Об интеллектуальной собственности Обучение в области ИС Обеспечение уважения интеллектуальной собственности Информационно-просветительская работа в области ИС ИС для ИС и ИС в области Информация о патентах и технологиях Информация о товарных знаках Информация о промышленных образцах Информация о географических указаниях Информация о новых сортах растений (UPOV) Законы, договоры и судебные решения в области ИС Ресурсы в области ИС Отчеты в области ИС Патентная охрана Охрана товарных знаков Охрана промышленных образцов Охрана географических указаний Охрана новых сортов растений (UPOV) Разрешение споров в области ИС Деловые решения для ведомств ИС Оплата услуг в области ИС Органы по ведению переговоров и директивные органы Сотрудничество в целях развития Поддержка инновационной деятельности Государственно-частные партнерства Инструменты и сервисы на базе ИИ Организация Работа с ВОИС Подотчетность Патенты Товарные знаки Промышленные образцы Географические указания Авторское право Коммерческая тайна Академия ВОИС Практикумы и семинары Защита прав ИС WIPO ALERT Информационно-просветительская работа Международный день ИС Журнал ВОИС Тематические исследования и истории успеха Новости ИС Премии ВОИС Бизнеса Университетов Коренных народов Судебных органов Генетические ресурсы, традиционные знания и традиционные выражения культуры Экономика Гендерное равенство Глобальное здравоохранение Изменение климата Политика в области конкуренции Цели в области устойчивого развития Передовых технологий Мобильных приложений Спорта Туризма PATENTSCOPE Патентная аналитика Международная патентная классификация ARDI – исследования в интересах инноваций ASPI – специализированная патентная информация Глобальная база данных по брендам Madrid Monitor База данных Article 6ter Express Ниццкая классификация Венская классификация Глобальная база данных по образцам Бюллетень международных образцов База данных Hague Express Локарнская классификация База данных Lisbon Express Глобальная база данных по ГУ База данных о сортах растений PLUTO База данных GENIE Договоры, административные функции которых выполняет ВОИС WIPO Lex – законы, договоры и судебные решения в области ИС Стандарты ВОИС Статистика в области ИС WIPO Pearl (терминология) Публикации ВОИС Страновые справки по ИС Центр знаний ВОИС Серия публикаций ВОИС «Тенденции в области технологий» Глобальный инновационный индекс Доклад о положении в области интеллектуальной собственности в мире PCT – международная патентная система Портал ePCT Будапештская система – международная система депонирования микроорганизмов Мадридская система – международная система товарных знаков Портал eMadrid Cтатья 6ter (гербы, флаги, эмблемы) Гаагская система – система международной регистрации образцов Портал eHague Лиссабонская система – международная система географических указаний Портал eLisbon UPOV PRISMA UPOV e-PVP Administration UPOV e-PVP DUS Exchange Посредничество Арбитраж Вынесение экспертных заключений Споры по доменным именам Система централизованного доступа к результатам поиска и экспертизы (CASE) Служба цифрового доступа (DAS) WIPO Pay Текущий счет в ВОИС Ассамблеи ВОИС Постоянные комитеты График заседаний WIPO Webcast Официальные документы ВОИС Повестка дня в области развития Техническая помощь Учебные заведения в области ИС Поддержка в связи с COVID-19 Национальные стратегии в области ИС Помощь в вопросах политики и законодательной деятельности Центр сотрудничества Центры поддержки технологий и инноваций (ЦПТИ) Передача технологий Программа содействия изобретателям (IAP) WIPO GREEN PAT-INFORMED ВОИС Консорциум доступных книг Консорциум «ВОИС для авторов» WIPO Translate для перевода Система для распознавания речи Помощник по классификации Государства-члены Наблюдатели Генеральный директор Деятельность в разбивке по подразделениям Внешние бюро Вакансии Закупки Результаты и бюджет Финансовая отчетность Надзор
Arabic English Spanish French Russian Chinese
Законы Договоры Решения Просмотреть по юрисдикции

Самоа

WS030

Назад

Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

 Taualumaga Tau Solitulafono (2016)

