tranter federa- ziuns pon las partidas contrahentas concluder ch’ellas hajan commu- nablamain il dretg da pretender dals patruns e dals lavurants partici- pads ch’il contract vegnia observà, sch’i sa tracta da las suandantas chaussas:

a. conclusiun, cuntegn e fin da la relaziun da lavur; il dretg sa re- ferescha dentant mo a la constataziun;

b. contribuziuns a cassas da cumpensaziun ed ad autras institu- ziuns che concernan la relaziun da lavur, represchentanza dals lavurants en ils manaschis e mantegniment da la pasch da la- vur;

c. controlla, cauziuns e chastis convenziunals en connex cun las disposiziuns tenor las literas a e b.

2 Cunvegnas en il senn da l’alinea precedent pon vegnir concludidas, sche las partidas contrahentas èn autorisadas expressivamain latiers tras ils statuts u tras in conclus da l’organ suprem da la federaziun. 3 Per la relaziun da las partidas contrahentas tranter ellas èn applitga- blas las prescripziuns davart la societad simpla confurm al senn, nun ch’il contract collectiv da lavur disponia insatge auter.

Art. 358 Il dretg stringent da la Confederaziun e dals chantuns ha la precedenza vers las disposiziuns dal contract collectiv da lavur; a favur dals lavu- rants pon dentant vegnir fixadas disposiziuns divergentas, nun ch’i re- sultia insatge auter tras il dretg stringent.

2. Per las partidas contrahentas

3. Execuziun communabla

III. Relaziun cun il dretg stringent

Dretg d’obligaziuns

138

220

B. Il contract normal da lavur

Art. 359 1 Tras il contract normal da lavur vegnan fixadas disposiziuns davart la conclusiun, davart il cuntegn e davart la fin da singuls geners da relaziuns da lavur. 2 Per la relaziun da lavur dals lavurants en l’agricultura ed en il ser- vetsch da chasa ston ils chantuns relaschar contracts normals da lavur che han da reglar en spezial il temp da lavur e da paus sco er las cundiziuns da lavur da las dunnas e dals giuvenils. 3 L’artitgel 358 è applitgabel per il contract normal da lavur confurm al senn.

Art. 359a 1 Sch’il champ d’applicaziun dal contract normal da lavur s’extenda sin il territori da plirs chantuns, è il Cussegl federal cumpetent per relaschar il contract; en ils auters cas ha il chantun questa cumpetenza. 2 Avant che relaschar il contract normal da lavur sto quel vegnir publi- tgà adequatamain, fixond in termin, entaifer il qual mintgin che po far valair vardaivlamain in interess, po prender posiziun en scrit en chaussa; ultra da quai ston vegnir tadladas las federaziuns professiunalas e las uniuns d’utilitad publica interessadas. 3 Il contract normal da lavur entra en vigur, suenter ch’el è vegnì pu- blitgà tenor las prescripziuns che valan per las publicaziuns uffizialas. 4 Per abolir e per midar in contract normal da lavur vala la medema procedura.

Art. 360 1 Las disposiziuns dal contract normal da lavur valan directamain per las relaziuns da lavur ch’èn suttamessas ad el, nun ch’i vegnia con- cludì insatge auter. 2 Il contract normal da lavur po prevair che cunvegnas, che diverge- schan da singulas da sias disposiziuns, stoppian vegnir fixadas en scrit per esser valaivlas.

I. Noziun e cuntegn

II. Cumpetenza e procedura

III. Effects

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

139

220

Art. 360a183 1 Sch’i vegnan pajads – en ina branscha u en ina professiun – repetida- main ed en moda abusiva salaris ch’èn pli bass ch’ils salaris ch’èn usi- tads al lieu, en la professiun ed en la branscha, e sch’i n’è betg avant maun in contract collectiv da lavur che cuntegna disposiziuns davart ils salaris minimals e che pudess vegnir declerà sco generalmain liant, po l’autoritad cumpetenta relaschar – sin dumonda da la cumissiun tri- partita tenor l’artitgel 360b – in contract normal da lavur per ina durada limitada cun l’intent da cumbatter u d’impedir abus; quest contract ha da prevair salaris minimals ch’èn differenziads tenor la regiun ed eventualmain tenor il lieu. 2 Ils salaris minimals na dastgan ni cuntrafar a l’interess general ni violar ils interess giustifitgads en autras branschas u en auters circuls da la populaziun. Els ston tegnair quint adequatamain dals interess da las minoritads en las branschas u en las professiuns pertutgadas, sche quests interess èn il resultat da differenzas regiunalas u da differenzas en ils manaschis.

Art. 360b184 1 La Confederaziun e mintga chantun institueschan ina cumissiun tripartita che sa cumpona d’in dumber egual da represchentants dals patruns, dals lavurants sco er dal stadi. 2 Areguard l’elecziun da lur represchentants tenor l’alinea 1 han las federaziuns da patruns e da lavurants in dretg da far propostas. 3 Las cumissiuns observan il martgà da lavur. Sch’ellas constateschan abus en il senn da l’artitgel 360a alinea 1, emprovan ellas per regla da sa cunvegnir directamain cun ils patruns pertutgads. Sche quai na reussescha betg entaifer 2 mais, proponan ellas a l’autoritad cumpe- tenta da relaschar in contract normal da lavur che prevesa salaris mini- mals per las branschas u per las professiuns pertutgadas. 4 Sche la situaziun sin il martgà da lavur sa mida en las branschas per- tutgadas, propona la cumissiun tripartita a l’autoritad cumpetenta da midar u d’abolir il contract normal da lavur. 5 Per ademplir las incumbensas ch’èn vegnidas surdadas ad ellas han las cumissiuns tripartitas il dretg da survegnir infurmaziuns en ils ma- naschis e da prender invista da tut ils documents ch’èn necessaris per far la retschertga. En cas da dispita decida in’autoritad che vegn desi-

183 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

184 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2003 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

IV. Salaris minimals 1. Premissas

2. Cumissiuns tripartitas

Dretg d’obligaziuns

140

220

gnada per quest intent da la Confederaziun respectivamain dal chan- tun. 6 Sche quai è necessari per far lur scleriments, pon las cumissiuns tripar- titas retrair da l’Uffizi federal da statistica – sin dumonda – las datas da persunas ch’èn cuntegnidas en contracts da lavur collectivs da firmas.185

Art. 360c186 1 Ils commembers da las cumissiuns tripartitas èn suttamess al secret d’uffizi; en spezial èn els obligads da taschair vers terzas persunas en chaussas dal manaschi u en chaussas privatas ch’els vegnan a savair en questa funcziun. 2 Questa obligaziun vala er suenter l’extrada or da la cumissiun tripar- tita.

Art. 360d187 1 Il contract normal da lavur tenor l’artitgel 360a vala er per lavurants che lavuran mo transitoricamain en il territori, nua ch’il contract è ap- plitgabel, sco er per lavurants emprestads. 2 Tras ina cunvegna na dastgi betg vegnir divergià dal contract normal da lavur tenor l’artitgel 360a a disfavur dal lavurant.

Art. 360e188

Las federaziuns da patruns e da lavurants han in dretg da laschar con- statar ina dretgira, sch’in patrun ademplescha il contract normal da la- vur tenor l’artitgel 360a.

185 Integrà tras l’art. 2 cifra 2 dal COF dals 17 da december 2004 pertutgant l’approvaziun e la realisaziun dal protocol concernent l’extensiun da la cunvegna davart la libra circula- ziun da persunas sin ils novs stadis commembers da la CE tranter la Confederaziun svizra d’ina vart e la Communitad europeica e ses stadis commembers da l’autra vart sco er pertutgant l’approvaziun da la revisiun da las mesiras accumpagnantas concernent la libra circulaziun da persunas, en vigur dapi il 1. d’avrigl 2006 (CULF 2006 979 994; Fegl uffizial federal 2004 5891 6565).

186 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2003 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

187 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

188 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

3. Secret d’uffizi

4. Effects

5. Dretg da las federaziuns da purtar plant

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

141

220

Art. 360f 189

Sch’in chantun relascha in contract normal da lavur en applicaziun da l’artitgel 360a, trametta el in exemplar a l’uffizi federal cumpetent190.

Quart chapitel: Prescripziuns stringentas

Art. 361 1 Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur na dastgi vegnir divergià da las suandantas disposiziuns ni a disfavur dal lavurant ni a disfavur dal patrun: artitgel 321c: alinea 1 (lavur supplementara) artitgel 323: alinea 4 (pajament anticipà) artitgel 323b: alinea 2 (scuntrada cun cuntrapretensiuns) artitgel 325: alinea 2 (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns

da salari) artitgel 326: alinea 2 (assegnaziun da lavur) artitgel 329d: alineas 2 e 3 (salari da vacanzas) artitgel 331: alineas 1 e 2 (prestaziuns a la prevenziun dal persu-

nal) artitgel 331b: (cessiun ed impegnaziun da pretensiuns da presta-

ziuns da prevenziun)191

…192

artitgel 334: alinea 3 (desditga d’ina relaziun da lavur da blers onns)

artitgel 335: (desditga da la relaziun da lavur) artitgel 335k: (plan social durant ina procedura da concurs u

d’accumodament)193

artitgel 336: alinea 1 (desditga abusiva)

189 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 8 d’october 1999 davart ils lavurants tramess en Svizra, en vigur dapi il 1. da zercladur 2004 (CULF 2003 1370; Fegl uffizial federal 1999 6128).

190 Actualmain il Secretariat da stadi per l’economia (SECO). 191 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra

circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

192 Abolì per il 1. da schaner 1995 tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

193 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

6. Commu- nicaziun

A. Nunpussai- vladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurant e dal patrun

Dretg d’obligaziuns

142

220

artitgel 336a: (indemnisaziun en cas d’ina desditga abusiva u nungiustifitgada)

artitgel 336b: (far valair l’indemnisaziun) artitgel 336d: (desditga da temp maladattà tras il lavurant) artitgel 337: alineas 1 e 2 (schliaziun immediata per

motivs impurtants) artitgel 337b: alinea 1 (consequenzas en cas da schliaziun

giustifitgada) artitgel 337d: (consequenzas, sch’il lavurant na cumpara betg a la

lavur u banduna la lavur senza motivs giustifitgads) artitgel 339: alinea 1 (pajament da las pretensiuns) artitgel 339a: (restituziun) artitgel 340b: alineas 1 e 2 (consequenzas dal surpassament dal

scumond da concurrenza) artitgel 342: alinea 2 (effects dal dretg public sin il dretg civil) …194

artitgel 346: (schliaziun anticipada dal contract d’emprendissadi)

artitgel 349c: alinea 3 (impediment da viagiar) artitgel 350: (desditga speziala) artitgel 350a: alinea 2 (restituziun).195 2 Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts nor- mals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal patrun u dal lavurant, èn nunvalaivlas.

Art. 362 1 Tras ina cunvegna, tras in contract normal u tras in contract collectiv da lavur na dastgi betg vegnir divergià da las suandantas disposiziuns a disfavur dal lavurant:196

artitgel 321e: (responsabladad dal lavurant)

194 Abolì per il 1. da schaner 2001 tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829).

195 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989 (CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551).

196 Versiun tenor la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923).

B. Nunpussai- vladad da midar las disposiziuns a disfavur dal lavurant

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

143

220

artitgel 322a: alineas 2 e 3 (participaziun al resultat da la fatschenta)

artitgel 322b: alineas 1 e 2 (cumenzament dal dretg da survegnir ina provisiun)

artitgel 322c: (rendaquint da la provisiun) artitgel 323b: alinea 1 segunda frasa (rendaquint dal salari) artitgel 324: (salari en cas da retard dal patrun) artitgel 324a: alineas 1 e 3 (salari en cas da retard dal lavurant) artitgel 324b: (salari en cas d’ina assicuranza obligatorica dal

lavurant) artitgel 326: alineas 1, 3 e 4 (lavur en accord) artitgel 326a: (salari per la lavur en accord) artitgel 327a: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas en general) artitgel 327b: alinea 1 (indemnisaziun da las expensas per l’utili-

saziun d’in vehichel a motor) artitgel 327c: alinea 2 (pajament anticipà per expensas) artitgel 328: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en

general) artitgel 328a: (protecziun da la persunalitad dal lavurant en la

chasada dal patrun) artitgel 328b: (protecziun da la persunalitad a chaschun da

l’elavuraziun da datas da persunas)197

artitgel 329: alineas 1, 2 e 3 (temp liber) artitgel 329a: alineas 1 e 3 (durada da las vacanzas) artitgel 329b: alineas 2 e 3 (reducziun da las vacanzas) artitgel 329c: (coerenza e data da las vacanzas) artitgel 329d: alinea 1 (salari da vacanzas) artitgel 329e: alineas 1 e 3 (congedi per giuvenils)198

artitgel 329f: (congedi da maternitad)199

197 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 19 da zercladur 1992 davart la protecziun da datas, en vigur dapi il 1. da fanadur 1993 (CULF 1993 1954; Fegl uffizial federal 1988 II 413).

198 Integrà tras l’art. 13 da la LF dals 6 d’october 1989 davart la lavur cun giuvenils, en vigur dapi il 1. da schaner 1991 (CULF 1990 2007; Fegl uffizial federal 1988 I 825).

199 Integrà tras la cifra 1 da l’agiunta tar la LF dals 3 d’october 2003, en vigur dapi il 1. da fanadur 2005 (CULF 2005 1429 1437; Fegl uffizial federal 2002 7522, 2003 1112 2923).

Dretg d’obligaziuns

144

220

artitgel 330: alineas 1, 3 e 4 (cauziun) artitgel 330a: (attestat) artitgel 331: alineas 3 e 4 (contribuziun ed obligaziun da dar

infurmaziuns en connex cun la prevenziun dal persunal)

artitgel 331a: (cumenzament e fin da la prevenziun)200

…201

artitgel 332: alinea 4 (indemnisaziun en cas d’invenziuns) artitgel 333: alinea 3 (responsabladad en cas d’in transferiment da

la relaziun da lavur) artitgel 335i: (obligaziun da manar tractativas per concluder in

plan socian( �02

artitgel 335j: (fixaziun dal plan social tras ina dretgira da cumpromiss)203

artitgel 336: alinea 2 (desditga abusiva tras il patrun) artitgel 336c: (desditga da temp maladattà tras il patrun) artitgel 337a: (schliaziun immediata pervia d’insolvenza dal

patrun) artitgel 337c: alinea 1 (consequenzas en cas da relaschada nun-

giustifitgada) artitgel 338: (mort dal lavurant) artitgel 338a: (mort dal patrun) artitgel 339b: (premissas da l’indemnisaziun da partenza) artitgel 339d: (prestaziuns da cumpensaziun) artitgel 340: alinea 1 (premissas dal scumond da concurrenza) artitgel 340a: alinea 1 (restricziun dal scumond da concurrenza) artitgel 340c: (scrudada dal scumond da concurrenza) artitgel 341: alinea 1 (nunpussaivladad da renunziar a la

surannaziun)

200 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun, en vigur dapi il 1. da schaner 1995 (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

201 Abolì per il 1. da schaner 1995 tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 1993 davart la libra circulaziun (CULF 1994 2386; Fegl uffizial federal 1992 III 533).

202 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

203 Integrà tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

145

220

artitgel 345a: (obligaziuns dal patrun d’emprendissadi204) artitgel 346a: (attestat d’emprendissadi) artitgel 349a: alinea 1 (salari dal viagiatur da commerzi) artitgel 349b: alinea 3 (pajament da la provisiun) artitgel 349c: alinea 1 (salari en cas d’impediment da viagiar) artitgel 349e: alinea 1 (dretg da retenziun dal viagiatur da

commerzi) artitgel 350a: alinea 1 (provisiun a la fin da la relaziun da lavur) artitgel 352a: alinea 3 (responsabladad dal lavurant a chasa) artitgel 353: (collaudaziun dal product) artitgel 353a: (pajament dal salari) artitgel 353b: alinea 1 (salari en cas d’impediment da lavurar).205 2 Cunvegnas e disposiziuns da contracts collectivs e da contracts nor- mals da lavur che divergeschan da las prescripziuns numnadas qua survart a disfavur dal lavurant, èn nunvalaivlas.

Indeschavel titel: Il contract d’execuziun da lavurs

Art. 363 Il contract d’execuziun da lavurs oblighescha l’interprendider d’exe- quir ina lavur, e l’empustader da prestar ina bunificaziun per quai.

Art. 364 1 L’interprendider è en general suttamess a las medemas normas da responsabladad sco il lavurant en la relaziun da lavur.206 2 El è obligà d’exequir persunalmain la lavur u da laschar exequir quella sut sia direcziun persunala, cun excepziun dals cas, nua ch’i na dependa tenor la natira da la fatschenta betg da las qualitads persuna- las da l’interprendider. 3 L’interprendider ha da procurar sin agens custs per ils meds auxi- liars, per las iseglias e per ils utensils ch’èn necessaris per exequir la lavur, nun ch’igl existia ina isanza u ina cunvegna cuntraria.

204 Ussa: dal patrun. 205 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 18 da mars 1988, en vigur dapi il 1. da schaner 1989

(CULF 1988 1472 1479; Fegl uffizial federal 1984 II 551). 206 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 6 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il

1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

A. Noziun

B. Effects I. Obligaziuns da l’interprendider 1. En general

Dretg d’obligaziuns

146

220

Art. 365 1 Uschenavant che l’interprendider ha surpiglià da furnir la materia, è el responsabel per la qualitad da quella ed ha da dar ina garanzia sco in vendider. 2 La materia che vegn furnida da l’empustader ha l’interprendider da tractar cun tut quità, el ha da dar pled e fatg davart sia utilisaziun e da restituir eventuals rests a l’empustader. 3 Sch’i sa mussan – tar l’execuziun da la lavur – mancanzas vi da la materia che l’empustader ha furnì ubain vi dal sulom ch’è destinà per la construcziun, u sch’i resultan uschiglio relaziuns che pericliteschan l’execuziun correcta u punctuala da la lavur, ha l’interprendider d’an- nunziar quai immediatamain a l’empustader; en cas ch’el tralascha quai, ha el sez da purtar las consequenzas negativas che naschan tras quai.

Art. 366 1 Sche l’interprendider na cumenza betg a temp cun la lavur u sch’el retardescha l’execuziun da la lavur en ina moda che cuntrafa al con- tract u sch’el è – senza culpa da l’empustader – uschè ferm en retard ch’ina terminaziun punctuala da la lavur n’è betg pli da prevair, po l’empustader sa retrair dal contract senza spetgar il termin da furni- ziun. 2 Sch’igl è da prevair cun tschertezza durant l’execuziun d’ina lavur che quella vegn fatga en moda manglusa u cuntraria al contract, e quai per culpa da l’interprendider, po l’empustader fixar u laschar fixar in termin adequat per far remedi, e quai cun la smanatscha che la repa- raziun u che la cuntinuaziun da la lavur vegnia surdada ad ina terza persuna sin donn e cust da l’interprendider, sch’el tralaschia da far remedi.

Art. 367 1 Suenter la furniziun da l’ovra ha l’empustader, uschespert che quai è inditgà tenor l’andament ordinari da la fatschenta, d’examinar quella e da communitgar eventualas mancanzas a l’interprendider. 2 Mintga partida ha il dretg da pretender sin agens custs in’examina- ziun da l’ovra tras in expert ed ina documentaziun da las constata- ziuns.

Art. 368 1 Sche l’ovra ha mancanzas uschè considerablas u sch’ella diverge- scha uschè fitg dal contract ch’ella è nunduvrabla per l’empustader u che l’approvaziun na po betg vegnir pretendida giustifitgadamain da

2. Concernent la materia furnida

3. Cumenza- ment a temp ed execuziun da la lavur tenor contract

4. Garanzia per mancanzas a. Constataziun da las mancanzas

b. Dretgs da l’empustader en cas da mancanzas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

147

220

l’empustader, po quel refusar l’ovra e pretender che l’interprendider indemniseschia il donn, sch’el è la culpa. 2 Sche las mancanzas e sche las divergenzas dal contract èn main gra- vantas, po l’empustader far ina deducziun dal pretsch che correspunda a la valur reducida da l’ovra u – sche quai na chaschuna betg custs sproporziunads a l’interprendider – er pretender che l’ovra vegnia meglierada gratuitamain e ch’ina indemnisaziun vegnia prestada, sche l’interprendider è la culpa. 3 En cas dad ovras che vegnan construidas sin il sulom da l’empu- stader e che pon vegnir allontanadas – pervia da lur natira – mo cun dischavantatgs sproporziunads ha l’empustader mo ils dretgs che vegnan numnads en il segund alinea da quest artitgel.

Art. 369 Ils dretgs che l’empustader ha en cas che l’ovra ha mancanzas scro- dan, sch’el ha chaschunà questas mancanzas per atgna culpa tras ordi- naziuns concernent l’execuziun da la lavur ch’el ha dà cunter l’averti- ment da l’interprendider ubain en autra moda.

Art. 370 1 Sche l’ovra furnida vegn approvada expressivamain u taciturnamain da l’empustader, è l’interprendider deliberà da sia responsabladad, uschenavant ch’i na sa tracta betg da mancanzas che n’eran betg da vesair a chaschun da la collaudaziun u d’ina examinaziun regulara ubain da mancanzas ch’èn vegnidas taschentadas intenziunadamain da l’interprendider. 2 In’approvaziun taciturna vegn supponida, sche l’empustader trala- scha l’examinaziun e l’annunzia ch’è previsa da la lescha. 3 Sche las mancanzas sa mussan pli tard, sto l’annunzia vegnir fatga immediatamain suenter la scuverta, cas cuntrari vala l’ovra sco approvada er areguard questas mancanzas.

Art. 371207 1 Ils dretgs da l’empustader pervia da mancanzas da l’ovra suranne- schan 2 onns suenter la collaudaziun da l’ovra. Sche mancanzas d’ina ovra movibla ch’è vegnida integrada tenor las disposiziuns en in’ovra immovibla, han percunter chaschunà la manglusitad da l’ovra, importa il termin da surannaziun 5 onns.

207 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 16 da mars 2012 (Termins da surannaziun dals dretgs da garanzia; prolungaziun e coordinaziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 5415; Fegl uffizial federal 2011 2889 3903).

c. Respon- sabladad da l’empustader

d. Approvaziun da l’ovra

e. Surannaziun

Dretg d’obligaziuns

148

220

2 Ils dretgs da l’empustader d’ina ovra immovibla pervia d’eventualas mancanzas da l’ovra suranneschan vers l’interprendider sco er vers l’architect u vers l’inschigner, che han collavurà tar l’execuziun da l’ovra, 5 onns suenter la collaudaziun da l’ovra. 3 Dal rest vegnan applitgadas confurm al senn las reglas davart la sur- annaziun dals dretgs correspundents dal cumprader.

Art. 372 1 L’empustader ha da pajar la bunificaziun per l’ovra il mument che quella vegn furnida. 2 Sche l’ovra vegn furnida en parts e sch’igl è vegnì fixà da pajar buni- ficaziuns parzialas, ston quellas vegnir pajadas mintgamai il mument ch’ina part vegn furnida.

Art. 373 1 Sche la bunificaziun è vegnida fixada gia ordavant, è l’interprendider obligà da finir l’ovra per questa summa, ed el na dastga betg pretender in augment, er sch’el ha gì dapli lavur u expensas pli grondas che quai ch’igl è stà previs. 2 En cas che circumstanzas extraordinarias che na pudevan betg vegnir previsas u ch’eran exclusas tenor las premissas ch’èn vegnidas suppo- nidas da las duas partidas participadas, impedeschan u engrevgeschan però smesiradamain da finir l’ovra, po il derschader permetter tenor ses appreziar in augment dal pretsch u la schliaziun dal contract. 3 L’empustader ha da pajar il pretsch cumplain er, sche la finiziun da l’ovra ha chaschunà main lavur che quai ch’igl è stà previs.

Art. 374 Sch’il pretsch n’è insumma betg vegnì determinà ordavant u sch’el è vegnì determinà mo approximativamain, vegn el fixà a norma da la valur da la lavur e da las expensas da l’interprendider.

Art. 375 1 Sch’ina calculaziun approximativa ch’è vegnida fatga en enclegien- tscha cun l’interprendider vegn surpassada en moda sproporziunada, e quai senza cooperaziun da l’empustader, ha quel il dretg da sa retrair dal contract, e quai tant durant sco er suenter l’execuziun da l’ovra. 2 En cas da construcziuns che vegnan erigidas sin il sulom da l’empu- stader po el pretender ch’il pretsch per la lavur vegnia reducì en moda adequata u – sche la construcziun n’è anc betg terminada – scumandar a l’interprendider da cuntinuar cun la lavur e sa retrair dal contract, indemnisond adequatamain las lavurs ch’èn gia vegnidas exequidas.

II. Obligaziuns da l’empustader 1. Scadenza da la bunificaziun

2. Autezza da la bunificaziun a. Surpigliada pauschala

b. Fixaziun tenor la valur da la lavur

C. Fin dal contract I. Retratga, perquai ch’il preventiv è vegnì surpassà

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

149

220

Art. 376 1 Sche l’ovra va per casualitad a perder avant ch’ella ha pudì vegnir surdada, na po l’interprendider pretender ni in salari per sia lavur ni ina indemnisaziun da sias expensas, nun che l’empustader sa chattia en retard cun l’approvaziun da l’ovra. 2 La perdita da la materia ch’è ida en malura sto en quest cas vegnir purtada da quella partida che l’ha furnida. 3 Sche l’ovra è ida en malura pervia d’ina mancanza da la materia ch’è vegnida furnida da l’empustader ubain pervia d’ina mancanza dal sulom da construcziun ch’è vegnì mess a disposiziun ubain pervia da la moda d’exequir la lavur ch’è vegnida prescritta a l’interprendider, po quel pretender – sch’el ha rendì attent l’empustader a temp a quests privels – l’indemnisaziun da la lavur ch’el ha gia prestà e da las ex- pensas che n’èn betg cumpigliadas en quest pajament e pretender ultra da quai ina indemnisaziun dal donn, sche l’empustader è la culpa.

Art. 377 Uschè ditg che l’ovra n’è betg terminada, po l’empustader sa retrair da tut temp dal contract, sch’el paja la lavur ch’è gia vegnida fatga e sch’el indemnisescha cumplainamain l’interprendider.

Art. 378 1 Sch’i daventa nunpussaivel da terminar l’ovra pervia d’ina casualitad ch’è capitada tar l’empustader, ha l’interprendider il dretg che tant la lavur ch’è vegnida prestada sco er che las expensas che n’èn betg cun- tegnidas en il pretsch vegnian indemnisadas. 2 Sche l’empustader è la culpa ch’i n’è betg pussaivel d’exequir la lavur, po l’interprendider ultra da quai pretender ina indemnisaziun dal donn.

Art. 379 1 Sche l’interprendider mora u sch’el daventa senza sia culpa inabel da terminar l’ovra, extingua il contract d’execuziun da lavurs, sch’el è vegnì fatg aposta resguardond las abilitads persunalas da l’interpren- dider. 2 L’empustader è obligà d’approvar e da pajar la part da la lavur da l’ovra ch’è gia vegnida exequida, uschenavant che quella è duvrabla per ella u per el.

II. Perdita da l’ovra

III. Retratga da l’empustader cunter indemni- saziun

IV. Nunpussai- vladad d’exequir la lavur pervia da l’empustader

V. Mort ed inabilitad da l’interprendider

Dretg d’obligaziuns

150

220

Dudeschavel titel: Il contract d’ediziun

Art. 380 Cun il contract d’ediziun s’obligheschan l’autur d’ina ovra litterara u artistica u ses successurs legals (cedents da l’ovra) da surlaschar l’ovra ad in editur per la publitgar, e l’editur s’oblighescha da reproducir e da metter en vendita l’ovra.

Art. 381 1 Ils dretgs d’autur vegnan transferids a l’editur uschenavant ed uschè ditg che quai è necessari per exequir il contract d’ediziun. 2 Quella persuna che ceda l’ovra ha da garantir a l’editur ch’el haja il dretg da disponer da l’ovra il mument ch’il contract vegn fatg, e – sche l’ovra è protegida – ch’el haja ils dretgs d’autur vi da quella. 3 Sche l’ovra è gia stada surdada cumplainamain u parzialmain ad ina terza persuna per l’edir ubain sch’ella è stada publitgada cun savida da la persuna che ceda l’ovra, ha quella d’infurmar l’editur da quest fatg avant che far il contract.

Art. 382 1 Uschè ditg che las ediziuns da l’ovra, che l’editur ha il dretg da far, n’èn betg exaustas, na dastga l’autur betg disponer autramain ni da l’entira ovra ni da parts da quella per dischavantatg da l’editur. 2 Artitgels en gasettas e singuls tractats pli pitschens en revistas u periodicas dastga l’autur publitgar vinavant da tut temp. 3 Contribuziuns che fan part d’ovras collectivas u da contribuziuns pli grondas per revistas u per periodicas na dastga l’autur betg publitgar vinavant avant ch’igl èn scadids 3 mais dapi la cumparida cumpletta da la contribuziun.

Art. 383 1 Sch’i n’è vegnì fixà nagut concernent il dumber da las ediziuns, ha l’editur mo il dretg da publitgar in’unica ediziun. 2 Il dumber da l’ediziun vegn fixà da l’editur, nun ch’i saja fixà insa- tge auter en quest reguard; sin giavisch da l’autur ha l’editur da la- schar stampar almain tants exemplars sco quai ch’igl èn necessaris per ina vendita normala e – suenter che l’emprima stampa è terminada – na dastga el betg laschar stampar novs exemplars. 3 Sch’il dretg d’ediziun è vegnì cedì per pliras ediziuns u per tuttas ediziuns e sche l’editur tralascha da procurar per ina nova ediziun suenter che l’ultima è stada exausta, po l’autur laschar fixar giudizial-

A. Noziun

B. Effects I. Transferiment e garanzia dal dretg d’autur

II. Dretg da disponer da l’autur

III. Disposiziuns davart las ediziuns

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

151

220

main in termin per ina nova ediziun; suenter che quest termin è scadì, perda l’editur ses dretgs.

Art. 384 1 L’editur è obligà da reproducir l’ovra en ina furma cunvegnenta senza scursanidas, senza agiuntas e senza midadas, ed el ha da render enconuschent l’ovra en moda adattada e d’applitgar ils meds usitads per avair success cun la vendita. 2 La fixaziun dal pretsch è chaussa da l’editur; el na dastga dentant betg periclitar la vendita cun in pretsch exagerà.

Art. 385 1 L’autur resalva il dretg da far rectificaziuns e meglieraziuns, sche quellas na violeschan betg ils interess da l’ediziun u n’augmentan betg la responsabladad da l’editur; el ha però d’indemnisar ils custs nun- previs che vegnan chaschunads da quai. 2 L’editur na dastga betg far ina nova ediziun u ina restampa senza dar ordavant la pussaivladad a l’autur da meglierar sia ovra.

Art. 386 1 Sche l’ediziun speziala da pliras ovras singulas dal medem autur è vegnida surlaschada ad ina chasa editura, na dat quai betg er il dretg a l’editur da far in’ediziun cumpletta da questas ovras. 2 Medemamain n’ha l’editur che posseda il dretg d’edir in’ediziun cumpletta u in’entira spezia d’ovras dal medem autur betg il dretg da publitgar ediziuns spezialas da las singulas ovras.

Art. 387 Il dretg da laschar far ina translaziun d’ina ovra è resalvà exclusiva- main a l’autur, nun ch’igl existia in’autra cunvegna cun l’editur.

Art. 388 1 L’autur ha il dretg da survegnir in onurari, sch’igl era – tenor las circumstanzas – da far quint che l’ovra vegnia cedida mo cunter in onurari. 2 L’autezza da l’onurari vegn fixada dal derschader sin basa d’in giu- dicat d’experts. 3 Sche l’editur ha il dretg da far pliras ediziuns, vegni supponì che l’onurari e che las ulteriuras cundiziuns contractualas, ch’èn vegnidas fixadas per l’emprima ediziun, valian er per tut las autras ediziuns che suondan.

IV. Reproduc- ziun e vendita

V. Meglieraziuns e rectificaziuns

VI. Ediziuns cumplettas ed ediziuns singulas

VII. Dretg da translatar

VIII. Onurari da l’autur 1. Autezza da l’onurari

Dretg d’obligaziuns

152

220

Art. 389 1 L’onurari sto vegnir pajà, uschespert che l’entira ovra cumpara u, sch’ella cumpara en parts (toms, carnets, fegls), uschespert che la part è stampada ed è pronta per la vendita. 2 Sche l’onurari vegn fatg dependent cumplainamain u parzialmain dal resultat da la vendita, è l’editur obligà da preschentar tenor l’usit in rendaquint e la cumprova da la vendita. 3 L’autur ha il dretg da survegnir il dumber usità d’exemplars gratuits, nun ch’igl existia in’autra cunvegna.

Art. 390 1 Sche l’ovra va per casualitad a perder suenter ch’ella è vegnida fur- nida a l’editur, è quel obligà da pajar l’onurari malgrà quai. 2 Sche l’autur ha anc in segund exemplar da l’ovra ch’è ida a perder, sto el surlaschar quel a l’editur; cas cuntrari è el obligà da refar l’ovra, sche quai è pussaivel cun pitschna fadia. 3 En tuts dus cas ha el il dretg da survegnir ina indemnisaziun ade- quata.

Art. 391 1 Sche l’ediziun che l’editur ha gia fatg da l’ovra va per casualitad cumplainamain u parzialmain a perder avant ch’ella è vegnida vendida, ha l’editur il dretg da reproducir sin ses custs ils exemplars ch’èn ids a perder, senza che l’autur possia pretender in nov onurari per quai. 2 L’editur è obligà da reproducir ils exemplars ch’èn ids a perder, sche quai po vegnir fatg senza custs sproporziunads.

Art. 392 1 Il contract d’ediziun extingua, sche l’autur mora avant che terminar l’ovra ubain daventa inabel u è – senza sia culpa – impedì da la terminar. 2 Per cuntinuar cumplainamain u parzialmain cun il contract d’ediziun po il derschader excepziunalmain permetter ed ordinar il necessari, sche quai para d’esser pussaivel e giustifitgà. 3 Sche l’editur fa concurs, po l’autur surdar quella ad in auter editur, nun ch’i vegnia dà ina garanzia ad el che las obligaziuns, che n’èn anc betg scadidas il mument da la decleraziun da concurs, vegnian adem- plidas.

2. Scadenza, rendaquint ed exemplars gratuits

C. Fin dal contract I. Perdita da l’ovra

II. Perdita da l’ediziun

III. Motivs che sa chattan en la persuna da l’autur e da l’editur

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

153

220

Art. 393 1 Sch’in autur u sche plirs auturs surpiglian d’elavurar in’ovra tenor il plan da l’editur, han els mo il dretg da survegnir l’onurari ch’è vegnì fixà en quest contract. 2 Il dretg d’autur vi da l’ovra appartegna a l’editur.

Tredeschavel titel: Il mandat Emprim chapitel: Il mandat simpel

Art. 394 1 Cun acceptar in mandat s’oblighescha il mandatari d’exequir tenor contract las fatschentas u ils servetschs ch’èn vegnids surdads ad el. 2 Contracts davart prestaziuns da lavur che n’èn betg suttamess ad ina spezia da contract particulara tenor questa lescha, suttastattan a las prescripziuns davart il mandat. 3 I sto vegnir pajada ina indemnisaziun, sch’ella è vegnida concludida u sch’ella è usitada.

Art. 395 Sco acceptà vala in mandat che n’è betg vegnì refusà immediatamain, sch’el sa referescha a l’adempliment da fatschentas ch’il mandatari exequescha grazia a sia nominaziun uffiziala u en il rom da sia profes- siun ubain per l’execuziun da las qualas el è sa recumandà publica- main.

Art. 396 1 Sche la dimensiun dal mandat n’è betg vegnida designada expres- sivamain, vegn ella determinada tras la natira da la fatschenta che sto vegnir exequida. 2 Il mandat cuntegna en spezial er l’autorisaziun per ils acts giuridics ch’èn necessaris per exequir il mandat. 3 In’autorisaziun speziala basegna il mandatari sch’i sa tracta d’instra- dar in process, da far in’enclegientscha, d’acceptar ina dretgira da cumpromiss, da surpigliar obligaziuns che pertutgan cambialas, d’alie- nar u d’engrevgiar bains immobigliars u da far donaziuns.208

208 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

D. Elavuraziun d’ina ovra tenor il plan da l’editur

A. Noziun

B. Furmaziun dal contract

C. Effects I. Dimensiun dal mandat

Dretg d’obligaziuns

154

220

Art. 397 1 Sch’il mandant ha formulà ina prescripziun, co che la fatschenta surdada stoppia vegnir ademplida, dastga il mandatari divergiar da questa prescripziun mo, uschenavant ch’i n’è betg cunvegnent da dumandar ina permissiun dal mandant e sch’i po ultra da quai vegnir supponì ch’il mandant l’avess dada, sch’el avess gì enconuschientscha dals fatgs. 2 Sch’il mandatari è divergià da las prescripziuns dal mandant per dischavantatg da tal senza che questas premissas eran avant maun, vala il mandat mo alura sco ademplì, sch’il mandatari surpiglia il dischavantatg che resulta tras quai.

Art. 397a209

Sch’il mandant daventa probablamain permanentamain inabel da giu- ditgar, sto il mandatari infurmar l’autoritad da protecziun da creschids al domicil dal mandant, sch’ina tala annunzia para inditgada per man- tegnair ils interess.

Art. 398 1 Il mandatari è en general suttamess a las medemas normas da responsabladad sco il lavurant en la relaziun da lavur.210 2 El è responsabel vers il mandant per exequir bain ed en moda fidai- vla la fatschenta ch’è vegnida surdada ad el. 3 El sto ademplir persunalmain la fatschenta, nun ch’el haja l’autori- saziun u nun ch’el saja sfurzà tras las circumstanzas da la surdar ad ina terza persuna, ubain sch’ina substituziun vegn – tenor isanza – resguardada sco admessa.

Art. 399 1 Sch’il mandatari ha transferì nunautorisadamain l’adempliment da la fatschenta ad ina terza persuna, è el responsabel per ils acts da tal, sco sche quai fissan ses agens acts. 2 Sch’el era autorisà da sa laschar substituir, è el mo responsabel d’avair tschernì ed instruì la terza persuna cun la premura necessaria.

209 Integrà tras la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

210 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 7 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

II. Obligaziun dal mandatari 1. Execuziun tenor las pre- scripziuns

1bis. Obligaziun d’annunzia

2. Responsa- bladad per in’execuziun buna e fidaivla a. En general

b. En cas da transferiment ad ina terza persuna

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

155

220

3 En tuts dus cas po il mandant far valair ils dretgs ch’il mandatari ha vers la terza persuna directamain cunter quella.

Art. 400 1 Sin dumonda dal mandant è il mandatari da tut temp obligà da dar pled e fatg davart l’execuziun dal mandat e da restituir tut quai ch’è vegnì consegnà ad el en quest connex per tge motiv ch’i saja. 2 Sch’el è en retard cun il pajament da daners, ha el da pajar in tschains per quests daners.

Art. 401 1 Sch’il mandatari ha acquistà en ses agen num dretgs da pretensiun vers terzas persunas al quint dal mandant, vegnan quels transferids al mandant, uschespert che quel ha ademplì tut sias obligaziuns ch’èn naschidas tras il mandat. 2 Quai vala er vers la massa, sch’il mandatari ha fatg concurs. 3 Medemamain po il mandant – en cas da concurs dal mandatari – pretender las chaussas moviblas che quel ha acquistà sco proprietad en ses agen num, dentant sin quint dal mandant. Resalvà resta il dretg da retenziun dal mandatari.

Art. 402 1 Il mandant è obligà da restituir al mandatari las expensas e las antici- paziuns – inclusiv ils tschains – che quel ha fatg cun exequir correcta- main il mandat, e da deliberar quel da tut las obligaziuns ch’el ha surpiglià. 2 El è ultra da quai responsabel vers il mandatari per il donn ch’è naschì tras il mandat, nun ch’el possia cumprovar ch’il donn saja vegnì chaschunà senza sia culpa.

Art. 403 1 Sche pliras persunas han surdà communablamain in mandat, èn ellas responsablas en moda solidarica vers il mandatari. 2 Sche pliras persunas han surpiglià communablamain in mandat, èn ellas responsablas en moda solidarica e pon obligar il mandant mo tras acts communabels, nun ch’ellas sajan autorisadas da transferir l’adem- pliment dal mandat ad ina terza persuna.

3. Rendaquint

4. Transferiment dals dretgs acquistads

III. Obligaziuns dal mandant

IV. Respon- sabladad da pliras persunas

Dretg d’obligaziuns

156

220

Art. 404 1 Il mandat po vegnir revocà u desditg da tut temp da mintga partida. 2 Sche quai succeda dentant da temp maladattà, è la partida che sa reti- ra obligada d’indemnisar il donn che vegn chaschunà a l’autra partida.

Art. 405 1 Sch’i n’è betg fixà il cuntrari u sche quai na resulta betg tras la natira da l’act giuridic, extingua il mandat cun la perdita da l’abilitad d’agir correspundenta, cun il concurs, cun la mort u cun la decleraziun da spariziun dal mandant u dal mandatari.211 2 Sche l’extincziun dal mandat periclitescha dentant ils interess dal mandant, èn il mandatari, ses ertavels u ses represchentant obligads da procurar ch’i vegnia cuntinuà cun la fatschenta fin ch’il mandant, ses ertavels u ses represchentant èn en cas da far quai sez.

Art. 406 Il mandant u ses ertavel è obligà da laschar exequir il mandatari las fatschentas ch’el ha manà avant che avair survegnì enconuschientscha da l’extincziun dal mandat, sco sch’il mandat existiss anc adina.

Emprim chapitelbis:212 Mandat per l’intermediaziun da maridaglias u da partenadis

Art. 406a 1 Tgi che accepta in mandat per l’intermediaziun da maridaglias u da partenadis, s’oblighescha d’intermediar – cunter ina indemnisaziun – persunas al mandant per ina lètg u per in partenadi fix. 2 Per l’intermediaziun da maridaglias u da partenadis èn applitgablas cumplementarmain las prescripziuns davart il mandat simpel.

211 Versiun tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

212 Integrà tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 26 da zercladur 1998, en vigur dapi il 1. da schaner 2000 (CULF 1999 1118 1144; Fegl uffizial federal 1996 I 1).