2016 Taualumaga Tau Solitulafono Nu. 6

SAMOA

Faatulagaina o Aiaiga

VAEGA 1 FAATOMUAGA

1. Igoa puupuu ma le amataga 2. Faamatalaina o uiga o upu 3. Faaaogāina

VAEGA 2 PULEAGA FAA-

FAAMASINOGA A FAAMASINOGA

Vaevaega 1 - Faamasinoga Sili

4. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a le Faamasinoga Sili

5. Malosiaga e faaliliuina atu ai taualumaga

5A. Malosiaga e faasee atu ai taualumaga i le Faamasinoga Faaitumalo mo polokalame o le toefuataiga

6. Faamasinoga e auai po o le lē auai o faatonu

7. Faamasinoga e lē auai ni Faatonu mo mataupu lavelave tau faasese

8. Faaliliuina atu o se tagi mai le Faamasinoga Faaitumalo

Vaevaega 2 - Faamasinoga Faaitumalo

9. Faamasinoga ia fofogaina i Faamasinoga Faaitumalo

10. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a Faamasino Fesoasoani

Vaevaega 3 - Faamasinoga mo Tupulaga Talavou

11. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a le Faamasinoga mo Tupulaga Talavou

12. E mafai e se Faamasinoga mo Tupulaga Talavou ona faaliliuina atu o taualumaga

VAEGA 3 AMATAGA O TAUALUMAGA

13. E amatalia taualumaga i le faauluina o tagi

14. Tagata ua pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga

15. Tuuina atu o tusi samania 16. Taimi ma nofoaga mo le

faauluina o se tagi 17. Taualumaga tau solitulafono i

le Faamasinoga Sili

2 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

18. Pepa Faatumu ma mataupu e aofia ai i se tagi

19. Pepa aloaia o moliaga 20. Ia na o le tasi lava le

soligatulafono e molia ai, i se tagi

21. Ia fofogaina faatasi ni tagi se lua po o le sili atu

22. E mafai ona suia se moliaga 23. E mafai ona faamasinoina

faatasi ni tagata tetee se toalua po o le sili atu

24. Ia aofia ai i le tagi ni faamatalaga auiliili e lava atoatoa

25. Talosaga mo nisi faamatalaga auiliili

26. E mafai e so o se tagata ona faauluina se tagi

27. Taualumaga o se tagi e manaomia ai se maliega

28. Ia lē taofia le faalēaogāina o se tagi, ona o le lē atoatoa o le tulaga tino mai

VAEGA 4 PUEINA FAAPAGOTA

MA LE SUEINA

Vaevaega 1 - Pueina faapagota

29. Pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga

30. Malosiaga e ulufale ai i nofoaga ma fale e aunoa ma se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota se tagata solitulafono po o le taofia o se soligatulafono

31. Tuuina atu ma le toe faaui i tua o se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota se tagata tetee

32. Tiute o tagata e pueina faapagota se isi tagata

Vaevaega 2 - Sueina

33. Tusi faapoloaiga e sueina ma taofia faamalosi ai

34. Tusi faapoloaiga mo vaegamea faataitai mo suesuega faapitoa

35. Lafoaia o mea ua faoa faamalosi

36. Puipuiga mai noataga

VAEGA 5 TUSI SAMANIA, FAAOO ATU O PEPA ALOAIA,

FAAMATALAGA MOLIMAU MA LE FAAILOA ATU

Vaevaega 1 - Tusi Samania ma le Faaooina Atu o Pepa Aloaia

37. Tuuina atu o tusi samania 38. Faaooina atu o pepa aloaia i le

tagata tetee 39. Faaooina atu o pepa aloaia i

mataupu faapitoa 40. Gagana o pepa aloaia 41. Tagata e mafai ona faaooina

atu o pepa aloaia 42. Faamaoniga o le faaooina atu o

pepa aloaia

Vaevaega 2 - Faiga o Faamatalaga Molimau e ese ai i lo taimi

o se Faamasinoga

43. Faamatalaga molimau a se tagata ua faamoemoe e tuua Samoa

44. Faamatalaga molimau a se tagata o lo o ma’i tigaina

45. Faia o faamatalaga molimau a se tagata molimau i fafo atu o le faamasinoga

Vaevaega 3 - Faailoaina atu

46. O le tiute o faafoe moliaga le faailoa atu o faamatalaga

47. Tolopoina o faamasinoga mo ni tagata molimau

32016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

48. E mafai e le faafoe moliaga ona teena le faailoaina atu o faamatalaga

49. O le faamasinoga e faia faaiuga o mataupu tau le faailoaina atu

50. Faasilasilaga o se puipuiga o se tagata

51. Faasilasilaga o faamatalaga molimau a tagata tomai faapitoa

VAEGA 6 FAAMASINOGA

52. Nofoaga o le faamasinoga 53. Faaliliuina atu o faamasinoga i

le va o Faamasinoga Faaitumalo ma le Faamasinoga Sili

54. Tatalaina i tua o se tagi ua i ai faatasi ma le faatagaga

55. Teuteuga o moliaga 56. E mafai e le Faamasinoga ona

faasaina lomiga faasalalau 57. O se soligatulafono le solia o

le poloaiga e tuueseina ai 58. O tagata e mafai ona faafoeina

taualumaga 59. Faafoega o taualumaga i

totonu o le Faamasinoga Sili 60. O le auai ma le puipuigamalu o

le tagata tetee a o faagasolo le faamasinoga

61. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai ua lē oo mai lē ua tetee

62. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai e lē oo mai le faafoe moliaga

63. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai e lē oo mai so o se tasi o vaega auai

64. Faalēaogāina o se tagi e lē taofia ai se taualumaga

VAEGA 7 TAUTINOGA ALOAIA MA

TAGATA TETEE E AFAINA LE MAFAUFAU

Vaevaega 1 - Tautinoga aloaia

65. Tautinoga aloaia o le nofosala i se faasilasilaga i le Resitara

66. Tautinoga aloaia ina ua molia 67. Tautinoga aloaia e avea ai ma

sui o se faalapotopotoga 68. Tautinoga aloaia faapitoa 69. Faamatalaga molimau o se