D. Finiziun I. Motivs 1. Revocaziun, desditga

2. Mort, inabi- litad d’agir, concurs

II. Effect da l’extincziun

A. Noziun e dretg applitgabel

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

157

220

Art. 406b 1 Sche la persuna intermediada vegn da l’exteriur en Svizra u sch’ella va a l’exteriur, sto il mandatari indemnisar ad ella ils custs dal viadi da return, sche quel vegn fatg entaifer 6 mais dapi l’arriv. 2 Las pretensiuns che la persuna, che duai vegnir intermediada, ha vers il mandatari vegnan transferidas cun tut ils dretgs a la communitad, sche quella ha pajà ils custs dal viadi da return. 3 Il mandatari po pretender dal mandant ina indemnisaziun dals custs dal viadi da return mo en il rom da l’import maximal ch’è previs en il contract.

Art. 406c 1 L’intermediaziun professiunala da maridaglias u da partenadis da persunas da l’exteriur u a persunas da l’exteriur basegna la permissiun d’in post che vegn designà dal dretg chantunal e suttastat a la surve- glianza da quest post. 2 Il Cussegl federal relascha las prescripziuns executivas e regla en spezial:

a. las premissas e la durada da la permissiun; b. las sancziuns che vegnan pronunziadas vers il mandatari en

cas da cuntravenziuns; c. l’obligaziun dal mandatari da garantir ils custs per il viadi da

return da las persunas che duain vegnir intermediadas.

Art. 406d Il contract è mo valaivel, sch’el vegn fixà en scrit e sch’el cuntegna las suandantas indicaziuns:

1. il num ed il domicil da las partidas; 2. il dumber e la spezia da las prestaziuns, per las qualas il

mandatari s’oblighescha, sco er l’autezza da l’indemnisaziun e dals custs ch’èn colliads cun mintga prestaziun, en spezial la taxa d’inscripziun;

3. l’import maximal da l’indemnisaziun ch’il mandant debitescha al mandatari, sche quel ha pajà ils custs dal viadi da return en cas d’ina intermediaziun da persunas da l’exteriur u a persunas da l’exteriur (art. 406b);

4. las cundiziuns da pajament;

B. Intermedia- ziun da persunas da l’exteriur u a persunas da l’exteriur I. Custs dal viadi da return

II. Obligaziun da dumandar ina permissiun

C. Furma e cuntegn

Dretg d’obligaziuns

158

220

5.213 il dretg dal mandant da revocar entaifer 14 dis – en scrit e senza stuair pajar ina indemnisaziun – sia proposta da far in contract u sia decleraziun d’acceptaziun;

6.214 il scumond per il mandatari d’acceptar in pajament avant la scadenza dal termin da 14 dis;

7. il dretg dal mandant da desdir da tut temp il contract senza stuair pajar ina indemnisaziun, cun resalva da l’obligaziun da prestar ina indemnisaziun pervia d’ina desditga da temp mal- adattà.

Art. 406e215 1 Per il mandant entra il contract en vigur pir 14 dis suenter ch’el ha survegnì ina copia dal contract ch’è vegnì suttascrit da tuttas duas partidas. Avant la scadenza da quest termin na dastga il mandatari acceptar nagin pajament dal mandant. 2 Entaifer il termin tenor l’alinea 1 po il mandant revocar en scrit sia proposta da far in contract u sia decleraziun d’acceptaziun. Ina re- nunzia anticipada a quest dretg è nunlianta. Dal rest èn applitgablas tenor il senn las disposiziuns davart las consequenzas da la revocaziun (art. 40f). 3 La desditga sto vegnir fatga en scrit.

Art. 406f216

Art. 406g 1 Avant che suttascriver il contract e durant la durada dal contract infurmescha il mandatari il mandant davart difficultads spezialas che pon – en vista a las relaziuns persunalas dal mandant – resultar tras l’adempliment dal mandat.

213 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

214 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

215 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

216 Abolì tras la cifra I da la LF dals 19 da zercladur 2015 (Revisiun dal dretg da revo- caziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2016 (CULF 2015 4107; Fegl uffizial federal 2014 921 2993).

D. Entrada en vigur, revocaziun, desditga

E. …

F. Infurmaziun e protecziun da datas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

159

220

2 Tar l’elavuraziun da las datas persunalas dal mandant è il mandatari suttamess a l’obligaziun da la secretezza; las disposiziuns da la Lescha federala dals 19 da zercladur 1992217 davart la protecziun da datas restan resalvadas.

Art. 406h Sch’igl èn vegnids concludids indemnisaziuns u custs sproporziunads, po la dretgira – sin dumonda dal mandant – reducir talas u tals ad in import adequat.

Segund chapitel: La brev da credit ed il mandat da credit

Art. 407 1 Brevs da credit, cun las qualas l’adressader incumbensescha l’adres- sat, cun u senza inditgar in import maximal, da pajar ad ina persuna determinada ils imports pretendids, vegnan giuditgadas tenor las pre- scripziuns davart il mandat e davart l’assegnaziun. 2 Sch’i n’è betg inditgà in import maximal, ha l’adressat – en cas da pretensiuns che na correspundan evidentamain betg a las relaziuns da las persunas pertutgadas – da communitgar quai a l’adressader e da refusar il pajament, fin ch’el ha retschavì ina directiva da quel. 3 Il mandat ch’è cuntegnì en la brev da credit vala mo alura sco ac- ceptà, sch’i vegn inditgà expressivamain in tschert import en l’accep- taziun.

Art. 408 1 Sch’ina persuna ha survegnì ed acceptà in mandat da conceder u da renovar in credit ad ina terza persuna, saja quai en l’agen num e sin agen quint, dentant sut la responsabladad dal mandant, è il mandant responsabel sco in garant, nun ch’il mandatari haja surpassà ils cunfins dal mandat da credit. 2 Per questa obligaziun dovri la decleraziun en scrit dal mandant.

Art. 409 Il mandant na po betg far l’objecziun vers il mandatari che la terza persuna na saja betg stada abla da surpigliar persunalmain il debit.

217 CS 235.1

G. Reducziun

A. La brev da credit

B. Il mandat da credit I. Noziun e furma

II. Inabilitad da la terza persuna da far in contract

Dretg d’obligaziuns

160

220

Art. 410 La responsabladad dal mandant extingua, sch’il mandatari ha concedì arbitrariamain ina prorogaziun a la terza persuna u sch’el ha tralaschà da proceder cunter quella tenor las directivas dal mandant.

Art. 411 La relaziun giuridica tranter il mandant e la terza persuna, a la quala è vegnì concedì in credit, vegn giuditgada tenor las disposiziuns davart la relaziun giuridica tranter il garant ed il debitur principal.

Terz chapitel: Il contract d’intermediaziun

Art. 412 1 Tras il contract d’intermediaziun survegn l’intermediatur il mandat d’inditgar cunter ina indemnisaziun a l’autra partida in’occasiun da far in contract u d’intermediar la conclusiun d’in contract. 2 Il contract d’intermediaziun suttastat en general a las prescripziuns davart il mandant simpel.

Art. 413 1 L’intermediatur ha il dretg da survegnir ses salari, uschespert ch’il contract è reussì en consequenza da l’indicaziun u da l’intermediaziun da l’intermediatur. 2 Sch’il contract vegn fatg cun ina cundiziun suspensiva, po il salari per l’intermediaziun vegnir pretendì pir, cur che la cundiziun è ademplida. 3 Uschenavant ch’il contract garantescha a l’intermediatur che sias expensas vegnian indemnisadas, po el pretender questa indemnisaziun er, sche la fatschenta n’è betg reussida.

Art. 414 Sche l’import da l’indemnisaziun na vegn betg fixà, vala ina taxa, nua ch’igl exista ina tala, u, en cas ch’ina tala taxa manca, il salari usità sco concludì.

Art. 415 Sche l’intermediatur è stà activ per l’auter en ina moda che cuntrafa al contract ubain sch’el è sa laschà empermetter er da l’auter in salari en in cas, che cuntrafa a la buna fai, na po el pretender da ses mandant ni il salari ni l’indemnisaziun da las expensas.

III. Prorogaziun arbitrara

IV. Relaziun tranter il mandant e la terza persuna

A. Noziun e furma

B. Salari da l’intermediatur I. Furmaziun

II. Fixaziun

III. Perdita dal dretg da survegnir in salari

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

161

220

Art. 416218

Art. 417219

Sch’igl è vegnì concludì in salari sproporziunà per l’intermediatur per inditgar l’occasiun da far in contract individual da lavur u da cumprar in bain immobigliar ubain per intermediar in tal contract u ina tala cumpra, po il derschader – sin dumonda dal debitur – reducir quest salari ad in import adequat.

Art. 418 I resta resalvà als chantuns da far prescripziuns spezialas davart las activitads dals agents da bursa, dals intermediaturs sco er dals inter- mediaturs da plazzas.

Quart chapitel:220 Il contract d’agentura

Art. 418a 1 Agent è, tgi che surpiglia l’obligaziun d’intermediar permanenta- main fatschentas ad in mandant u a plirs mandants ubain da concluder fatschentas en lur num e sin lur quint, senza ch’el stettia en ina rela- ziun da lavur cun ils mandants.221 2 Per agents che exequeschan in’activitad d’agent mo sco professiun accessorica vegnan las prescripziuns da quest chapitel applitgadas mo uschenavant che las partidas n’han betg concludì insatge auter en scrit. Las prescripziuns davart il delcredere, davart il scumond da far con- currenza e davart la schliaziun dal contract per motivs impurtants na dastgan betg vegnir exclusas a disfavur da l’agent.

218 Abolì per il 1. da schaner 2000 tras la cifra 2 da l’agiunta tar la LF dals 26 da zercladur 1998 (CULF 1999 1118; Fegl uffizial federal 1996 I 1).

219 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 8 resp. 9 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

220 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 da favrer 1949, en vigur dapi il 1. da schaner 1950 (CULF 1949 I 802 808; Fegl uffizial federal 1947 III 661). Vesair las disposiziuns finalas tar quest chapitel (quart chapitel dal titel XIII) a la fin dal DO.

221 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 8 resp. 9 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

IV. …

V. Reducziun

C. Resalva dal dretg chantunal

A. En general I. Noziun

Dretg d’obligaziuns

162

220

Art. 418b 1 Las prescripziuns davart il contract d’intermediaziun èn applitgablas per l’agent che intermediescha fatschentas, quellas davart la cumissiun per l’agent che concluda fatschentas. 2 …222

Art. 418c 1 L’agent defenda ils interess dal mandant cun il quità d’in bun commerziant. 2 El dastga er esser activ per auters mandants, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter en scrit. 3 In’obligaziun da star bun per il pajament u per in auter adempliment da las obligaziuns dal client ubain da surpigliar dal tuttafatg u parzial- main ils custs per incassar pretensiuns po el surpigliar mo, sche questa obligaziun è vegnida fixada en scrit. L’agent survegn tras quai in dretg da survegnir ina indemnisaziun speziala adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus.

Art. 418d 1 L’agent na dastga – er suenter ch’il contract è terminà – betg far diever u communitgar ad auters secrets da fatschenta dal mandant, ch’èn vegnids confidads ubain ch’èn vegnids enconuschents ad el sin basa da la relaziun d’agentura. 2 Las disposiziuns davart il contract da servetsch èn applitgablas correspundentamain per contracts che cuntegnan scumonds da far concurrenza. Sche las partidas han concludì in scumond da far concur- renza, ha l’agent – a la fin dal contract – in dretg da survegnir ina in- demnisaziun speziala adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus.

Art. 418e 1 L’agent è mo autorisà d’intermediar fatschentas, da retschaiver recla- maziuns da mancanzas ed autras decleraziuns, cun las qualas il client fa valair u sa resalva ses dretg che nascha tras prestaziuns manglusas dal mandant, e da far valair ils dretgs ch’il mandant ha per garantir la cumprova. 2 Perencunter n’è el betg autorisà d’acceptar pajaments, da conceder termins da pajament u da concluder autras midadas dal contract cun ils clients.

222 Abolì per il 1. da schaner 1989 tras la cifra I litera b da l’agiunta tar la LF dals 18 da de- cember 1987 davart il dretg internaziunal privat (CULF 1988 1776; Fegl uffizial federal 1983 I 263).

II. Dretg applitgabel

B. Obligaziuns da l’agent I. En general e delcredere

II. Obligaziun da discreziun e scumond da far concurrenza

C. Autorisaziun da represchen- tanza

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

163

220

3 Ils artitgels 34 e 44 alinea 3 da la Lescha federala dals 2 d’avrigl 1908223 davart il contract d’assicuranza restan resalvads.

Art. 418f 1 Il mandant ha da far tut per pussibilitar a l’agent d’exequir sia activi- tad cun success. En spezial ha el d’al metter a disposiziun ils docu- ments necessaris. 2 El ha da communitgar immediatamain als agents, sch’el prevesa che fatschentas pon u duain vegnir fatgas mo en ina dimensiun ch’è consi- derablamain pli pitschna che quai ch’è stà concludì u che po vegnir spetgà tenor las circumstanzas. 3 Sch’igl è vegnì attribuì in tschert territori u ina tscherta clientella a l’agent, s’occupa quel exclusivamain da quest territori u da questa clientella, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter en scrit.

Art. 418g 1 L’agent ha il dretg da survegnir la provisiun concludida u usitada per tut las fatschentas ch’el ha intermedià u fatg durant la relaziun d’agen- tura, sco er – en cas ch’i mancan autras cunvegnas en scrit – per quel- las fatschentas che vegnan fatgas dal mandant durant la relaziun d’agentura senza sia cooperaziun, sch’el ha gudagnà la terza persuna sco clienta per talas fatschentas. 2 L’agent, al qual è vegnì attribuì exclusivamain in tschert territori u ina tscherta clientella, ha il dretg da survegnir la provisiun concludida u – en cas ch’i manca ina cunvegna – da survegnir la provisiun usitada per tut las fatschentas che vegnan fatgas durant la relaziun d’agentura cun persunas da quest territori u cun questa clientella. 3 Il dretg da survegnir la provisiun nascha, uschespert che la fatschenta è vegnida concludida valaivlamain cun il client, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter en scrit.

Art. 418h 1 L’agent perda posteriuramain ses dretg da survegnir ina provisiun, sche l’execuziun d’ina fatschenta concludida na vegn betg realisada per in motiv ch’il mandant na po betg responsar. 2 Quest dretg scada però dal tuttafatg, sche la cuntraprestaziun per las prestaziuns ch’èn gia vegnidas fatgas dal mandant na vegn betg adem- plida u vegn ademplida mo uschia ch’ins na po betg pretender dal mandant da pajar ina provisiun.

223 CS 221.229.1

D. Obligaziuns dal mandant I. En general

II. Provisiun 1. Provisiun per l’interme- diaziun e per la conclusiun A. Dimensiun e furmaziun

b. Perdita dal dretg da survegnir ina provisiun

Dretg d’obligaziuns

164

220

Art. 418i Uschenavant ch’i n’exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, vegn la provisiun pajada a la fin da quel mez onn da l’onn chalendar, en il qual la fatschenta è vegnida fatga; pertutgant fatschentas d’assi- curanza vegn la provisiun dentant pajada a norma dal pajament da l’emprima premia annuala.

Art. 418k 1 Sche l’agent n’è betg obligà tras ina cunvegna en scrit da preschentar in rendaquint da sias provisiuns, sto il mandant consegnar a l’agent per mintga termin da pajament in rendaquint en scrit, inditgond las fatschentas che dattan il dretg da survegnir ina provisiun. 2 Sin dumonda sto il mandant dar a l’agent invista dals cudeschs e dals mussaments ch’èn decisivs per il rendaquint. L’agent na po betg re- nunziar gia ordavant a quest dretg.

Art. 418l 1 Uschenavant ch’i n’exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, ha l’agent il dretg da survegnir ina provisiun d’incassament per ils imports ch’el ha incassà en num dal mandant u ch’el ha consegna a quel. 2 Cur che la relaziun d’agentura vegn terminada, scrodan il dretg d’incassament da l’agent sco er ses dretg da survegnir ulteriuras provi- siuns d’incassament.

Art. 418m 1 Il mandant ha da pajar ina indemnisaziun adequata a l’agent, sch’el impedescha l’agent per atgna culpa – violond sias obligaziuns legalas u contractualas – da gudagnar sia provisiun en la dimensiun ch’è vegnida concludida u che po vegnir spetgada tenor las circumstanzas. Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla. 2 Sch’in agent, che na dastga betg esser activ per in auter mandant il medem mument, vegn impedì senza sia culpa tras ina malsogna, tras servetsch militar svizzer obligatoric u tras motivs sumegliants d’exe- quir sia activitad, ha el – per in temp relativamain curt – il dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata a norma da la perdita da gudogn ch’è resultada, sche la relaziun d’agentura ha durà almain 1 onn. L’agent na po betg renunziar gia ordavant a quest dretg.

Art. 418n 1 Uschenavant ch’i n’exista betg ina cunvegna u ina isanza cuntraria, n’ha l’agent nagin dretg da survegnir ina indemnisaziun per ils custs e per las expensas ch’èn resultads tras la gestiun regulara da sia fa-

c. Termin da pajament

d. Rendaquint

2. Provisiun d’incassament

III. Impediment da lavurar

IV. Custs ed expensas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

165

220

tschenta, dentant bain per ils custs e per las expensas ch’el ha surpiglià per incumbensa speziala dal mandant ubain sco ses administratur senza mandat, sco expensas da vitgiras e dazis. 2 L’obligaziun da prestar indemnisaziuns na dependa betg dal fatg, sche l’act giuridic reussescha u betg.

Art. 418o 1 Per garantir las pretensiuns scadentas che resultan tras la relaziun d’agentura ed – en cas d’insolvenza dal mandant – er las pretensiuns betg scadentas, ha l’agent in dretg da retenziun vi da las chaussas mo- viblas e vi da las vaglias ch’el posseda sin basa da la relaziun d’agen- tura, sco er vi dals pajaments ch’el ha prendì en consegna da terzas persunas sin basa da ses plainpudair d’incassament. A quest dretg da retenziun na po l’agent betg renunziar ordavant. 2 Il dretg da retenziun na po betg vegnir applitgà per tariffas da pretschs e per glistas da clients.

Art. 418p 1 Sch’il contract d’agentura è vegnì fatg per in tschert temp u sch’in tal resulta tras l’intent dal contract, finescha el er senza ina desditga, cur che quest temp è scadì. 2 Sch’in contract d’agentura ch’è vegnì fatg per in tschert temp vegn cuntinuà taciturnamain da tuttas duas partidas, suenter che quest temp è scadì, vala il contract sco renovà per la medema durada, dentant maximalmain per 1 onn. 3 Sch’in contract po vegnir schlià mo cun ina desditga, vala el sco renovà, sche questa desditga vegn tralaschada da tuttas duas partidas.

Art. 418q 1 Sch’in contract d’agentura n’è betg vegnì fatg per in tschert temp e sch’in tal na resulta er betg tras l’intent dal contract, po el vegnir desditg en l’emprim onn da sia durada da tuttas duas partidas per la fin dal mais chalendar che suonda il mais da la desditga. In termin da desditga pli curt sto vegnir fixà en scrit. 2 Sche la relaziun da contract ha durà almain 1 onn, po ella vegnir desditga cun in termin da 2 mais per la fin d’in quartal chalendar. I po dentant vegnir concludì in termin da desditga pli lung u in auter termin final. 3 I na dastgan betg vegnir concludids termins da desditga ch’èn diffe- rents per il mandat e per l’agent.

V. Dretg da retenziun

E. Finiziun I. Scadenza dal temp fixà

II. Desditga 1. En general

Dretg d’obligaziuns

166

220

Art. 418r 1 Per motivs impurtants po tant il mandant sco er l’agent schliar da tut temp immediatamain il contract. 2 Las disposiziuns davart il contract da servetsch èn applitgablas corre- spundentamain.

Art. 418s 1 La relaziun d’agentura extingua cun la mort e cun la perdita da l’abi- litad d’agir da l’agent sco er cun il concurs dal mandant. 2 Cun la mort dal mandant extingua la relaziun d’agentura, sch’il man- dat è vegnì acceptà essenzialmain resguardond sia persuna.

Art. 418t 1 Sch’in client che l’agent ha gudagnà durant la relaziun d’agentura fa in’empustaziun supplementara, exista il dretg da l’agent da survegnir ina provisiun mo, sche l’empustaziun è entrada avant la terminaziun da la relaziun d’agentura, nun ch’igl existia ina cunvegna u ina isanza cuntraria. 2 Cun la terminaziun da la relaziun d’agentura scadan tut ils dretgs da l’agent da survegnir ina provisiun u ina indemnisaziun. 3 Per fatschentas ch’èn d’ademplir cumplainamain u parzialmain pir suenter la terminaziun da la relaziun d’agentura, poi vegnir concludì en scrit in termin posteriur per la scadenza dal dretg da survegnir ina provisiun.

Art. 418u 1 Sche l’agent ha augmentà – grazia a sia activitad – essenzialmain la clientella dal mandant e sche quel u sche ses successur legal ha avantatgs considerabels sin basa da las relaziuns da fatschenta cun la clientella gudagnada er suenter la terminaziun da la relaziun d’agen- tura, han l’agent u ses ertavels, uschenavant che quai è giustifitgà, in dretg da survegnir ina indemnisaziun adequata, e quest dretg na po betg vegnir exclus. 2 Quest dretg importa maximalmain in gudogn annual net da questa relaziun da contract, calculà tenor la media dals ultims 5 onns u, sche la relaziun n’ha betg durà uschè ditg, tenor la media da la durada effectiva dal contract. 3 In dretg da survegnir ina indemnisaziun n’exista betg, sche la relaziun d’agentura è vegnida schliada per in motiv che l’agent ha da responsar.

2. Per motivs impurtants

III. Mort, inabilitad d’agir, concurs

IV. Dretgs da l’agent 1. Provisiun

2. Indemnisaziun per la clientella

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

167

220

Art. 418v Il mument che la relaziun d’agentura vegn terminada ha mintga parti- da contrahenta da restituir a l’autra partida contrahenta tut quai ch’ella ha survegnì dad ella u da terzas persunas – per la durada da la relaziun d’agentura – a quint da l’autra partida contrahenta. Resalvads restan ils dretgs da retenziun da las partidas contrahentas.

Quattordeschavel titel: La gestiun senza mandat

Art. 419 Tgi che procura ina fatschenta per in’autra persuna senza avair in mandat da tala, è obligà d’exequir la fatschenta surpigliada uschia che quai correspunda a l’avantatg ed a l’intenziun presumtiva da l’autra persuna.

Art. 420 1 L’administratur è responsabel per mintga negligientscha. 2 Sia responsabladad sto dentant vegnir giuditgada en moda main severa, sch’el ha agì per impedir in donn che ha smanatschà il patrun. 3 Sch’el ha exequì la gestiun cunter la voluntad expressiva u mussada autramain dal patrun e sche ses scumond n’è betg stà immoral u ille- gal, è el er responsabel per la casualitad, nun ch’el possia cumprovar che la casualitad fiss entrada er senza sia intervenziun.

Art. 421 1 Sche l’administratur è stà incapabel da s’obligar cun contracts, è el responsabel per sia gestiun mo uschenavant ch’el è s’enritgì ubain uschenavant ch’el è sa privà da l’enritgiment cun malart. 2 Resalvada resta ina responsabladad pli extendida che deriva dad acts illegals.

Art. 422 1 Sche l’administratur ha stuì surpigliar la gestiun d’ina fatschenta pervia da l’interess dal patrun, è quel obligà da pajar al manader da fa- tschenta tut las anticipaziuns ch’èn stadas necessarias u utilas ed adat- tadas a las relaziuns, inclusiv ils tschains, e da deliberar l’administra- tur en la medema dimensiun da las obligaziuns ch’el ha surpiglià sco er da prestar indemnisaziun per auters donns tenor liber appreziar dal derschader. 2 Quest dretg ha l’administratur, sch’el ha agì cun la premura necessa- ria, er alura, sch’il resultat intenziunà n’è betg vegnì cuntanschì.

V. Obligaziuns da restituziun

A. Posiziun da l’administratur I. Spezia da l’execuziun

II. Responsabla- dad da l’admini- stratur en general

III. Responsabla- dad da l’admini- stratur ch’è incapabel da far in contract

B. Posiziun dal patrun I. Gestiun en l’interess dal patrun

Dretg d’obligaziuns

168

220

3 Sche las anticipaziuns na ston betg vegnir indemnisadas a l’admini- stratur, ha el il dretg da prender quai ch’el ha mess a disposiziun tenor las prescripziuns da l’enritgiment nungiustifitgà.

Art. 423 1 Sche la gestiun n’è betg vegnida exequida resguardond ils interess da l’administratur, ha quel tuttina il dretg da s’acquistar ils avantatgs che resultan tras la gestiun da la fatschenta. 2 Il patrun è obligà d’indemnisar l’administratur e da deliberar quel mo uschenavant ch’el è s’enritgì.

Art. 424 Sche la gestiun vegn approvada posteriuramain dal patrun, vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat.

Quindeschavel titel: La cumissiun

Art. 425 1 Cumissiunari da cumpra u da vendita è quella persuna che surpiglia d’exequir cunter ina taxa da cumissiun (provisiun) la cumpra u la vendita da chaussas moviblas u da vaglias en ses agen num, dentant sin quint d’ina autra persuna (dal committent). 2 Per la relaziun da cumissiun vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat, nun che las disposiziuns da quest titel cuntegnian insatge auter.

Art. 426 1 Il cumissiunari ha da dar las infurmaziuns necessarias al committent ed en spezial d’annunziar a quel immediatamain l’execuziun dal man- dat. 2 El è mo obligà d’assicurar la rauba ch’el ha surpiglià en cumissiun, sch’el ha survegnì l’incumbensa dal committent da far quai.

Art. 427 1 Sche la rauba en cumissiun, ch’è vegnida consegnada per la vendita, sa chatta en in stadi ch’è visiblamain manglus, ha il cumissiunari da defender ils dretgs vers il transportader da la rauba, da procurar per la cumprova dal stadi manglus da la rauba ed – uschenavant che quai è pussaivel – per il mantegniment da la rauba e d’infurmar immediata- main il committent.

II. Gestiun en l’interess da l’administratur

III. Approvaziun da la gestiun

A. Cumissiun da cumpra e da vendita I. Noziun

II. Obligaziuns dal cumissiunari 1. Obligaziun d’annunzia, assicuranza

2. Tractament da la rauba en cumissiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

169

220

2 Sch’il cumissiunari tralascha questas obligaziuns, è el responsabel per il donn che resulta tras sia tralaschada. 3 Sch’igl exista in privel che la rauba en cumissiun, ch’è vegnida consegnada per la vendita, giaja svelt en malura, ha il cumissiunari il dretg ed – uschenavant ch’ils interess dal committent pretendan quai – er l’obligaziun da laschar vender la rauba cun la cooperaziun da l’uffi- zi ch’è cumpetent al lieu, nua che la rauba sa chatta.

Art. 428 1 Sch’il cumissiunari da vendita ha vendì la rauba sut il pretsch mini- mal ch’è vegnì fixà per el, sto el indemnisar la differenza dal pretsch al committent, nun ch’el possia cumprovar ch’i saja vegnì evità cun la vendita da la rauba in donn per il committent e ch’i na saja betg pli stà pussaivel da dumandar il cumond dal committent. 2 En cas ch’el è la culpa, ha el ultra da quai d’indemnisar tut ils donns che resultan tras la violaziun dal contract. 3 Sch’il cumissiunari ha cumprà la chaussa pli bunmartgà che quai ch’il committent aveva previs, u sch’el l’ha vendida pli char che quai ch’igl è stà prescrit ad el, na dastga el betg tegnair il gudogn per sasez, mabain al sto attribuir al committent.

Art. 429 1 Il cumissiunari che conceda – senza il consentiment dal committent – pajaments anticipads u credits ad ina terza persuna, fa quai sin atgna ristga. 2 Il cumissiunari ha dentant il dretg da vender la rauba sin credit, sche quai è l’isanza commerziala al lieu da la vendita e sch’il committent n’ha betg relaschà disposiziuns cuntrarias.

Art. 430 1 Abstrahà dal cas, nua ch’il cumissiunari ha concedì in credit senza avair il dretg da far quai, ha el mo da star bun per pajar u per ademplir en autra moda las obligaziuns dal debitur, sch’el è s’obligà da far quai u sche quai è l’isanza commerziala al lieu da ses domicil. 2 Il cumissiunari che stat bun per il debitur ha il dretg da survegnir ina indemnisaziun (provisiun da delcredere).

Art. 431 1 Il cumissiunari ha il dretg da pretender ina indemnisaziun per tut ils pajaments anticipads, per tut las expensas e per autras anticipaziuns ch’el ha fatg en l’interess dal committent e da calcular tschains sin quests imports.

3. Tariffa da pretsch dal committent

4. Concessiun da pajaments anticipads e da credits a terzas persunas

5. Delcredere

III. Dretgs dal cumissiunari 1. Indemnisaziun per pajaments anticipads e per expensas

Dretg d’obligaziuns

170

220

2 El po er metter a quint il pajament per ils magasins e per ils meds da transport ch’èn vegnids duvrads, dentant betg il salari da ses emplo- iads.

Art. 432 1 Il cumissiunari ha il dretg da pretender la provisiun, sche la fatschen- ta è vegnida realisada u sch’ella n’è betg vegnida realisada per in motiv che ha da far cun la persuna dal committent. 2 Per fatschentas che n’èn betg vegnidas realisadas per in auter motiv, ha il cumissiunari mo il dretg da survegnir ina indemnisaziun per sias stentas tenor l’usit local.

Art. 433 1 Il dretg da survegnir la provisiun s’extingua, sch’il cumissiunari è sa fatg culpabel tras in agir malonest vers il committent, en spezial sch’el ha mess a quint in pretsch da cumpra memia aut u in pretsch da ven- dita memia bass. 2 En ils dus cas numnads sco ultims ha il committent ultra da quai la cumpetenza da considerar il cumissiunari sez sco vendider u sco cum- prader.

Art. 434 Il cumissiunari ha in dretg da retenziun vi da la rauba en cumissiun sco er vi dal retgav da la vendita.

Art. 435 1 Sche la rauba en cumissiun n’è betg vendibla u sch’il mandat vegn revocà, ha il cumissiunari il dretg da pretender in ingiant tar l’uffizi ch’è cumpetent al lieu, nua che la rauba sa chatta, en cas ch’il commit- tent s’entarda en moda smesirada cun prender enavos la rauba u cun disponer da la rauba. 2 L’ingiant po vegnir ordinà senza tadlar la cuntrapartida, sche ni il committent ni in substitut è preschent al lieu, nua che la rauba sa chatta. 3 Avant l’ingiant sto dentant vegnir fatga ina communicaziun uffiziala al committent, nun che la rauba saja en privel da perder svelt sia valur.

Art. 436 1 En cas da cumissiuns per cumprar u per vender rauba, cambialas ed autras vaglias che han in pretsch da bursa u in pretsch da martgà, ha il cumissiunari – sch’il committent n’ha betg disponì insatge auter – il dretg da furnir sez sco vendider la rauba ch’el duai cumprar u da te-

2. Provisiun a. Dretg da survegnir la provisiun

b. Perdita da quest dretg e midada en in’atgna fatschenta

3. Dretg da retenziun

4. Ingiant da la rauba en cumissiun

5. Cumissiunari sco cumprader u sco vendider en atgna fatschenta a. Calculaziun dal pretsch e provisiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

171

220

gnair per sasez sco cumprader la rauba ch’el ha survegnì en cumissiun per la vender. 2 En quests cas è il cumissiunari obligà da metter a quint il pretsch da bursa u da martgà che vala il mument ch’il mandat vegn exequì, ed el po metter a quint tant la provisiun ordinaria sco er las spesas regularas che resultan normalmain tras fatschentas da cumissiun. 3 Dal rest sto questa fatschenta vegnir tractada sco in contract da ven- dita u da cumpra.

Art. 437 Sch’il cumissiunari annunzia en quels cas, nua ch’el ha il dretg d’esser sez il cumprader u il vendider, l’execuziun dal mandat senza numnar in’autra persuna sco cumpradra u sco vendidra, stoi vegnir supponì ch’el sez haja surpiglià l’obligaziun d’in cumprader u d’in vendider.

Art. 438 Sch’il committent revochescha il mandat e sche la revocaziun arriva tar il cumissiunari, avant che quel haja tramess l’annunzia ch’il man- dat saja exequì, n’è il cumissiunari betg pli autorisà dad esser sez il cumprader u il vendider.

Art. 439 Tgi che surpiglia cunter indemnisaziun da spedir u da spedir vinavant rauba a quint dal committent, dentant en ses agen num, sto vegnir resguardà sco cumissiunari; concernent il transport da rauba è el dentant suttamess a las disposiziuns davart il contract da transport.

Sedeschavel titel: Il contract da transport

Art. 440 1 Transportadra da rauba è la persuna che surpiglia da transportar rau- ba cunter indemnisaziun. 2 Per il contract da transport vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat, nun che las disposiziuns da quest titel cuntegnian insatge auter.

Art. 441 1 Il speditur sto inditgar exactamain al transportader da rauba l’adressa dal retschavider ed il lieu da la furniziun, il dumber, l’emballadi, il cuntegn ed il pais dals tocs da martganzia, il temp e la via da la furniziun sco er – en cas d’objects prezius – lur valur.

b. Surpigliada presumada dal cumissiunari

c. Scrudada da la surpigliada

B. Contract da spediziun

A. Noziun

B. Effects I. Posiziun dal speditur 1. Indicaziuns necessarias

Dretg d’obligaziuns

172

220

2 Ils donns che resultan tras la tralaschada u tras l’inexactadad d’ina tala indicaziun van a quint dal speditur.

Art. 442 1 Il speditur ha da procurar che la rauba saja emballada adequatamain. 2 El è responsabel per las consequenzas che resultan tras mancanzas da l’emballadi che n’èn betg vesaivlas exteriuramain. 3 Percunter porta il transportader da rauba las consequenzas che resul- tan tras las mancanzas ch’èn stadas vesaivlas exteriuramain, sch’el ha acceptà la rauba senza resalvas.

Art. 443 1 Uschè ditg che la martganzia sa chatta anc en ils mauns dal transpor- tader, ha il speditur il dretg da prender enavos la rauba, indemnisond il transportader per las expensas u per ils dischavantatgs che resultan tras quai, dentant cun las suandantas excepziuns:

1. sch’ina brev da martganzia è vegnida emessa dal speditur e sche quella è vegnida surdada dal transportader da rauba al retschavider;

2. sch’il speditur ha survegnì ina quittanza dal transportader da rauba e sch’el na po betg pli returnar quella;

3. sch’il transportader da rauba ha tramess al retschavider in’an- nunzia en scrit che la rauba saja arrivada e ch’ella possia vegnir retratga;

4. sch’il retschavider ha pretendì la consegna da la rauba, suenter che quella è arrivada al lieu da destinaziun.

2 En quests cas ha il transportader da rauba d’observar unicamain las instrucziuns dal retschavider; el è dentant obligà da far quai mo, sch’il speditur è sa laschà dar ina quittanza, sche la rauba n’è anc betg arri- vada al lieu da destinaziun e sche questa quittanza è vegnida tramessa al retschavider.

Art. 444 1 Sche la martganzia na vegn betg acceptada ubain sche las preten- siuns ch’èn colliadas cun questa martganzia na vegnan betg pajadas ubain sch’il retschavider na po betg vegnir eruì, ha il transportader da rauba da communitgar quai al speditur e da tegnair en salv la martgan- zia en il fratemp sin donn e cust dal speditur u da la depositar tar ina terza persuna. 2 Sch’i na vegn betg disponì da la martganzia entaifer in temp che cor- respunda a las circumstanzas, e quai ni dal speditur ni dal retschavider, po il transportader da rauba laschar vender la martganzia – sco in

2. Emballadi

3. Dretg da disponer da la rauba transportada

II. Posiziun dal transportader da rauba 1. Tractament da la martganzia a. Procedura en cas d’impe- diments da la furniziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

173

220

cumissiunari – a favur da quella persuna che ha il dretg dal retgav e cun l’agid da l’uffizi ch’è cumpetent al lieu, nua che la martganzia sa chatta.

Art. 445 1 Sche la martganzia è en privel d’ir svelt en malura u sche sia valur presumtiva na cuvra betg ils custs ch’èn colliads cun tala, ha il trans- portader da rauba da laschar constatar quests fatgs immediatamain ed uffizialmain; el po laschar vender la martganzia da medema maniera sco en cas dals impediments da la furniziun. 2 Uschenavant sco pussaivel ston las partidas participadas vegnir infurmadas ch’igl è vegnì ordinà da vender la martganzia.

Art. 446 Exequind las cumpetenzas concernent il tractament da la martganzia ha il transportader da rauba da mantegnair il meglier pussaivel ils interess dal proprietari, ed el è responsabel d’indemnisar ils donns che resultan tras sia culpa.

Art. 447 1 Sch’ina martganzia è ida a perder u en malura, ha il transportader da rauba d’indemnisar l’entira valur, nun ch’el possia cumprovar che la martganzia saja ida a perder u en malura pervia da la natira da la chaussa ubain pervia d’ina culpa u pervia d’ina ordinaziun dal speditur u dal retschavider ubain possia vegnir attribuida a circumstanzas che n’hajan betg pudì vegnir evitadas d’in transportader che fa sia chaussa cun premura e cun quità. 2 Sco culpa dal speditur stoi vegnir considerà, sch’el n’ha betg infurmà il transportader da rauba davart la valur spezialmain gronda da la martganzia. 3 Cunvegnas, tenor las qualas i sto vegnir indemnisà in interess che surpassa la valur cumplaina u tenor las qualas i sto vegnir indemnisà main che la valur cumplaina, restan resalvadas.

Art. 448 1 Sut las medemas premissas e cun las medemas resalvas sco en cas da la perdita da la martganzia è il transportader da rauba responsabel per tut ils donns che vegnan chaschunads, sche la martganzia vegn conse- gnada cun retard u sch’ella è donnegiada u sch’ella è ida per part en malura. 2 Senza ina cunvegna speziala na poi betg vegnir pretendì ina indem- nisaziun pli gronda che quella per ina perdita cumpletta.

b. Vendita

c. Respon- sabladad

2. Respon- sabladad dal transportader da rauba a. Martganzia ida a perder u en malura

b. Martganzia furnida cun re- tard, martganzia donnegiada, martganzia ida per part en malura

Dretg d’obligaziuns

174

220

Art. 449 Il transportader da rauba è responsabel per tut ils accidents e per tut ils sbagls che capitan sin il transport surpiglià, saja quai ch’el haja fatg sez il transport fin a la fin ubain ch’el l’haja laschà far d’in auter trans- portader da rauba, cun resalva dal regress sin il transportader da rauba, al qual el ha surdà la martganzia.

Art. 450 Il transportader da rauba ha d’annunziar al retschavider immediata- main che la martganzia saja arrivada.

Art. 451 1 Sch’il retschavider contesta la pretensiun ch’è colliada cun la mar- tganzia, po el pretender la consegna mo, sch’el ha deposità uffizial- main l’import dispitaivel. 2 Areguard il dretg da retenziun dal transportader da rauba remplazza quest import la martganzia.

Art. 452 1 Sche la martganzia vegn acceptada senza resalvas e sch’ils custs da transport vegnan pajads, extinguan tut las pretensiuns vers il transpor- tader da rauba, cun excepziun dals cas d’engion intenziunà e da greva negligientscha. 2 Ultra da quai resta il transportader da rauba responsabel per donns che n’èn betg vesaivels exteriuramain, sch’il retschavider chatta tals entaifer il temp, durant il qual el ha – tenor las circumstanzas – pudì far l’examinaziun u durant il qual i po vegnir pretendì dad el da far l’examinaziun, e sch’el communitgescha ils donns al transportader da rauba immediatamain suenter ch’els èn vegnids chattads. 3 Questa communicaziun sto dentant vegnir fatga il pli tard 8 dis suenter la consegna da la martganzia.

Art. 453 1 En tut ils cas da dispita po l’uffizi ch’è cumpetent al lieu, nua che la martganzia sa chatta, ordinar – sin dumonda d’ina da las duas partidas – che la martganzia vegnia depositada en ils mauns d’ina terza persuna u – suenter avair constatà ses stadi – ch’ella vegnia vendida. 2 La vendita po vegnir evitada, sche l’import da tut las pretensiuns ch’èn colliadas apparentamain cun la martganzia vegn pajà u deposità.

c. Responsa- bladad per il transportader intermediar da rauba

3. Obligaziun d’annunzia

4. Dretg da retenziun

5. Extincziun da las pretensiuns e da la respon- sabladad

6. Procedura

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

175

220

Art. 454 1 Ils plants d’indemnisaziun cunter il transportader da rauba suranne- schan suenter 1 onn, e quai a partir dal di che la martganzia avess stuì vegnir consegnada, en cas che la martganzia è ida en malura, è ida a perder u è vegnida consegnada cun retard, ed a partir dal di che la martganzia è vegnida surdada al retschavider, en cas che la martganzia è donnegiada. 2 Il retschavider u il speditur po adina far valair ses dretgs sin via da l’objecziun, uschenavant ch’el ha reclamà entaifer 1 onn ed usche- navant ch’il dretg n’è betg scadì, perquai che la martganzia è vegnida acceptada. 3 Resalvads restan ils cas d’engion e da greva negligientscha dal trans- portader da rauba.

Art. 455 1 Instituziuns da transport che dovran ina permissiun dal stadi n’èn betg autorisadas d’excluder u da restrenscher gia ordavant per lur avantatg l’applicaziun da las disposiziuns legalas davart la responsa- bladad dal transportader da rauba tras ina cunvegna speziala u tras reglaments. 2 Resalvadas restan dentant disposiziuns divergentas dal contract ch’èn decleradas per admissiblas en quest titel. 3 Las prescripziuns spezialas per contracts da transport da furnituras postalas, da las viafiers e dals bastiments a vapur restan resalvadas.224

Art. 456 1 In transportader da rauba u in speditur che sa serva d’ina instituziun da transport publica per exequir in transport ch’el ha surpiglià ubain che cooperescha tar l’execuziun d’in transport ch’è vegnì surpiglià d’ina tala instituziun, è suttamess a las disposiziuns spezialas davart il traffic da martganzia che valan per questa instituziun. 2 Cunvegnas divergentas tranter il transportader da rauba u il speditur ed il mandant restan dentant resalvadas. 3 Quest artitgel n’è betg applitgabel per transports al domicil (per ca- miunists).

Art. 457

224 Versiun tenor la cifra II 2 da l’agiunta a la Lescha da posta dals 17 da december 2010, en vigur dapi il 1. d’october 2012 (CULF 2012 4993; Fegl uffizial federal 2009 I 5181).

7. Surannaziun dals plants d’indemnisaziun

C. Instituziuns da transport concessiunadas e statalas

D. Cooperaziun d’ina instituziun da transport publica

E. Responsa- bladad dal speditur

Dretg d’obligaziuns

176

220

Il speditur che sa serva d’ina instituziun da transport publica per exe- quir ses contract na po betg refusar sia responsabladad pervia da mancanza d’in regress, sch’el è sez la culpa da la perdita dal regress.

Deschsettavel titel: La procura ed auters mandats commerzials

Art. 458 1 Tgi ch’è vegnì autorisà expressivamain u taciturnamain dal posses- sur d’in manaschi da commerzi, da fabricaziun u d’ina autra interpresa che vegn manada tenor princips commerzials, da manar per quel las fatschentas e da suttascriver «per procura» en num da la firma è procurist. 2 Il patrun dal manaschi ha d’annunziar la concessiun da la procura al register da commerzi per l’inscripziun; el vegn dentant obligà tras las acziuns dal procurist gia avant l’inscripziun. 3 In procurist po vegnir engaschà per manar autras interpresas u autras fatschentas mo tras ina inscripziun en il register da commerzi.

Art. 459 1 Il procurist è autorisà vers terzas persunas da buna fai d’obligar il patrun dal manaschi cun suttascriver cambialas e da far en num da quel tut ils acts giuridics ch’èn necessaris per ademplir l’intent dal manaschi u da la fatschenta. 2 Il procurist è mo autorisà d’alienar u d’engrevgiar bains immobi- gliars, sch’el ha survegnì expressivamain questa cumpetenza.

Art. 460 1 La procura po vegnir limitada al champ d’activitads d’ina filiala. 2 Ella po vegnir dada a pliras persunas per la suttascripziun cuminaivla (procura collectiva) cun l’effect che la suttascripziun d’ina singula persuna n’è betg lianta senza la cooperaziun prescritta da las autras persunas. 3 Autras limitaziuns da la procura n’han betg in effect giuridic vers terzas persunas da buna fai.

Art. 461 1 L’extincziun da la procura sto vegnir inscritta en il register da com- merzi, er sche l’inscripziun n’è betg vegnida fatga, cur che la procura è vegnida concedida.

A. Procura I. Noziun e constituziun

II. Extensiun da la procura

III. Limitaziun

IV. Extincziun da la procura

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

177

220

2 Uschè ditg che l’extincziun n’è betg vegnida fatga e n’è betg vegnida communitgada, resta la procura en vigur vers terzas persunas da buna fai.

Art. 462 1 Sch’il possessur d’in manaschi da commerzi, da fabricaziun u d’ina autra interpresa che vegn manada tenor princips commerzials enga- scha ina persuna sco represchentanta senza la conceder la procedura, saja quai per manar l’entir manaschi, saja quai per exequir tschertas fatschentas en quel manaschi, s’extenda il plainpudair sin tut ils acts giuridics che la gestiun d’in tal manaschi u che l’execuziun da talas fatschentas pretendan normalmain. 2 Il mandatari è dentant mo autorisà da suttascriver cambialas, da far emprests da daners e da manar process, sch’el ha survegnì expressiva- main la cumpetenza da far quai.

Art. 463225

Art. 464 1 Il procurist sco er il mandatari ch’è engaschà per manar l’entir mana- schi u che stat en ina relaziun da lavur cun il possessur dal manaschi, na dastga – senza il consentiment dal patrun dal manaschi – far ni sin l’agen quint ni a quint d’ina terza persuna, fatschentas che apparte- gnan als secturs da fatschenta dal patrun.226 2 En cas che questa prescripziun vegn surpassada, po il patrun dal ma- naschi pretender ch’il donn chaschunà vegnia indemnisà e surpigliar las fatschentas correspundentas sin agen quint.

Art. 465 1 La procura ed ils auters mandats commerzials pon vegnir revocads da tut temp, senza pregiuditgar ils dretgs che pon resultar tras in con- tract individual da lavur, tras in contract social, tras ina incumbensa u tras chaussas sumegliantas tranter las partidas participadas.227

225 Abolì per il 1. da schaner 1972 tras la cifra II art. 6 cifra 1 da la LF dals 25 da zercladur 1971 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

226 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 10 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

227 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 11 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

B. Auters mandats commerzials

C. …

D. Scumond da concurrenza

E. Extincziun da la procura e dals auters mandats commerzials

Dretg d’obligaziuns

178

220

2 La mort dal patrun dal manaschi u la perdita da sia abilitad d’agir n’ha chaschuna betg l’extincziun da la procura u dals auters mandats commerzials.

Deschdotgavel titel: L’assegnaziun

Art. 466 Cun l’assegnaziun vegn l’assegnà autorisà da consegnar – a quint da l’assegnader – daners, vaglias u autras chaussas remplazzablas al re- tschavider da l’assegnaziun, e quest vegn autorisà da retrair la chaussa en ses agen num.

Art. 467 1 Sche l’assegnaziun serva a pajar in debit da l’assegnader vers il re- tschavider da l’assegnaziun, s’extingua quest debit pir, sche l’assegnà ha fatg il pajament. 2 Il retschavider che ha acceptà l’assegnaziun po dentant puspè far va- lair sia pretensiun vers l’assegnader mo, sch’el ha pretendì il pajament da l’assegnà e sch’el n’ha betg survegnì quel suenter ch’il temp, ch’è vegnì fixà en l’assegnaziun, è scadì. 3 Il creditur che na vul betg acceptar in’assegnaziun da ses debitur, ha da communitgar quai immediatamain a quel per evitar da stuair in- demnisar eventuals donns.

Art. 468 1 L’assegnà che declera al retschavider da l’assegnaziun d’acceptar quella senza resalva, è obligà da far il pajament, e cunter quel po el far mo talas objecziuns che resultan tras lur relaziuns persunalas u tras il cuntegn da l’assegnaziun sezza, dentant betg talas che resultan tras sia relaziun cun l’assegnader. 2 Uschenavant che l’assegnà è debitur da l’assegnader ed uschenavant che sia situaziun na vegn insumma betg pegiurada tras quai, ch’el duai far in pajament al retschavider da l’assegnaziun, è el obligà da far il pajament a quel. 3 Da declerar ch’el acceptia l’assegnaziun avant ch’il pajament è fatg, n’è l’assegnà obligà gnanc en quest cas, nun ch’el haja concludì il cuntrari cun l’assegnader.

Art. 469 Sche l’assegnà refusa da far il pajament che vegn pretendì dal retscha- vider da l’assegnaziun ubain sch’el declera gia ordavant da betg vulair

A. Noziun

B. Effects I. Relaziun tran- ter l’assegnader ed il retschavider da l’assegnaziun

II. Obligaziun da l’assegnà

III. Obligaziun d’annunzia, en cas ch’il pajament è vegnì refusà

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

179

220

far il pajament al retschavider, è quest obligà da communitgar quai immediatamain a l’assegnader per evitar da stuair indemnisar even- tuals donns.

Art. 470 1 L’assegnader po revocar l’assegnaziun vers il retschavider da l’asse- gnaziun, sch’el n’ha betg dà quella per pajar ses debit u uschiglio per avantatg dal retschavider. 2 Vers l’assegnà po l’assegnader revocar da tut temp l’assegnaziun, uschè ditg che l’assegnà n’ha betg declerà al retschavider ch’el accep- tia l’assegnaziun. 2bis Sche las reglas d’in sistem da pajament na defineschan nagut au- ter, è l’assegnaziun tar pajaments electronics irrevocabla en il mument che l’import è vegnì debità sin il conto da l’assegnader.228 3 Sche l’assegnader fa concurs, vala l’assegnaziun – en cas ch’ella n’è anc betg vegnida acceptada – sco revocada.

Art. 471 1 Assegnaziuns en scrit per il pajament al possessur dal document vegnan giuditgadas tenor las prescripziuns da quest titel, e quai en quel senn che mintga possessur vala vers l’assegnà sco retschavider da l’assegnaziun; ils dretgs tranter l’assegnader ed il retschavider vegnan percunter fundads mo tras mintga singula cessiun. 2 Resalvadas restan las disposiziuns spezialas davart il schec e davart las assegnaziuns che sumeglian cambialas.

Deschnovavel titel: Il contract da deposit

Art. 472 1 Cun il contract da deposit s’oblighescha il conservader da surpigliar e da conservar en in lieu segir ina chaussa movibla che vegn confidada ad el dal depositur. 2 Ina indemnisaziun po el pretender mo, sch’ina tala è vegnida fixada explicitamain u ha pudì vegnir spetgada tenor las circumstanzas.

228 Integrà tras la cifra 3 da l’agiunta a la LF davart las vaglias contabilisadas dals 3 d’october 2008, en vigur dapi il 1. d’october 2009 (CULF 2009 3577; Fegl uffizial federal 2006 9315).

C. Revocaziun

D. Assegnaziun en cas da vaglias

A. Il deposit en general I. Noziun

Dretg d’obligaziuns

180

220

Art. 473 1 Il depositur è responsabel vers il conservader per las expensas neces- sarias ch’èn colliadas cun l’adempliment dal contract. 2 El è responsabel per il donn che vegn chaschunà al conservader tras il deposit, nun ch’el possia cumprovar ch’il donn saja capità senza la minima culpa da sia vart.

Art. 474 1 Il conservader na dastga betg duvrar la chaussa senza il consentiment dal depositur. 2 Cas cuntrari debitescha el al depositur ina indemnisaziun correspun- denta ed è er responsabel per la casualitad, nun ch’el possia cumpro- var che la casualitad avess tutgà la chaussa er sch’el avess observà il scumond.

Art. 475 1 Il depositur po pretender enavos da tut temp la chaussa depositada plus in eventual augment, e quai er sch’igl è stà concludì in tschert temp per la conservaziun. 2 El ha dentant d’indemnisar al conservader las expensas che quel ha fatg resguardond il temp concludì.

Art. 476 1 Il conservader po restituir la chaussa depositada avant la scadenza dal temp concludì mo, sche circumstanzas nunprevisas impedeschan el da conservar pli ditg la chaussa en moda segira u senza in agen disch- avantatg. 2 Sch’i n’è betg vegnì fixà in temp da conservaziun, po il conservader restituir la chaussa da tut temp.

Art. 477 La chaussa depositada sto vegnir restituida sin donn e cust dal deposi- tur al lieu, nua ch’ella è stada conservada.

Art. 478 Sche pliras persunas han survegnì cuminaivlamain la chaussa per la conservar, èn ellas responsablas en moda solidarica.

Art. 479 1 Sch’ina terza persuna fa valair la proprietad vi da la chaussa deposi- tada, è il conservader tuttina obligà da restituir la chaussa al depositur,

II. Obligaziuns dal depositur

III. Obligaziuns dal conservader 1. Scumond da duvrar la chaussa depositada

2. Restituziun a. Dretg dal depositur

b. Dretgs dal conservader

c. Lieu da la restituziun

3. Responsa- bladad da plirs conservaturs

4. Pretensiuns da proprietad da terzas persunas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

181

220

nun ch’ella saja sequestrada giudizialmain u ch’i saja vegnì purtà in plant da proprietad cunter el. 2 El ha d’infurmar immediatamain il depositur davart quests impedi- ments.

Art. 480 Sche pliras persunas han deposità ina chaussa, da la quala las relaziuns giuridicas èn dispitaivlas u nuncleras, tar ina terza persuna (il seque- stratur) per segirar lur pretensiuns, dastga il sequestratur dar or la chaussa mo cun il consentiment da las persunas participadas u sin cu- mond dal derschader.

Art. 481 1 Sch’igl èn vegnids depositads daners cun la cunvegna expressiva u taciturna ch’il conservader n’haja betg da restituir ils medems daners, mabain mo la medema summa, ha el il profit ed il privel. 2 Ina cunvegna taciturna en quest senn po vegnir supponida, sche la summa da daners è vegnida surdada en moda betg sigillada e betg serrada. 3 Sch’i vegnan depositadas autras chaussas remplazzablas u vaglias, dastga il conservader mo disponer da quellas, sch’el ha survegnì expressivamain quella cumpetenza dal depositur.

Art. 482 1 In possessur d’in magasin che sa porscha publicamain da conservar rauba, po survegnir la permissiun da l’autoritad cumpetenta d’emetter attests da rauba per la rauba depositada. 2 Ils attests da rauba èn vaglias che dattan il dretg da retrair la rauba depositada. 3 Els pon vegnir emess sin il num, sin il cumond ubain sin il purtader.

Art. 483 1 Il possessur d’in magasin è obligà da conservar la rauba sco in cumissiunari. 2 El ha, sche pussaivel, da communitgar al depositur, sch’i dat mida- das vi da la rauba che pretendan da prender ulteriuras mesiras. 3 El ha da permetter al depositur da prender invista da la rauba e da far emprovas durant las uras da fatschenta sco er da permetter da tut temp las mesiras necessarias per il mantegniment da la rauba.

IV. Sequester

B. Il deposit da chaussas remplazzablas

C. Magasin da deposit 1. Dretg d’emetter attests da rauba

II. Obligaziun da conservaziun dal possessur d’in magasin

Dretg d’obligaziuns

182

220

Art. 484 1 Il possessur d’in magasin dastga maschadar rauba remplazzabla cun autra rauba da la medema spezia e da la medema qualitad mo, sch’el ha il consentiment expressiv da far quai. 2 Da rauba maschadada po mintga depositur pretender la quantitad che correspunda a sia part depositada. 3 Il possessur d’in magasin dastga far la zavrada pretendida senza la cooperaziun dals auters depositurs.

Art. 485 1 Il possessur d’in magasin ha il dretg da survegnir la taxa da deposit ch’è vegnida concludida u ch’è usitada sco er da survegnir l’indemni- saziun da las expensas che n’èn betg resultadas tras la conservaziun sco tala, sco custs da transport, da dazi u da reparatura. 2 Las expensas ston vegnir indemnisadas immediatamain, las taxas da deposit suenter la scadenza da 3 mais dapi la magasinaziun ed en mintga cas, cur che la rauba vegn retratga dal tuttafatg u per part. 3 Per sias pretensiuns ha il possessur d’in magasin in dretg da reten- ziun vi da la rauba, uschè ditg ch’el è en possess da la rauba u ch’el po disponer da quella cun agid dals attests da rauba.

Art. 486 1 Il possessur d’in magasin ha da restituir la rauba sco in conservader, el è dentant lià vi da la durada da la conservaziun tenor contract er alura, sch’in conservader ordinari avess il dretg – pervia da circum- stanzas nunprevisas – da restituir la rauba avant la scadenza dal temp fixà. 2 Sch’igl è vegnì emess in attest da rauba, dastga e sto el restituir la rauba mo a quella persuna che ha il dretg da la retrair tenor quest attest.

Art. 487 1 Ustiers ed hoteliers che dattan alloschi a persunas estras èn responsa- bels per tut ils donns, per tut las destrucziuns u per tut ils engula- ditschs da las chaussas appurtadas da lur giasts, nun ch’els cumpro- vian ch’il donn saja vegnì chaschunà dal giast sez, da ses visitaders, da ses accumpagnaders u da ses servients u tras forza superiura ubain pervia da la natira da la chaussa sezza. 2 Questa responsabladad exista dentant per las chaussas da mintga singul giast mo fin a l’import da 1000 francs, sche l’ustier ubain sche ses persunal na porta nagina culpa.

III. Maschaida da la rauba

IV. Dretg dal possessur d’in magasin

V. Restituziun da la rauba

D. Ustiers e possessurs da stallas publicas I. Responsabla- dad dals ustiers 1. Premissa ed extensiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

183

220

Art. 488 1 Sche preziusadads, sche summas da daners pli grondas u sche va- glias na vegnan betg confidadas a l’ustier per la conservaziun, è quel mo responsabel per questas chaussas, sch’el ubain sche ses persunal è la culpa. 2 Sch’el ha surpiglià u sch’el ha refusà la conservaziun, sto el star bun per l’entira valur. 3 Sch’ins na dastga betg pretender dal giast da confidar talas chaussas, porta l’ustier la responsabladad per ellas sco per las autras chaussas dal giast.

Art. 489 1 Ils dretgs dal giast extinguan, sch’el n’annunzia betg il donn a l’ustier immediatamain suenter ch’el l’ha constatà. 2 L’ustier na po betg sa retrair da sia responsabladad, tras quai ch’el refusa quella cun pender si affischas correspundentas en las localitads da l’albiert ubain tras quai ch’el fa dependenta sia responsabladad da cundiziuns che na vegnan betg numnadas en la lescha.

Art. 490 1 Ils possessurs da stallas publicas èn responsabels per ils donns, per las destrucziuns u per ils enguladitschs dals animals, dals vehichels e da las chaussas accessoricas ch’èn vegnids confidads ad els ubain sur- pigliads dad els u da lur persunal en autra moda, nun ch’els cumpro- vian ch’il donn saja vegnì chaschunà dal confidader sez, da ses visita- ders, da ses accumpagnaders u da ses servients u tras forza superiura ubain pervia da la natira da la chaussa sezza. 2 Questa responsabladad exista dentant per ils animals, per ils ve- hichels e per las chaussas accessoricas ch’èn vegnids surpigliads da mintga singul confidader mo fin a l’import da 1000 francs, sch’il pos- sessur d’ina stalla publica ubain sche ses persunal na porta nagina culpa.

Art. 491 1 Ustiers sco er possessurs da stallas publicas han in dretg da retenziun vi da las chaussas appurtadas, e quai per las pretensiuns che derivan da l’alloschament e da la stallaziun. 2 Las disposiziuns davart il dretg da retenziun dal locatur vegnan applitgadas confurm al senn.

2. Responsabla- dad en spezial per preziusadads

3. Fin da la responsabladad

II. Respon- sabladad dals possessurs da stallas publicas

III. Dretg da retenziun

Dretg d’obligaziuns

184

220

Ventgavel titel:229 La garanzia

Art. 492 1 Cun il contract da garanzia s’oblighescha il garant vers il creditur dal debitur principal da star bun per il pajament dal debit. 2 Mintga garanzia premetta in debit principal ch’exista cun dretg. Per il cas ch’il debit principal daventa efficazi, po la garanzia er vegnir dada per in debit futur u per in debit cundiziunà. 3 Tgi che declera da star bun per il debit che resulta tras in contract ch’è nunliant per il debitur principal pervia d’ina errur u pervia da l’inabilitad da far in contract, è responsabel sut las premissas e tenor ils princips dal dretg da garanzia, sch’el ha enconuschì la mancanza il mument ch’el ha surpiglià sia obligaziun. Quai vala er, sch’insatgi s’oblighescha da star bun per il pajament d’in debit dal debitur princi- pal ch’è surannà. 4 Uschenavant che la lescha na dispona betg autramain, na po il garant betg renunziar ordavant als dretgs che vegnan concedids ad el en quest titel.

Art. 493 1 Per esser valaivla dovra la garanzia ina decleraziun en scrit dal ga- rant ed – en il document da garanzia sez – l’indicaziun en cifras da l’import maximal, per il qual el stat bun. 2 La decleraziun da garanzia da persunas natiralas dovra ultra da quai la documentaziun publica che sto correspunder a las prescripziuns valaivlas dal lieu, nua che la decleraziun da garanzia vegn fatga. Sche l’import da garanzia na surpassa dentant betg la summa da 2000 francs, basti d’inditgar cun l’agen maun en il document da garanzia sez las cifras da l’import da responsabladad e, sche quai è il cas, quellas da la responsabladad solidarica. 3 Garanzias che vegnan surpigliadas vers la Confederaziun u vers sias instituziuns da dretg public u vers in chantun per obligaziuns da dretg public, sco dazis, taglias e chaussas sumegliantas, u per taxas da vi- tgira dovran en tuts cas unicamain la decleraziun en scrit dal garant e l’indicaziun en cifras da l’import maximal da la summa garantida en il document da garanzia sez. 4 Sche l’import garantì è vegnì dividì en imports pli pitschens per evitar la furma da la documentaziun publica, èsi necessari da duvrar la

229 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 10 da december 1941, en vigur dapi il 1. da fanadur 1942 (CULF 58 279 290 644; Fegl uffizial federal 1939 II 841). Vesair las disposiziuns transitoricas da quest titel a la fin dal DO.

A. Premissas I. Noziun

II. Furma

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

185

220

furma ch’è prescritta per l’import total per garantir ils imports par- zials. 5 Sche la garanzia vegn midada posteriuramain, cun excepziun da l’augment da l’import garantì e da la midada d’ina garanzia simpla en ina garanzia solidarica, basta la furma en scrit. Sch’il debit principal vegn surpiglià d’ina terza persuna cun l’effect ch’il debitur saja deli- berà dal debit, extingua la garanzia, sch’il garant n’ha betg consentì en scrit da surpigliar il debit. 6 La medema furma sco la garanzia dovran er la concessiun d’in plain- pudair spezial per surpigliar ina garanzia e l’empermischun da prestar ina garanzia a l’auter contrahent u ad ina terza persuna. Tras ina cun- vegna en scrit po la responsabladad dal garant vegnir limitada a quella part dal debit principal che vegn amortisada l’emprim. 7 Il Cussegl federal po limitar l’autezza da las taxas per la documenta- ziun publica.

Art. 494 1 Per esser valaivla dovra la garanzia d’ina persuna maridada il con- sentiment en scrit dal conjugal, sche la lètg n’è betg separada tras ina sentenzia giudiziala. Quest consentiment sto vegnir dà en il cas singul ordavant u il pli tard il medem mument. 2 …230 3 Per midar posteriuramain ina garanzia dovri il consentiment da l’au- ter conjugal mo, sche l’import garantì duai vegnir augmentà u sch’ina garanzia simpla duai vegnir midada en ina garanzia solidarica u sche la midada signifitga ina reducziun considerabla da la segirezza. 4 Per partenadis registrads vala la medema regulaziun confurm al senn.231

Art. 495 1 Il creditur po pretender ch’il garant simpel paja il debit pir sch’il debitur principal ha fatg concurs – suenter che la garanzia è vegnida surpigliada – u sch’el ha survegnì in moratori u sch’el è vegnì stumà dal creditur – observond il quità necessari – fin ch’in attest da perdita definitiv è vegnì emess u sch’el ha transferì ses domicil a l’exteriur e na po betg pli vegnir clamà davant dretgira en Svizra u perquai ch’igl

230 Abolì per il 1. da december 2005 tras la cifra I da la LF dals 17 da zercladur 2005 (garanzias; consentiment dal conjugal; CULF 2005 5097 5098; Fegl uffizial federal 2004 4955 4965).

231 Versiun tenor la cifra 11 da l’agiunta tar la Lescha da partenadi dals 18 da zercladur 2004, en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2005 5685; Fegl uffizial federal 2003 1288).

III. Consen- timent dal conjugal

B. Cuntegn I. Particularitads da las singulas spezias da garanzia 1. Garanzia simpla

Dretg d’obligaziuns

186

220

è considerablamain pli difficil da clamar el davant dretgira pervia dal transferiment da ses domicil a l’exteriur. 2 Sch’igl existan dretgs da pegn per la pretensiun garantida, po il garant simpel pretender – uschè ditg ch’il debitur principal n’ha betg fatg concurs u n’ha betg survegnì in moratori – ch’il creditur sa laschia pajar l’emprim or da quests dretgs da pegn. 3 Sch’il garant è mo s’obligà da pajar l’import da la perdita (garanzia d’indemnisaziun), po el vegnir obligà da prestar la garanzia pir, cur ch’igl è avant maun in attest da perdita definitiv cunter il debitur prin- cipal ubain cur ch’el ha transferì ses domicil a l’exteriur e na po betg pli vegnir clamà davant dretgira en Svizra u perquai ch’igl è conside- rablamain pli difficil da clamar el davant dretgira pervia dal transferi- ment da ses domicil a l’exteriur. Sch’igl è vegnì fatg in concordat, po il garant vegnir obligà da star bun per la part relaschada dal debit prin- cipal, e quai immediatamain suenter ch’il concordat è entrà en vigur. 4 Cunvegnas cuntrarias restan resalvadas.

Art. 496 1 Tgi che s’oblighescha sco garant cun agiuntar l’expressiun «solida- ric» u cun autras expressiuns equivalentas po vegnir obligà da star bun avant il debitur principal ed avant ch’ils pegns immobigliars vegnian realisads, sch’il debitur principal è en retard cun il pajament da ses de- bit ed è vegnì admonì senza success u sche sia insolvenza è evidenta. 2 Avant la realisaziun dals dretgs dal pegn manual e dal pegn da pre- tensiun po el mo vegnir obligà da star bun, uschenavant che quests dretgs na bastan – tenor l’appreziar dal derschader – probablamain betg per cuvrir il debit, u sche quai è vegnì concludì uschia u sch’il de- bitur principal ha fatg concurs u sch’el ha survegnì in moratori.

Art. 497 1 Plirs garants che han surpiglià da star buns cuminaivlamain per il medem debit principal divisibel, stattan buns per lur parts sco garants simpels e per las parts dals auters sco garants dal garant. 2 Sch’els han surpiglià ina garanzia solidarica cun il debitur principal ubain tranter els, stat mintgin bun per l’entir debit. Il garant po dentant refusar da pajar l’import che surpassa sia part, uschè ditg ch’i n’è betg vegnida introducida la scussiun cunter tut ils congarants che ston star buns solidaricamain, perquai ch’els han surpiglià la garanzia avant el ubain cun el e perquai ch’els pon vegnir clamads davant dretgira en Svizra per quest debit. Il medem dretg ha el, sche ses congarants han pajà lur part u sch’els han dà ina garanzia reala per quella. Per ils pajaments prestads ha il garant – nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter – il dretg da prender regress sin ils congarants che stattan buns

2. Garanzia solidarica

3. Cungaranzia

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

187

220

solidaricamain cun el, uschenavant che mintgin dad els n’ha betg gia pajà sia part. Quest dretg po preceder al regress sin il debitur principal. 3 Sch’in garant ha surpiglià la garanzia sut la premissa ch’il creditur sappia che anc auters garants – ultra dad el – vegnian a s’obligar per il medem debit principal, vegn el deliberà da la garanzia, sche questa premissa na vegn betg ademplida u sch’in tal congarant vegn deliberà posteriuramain da sia responsabladad tras il creditur ubain sche sia garanzia vegn declerada sco nunvalaivla. En quest ultim cas po il derschader er mo reducir adequatamain la responsabladad, sche quai è giustifitgà. 4 Sche plirs garants han surpiglià independentamain in da l’auter la garanzia per il medem debit principal, sto mintgin star bun per l’entir import, per il qual el ha surpiglià la garanzia. Quel garant che presta il pajament ha dentant il dretg da prender regress sin ils auters tenor la proporziun da lur parts, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter.

Art. 498 1 Il garant dal garant ch’è s’obligà vers il creditur d’ademplir las obligaziuns ch’el ha surpiglià da l’emprim garant, stat bun per quest ultim en la medema maniera sco ch’il garant simpel stat bun per il debitur principal. 2 Il cuntragarant è obligà da star bun vers il garant che ha pajà per il regress che quel po prender sin il debitur principal.

Art. 499 1 Il garant stat bun en tut ils cas mo fin a l’import maximal ch’è inditgà en il document da garanzia. 2 Fin a quest import maximal stat il garant bun cun resalva d’ina autra cunvegna:

1. per l’import respectiv dal debit principal sco er per las conse- quenzas legalas d’ina culpa u d’in retard dal debitur principal; per il donn che resulta tras l’annullaziun dal contract e per in chasti convenziunal vala quai mo, sche quai è vegnì concludì expressivamain;

2. per ils custs da la scussiun e da plants cunter il debitur prin- cipal, uschenavant ch’il garant ha survegnì ad uras la chaschun d’evitar quests custs cun cuntentar il creditur, sco er eventual- main per ils custs per consegnar pegns e per transferir dretgs da pegn;

3. per tschains ch’èn fixads en in contract fin a l’import dal tschains annual current e dal tschains annual scadì u eventual- main per in’annuitad currenta e per in’annuitad scadida.

4. Garanzia per il garant e cuntragaranzia

II. Disposiziuns cuminaivlas 1. Relaziun dal garant vers il creditur a. Extensiun da la respon- sabladad

Dretg d’obligaziuns

188

220

3 Il garant ha mo da star bun per las obligaziuns ch’el ha surpiglià dal debitur principal cun suttascriver la garanzia, nun ch’i resultia insatge auter tras il contract da garanzia u tras las circumstanzas.

Art. 500 1 En cas da garanzias ch’èn vegnidas surpigliadas da persunas natira- las sa reducescha l’import da garanzia mintga onn per trais tschienta- vels, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter gia ordavant u poste- riuramain; sche questas pretensiuns èn dentant garantidas d’in pegn funsil, sa reduceschan quellas ad in tschintgavel da l’import oriund. En mintga cas sa reducescha l’import da garanzia tar garanzias ch’èn vegnidas surpigliadas da persunas natiralas almain en la medema proporziun sco il debit principal. 2 Exceptadas èn garanzias ch’èn vegnidas surpigliadas vers la Confe- deraziun u vers ses instituts da dretg public u vers in chantun per obli- gaziuns da dretg public, sco dazis, sco taglias e sco chaussas sume- gliantas, u per taxas da vitgira, sco er las garanzias per uffizis publics e per servetschs publics, las garanzias per obligaziuns cun imports va- riabels, sco quints currents, u sco contracts da vendita cun furniziuns successivas, e las garanzias per prestaziuns che sa repetan periodica- main.

Art. 501 1 Il garant na po betg vegnir obligà da pajar il debit principal avant il termin fixà, e quai er betg, sche la scadenza vegn anticipada tras il concurs dal debitur principal. 2 Prestond ina garanzia reala po il garant pretender per mintga spezia da garanzia ch’il derschader suspendia la scussiun cunter el, fin che tut ils pegns èn vegnids realisads e fin ch’igl è avant maun in attest da perdita definitiv cunter il debitur principal ubain fin ch’in concordat è vegnì fatg. 3 Sch’il debit principal dovra per sia scadenza la desditga tras il credi- tur u tras il debitur principal, cumenza il termin a currer per il garant pir quel di ch’el survegn la communicaziun da questa desditga. 4 Sche la legislaziun estra, per exempel las prescripziuns davart il traf- fic da cumpensaziun u ils scumonds da far transferiments, aboleschan u limiteschan las obligaziuns da prestaziun d’in debitur che ha ses domicil a l’exteriur, po il garant che viva en Svizra medemamain far valair quai, nun ch’el haja renunzià da far questas objecziuns.

Art. 502 1 Il garant ha il dretg e l’obligaziun da far las objecziuns cunter il cred- itur, las qualas il debitur principal u ses ertavels han il dretg da far e

b. Reducziun legala da l’import da garanzia

c. Obligaziun dal garant da pajar

d. Objecziuns

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

189

220

las qualas na resultan betg tras l’insolvenza dal debitur principal. Re- salvada resta la garanzia per in debit ch’è nunliant per il debitur prin- cipal pervia d’ina errur u pervia da l’inabilitad da far in contract ubain la garanzia per in debit surannà. 2 Sch’il debitur principal renunzia a l’objecziun ch’el avess il dretg da far, la po il garant tuttina far valair. 3 Sch’il garant renunzia da far valair objecziuns dal debitur principal, perda el ses regress mo uschenavant ch’el avess pudì sa deliberar cun agid da questas objecziuns, sch’el n’è betg en cas da cumprovar ch’el na las haja betg enconuschidas senza culpa da sia vart. 4 Il garant ch’è stà bun per in debit betg accusabel che deriva d’in gieu u d’ina scumessa ha il dretg, er sch’el ha enconuschì questa mancanza, da far las medemas objecziuns sco il debitur principal.

Art. 503 1 Sch’il creditur sminuescha per dischavantatg dal garant dretgs da pegn u autras segirezzas ed auters dretgs da privilegi ch’existan il mu- ment, che la garanzia vegn surpigliada, u ch’el ha obtegnì posteriura- main dal debitur principal en spezial per garantir il credit, sa sminue- scha la responsabladad dal garant per in import che correspunda a questa sminuziun, nun ch’i vegnia cumprovà ch’il donn è main grond. I resta resalvà da pretender che l’import, ch’è vegnì pajà da memia, vegnia restituì. 2 En cas d’ina garanzia per uffizis publics e per servetschs publics, stat il creditur ultra da quai bun vers il garant, sch’il debit è naschì perquai ch’el ha negligì la surveglianza dal lavurant, la quala el era obligà d’exequir u perquai ch’el ha tralaschà il quità che pudeva vegnir pretendì dad el u sche quest debit è s’augmentà en ina proporziun ch’el n’avess betg cuntanschì il cas cuntrari.232 3 Il creditur ha da consegnar ils documents ch’èn utils e da dar las infurmaziuns ch’èn necessarias al garant, che l’ha cuntentà, per che quel possia far valair ses dretgs. El ha ultra da quai er da consegnar ils pegns e las autras garanzias ch’eran avant maun il mument, che la garanzia vegn surpigliada, u ch’èn vegnids stabilids posteriuramain dal debitur principal en spezial per la pretensiun garantida, u da far ils pass ch’èn necessaris per lur transferiment. Ils dretgs da pegn e da retenziun ch’il creditur ha per far valair autras pretensiuns restan resal- vads, uschenavant ch’els precedan a quels dal garant en quai che con- cerna il rang.

232 Versiun tenor la cifra II art. 1 cifra 12 da la LF dals 25 da zercladur 1971, en vigur dapi il 1. da schaner 1972 (A la fin dal DO, disposiziuns finalas e transitoricas dal titel X; CULF 1971 1465; Fegl uffizial federal 1967 II 241).

e. Obligaziun dal creditur d’avair quità e da consegnar ils documents

Dretg d’obligaziuns

190

220

4 Il garant vegn deliberà, sch’il creditur refusa nungiustifitgadamain da far quests pass ubain sch’el è sa privà cun malart u per greva negli- gientscha dals meds da cumprova ch’èn avant maun u dals pegns e da las autras segirezzas, per ils quals el è responsabel. El po pretender enavos quai ch’el ha pajà ed ultra da quai pretender ch’il donn ch’è resultà tras quai vegnia indemnisà.

Art. 504 1 Sch’il debit principal sto vegnir pajà, saja quai er pervia dal concurs dal debitur principal, po il garant pretender da tut temp ch’il creditur sa laschia cuntentar dad el. Sche plirs garants stattan buns per ina pre- tensiun, è il creditur obligà d’acceptar er mo in pajament parzial, sche quel è almain uschè grond sco la part dal garant ch’è pront da pajar. 2 Il garant vegn deliberà, sch’il creditur refusa nungiustifitgadamain d’acceptar il pajament. En quest cas sa reducescha la responsabladad d’eventuals congarants solidarics per l’import da sia part. 3 Il garant po er cuntentar il creditur avant la scadenza dal debit princi- pal, sche quel è pront d’acceptar quai. Il regress sin il debitur principal po dentant vegnir fatg pir, cur ch’il debit sto vegnir pajà enavos.

Art. 505 1 Sch’il debitur principal ha in retard da 6 mais cun il pajament da chapital, da tschains per in mez onn u d’ina amortisaziun annuala, ha il creditur da communitgar quai al garant. Sin dumonda ha el d’in- furmar quel da tut temp davart il stadi dal debit principal. 2 En cas d’in concurs e d’ina procedura da relasch dal debitur principal ha il creditur d’annunziar sia pretensiun e da far tut quai ch’ins po pretender dad el per mantegnair ses dretgs. El ha da communitgar als garants il concurs ed il moratori, uschespert ch’el ha enconuschien- tscha da quai. 3 Sch’il creditur tralascha ina da questas acziuns, perda el ses dretgs vers il garant, uschenavant che quel ha patì in donn pervia da la trala- schada.

Art. 506 Il garant po pretender segirezzas dal debitur principal e, sch’il debit principal sto vegnir pajà, la deliberaziun da la garanzia:

1. sch’il debitur principal violescha las cunvegnas ch’el ha fatg cun il garant, en spezial sch’el na tegna betg l’empermischun da distgargiar il garant entaifer in tschert termin;

2. sch’il debitur principal vegn en retard cun sias obligaziuns u sch’i daventa considerablamain pli difficil da persequitar el

f. Obligaziun dal creditur d’acceptar il pajament

g. Obligaziun dal creditur da communitgar e d’annunziar al garant, sch’il debitur ha fatg concurs e sch’i dat ina procedura da relasch cunter el

2. Relaziun tranter il garant ed il debitur principal a. Dretg da pretender segirezza e deliberaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

191

220

giuridicamain, perquai ch’el ha transferì ses domicil en in auter stadi;

3. sch’il privel per il garant è daventà considerablamain pli grond che quai ch’el era dal temp, cur ch’el ha surpiglià la garanzia, e quai pervia d’in pegiurament da las relaziuns da facultad dal debitur principal, pervia d’ina svalitaziun da las segirezzas u pervia d’ina culpa dal debitur principal.

Art. 507 1 Ils dretgs dal creditur vegnan transferids sin il garant, e quai en quel- la dimensiun ch’el ha cuntentà il creditur. El als po far valair immedia- tamain, cur ch’il debit sto vegnir pajà enavos. 2 Dals dretgs da pegn ch’èn responsabels per las pretensiuns garanti- das e da las autras segirezzas vegnan dentant transferids – nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter – sin il garant mo quels ch’eran avant maun il mument che la garanzia è vegnida surpigliada u ch’èn vegnids stabilids posteriuramain dal debitur principal en spezial per questa pretensiun. Sche mo ina part d’in dretg da pegn vegn transferida sin il garant, perquai che mo ina part dal debit è vegnida pajada, ha la part che resta al creditur la precedenza avant la part dal garant. 3 Resalvads restan ils dretgs spezials e las objecziuns che resultan tras la relaziun giuridica tranter il garant ed il debitur principal. 4 Sch’i vegn realisà in pegn ch’è vegnì stabilì per ina pretensiun garan- tida ubain sch’il proprietari dal pegn paja voluntarmain, ha il proprie- tari dal pegn il dretg da prender regress sin il garant per quest intent mo, sche quai è vegnì concludì uschia tranter quella persuna che ha vulì il pegn ed il garant, u sch’il pegn è vegnì stabilì posteriuramain d’ina terza persuna. 5 La surannaziun da la pretensiun da regress cumenza il mument ch’il garant cuntenta il creditur. 6 Per il pajament d’ina pretensiun che n’è betg accusabla ubain per il pajament d’in debit ch’è nunliant per il debitur principal pervia d’ina errur u pervia da l’inabilitad da far in contract n’ha il garant nagin dretg da prender regress sin il debitur principal. Sch’el ha dentant surpiglià la responsabladad per in debit surannà per incumbensa dal debitur principal, sto el star bun tenor ils princips davart il mandat.

Art. 508 1 Sch’il garant paja cumplainamain u parzialmain il debit principal , sto el communitgar quai al debitur principal. 2 Sch’el tralascha da communitgar quai e sch’il debitur principal – che aveva u che stuess avair gì enconuschientscha da quest pajament – paja er il debit, perda il garant ses dretg da prender regress sin el.

b. Dretg dal garant da prender regress aa. En general

bb. Obligaziun d’annunzia dal garant

Dretg d’obligaziuns

192

220

3 La pretensiun cunter il creditur pervia d’enritgiment nungiustifitgà resta resalvada.

Art. 509 1 Il garant vegn deliberà tras mintga extincziun dal debit principal. 2 Sche la responsabladad sco debitur principal e sche la responsabla- dad da la garanzia s’uneschan dentant en la medema persuna, mante- gna il creditur ils avantatgs spezials che resultan per el tras la garanzia. 3 Mintga garanzia d’ina persuna natirala extingua 20 onns suenter ch’ella è vegnida surpigliada. Exceptadas èn garanzias ch’èn vegnidas surpigliadas vers la Confederaziun u vers ses instituts da dretg public u vers in chantun per obligaziuns da dretg public sco dazis, sco taglias e sco chaussas sumegliantas, u per taxas da vitgira sco er las garanzias per uffizis publics e per servetschs publics ed er las garanzias per prestaziuns che sa repetan periodicamain. 4 Durant l’ultim onn da quest termin po la garanzia vegnir fatga valair, er sch’ella è vegnida surpigliada per in temp pli lung, sch’il garant na l’ha betg prolungada u remplazzada ordavant tras ina nova garanzia. 5 Ina prolungaziun po vegnir fatga tras ina decleraziun en scrit dal ga- rant per maximalmain 10 ulteriurs onns. Quella è dentant mo valaivla, sch’ella na vegn betg fatga pli baud che 1 onn avant che la garanzia extingua. 6 Sch’il debit principal sto vegnir pajà main che 2 onns avant l’extinc- ziun da la garanzia e sch’il creditur na l’ha betg pudì desdir avant quest termin, sto il garant star bun per mintga spezia da garanzia e senza ch’il debitur principal u senza che ses pegns vegnian obligads precedentamain a prestaziuns. Il garant ha dentant il dretg da prender regress sin il debitur principal, e quai gia avant ch’il debit principal sto vegnir pajà.

Art. 510 1 Sch’ina pretensiun futura è garantida, po il garant revocar da tut temp la garanzia cun ina decleraziun en scrit al creditur, uschè ditg che la pretensiun n’è anc betg naschida e sche las relaziuns da facultad dal debitur principal èn sa pegiuradas considerablamain dapi che la garanzia è vegnida suttascritta u sch’i sa mussa pir pli tard che la situaziun da sia facultad è considerablamain mendra che quai ch’il garant aveva supponì da buna fai. Ina garanzia per uffizis publics e per servetschs publics na po betg pli vegnir revocada, sche la relaziun d’uffizi u da servetsch è gia realisada. 2 Il garant sto indemnisar il donn ch’il creditur ha gì cun sa fidar da buna fai da la garanzia.