faamasinoga muamua 70. Tautinoga aloaia e uiga i le

tuusaolotoina talu ai ma le faamaonia o le nofosala

71. Tuuaiga lona lua 72. Talosaga ina ia faalēaogāina se

tautinoga aloaia o le nofosala

Vaevaega 2 - Tagata Tetee e Afaina le Mafaufau

73. Faamatalaina o uiga o upu 74. E mafai ona faia sailiiliga o le

tulaga o le lē atoatoa o le malosi e tulai ai i le faamasinoga

75. Tolopoina o suesuega faa- faamasinoga, ma isi tulaga faapena

76. Fuafuaina pe ua talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga lē ua tetee

77. Talosaga tetee i le Faamasinoga Sili

78. Taofia o tagata tetee ua maua e lē talafeagai ona faia ni tautinoga aloaia, ma isi tulaga faapena

79. Sailiiliga o le ma’i valea 80. Talosaga tetee e faasaga i le

faasaolotoina i tulaga o le ma’i valea

4 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

VAEGA 8 TAGATA MOLIMAU

81. Tusi samania mo le auai o tagata molimau

82. Tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai se tagata molimau

83. Faasalaga mo le lē usitaia o tusi samania o tagata molimau

84. E mafai ona faafalepuipui se tagata molimau e musu e tuuina mai faamatalaga molimau

85. E mafai ona tuueseina tagata molimau

VAEGA 9 FAAFOEINA O

FAAMASINOGA, TOLOPOINA MA LE TATALAINA I TUA

I PUIPUIGAMALU

Vaevaega 1 - Faafoeina o Faamasinoga

86. Mea ua tautinoina 87. Faamatalaga molimau 88. Tagata tetee e le o i ai sona sui 89. Ia faia faamatalaga molimau i

luga o se tautoga po o se faamaoniga aloaia

90. Faamaonia o se taumafaiga ina ua molia i se solitulafono

91. Faamaonia se solitulafono ina ua molia i se taumafaiga

92. Vaega o le moliaga ua faamaonia

93. Eseesega ma teuteuga

Vaevaega 2 - Tolopoina

94. Malosiaga e tolopo ai se faamasinoga

95. Malosiaga o le tolopoina

96. Malosiaga e tolopo ai mo ni suesuega ina ua uma ona faamaonia le nofosala

97. Aveeseina o se faamasinoga ona o se fesili tau le tulafono

Vaevaega 3 - Puipuigamalu mo le tatalaina i tua, a o tatali le

faamasinoga

98. O tulafono faafoe e faasino i le faatagaina o le tatalaina i tua

99. O mea moni talafeagai i se faaiuga e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga

100. Tulaga faasaina o le tatalaina i tua i luga o puipuiga

101. Tulaga faasaina o le tatalaina i tua ona o nisi moliaga ua faamaonia talu ai

102. Na o le poloaiga e ono mafai ai ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, mo se solitulafono tau nakoti

103. Tatalaina i tua i luga o puipuiga a o talia le faasalaga

104. E mafai e lē ua tetee ona talosagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga

105. Faamatalaga molimau i taualumaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga

106. Tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga

107. Tapaina o puipuiga faa- feagaiga, faamalumaluga po o se tasi e ofoina mai se puipuiga

108. Tusi faapoloaiga mo le taofia

Vaevaega 4 - Taualumaga i le maea ai ona Faamatuu

Atu o le Tatalaina i Tua

52016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

109. Tatalaina i tua o lē ua tetee ua faatagaina i ai se puipuigamalu e tatala ai i tua, a o tatali lona faamasinoina

110. Tusi faapoloaiga o le faasaolotoina

111. Fesuiaiga o tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga

112. E mafai ona pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga i nisi tulaga e aliae mai lē ua tetee o lo o tatalaina i tua i luga o puipuiga

113. Tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai lē ua tetee ua sola faalilolilo po o ua solia tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o ua lē mafai ona tali atu i tulaga o le tatalaina i tua

114. O le lē mafai ona tali atu i tulaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga

Vaevaega 5 - Tatalaina i tua i luga o Puipuiga e faasino i Talosaga

115. Tatalaina i tua i luga o puipuiga a o talia se talosaga

116. Talosaga mai faaiuga a Faamasinoga Faaitumalo e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga

117. Faatinoina o faaiuga a le Faamasinoga Sili i le tatalaina i tua i luga o puipuiga

118. Fofogaina ma le faatagaina atu o se puipuigamalu i lē na talosaga ma le nofo puipuia a o talia le talosaga

119. Tusi faapoloaiga e pueina ai se tagata na talosaga o ia lea ua sola ese po o ua agai ina

sola ese faalilolilo a o lo o i ai i se tulaga puipuia

120. O le gauai mai o lē na talosaga na tatala i tua i luga o se puipiugamalu ma le tuusaolotoina o lē sa noatia ai e avea ma puipuigamalu