C. Finiziun da la garanzia I. Sin fundament da la lescha

II. Garanzia per in temp limità; revocaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

193

220

3 Sche la garanzia è vegnida surpigliada mo per in tschert temp, extin- gua l’obligaziun dal garant, sch’il creditur na fa betg valair giuridica- main sia pretensiun entaifer 4 emnas suenter ch’il termin è scadì e na persequitescha betg la via giudiziala senza interrupziuns considera- blas. 4 Sche la pretensiun na sto betg vegnir pajada entaifer quest termin, po il garant sa deliberar da la garanzia mo cun prestar ina segirezza reala. 5 Sch’el tralascha quai, vala la garanzia vinavant sco sch’ella fiss vegnida concludida fin a la scadenza dal debit principal; resalvà resta dentant la disposiziun davart la durada maximala da la garanzia.

Art. 511 1 Sche la garanzia è vegnida surpigliada per in temp illimità e sch’il debit principal sto vegnir pajà, po il garant pretender – sche quai è la premissa per ch’el possia vegnir obligà a prestaziuns – ch’il creditur fetschia valair giuridicamain la pretensiun vers il debitur principal entaifer 4 emnas, ch’el inizieschia la realisaziun d’eventuals pegns e ch’el persequiteschia la via giudiziala senza interrupziuns considera- blas. 2 Sch’i sa tracta d’ina pretensiun, da la quala la scadenza po vegnir chaschunada tras la desditga dal creditur, ha il garant il dretg da pretender – suenter che 1 onn è passà dapi che la garanzia è vegnida surpigliada – ch’il creditur dettia la desditga e ch’el fetschia valair ses dretg – suenter che la scadenza ha cumenzà – en il senn da la disposi- ziun qua survart. 3 Sch’il creditur n’ademplescha betg questa pretensiun, è il garant deliberà da sia garanzia.

Art. 512 1 Ina garanzia per uffizis publics ch’è vegnida surpigliada per in temp illimità po vegnir desditga per la fin d’ina perioda d’uffizi, observond in termin da desditga dad 1 onn. 2 Sch’i n’exista betg ina perioda d’uffizi limitada, po il garant uffizial desdir la garanzia mintgamai per la fin dal 4. onn suenter l’entrada en uffizi, observond in termin da desditga dad 1 onn. 3 Sch’in garant surpiglia ina garanzia per servetschs publics per in temp illimità, ha el il medem dretg da desditga sco il garant uffizial en cas d’ina perioda d’uffizi illimitada. 4 Cunvegnas cuntrarias restan resalvadas.

III. Garanzia per in temp nundeterminà

IV. Garanzia per uffizis publics e per servetschs publics

Dretg d’obligaziuns

194

220

Ventginavel titel: Gieu e scumessa

Art. 513 1 Il gieu e la scumessa na dattan betg in dretg da far pretensiuns. 2 Il medem vala per emprests da daners e per pajaments anticipads che vegnan fatgs sapientivamain per als duvrar per gieus e per scumessas sco er per fatschentas differenzialas e per fatschentas da furniziun concernent rauba u valurs da bursa che han il caracter d’in gieu u d’ina scumessa.

Art. 514 1 Ina renconuschientscha da debits u in’obligaziun tras ina cambiala per cuvrir summas da gieus u da scumessas na po betg vegnir fatga va- lair, malgrà ch’ella è vegnida consegnada; resalvads èn ils dretgs che terzas persunas da buna fai han concernent las vaglias. 2 In pajament che vegn prestà voluntarmain po mo vegnir pretendì enavos, sche l’execuziun dal gieu u da la scumessa tenor plan è vegnida impedida per casualitad u tras il retschavider u sche quel è sa fatg culpabel d’ina malonestadad.

Art. 515 1 Da lottarias u da trair la sort naschan pretensiuns mo, sche talas acziuns èn vegnidas permessas da l’autoritad cumpetenta. 2 Sche questa permissiun manca, vegn ina tala pretensiun tractada tenor las disposiziuns davart ils debits da gieu. 3 Lottarias e contracts da trair la sort ch’èn permess a l’exteriur giau- dan ina protecziun legala en Svizra mo, sche l’autoritad svizra cumpe- tenta ha permess la vendita dals numers da lottaria e da las bistgettas.

Art. 515a233

Da gieus da fortuna che vegnan fatgs en bancas da gieu naschan pre- tensiuns accusablas, premess che la banca da gieu saja vegnida appro- vada da l’autoritad cumpetenta.

233 Integrà tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF da bancas da gieu dals 18 da december 1998, en vigur dapi il 1. d’avrigl 2000 (CULF 2000 677; Fegl uffizial federal 1997 III 145).

A. Pretensiuns senza dretg da purtar plant

B. Renconu- schientscha da debits e pajament voluntar

C. Lottarias u trair la sort

D. Gieu en bancas da gieu, emprests da da- ners da bancas da gieu

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

195

220

Ventgadusavel titel: Il contract da renta vitalizia ed il vitalizi

Art. 516 1 La renta vitalizia po vegnir constituida sin la vita dal creditur d’ina renta, dal debitur d’ina renta ubain d’ina terza persuna. 2 Sch’i manca in conclus precis, vegni supponì ch’ella saja vegnida constituida sin la vita dal creditur d’ina renta. 3 Ina renta vitalizia ch’è vegnida constituida sin la vita dal debitur d’ina renta ubain d’ina terza persuna passa vi sin ils ertavels dal cre- ditur d’ina renta, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter.

Art. 517 Per esser valaivel sto il contract da renta vitalizia vegnir concludì en scrit.

Art. 518 1 La renta vitalizia sto vegnir pajada mintga mez onn ed ordavant, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter. 2 Sche la persuna che ha il dretg da la renta vitalizia mora avant la scadenza da la perioda, per la quala la renta sto vegnir pajada ordavant, ha il debitur da pajar l’entir import. 3 Sch’il debitur da la renta vitalizia fa concurs, po il creditur da la renta vitalizia far valair ses dretgs en furma d’in chapital ch’è egual a quel ch’i duvrass – il mument da la decleraziun da concurs – per constituir la medema renta vitalizia tar ina cassa da rentas solida.

Art. 519 1 Il creditur da la renta vitalizia po ceder l’execuziun da ses dretgs, nun ch’i saja vegnì concludì insatge auter. 2 …235

234 Versiun tenor la cifra 6 da l’agiunta tar la LF dals 16 da december 1994, en vigur dapi il 1. da schaner 1997 (CULF 1995 1227 1307; Fegl uffizial federal 1991 III 1).

235 Abolì per il 1. da schaner 1997 tras la cifra 6 da l’agiunta tar la LF dals 16 da december 1994 (CULF 1995 1227; Fegl uffizial federal 1991 III 1).

A. Contract da renta vitalizia I. Cuntegn

II. Furma

III. Dretgs dal creditur 1. Far valair il dretg

2. Transfe- ribilitad234

Dretg d’obligaziuns

196

220

Art. 520 Las disposiziuns da questa lescha che concernan il contract da renta vitalizia na vegnan betg applitgadas per contracts da rentas vitalizias ch’èn suttamess a la Lescha federala dals 2 d’avrigl 1908236 davart il contract d’assicuranza; resalvada resta la prescripziun concernent la privaziun dal dretg da survegnir ina renta.

Art. 521 1 Cun il contract da vitalizi s’oblighescha il vitalizià da surdar al vitali- ziari ina facultad u singulas valurs da facultad, ed il vitaliziari s’obli- ghescha da mantegnair e da tgirar il vitalizià uschè ditg ch’el viva. 2 Sch’il vitaliziari è vegnì numnà sco ertavel dal vitalizià, è l’act da vitalizi suttamess a las disposiziuns davart il contract d’ierta.

Art. 522 1 Er sch’ina nominaziun d’ertavels n’è betg colliada cun il contract da vitalizi, sto el – per esser valaivel – vegnir fatg en la medema furma sco il contract d’ierta. 2 Sch’il contract vegn fatg cun in institut da vitalizi ch’è renconuschì dal stadi e tenor las cundiziuns ch’èn vegnidas approvadas da l’autori- tad cumpetenta, basta la cunvegna en scrit.

Art. 523 Sch’il vitalizià ha surdà in bain immobigliar al vitaliziari, ha el – sco in vendider – il dretg da survegnir ina ipoteca legala sin quest bain sco garanzia per sias pretensiuns.

Art. 524 1 Il vitalizià viva da cuminanza en la chasada dal vitaliziari, e quel è obligà da prestar al vitalizià quai che quel dastga spetgar giustifitgada- main tenor la valur da sia atgna prestaziun e tenor las relaziuns, en las qualas el ha vivì fin ussa. 2 Il vitaliziari ha da dar alloschi e dunsena al vitalizià en moda adequa- ta; en cas da malsogna debitescha el al vitalizià la tgira necessaria ed il tractament medicinal. 3 Instituts da vitalizi pon fixar questas prestaziuns en lur reglaments da chasa sco normas da contract ch’èn liantas per tuttas e per tuts; quests reglaments ston vegnir approvads da l’autoritad cumpetenta.

236 CS 221.229.1

IV. Rentas vitalizias tenor la Lescha federala davart il contract d’assicuranza

B. Contract da vitalizi I. Noziun

II. Furmaziun 1. Furma

2. Garanzia

III. Cuntegn

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

197

220

Art. 525 1 In contract da vitalizi po vegnir contestà da quellas persunas che han in dretg legal da survegnir sustegn dal vitalizià, sche quel sa priva – tras il contract da vitalizi – da la pussaivladad d’ademplir sias obliga- ziuns da sustegn. 2 Empè d’abolir il contract po il derschader obligar il vitaliziari da su- stegnair las persunas che han in dretg da survegnir sustegn, cumpen- sond questas prestaziuns cun quai ch’el debitescha al vitalizià tenor il contract da vitalizi. 3 Resalvads restan plinavant ils plants da reducziun dals ertavels sco er la contestaziun tras ils crediturs.

Art. 526 1 Il contract da vitalizi po vegnir desditg da tut temp, observond in termin d’in mez onn, tant dal vitalizià sco er dal vitaliziari, sche – tenor il contract – la prestaziun d’in dad els è – en quai che reguarda sia valur – considerablamain pli gronda che la prestaziun da l’auter e sch’il retschavider da la prestaziun pli gronda na po betg cumprovar che l’auter haja gì l’intent da far ina donaziun. 2 Decisiva en quest connex è la proporziun tranter il chapital e la renta vitalizia tenor ils princips d’ina cassa da rentas solida. 3 Las prestaziuns ch’èn gia vegnidas fatgas il mument da la desditga dal contract vegnan restituidas, cumpensond la valur dal chapital ed ils tschains.

Art. 527 1 Tant il vitalizià sco er il vitaliziari po abolir unilateralmain il contract da vitalizi, sche la relaziun è daventada insupportabla pervia da viola- ziun da las obligaziuns contractualas u sch’igl è – per auters motivs impurtants – daventà smesiradamain difficil u schizunt nunpussaivel da cuntinuar cun il contract. 2 Sch’il contract da vitalizi vegn abolì per in tal motiv, ha la partida culpaivla – ultra da restituir las prestaziuns retschavidas – da pajar ina indemnisaziun adequata a la partida senza culpa. 3 Empè dad abolir cumplainamain il contract po il derschader abolir – sin giavisch d’ina partida u d’uffizi – la cuminanza en la chasada e conceder al vitalizià ina renta vitalizia sco cumpensaziun.

Art. 528 1 Sch’il vitaliziari mora, po il vitalizià pretender entaifer 1 onn ch’il contract da vitalizi vegnia abolì.

IV. Contestaziun e reducziun

V. Aboliziun 1. Desditga

2. Aboliziun unilaterala

3. Mort dal vitaliziari

Dretg d’obligaziuns

198

220

2 En quest cas po el far valair ina pretensiun cunter ils ertavel, sco ch’el avess il dretg da far en cas da concurs dal vitaliziari.

Art. 529 1 Il dretg dal vitalizià n’è betg transferibel. 2 En cas ch’il vitaliziari fa concurs importa la pretensiun dal vitalizià quella summa, per la quala el pudess acquistar tar ina cassa da rentas solida ina renta vitalizia che correspunda a la valur da las prestaziuns che vegnan debitadas ad el. 3 Sch’i dat ina sequestraziun cunter il vitaliziari, po il vitalizià sa parti- cipar a quella per sia pretensiun, e quai senza ch’i saja vegnida fatga ordavant ina scussiun.

Ventgatraisavel titel: La societad simpla

Art. 530 1 La societad è in contract, cun il qual duas u pliras persunas uneschan lur forzas u lur meds finanzials per cuntanscher ina finamira commu- nabla. 2 Ella è ina societad simpla en il senn da quest titel, uschenavant ch’ella n’ha betg il caracter distinctiv d’ina da las autras societads ch’èn regladas da la lescha.

Art. 531 1 Mintga associà ha da prestar ina contribuziun, saja quai en furma da daners, da chaussas, da credits u da lavur. 2 Ils associads han da prestar contribuziuns egualas che han da corre- spunder tenor la spezia e tenor la dimensiun a l’intent concludì da la societad, nun ch’i dettia ina cunvegna cuntraria. 3 Pertutgant il surpigliar la ristga e pertutgant l’obligaziun da dar ga- ranzia vegnan applitgads ils princips dal contract da locaziun, usche- navant ch’il singul associà ha da surlaschar il diever d’ina chaussa, ed ils princips dal contract da cumpra, uschenavant ch’el ha da transferir la proprietad.

Art. 532 Mintga associà è obligà da parter cun ils auters associads in gudogn che appartegna tenor sia natira a la societad.

VI. Intrans- feribilitad, validaziun da pretensiuns en cas da concurs e da sequestraziun

A. Noziun

B. Relaziun dals associads tranter sai I. Contribuziuns

II. Gudogn e perdita 1. Repartiziun dal gudogn

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

199

220

Art. 533 1 Mintga associà ha la medema part vi dal gudogn e vi da la perdita, senza resguard da la spezia e da la grondezza da sia contribuziun, nun ch’i dettia ina cunvegna cuntraria. 2 Sch’igl è vegnida concludida mo la part vi dal gudogn u mo la part vi da la perdita, vala quest conclus per tuts dus cas. 3 La cunvegna ch’in associà, che ha da contribuir lavur per l’intent cu- minaivel, duaja avair part mo vi dal gudogn, ma betg vi da la perdita, è valaivla.

Art. 534 1 Ils conclus da la societad vegnan prendids cun il consentiment da tut ils associads. 2 Sch’il contract prevesa ina maioritad da las vuschs, correspunda quella a la pluralitad da las persunas.

Art. 535 1 La gestiun po vegnir ademplida da tut ils associads, nun ch’ella saja vegnida surdada tras contract u tras conclus exclusivamain ad in u a plirs associads u a terzas persunas. 2 Sche la gestiun po vegnir ademplida u da tuts u da plirs associads, po mintgin dad els agir senza la cooperaziun dals auters; mintgin dals au- ters associads che ha il dretg d’ademplir la gestiun ha dentant il dretg – faschond opposiziun – d’impedir quest agir, avant che quel saja cumplenì. 3 Per nominar in mandatari general e per far acts giuridics che surpas- san la gestiun ordinaria da las fatschentas cuminaivlas dovri il consen- timent da tut ils associads, nun ch’i smanatschia in privel tras il retardament.

Art. 536 Nagins dals associads na dastgan far fatschentas per lur avantatg per- sunal che impedeschan u che pregiuditgeschan l’intent da la societad.

Art. 537 1 Sch’in dals associads ha fatg expensas u sch’el ha surpiglià obliga- ziuns per fatschentas da la societad e sch’el ha chaschunà perditas che stattan en in connex direct cun sia gestiun u sch’el ha chaschunà ristgas che n’èn betg separablas da la gestiun, ston ils auters associads star buns per el.

2. Participaziun al gudogn ed a la perdita

III. Conclus da la societad

IV. Gestiun

V. Responsabla- dad tranter sai 1. Scumond da concurrenza

2. Expensas, obligaziuns e prestaziuns dals associads

Dretg d’obligaziuns

200

220

2 Per daners che l’associà dat sco anticipaziun po el pretender tschains a partir dal di ch’el ha dà quels. 3 El n’ha percunter betg il dretg da pretender ina bunificaziun per sias stentas persunalas.

Art. 538 1 Mintga associà è obligà d’applitgar quella premura e quel quità per las fatschentas da la societad ch’el impunda per sias atgnas fatschen- tas. 2 El stat bun vers ils ulteriurs associads per il donn ch’el ha chaschunà per sia culpa, senza pudair cumpensar quel cun ils avantatgs ch’el ha procurà a la societad cun autras chaschuns. 3 L’associà che ademplescha la gestiun e che survegn ina bunificaziun per sia lavur stat bun tenor las disposiziuns davart il mandat.

Art. 539 1 La cumpetenza d’ademplir la gestiun ch’è vegnida surdada ad in associà en il contract da societad na dastga ni vegnir retratga ni vegnir restrenschida dals auters associads senza motivs impurtants. 2 Sch’igl èn avant maun motivs impurtants, po la cumpetenza d’adem- plir la gestiun vegnir retratga da mintgin dals associads er alura, sch’il contract da societad dispona insatge auter. 3 In motiv è en spezial avant maun, sche quel che ademplescha la gestiun è sa fatg culpabel d’ina greva violaziun da sias obligaziuns u sch’el ha pers l’abilitad d’ademplir la gestiun bain ed en urden.

Art. 540 1 Sch’i n’è betg previs insatge auter en las disposiziuns da quest titel u en il contract da societad, vegnan applitgadas las prescripziuns davart il mandat per la relaziun tranter l’associà che ademplescha la gestiun ed ils auters associads. 2 Sch’in associà che n’ha betg il dretg d’ademplir la gestiun, procura fatschentas da la societad u sch’in associà che ha il dretg d’ademplir la gestiun surpassa sias cumpetenzas, vegnan applitgadas las disposi- ziuns davart la gestiun senza mandat.

Art. 541 1 L’associà ch’è exclus da la gestiun ha il dretg da s’infurmar persu- nalmain davart l’andament da las fatschentas da la societad, da pren- der invista dals cudeschs da fatschenta e dals palpiris da la societad e da far per sasez ina survista davart il stadi da la facultad cuminaivla.

3. Mesira dal quità duaivel

VI. Retratga e restricziun da la gestiun

VII. Associads ch’èn autorisads e che n’èn betg autorisads d’ademplir la gestiun 1. En general

2. Invista da las fatschentas da la societad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

201

220

2 Ina cunvegna cuntraria è nunvalaivla.

Art. 542 1 In associà na po betg admetter ina terza persuna en la societad senza il consentiment dals auters associads. 2 Sch’in associà lascha sa participar ina terza persuna vi da sia part u sch’el ceda a quella sia part, na daventa questa terza persuna betg as- sociada cun ils auters e na survegn en spezial betg il dretg da prender invista da las fatschentas da la societad.

Art. 543 1 Sch’in associà fa fatschentas cun ina terza persuna sin quint da la fatschenta, dentant en ses agen num, daventa el sulet debitur u creditur vers questa terza persuna. 2 Sch’in associà fa fatschentas cun ina terza persuna en num da la societad u en num da tut ils associads, daventan ils ulteriurs associads debiturs u crediturs vers questa terza persuna mo uschenavant che quai correspunda a las disposiziuns da la represchentanza. 3 In’autorisaziun dal singul associà, da represchentar la societad u tut ils associads vers terzas persunas vegn supponida, uschespert che la gestiun è vegnida confidada ad el.

Art. 544 1 Chaussas, dretgs reals u pretensiuns ch’èn vegnids transferids a la societad u ch’èn vegnids acquistads per la societad, tutgan cuminaivla- main als associads a norma dal contract da societad. 2 Per lur satisfacziun pon ils crediturs d’in associà far valair lur dretgs mo per la part da liquidaziun da lur debitur, nun ch’il contract da so- cietad disponia autramain. 3 Sch’ils associads han surpiglià cuminaivlamain u tras represchentan- za obligaziuns vers ina terza persuna, stattan els buns solidaricamain vers quella, cun la resalva d’ina cunvegna cuntraria.

Art. 545 1 La societad vegn dissolvida:

1. sche la finamira, per la quala ella è vegnida fundada, è cuntan- schida u sch’igl è daventà nunpussaivel da la cuntanscher;

2. sch’in associà mora e sch’i n’è betg vegnì concludì gia orda- vant per quest cas, che la societad duaja vegnir cuntinuada cun ils ertavels;

VIII. Admis- siun da novs associads e participaziun da terzas persunas

C. Relaziun dals associads vers terzas persunas I. Repre- schentanza

II. Effect da la represchentanza

D. Finiziun da la societad I. Motivs da dissoluziun 1. En general

Dretg d’obligaziuns

202

220

3.237 sche la part da liquidaziun d’in associà è l’object d’ina utilisaziun sfurzada u sch’in associà fa concurs e vegn mess sut curatella cumplessiva;

4. tras ina cunvegna reciproca; 5. sch’il temp è scadì, per il qual la societad è vegnida fundada; 6. tras la desditga d’in dals associads, sch’ina tala desditga è

resalvada en il contract da societad u sche la societad è vegnida fundada per ina durada illimitada u per il temp da vita d’in dals associads;

7. tras la sentenzia dal derschader, sche la societad duai vegnir dissolvida per in motiv impurtant.

2 Per motivs impurtants po la dissoluziun da la societad vegnir preten- dida avant che la durada dal contract è scadida u, sch’il contract è vegnì fatg per ina durada illimitada, senza ina desditga precedenta.

Art. 546 1 Sche la societad è vegnida fundada per ina durada illimitada u per il temp da vita d’in dals associads, po mintga associà desdir il contract, observond in termin da desditga da 6 mais. 2 La desditga duai dentant vegnir fatga en buna fai e betg da temp mal- adattà e dastga vegnir fatga mo per la fin d’in onn da gestiun per il cas ch’igl èn previs rendaquints annuals. 3 Sch’ina societad ch’è vegnida fundada per in tschert temp vegn cun- tinuada taciturnamain, suenter che quest temp è scadì, vala ella sco renovada per in temp illimità.

Art. 547 1 Sche la societad vegn dissolvida en autra moda che tras desditga, exista vinavant la cumpetenza d’in associà d’ademplir la gestiun en sia favur, fin ch’el vegn a savair da la dissoluziun u ch’el stuess vegnir a savair da tala cun far l’attenziun duaivla. 2 Sche la societad vegn dissolvida tras la mort d’in associà, ha l’erta- vel da quel d’annunziar immediatamain il mortori als auters associads e da cuntinuar en buna fai cun la gestiun da las fatschentas che ses testader sto far, fin ch’ins ha prendì las mesiras necessarias. 3 Ils auters associads han perentant da cuntinuar en medema moda e maniera cun la gestiun da las fatschentas.

237 Versiun tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

2. Societad da durada illimitada

II. Effect da la dissoluziun per la gestiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

203

220

Art. 548 1 En cas da la liquidaziun, ch’ils associads han da far suenter che la societad è vegnida dissolvida, na vegnan las chaussas ch’in associà a appurtà sco proprietad en la societad betg restituidas ad el. 2 El ha dentant il dretg sin il pretsch, per il qual ils apports èn vegnids surpigliads. 3 Sch’in tal pretsch n’è betg vegnì determinà, po el pretender la valur che las chaussas avevan il mument ch’ellas èn vegnidas appurtadas.

Art. 549 1 Sch’i resta in surpli suenter la deducziun dals debits cuminaivels, suenter la cumpensaziun da las expensas e da las anticipaziuns als singuls associads e suenter la restituziun dals imports da facultad, sto quest surpli vegnir repartì tranter ils associads sco gudogn. 2 Sche la facultad cuminaivla na basta betg – suenter ch’ils debits èn vegnids pajads e suenter che las expensas e che las anticipaziuns èn vegnidas cumpensadas – per restituir ils imports da facultad ch’èn ve- gnids appurtads, han ils associads da purtar questas mancanzas sco deficit.

Art. 550 1 La liquidaziun che suonda la dissoluziun da la societad sto vegnir fatga da tut ils associads en moda cuminaivla, inclusiv quels ch’èn stads exclus da la gestiun. 2 Sch’il contract da societad ha però pertutgà mo tschertas singulas fatschentas ch’in dals associads ha gì da procurar en ses agen num sin quint da la societad, ha quel da liquidar sulet questas fatschentas er suenter che la societad è vegnida dissolvida, ed ha da render quint als ulteriurs associads.

Art. 551 La dissoluziun da la societad na mida nagut vi da las obligaziuns ch’èn vegnidas surpigliadas vers terzas persunas.

III. Liquidaziun 1. Tractament dals apports

2. Repartiziun dal surpli e dal deficit

3. Proceder tar la liquidaziun

IV. Respon- sabladad vers terzas persunas

Dretg d’obligaziuns

204

220

Terza partiziun:238 Las societads commerzialas e l’associaziun Ventgaquatteravel titel: La societad collectiva Emprim chapitel: Noziun e constituziun

Art. 552 1 La societad collectiva è ina societad, en la quala duas u pliras persu- nas natiralas s’uneschan sut ina firma communabla cun l’intent da far commerzi, da manar ina fabrica u da manar in’autra interpresa en fur- ma commerziala, e quai senza restrenscher lur responsabladad vers ils crediturs da la societad. 2 Ils associads ston laschar inscriver la societad en il register da com- merzi.

Art. 553 Sch’ina tala societad maina ina interpresa en furma betg commerziala, exista ella sco societad collectiva pir a partir dal mument ch’ella sa la- scha inscriver en il register da commerzi.

Art. 554239

La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch’ella ha sia sedia.

Art. 555 En il register da commerzi pon vegnir inscrittas mo talas disposiziuns davart la represchentanza da la societad, las qualas restrenschan la re- preschentanza ad in u a singuls associads ubain ad in associà en cumi- nanza cun auters associads u en cuminanza cun procurists.

Art. 556 1 L’annunzia dals fatgs che ston vegnir inscrits u l’annunzia da lur midada sto vegnir suttascritta persunalmain da tut ils associads tar l’uffizi dal register da commerzi u vegnir inoltrada en scrit cun sutta- scripziuns legalisadas.

238 Versiun tenor la LF dals 18 da december 1936, en vigur dapi il 1. da fanadur 1937 (CULF 53 185; Fegl uffizial federal 1928 I 205, 1932 I 217). Vesair las disposiziuns finalas e transitoricas dals titels XXIV–XXXIII a la fin dal DO.

239 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

A. Societad commerziala

B. Societad betg commerziala

C. Inscripziun en il register da commerzi I. Lieu

II. Repre- schentanza

III. Pretensiuns formalas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

205

220

2 Ils associads che duain represchentar la societad han da dar persunal- main la suttascripziun da la firma e lur atgna suttascripziun tar l’uffizi dal register da commerzi u d’inoltrar las suttascripziuns en furma lega- lisada.

Segund chapitel: Relaziun dals associads tranter sai

Art. 557 1 La relaziun giuridica dals associads tranter sai è determinada en em- prima lingia tras il contract da societad. 2 Sch’il contract na dispona betg autramain, vegnan applitgadas las prescripziuns davart la societad simpla, cun resalva da las divergenzas che resultan tras las suandantas disposiziuns.

Art. 558 1 Per mintga onn da gestiun sto – sin basa dal quint annual – vegnir eruì il gudogn u la perdita e vegnir calculada la quota da mintga asso- cià.241 2 A mintga associà dastgan vegnir bunifitgads ils tschains per sia quota da chapital tenor il contract, er sche questa quota è sa reducida tras la perdita da l’onn da gestiun. Sch’il contract na dispona betg autramain, importa il tschains 4 pertschient. 3 Eruind il gudogn e la perdita vegn in onurari, ch’è fixà contractual- main per la lavur d’in associà, tractà sco debit da la societad.

Art. 559 1 Mintga associà ha il dretg da prender or da la cassa da la societad il gudogn, ils tschains ed ils onuraris da l’onn da gestiun scadì. 2 Sch’il contract prevesa quai, dastgan ils tschains ed ils onuraris vegnir retratgs gia durant l’onn da gestiun, ils gudogns percunter pir suenter l’approvaziun dal rapport da gestiun.242 3 Ils gudogns, ils tschains ed ils onuraris ch’in associà na retira betg, vegnan agiuntads a sia quota da chapital suenter l’approvaziun dal

240 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

241 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

242 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

A. Libertad contractuala, renviament a la societad simpla

B. Rendaquint240

C. Dretg sin il gudogn, sin ils tschains e sin ils onuraris

Dretg d’obligaziuns

206

220

rapport da gestiun, nun ch’in auter associà fetschia objecziuns cunter quai.243

Art. 560 1 Sche la quota da chapital è vegnida reducida tras perditas, mantegna l’associà ses dretg da retrair ils onuraris ed ils tschains che ston vegnir calculads sin basa da la quota da chapital reducida; ina quota dal gu- dogn dastga dentant pir puspè vegnir pajada, cur che la reducziun ch’è resultada tras la perdita, è gulivada. 2 Ils associads n’èn betg obligads da pajar apports pli auts che quai ch’il contract prevesa, ubain da cumplettar lur apports, sche quels èn sa reducids tras la perdita.

Art. 561 Senza il consentiment dals ulteriurs associads na dastga in associà – en la branscha da la societad – ni far fatschentas per agen quint u per quint da terzas persunas ni sa participar ad in’autra interpresa sco associà cun responsabladad illimitada, sco commanditari u sco com- member d’ina societad cun responsabladad limitada.

Terz chapitel: Relaziun da la societad vers terzas persunas

Art. 562 Sut ses num po la societad acquistar dretgs e surpigliar obligaziuns, purtar plant e vegnir accusada davant dretgira.

Art. 563 Sch’il register da commerzi na cuntegna naginas inscripziuns cuntra- rias, han terzas persunas da buna fai il dretg da supponer che mintga singul associà saja autorisà da represchentar la societad.

Art. 564 1 Ils associads ch’èn autorisads da represchentar la societad han il dretg da far en num da la societad tut ils acts giuridics che pon vegnir cumpigliads da l’intent da la societad. 2 Clausulas che limitassan l’extensiun da l’autorisaziun da represchen- tanza n’han nagin effect vers terzas persunas da buna fai.

243 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

D. Perditas

E. Scumond da concurrenza

A. En general

B. Repre- schentanza I. Princip

II. Extensiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

207

220

Art. 565 1 L’autorisaziun da represchentanza po vegnir retratga d’in associà per motivs impurtants. 2 Sin dumonda d’in associà che fa valair vardaivlamain tals motivs po il derschader retrair provisoricamain l’autorisaziun da represchentan- za, sch’in privel smanatscha. Questa disposiziun giudiziala sto vegnir inscritta en il register da commerzi.

Art. 566 Igl è pussaivel da dar la procura e da conceder in mandat commerzial per manar l’entira interpresa mo cun il consentiment da tut ils asso- ciads ch’èn autorisads da represchentar la societad, ma mintgin dad els po revocar efficaziamain la procura u in mandat commerzial visavi terzas persunas.

Art. 567 1 La societad acquista dretgs e surpiglia obligaziuns tras ils acts giuri- dics che vegnan concludids en ses num tras in associà ch’è autorisà da represchentar la societad. 2 I basta che l’intenziun d’agir per la societad resultia tras las circum- stanzas. 3 La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch’in associà commetta, exequind sias fatschentas.

Art. 568 1 Ils associads stattan buns solidaricamain e cun tut lur facultad per tut las obligaziuns da la societad. 2 Ina cunvegna cuntraria tranter ils associads n’ha nagin effect vers terzas persunas. 3 Il singul associà po dentant, er suenter sia extrada da la societad, ve- gnir accusà persunalmain per debits da la societad pir, sch’el sez ha fatg concurs, sche la societad è vegnida dissolvida u sche la societad è vegnida stumada senza success. La responsabladad da l’associà sin ba- sa d’ina garanzia solidarica ch’è vegnida surpigliada a favur da la so- cietad resta resalvada.

Art. 569 1 Tgi che sa participescha ad ina societad collectiva, è responsabel so- lidaricamain cun ils ulteriurs associads sco er cun sia entira facultad er per las obligaziuns da la societad ch’existivan gia avant sia participa- ziun.

III. Retratga

IV. Procura e mandat commerzial

V. Acts giuridics e responsabladad per acts illegals

C. Posiziun dals crediturs da la societad I. Responsa- bladad dals associads

II. Responsa- bladad da novs associads

Dretg d’obligaziuns

208

220

2 Ina cunvegna cuntraria tranter ils associads n’ha nagin effect vers terzas persunas.

Art. 570 1 Ils crediturs da la societad han il dretg da vegnir cuntentads or da la facultad da la societad, cun exclusiun dals crediturs privats dals sin- guls associads. 2 Ils associads na pon betg sa participar al concurs sco crediturs per far valair lur apports da chapital e lur tschains currents, bain dentant per far valair lur pretensiuns sin ils tschains scadids, sin ils onuraris u sin las expensas fatgas en l’interess da la societad.

Art. 571 1 Il concurs da la societad n’ha chaschuna betg il concurs dals singuls associads. 2 Medemamain na chaschuna il concurs d’in associà betg il concurs da la societad. 3 En cas d’in concurs dal singul associà sa drizzan ils dretgs dals cre- diturs da la societad tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889244 davart scussiun e concurs.

Art. 572 1 Ils crediturs privats d’ina associà n’han betg il dretg da recurrer a la facultad da la societad per survegnir pajaments u garanzias. 2 En l’execuziun sfurzada han els mo il dretg sin ils tschains, sin ils onuraris, sin il gudogn e sin las quotas da liquidaziun che tutgan al de- bitur sin basa dal contract da societad.

Art. 573 1 Il debitur da la societad na po betg cumpensar ina pretensiun da la societad cun ina pretensiun ch’el ha cunter in singul associà. 2 Medemamain na po in associà betg cumpensar ina pretensiun da ses creditur cun ina pretensiun che ses creditur debitescha a la societad. 3 Sch’in creditur da la societad è percunter a medem temp debitur pri- vat d’in associà, è admessa la cumpensaziun tant a favur dal creditur da la societad sco er a favur da l’associà, uschespert che l’associà po vegnir accusà persunalmain per in debit da la societad.

244 CS 281.1

III. Concurs da la societad

IV. Concurs da la societad e dals associads

D. Posiziun dal creditur privat d’in associà

E. Cum- pensaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

209

220

Quart chapitel: Dissoluziun da la societad ed extrada dals associads

Art. 574 1 La societad vegn dissolvida tras la decleraziun dal concurs. Per la dissoluziun valan dal rest las disposiziuns davart la societad simpla, nun ch’i resultia insatge auter tras las prescripziuns da quest titel. 2 Ils associads han d’annunziar la dissoluziun a l’uffizi dal register da commerzi, cun excepziun dal cas da concurs. 3 Sch’igl è vegnì fatg in plant sin dissoluziun da la societad, po il der- schader ordinar mesiras preventivas sin dumonda d’ina partida.

Art. 575 1 Sch’in associà ha fatg concurs, po l’administraziun dal concurs – ob- servond in termin da desditga d’almain 6 mais – pretender che la so- cietad vegnia dissolvida, e quai er sche la societad è vegnida fundada per in temp limità. 2 Il medem dretg ha il creditur d’in associà, sche quest creditur ha im- pegnà la quota da liquidaziun da l’associà. 3 Uschè ditg che la dissoluziun n’è betg inscritta en il register da com- merzi, pon la societad u ils ulteriurs associads dentant evitar l’effect d’ina tala desditga cun cuntentar la massa da concurs u il creditur stu- mant.

Art. 576 Sch’ils associads èn sa cunvegnids avant la dissoluziun da cuntinuar cun la societad malgrà l’extrada d’in u da plirs associads, finescha la societad mo per ils extrants; dal rest exista ella vinavant cun tut ils dretgs e cun tut las obligaziuns da fin ussa.

Art. 577 Sche la dissoluziun da la societad pudess vegnir pretendida per motivs impurtants e sche quests motivs sa chattan en emprima lingia en la persuna d’in u da plirs associads, po il derschader pronunziar lur exclusiun, ordinond che lur quotas vi da la facultad da la societad vegnian pajadas or, premess che tut ils ulteriurs associads pretendian quai.

Art. 578 Sch’in associà fa concurs u sch’in da ses crediturs, che ha impegnà sia quota da liquidaziun, pretenda che la societad vegnia dissolvida, pon

A. En general

B. Desditga tras ils crediturs d’in associà

C. Extrada d’associads I. Cunvegna

II. Exclusiun tras il derschader

III. Exclusiun tras ils ulteriurs associads

Dretg d’obligaziuns

210

220

ils ulteriurs associads l’excluder da la societad e pajar or sia quota vi da la facultad da la societad.

Art. 579 1 Sche la societad sa cumpona mo da dus associads, po quel che n’ha chaschunà nagins motivs per dissolver la societad, cuntinuar cun la fa- tschenta sut las medemas premissas e pajar or a l’auter associà sia quota vi da la facultad da la societad. 2 Il derschader po disponer il medem, sche la dissoluziun vegn preten- dida per in motiv che sa chatta en emprima lingia en la persuna dad in dals associads.

Art. 580 1 L’import che tutga a l’associà extrant vegn fixà en ina cunvegna. 2 Sch’il contract da societad na cuntegna naginas disposiziuns corre- spundentas e sche las partidas na vegnan betg da sa cunvegnir, fixe- scha il derschader l’import, resguardond la situaziun finanziala da la societad il mument da l’extrada ed in’eventuala culpa da l’associà ex- trant.

Art. 581 L’extrada d’in associà sco er la cuntinuaziun da la fatschenta tras in associà ston vegnir inscrittas en il register da commerzi.

Tschintgavel chapitel: Liquidaziun

Art. 582 Suenter la dissoluziun da la societad ha lieu sia liquidaziun tenor las suandantas prescripziuns, nun ch’ils associads hajan fixà in’autra re- gulaziun per far la repartiziun u nun che la societad haja fatg concurs.

Art. 583 1 La liquidaziun vegn fatga dals associads ch’èn autorisads da repre- schentar la societad, uschenavant ch’i n’existan nagins impediments en lur persuna ed uschenavant ch’ils associads na sa cunvegnan betg da designar auters liquidaturs. 2 Sin dumonda d’in associà e per motivs impurtants po il derschader revocar ils liquidaturs e numnar auters. 3 Ils liquidaturs ston vegnir inscrits en il register da commerzi, e quai er sche lur designaziun na mida betg la represchentanza existenta da la societad.

IV. En cas da dus associads

V. Fixaziun da l’import

VI. Inscripziun

A. Princip

B. Liquidaturs

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

211

220

Art. 584 Ils ertavels d’in associà han da designar in represchentant communa- bel per la liquidaziun.

Art. 585 1 Ils liquidaturs ston terminar las fatschentas currentas, ademplir las obligaziuns da la societad dissolvida, incassar las pretensiuns e – sche quai è necessari per far la repartiziun – vender la facultad da la socie- tad. 2 Els ston represchentar la societad en ils acts giuridics che tutgan tar la liquidaziun e pon far process, enclegientschas e contracts da cum- promiss e – sche quai è necessari per la liquidaziun – far novas fa- tschentas per la societad. 3 Sch’in associà s’oppona cunter ina vendita en bloc ch’è vegnida con- cludida dals liquidaturs, cunter la refusa d’ina tala vendita u cunter ina tscherta moda e maniera d’alienar bains immobigliars, decida il der- schader sin dumonda da quest associà. 4 La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch’in liquidatur commetta, exequind sias fatschentas.

Art. 586 1 Ils daners e las valurs ch’i na dovra betg durant la liquidaziun ve- gnan repartids provisoricamain tranter ils associads a quint da la quota da liquidaziun definitiva. 2 Per cuvrir obligaziuns dispitaivlas u obligaziuns che n’èn betg anc da pajar, ston vegnir retegnids ils meds necessaris.

Art. 587 1 Al cumenzament da la liquidaziun han ils liquidaturs da far ina bilan- tscha. 2 En cas ch’ina liquidaziun dura pli ditg, sto vegnir fatga mintga onn ina bilantscha intermediara.

Art. 588 1 La facultad che resta suenter l’amortisaziun dals debits vegn duvrada l’emprim per restituir il chapital als associads ed alura per pajar ils tschains per la durada da la liquidaziun. 2 In surpli sto vegnir repartì tranter ils associads tenor las prescrip- ziuns davart la participaziun al gudogn.

C. Represchen- tanza d’ertavels

D. Dretgs ed obligaziuns dals liquidaturs

E. Repartiziun provisorica

F. Regulaziun dals quints I. Bilantscha

II. Restituziun dal chapital e repartiziun dal surpli

Dretg d’obligaziuns

212

220

Art. 589 Cur che la liquidaziun è finida, han ils liquidaturs da procurar che la firma vegnia stizzada en il register da commerzi.

Art. 590 1 Durant 10 onns suenter che la firma è vegnida stizzada en il register da commerzi vegnan ils cudeschs ed ils documents da la societad dis- solvida conservads en in lieu che vegn designà dals associads u – sche quels na vegnan betg da sa cunvegnir – en in lieu che vegn designà da l’uffizi dal register da commerzi. 2 Ils associads sco er lur ertavels mantegnan il dretg da prender invista dals cudeschs e dals documents.

Sisavel chapitel: Surannaziun

Art. 591 1 Las pretensiuns dals crediturs da la societad cunter in associà per obligaziuns da la societad suranneschan entaifer 5 onns, suenter che sia extrada u suenter che la dissoluziun da la societad è vegnida publi- tgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi, nun ch’i valia in termin da surannaziun pli curt pervia da la natira da la pretensiun. 2 Sche la pretensiun sto vegnir pajada pir suenter questa publicaziun, cumenza la surannaziun il mument che la pretensiun sto vegnir pajada. 3 Questa surannaziun na vegn betg applitgada per pretensiuns dals as- sociads tranter sai.

Art. 592 1 La surannaziun da 5 onns na po betg vegnir fatga valair cunter il cre- ditur che vul vegnir cuntentà sulettamain or da la facultad da la socie- tad che n’è betg repartida. 2 Sch’in associà surpiglia la fatschenta cun las activas e cun las passi- vas, na po el betg far valair la surannaziun da 5 onns cunter ils credi- turs. Per ils associads extrads vegn il termin da 5 onns percunter rem- plazzà tras il termin da 2 onns tenor ils princips da la surpigliada da debits; il medem vala, sch’ina terza persuna surpiglia la fatschenta cun las activas e cun las passivas.

Art. 593 L’interrupziun da la surannaziun cunter la societad ch’exista vinavant u cunter in auter associà na po betg interrumper la surannaziun cunter in associà extrà.

G. Extincziun en il register da commerzi

H. Conservaziun dals cudeschs e dals documents

A. Object e termin

B. Cas spezials

C. Interrupziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

213

220

Ventgatschintgavel titel: La societad commanditara Emprim chapitel: Noziun e constituziun

Art. 594 1 En ina societad commanditara s’uneschan duas u pliras persunas sut ina firma communabla cun l’intent da far commerzi, da manar ina fa- brica u da manar in’autra interpresa en furma commerziala, e quai uschia che almain in commember è responsabel illimitadamain, entant che in u plirs auters commembers èn responsabels sco commanditaris mo fin a l’import d’in tschert apport da facultad, numnà summa com- manditara. 2 Mo persunas natiralas pon esser associads cun responsabladad illimi- tada; percunter pon er persunas giuridicas e societads commerzialas esser commanditaris. 3 Ils associads ston laschar inscriver la societad en il register da com- merzi.

Art. 595 Sch’ina tala societad maina ina interpresa en furma betg commerziala, exista ella sco societad commanditara pir a partir dal mument ch’ella sa lascha inscriver en il register da commerzi.

Art. 596 1 La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch’ella ha sia sedia.246 2 …247 3 Sche la summa commanditara na duai betg vegnir pajada en daner blut u duai vegnir pajada mo per part en daner blut, ston l’apport en natiralias e la valur attribuida vegnir designads expressivamain en l’annunzia e vegnir inscrits en il register da commerzi.

245 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791, 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

246 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791, 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

247 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791, 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

A. Societad commerziala

B. Societad betg commerziala

C. Inscripziun en il register da commerzi I. Lieu ed apport en natiralias245

Dretg d’obligaziuns

214

220

Art. 597 1 L’annunzia dals fatgs che ston vegnir inscrits u l’annunzia da lur midada sto vegnir suttascritta da tut ils associads tar l’uffizi dal regi- ster da commerzi u vegnir inoltrada en scrit cun suttascripziuns legali- sadas. 2 Ils associads cun responsabladad illimitada che duain represchentar la societad han da dar persunalmain la suttascripziun da la firma e lur atgna suttascripziun tar l’uffizi dal register da commerzi u d’inoltrar las suttascripziuns en furma legalisada.

Segund chapitel: Relaziun dals associads tranter sai

Art. 598 1 La relaziun giuridica dals associads tranter sai è determinada en em- prima lingia tras il contract da societad. 2 Sch’il contract na dispona betg autramain, vegnan applitgadas las prescripziuns davart la societad collectiva, cun resalva da las diver- genzas che resultan tras las suandantas disposiziuns.

Art. 599 La gestiun da la societad vegn procurada da l’associà u dals associads cun responsabladad illimitada.

Art. 600 1 Il commanditari n’è – sco tal – ni autorisà ni obligà da manar las fa- tschentas da la societad. 2 El n’è er betg autorisà da far opposiziun cunter in act da la gestiun da la societad, sche quest act appartegna al manaschi ordinari da la socie- tad. 3 El ha il dretg da pretender ina copia dal quint economic e da la bilan- tscha e da controllar lur correctadad, prendend invista dals cudeschs da fatschenta e da las quittanzas da cudeschaziun, ubain da laschar controllar lur correctadad tras in expert independent; en cas da dispita designescha il derschader l’expert.248

248 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

II. Pretensiuns formalas

A. Libertad contractuala. Renviament a la societad collectiva

B. Gestiun

C. Posiziun dal commanditari

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

215

220

Art. 601 1 Il commanditari ha da surpigliar ina perdita fin maximalmain a l’im- port da sia summa commanditara. 2 Sch’i manca ina cunvegna che regla la participaziun dal commandi- tari al gudogn ed a la perdita, decida il derschader en chaussa tenor liber appreziar. 3 Sche la summa commanditara n’è betg vegnida pajada cumplai- namain u sch’ella è vegnida reducida posteriuramain, dastgan ils tschains, ils gudogns ed eventuals onuraris vegnir agiuntads ad ella mo, fin ch’ella ha puspè cuntanschì ses import cumplain.

Terz chapitel: Relaziun da la societad vers terzas persunas

Art. 602 Sut ses num po la societad acquistar dretgs e surpigliar obligaziuns, purtar plant e vegnir accusada davant dretgira.

Art. 603 La societad vegn represchentada tras l’associà u tras ils associads cun responsabladad illimitada tenor las prescripziuns che valan per la so- cietad collectiva.

Art. 604 L’associà cun responsabladad illimitada po vegnir accusà persunal- main per in debit da la societad pir, sche la societad è vegnida dissol- vida u sche la societad è vegnida stumada senza success.

Art. 605 Sch’il commanditari fa fatschentas per la societad senza declerar ex- pressivamain ch’el ageschia mo sco procurist u sco mandatari, è el re- sponsabel per questas fatschentas vers terzas persunas sco in associà cun responsabladad illimitada.

Art. 606 Sche la societad ha fatg fatschentas avant che s’inscriver en il register da commerzi, è il commanditari responsabel per las obligaziuns ch’èn resultadas fin a l’inscripziun vers terzas persunas sco in associà cun responsabladad illimitada, nun ch’el cumprovia che las terzas persunas enconuschevan la limitaziun da sia responsabladad.

D. Participaziun al gudogn ed a la perdita

A. En general

B. Repre- schentanza

C. Responsabla- dad da l’associà cun responsabla- dad illimitada

D. Respon- sabladad dal commanditari I. Fatschentas per la societad

II. Mancanza da l’inscripziun

Dretg d’obligaziuns

216

220

Art. 607249

Art. 608 1 Il commanditari è responsabel vers terzas persunas cun la summa commanditara ch’è inscritta en il register da commerzi. 2 Sch’el sez ha communitgà a terzas persunas ina summa commandita- ra pli auta u sche la societad ha fatg quai cun sia enconuschientscha, è el responsabel fin a quest import. 3 Ils crediturs han il dretg da cumprovar che la valur ch’è vegnida attribuida ad apports en natiralias na correspundia betg a lur valur reala il mument ch’els èn vegnids appurtads en la societad.

Art. 609 1 Sch’il commanditari reducescha – tras ina cunvegna cun ils ulteriurs associads u tras retratgas – la summa commanditara ch’è inscritta en il register da commerzi u ch’è vegnida communitgada en autra moda, ha questa midada in effect sin terzas persunas pir, cur ch’ella è vegnida inscritta en il register da commerzi ed è vegnida publitgada. 2 Per las obligaziuns ch’èn resultadas avant questa communicaziun re- sta il commanditari responsabel cun l’entira summa commanditara.

Art. 610 1 Durant che la societad exista, n’han ils crediturs da la societad betg il dretg da purtar plant cunter il commanditari. 2 Sche la societad vegn dissolvida, pon ils crediturs, ils liquidaturs u l’administraziun da concurs pretender che la summa commanditara vegnia agiuntada a la massa da liquidaziun u da concurs, uschenavant ch’ella n’è betg anc vegnida pajada u uschenavant ch’ella è puspè ve- gnida restituida al commanditari.

Art. 611 1 Il commanditari ha mo il dretg da retrair tschains e gudogns, usche- navant che la summa commanditara na vegn betg reducida tras il paja- ment. 2 Il commanditari è obligà da restituir tschains e gudogns ch’el ha re- tratg senza dretg. L’artitgel 64 è applitgabel.250

249 Abolì tras la cifra I da la LF dals 25 da settember 2015 (Dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da fanadur 2016 (CULF 2016 1507; Fegl uffizial federal 2014 9305).

III. …

IV. Extensiun da la respon- sabladad

V. Reducziun da la summa commanditara

VI. Dretg dals crediturs da purtar plant

VII. Retratga da tschains e da gudogns

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

217

220

Art. 612 1 Tgi che sa participescha ad ina societad collectiva u commanditara sco commanditari, è responsabel cun la summa commanditara er per las obligaziuns da la societad ch’existivan gia avant sia participaziun. 2 Ina cunvegna cuntraria tranter ils associads n’ha nagin effect sin ter- zas persunas.

Art. 613 1 Ils crediturs privats d’in associà cun responsabladad illimitada u d’in commanditari n’han betg il dretg da recurrer a la facultad da la so- cietad per survegnir pajaments u garanzias. 2 En l’execuziun sfurzada han els mo il dretg sin ils tschains, sin il gu- dogn e sin las quotas da liquidaziun sco er sin eventuals onuraris che tutgan al debitur sin basa dal contract da societad.

Art. 614 1 In creditur da la societad ch’è a medem temp debitur privat dal com- manditari po pretender da quel ina cumpensaziun mo, sch’il comman- ditari è responsabel illimitadamain. 2 Dal rest sa drizza la cumpensaziun tenor las prescripziuns davart la societad collectiva.

Art. 615 1 Il concurs da la societad n’ha chaschuna betg il concurs dals singuls associads. 2 Medemamain na chaschuna il concurs d’in associà betg il concurs da la societad.

Art. 616 1 En il concurs da la societad vegn la facultad da la societad duvrada per cuntentar ils crediturs da la societad, cun exclusiun dals crediturs privats dals singuls associads. 2 Quai ch’il commanditari ha pajà a la societad a quint da sia summa commanditara, na po el betg far valair sco pretensiun.

250 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

VIII. Partici- paziun ad ina societad

E. Posiziun dals crediturs privats

F. Cum- pensaziun

G. Concurs I. En general

II. Concurs da la societad

Dretg d’obligaziuns

218

220

Art. 617 Sche la facultad da la societad na basta betg per cuntentar ils crediturs da la societad, han quels il dretg da pretender che l’entir rest da lur pretensiuns nunpajadas vegnia pajà or da la facultad privata da mintga singul associà cun responsabladad illimitada, e quai en concurrenza cun lur crediturs privats.

Art. 618 En il concurs dal commanditari n’han ni ils crediturs da la societad ni la societad in privilegi vers ils crediturs privats.

Quart chapitel: Dissoluziun, liquidaziun, surannaziun

Art. 619 1 Per la dissoluziun e per la liquidaziun da la societad sco er per la sur- annaziun da las pretensiuns cunter ils associads valan las medemas di- sposiziuns sco tar la societad collectiva. 2 Sch’in commanditari fa concurs u sche sia quota da liquidaziun vegn impegnada, èn applitgablas analogamain las disposiziuns che valan per l’associà collectiv. Percunter na vegn la societad betg dissolvida, sch’il commanditari mora u sch’el vegn mess sut curatella cumplessi- va.251

Ventgasisavel titel:252 La societad anonima Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

Art. 620 1 La societad anonima è ina societad cun atgna firma; ses chapital è determinà gia ordavant (chapital d’aczias253) ed è dividì en summas parzialas (aczias), e per sias obligaziuns stat buna mo la facultad da la societad. 2 Ils acziunaris èn obligads mo a las prestaziuns statutaras e n’èn betg responsabels persunalmain per las obligaziuns da la societad.

251 Versiun da la segunda frasa tenor la cifra 10 da l’agiunta tar la LF dals 19 da december 2008 (Protecziun da creschids, dretg da persunas e dretg dals uffants), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2011 725; Fegl uffizial federal 2006 7001).

252 Vesair er las disposiziuns finalas tar quest titel a la fin dal DO. 253 Expressiun tenor la cifra II 1 da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur

1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l’entir decret.

III. Proceder cunter l’associà cun responsabla- dad illimitada

IV. Concurs dal commanditari

A. Noziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

219

220

3 La societad anonima po vegnir fundada er per intents betg econo- mics.

Art. 621254

Il chapital d’aczias sto importar almain 100 000 francs.

Art. 622 1 I dat aczias al num ed aczias al possessur. Aczias ch’èn vegnidas emessas sco vaglias contabilisadas tenor la Lescha davart las vaglias contabilisadas dals 3 d’october 2008255 vegnan concepidas dal dretg d’aczias sco aczias al num u sco aczias al possessur.256 2 Tuttas duas spezias d’aczias pon exister ina sper l’autra en ina pro- porziun che vegn determinada dals statuts. 3 Ils statuts pon prevair che las aczias al num duajan u dastgian vegnir convertidas pli tard en aczias al possessur u che aczias al possessur da- stgan vegnir convertidas pli tard en aczias al num. 4 La valur nominala da l’aczia sto importar almain 1 rap.257 5 Ils titels da las aczias ston vegnir suttascrits d’almain in commember dal cussegl d’administraziun258. La societad po decider che er aczias che vegnan emessas en grond dumber stoppian purtar almain ina sutta- scripziun ch’è scritta cun agen maun.

Art. 623 1 Tras ina midada dals statuts ha la radunanza generala il dretg da divi- der las aczias en talas d’ina valur nominala pli pitschna u da reunir el- las en talas d’ina valur nominala pli gronda, premess ch’il chapital d’aczias restia il medem. 2 La reuniun dad aczias sto vegnir approvada da l’acziunari.

254 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

255 CS 957.1 256 Versiun tenor la cifra 3 da l’agiunta a la LF davart las vaglias contabilisadas dals

3 d’october 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2010 (CULF 2009 3577; Fegl uffizial federal 2006 9315).

257 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 15 da december 2000, en vigur dapi il 1. da matg 2001 (CULF 2001 1047; Fegl uffizial federal 2000 4337 cifra 2.2.1 5501).

258 Expressiun tenor la cifra II 3 da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l’entir decret.

B. Chapital minimal

C. Aczias I. Spezias

II. Divisiun e reuniun

Dretg d’obligaziuns

220

220

Art. 624 1 Las aczias dastgan vegnir emessas mo per la valur nominala u per in import pli aut che la valur nominala. Resalvada resta l’emissiun da no- vas aczias ch’èn destinadas a remplazzar aczias annulladas. 2–3 …259

Art. 625260

Ina societad anonima po vegnir fundada dad ina u da pliras persunas natiralas u giuridicas ubain dad autras societads commerzialas.

Art. 626261

Ils statuts ston cuntegnair disposiziuns davart: 1. la firma e la sedia da la societad; 2. l’intent da la societad; 3. l’autezza dal chapital d’aczias e l’import dals apports prestads; 4. il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias; 5. la convocaziun da la radunanza generala ed il dretg da votar

dals acziunaris; 6. ils organs per l’administraziun e per la revisiun; 7. la furma, tenor la quala las communicaziuns da la societad

ston vegnir fatgas.

Art. 627262

Per esser liantas ston esser fixadas en ils statuts disposiziuns davart: 1. la midada dals statuts, uschenavant ch’els divergeschan da las

disposiziuns legalas; 2. il pajament da tantiemas; 3. la garanzia da tschains da construcziun; 4. la limitaziun da la durada da la societad;

259 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

260 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

261 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

262 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

III. Import d’emissiun

D. Acziunaris

E. Statuts I. Disposiziuns prescrittas da la lescha

II. Ulteriuras disposiziuns 1. En general

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

221

220

5. ils chastis convenziunals, en cas che l’apport na vegn betg pre- stà a temp;

6. l’augment dal chapital approvà e l’augment dal chapital cundi- ziunà;

7.263 … 8. la restricziun da la transferibilitad d’aczias al num; 9. ils privilegis da singulas categorias d’aczias, ils certificats da

participaziun, ils certificats da giudida e la concessiun d’avan- tatgs spezials;

10. la limitaziun dal dretg da votar dals acziunaris e da lur dretg da sa laschar represchentar;

11. ils cas che n’èn betg previs en la lescha, en ils quals la radu- nanza generala po concluder mo cun maioritad qualifitgada;

12. l’autorisaziun da transferir la gestiun a singuls commembers dal cussegl d’administraziun u a terzas persunas;

13. l’organisaziun e las incumbensas dal post da revisiun, sche questas disposiziuns surpassan las prescripziuns legalas.

14.264 la pussaivladad da transfurmar aczias emessas en ina furma en in’autra furma e la repartiziun dals custs che quai chaschu- na, tant enavant ch’ellas devieschan da las directivas da la Le- scha dals 3 d’october 2008265 davart las vaglias contabilisadas.

Art. 628 1 Sche l’acziunari fa in apport en natiralias, ston ils statuts inditgar l’object e la valitaziun da quest apport sco er il num da l’apportader e las aczias che vegnan attribuidas ad el.267 2 Sche la societad surpiglia u ha l’intenziun da surpigliar valurs da fa- cultad dals acziunars u d’ina persuna che stat en ina stretga relaziun

263 Abolì tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

264 Integrà tras la cifra 3 da la LF davart las vaglias contabilisadas dals 3 d’october 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2010 (CULF 2009 3577; Fegl uffizial federal 2006 9315).

265 CS 957.1 266 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). 267 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. En spezial: apports en nati- ralias, surpiglia- das da bains, avantatgs spezials266

Dretg d’obligaziuns

222

220

cun quels, ston ils statuts inditgar l’object, il num da l’alienader e la cuntraprestaziun da la societad.268 3 Sch’i vegnan fixads avantatgs spezials a chaschun da la fundaziun a favur dals fundaturs u d’autras persunas, ston ils statuts menziunar il num da las persunas favurisadas, ed il cuntegn e la valur da l’avantatg concedì ston vegnir designads exactamain. 4 Suenter 10 onns po la radunanza generala abolir disposiziuns statuta- ras davart apports en natiralias u davart surpigliadas da bains. Disposi- ziuns davart surpigliadas da bains pon er vegnir abolidas, sche la so- cietad renunzia definitivamain a talas surpigliadas.269 270

Art. 629271 1 La societad vegn constituida cun in document public, en il qual ils fundaturs decleran da constituir ina societad anonima, determineschan ils statuts e nomineschan ils organs. 2 En quest act da constituziun suttascrivan ils fundaturs las aczias e constateschan:

1. che tut las aczias èn vegnidas suttascrittas en moda valaivla; 2. ch’ils apports empermess correspundan a l’entir import

d’emissiun; 3. ch’ils apports èn vegnids fatgs tenor las pretensiuns legalas e

statutaras.

Art. 630272

Per esser valaivla sto la suttascripziun cuntegnair: 1. l’indicaziun dal dumber, da la valur nominala, da la spezia, da

la categoria e da l’import d’emissiun da las aczias; 2. in’obligaziun nuncundiziunada da prestar in apport che corre-

spunda a l’import d’emissiun.

268 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

269 Integrà la segunda frasa tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

270 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

271 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

272 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

F. Fundaziun I. Act da constituziun 1. Cuntegn

2. Suttascripziun d’aczias

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

223

220

Art. 631273 1 En l’act da constituziun sto il funcziunari da documentaziun numnar tut ils singuls mussaments concernent la fundaziun e confermar che quels sajan stads avant maun ad el sco er als fundaturs. 2 A l’act da constituziun ston vegnir agiuntads ils suandants docu- ments:

1. ils statuts; 2. il rapport da fundaziun; 3. la conferma da controlla; 4. la conferma ch’ils apports en daners sajan vegnids deponids; 5. ils contracts d’apports en natiralias; 6. ils contracts davart la surpigliada da bains ch’èn gia avant

maun.

Art. 632274 1 Cur che la societad vegn constituida, ston ils sutsegnaders avair pre- stà almain 20 pertschient da la valur nominala da mintga aczia. 2 En mintga cas ston ils apports prestads importar almain 50 000 francs.

Art. 633275 1 Apport en daners ston vegnir deponids tar in institut ch’è suttamess a la Lescha federala dals 8 da november 1934276 davart las bancas e cas- sas da spargn e ston star exclusivamain a disposiziun da la societad. 2 L’institut dat liber quest import pir, cur che la societad è inscritta en il register da commerzi.

273 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

274 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

275 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

276 CS 952.0

II. Mussaments

III. Apports 1. Apport minimal

2. Prestaziun dals apports a. Pajaments

Dretg d’obligaziuns

224

220

Art. 634277

Ils apports en natiralias valan mo alura sco garanzia, sche: 1. els vegnan prestads sin basa d’in contract d’apports en natira-

lias en scrit u sin basa d’in contract d’apports en natiralias ch’è documentà publicamain;

2. la societad po – suenter sia inscripziun en il register da com- merzi – disponer immediatamain da quests apports sco pro- prietaria u survegn in dretg nuncundiziunà ch’ils apports ve- gnian inscrits en il register funsil;

3. igl è avant maun in rapport da fundaziun cun ina conferma da controlla.

Art. 634a278 1 Il cussegl d’administraziun decida, sch’i ston vegnir prestads apports posteriurs sin aczias che n’èn betg liberadas cumplainamain. 2 La prestaziun posteriura po vegnir fatga en daners, tras in apport en natiralias u tras ina cumpensaziun.

Art. 635279

En in rapport en scrit rendan ils fundaturs quint davart: 1. la spezia ed il stadi d’apports en natiralias u da surpigliadas da

bains e l’adequatezza da la valitaziun; 2. l’existenza e la cumpensabladad dal debit; 3. ils motivs e l’adequatezza d’avantatgs spezials a favur da fun-

daturs u d’autras persunas.

Art. 635a280

In revisur admess controllescha il rapport da fundaziun e conferma en scrit che quest rapport saja cumplet e correct.

277 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

278 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

279 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

280 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

b. Apports en natiralias

c. Prestaziun posteriura

3. Controlla dals apports a. Rapport da fundaziun

b. Conferma da la controlla

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

225

220

Art. 636–639281

Art. 640282

La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi da quel lieu, nua ch’ella ha sia sedia.

Art. 641283

Las filialas ston vegnir inscrittas en il register da commerzi da quel lieu, nua ch’ellas sa chattan.

Art. 642284

L’object dals apports en natiralias e las aczias che vegnan emessas per quests apports, l’object da las surpigliadas da bains e la cuntrapresta- ziun da la societad sco er il cuntegn e la valur dals avantatgs spezials ston vegnir inscrits en il register da commerzi.

Art. 643 1 La societad survegn la persunalitad giuridica pir cun l’inscripziun en il register da commerzi. 2 Tras l’inscripziun vegn la persunalitad giuridica acquistada er, sche las premissas per l’inscripziun n’eran effectivamain betg ademplidas. 3 Sche prescripziuns legalas u statutaras èn dentant vegnidas violadas a chaschun da la fundaziun e sch’ils interess da crediturs u d’acziu- naris èn vegnids periclitads u violads considerablamain tras quai, po il

281 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

282 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

283 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

284 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

285 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

G. Inscripziun en il register da commerzi I. Societad

II. Filialas

III. Apports en natiralias, surpigliadas da bains, avantatgs spezials

H. Acquist da la persunalitad I. Termin; mancanza da premissas285

Dretg d’obligaziuns

226

220

derschader ordinar la dissoluziun da la societad sin dumonda da tals crediturs u acziunaris. …286 4 Il dretg da purtar plant extingua, sch’il plant na vegn betg inoltrà il pli tard 3 mais suenter la publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

Art. 644 1 Las aczias ch’èn vegnidas emessas avant l’inscripziun da la societad èn nunvalaivlas; las obligaziuns che resultan tras la suttascripziun d’aczias restan percunter intactas. 2 Tgi che emetta aczias avant l’inscripziun, è responsabel per tut ils donns che resultan tras quai.

Art. 645 1 Tgi che ha agì en num da la societad avant l’inscripziun en il register da commerzi, è responsabel persunalmain e solidaricamain per sias ac- ziuns. 2 Sche talas obligaziuns èn vegnidas fatgas expressivamain en num da la societad che duai vegnir fundada e sche la societad surpiglia questas obligaziuns entaifer in termin da 3 mais suenter l’inscripziun en il register da commerzi, vegnan deliberadas las persunas che han agì, e mo la societad è responsabla.

Art. 646287

Art. 647288

Mintga conclus da la radunanza generala u dal cussegl d’administra- ziun davart ina midada dals statuts sto vegnir documentà publicamain e vegnir inscrit en il register da commerzi.

Art. 648–649289

286 Abolì la segunda frasa tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

287 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

288 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

289 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Aczias emessas avant l’inscripziun

III. Obligaziuns surpigliadas avant l’in- scripziun

J. Midada dals statuts

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

227

220

Art. 650290 1 L’augment dal chapital d’aczias vegn concludì da la radunanza gene- rala; el sto vegnir exequì dal cussegl d’administraziun entaifer 3 mais. 2 Il conclus da la radunanza generala sto vegnir documentà publica- main e sto inditgar:

1. l’entir import nominal, per il qual il chapital d’aczias duai ve- gnir augmentà, e l’import dals apports che ston vegnir pre- stads;

2. il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias sco er ils privilegis da singulas categorias;

3. l’import d’emissiun u l’autorisaziun al cussegl d’administra- ziun da fixar quest import, sco er il cumenzament dal dretg da retrair dividendas;

4. la spezia dals apports, en cas d’apports en natiralias lur object e lur valitaziun sco er il num da la persuna che fa l’apport en natiralias e las aczias che vegnan attribuidas ad ella;

5. en cas da surpigliada da bains l’object, il num da l’alienader e la cuntraprestaziun da la societad;

6. il cuntegn e la valur dals avantatgs spezials sco er il num da las persunas favurisadas;

7. ina restricziun da la transferibilitad da novas aczias al num; 8. ina restricziun u in’aboliziun dal dretg da suttascripziun e l’at-

tribuziun da dretgs da suttascripziun che n’èn betg vegnids exequids u ch’èn vegnids retratgs;

9. las premissas per exequir ils dretgs da suttascripziun ch’èn ve- gnids acquistads tras contract.

3 Sche l’augment dal chapital na vegn betg inscrit entaifer 3 mais en il register da commerzi, scada il conclus da la radunanza generala.

Art. 651291 1 Cun ina midada dals statuts po la radunanza generala autorisar il cus- segl d’administraziun d’augmentar il chapital d’aczias entaifer in ter- min da maximalmain 2 onns. 2 Ils statuts inditgeschan l’import nominal, per il qual il cussegl d’ad- ministraziun po augmentar il chapital d’aczias. Il chapital approvà na dastga betg surpassar la mesadad dal chapital d’aczias existent.

290 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

291 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

K. Augment dal chapital d’aczias I. Augment dal chapital ordinari ed approvà 1. Augment dal chapital ordinari

2. Augment dal chapital approvà a. Basa statutara

Dretg d’obligaziuns

228

220

3 Ils statuts cuntegnan ultra da quai las indicaziuns che vegnan preten- didas per l’augment dal chapital ordinari, cun excepziun da las indica- ziuns che concernan l’import d’emissiun, la spezia dals apports, la sur- pigliada da bains ed il cumenzament dal dretg da retrair dividendas. 4 En il rom da l’autorisaziun po il cussegl d’administraziun augmentar il chapital d’aczias. El relascha las disposiziuns necessarias, uschena- vant che quellas n’èn betg gia cuntegnidas en il conclus da la radunan- za generala. 5 Resalvadas restan las prescripziuns da la Lescha da banca dals 8 da november 1934292 davart il chapital da reserva.293

Art. 651a294 1 Suenter mintga augment dal chapital reducescha il cussegl d’admini- straziun correspundentamain l’import nominal dal chapital approvà che figurescha en ils statuts. 2 Suenter la scadenza dal termin ch’è vegnì fixà per augmentar il cha- pital concluda il cussegl d’administraziun da stritgar or dals statuts la disposiziun statutara correspundenta.

Art. 652295 1 Las aczias vegnan suttascrittas en in document spezial (scrit da sutta- scripziun) tenor las reglas che valevan per la fundaziun. 2 Il scrit da suttascripziun sto sa referir al conclus da la radunanza ge- nerala davart l’augment u davart l’autorisaziun d’augmentar il chapital d’aczias sco er al conclus dal cussegl d’administraziun davart quest augment. Sche la lescha pretenda in prospect d’emissiun, sa referescha il scrit da suttascripziun er a quel. 3 Sch’il scrit da suttascripziun na cuntegna betg in termin, perda el ses caracter obligant 3 mais suenter la suttascripziun.

Art. 652a296 1 Sche novas aczias vegnan offridas publicamain per la suttascripziun, edescha la societad in prospect d’emissiun che infurmescha davart:

292 CS 952.0 293 Integrà tras la cifra 1 da l’annexa da la LF dals 30 da settember 2011 (Rinforzament da la

stabilitad dal sectur da finanzas), en vigur dapi il 1. da mars 2012 (CULF 2012 811; Fegl uffizial federal 2011 4717).

294 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

295 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

296 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

b. Adattaziun dals statuts

3. Prescripziuns cuminaivlas a. Suttascripziun d’aczias

b. Prospect d’emissiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

229

220

1. il cuntegn da l’inscripziun existenta en il register da commer- zi, cun excepziun da las indicaziuns davart las persunas ch’èn autorisadas da represchentar la societad;

2. l’autezza e la cumposiziun dal chapital d’aczias existent, indi- tgond il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias sco er ils privilegis da singulas categorias d’aczias;

3. disposiziuns statutaras davart in augment dal chapital approvà u davart in augment dal chapital cundiziunà;

4. il dumber dals certificats da giudida ed il cuntegn dals dretgs ch’èn colliads cun quels;

5. l’ultim quint annual e l’ultim quint dal concern cun il rapport da revisiun e – sche la bilantscha da quests quints è vegnida fatga avant passa 6 mais – las bilantschas intermediaras;

6. las dividendas ch’èn vegnidas pajadas durant ils ultims 5 onns u dapi la fundaziun;

7. il conclus davart l’emissiun da novas aczias. 2 Public è mintga invit da suttascripziun che na sa drizza betg ad in circul da persunas limità. 3 Sche la societad n’ha betg in post da revisiun, sto il cussegl d’admi- nistraziun laschar far in revisur admess in rapport da revisiun ed infur- mar en il prospect d’emissiun davart il resultat da la revisiun.297

Art. 652b298 1 Mintga acziunari ha il dretg da suttascriver quella part da las aczias che vegnan emessas da nov, la quala correspunda a sia participaziun anteriura. 2 Il conclus da la radunanza generala davart l’augment dal chapital d’aczias dastga abolir il dretg da suttascripziun mo per motivs impur- tants. Sco motivs impurtants valan en spezial la surpigliada d’interpre- sas, da parts d’interpresas u da participaziuns sco er la participaziun dals lavurants. Tras l’aboliziun dal dretg da suttascripziun na dastga na- gin vegnir favurisà u dischavantagià en moda nungiustifitgada. 3 Pervia d’ina restricziun statutara da la transferibilitad d’aczias al num na po la societad betg scumandar a l’acziunari da far diever dal dretg da suttascriver aczias ch’ella ha concedì a l’acziunari.

297 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

298 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

c. Dretg da suttascripziun

Dretg d’obligaziuns

230

220

Art. 652c299

Sche la lescha na prescriva nagut auter, ston ils apports vegnir pre- stads tenor las disposiziuns davart la fundaziun.

Art. 652d300 1 Il chapital d’aczias po vegnir augmentà er cun converter agen chapi- tal che stat a libra disposiziun. 2 La cumprova che l’import d’augment saja garantì vegn furnida cun il quint annual, en la versiun approvada dals acziunaris, e cun il rapport da revisiun d’in revisur admess. Sche la bilantscha da quests quints è vegnida fatga avant passa 6 mais, è necessaria ina bilantscha interme- diara controllada.301

Art. 652e302

En in rapport en scrit renda il cussegl d’administraziun quint davart: 1. la spezia ed il stadi d’apports en natiralias u da surpigliadas da

bains e l’adequatezza da la valitaziun; 2. l’existenza e la cumpensabladad dal debit; 3. la libra disponibladad d’agen chapital convertì; 4. l’observaziun dal conclus da la radunanza generala, en spezial

davart la restricziun u davart l’aboliziun dal dretg da sutta- scripziun e davart l’attribuziun da dretgs da suttascripziun che n’èn betg vegnids exequids u ch’èn vegnids retratgs;

5. ils motivs e l’adequatezza d’avantatgs spezials a favur da sin- guls acziunaris u d’autras persunas.

299 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

300 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

301 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

302 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

d. Prestaziun dals apports

e. Augment tras agen chapital

f. Rapport davart l’augment dal chapital

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

231

220

Art. 652f 303 1 In revisur admess controllescha il rapport davart l’augment dal cha- pital e conferma en scrit che quest rapport saja cumplet e correct.304 2 I na dovra betg ina conferma da controlla, sche l’apport sin il nov chapital d’aczias vegn prestà en daners, sch’il chapital d’aczias na vegn betg augmentà en vista ad ina surpigliada da bains e sch’ils dretgs da suttascripziun na vegnan ni restrenschids ni abolids.

Art. 652g305 1 Cur ch’il rapport davart l’augment dal chapital e – sche necessari – la conferma da controlla èn avant maun, mida il cussegl d’administra- ziun ils statuts e constatescha:

1. che tut las aczias èn vegnidas suttascrittas en moda valaivla; 2. ch’ils apports empermess correspundan a l’entir import

d’emissiun; 3. ch’ils apports èn vegnids prestadas confurm a las pretensiuns

da la lescha, dals statuts u dal conclus da la radunanza gene- rala.

2 Il conclus e las constataziuns ston vegnir documentads publicamain. Il funcziunari da documentaziun ha da numnar tut ils singuls mussa- ments ch’eran la basa per l’augment dal chapital ed ha da confermar che quels sajan stads avant maun al cussegl d’administraziun. 3 Al document public ston vegnir agiuntads ils statuts midads, il rap- port davart l’augment dal chapital, la conferma da controlla sco er ils contracts d’apports en natiralias ed ils contracts davart la surpigliada da bains ch’èn gia avant maun.

303 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

304 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

305 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

g. Conferma da la controlla

h. Midada dals statuts e constataziuns

Dretg d’obligaziuns

232

220

Art. 652h306 1 Il cussegl d’administraziun annunzia la midada dals statuts e sias constataziuns al register da commerzi per laschar las inscriver. 2 I ston vegnir inoltrads:

1. ils documents publics davart ils conclus da la radunanza gene- rala e dal cussegl d’administraziun cun las agiuntas;

2. in exemplar legalisà dals statuts midads. 3 Las aczias che vegnan emessas avant l’inscripziun da l’augment dal chapital èn nunvalaivlas; las obligaziuns che resultan tras la suttascrip- ziun d’aczias restan percunter intactas.

Art. 653307 1 La radunanza generala po concluder in augment dal chapital cundi- ziunà, concedind en ils statuts als crediturs da novas obligaziuns d’em- prest u d’obligaziuns sumegliantas visavi la societad u vers sias socie- tads commembras sco er als lavurants il dretg da suttascriver novas ac- zias (dretgs da conversiun u d’opziun). 2 Il chapital d’aczias s’augmenta senza auter quel mument ed en quella dimensiun che quests dretgs da conversiun u d’opziun vegnan exe- quids e che las obligaziuns d’apport vegnan ademplidas tras ina cum- pensaziun u tras in pajament. 3 Resalvadas restan las prescripziuns da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934308 davart il chapital convertibel.309

Art. 653a310 1 L’import nominal, per il qual il chapital d’aczias po vegnir aug- mentà, na dastga betg surpassar la mesadad dal chapital d’aczias exi- stent. 2 L’apport prestà sto correspunder almain a la valur nominala.

306 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

307 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

308 CS 952.0 309 Integrà tras la cifra 1 da l’annexa da la LF dals 30 da settember 2011 (Rinforzament da la

stabilitad dal sectur da finanzas), en vigur dapi il 1. da mars 2012 (CULF 2012 811; Fegl uffizial federal 2011 4717).

310 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

i. Inscripziun en il register da commerzi, nunvalaivladad d’aczias emessas avant l’inscrip- ziun

II. Augment dal chapital cundiziunà 1. Princip

2. Limits

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

233

220

Art. 653b311 1 Ils statuts ston inditgar:

1. l’import nominal da l’augment dal chapital cundiziunà; 2. il dumber, la valur nominala e la spezia da las aczias; 3. il circul dals possessurs d’in dretg da conversiun u d’opziun; 4. l’aboliziun dals dretgs da suttascripziun dals acziunaris ver-

tents; 5. ils privilegis da singulas categorias d’aczias; 6. la restricziun da la transferibilitad da novas aczias al num.

2 Sche las obligaziuns d’emprest u sche las obligaziuns sumegliantas che cuntegnan dretgs da conversiun u d’opziun na vegnan betg offri- das l’emprim als acziunaris per la suttascripziun, ston ils statuts indi- tgar ultra da quai:

1. las premissas per exequir ils dretgs da conversiun u d’opziun; 2. las basas per calcular l’import d’emissiun.

3 Ils dretgs da conversiun u d’opziun che vegnan concedids avant che la disposiziun statutara davart l’augment dal chapital cundiziunà è ve- gnida inscritta en il register da commerzi, èn nunvalaivels.

Art. 653c312 1 Sch’i duain – a chaschun d’in augment dal chapital cundiziunà – ve- gnir emessas obligaziuns d’emprest u obligaziuns sumegliantas che cuntegnan dretgs da conversiun u d’opziun, ston quellas vegnir offri- das l’emprim als acziunaris per la suttascripziun, e quai en proporziun da lur participaziun anteriura. 2 Quest dretg da suttascripziun preferenzial po vegnir restrenschì u abolì, sch’igl è avant maun in motiv impurtant. 3 Tras l’aboliziun dal dretg da suttascripziun, ch’è necessaria per in augment dal chapital cundiziunà, sco er tras ina restricziun u tras in’aboliziun dal dretg da suttascripziun preferenzial na dastga nagin vegnir favurisà u dischavantagià en moda nungiustifitgada.

311 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

312 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Basa statutara

4. Protecziun dals acziunaris

Dretg d’obligaziuns

234

220

Art. 653d313 1 Al creditur u al lavurant che ha in dretg da conversiun u d’opziun per acquistar aczias al num na poi betg vegnir scumandà da far diever da quest dretg pervia d’ina restricziun da la transferibilitad d’aczias al num, nun che quai saja previs en ils statuts ed en il prospect d’emis- siun. 2 Tras l’augment dal chapital d’aczias, tras l’emissiun da novs dretgs da conversiun u d’opziun u en autra moda dastgan ils dretgs da conversiun u d’opziun vegnir restrenschids mo, sch’il pretsch da conversiun vegn sbassà, sch’i vegn concedida in’autra cumpensaziun adequata als possessurs da quests dretgs u sche la medema restricziun tutga er ils acziunaris.

Art. 653e314 1 Ils dretgs da conversiun u d’opziun vegnan exequids tras ina declera- ziun en scrit che renviescha a la disposiziun statutara davart l’augment dal chapital cundiziunà; sche la lescha pretenda in prospect d’emis- siun, sa referescha la decleraziun er a quel. 2 La prestaziun da l’apport en daners u tras ina cumpensaziun sto ve- gnir fatga tar in institut da banca ch’è suttamess a la Lescha federala dals 8 da november 1934315 davart las bancas e cassas da spargn. 3 Ils dretgs d’acziunari naschan il mument che l’obligaziun d’apport è ademplida.

Art. 653f 316 1 A la fin da mintga onn da gestiun, e sin dumonda dal cussegl d’ad- ministraziun gia avant, controllescha in expert da revisiun admess, sche las novas aczias sajan vegnidas emessas confurm a la lescha, confurm als statuts e – sch’in tal è necessari – confurm al prospect d’emissiun.317 2 El conferma quai en scrit.

313 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

314 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

315 CS 952.0 316 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). 317 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat-

taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

5. Protecziun dals possessurs d’in dretg da conversiun u d’opziun

6. Execuziun da l’augment dal chapital a. Execuziun dals dretgs; apport

b. Conferma da la controlla

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

235

220

Art. 653g318 1 Suenter che la conferma da controlla è entrada, constatescha il cus- segl d’administraziun cun ina documentaziun publica il dumber, la va- lur nominala e la spezia da las aczias ch’èn vegnidas emessas da nov, e plinavant ils privilegis da singulas categorias ed il stadi dal chapital d’aczias a la fin da l’onn da gestiun u il mument da la controlla. El fa las adattaziuns necessarias dals statuts. 2 En il document public constatescha il funcziunari da documentaziun che la conferma da controlla cuntegnia las indicaziuns pretendidas.

Art. 653h319

Il pli tard 3 mais suenter la fin da l’onn da gestiun annunzia il cussegl d’administraziun la midada dals statuts al register da commerzi, ed inoltrescha il document public e la conferma da controlla.

Art. 653i320 1 Sch’ils dretgs da conversiun u d’opziun èn extinguids e sche quai vegn confermà en il rapport da controlla d’in expert da revisiun ad- mess, abolescha il cussegl d’administraziun las disposiziuns statutaras davart l’augment dal chapital cundiziunà. 2 En il document public constatescha il funcziunari da documentaziun ch’il rapport da controlla cuntegnia las indicaziuns pretendidas.

Art. 654 1 A norma dals statuts u cun ina midada dals statuts po la radunanza generala concluder l’emissiun d’aczias privilegiadas u convertir aczias existentas en aczias privilegiadas. 2 Sch’ina societad ha emess aczias privilegiadas, pon ulteriuras aczias privilegiadas, a las qualas i duain vegnir concedids privilegis visavi las aczias privilegiadas existentas, vegnir emessas mo cun il consentiment d’ina radunanza speziala dals acziunaris privilegiads ch’èn tutgads da

318 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

319 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

320 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

321 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

c. Adattaziun dals statuts

d. Inscripziun en il register da commerzi

7. Stritgada

III. Aczias privilegiadas 1. Premissas321

Dretg d’obligaziuns

236

220

la restricziun e cun il consentiment d’ina radunanza generala da tut ils acziunaris. Resalvadas restan disposiziuns divergentas en ils statuts. 3 Il medem vala, sch’i duain vegnir midads u abolids privilegis statu- tars ch’èn colliads cun aczias privilegiadas.

Art. 655322

Art. 656 1 Vers las aczias ordinarias han las aczias privilegiadas quels privilegis ch’èn vegnids concedids expressivamain ad ellas en ils statuts oriunds u tras ina midada dals statuts. Dal rest han ellas ils medems dretgs sco las aczias ordinarias. 2 Ils privilegis pon s’extender en spezial sin la dividenda cun u senza dretg da survegnir dividendas supplementaras, sin la quota da la liqui- daziun e sin ils dretgs da suttascripziun en cas ch’i vegnan emessas novas aczias.

Art. 656a324 1 Ils statuts pon prevair in chapital da participaziun ch’è dividì en sum- mas parzialas (certificats da participaziun). Quests certificats da parti- cipaziun vegnan emess cunter in apport; els han ina valur nominala e na dattan betg il dretg da votar. 2 Uschenavant che la lescha na prevesa nagut auter, valan las disposi- ziuns davart il chapital d’aczias, davart l’aczia e davart l’acziunari er per il chapital da participaziun, per il certificat da participaziun e per il participant. 3 Ils certificats da participaziun ston vegnir designads sco tals.