121. Talosaga e afua i faaiuga a le Faamasino e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga

122. Aiaiga o taualumaga e faasino i talosaga i mataupu tau le tatalaina i tua i luga o puipuiga

123. Faaiuga a le Faamasinoga o Talosaga

VAEGA 10 SUESUEGA I TOTONU O LE

FAAMASINOGA SILI

Vaevaega 1 - Tulaga Lautele

124. Tutoatasi o le faafoe moliaga 125. Faasilasilaga a lē ua tetee ina

ia faamasinoina e le Faamasino na o ia lava

126. Talosaga a le Faafoe Moliaga mo le suesueina e le Faamasino na o ia lava

Vaevaega 2 - O Faatonu

127. O agavaa 128. Vaitaimi i le tofi 129. Lisi o Faatonu 130. Filifiliga ma le valaauina o

faatonu 131. O le lē mafai e faatonu ona

auai i le faamasinoga 132. Ia logoina e le Resitara le

faafoe moliaga ma lē ua tetee

133. Siligia o faatonu 134. Tautoga po o le faamaoniga

aloaia

6 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

135. O le tuueseina o faatonu

Vaevaega 3 - Faaiuga a Faatonu

136. Maliega o faatonu 137. E ao ona tuufaatasi faatonu

VAEGA 11 TALOSAGA

Vaevaega 1 - Talosaga mai Faamasinoga Faaitumalo i le

Faamasinoga Sili

138. Faataatiaeseina o se fesili tau le tulafono a o lumanai ai se faaiuga o se tagi

139. Talosaga pe afai ua teena e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo le faataatiaese o le mataupu

140. Talosaga i luga o se mataupu tau le tulafono e na o se mataupu ua faaalia e ala atu ai

141. E mafai e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona teena se mataupu pe afai e faatauvaa le talosaga

142. O le faamaonia e faapea ua lē tuliloaina faaletulafono se mataupu na faaalia

143. E mafai ona toe faafoi atu se mataupu mo se toe teuteuga

144. Ia faia e le Faamasinoga Sili le faaiuga o ni fesili i luga o le mataupu na faaalia

145. O lē ua tetee ua talosaga e ui mai i se mataupu ua faaalia e lē faatagaina e talosaga i se isi lava faiga e ese ai

Vaevaega 2 - Talosaga Eseese

146. Aia tatau eseese a lē ua tetee e talosaga ai i le Faamasinoga Sili

147. Aia tatau a le Loia Sili e talosaga ai i le Faamasinoga Sili

148. Faasilasilaga o se talosaga 149. Auina atu o pepa aloaia i le

Faamasinoga Sili 150. Ata o pepa aloaia e ao ona

tuuina atu i lē ua talosaga i luga o se talosaga

151. O lē ua talosaga e faaooina atu pepa aloaia i le Resitara

152. Faatulagaina o se talosaga mo le fofogaina

153. Taualumaga i luga o talosaga

154. O le Faamasinoga Sili e suesueina ma faia le faaiuga o se talosaga

155. Malosiaga e faasaina ai le lipotia o taualumaga, ma isi mea faapena

Vaevaega 3 - Aiaiga e faasino i Talosaga uma

156. Malosiaga o le Faamasino e faasino i le faaopoopoina o le taimi

157. Faamatalaga molimau fou i luga o le talosaga

158. Tuuina atu o se tusi faapoloaiga a o tatali se talosaga

159. O le faamauieseina o se talosaga

160. Tuuina mai o se mataupu e se itu auai o lo o nofo puipuia

161. Malosiaga o le Faamasinoga Sili e faatonuina ai le toe faia o se faamasinoga

162. Teuteuga o le nofosala ua faamaonia i le tuuina atu o se tasi soligatulafono e sui ai se isi soligatulafono

72016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

163. Faalēaogāina o se talosaga 177. O le aia tatau a le Loia Sili e ona o le lē faia o laasaga e talosaga ai, e faasaga i tuliloa ai faale-faamasinoga faasalaga po o le

164. Ia faamaonia e le Resitara le tuusaolotoina faaiuga e uiga i se talosaga 178. Talosaga e faasaga i faaiuga

165. Faaiuga a le Faamasinoga a le Faamasinoga Sili e uiga Sili i talosaga mai Faamasinoga

166. Faanofo puipuia o se tagata Faaitumalo ina ua uma le faaiuga o se 179. Aia tatau e talosaga ai talosaga faasaga i se faasalaga po o se

167. O le toe faaauauina ona moliaga ua faamaonia faanofo vaavaaia ina ua faaletulafono mo le maua le faaiuga o le talosaga faalēmigao i le faamasinoga

168. E mafai ona poloaiina se itu 180. Faaiuga o talosaga i totonu o faamasinoga ua na lē mataupu masani tuliloaina le talosaga na te 181. Malosiaga o le Faamasinoga totogiina totogi o le o Talosaga i totonu o faamasinoga mataupu faapitoa

169. Faamamaluina o se poloaiga 182. Toe umia ma le toe faaolaina e faasino i totogi o le o meatotino i luga o moliaga faamasinoga ua faamaonia faaletulafono

170. E leai ni totogifuapauina a le 183. Malosiaga faaopoopo o le Faamasinoga e tatau ona Faamasinoga o Talosaga totogi i luga o se talosaga a 184. Tiute tauave o le Resitara e se tagata na faasalaina i le tusa ai o faasilasilaga o le nofosala i le falepuipui talosaga, ma isi faapena