Art. 656b325 1 Il chapital da participaziun na dastga betg surpassar il dubel dal cha- pital d’aczias. 2 Las disposiziuns davart il chapital minimal e davart l’apport total mi- nimal n’èn betg applitgablas.

322 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

323 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

324 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

325 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. Posiziun da las aczias privilegiadas323

L. Certificats da participaziun I. Noziun; prescripziuns applitgablas

II. Chapital da participaziun e chapital d’aczias

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

237

220

3 En las disposiziuns davart las restricziuns da l’acquist d’atgnas ac- zias, davart la reserva generala, davart l’introducziun d’ina controlla speziala cunter la voluntad da la radunanza generala e davart l’obliga- ziun d’annunzia en cas da perdita da chapital sto il chapital da partici- paziun vegnir agiuntà al chapital d’aczias. 4 In augment approvà u in augment cundiziunà dal chapital d’aczias e dal chapital da participaziun na dastga tut en tut betg surpassar la me- sadad da la summa dal chapital d’aczias e dal chapital da participaziun existent. 5 Il chapital da participaziun po vegnir creà tras la procedura da l’aug- ment dal chapital approvà u dal chapital cundiziunà.

Art. 656c326 1 Il participant n’ha betg il dretg da votar ed – uschenavant ch’ils sta- tuts na disponan betg autramain – nagins dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar. 2 Sco dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar valan il dretg da convocar ina radunanza generala, il dretg da sa participar ad ina ra- dunanza generala, il dretg da survegnir infurmaziuns, il dretg da pren- der invista da documents ed il dretg da far propostas. 3 Sch’ils statuts na concedan betg ad el il dretg da survegnir in- furmaziuns, da prender invista da documents u da far propostas (art. 697a ss.), po il participant far ina dumonda en scrit per mauns da la ra- dunanza generala cun l’intent da survegnir infurmaziuns, da prender invista da documents u d’introducir ina controlla speziala.

Art. 656d327 1 Al participant ston vegnir communitgadas la convocaziun da la radu- nanza generala sco er la glista da tractandas e las propostas. 2 Tut ils conclus da la radunanza generala ston vegnir exponids imme- diatamain a la sedia da la societad ed en las filialas ch’èn inscrittas en il register da commerzi, per ch’ils participants possian prender invista da tals. En la communicaziun ston ils participants vegnir rendids at- tents a questa exposiziun.

326 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

327 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

III. Posiziun giuridica dal participant 1. En general

2. Communica- ziun da la con- vocaziun e dals conclus da la radunanza generala

Dretg d’obligaziuns

238

220

Art. 656e328

Ils statuts pon conceder als participants il dretg d’avair in represchen- tant en il cussegl d’administraziun.

Art. 656f 329 1 Tar la repartiziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha, tar la re- partiziun dal retgav da la liquidaziun e tar la suttascripziun da novas aczias na dastgan ils statuts betg dischavantagiar ils participants en cumparegliaziun cun ils acziunaris. 2 Sch’igl existan pliras categorias d’aczias, ston ils certificats da participaziun avair almain ils medems dretgs sco quella categoria ch’è privilegiada il pli pauc. 3 Midadas dals statuts ed auters conclus da la radunanza generala che dischavantageschan ils participants èn mo admissibels, sch’els disch- avantageschan er correspundentamain la posiziun dals acziunaris che han ils medems dretgs sco ils participants. 4 Uschenavant ch’ils statuts na disponan betg autramain, dastgan ils privilegis ed ils dretgs da cundecisiun statutars dals participants vegnir restrenschids u abolids mo cun il consentiment d’ina radunanza speziala dals participants pertutgads e da la radunanza generala dals acziunaris.

Art. 656g330 1 Sch’i vegn creà in chapital da participaziun, han ils acziunaris in dretg da suttascripziun sco tar l’emissiun da novas aczias. 2 Ils statuts pon prevair ch’ils acziunaris possian suttascriver mo aczias ed ils participants mo certificats da participaziun, sch’il chapital d’ac- zias e sch’il chapital da participaziun vegnan augmentads a medem temp ed en la medema proporziun. 3 Sche mo il chapital da participaziun u sche mo il chapital d’aczias vegn augmentà ubain sch’in da quests chapitals vegn augmentà pli fitg che l’auter, ston ils dretgs da suttascripziun vegnir attribuids uschia, ch’ils acziunaris e ch’ils participants pon mantegnair la participaziun a l’entir chapital en la medema proporziun sco fin ussa.

328 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

329 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

330 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Represchen- tanza en il cus- segl d’admini- straziun

4. Dretgs da facultad a. En general

b. Dretgs da suttascripziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

239

220

Art. 657331 1 Ils statuts pon prevair la creaziun da certificats da giudida a favur da persunas ch’èn colliadas cun la societad tras ina participaziun ante- riura al chapital ubain sco acziunaris, sco crediturs, sco lavurants u en moda sumeglianta. Els ston inditgar il dumber dals certificats da giudi- da emess ed il cuntegn dals dretgs ch’èn colliads cun quels. 2 Ils certificats da giudida concedan als possessurs mo il dretg sin ina quota dal gudogn che resulta tras la bilantscha u vi dal retgav da la li- quidaziun u mo il dretg da suttascriver novas aczias. 3 Il certificat da giudida na dastga betg avair ina valur nominala; el na dastga betg vegnir numnà certificat da participaziun e na dastga betg vegnir emess cunter in apport che vegn declerà tar las activas da la bi- lantscha. 4 Ils possessurs dals certificat da giudida furman tras lescha ina cumi- nanza, per la quala las disposiziuns davart la cuminanza dals crediturs en cas d’obligaziuns d’emprest valan confurm al senn. La renunzia a singuls u a tut ils dretgs che resultan tras ils certificats da giudida po dentant vegnir concludida en moda lianta mo dals possessurs da la maioritad da tut ils certificats da giudida ch’èn en circulaziun. 5 Novs certificats da giudida dastgan vegnir creads a favur dals funda- turs da la societad mo, sch’ils statuts oriunds prevesan quai.

Art. 658332

Art. 659333 1 La societad dastga acquistar atgnas aczias mo, sch’igl è avant maun tant agen chapital a libra disposiziun sco quai ch’i vegn duvrà per l’ac- quist e sche la valur nominala da tut questas aczias na surpassa betg 10 pertschient dal chapital d’aczias. 2 Sch’ella acquista aczias al num en connex cun ina restricziun da la transferibilitad, importa il limit maximal 20 pertschient. Las atgnas ac- zias ch’èn vegnidas acquistadas sur il limit da 10 pertschient dal cha- pital d’aczias, ston vegnir alienadas u annulladas tras ina reducziun dal chapital entaifer 2 onns.

331 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

332 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

333 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

M. Certificats da giudida

N. Atgnas aczias I. Restricziun da l’acquist

Dretg d’obligaziuns

240

220

Art. 659a334 1 Il dretg da votar da las atgnas aczias ed ils dretgs ch’èn colliads cun quellas èn suspendids. 2 Per las atgnas aczias ha la societad da constituir ina reserva separada d’in import che correspunda a la valur d’acquisiziun da questas aczias.

Art. 659b335 1 Sch’ina societad è participada cun ina maioritad vi da filialas, valan – per l’acquist da sias aczias tras questas filialas – las medemas restricziuns e consequenzas sco per l’acquist d’atgnas aczias. 2 Sch’ina societad acquista ina participaziun da maioritad vi d’ina au- tra societad, che tegna da sia vart aczias da l’acquistadra, valan questas aczias sco atgnas aczias da l’acquistadra. 3 L’obligaziun da constituir reservas è chaussa da la societad che ha la participaziun da maioritad.

Segund chapitel: Dretgs ed obligaziuns dals acziunaris

Art. 660336 1 Mintga acziunari ha il dretg da survegnir ina quota proporziunala dal gudogn che resulta tras la bilantscha, uschenavant che la lescha u ch’ils statuts prevesan da reparter quest gudogn tranter ils acziunaris. 2 A chaschun da la dissoluziun da la societad ha l’acziunari il dretg da survegnir ina quota proporziunala dal retgav da la liquidaziun, nun ch’ils statuts disponian d’utilisar en autra moda la facultad da la socie- tad dissolvida. 3 Resalvads restan ils privilegis ch’èn fixads en ils statuts per singulas categorias d’aczias.

Art. 661 Las quotas dal gudogn e dal retgav da la liquidaziun ston vegnir calcu- ladas en la proporziun dals imports ch’èn vegnids pajads sin il chapital d’aczias, nun ch’ils statuts prevesian insatge auter.

334 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

335 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

336 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

II. Consequenzas da l’acquist

III. Acquist tras filialas

A. Dretg sin la quota dal gudogn e da liquidaziun I. En general

II. Moda da calculaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

241

220

Art. 662337

Art. 662a338

Art. 663339

Art. 663a e 663b 340

Art. 663bbis 341 1 Las societads cun aczias ch’èn quotadas ad ina bursa han d’inditgar en l’agiunta da la bilantscha:

1. tut las indemnisaziuns ch’ellas han pajà directamain u indirec- tamain a commembers actuals dal cussegl d’administraziun;

2. tut las indemnisaziuns ch’ellas han pajà directamain u indirec- tamain a persunas, a las qualas il cussegl d’administraziun ha delegà dal tuttafatg u per part la gestiun da la societad (direc- ziun);

3. tut las indemnisaziuns ch’ellas han pajà directamain u indirec- tamain a commembers actuals dal cussegl consultativ;

4. las indemnisaziuns ch’ellas han pajà directamain u indirecta- main a commembers anteriurs dal cussegl d’administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ, sche questas indem- nisaziuns stattan en connex cun l’activitad anteriura sco organ da la societad u n’èn betg usitadas sin il martgà;

5. indemnisaziuns che n’èn betg usitadas sin il martgà e ch’ellas han pajà directamain u indirectamain a persunas che stattan en

337 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

338 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

339 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

340 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

341 Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d’october 2005 (Transparenza concernent las indemnisaziuns che vegnan pajadas als commembers dal cussegl d’administraziun e da la direcziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2006 2629; Fegl uffizial federal 2004 4471).

342 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

B.342 Rapport da gestiun I. Indicaziuns supplementaras per las societads cun aczias quota- das a la bursa 1. Indem- nisaziuns

Dretg d’obligaziuns

242

220

ina stretga relaziun cun las persunas che vegnan numnadas en las cifras 1 fin 4.

2 Sco indemnisaziuns valan en spezial: 1. onuraris, salaris e bunificaziuns; 2. tantiemas, participaziuns a la svieuta ed autras participaziuns

al resultat da la fatschenta; 3. prestaziuns materialas; 4. l’attribuziun da participaziuns, da dretgs da conversiun e d’op-

ziun; 5. indemnisaziuns da partenza; 6. garanzias, obligaziuns da garanzia, constituziuns da pegns a

favur da terzas persunas ed autras segirezzas; 7. la renunzia a pretensiuns; 8. expensas che constitueschan u augmentan ils dretgs da surve-

gnir prestaziuns da prevenziun; 9. tut las prestaziuns per lavurs supplementaras.

3 En l’agiunta da la bilantscha ston plinavant vegnir inditgads: 1. tut ils emprests e tut ils credits betg anc pajads, ch’èn vegnids

concedids als commembers actuals dal cussegl d’administra- ziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ;

2. emprests e credits betg anc pajads, ch’èn vegnids concedids sut cundiziuns che n’èn betg usitadas sin il martgà a commem- bers anteriurs dal cussegl d’administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ;

3. emprests e credits betg anc pajads, ch’èn vegnids concedids sut cundiziuns che n’èn betg usitadas sin il martgà a persunas che stattan en ina stretga relaziun cun las persunas che vegnan numnadas en las cifras 1 e 2.

4 Las indicaziuns davart las indemnisaziuns e davart ils credits ston cumpigliar:

1. l’import total che vegn pajà al cussegl d’administraziun e l’im- port che vegn pajà a mintga commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv;

2. l’import total che vegn pajà a la direcziun e l’import il pli aut che vegn pajà ad in singul commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv;

3. l’import total che vegn pajà al cussegl consultativ e l’import che vegn pajà a mintga commember, inditgond il num e la funcziun dal commember respectiv.

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

243

220

5 Indemnisaziuns e credits che vegnan pajads a persunas che stattan en ina stretga relaziun cun ils commembers dal cussegl d’administraziun u da la direcziun ston vegnir declerads separadamain. Ils nums da que- stas persunas na ston betg vegnir inditgads. Dal rest vegnan applitga- das analogamain las prescripziuns concernent las indicaziuns davart las indemnisaziuns e davart ils credits che vegnan pajads a commem- bers dal cussegl d’administraziun, da la direcziun e dal cussegl consul- tativ.

Art. 663c343 1 Las societads cun aczias345 ch’èn quotadas ad ina bursa han d’indi- tgar en l’agiunta da la bilantscha ils acziunaris impurtants e lur partici- paziuns, uschenavant ch’ellas enconuschan u stuessan enconuscher quests acziunaris. 2 Sco acziunaris impurtants valan ils acziunaris e las gruppas d’acziu- naris ch’èn liadas tras convenziuns da votar, sche lur participaziun sur- passa 5 pertschient da tut ils dretgs da votar. Sch’ils statuts cuntegnan ina limitaziun procentuala pli bassa per las aczias al num (art. 685d al. 1), vala quest limit areguard l’obligaziun da publicaziun. 3 D’inditgar èn plinavant las participaziuns vi da la societad sco er ils dretgs da conversiun e d’opziun da mintga commember actual dal cus- segl d’administraziun, da la direcziun e dal cussegl consultativ, inclu- siv las participaziuns da las persunas che stattan en ina stretga relaziun cun quests commembers, inditgond il num e la funcziun dals com- members respectivs.346

Art. 663d–663h347

Art. 664 e 665348

343 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

344 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

345 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala [art. 33 LRC; CULF 1974 1051].

346 Integrà tras la cifra I da la LF dals 7 d’october 2005 (Transparenza concernent las indemnisaziuns che vegnan pajadas als commembers dal cussegl d’administraziun e da la direcziun), en vigur dapi il 1. da schaner 2007 (CULF 2006 2629 2632; Fegl uffizial federal 2004 4471).

347 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

348 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

2. Participa- ziuns344

Dretg d’obligaziuns

244

220

Art. 665a349

Art. 666 e 667350

Art. 668351

Art. 669352

Art. 670353 1 Sche la mesadad dal chapital d’aczias e da las reservas legalas n’è betg pli cuvrida pervia d’ina perdita che resulta tras la bilantscha, da- stga – cun l’intent d’eliminar la bilantscha deficitara – la valur da bains immobigliars u da participaziuns vegnir augmentada fin a maxi- malmain questa valur, en cas che lur valur reala è s’augmentada sur ils custs d’acquisiziun u da producziun. L’import da l’augment da la va- lur sto figurar separadamain en la bilantscha sco reserva da l’augment da la valur. 2 L’augment da la valur è admissibla mo, sch’in revisur admess con- ferma en scrit per mauns da la radunanza generala che las disposiziuns legalas sajan vegnidas observadas.355

Art. 671356 1 5 pertschient dal gudogn annual sto vegnir attribuì a la reserva gene- rala, fin che quella cuntanscha 20 pertschient dal chapital d’aczias liberà.

349 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

350 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

351 Abolì tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

352 Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

353 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

354 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

355 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

356 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Valitaziun. Augment da la valur354

C. Reservas I. Reservas legalas 1. Reserva generala

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

245

220

2 Er suenter che questa reserva ha cuntanschì l’autezza legala, la ston vegnir attribuids:

1. in retgav supplementar che deriva da l’emissiun d’aczias, che surpassa lur valur nominala e che resta suenter la cuvrida dals custs d’emissiun, nun che quel vegnia duvrà per far amortisa- ziuns u per intents da prevenziun;

2. il saldo dals pajaments prestads sin aczias annulladas, suenter ch’in eventual retgav pli pitschen, che fiss resultà tras las aczias ch’èn vegnidas emessas per quest intent, è vegnì cuvert;

3. 10 pertschient dals imports che vegnan pajads sco quota dal gudogn suenter il pajament d’ina dividenda da 5 pertschient.

3 Uschenavant che la reserva generala na surpassa betg la mesadad dal chapital d’aczias, dastga ella vegnir duvrada mo per cuvrir perditas u per prender mesiras che permettan a l’interpresa da sa mantegnair en temps d’in nausch andament da las fatschentas, d’evitar la dischoccu- paziun u da mitigiar sias consequenzas. 4 Las disposiziuns da l’alinea 2 cifra 3 e da l’alinea 3 na valan betg per societads che han l’intent principal da sa participar ad autras interpre- sas (societads da holding). 5 …357 6 …358

Art. 671a359

La reserva per atgnas aczias po vegnir abolida en la dimensiun da las valurs d’acquisiziun, sche las aczias vegnan alienadas u annulladas.

Art. 671b360

La reserva per l’augment da la valur po vegnir dissolvida mo tras ina conversiun en chapital d’aczias, tras ina reamortisaziun u tras in’alie- naziun da las aczias, da las qualas la valur è vegnida augmentada.

357 Abolì tras la cifra II 2 da la LF dals 20 da mars 2009 davart la refurma da viafier 2, en vigur dapi il 1. da schaner 2010 (CULF 2009 5597 5629; Fegl uffizial federal 2005 2415, 2007 2681).

358 Abolì tras la cifra II 1 da l’agiunta tar la LF dals 17 da december 2004 davart la surveglianza da las interpresas d’assicuranza, en vigur dapi il 1. da schaner 2006 (CULF 2005 5269; Fegl uffizial federal 2003 3789).

359 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

360 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. Reserva per atgnas aczias

3. Reserva per l’augment da la valur

Dretg d’obligaziuns

246

220

Art. 672361 1 Ils statuts pon prevair ch’i stoppia vegnir attribuì dapli che 5 per- tschient dal gudogn annual a la reserva e che la reserva stoppia impor- tar dapli ch’ils 20 pertschient dal chapital d’aczias liberà, ils quals ve- gnan prescrits da la lescha. 2 Els pon prevair la constituziun d’ulteriuras reservas e fixar lur intent e lur applicaziun.

Art. 673362

Ils statuts pon prevair en spezial er reservas per fundar e per sustegnair instituziuns da prevenziun a favur dals lavurants da l’interpresa.

Art. 674363 1 La dividenda dastga vegnir fixada pir, suenter che las attribuziuns a las reservas legalas e statutaras èn vegnidas deducidas confurm a la le- scha ed als statuts. 2 La radunanza generala po concluder la constituziun da reservas che n’èn betg previsas en la lescha ed en ils statuts u che surpassan lur pre- tensiuns:

1. sche quai è necessari per intents da reacquisiziun; 2. sche questas reservas èn giustifitgadas per garantir la prosperi-

tad durabla da l’interpresa u il pajament d’ina dividenda uschè constanta sco pussaivel, e sch’ellas resguardan ils interess da tut ils acziunaris.

3 Per fundar e per sustegnair instituziuns da prevenziun a favur dals la- vurants da l’interpresa sco er per auters intents da prevenziun po la ra- dunanza generala medemamain constituir reservas cun il gudogn che resulta tras la bilantscha, er sche talas n’èn betg previsas en ils statuts.

Art. 675 1 Per il chapital d’aczias na dastgan vegnir pajads nagins tschains. 2 Las dividendas dastgan vegnir pajadas mo cun il gudogn che resulta tras la bilantscha e cun las reservas ch’èn vegnidas constituidas per quest intent.364

361 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

362 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

363 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Reservas statutaras 1. En general

2. Per intents da prevenziun a favur dals lavurants

III. Relaziun tranter quota dal gudogn e reservas

D. Dividendas, tschains da construcziun e tantiemas I. Dividendas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

247

220

Art. 676 1 Per il temp ch’i dovra per preparar e per construir l’interpresa fin al cumenzament dal manaschi cumplain, po vegnir garantì als acziunaris in tschains d’ina tscherta autezza a quint dal conto d’investiziun. En- taifer quest rom ston ils statuts inditgar la data, a partir da la quala quest tschains na vegn betg pli pajà. 2 Sche l’interpresa vegn engrondida tras l’emissiun da novas aczias, po il conclus davart l’augment dal chapital attribuir a las novas aczias in tschert tschains a quint dal conto d’investiziun, e quai fin ad ina data che sto vegnir inditgada exactamain, maximalmain dentant fin che las novas installaziuns vegnan messas en funcziun.

Art. 677365

Als commembers dal cussegl d’administraziun dastgan vegnir attribui- das quotas dal gudogn mo, sche quellas vegnan prendidas or dal gu- dogn che resulta tras la bilantscha, suenter ch’igl è vegnì fatg l’attribu- ziun a las reservas legalas e suenter ch’igl è vegnì pajà als acziunaris ina dividenda da 5 pertschient u ina dividenda pli auta ch’è fixada en ils statuts.

Art. 678366 1 Acziunaris e commembers dal cussegl d’administraziun sco er persu- nas che stattan en ina stretga relaziun cun quels, che han retratg nun- giustifitgadamain e da mala fai dividendas, tantiemas, autras quotas dal gudogn u tschains da construcziun, èn obligads da restituir quai. 2 Els èn obligads da restituir er autras prestaziuns da la societad, sche quellas stattan en ina disproporziun evidenta cun la cuntraprestaziun e cun la situaziun economica da la societad. 3 Il dretg sin restituziun han la societad e l’acziunari; l’acziunari porta plant sin ina prestaziun a la societad. 4 L’obligaziun da restituziun surannescha 5 onns suenter avair surve- gnì la prestaziun.

364 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

365 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

366 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Tschains da construcziun

III. Tantiemas

E. Restituziun da prestaziuns I. En general

Dretg d’obligaziuns

248

220

Art. 679367 1 En il concurs da la societad ston ils commembers dal cussegl d’ad- ministraziun restituir tut las tantiemas ch’els han survegnì ils ultims 3 onns avant la decleraziun dal concurs, nun ch’els cumprovian che las premissas per pajar las tantiemas eran ademplidas tenor lescha e tenor statuts; en spezial stoi vegnir cumprovà ch’il pajament haja gì lieu sin basa d’ina bilantschaziun precauta. 2 …368

Art. 680 1 L’acziunari na po er betg vegnir obligà tras ils statuts da prestar dapli che l’import ch’è fixà per acquistar aczias a chaschun da lur emissiun. 2 L’acziunari n’ha betg in dretg da pretender la restituziun da l’import pajà.

Art. 681 1 In acziunari che na paja betg a temp l’import d’emissiun da sias ac- zias, è obligà da pajar tschains da retard. 2 Ultra da quai è il cussegl d’administraziun autorisà da declerar che l’acziunari tardivant perdia ses dretgs che resultan tras la suttascrip- ziun da las aczias sco er ses pajaments parzials gia prestads, ed el po emetter novas aczias empè da las aczias annulladas. Sch’ils titels an- nullads emess na vegnan betg restituids, sto la decleraziun da perdita vegnir publitgada en il Fegl uffizial svizzer da commerzi sco er en la furma ch’è previsa en ils statuts. 3 Ils statuts pon er obligar in acziunari tardivant da pajar in chasti con- venziunal.

Art. 682 1 Sch’il cussegl d’administraziun ha l’intenziun da declerar a l’acziu- nari tardivant ch’el perdia ses dretgs che resultan tras la suttascripziun u da pretender dad el il chasti convenziunal ch’è previs en ils statuts, sto el publitgar almain trais giadas in appel al pajament en il Fegl uffi- zial svizzer da commerzi sco er en la furma ch’è previsa en ils statuts, e quai fixond in termin supplementar d’almain 1 mais quintà a partir da l’ultima publicaziun. Pir sche l’acziunari na presta er betg il paja- ment entaifer il termin supplementar, dastgi vegnir declerà ch’el haja

367 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

368 Abolì tras l’agiunta tar la LF dals 21 da zercladur 2013, en vigur dapi il 1. da schaner 2014 (CULF 2013 4111; Fegl uffizial federal 2010 6455).

II. Tantiemas en cas da concurs

F. Prestaziuns da l’acziunari I. Object

II. Consequenzas dal retard 1. Tenor lescha e tenor statuts

2. Appel al pajament

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

249

220

pers ses dretgs che resultan tras la suttascripziun u dastga vegnir applitgà il chasti convenziunal. 2 En cas d’aczias al num vegnan las publicaziuns remplazzadas tras in appel al pajament e tras in termin supplementar che vegnan tramess cun ina brev recumandada als acziunaris ch’èn inscrits en il register da las aczias. En quest cas cumenza il termin supplementar il mument ch’ils acziunaris retschaivan l’appel al pajament. 3 L’acziunari tardivant è responsabel vers la societad per l’import che n’è betg cuvrì tras las prestaziuns dal nov acziunari.

Art. 683 1 Las aczias al possessur dastgan vegnir emessas pir suenter che l’enti- ra valur nominala è vegnida pajada. 2 Las aczias ch’èn vegnidas emessas avant l’entir pajament èn nunva- laivlas. Pretensiuns d’indemnisaziun restan resalvadas.

Art. 684369 1 Las aczias al num èn transferiblas senza restricziuns, nun che la le- scha u ch’ils statuts disponian autramain. 2 Il transferiment tras in act giuridic po avair lieu cun surdar il titel in- dossà a l’acquistader.

Art. 685370 1 Aczias al num che n’èn betg liberadas cumplainamain dastgan vegnir transferidas mo cun l’approvaziun da la societad, nun ch’ellas vegnian acquistadas tras ierta, tras ina partiziun d’ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in’execuziun sfurzada. 2 La societad po refusar l’approvaziun mo, sche la solvenza da l’acqui- stader è dubitaivla e sche la garanzia che vegn pretendida da la socie- tad na vegn betg prestada.

Art. 685a371 1 Ils statuts pon prevair che aczias al num dastgian vegnir transferidas mo cun l’approvaziun da la societad. 2 Questa restricziun vala er per la constituziun d’ina giudida.

369 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

370 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

371 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

G. Emissiun e transferiment da las aczias I. Aczias al possessur

II. Aczias al num

H. Restricziun da la transferibilitad I. Restricziun legala

II. Restricziun statutara 1. Princips

Dretg d’obligaziuns

250

220

3 Sche la societad entra en liquidaziun, scada la restricziun da la trans- feribilitad.

Art. 685b372 1 La societad po refusar la dumonda d’approvaziun, sch’ella po sa ba- sar sin in motiv impurtant ch’è previs en ils statuts u sch’ella offrescha a l’alienader da las aczias da surpigliar las aczias sin agen quint, sin quint d’auters acziunaris u sin quint da terzas persunas per la valur reala il mument da la dumonda. 2 Sco motivs impurtants valan disposiziuns davart la cumposiziun dal circul dals acziunaris, las qualas giustifitgeschan ina refusa en vista a l’intent da la societad u a l’independenza economica da l’interpresa. 3 Ultra da quai po la societad refusar l’inscripziun en il register da las aczias, sche l’acquistader na declera betg expressivamain ch’el haja acquistà las aczias en agen num e sin agen quint. 4 Sche las aczias èn vegnidas acquistadas tras ierta, tras ina partiziun d’ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in’execuziun sfurza- da, po la societad refusar la dumonda d’approvaziun mo, sch’ella of- frescha a l’acquistader da surpigliar las aczias per la valur reala. 5 L’acquistader po pretender ch’il derschader a la sedia da la societad fixeschia la valur reala. Ils custs da la valitaziun vegnan surpigliads da la societad. 6 Sche l’acquistader na refusa betg l’offerta da surpigliada entaifer 1 mais suenter ch’el enconuscha la valur reala, vala l’offerta sco ac- ceptada. 7 Ils statuts na dastgan betg engrevgiar las cundiziuns da la transferibi- litad.

Art. 685c373 1 Uschè ditg che l’approvaziun necessaria per il transferiment da las aczias n’è betg vegnida dada, resta l’alienader proprietari da las aczias e da tut ils dretgs ch’èn colliads cun quellas. 2 En cas d’in acquist da las aczias tras ierta, tras ina partiziun d’ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras in’execuziun sfurzada pas- san la proprietad ed ils dretgs da facultad immediatamain a l’acquista- der, ils dretgs da cundecisiun pir cun l’approvaziun da la societad.

372 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

373 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. Aczias al num betg quotadas a la bursa a. Motivs per ina refusa

b. Effect

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

251

220

3 L’approvaziun vala sco dada, sche la societad na refusa betg la du- monda d’approvaziun entaifer 3 mais suenter avair survegnì la dumon- da u sche la societad refusa nungiustifitgadamain la dumonda.

Art. 685d374 1 En cas d’aczias al num ch’èn quotadas a la bursa po la societad refu- sar in acquistader sco acziunari mo, sch’ils statuts prevesan ina limita- ziun procentuala da las aczias al num, fin a la quala in acquistader sto vegnir renconuschì sco acziunari, e sche questa limitaziun vegn sur- passada. 2 Ultra da quai po la societad refusar l’inscripziun en il register da las aczias, sche l’acquistader na declera – sin dumonda da la societad – betg expressivamain ch’el haja acquistà las aczias en agen num e sin agen quint. 3 Sche aczias al num ch’èn quotadas a la bursa375 èn vegnidas acqui- stadas tras ierta, tras ina partiziun d’ierta u tras il dretg dals bains matrimonials, na po l’acquistader betg vegnir refusà.

Art. 685e376

Sche aczias al num ch’èn quotadas a la bursa vegnan vendidas a la bursa, annunzia la banca da l’alienader immediatamain a la societad il num da l’alienader ed il dumber da las aczias vendidas.

Art. 685f 377 1 Sche aczias al num ch’èn quotadas a la bursa vegnan acquistadas a la bursa, passan ils dretgs a l’acquistader cun il transferiment. Sche ac- zias al num ch’èn quotadas a la bursa vegnan acquistadas ordaifer la bursa, passan ils dretgs a l’acquistader, uschespert che quel ha inoltrà a la societad la dumonda da vegnir renconuschì sco acziunari. 2 Fin che la societad n’ha betg renconuschì l’acquistader, na po el exe- quir ni il dretg da votar ch’è collià cun las aczias ni auters dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar. Areguard l’execuziun da tut ils auters dretgs d’acziunari, en spezial il dretg da suttascripziun, n’è l’ac- quistader betg restrenschì.

374 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

375 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala [art. 33 LRC; CULF 1974 1051].

376 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

377 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Aczias al num quotadas a la bursa a. Motivs per ina refusa

b. Obligaziun d’annunzia

c. Transferiment dals dretgs

Dretg d’obligaziuns

252

220

3 Ils acquistaders che la societad n’ha betg anc renconuschì ston vegnir inscrits – suenter il transferiment dals dretgs – sco acziunaris senza dretg da votar en il register da las aczias. Lur aczias n’èn betg represchentadas a la radunanza generala. 4 Sche la refusa è illegala, ha la societad da renconuscher il dretg da votar ed ils dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar a partir dal mument che la sentenzia giudiziala è vegnida pronunziada; plina- vant ha la societad da prestar ina indemnisaziun, nun ch’ella cumpro- via ch’ella n’haja nagina culpa.

Art. 685g378

Sche la societad na refusa betg entaifer 20 dis la renconuschientscha da l’acquistader, è quel renconuschì sco acziunari.

Art. 686379 1 La societad maina in register da las aczias al num, en il qual ils pro- prietaris ed ils giudiders vegnan inscrits cun il num e cun l’adressa. Ella sto manar quest register uschia, ch’igl è pussaivel d’acceder da tut temp a tal en Svizra.380 2 L’inscripziun en il register da las aczias ha lieu mo, sch’i vegn cum- provà che l’aczia saja vegnida acquistada sco proprietad u ch’i saja ve- gnida constituida ina giudida. 3 La societad sto confermar l’inscripziun sin il titel da l’aczia. 4 Sco acziunari u sco giudider visavi la societad vala, tgi ch’è inscrit en il register da las aczias. 5 Ils mussaments che resultan d’ina inscripziun ston vegnir conservads durant 10 onns suenter ch’il proprietari u il giudider è vegnì stritgà or dal register da las aczias.381

378 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

379 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

380 Integrà la segunda frasa tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

381 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

d. Termin da refusa

4. Register da las aczias a. Inscripziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

253

220

Art. 686a382

Suenter avair tadlà il pertutgà po la societad stritgar inscripziuns en il register da las aczias, sche quellas eran vegnidas fatgas sin basa da faussas indicaziuns da l’acquistader. L’acquistader sto vegnir infurmà immediatamain davart la stritgada.

Art. 687 1 L’acquistader d’ina aczia al num betg pajada entiramain è obligà vi- savi la societad da pajar il rest, uschespert ch’el è inscrit en il register da las aczias. 2 Sch’il sutsegnader alienescha sia aczia, po el vegnir persequità per l’import betg pajà, en cas che la societad fa concurs entaifer 2 onns dapi sia inscripziun en il register da commerzi ed en cas ch’igl è vegnì declerà che ses successur legal haja pers ses dretg che resulta tras l’ac- zia. 3 L’alienader, che n’è betg sutsegnader, vegn deliberà da l’obligaziun da pajar il rest, cur che l’acquistader da l’aczia vegn inscrit en il regi- ster da las aczias. 4 Uschè ditg che las aczias al num n’èn betg vegnidas pajadas cum- plainamain, stoi vegnir inditgà sin mintga titel l’import ch’è effectiva- main vegnì pajà.

Art. 688 1 Ils certificats provisorics al possessur dastgan vegnir emess mo per aczias al possessur, da las qualas l’entira valur nominala è vegnida pa- jada. Ils certificats provisorics al possessur ch’èn vegnids emess avant l’entir pajament èn nunvalaivels. Pretensiuns d’indemnisaziun restan resalvadas. 2 Sche certificats provisorics al num vegnan emess per aczias al pos- sessur, pon els vegnir transferids mo tenor las disposiziuns che valan per la cessiun da pretensiuns; visavi la societad entra il transferiment dentant en vigur pir, cur ch’el è vegnì communitgà a la societad. 3 Per aczias al num ston vegnir emess certificats provisorics al num. Il transferiment da tals certificats provisorics sa drizza tenor las prescrip- ziuns che valan per il transferiment d’aczias al num.

382 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

383 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

b. Stritgada

5. Aczias al num betg pajadas entiramain383

III. Certificat provisoric

Dretg d’obligaziuns

254

220

Art. 689384 1 Ses dretgs en fatschentas da la societad, sco la nominaziun dals or- gans, l’approvaziun dal rapport da gestiun e la decisiun davart l’utili- saziun dal gudogn, exequescha l’acziunari a la radunanza generala. 2 A la radunanza generala po el represchentar sez sias aczias u las la- schar represchentar tras ina terza persuna che na sto – cun resalva da disposiziuns statutaras divergentas – betg esser acziunaria.

Art. 689a385 1 Exequir ils dretgs da commembranza che resultan tras aczias al num po, tgi ch’è inscrit en il register da las aczias u tgi che ha in’autorisa- ziun en scrit da l’acziunari. 2 Exequir ils dretgs da commembranza che resultan da las aczias al possessur po, tgi che sa legitimescha sco possessur, preschentond las aczias. Il cussegl d’administraziun po ordinar in’autra moda per cum- provar il possess.

Art. 689b386 1 Tgi che exequescha dretgs da cundecisiun sco represchentant, sto ob- servar las directivas dal represchentà. 2 Tgi che posseda in’aczia al possessur sin basa d’ina impegnaziun, d’in deposit u d’in emprest, dastga exequir ils dretgs da commembran- za mo, sch’el ha survegnì l’autorisaziun da l’acziunari tras in docu- ment spezial.

Art. 689c387

Sche la societad propona als acziunaris in commember da ses organs u in’autra persuna dependenta per represchentar ils dretgs da votar ad ina radunanza generala, sto ella designar a medem temp ina persuna independenta che po vegnir incumbensada dals acziunaris cun la represchentanza.

384 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

385 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

386 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

387 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

J. Dretgs persunals ch’èn colliads cun la commembranza I. Participaziun a la radunanza generala 1. Princip

2. Legitimaziun vers la societad

3. Repre- schentanza da l’acziunari a. En general

b. Tras in commember d’in organ da la societad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

255

220

Art. 689d388 1 Tgi che vul exequir sco depositari dretgs da cundecisiun che resultan tras aczias ch’èn depositadas tar el, fa dar il depositur avant mintga ra- dunanza generala las directivas per votar. 2 Sch’il depositari na survegn betg a temp las directivas dal depositur, exequescha el il dretg da votar tenor ina directiva generala dal deposi- tur; sch’ina tala manca, suonda el las propostas dal cussegl d’admini- straziun. 3 Sco depositaris valan ils instituts ch’èn suttamess a la Lescha fede- rala dals 8 da november 1934389 davart las bancas e cassas da spargn sco er ils administraturs da facultad professiunals.

Art. 689e390 1 Ils organs, ils represchentants independents dal dretg da votar ed ils depositaris communitgeschan a la societad il dumber, la spezia, la va- lur nominala e la categoria da las aczias ch’els represchentan. Sch’els na fan betg questas indicaziuns, èn ils conclus da la radunanza genera- la contestabels sut las medemas premissas sco en cas d’ina participa- ziun nunautorisada a la radunanza generala. 2 Il parsura communitgescha questas indicaziuns a la radunanza gene- rala, e quai globalmain per mintga moda da represchentaziun. Sch’el na fa betg quai, cumbain ch’in acziunari ha pretendì quai, po mintga acziunari contestar ils conclus da la radunanza generala cun in plant cunter la societad.

Art. 690 1 Sch’ina aczia è en proprietad da pliras persunas, pon questas persu- nas exequir ils dretgs che resultan da l’aczia mo tras in represchentant cuminaivel. 2 En cas d’ina giudida vi d’ina aczia vegn l’aczia represchentada tras il giudider; quel è responsabel vers il proprietari, sch’el na tegna betg quint adequatamain dals interess dal proprietari.

388 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

389 CS 952.0 390 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). 391 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

c. Tras in depositari

d. Commu- nicaziun

4. Plirs proprietaris, giudida391

Dretg d’obligaziuns

256

220

Art. 691 1 I n’è betg admess da surlaschar aczias cun l’intent d’exequir il dretg da votar a la radunanza generala, sche quai vegn fatg cun l’intenziun d’evitar ina restricziun dal dretg da votar. 2 Cunter la participaziun da persunas nunautorisadas ha mintga acziu- nari il dretg da protestar tar il cussegl d’administraziun u per mauns dal protocol da la radunanza generala. 3 Sche persunas che n’èn betg autorisadas da sa participar a la radunanza generala coopereschan ad in conclus, po mintga acziunari – er sch’el n’ha betg fatg protesta – contestar quest conclus, nun che la societad accusada cumprovia che questa cooperaziun n’haja gì nagina influenza sin il conclus.

Art. 692 1 Ils acziunaris exequeschan lur dretg da votar a la radunanza generala en proporziun da l’entira valur nominala da las aczias ch’els possedan. 2 Mintga acziunari ha almain ina vusch, e quai er sch’el posseda mo in’unica aczia. Ils statuts pon dentant limitar il dumber da las vuschs dals possessurs da pliras aczias. 3 Sche la valur nominala da las aczias vegn reducida a chaschun d’ina sanaziun da la societad, po il dretg da votar vegnir mantegnì confurm a la valur nominala oriunda.

Art. 693 1 Ils statuts pon fixar il dretg da votar independentamain da la valur nominala tenor il dumber da las aczias che appartegnan a mintga ac- ziunari, uschia che mintga aczia ha ina vusch. 2 En quest cas pon aczias che han ina valur nominala pli pitschna che autras aczias da la societad vegnir emessas mo sco aczias al num, ed ellas ston esser liberadas cumplainamain. La valur nominala da las ul- teriuras aczias na dastga betg surpassar dapli che diesch giadas la valur nominala da las aczias cun dretg da votar.392 3 La fixaziun dal dretg da votar tenor il dumber da las aczias na po betg vegnir applitgada per:

1. eleger il post da revisiun; 2. nominar experts per laschar controllar la gestiun u singulas

parts da la gestiun; 3. decider davart l’introducziun d’ina controlla speziala;

392 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Participaziun nunautorisada

III. Dretg da votar a la radu- nanza generala 1. Princip

2. Aczias cun dretg da votar

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

257

220

4. decider, sch’i duai vegnir purtà in plant da responsabladad.393

Art. 694 Il dretg da votar cumenza, uschespert che l’import che vegn fixà da la lescha u dals statuts è vegnì pajà per l’aczia.

Art. 695 1 En cas da conclus davart la distgargia dal cussegl d’administraziun n’han las persunas ch’èn sa participadas en ina moda u l’autra a la ge- stiun nagin dretg da votar. 2 …394

Art. 696395 1 Il pli tard 20 dis avant la radunanza generala ordinaria ston il rapport da gestiun ed il rapport da revisiun vegnir exponids a la sedia da la so- cietad, per ch’ils acziunaris possian prender invista da tals. Mintga ac- ziunari po pretender ch’in exemplar da quests documents vegnia tra- mess immediatamain ad el. 2 Ils possessurs d’aczias al num ston vegnir infurmads en chaussa tras ina communicaziun en scrit, ils possessurs d’aczias al possessur tras ina publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi sco er en la fur- ma che vegn prescritta dals statuts. 3 Anc durant 1 onn suenter la radunanza generala po mintga acziunari pretender da la societad il rapport da gestiun en la furma ch’è vegnida approvada da la radunanza generala sco er il rapport da revisiun.

Art. 697396 1 A la radunanza generala ha mintga acziunari il dretg da pretender in- furmaziuns dal cussegl d’administraziun davart las fatschentas da la societad e dal post da revisiun davart l’execuziun e davart il resultat da sia controlla.

393 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

394 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adatta- ziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

395 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

396 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Cumenzament dal dretg da votar

4. Exclusiun dal dretg da votar

IV. Dretgs da controlla dals acziunaris 1. Communica- ziun dal rapport da gestiun

2. Infurmaziun ed invista

Dretg d’obligaziuns

258

220

2 Las infurmaziuns ston vegnir dadas, tant enavant ch’ellas èn neces- sarias per exequir ils dretgs d’acziunari. Ellas pon vegnir refusadas, sch’ellas pericliteschan secrets da fatschenta u auters interess da la societad ch’èn degns da vegnir protegids. 3 Dals cudeschs da fatschenta e da la correspundenza poi vegnir prendì invista mo cun l’autorisaziun expressiva da la radunanza generala u sin fundament d’in conclus dal cussegl d’administraziun, sut la cundi- ziun ch’ils secrets da fatschenta vegnian mantegnids. 4 Sche l’infurmaziun u sche l’invista vegn refusada nungiustifitgada- main, vegn ella ordinada dal derschader sin dumonda.397

Art. 697a398 1 A la radunanza generala po mintga acziunari proponer da laschar sclerir tscherts fatgs tras ina controlla speziala, sche quai è necessari per exequir ils dretgs d’acziunari e sch’el ha gia exequì ses dretg da survegnir infurmaziuns u da prender invista da documents. 2 Sche la radunanza generala accepta la proposta, po la societad u min- tga acziunari dumandar entaifer 30 dis il derschader da designar in controllader spezial.

Art. 697b399 1 Sche la radunanza generala refusa la proposta, pon acziunaris – che represchentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital d’aczias u aczias d’ina valur nominala da 2 milliuns francs – dumandar entaifer 3 mais il derschader da designar in controllader spezial. 2 Ils petents han il dretg sin la designaziun d’in controllader spezial, sch’els pon far valair vardaivlamain che fundaturs u che organs hajan violà la lescha u ils statuts ed hajan uschia donnegià la societad u ils acziunaris.

Art. 697c400 1 Il derschader decida suenter avair tadlà la societad ed il petent che ha pretendì la controlla.

397 Versiun tenor la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

398 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

399 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

400 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

V. Dretg sin l’introducziun d’ina controlla speziala 1. Cun l’ap- provaziun da la radunanza generala

2. En cas da refusa tras la radunanza generala

3. Designaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

259

220

2 Sch’il derschader accepta la dumonda, incumbensescha el in expert independent da far la controlla. En il rom da la dumonda circumscriva el il cuntegn da la controlla. 3 Il derschader po er incumbensar plirs experts da far cuminaivlamain la controlla speziala.

Art. 697d401 1 La controlla speziala sto vegnir fatga a temp util e senza disturbar inutilamain l’andament da las fatschentas. 2 Ils fundaturs, ils organs, ils incumbensads, ils lavurants, ils curaturs ed ils liquidaturs ston infurmar il controllader spezial davart fatgs rele- vants. En cas da dispita decida il derschader. 3 Il controllader spezial taidla la societad concernent ils resultats da la controlla speziala. 4 El è suttamess a l’obligaziun da discreziun.

Art. 697e402 1 Il controllader spezial rapporta detagliadamain davart il resultat da sia controlla, mantegna dentant il secret da fatschenta. El preschenta ses rapport al derschader. 2 Il derschader trametta il rapport a la societad e decida sin ses gia- visch, sch’il rapport cuntegna passaschas che violeschan il secret da fatschenta u auters interess da la societad ch’èn degns da vegnir prote- gids e sche questas passaschas na duain perquai betg vegnir suttames- sas als petents. 3 A la societad ed als petents dat el la chaschun da prender posiziun davart il rapport rectifitgà e da far dumondas supplementaras.

Art. 697f 403 1 Il cussegl d’administraziun suttametta il rapport e las posiziuns re- spectivas a la proxima radunanza generala. 2 Durant 1 onn suenter la radunanza generala po mintga acziunari pre- tender da la societad in exemplar dal rapport e da las posiziuns.

401 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

402 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

403 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

4. Activitad

5. Rapport

6. Deliberaziun e communicaziun

Dretg d’obligaziuns

260

220

Art. 697g404 1 Sch’il derschader accepta la dumonda da designar in controllader spezial, adossescha el la provisiun ed ils custs a la societad. Sche cir- cumstanzas spezialas giustifitgeschan quai, po el adossar ils custs dal tuttafatg u per part als petents. 2 Sche la radunanza generala ha acceptà la controlla speziala, surpiglia la societad ils custs.

Art. 697h405

Art. 697i406 1 Tgi ch’acquista aczias al possessur d’ina societad, da la quala las ac- zias n’èn betg quotadas a la bursa, sto annunziar a la societad entaifer 1 mais l’acquist, ses prenum e ses num u sia firma sco er sia adressa. 2 L’acziunari sto cumprovar ch’el posseda l’aczia al possessur e sto s’identifitgar sco suonda:

a. sco persuna natirala: tras in document d’identitad uffizial cun fotografia, en spezial tras l’original u tras ina copia dal passa- port, da la carta d’identitad u dal permiss da manischar;

b. sco persuna giuridica svizra: tras in extract dal register da commerzi;

c. sco persuna giuridica estra: tras in extract actual legalisà uffi- zialmain dal register da commerzi ester u tras in document equivalent.

3 L’acziunari sto annunziar a la societad mintga midada da ses prenum u da ses num u da sia firma sco er da sia adressa. 4 Betg suttamessas a l’obligaziun d’annunzia n’èn las aczias al pos- sessur ch’èn concepidas sco titels contabels tenor la Lescha federala dals 3 d’october 2008407 davart las vaglias contabilisadas. La societad designescha il lieu da deposit, nua che las aczias al possessur vegnan depositadas u inscrittas en il register principal; il lieu da deposit sto esser en Svizra.

404 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

405 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Abolì tras la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

406 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

407 CS 957.1

7. Adossament dals custs

K. Obligaziun d’annunzia da l’acziunari I. Annunzia da l’acquist d’aczias al possessur

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

261

220

Art. 697j408 1 Tgi che acquista – sulet u en enclegientscha cuminaivla cun terzas persunas – aczias d’ina societad, da la quala las aczias n’èn betg quo- tadas a la bursa, e cuntanscha u surpassa uschia la limita da 25 per- tschient dal chapital d’aczias u da las vuschs, sto annunziar a la so- cietad entaifer 1 mais il prenum ed il num e l’adressa da la persuna natirala, per la quala el agescha la finala (persuna che ha il dretg eco- nomic). 2 L’acziunari sto annunziar a la societad mintga midada dal prenum u dal num u da l’adressa da la persuna che ha il dretg economic.

Art. 697m409 1 Uschè ditg che l’acziunari n’ha betg ademplì sias obligaziuns d’an- nunzia, na po el betg far diever da ses dretgs da commembranza ch’èn colliads cun las aczias, da las qualas l’acquist sto vegnir annunzià. 2 Ils dretgs da facultad ch’èn colliads cun talas aczias po l’acziunari far valair pir, cur ch’el ha ademplì sias obligaziuns d’annunzia. 3 Sche l’acziunari n’ademplescha betg sias obligaziuns d’annunzia en- taifer 1 mais suenter l’acquist da las aczias, van ils dretgs da facultad a perder. Sch’el ademplescha pli tard questas obligaziuns, po el far va- lair ils dretgs da facultad che resultan a partir da quest mument. 4 Il cussegl d’administraziun procura che nagins acziunaris na fetschian diever da lur dretgs violond las obligaziuns d’annunzia.

Terz chapitel: Organisaziun da la societad anonima A. La radunanza generala

Art. 698 1 L’organ suprem da la societad anonima è la radunanza generala dals acziunaris. 2 Ella ha las suandantas cumpetenzas intransferiblas:

1. fixar e midar ils statuts; 2. eleger ils commembers dal cussegl d’administraziun e dal post

da revisiun;

408 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

409 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

II. Annunzia da la persuna che ha il dretg economic da las aczias

V. Inobservanza da las obligaziuns d’annunzia

I. Cumpetenzas

Dretg d’obligaziuns

262

220

3.410 approvar il rapport da situaziun ed il quint dal concern; 4. approvar il quint annual sco er decider davart l’utilisaziun dal

gudogn che resulta tras la bilantscha, en spezial fixar la divi- denda e la tantiema;

5. distgargiar ils commembers dal cussegl d’administraziun; 6. decider davart fatschentas ch’èn resalvadas a la radunanza

generala tras la lescha u tras ils statuts.411

Art. 699 1 La radunanza generala vegn convocada dal cussegl d’administraziun, en cas da basegn dal post da revisiun413. Il dretg da convocaziun han er ils liquidaturs ed ils represchentants dals crediturs d’emprests. 2 La radunanza ordinaria ha lieu mintga onn entaifer 6 mais suenter la fin da l’onn da gestiun; radunanzas extraordinarias vegnan convocadas tut tenor basegn. 3 La convocaziun d’ina radunanza generala po er vegnir pretendida d’in u da plirs acziunaris che represchentan ensemen almain 10 per- tschient dal chapital d’aczias. Acziunaris che represchentan aczias d’ina valur nominala dad 1 milliun francs pon pretender ch’in object vegnia inscrit en la glista da tractandas. La convocaziun e l’inscripziun en la glista da tractandas ston vegnir dumandadas en scrit, inditgond l’object da tractanda e las propostas.414 4 Sch’il cussegl d’administraziun n’accepta betg questa dumonda en- taifer in termin adequat, ha il derschader d’ordinar la convocaziun sin proposta dals petents.

Art. 700415 1 La radunanza generala sto vegnir convocada il pli tard 20 dis avant il di da la radunanza en la furma che vegn prescritta dals statuts.

410 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 23 da december 2011 (Dretg da rendaquint), en vigur dapi il 1. da schaner 2013 (CULF 2012 6679; Fegl uffizial federal 2008 1589).

411 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

412 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

413 Expressiun tenor la cifra II 2 da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Questa midada è resguardada en l’entir decret.

414 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

415 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Convocaziun ed inscripziun en la glista da tractandas 1. Dretg ed obligaziun412

2. Furma

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

263

220

2 En la convocaziun ston vegnir inditgads ils objects da tractanda sco er las propostas dal cussegl d’administraziun e dals acziunaris che han pretendì da convocar ina radunanza generala u d’inscriver in object en la glista da tractandas. 3 Davart objects che n’èn betg vegnids inscrits duidamain en la glista da tractandas na pon vegnir prendidas naginas decisiuns; exceptadas da quai èn propostas da convocar ina radunanza generala extraordina- ria, da far ina controlla speziala e d’eleger in post da revisiun en con- sequenza d’ina dumonda d’in acziunari.416 4 Per far propostas en il rom dals objects da tractanda e per tractar fatschentas, per las qualas i na sto betg vegnir prendida ina decisiun, na dovri betg in’annunzia precedenta.

Art. 701 1 Sch’i na vegn betg fatg opposiziun, pon ils proprietaris u ils repre- schentants da tut las aczias far ina radunanza generala senza observar las formalitads ch’èn prescrittas per la convocaziun. 2 Questa radunanza po tractar valaivlamain tut ils objects che apparte- gnan a la cumpetenza da la radunanza generala e prender conclus da- vart quests objects, uschè ditg ch’ils proprietaris u ch’ils represchen- tants da tut las aczias èn preschents.

Art. 702417 1 Il cussegl d’administraziun prenda las mesiras ch’èn necessarias per constatar ils dretgs da votar dals acziunaris. 2 El procura ch’i vegnia scrit in protocol che cuntegna:

1. il dumber, la spezia, la valur nominala e la categoria da las ac- zias che vegnan represchentadas dals acziunaris, dals organs, dals represchentants independents dal dretg da votar e dals depositaris;

2. ils conclus ed ils resultats da las elecziuns; 3. las dumondas da survegnir infurmaziuns e las respostas

respectivas; 4. las decleraziuns ch’ils acziunaris han dà per mauns dal proto-

col.

416 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

417 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Radunanza da tut ils acziunaris

III. Mesiras preparatoricas; protocol

Dretg d’obligaziuns

264

220

3 Ils acziunaris han il dretg da prender invista dal protocol.

Art. 702a418

Ils commembers dal cussegl d’administraziun han il dretg da sa parti- cipar a la radunanza generala. Els pon far propostas.

Art. 703 La radunanza generala prenda ses conclus e fa sias elecziuns cun la maioritad absoluta da las vuschs d’aczias, nun che la lescha u ch’ils statuts fixeschian insatge auter.

Art. 704420 1 In conclus da la radunanza generala che vegn approvà d’almain dus terzs da las vuschs represchentadas sco er da la maioritad absoluta da las valurs nominalas represchentadas, è necessari per:

1. midar l’intent da la societad; 2. introducir aczias cun dretg da votar; 3. restrenscher la transferibilitad d’aczias al num; 4.421 per effectuar in augment da chapital approvà u cundiziunà

ubain per stgaffir chapital da reserva tenor l’artitgel 12 da la Lescha da bancas dals 8 da november 1934422;

5. augmentar il chapital tras agen chapital, cunter in apport en natiralias u per surpigliar bains, e conceder avantatgs spezials;

6. restrenscher u abolir il dretg da suttascripziun; 7. spustar la sedia da la societad;

418 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adatta- ziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

419 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

420 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

421 Integrà tras la cifra 1 da l’annexa da la LF dals 30 da settember 2011 (Rinforzament da la stabilitad dal sectur da finanzas), en vigur dapi il 1. da mars 2012 (CULF 2012 811; Fegl uffizial federal 2011 4717).

422 CS 952.0

IV. Participaziun dals commem- bers dal cussegl d’administraziun

V. Conclus ed elecziuns 1. En general419

2. Conclus impurtants

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

265

220

8.423 dissolver la societad. 2 Disposiziuns statutaras che fixeschan maioritads pli grondas che quellas ch’èn prescrittas da la lescha per prender tscherts conclus, pon vegnir introducidas mo cun la maioritad previsa. 3 Ils possessurs d’aczias al num che n’han betg approvà in conclus da- vart la midada da l’intent da la societad u davart l’introducziun d’ac- zias cun dretg da votar n’èn betg liads vi da las restricziuns statutaras da la transferibilitad da las aczias, e quai durant 6 mais suenter la pu- blicaziun dal conclus en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

Art. 704a424

Davart la conversiun d’aczias al num en aczias al possessur po la radunanza generala concluder cun la maioritad da las vuschs con- segnadas. Ils statuts na dastgan betg engrevgiar la conversiun.

Art. 705 1 La radunanza generala ha il dretg da revocar ils commembers dal cussegl d’administraziun e dal post da revisiun sco er eventuals auters mandataris ed incumbensads ch’ella ha elegì. 2 Pretensiuns d’indemnisaziun dals revocads restan resalvadas.

Art. 706 1 Il cussegl d’administraziun e mintga acziunari po contestar tar il der- schader ils conclus da la radunanza generala cun in plant cunter la so- cietad, sche quels cuntrafan a la lescha u als statuts. 2 Contestabels èn en spezial ils conclus che:

1. retiran u restrenschan ils dretgs dals acziunaris, violond la le- scha u ils statuts;

423 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

424 Integrà tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

425 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

426 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

3. Conversiun d’aczias al num en aczias al possessur

VI. Revocaziun dal cussegl d’administraziun e dal post da revisiun425

VII. Contesta- ziun da conclus da la radunanza generala 1. Legitimaziun e motivs426

Dretg d’obligaziuns

266

220

2. retiran u restrenschan ils dretgs dals acziunaris en moda nun- fundada;

3. chaschunan in tractament inegual u in dischavantatg per ils ac- ziunaris che n’è betg giustifitgà tras l’intent da la societad;

4. aboleschan la finamira da la societad da far gudogn, senza il consentiment da tut ils acziunaris.427

3–4 …428 5 La sentenzia che abolescha in conclus da la radunanza generala ha in effect per e cunter tut ils acziunaris.

Art. 706a429 1 Il dretg da contestar ils conclus extingua, sch’il plant na vegn betg purtà il pli tard 2 mais suenter la radunanza generala. 2 Sch’il cussegl d’administraziun porta plant, nominescha il derscha- der in represchentant per la societad. 3 …430

Art. 706b431

Nunvalaivels èn en spezial ils conclus da la radunanza generala che: 1. retiran u limiteschan il dretg da sa participar a la radunanza

generala, il dretg da votar minimal, ils dretgs da purtar plant u auters dretgs che la lescha conceda stringentamain a l’acziu- nari;

2. restrenschan ils dretgs da controlla dals acziunaris en ina moda che surpassa la dimensiun che vegn admessa da la lescha; u

3. cuntrafan a las structuras fundamentalas da la societad anoni- ma u violeschan las disposiziuns davart la protecziun dal cha- pital.

427 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

428 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

429 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

430 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

431 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

432 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

2. Procedura

VIII. Nunva- laivladad432

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

267

220

B. Il cussegl d’administraziun433

Art. 707 1 Il cussegl d’administraziun da la societad sa cumpona d’in u da plirs commembers.435 2 …436 3 Sch’ina persuna giuridica u sch’ina societad commerziala è partici- pada a la societad, n’è ella sco tala betg elegibla sco commembra dal cussegl d’administraziun; percunter pon ses represchentants vegnir elegids empè dad ella.

Art. 708437

Art. 709438 1 Sch’igl existan pliras categorias d’aczias areguard il dretg da votar u areguard ils dretgs da facultad, ston ils statuts garantir ch’ils acziunaris da mintga categoria possian eleger almain in represchentant en il cus- segl d’administraziun. 2 Ils statuts pon prevair disposiziuns spezialas per proteger minoritads u singulas gruppas d’acziunaris.

433 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

434 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

435 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

436 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adatta- ziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

437 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adatta- ziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

438 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

439 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

I. En general 1. Elegibladad434

2. Represchen- tanza da catego- rias e da gruppas d’acziunaris439

Dretg d’obligaziuns

268

220

Art. 710440 1 Ils commembers dal cussegl d’administraziun vegnan elegids per 3 onns, nun ch’ils statuts fixeschian insatge auter. La perioda d’uffizi na dastga dentant betg surpassar 6 onns. 2 Ina reelecziun è pussaivla.

Art. 711442

Art. 712443 1 Il cussegl d’administraziun designescha ses president ed il secretari. Il secretari na sto betg appartegnair al cussegl d’administraziun. 2 Ils statuts pon fixar ch’il president vegnia elegì da la radunanza generala.

Art. 713444 1 Ils conclus dal cussegl d’administraziun vegnan prendidas cun la ma- ioritad da las vuschs dadas. Il parsura ha la vusch decisiva, nun ch’ils statuts fixeschian insatge auter. 2 Conclus pon er vegnir prendids sin la via dal consentiment en scrit, nun ch’in commember pretendia la tractativa a bucca. 3 Davart las tractativas e davart ils conclus sto vegnir fatg in protocol che vegn suttascrit dal parsura e dal secretari.

Art. 714445

Per ils conclus dal cussegl d’administraziun valan confurm al senn ils medems motivs da nunvalaivladad sco per ils conclus da la radunanza generala.

440 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

441 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

442 Abolì tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adatta- ziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

443 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

444 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

445 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

3. Perioda d’uffizi441

II. Organisaziun 1. President e secretari

2. Conclus

3. Conclus nunvalaivels

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

269

220

Art. 715446

Inditgond ils motivs, po mintga commember dal cussegl d’administra- ziun pretender dal president ch’el convocheschia immediatamain ina sesida.

Art. 715a447 1 Mintga commember dal cussegl d’administraziun po dumandar in- furmaziuns davart tut las fatschentas da la societad. 2 A las sesidas èn tut ils commembers dal cussegl d’administraziun sco er las persunas ch’èn incumbensadas cun la gestiun obligads da dar infurmaziuns. 3 Ordaifer las sesidas po mintga commember dumandar da las persu- nas ch’èn incumbensadas cun la gestiun infurmaziuns davart l’anda- ment da las fatschentas e – cun l’autorisaziun dal president – er davart singulas fatschentas. 4 Uschenavant che quai è necessari per ademplir ina incumbensa, po mintga commember pretender dal president ch’el al preschentia ils cu- deschs e las actas. 5 Sch’il president refusa ina dumonda da survegnir infurmaziuns, da vegnir tadlà u da survegnir invista da documents, decida il cussegl d’administraziun. 6 Regulaziuns u conclus dal cussegl d’administraziun ch’extendan il dretg dals commembers da survegnir infurmaziuns u da prender in- vista da documents, restan resalvads.

Art. 716448 1 Il cussegl d’administraziun po prender conclus en tut las fatschentas che na vegnan betg attribuidas tenor lescha u tenor statuts a la radu- nanza generala. 2 Il cussegl d’administraziun maina las fatschentas da la societad, nun ch’el haja delegà la gestiun.

446 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

447 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

448 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

4. Dretg da convocaziun

5. Dretg da survegnir infur- maziuns u da prender invista da documents

III. Incumbensas 1. En general

Dretg d’obligaziuns

270

220

Art. 716a449 1 Il cussegl d’administraziun ha las suandantas incumbensas intransfe- riblas e nunprivablas:

1. exequir la direcziun superiura da la societad e dar las direc- tivas necessarias;

2. fixar l’organisaziun; 3. concepir la contabilitad, la controlla da finanzas sco er la

planisaziun da finanzas, sche quella è necessaria per manar la societad;

4. nominar e revocar las persunas ch’èn incumbensadas cun la gestiun e cun la represchentanza;

5. exequir la surveglianza suprema da las persunas ch’èn incum- bensadas cun la gestiun, en spezial en vista a l’observaziun da las leschas, dals statuts, dals reglaments e da las directivas;

6. far il rapport da gestiun450 sco er preparar la radunanza gene- rala ed exequir ses conclus;

7. infurmar il derschader en cas d’ina surdebitaziun. 2 Il cussegl d’administraziun po surdar la preparaziun e l’execuziun da ses conclus u la surveglianza da fatschentas a giuntas u a singuls com- members. El ha da procurar che ses commembers vegnian infurmads adequatamain.

Art. 716b451 1 Ils statuts pon autorisar il cussegl d’administraziun da delegar la ge- stiun a norma d’in reglament d’organisaziun dal tuttafatg u per part a singuls commembers u a terzas persunas. 2 Quest reglament regla la gestiun, fixescha las plazzas necessarias, circumscriva lur incumbensas e regla en spezial l’obligaziun da dar rapport. Sin dumonda dals acziunaris e dals crediturs da la societad che fan valair in interess ch’è degn da vegnir protegì, als orientescha il cussegl d’administraziun en scrit davart l’organisaziun da la gestiun. 3 Sche la gestiun n’è betg vegnida delegada, vegn ella exequida cumi- naivlamain da tut ils commembers dal cussegl d’administraziun.

449 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

450 Rectifitgà da la Cumissiun da redacziun da l’Assamblea federala [art. 33 LRC; CULF 1974 1051].

451 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. Incumbensas intransferiblas

3. Delegaziun da la gestiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

271

220

Art. 717452 1 Ils commembers dal cussegl d’administraziun sco er terzas persunas ch’èn incumbensadas cun la gestiun ston ademplir lur incumbensas cun tut quità e mantegnair en buna fai ils interess da la societad. 2 Els han da tractar da medema maniera ils acziunaris che sa chattan en la medema situaziun.

Art. 718453 1 Il cussegl d’administraziun represchenta la societad vers anora. Min- tga commember è autorisà da represchentar la societad, nun ch’ils sta- tuts u ch’il reglament d’organisaziun fixeschian insatge auter. 2 Il cussegl d’administraziun po surdar la represchentanza ad in u a plirs commembers (delegads) u a terzas persunas (directurs). 3 Almain in commember dal cussegl d’administraziun sto esser autori- sà da represchentar la societad. 4 La societad sto pudair vegnir represchentada tras ina persuna ch’è domiciliada en Svizra. Questa persuna sto appartegnair al cussegl d’administraziun u esser directura. Ella sto avair access al register da las aczias sco er a la glista tenor l’artitgel 697l, nun che questa glista vegnia manada d’in intermediari finanzial.454

Art. 718a455 1 Las persunas ch’èn autorisadas da represchentar la societad pon far – en num da la societad – tut ils acts giuridics che pon vegnir cumpi- gliads da l’intent da la societad. 2 Ina restricziun da questa autorisaziun da represchentanza n’ha nagin effect vers terzas persunas da buna fai; exceptadas èn las disposiziuns ch’èn inscrittas en il register da commerzi concernent la represchen- tanza exclusiva da la sedia principala u d’ina filiala ubain concernent la represchentanza cuminaivla da la societad.

452 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

453 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

454 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas; CULF 2007 4791; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969). Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

455 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

IV. Quità e fidaivladad

V. Repre- schentanza 1. En general

2. Dimensiun e restricziun

Dretg d’obligaziuns

272

220

Art. 718b456

Sche la societad fa in contract e sch’ella vegn represchentada en questa fatschenta tras quella persuna, cun la quala ella fa il contract, sto il contract vegnir fatg en scrit. Questa pretensiun na vala betg per contracts da las fatschentas currentas, tar las qualas la prestaziun da la societad na surpassa betg la valur da 1000 francs.

Art. 719 Las persunas ch’èn autorisadas da represchentar la societad han da suttascriver uschia ch’ellas agiunteschan lur suttascripziun a la firma da la societad.

Art. 720 Las persunas ch’èn autorisadas da represchentar la societad ston vegnir annunziadas dal cussegl d’administraziun per l’inscripziun en il register da commerzi, preschentond ina copia legalisada dal conclus. Ellas ston dar lur suttascripziun tar l’uffizi dal register da commerzi u inoltrar la suttascripziun en furma legalisada.

Art. 721459

Il cussegl d’administraziun po nominar procurists ed auters mandata- ris.

456 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

457 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

458 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

459 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

460 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

3. Contracts tranter la societad e ses represchentant

4. Sutta- scripziun457

5. Inscripziun458

6. Procurists e mandataris460

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

273

220

Art. 722461

La societad è responsabla per il donn ch’ina persuna, ch’è incum- bensada cun la gestiun u ch’è autorisada da represchentar la societad, commetta tras acts illegals, exequind sias fatschentas.

Art. 723–724463

Art. 725464 1 Sche l’ultima bilantscha annuala mussa che la mesadad dal chapital d’aczias e da las reservas legalas n’è betg pli cuvrida, convochescha il cussegl d’administraziun immediatamain ina radunanza generala e la propona mesiras da sanaziun. 2 Sch’igl exista ina tema fundada d’ina surdebitaziun, sto vegnir fatga ina bilantscha intermediara che sto vegnir suttamessa ad in revisur ad- mess per la laschar controllar.465 Sche la bilantscha intermediara mus- sa che las pretensiuns dals crediturs da la societad n’èn cuvridas ni areguard las valurs d’explotaziun ni areguard las valurs d’alienaziun, sto il cussegl d’administraziun infurmar il derschader, nun ch’ils crediturs da la societad acceptian che lur pretensiun vegnia plazzada davos tut ils auters crediturs da la societad en la dimensiun da questa cuvrida insuffizienta. 3 Sche la societad n’ha betg in post da revisiun, ha il revisur admess d’ademplir las obligaziuns d’annunzia dal post da revisiun che fa la controlla limitada.466

461 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

462 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

463 Abolì per il 1. da fanadur 1992 tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

464 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

465 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

466 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

VI. Respon- sabladad dals organs462

VII. Perdita da chapital e surdebitaziun 1. Obligaziuns d’annunzia

Dretg d’obligaziuns

274

220

Art. 725a467 1 Cur ch’il derschader ha survegnì l’annunzia, declera el il concurs. Sin dumonda dal cussegl d’administraziun u d’in creditur po el su- spender il concurs, sch’igl exista ina pussaivladad da sanar la societad; en quest cas prenda el mesiras per mantegnair la facultad. 2 Il derschader po nominar in curatur e po ubain privar il cussegl d’ad- ministraziun da sia cumpetenza da disponer ubain suttametter ils con- clus dal cussegl d’administraziun al consentiment dal curatur. El cir- cumscriva las incumbensas dal curatur. 3 La suspensiun dal concurs sto vegnir publitgada mo, sche quai è ne- cessari per proteger terzas persunas.

Art. 726 1 Il cussegl d’administraziun po revocar da tut temp las giuntas, ils de- legads, ils directurs ed auters mandataris ed incumbensads ch’ella ha nominà. 2 Ils mandataris ed ils autorisads ch’èn vegnids nominads da la radu- nanza generala pon vegnir suspendids da tut temp da lur funcziuns tras il cussegl d’administraziun; quel sto dentant convocar immediatamain ina radunanza generala. 3 Las pretensiuns d’indemnisaziun da las persunas ch’èn vegnidas revocadas u ch’èn vegnidas suspendidas da lur funcziuns restan resal- vadas.

C.469 Il post da revisiun

Art. 727 1 Las suandantas societads ston laschar far in post da revisiun ina con- trolla ordinaria da lur quint annual ed eventualmain da lur quint dal concern:

1. societads ch’èn avertas per il public, quai vul dir societads che: a. han quotà ils titels da participaziun ad ina bursa,

467 Integrà tras la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

468 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

469 Versiun tenor la cifra I 1 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

2. Decleraziun u suspensiun dal concurs

VIII. Revocaziun e suspensiun468

I. Obligaziun da revisiun 1. Revisiun ordinaria

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

275

220

b. han da pajar obligaziuns d’emprest, c. che contribueschan almain 20 pertschient da las activas u

da la svieuta al quint dal concern d’ina societad tenor la litera a u b;

2.470 societads che surpassan durant dus onns da gestiun consecutivs duas da las suandantas grondezzas: a. ina summa da bilantscha da 20 milliuns francs, b. in retgav da la svieuta da 40 milliuns francs, c. 250 plazzas a temp cumplain en la media annuala;

3. societads che han l’obligaziun da cumpilar in quint dal con- cern.

2 Ina revisiun ordinaria sto vegnir fatga er, sche acziunaris che repre- schentan ensemen almain 10 pertschient dal chapital d’aczias, preten- dan quai. 3 Sche la lescha na pretenda betg ina revisiun ordinaria dal quint an- nual, pon ils statuts prevair u po la radunanza generala concluder ch’il quint annual vegnia suttamess ad ina controlla ordinaria.

Art. 727a 1 Sche las premissas per ina revisiun ordinaria n’èn betg dadas, sto la societad laschar far in post da revisiun ina controlla limitada da ses quint annual. 2 Cun il consentiment da tut ils acziunaris poi vegnir renunzià a la re- visiun limitada, sche la societad n’ha betg dapli che 10 plazzas a temp cumplain en la media annuala. 3 Il cussegl d’administraziun po dumandar il consentiment dals acziu- naris en scrit. Per la resposta po el fixar in termin d’almain 20 dis e render attent che quai valia sco consentiment, sche la dumonda na ve- gnia betg respundida. 4 Sch’ils acziunaris han renunzià ad ina revisiun limitada, vala questa renunzia er per ils onns suandants. Mintga acziunari ha dentant il dretg da pretender in revisiun limitada il pli tard 10 dis avant la radunanza generala. En quest cas sto la radunanza generala eleger il post da revi- siun. 5 Sche necessari adattescha il cussegl d’administraziun ils statuts ed annunzia al register da commerzi l’extincziun u l’inscripziun dal post da revisiun.

470 Versiun tenor la cifra 1 da la LF dals 17 da zercladur 2011 (Dretg da revisiun), en vigur dapi il 1. da schaner 2012 (CULF 2011 5863; Fegl uffizial federal 2008 159). Vesair er las disposiziuns transitoricas tar questa midada.

2. Revisiun limitada

Dretg d’obligaziuns

276

220

Art. 727b 1 Las societads ch’èn avertas per il public ston designar sco post da re- visiun ina interpresa da revisiun che stat sut la surveglianza dal stadi tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005471 davart la surveglianza da la revisiun. Las controllas che ston – tenor las prescripziuns legalas – vegnir fatgas d’in revisur admess u d’in expert da revisiun admess, ston ellas medemamain laschar far d’ina interpresa da revisiun che stat sut la surveglianza dal stadi. 2 Las ulteriuras societads che han l’obligaziun da far ina revisiun ordi- naria ston designar sco post da revisiun in expert da revisiun admess tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005 davart la surveglianza da la revisiun. Las controllas che ston – tenor las prescripziuns legalas – vegnir fatgas d’in revisur admess, ston ellas medemamain laschar far d’in expert da revisiun admess.

Art. 727c Las societads che han l’obligaziun da far ina revisiun limitada ston de- signar sco post da revisiun in revisur admess tenor las prescripziuns da la Lescha federala dals 16 da december 2005472 davart la surveglianza da la revisiun.

Art. 728 1 Il post da revisiun sto esser independent e sto far ses giudicament da controlla en moda objectiva. L’independenza na dastga esser restren- schida ni effectivamain ni apparentamain. 2 Betg cumpatibel cun l’independenza è en spezial:

1. l’appartegnientscha en il cussegl d’administraziun, in’autra funcziun da decisiun en la societad u ina relaziun da lavur cun la societad;

2. ina participaziun directa u ina participaziun indirecta impurtanta al chapital d’aczias ubain ina pretensiun u in debit considerabel vers la societad;

3. in stretga relaziun tranter la persuna che maina la controlla ed in commember dal cussegl d’administraziun, in’autra persuna cun ina funcziun da decisiun u in acziunari impurtant;

4. la cooperaziun a la contabilitad sco er la furniziun da presta- ziuns che cuntegnan il privel da stuair controllar atgnas lavurs sco post da revisiun;

471 CS 221.302 472 CS 221.302

II. Pretensiuns al post da revisiun 1. En cas d’ina revisiun ordinaria

2. En cas d’ina revisiun limitada

III. Revisiun ordinaria 1. Independenza dal post da revisiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

277

220

5. la surpigliada d’ina incumbensa che chaschuna ina dependen- za economica;

6. la conclusiun d’in contract a cundiziuns che na correspundan betg al martgà u la conclusiun d’in contract, tras il qual il post da revisiun survegn in interess vi dal resultat da la controlla;

7. l’acceptaziun da regals custaivels u d’avantatgs spezials. 3 Las disposiziuns davart l’independenza valan per tut las persunas ch’èn participadas a la revisiun. Sch’il post da revisiun è ina societad da persunas u ina persuna giuridica, valan las disposiziuns davart l’in- dependenza er per ils commembers da l’organ directiv u administrativ suprem e per autras persunas cun funcziuns da decisiun. 4 Ils lavurants dal post da revisiun che n’èn betg participads a la revi- siun na dastgan betg esser commembers dal cussegl d’administraziun da la societad che duai vegnir controllada ed er betg exequir in’autra funcziun da decisiun en questa societad. 5 L’independenza n’è er betg dada, sche persunas che stattan en in stretga relaziun cun il post da revisiun, cun las persunas ch’èn par- ticipadas a la revisiun, cun ils commembers da l’organ directiv u ad- ministrativ suprem u cun autras persunas cun funcziuns da decisiun n’adempleschan betg las premissas d’independenza. 6 Las disposiziuns davart l’independenza valan er per societads che stattan sut ina direcziun unitara cun la societad che duai vegnir con- trollada u cun il post da revisiun.

Art. 728a 1 Il post da revisiun controllescha, sche:

1. il quint annual ed eventualmain il quint dal concern corre- spundan a las prescripziuns legalas, als statuts ed a las reglas tschernidas;

2. la proposta dal cussegl d’administraziun a la radunanza gene- rala davart l’utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilan- tscha correspunda a las prescripziuns ed als statuts;

3. igl exista in sistem da controlla intern. 2 Faschond la controlla e fixond la dimensiun da quella, resguarda il post da revisiun il sistem da controlla intern. 3 La gestiun dal cussegl d’administraziun n’è betg object da la control- la dal post da revisiun.

Art. 728b 1 Il post da revisiun suttametta al cussegl d’administraziun in rapport cumplessiv che cuntegna constataziuns davart il rendaquint, davart il

2. Incumbensas dal post da revisiun a. Object e dimensiun da la controlla

b. Rapport da revisiun

Dretg d’obligaziuns

278

220

sistem da controlla intern sco er davart l’execuziun e davart il resultat da la revisiun. 2 Il post da revisiun suttametta a la radunanza generala in rapport en scrit che resumescha il resultat da la revisiun. Quest rapport cuntegna:

1. ina posiziun davart il resultat da la controlla; 2. indicaziuns davart l’independenza; 3. indicaziuns davart la persuna che ha manà la revisiun e davart

sias qualificaziuns professiunalas; 4. ina recumandaziun, sch’il quint annual e sch’il quint dal con-

cern possian vegnir acceptads cun u senza restricziuns ubain sch’els stoppian vegnir refusads.

3 Tuts dus rapports ston vegnir suttascrits da la persuna che ha manà la revisiun.

Art. 728c 1 Sch’il post da revisiun constatescha cuntravenziuns cunter la lescha, cunter ils statuts u cunter il reglament d’organisaziun, annunzia el quai en scrit al cussegl d’administraziun. 2 Plinavant infurmescha el la radunanza generala davart cuntraven- ziuns cunter la lescha u cunter ils statuts, sche:

1. quellas èn grevas; u 2. sch’il cussegl d’administraziun na prenda naginas mesiras ade-

quatas sin basa da l’annunzia ch’il post da revisiun ha fatg en scrit.

3 Sche la societad è evidentamain indebitada e sch’il cussegl d’admini- straziun tralascha d’annunziar quai, infurmescha il post da revisiun la dretgira.

Art. 729 1 Il post da revisiun sto esser independent e sto far ses giudicament da controlla en moda objectiva. L’independenza na dastga esser restren- schida ni effectivamain ni apparentamain. 2 La cooperaziun a la contabilitad sco er la furniziun d’autras presta- ziuns per la societad che duai vegnir controllada èn admissiblas. Sch’i resulta il privel da stuair controllar atgnas lavurs, ston vegnir prendi- das mesiras organisatoricas e persunalas adequatas per garantir ina controlla fidada.

c. Obligaziuns d’annunzia

IV. Revisiun limitada (review) 1. Independenza dal post da revisiun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

279

220

Art. 729a 1 Il post da revisiun controllescha, sch’igl èn avant maun fatgs che la- schan concluder che:

1. il quint annual na correspunda betg a las prescripziuns ed als statuts;

2. la proposta dal cussegl d’administraziun a la radunanza gene- rala davart l’utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilan- tscha na correspunda betg a las prescripziuns ed als statuts.

2 La controlla sa restrenscha ad interrogaziuns, ad acts da controlla analitics sco er a controllas detagliadas adequatas. 3 La gestiun dal cussegl d’administraziun n’è betg object da la control- la dal post da revisiun.

Art. 729b 1 Il post da revisiun suttametta a la radunanza generala in rapport en scrit che resumescha il resultat da la revisiun. Quest rapport cuntegna:

1. ina infurmaziun davart la natira limitada da la revisiun; 2. ina posiziun davart il resultat da la controlla; 3. indicaziuns davart l’independenza ed eventualmain davart la

cooperaziun a la contabilitad sco er davart la furniziun d’au- tras prestaziuns per la societad che duai vegnir controllada;

4. indicaziuns davart la persuna che ha manà la revisiun e davart sias qualificaziuns professiunalas.

2 Il rapport sto vegnir suttascrit da la persuna che ha manà la revisiun.

Art. 729c Sche la societad è evidentamain indebitada e sch’il cussegl d’admini- straziun tralascha d’annunziar quai, infurmescha il post da revisiun la dretgira.

Art. 730 1 La radunanza generala elegia il post da revisiun. 2 Sco post da revisiun pon vegnir elegidas ina u pliras persunas natira- las u giuridicas ubain societads da persunas. 3 Las controllas da finanzas dal maun public u lur collavuraturs pon vegnir elegids sco post da revisiun, sch’els adempleschan las preten- siuns da questa lescha. Las prescripziuns davart l’independenza valan confurm al senn. 4 Almain in commember dal post da revisiun sto avair en Svizra ses domicil, sia sedia u ina filiala ch’è inscritta en il register da commerzi.

2. Incumbensas dal post da revisiun a. Object e dimensiun da la controlla

b. Rapport da revisiun

c. Obligaziun d’annunzia

V. Disposiziuns cuminaivlas 1. Elecziun dal post da revisiun

Dretg d’obligaziuns

280

220

Art. 730a 1 Il post da revisiun vegn elegì per 1 fin 3 onns da gestiun. Ses uffizi finescha cun l’approvaziun da l’ultim quint annual. Ina reelecziun è pussaivla. 2 En cas da la revisiun ordinaria dastga la persuna che maina la revi- siun exequir quest mandat durant maximalmain 7 onns. Ella dastga surpigliar il medem mandat pir suenter ina interrupziun da 3 onns. 3 Sch’in post da revisiun demissiunescha, sto el infurmar il cussegl d’administraziun davart ils motivs; quel communitgescha la demissiun a la proxima radunanza generala. 4 La radunanza generala po revocar da tut temp il post da revisiun cun effect immediat.

Art. 730b 1 Il cussegl d’administraziun surdat al post da revisiun tut ils docu- ments sco er las infurmaziuns ch’el dovra per ademplir sias incumben- sas; sin dumonda dat el las infurmaziuns er en scrit. 2 Il post da revisiun mantegna il secret davart sias constataziuns, nun ch’el saja obligà tras lescha da communitgar quellas. En ses rapport, en sias annunzias ed en las infurmaziuns ch’el dat a la radunanza generala mantegna el ils secrets da fatschenta da la societad.

Art. 730c 1 Il post da revisiun sto documentar tut ils servetschs da revisiun e sto conservar ils rapports da revisiun sco er tut ils documents impurtants durant almain 10 onns. Las datas electronicas ston esser legiblas du- rant la medema perioda. 2 Ils documents ston pussibilitar da controllar en moda effizienta, sche las prescripziuns legalas èn vegnidas observadas.

Art. 731 1 En cas da societads ch’èn obligadas da laschar controllar in post da revisiun lur quint annual ed eventualmain lur quint dal concern, sto il rapport da revisiun esser avant maun, avant che la radunanza generala approvescha il quint annual ed il quint dal concern e concluda davart l’utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha. 2 En cas d’ina revisiun ordinaria, sto il post da revisiun esser preschent a la radunanza generala. Tras in conclus unanim po la radunanza gene- rala renunziar a la preschientscha dal post da revisiun. 3 Sch’il rapport da revisiun necessari n’è betg avant maun, èn ils con- clus davart l’approvaziun dal quint annual e dal quint dal concern sco er davart l’utilisaziun dal gudogn che resulta tras la bilantscha nunva-

2. Perioda d’uffizi dal post da revisiun

3. Infurmaziuns e secretezza

4. Documenta- ziun e conser- vaziun dals documents

5. Approvaziun dal quint ed utilisaziun dal gudogn

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

281

220

laivels. Sche las disposiziuns davart la preschientscha dal post da revi- siun vegnan violadas, pon quests conclus vegnir contestads.

Art. 731a 1 Ils statuts e la radunanza generala pon reglar pli detagliadamain l’or- ganisaziun dal post da revisiun ed extender sias incumbensas. 2 Al post da revisiun na dastgan vegnir surdadas ni incumbensas dal cussegl d’administraziun ni incumbensas che restrenschan sia inde- pendenza. 3 La radunanza generala po nominar experts per laschar controllar la gestiun u singulas parts da la gestiun.

D.473 Mancanzas en l’organisaziun da la societad

Art. 731b 1 Sch’ina societad n’ha betg tut ils organs prescrits u sche la cumposi- ziun d’in da quests organs na correspunda betg a las prescripziuns, po in acziunari, in creditur u l’administratur dal register da commerzi du- mandar il derschader da prender las mesiras necessarias. En spezial po il derschader:

1. fixar a la societad in termin per restabilir il stadi legal, smana- tschond da dissolver la societad;

2. nominar l’organ mancant u in curatur; 3. dissolver la societad ed ordinar sia liquidaziun tenor las pre-

scripziuns davart il concurs. 2 Sch’il derschader nominescha l’organ mancant u in curatur, fixescha el la durada, per la quala la nominaziun è valaivla. El oblighescha la societad da surpigliar ils custs e da pajar ina provisiun a las persunas nominadas. 3 En cas da motivs impurtants po la societad pretender dal derschader ch’el revocheschia persunas ch’el ha nominà.

473 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

6. Disposiziuns spezialas

Dretg d’obligaziuns

282

220

Quart chapitel: Reducziun dal chapital d’aczias

Art. 732 1 Sch’ina societad anonima ha l’intent da reducir ses chapital d’aczias senza remplazzar a medem temp l’import da reducziun tras nov chapi- tal che sto vegnir liberà cumplainamain, sto la radunanza generala concluder ina midada correspundenta dals statuts. 2 Ella dastga prender in tal conclus mo, sch’in expert da revisiun ad- mess conferma en in rapport da controlla che las pretensiuns dals cre- diturs sajan cuvridas cumplainamain, malgrà la reducziun dal chapital d’aczias. L’expert da revisiun sto esser preschent a la radunanza gene- rala.474 3 Il conclus sto constatar il resultat dal rapport da controlla ed inditgar, en tge moda che la reducziun dal chapital duai vegnir exequida.475 4 In gudogn da contabilitad che resulta eventualmain tras la reducziun dal chapital sto vegnir utilisà exclusivamain per far amortisaziuns. 5 Il chapital d’aczias dastga vegnir reducì sut 100 000 mo, sch’el vegn remplazzà a medem temp tras nov chapital en l’autezza d’almain 100 000 francs, che sto vegnir liberà cumplainamain.476

Art. 732a477 1 Sch’il chapital d’aczias vegn reducì a nulla ed alura puspè augmentà per intents da sanaziun, van ils dretgs da commembranza dals acziuna- ris anteriurs a perder tras la reducziun. Las aczias emessas ston vegnir annulladas. 2 Cur ch’il chapital d’aczias vegn puspè augmentà, han ils acziunaris anteriurs in dretg da suttascripziun che na po betg vegnir retratg dad els.

474 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

475 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

476 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

477 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

A. Conclus da reducziun

B. Annullaziun d’aczias a cha- schun d’ina sanaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

283

220

Art. 733 Sche la radunanza generala ha concludì da reducir il chapital d’aczias, publitgescha il cussegl d’administraziun il conclus trais giadas en il Fegl uffizial svizzer da commerzi ed ultra da quai en la furma ch’è previsa en ils statuts, infurmond ils crediturs ch’els possian annunziar lur pretensiuns e pretender ina satisfacziun u ina garanzia, e quai entaifer 2 mais quintà davent da la terza publicaziun en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

Art. 734 Il chapital d’aczias dastga vegnir reducì pir suenter la scadenza dal ter- min ch’è vegnì fixà per ils crediturs e pir suenter ch’ils crediturs annunziads han survegnì ina satisfacziun u ina garanzia; la reducziun dastga vegnir inscritta en il register da commerzi pir, cur ch’igl è vegnì constatà tras in document public che las prescripziuns da quest chapitel sajan ademplidas. Il rapport da controlla sto vegnir agiuntà al document public.480

Art. 735 L’appel als crediturs sco er lur satisfacziun u lur garanzia na ston betg avair lieu, sch’il chapital d’aczias vegn reducì cun l’intent d’eliminar ina bilantscha deficitara che resulta da perditas, e quai per in import che na surpassa betg la bilantscha deficitara.

478 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

479 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

480 Versiun da la segunda frasa tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adattaziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

481 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

C. Appel als crediturs478

D. Execuziun da la reducziun479

E. Reducziun en cas d’ina bilantscha deficitara481

Dretg d’obligaziuns

284

220

Tschintgavel chapitel: Dissoluziun da la societad anonima

Art. 736 La societad vegn dissolvida:

1. a norma dals statuts; 2. tras in conclus da la radunanza generala che sto vegnir docu-

mentà publicamain; 3. tras la decleraziun dal concurs; 4.482 tras ina sentenzia giudiziala, sche acziunaris che represchentan

ensemen almain 10 pertschient dal chapital d’aczias, preten- dan la dissoluziun per motivs impurtants. Empè da la dissolu- ziun po il derschader concluder in’autra soluziun adequata ch’è supportabla per las persunas participadas;

5. en ils ulteriurs cas ch’èn previs da la lescha.

Art. 737483

Sche la societad na vegn betg dissolvida tras concurs u tras ina senten- zia giudiziala, sto la dissoluziun vegnir annunziada dal cussegl d’ad- ministraziun per l’inscripziun en il register da commerzi.

Art. 738484

La societad dissolvida entra en liquidaziun, cun resalva dals cas da la fusiun, da la spartiziun e dal transferiment da sia facultad ad ina cor- poraziun da dretg public.

Art. 739 1 Sche la societad entra en liquidaziun, mantegna ella sia persunalitad giuridica e maina sia firma existenta, dentant cun il supplement «en li- quidaziun», fin che er las differenzas cun ils acziunaris èn regladas. 2 Cun l’entrada da la liquidaziun vegnan las cumpetenzas dals organs da la societad restrenschidas a quels acts ch’èn necessaris per exequir la liquidaziun, che na pon dentant – pervia da lur natira – betg vegnir exequids dals liquidaturs.

482 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

483 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

484 Versiun tenor la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2004 (CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337).

A. Dissoluziun en general I. Motivs

II. Annunzia al register da commerzi

III. Con- sequenzas

B. Dissoluziun cun liquidaziun I. Stadi da la liquidaziun, cumpetenzas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

285

220

Art. 740 1 La liquidaziun vegn procurada dal cussegl d’administraziun, nun ch’ils statuts u ch’in conclus da la radunanza generala la transfereschia ad autras persunas. 2 Ils liquidaturs ston vegnir annunziads dal cussegl d’administraziun per l’inscripziun en il register da commerzi, er sch’il cussegl d’admi- nistraziun procura la liquidaziun. 3 Almain in dals liquidaturs sto esser domicilià en Svizra ed avair il dretg da represchentar la societad.486 4 Sche la societad vegn dissolvida tras ina sentenzia giudiziala, nomi- nescha il derschader ils liquidaturs.487 5 En cas da concurs procura l’administraziun da concurs la liquidaziun tenor las prescripziuns dal dretg da concurs. Ils organs da la societad mantegnan l’autorisaziun da represchentanza mo, sch’ina represchen- tanza da lur vart è anc necessaria.

Art. 741488 1 La radunanza generala po revocar da tut temp ils liquidaturs ch’ella ha nominà. 2 Sin dumonda d’in acziunari e per motivs impurtants po il derschader revocar ils liquidaturs e numnar auters, sche quai fa da basegn.

Art. 742 1 Cur ch’els surpiglian lur uffizi, han ils liquidaturs da far ina bilan- tscha. 2 Ils crediturs ston vegnir infurmads davart la dissoluziun da la socie- tad e vegnir envidads d’annunziar lur pretensiuns tras ina communica- ziun speziala, sch’els èn menziunads en ils cudeschs da fatschenta u sch’els èn enconuschents autramain, respectivamain tras ina publica- ziun uffiziala en il Fegl uffizial svizzer da commerzi ed ultra da quai en la furma ch’è previsa en ils statuts, sch’els èn nunenconuschents u sche lur domicil è nunenconuschent.

485 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

486 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

487 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

488 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

II. Nominaziun e revocaziun dals liquidaturs 1. Nomi- naziun485

2. Revocaziun

III. Activitad dals liquidaturs 1. Bilantscha, clom da quints

Dretg d’obligaziuns

286

220

Art. 743 1 Ils liquidaturs ston terminar las fatschentas currentas, incassar – en cas da basegn – imports d’aczias che n’èn betg anc vegnids pajads, re- utilisar las activas ed ademplir las obligaziuns da la societad, nun che la bilantscha e ch’il clom da quints chaschunian ina surdebitaziun. 2 Uschespert ch’els constateschan ina surdebitaziun, han els d’infur- mar il derschader; quel ha da declerar il concurs. 3 Els ston represchentar la societad en ils acts giuridics che tutgan tar la liquidaziun e pon far process, enclegientschas e contracts da cum- promiss e – sche necessari – er novas fatschentas per la societad. 4 Els dastgan er vender las activas a maun liber, nun che la radunanza generala haja ordinà insatge auter. 5 En cas che la liquidaziun dura pli ditg, ston els far mintga onn ina bi- lantscha intermediara. 6 La societad è responsabla per il donn che resulta tras acts illegals ch’in liquidatur commetta, exequind sias fatschentas.

Art. 744 1 Sche crediturs enconuschents n’èn betg s’annunziads, sto l’import da lur pretensiuns vegnir deponì tar la dretgira. 2 Medemamain stoi vegnir deponì in import correspundent per las obligaziuns da la societad che n’èn betg anc da pajar e per las obli- gaziuns dispitaivlas, nun ch’i vegnia dà als crediturs ina segirezza equivalenta u che la repartiziun da la facultad da la societad vegnia su- spendida, fin che questas obligaziuns èn ademplidas.

Art. 745 1 Suenter ch’ils debits èn pajads, vegn repartida la facultad da la socie- tad dissolvida sin ils acziunaris a norma dals imports ch’èn vegnids pajads e resguardond ils privilegis da singulas categorias d’aczias, nun ch’ils statuts disponian insatge auter.489 2 La repartiziun dastga vegnir fatga il pli baud suenter la scadenza dad 1 onn, quintà a partir dal di ch’il clom da quints è vegnì publitgà per la terza giada. 3 Ina repartiziun dastga vegnir fatga gia suenter la scadenza da 3 mais, sch’in expert da revisiun admess conferma ch’ils debits sajan pajads e

489 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

2. Ulteriuras incumbensas

3. Protecziun dals crediturs

4. Repartiziun da la facultad

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

287

220

ch’i possia – tenor las circumstanzas – vegnir supponì che nagins inte- ress da terzas persunas vegnian periclitads.490

Art. 746 Suenter che la liquidaziun è finida, ston ils liquidaturs annunziar l’ex- tincziun da la firma a l’uffizi dal register da commerzi.

Art. 747491 1 Il register da las aczias, ils cudeschs da fatschenta e la glista tenor l’artitgel 697l sco er ils mussaments che resultan da tala ston vegnir conservads en in lieu segir durant 10 onns suenter l’extincziun da la societad. Quest lieu vegn designà dals liquidaturs u – sche quels na vegnan betg da sa cunvegnir – da l’uffizi dal register da commerzi. 2 Il register da las aczias sco er la glista ston vegnir conservads uschia, ch’igl è pussaivel d’acceder da tut temp a tals en Svizra.

Art. 748–750492

Art. 751 1 Sche la facultad d’ina societad anonima vegn surpigliada da la Confederaziun, d’in chantun u – cun la garanzia dal chantun – d’in district u d’ina vischnanca, po la liquidaziun vegnir exclusa cun il consentiment da la radunanza generala. 2 Il conclus da la radunanza generala sto vegnir prendì tenor las pre- scripziuns davart la dissoluziun e sto vegnir annunzià a l’uffizi dal re- gister da commerzi. 3 Cun l’inscripziun da quest conclus è ademplì il transferiment da la facultad da la societad, inclusiv ils debits, e la firma da la societad sto vegnir extinguida.

490 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

491 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).

492 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2004 (CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337).

IV. Extincziun en il register da commerzi

V. Conservaziun dal register da las aczias, dals cudeschs da fatschenta e da la glista

C. Dissoluziun senza liquidaziun I.

II. Surpigliada tras ina corpo- raziun da dretg public

Dretg d’obligaziuns

288

220

Sisavel chapitel: Responsabladad

Art. 752493

Sch’igl èn – a chaschun da la fundaziun d’ina societad u a chaschun da l’emissiun d’aczias, d’obligaziuns u d’auters titels – vegnidas fatgas u derasadas en prospects d’emissiun u en communicaziuns sumegliantas indicaziuns ch’èn faussas, che mainan en errur u che na correspundan betg a las pretensiuns legalas, è mintgin, che ha cooperà intenziunada- main u per negligientscha a quests acts, responsabel vers ils acquista- ders dals titels per il donn ch’el ha chaschunà.

Art. 753494

Ils fundaturs, ils commembers dal cussegl d’administraziun e tut las persunas che coopereschan a la fundaziun, daventan responsabels tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la so- cietad per il donn, sch’els:

1. inditgeschan en moda faussa u en ina moda che maina en errur, taschentan u zuppentan intenziunadamain u per negli- gientscha apports en natiralias, surpigliadas da bains u la con- cessiun d’avantatgs spezials a favur d’acziunaris u d’autras persunas, en ils statuts, en in rapport da fundaziun u en in rap- port davart l’augment dal chapital, ubain cuntrafan en autra moda a la lescha a chaschun da l’approvaziun d’ina tala me- sira;

2. fan inscriver intenziunadamain u per negligientscha la societad en il register da commerzi sin basa d’ina attestaziun u d’in do- cument che cuntegnan indicaziuns faussas;

3. contribueschan sapientivamain al fatg che suttascripziuns da persunas insolventas vegnan acceptadas.

Art. 754495 1 Ils commembers dal cussegl d’administraziun e tut las persunas ch’èn occupadas cun la gestiun u cun la liquidaziun èn responsabels tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la societad per il donn ch’els chaschunan, violond intenziunadamain u per negligientscha lur obligaziuns.

493 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

494 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

495 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

A. Respon- sabladad I. Per il prospect d’emissiun

II. Per la fundaziun

III. Per l’admi- nistraziun, per la gestiun e per la liquidaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

289

220

2 Tgi che transferescha en moda legala l’adempliment d’ina incum- bensa ad in auter organ, è responsabel per il donn che quest organ cha- schuna, nun ch’el cumprovia ch’el haja agì cun tut il quità che vegn pretendì da las circumstanzas en quai che reguarda la tscherna, l’in- strucziun e la surveglianza da quest organ.

Art. 755496 1 Tut las persunas ch’èn occupadas cun la controlla dal quint annual e dal quint dal concern, cun la fundaziun, cun l’augment u cun la reduc- ziun dal chapital èn responsablas tant vers la societad sco er vers ils singuls acziunaris e crediturs da la societad per il donn ch’ellas cha- schunan, violond intenziunadamain u per negligientscha lur obliga- ziuns. 2 Sche la controlla è vegnida fatga d’ina controlla da finanzas dal maun public u d’in da ses collavuraturs, è responsabla l’instituziun publica respectiva. Il regress a las persunas ch’èn stadas participadas a la controlla sa drizza tenor il dretg public.497

Art. 756498 1 Ultra da la societad han er ils singuls acziunaris il dretg da purtar plant sin ina indemnisaziun dal donn ch’è vegnì chaschunà a la socie- tad. L’acziunari po mo purtar plant sin ina prestaziun a la societad. 2 …499

Art. 757500 1 En il concurs da la societad donnegiada han er ils crediturs da la so- cietad il dretg da pretender ina indemnisaziun dal donn a favur da la societad. L’emprim ha dentant l’administraziun da concurs il dretg da far valair las pretensiuns dals acziunaris e dals crediturs da la societad. 2 Sche l’administraziun da concurs desista da far valair questas preten- siuns, po mintga acziunari u creditur far valair quellas. Il retgav vegn utilisà l’emprim per cuvrir las pretensiuns dals crediturs accusants te-

496 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

497 Integrà tras la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

498 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

499 Abolì tras la cifra II 5 da l’agiunta 1 tar la Procedura civila dals 19 december 2008, en vigur dapi il 1. da schaner 2011 (CULF 2010 1739; Fegl uffizial federal 2006 7221).

500 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

IV. Per la revisiun

B. Donn chaschunà a la societad I. Pretensiuns ordaifer il concurs

II. Pretensiuns en il concurs

Dretg d’obligaziuns

290

220

nor las disposiziuns da la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889501 da- vart scussiun e concurs. Al surpli sa participeschan ils acziunaris accu- sants en la dimensiun da lur participaziun a la societad; il rest tutga a la massa da concurs. 3 Resalvada resta la cessiun da pretensiuns da la societad tenor l’arti- tgel 260 da la Lescha federala dals 11 d’avrigl 1889 davart scussiun e concurs.

Art. 758502 1 Il conclus da distgargia da la radunanza generala vala mo per fatgs enconuschents ed ha mo in effect vers la societad sco er vers ils acziu- naris che han approvà quest conclus u che han acquistà dapi lura las aczias, enconuschend il conclus. 2 Il dretg dals ulteriurs acziunaris da purtar plant extingua 6 mais suen- ter che la distgargia è vegnida concludida.

Art. 759503 1 Sche pliras persunas èn responsablas per in donn, sto mintgina dad ellas star buna en moda solidarica cun las autras, uschenavant ch’il donn po vegnir adossà persunalmain ad ella sin basa da sia atgna culpa e sin basa da las circumstanzas. 2 L’accusader po purtar plant cunter plirs participads per l’entir donn e pretender ch’il derschader fixeschia en la medema procedura l’obliga- ziun da cumpensaziun da mintga singul accusà. 3 Il derschader fixescha il regress tranter plirs participads, tegnend quint da tut las circumstanzas.

Art. 760 1 Il dretg sin indemnisaziun cunter las persunas responsablas tenor las disposiziuns qua survart surannescha suenter 5 onns a partir dal di che la persuna donnegiada è vegnida a savair dal donn e da la persuna che sto pajar l’indemnisaziun, en mintga cas dentant suenter la scadenza da 10 onns dapi il di che l’act donnegiant ha gì lieu. 2 Sch’il plant vegn deducì d’in act chastiabel, per il qual il dretg penal prescriva ina surannaziun pli lunga, vala questa surannaziun er per la pretensiun civila.

501 CS 281.1 502 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745). 503 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992

(CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

III. Effect dal conclus da distgargia

C. Solidaritad e regress

D. Surannaziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

291

220

Art. 761504

Settavel chapitel: Participaziun da corporaziuns da dretg public

Art. 762 1 Sch’ina corporaziun da dretg public sco la Confederaziun, in chan- tun, in district u ina vischnanca ha in interess public vi d’ina societad anonima, pon ils statuts da la societad conceder a la corporaziun il dretg da delegar represchentants en il cussegl d’administraziun u en il post da revisiun, er sche la corporaziun n’è betg acziunaria.505 2 En cas da talas societads sco er en cas dad interpresas semiprivatas, a las qualas ina corporaziun da dretg public è participada sco acziunaria, ha mo questa corporaziun sezza il dretg da revocar ils commembers dal cussegl d’administraziun e dal post da revisiun ch’ella ha delegà. 3 Ils commembers dal cussegl d’administraziun e dal post da revisiun ch’èn vegnids delegads d’ina corporaziun da dretg public han ils me- dems dretgs e las medemas obligaziuns sco quels ch’èn vegnids ele- gids da la radunanza generala.506 4 Per ils commembers ch’èn vegnids delegads d’ina corporaziun da dretg public è la corporaziun responsabla vers la societad, vers ils ac- ziunaris e vers ils crediturs, cun resalva dal regress tenor il dretg fede- ral e chantunal.

Otgavel chapitel: Instituziuns da dretg public che n’èn betg suttamessas a questa lescha

Art. 763 1 En cas ch’il chantun surpiglia la responsabladad subsidiara per las obligaziuns da societads e d’instituziuns sco bancas, assicuranzas u in- terpresas d’electricitad ch’èn vegnidas fundadas tras leschas chantuna- las spezialas e che vegnan administradas en cooperaziun cun autori- tads publicas, na vegnan las disposiziuns davart la societad anonima er

504 Abolì per il 1. da schaner 2001 tras la cifra 5 da l’agiunta tar la LF dals 24 da mars 2000 davart la cumpetenza en chaussas civilas (CULF 2000 2355; Fegl uffizial federal 1999 2829).

505 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

506 Versiun tenor la cifra I da la LF dals 4 d’october 1991, en vigur dapi il 1. da fanadur 1992 (CULF 1992 733; Fegl uffizial federal 1983 II 745).

Dretg d’obligaziuns

292

220

alura betg applitgadas, sch’il chapital è dividì dal tuttafatg u per part en aczias e sch’el vegn furnì cun la participaziun da persunas privatas. 2 Per societads e per instituziuns ch’èn vegnidas fundadas tras leschas chantunalas spezialas avant il 1. da schaner 1883 e che vegnan admi- nistradas en cooperaziun cun autoritads publicas, na vegnan las dispo- siziuns davart la societad anonima er alura betg applitgadas, sch’il chantun na surpiglia betg la responsabladad subsidiara per las obliga- ziuns.

Ventgasettavel titel: La societad acziunara commanditara

Art. 764 1 La societad acziunara commanditara è ina societad, da la quala il chapital è dividì en aczias e tar la quala in u plirs commembers èn responsabels illimitadamain e solidaricamain vers ils crediturs da la societad, sumegliantamain als associads d’ina societad collectiva. 2 Per la societad acziunara commanditara vegnan applitgadas las disposiziuns davart la societad anonima, nun ch’i saja previs insatge auter. 3 Sch’in chapital da commandita na vegn betg dividì en aczias, mabain en parts che reglan mo la mesira da la participaziun da plirs comman- ditaris, valan las prescripziuns davart la societad commanditara.

Art. 765 1 Ils commembers che stattan buns illimitadamain furman l’admini- straziun da la societad acziunara commanditara. Els han la cumpe- tenza da l’administrar e da la represchentar. Lur nums ston esser indi- tgads en ils statuts. 2 Il num, il domicil, il lieu d’origin e la funcziun dals commembers da l’administraziun sco er da las persunas che han il dretg da repre- schentar la societad ston vegnir inscrits en il register da commerzi.507 3 Per midar il dumber dals commembers che stattan buns illimitada- main dovri il consentiment dals auters commembers che fan part da l’administraziun sco er ina midada dals statuts.

507 Versiun tenor la cifra I 3 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

A. Noziun

B. Admi- nistraziun I. Designaziun e cumpetenzas

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

293

220

Art. 766 Conclus da la radunanza generala davart la midada da l’intent da la societad, davart l’extensiun u davart la reducziun dal sectur da fa- tschenta e davart la cuntinuaziun da la societad sur il temp ch’è fixà en ils statuts or dovran il consentiment dals commembers da l’administra- ziun.

Art. 767 1 La gestiun e la represchentanza pon vegnir retratgas dals commem- bers da l’administraziun sut las cundiziuns che valan per la societad collectiva. 2 Cun la retratga finescha er la responsabladad illimitada dal com- member per las obligaziuns da la societad ch’i vegn pir a dar.

Art. 768 1 La controlla, en cumbinaziun cun la surveglianza permanenta da la gestiun, sto vegnir surdada ad in post da surveglianza, al qual i pon vegnir attribuidas ulteriuras incumbensas tras ils statuts. 2 Ils commembers da l’administraziun n’han nagin dretg da votar tar la nominaziun dal post da surveglianza. 3 Ils commembers dal post da surveglianza ston vegnir inscrits en il register da commerzi.

Art. 769 1 En num da la societad po il post da surveglianza pretender pled e fatg dals commembers da l’administraziun ed als accusar davant dre- tgira. 2 En cas d’in cumportament malign da commembers da l’administra- ziun ha il post da surveglianza er alura il dretg d’als accusar, sch’in conclus da la radunanza generala s’oppona a quai.

Art. 770 1 La societad prenda ina fin cun l’extrada, cun la mort, cun l’inabilitad d’agir u cun il concurs da tut ils associads cun responsabladad illimi- tada. 2 Per dissolver la societad acziunara commanditara valan dal rest las medemas prescripziuns sco per dissolver ina societad anonima; la radunanza generala na po dentant betg decider ina dissoluziun avant il

II. Consentiment als conclus da la radunanza generala

III. Retratga da la gestiun e da la represchentanza

C. Post da surveglianza I. Nominaziun e cumpetenzas

II. Plant da responsabladad

D. Dissoluziun

Dretg d’obligaziuns

294

220

termin ch’è fixà en ils statuts senza il consentiment da l’administra- ziun. 3 …508

Art. 771 1 L’associà che stat bun illimitadamain ha il medem dretg da desditga sco l’associà collectiv. 2 Sch’in da plirs associads che stattan buns illimitadamain fa diever da ses dretg da desditga, vegn la societad cuntinuada dals auters, nun ch’ils statuts disponian autramain.

Ventgotgavel titel:509 La societad cun responsabladad limitada Emprim chapitel: Disposiziuns generalas

Art. 772 1 La societad cun responsabladad limitada è ina societad da chapital che sa referescha ad ina persuna ed a la quala ina u pliras persunas u societads commerzialas èn participadas. Ses chapital da basa è fixà en ils statuts. Responsabla per ses debits è unicamain la facultad da la societad. 2 Ils associads èn participads al chapital da basa cun mintgamai almain ina quota da basa. Ils statuts pon preveder per els in’obligaziun da far pajaments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas.

Art. 773 Il chapital da basa sto importar almain 20 000 francs.

Art. 774 1 La valur nominala da las quotas da basa ston importar almain 100 francs. En cas d’ina sanaziun da la societad po la valur nominala vegnir reducida fin ad 1 franc. 2 Las quotas da basa ston vegnir emessas almain a la valur nominala.

508 Abolì tras la cifra 2 da l’agiunta tar la Lescha dals 3 d’october 2003 davart la fusiun, en vigur dapi il 1. da fanadur 2004 (CULF 2004 2617; Fegl uffizial federal 2000 4337).

509 Versiun tenor la cifra I 2 da la LF dals 16 da december 2005 (Dretg da ScRL sco er adat- taziuns en il dretg d’aczias, en il dretg d’associaziun, en il dretg dal register da commerzi ed en il dretg da firmas), en vigur dapi il 1. da schaner 2008 (CULF 2007 4791, 4839; Fegl uffizial federal 2002 3148, 2004 3969).

E. Desditga

A. Noziun

B. Chapital da basa

C. Quotas da basa

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

295

220

Art. 774a Ils statuts pon preveder l’emissiun da certificats da giudida; las prescripziuns dal dretg d’aczias èn applitgablas correspundentamain.

Art. 775 Ina societad cun responsabladad limitada po vegnir fundada dad ina u da pliras persunas natiralas u giuridicas ubain dad autras societads commerzialas.

Art. 776 Ils statuts ston cuntegnair disposiziuns davart:

1. la firma e la sedia da la societad; 2. l’intent da la societad; 3. l’import dal chapital da basa sco er il dumber e la valur nomi-

nala da las quotas da basa; 4. la furma, tenor la quala las communicaziuns da la societad

ston vegnir fatgas.

Art. 776a 1 Per esser liantas ston esser fixadas en ils statuts disposiziuns davart:

1. la constituziun e la concepziun da l’obligaziun da far paja- ments supplementars u da furnir prestaziuns accessoricas;

2. la constituziun e la concepziun dals dretgs da preferenza, dals dretgs da precumpra u dals dretgs da cumpra sin las quotas da basa a favur dals associads sco er a favur da la societad;

3. il scumond per ils associads da far concurrenza; 4. ils chastis convenziunals per garantir che las obligaziuns lega-

las u statutaras vegnian ademplidas; 5. ils privilegis ch’èn colliads cun tschertas categorias da quotas

da basa (quotas da basa privilegiadas); 6. ils dretgs da veto dals associads concernent ils conclus da la

radunanza dals associads; 7. la limitaziun dal dretg da votar dals associads e da lur dretg da

sa laschar represchentar; 8. ils certificats da giudida; 9. las reservas statutaras; 10. las cumpetenzas da la radunanza dals associads che vegnan

attribuidas ad ella e che surpassan las cumpetenzas legalas;

D. Certificats da giudida

E. Associads

F. Statuts I. Disposiziuns prescrittas da la lescha

II. Ulteriuras disposiziuns

Dretg d’obligaziuns

296

220

11. l’approvaziun da tschertas decisiuns dals mainagestiun tras la radunanza dals associads;

12. la necessitad da laschar approvar la radunanza dals associads la designaziun da las persunas natiralas che exequeschan il dretg da la gestiun per ils associads, ils quals èn persunas giu- ridicas u societads commerzialas;

13. la cumpetenza dals mainagestiun da nominar directurs, procu- rists sco er mandataris;

14. il pajament da tantiemas als mainagestiun; 15. la garanzia da tschains da construcziun; 16. l’organisaziun e las incumbensas dal post da revisiun, sche

questas disposiziuns surpassan en quest connex las prescrip- ziuns legalas;

17. l’introducziun d’in dretg statutar da sortir da la societad, las cundiziuns per l’execuziun da quest dretg e l’indemnisaziun correspundenta;

18. ils motivs spezials d’excluder associads da la societad; 19. ils auters motivs da dissoluziun che quels che vegnan previs

da la lescha. 2 Per esser liantas ston er esser fixadas en ils statuts reglamentaziuns che divergeschan da las prescripziuns legalas davart:

1. la deliberaziun davart la creaziun posteriura da novas quotas da basa privilegiadas;

2. il transferiment da quotas da basa; 3. la convocaziun da la radunanza dals associads; 4. la fixaziun dal dretg da votar dals associads; 5. la deliberaziun da la radunanza dals associads; 6. la deliberaziun dals mainagestiun; 7. la gestiun e la represchentanza; 8. ils scumonds per ils mainagestiun da far concurrenza.

Art. 777 1 La societad vegn constituida cun in document public, en il qual ils fundaturs decleran da constituir ina societad cun responsabladad limi- tada, determineschan ils statuts e nomineschan ils organs. 2 En quest act da constituziun suttascrivan ils fundaturs las quotas da basa e constateschan:

1. che tut las quotas da basa èn suttascrittas en moda valaivla; 2. ch’ils apports correspundan a l’entir import d’emissiun;

G. Fundaziun I. Act da constituziun

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

297

220

3. che las pretensiuns da la lescha e dals statuts per pajar apports èn ademplidas;

4. ch’els acceptan l’obligaziun statutara da far pajaments supple- mentars u da furnir prestaziuns accessoricas.

Art. 777a 1 Per che la suttascripziun da las quotas da basa saja valaivla, ston vegnir inditgads il dumber, la valur nominala, l’import d’emissiun sco eventualmain er la categoria da las quotas da basa. 2 En il document davart la suttascripziun stoi vegnir renvià a las dispo- siziuns statutaras davart:

1. las obligaziuns da far pajaments supplementars; 2. las obligaziuns da furnir prestaziuns accessoricas; 3. ils scumonds per ils associads da far concurrenza; 4. ils dretgs da preferenza, ils dretgs da precumpra u ils dretgs da

cumpra dals associads u da la societad; 5. ils chastis convenziunals.

Art. 777b 1 Il funcziunari da documentaziun sto numnar en l’act da constituziun tut ils singuls mussaments concernent la fundaziun e confermar che quels sajan stads avant maun ad el sco er als fundaturs. 2 A l’act da constituziun ston vegnir agiuntads ils suandants docu- ments:

1. ils statuts; 2. il rapport da fundaziun; 3. la conferma da verificaziun; 4. la conferma davart il deposit d’apports en daners; 5. ils contracts d’apports en natiralias; 6. ils contracts davart la surpigliada da bains ch’èn gia avant

maun.

Art. 777c 1 A chaschun da la fundaziun stoi vegnir pajà per mintga quota da basa in apport che correspunda cumplettamain a l’import d’emissiun. 2 Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg da la societad anonima per:

1. l’indicaziun dals apports en natiralias, da las surpigliadas da bains e dals avantatgs spezials en ils statuts;

II. Suttascripziun da las quotas da basa

III. Mussaments

IV. Apports

Dretg d’obligaziuns

298

220

2. l’inscripziun dals apports en natiralias, da las surpigliadas da bains e dals avantatgs spezials en il register da commerzi;

3. la prestaziun e la verificaziun dals apports.

Art. 778 La societad sto vegnir inscritta en il register da commerzi dal lieu, nua ch’ella ha sia sedia.

Art. 778a Las filialas ston vegnir inscrittas en il register da commerzi dal lieu, nua ch’ellas sa chattan.

Art. 779 1 La societad survegn la persunalitad giuridica cun l’inscripziun en il register da commerzi. 2 Ella survegn la persunalitad giuridica er, sche las premissas per l’in- scripziun n’èn effectivamain betg ademplidas. 3 Sch’i n’eran betg ademplidas tschertas premissas legalas u statutaras a chaschun da la fundaziun e sch’igl èn vegnids periclitads u violads tras quai en moda considerabla ils interess dals crediturs u dals asso- ciads, po la dretgira – sin dumonda d’ina da questas persunas – dispo- ner la dissoluziun da la societad. 4 Il dretg da purtar plant extingua 3 mais suenter la publicaziun da la fundaziun da la societad en il Fegl uffizial svizzer da commerzi.

Art. 779a 1 Las persunas che ageschan en num da la societad avant che quella è inscritta en il register da commerzi stattan bunas persunalmain e soli- daricamain per lur agir. 2 Sche la societad surpiglia expressivamain en ses num obligaziuns entaifer ils 3 mais suenter sia inscripziun, vegnan las persunas, che han agì, deliberadas; en quest cas stat sulettamain buna la societad.

Art. 780 Mintga conclus da la radunanza dals associads davart ina midada dals statuts sto vegnir documentà publicamain ed inscrit en il register da commerzi.

H. Inscripziun en il register da commerzi I. Societad

II. Filialas

J. Acquist da la persunalitad I. Termin; mancanza da premissas

II. Obligaziuns surpigliadas avant l’inscrip- ziun

K. Midada dals statuts

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

299

220

Art. 781 1 La radunanza dals associads po concluder l’augment dal chapital da basa. 2 L’augment sto vegnir realisà dals mainagestiun. 3 La suttascripziun da las quotas da basa ed ils apports sa drizzan tenor las prescripziuns davart la fundaziun. Las prescripziuns davart l’aug- ment dal chapital d’aczias vegnan ultra da quai applitgadas correspun- dentamain per il scrit da suttascripziun. In’offerta publica per sutta- scriver las quotas da basa è exclusa. 4 L’augment dal chapital da basa sto vegnir annunzià per l’inscripziun en il register da commerzi entaifer 3 mais suenter il conclus da la radunanza dals associads; cas cuntrari scada il conclus. 5 Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns dal dretg da la societad anonima davart l’augment dal chapital ordinari per:

1. la furma ed il cuntegn dal conclus da la radunanza dals asso- ciads;

2. il dretg da subscripziun dals associads; 3. l’augment dal chapital da basa tras l’agen chapital; 4. il rapport davart l’augment dal chapital e la conferma da veri-

ficaziun; 5. la midada dals statuts e las constataziuns dals mainagestiun; 6. l’inscripziun da l’augment dal chapital da basa en il register da

commerzi e la nunvalaivladad dals documents ch’èn vegnids emess avant l’inscripziun.

Art. 782 1 La radunanza dals associads po concluder la reducziun dal chapital da basa. 2 Il chapital da basa na dastga en nagin cas vegnir reducì ad in import da main che 20 000 francs. 3 Il chapital da basa dastga mo vegnir reducì per eliminar ina bilan- tscha deficitara che resulta da perditas, sch’ils associads han fatg tut ils pajaments supplementars ch’èn previs en ils statuts. 4 Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart la reducziun dal chapital d’aczias.

Art. 783 1 La societad dastga acquistar quotas da basa proprias mo, sch’ella dispona libramain dad agen chapital d’in import dals meds finanzials

L. Augment dal chapital da basa

M. Reducziun dal chapital da basa

N. Acquist da quotas da basa proprias

Dretg d’obligaziuns

300

220

ch’èn necessaris per l’acquist e sche la valur nominala da tut questas quotas da basa na surpassa betg 10 pertschient dal chapital da basa. 2 Sch’ella acquista quotas da basa en connex cun ina restricziun da la transferibilitad, cun ina sortida u cun in’exclusiun, importa la limita maximala 35 pertschient. Entaifer dus onns sto la societad alienar u eliminar tras ina reducziun dal chapital sias quotas da basa proprias che surpassan 10 pertschient dal chapital da basa. 3 Sche las quotas da basa, che duain vegnir acquistadas, èn colliadas cun in’obligaziun da far pajaments supplementars u cun in’obligaziun da furnir prestaziuns accessoricas, sto questa obligaziun vegnir abolida avant l’acquist. 4 Dal rest vegnan applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart aczias proprias per l’acquist da quotas da basa proprias tras la societad.

Segund chapitel: Dretgs ed obligaziuns dals associads

Art. 784 1 Documents che concernan las quotas da basa pon mo vegnir emess sco documents da cumprova u sco titels nominals. 2 Quests documents ston renviar als medems dretgs statutars ed a las medemas obligaziuns statutaras sco il document che concerna la sutta- scripziun da las quotas da basa.

Art. 785 1 La cessiun da quotas da basa sco er l’obligaziun da ceder talas quo- tas ston vegnir fixadas en scrit. 2 Il contract da cessiun sto renviar als medems dretgs statutars ed a las medemas obligaziuns statutaras sco il document che concerna la sutta- scripziun da las quotas da basa.

Art. 786 1 La cessiun da quotas da basa sto vegnir approvada da la radunanza dals associads. La radunanza dals associads po refusar l’approvaziun senza inditgar motivs. 2 Ils statuts pon divergiar da questa regulaziun:

1. renunziond a la necessitad d’approvar la cessiun; 2. fixond ils motivs che giustifitgeschan da refusar l’approva-

ziun;

A. Quotas da basa I. Document

II. Transferiment 1. Cessiun a. Furma

b. Necessitads da consentiment

Lescha federala davart la cumplettaziun dal Cudesch civil svizzer

301

220

3. prevesend che l’approvaziun po vegnir refusada, sche la so- cietad offra a l’alienader da surpigliar las quotas da basa a la valur reala;

4. excludend la cessiun; 5. prevesend che l’approvaziun po vegnir refusada, sch’i vegn

dubità che las obligaziuns statutaras da far pajaments supple- mentars u da furnir prestaziuns accessoricas vegnian adempli- das e sch’i na vegn betg prestada ina segirezza che la societad pretenda.

3 Sch’ils statuts excludan la cessiun u sche la radunanza dals associads refusa dad approvar la cessiun, resta resalvà il dretg da sortida per motivs impurtants.

Art. 787 1 Sche la cessiun da las quotas da basa suttastat a l’approvaziun da la radunanza dals associads, va ella pir en vigur cun questa approvaziun. 2 L’approvaziun vala sco concedida, sche la radunanza dals associads na refusa betg la dumonda dad approvar la cessiun entaifer 6 mais suenter sia entrada.

Art. 788 1 Sche las quotas da basa vegnan acquistadas tras ierta, tras la parti- ziun d’ierta, tras il dretg dals bains matrimonials u tras l’execuziun sfurzada, vegnan tut ils dretgs e tut las obligaziuns ch’èn colliads cun quai transferids a l’acquistader senza l’approvaziun da la radunanza dals associads. 2 Per pudair far diever da ses dretg da votar e dals dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar, sto l’acquistader dentant vegnir renconu- schì da la radunanza dals associads sco associà cun dretg da votar. 3 La radunanza dals associads po mo refusar ad el la renconuschien- tscha, sche la societad offra ad el da surpigliar las quotas da basa a la valur reala il mument da la dumonda. L’offerta po vegnir fatga sin agen quint u sin quint dad auters associads u da terzas persunas. Sche l’acquistader na refusa betg questa offerta entaifer 1 mais suenter ch’el enconuscha la valur reala, vala l’offerta sco acceptada. 4 La renconuschientscha vala sco concedida, sche la radunanza dals associads na refusa betg la dumonda da renconuschientscha entaifer 6 mais suenter sia entrada. 5 Ils statuts pon renunziar a la necessitad da la renconuschientscha.

c. Transferiment dals dretgs

2. Modas spezialas d’acquisiziun

Dretg d’obligaziuns

302

220

Art. 789 1 Sche la lescha u sch’ils statuts sa refereschan a la valur reala da las quotas da basa, pon las partidas pretender, che questa valur vegnia fixada da la dretgira. 2 La dretgira reparta ils custs da la procedura e da la fixaziun tenor ses appreziar.

Art. 789a 1 Per stabilir ina giudida d’ina quota da basa pon vegnir applitgadas correspundentamain las prescripziuns davart il transferiment da las quotas da basa. 2 Sch’ils statuts excludan la cessiun da las quotas da basa, èsi er exclus da stabilir ina giudida d’ina quota da basa.

Art. 789b 1 Ils statuts pon prevair la necessitad d’approvaziun da la radunanza dals associads per stabilir in dretg da pegn sin las quotas da basa. La radunanza dals associads dastga refusar l’approvaziun mo, sch’igl è avant maun in motiv impurtant. 2 Sch’ils statuts excludan la cessiun da las quotas da basa, èsi er exclus da stabilir in dretg da pegn sin ina quota da basa.

Art. 790 1 La societad maina in register da participaziun davart las quotas da basa. Ella sto manar quest register uschia, ch’igl è pussaivel d’acceder da tut temp a tal en Svizra.510 2 En il register da participaziun ston vegnir registrads:

1. il num e l’adressa dals associads; 2. il dumber, la valur nominala ed eventualmain er la categoria

da las quotas da basa da mintga associà; 3. il num e l’adressa dals giudiders; 4. il num e l’adressa dals crediturs da pegn.

3 Ils associads che n’èn betg autorisads da far diever dal dretg da votar e dals dretgs che stattan en connex cun il dretg da votar, ston vegnir designads sco associads senza dretg da votar.

510 Integrà la segunda frasa tras la cifra I 2 da la LF dals 12 da december 2014 davart la realisaziun da las recumandaziuns dal «Groupe d’action financière», revedidas l’onn 2012, en vigur dapi il 1. da fanadur 2015 (CULF 2015 1389; Fegl uffizial federal 2014 605).