185. Faamatalaga molimau mo le Vaevaega 4 - Talosaga mai Faamasinoga o Talosaga

le Faamasinoga Sili i le 186. Aia tatau a lē na talosaga e Faamasinoga o Talosaga fai ai sona sui

187. Malosiaga e faasaina ai ona 171. Faamatalaina o uiga o upu lipotia taualumaga ma isi 172. Aia tatau e talosaga ai i nisi tulaga faapena

o mataupu e tulai mai a o le i faia le faamasinoga VAEGA 12

173. O le faataatiaese o se fesili AIAIGA ESEESE tau le tulafono

174. Talosaga e uiga i le fesili tau 188. Tupe totogi o faamasinoga le tulafono, fesili e le o 189. Tupe faaalu i tagata faataatiaeseina molimau

175. O le malosiaga o le 190. O gaoioiga e lē tatau ona Faamasinoga o Talosaga mo faia i le Aso Sa talosaga i luga o fesili tau le 191. Ia lē fesiligia taualumaga tulafono ona o le lē atoatoa o le tulaga

176. Aia tatau e talosaga ai tino mai faasaga i le faamaonia o le nofosala po o faasalaga

__________

8 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

192. Maliega a le Loia Sili i soligatulafono, fesoasoani taualumaga i nisi mataupu faalilolilo, ma tagata e mo soligatulafono e faia i taliaina luga o vaa po o vaalele 197. Tuuina atu o pepa aloaia, ma

193. Ia lē faataatiaese se taui tau isi mea faapena o lo o umia e le va o tagata le Matagaluega, ma isi

194. O le faalēmigao i 198. Tulafono Faatonutonu faamasinoga 199. Tulafono Faafoe o le

195. Agasala mamafa, amioga e Faamasinoga lē tusa ma tatau ai ma le 200. Soloia, teuteuga, soloaiga faiga tau le faamasinoina ma mea faasaoina

196. Taualumaga faasaga i itu faamasinoga i Faamatalaga

2016, Nu. 6

O SE TULAFONO e aiaia ai se tulafono laitiiti e faasino i taualumaga tau solitulafono ma tulafono faafoe e faatatau i puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a faamasinoga o fofogaina mataupu tau solitulafono ma mo faamoemoega e fesootai i ai. [09 Fepuari 2016]

UA FAIA e le Fono Aoao Faitulafono a Samoa i totonu o le Palemene ua potopoto e faapea:

VAEGA 1 FAATOMUAGA

1. Igoa puupuu ma le amataga-(1) E mafai ona taua lenei Tulafono o le Tulafono o Taualumaga Tau Solitulafono 2016.

(2) O lenei Tulafono e amata faamamaluina i se aso o le a filifilia e le Minisita o Faamasinoga ma Pulega Tau Faamasinoga.

2. Faamatalaina o uiga o upu-(1) I totonu o lenei Tulafono, ae vagana ai ua manaomia e le mataupu se isi uiga e ese ai:

“Tulafono” e aofia ai Tulafono na pasia a o lumanai le Tutoatasi;

92016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

“pepa aloaia o moliaga” o lona uiga o le pepa aloaia o moliaga i le Pepa Faatumu 5 o le Faamatalaga ua faatoai atu e po o e avea ai ma sui o le Loia Sili, e tusa ai ma lenei Tulafono;

“tamaitiiti” o lona uiga: (a) mo se tagata tetee, o se tagata ua 10 tausaga le

matua po o le sili atu ma e i lalo ifo o le 18 tausaga;

(b) mo se tagata faasea po o se tagata ua afaina, o se tagata ua 16 tausaga le matua po o e i lalo ifo.

“faalapotopotoga” e aofia ai isi faalapotopotoga faaletulafono; “Faamasinoga” o lona uiga o le Faamasinoga Sili po o se

Faamasinoga Faaitumalo, e tusa lava po o taitaia e se Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani;

“Faamasinoga o Talosaga” o lona uiga o le Faamasinoga o Talosaga a Samoa ua faavaeina i lalo o le Mataupu 75 o le Faavae;

“faaiuga” e aofia ai se faaiuga, poloaiga maualuga, poloaiga, faatonuga tusia, tautinoga, nofosala ua faamaonia, faasalaga, taofi po o isi faaiuga;

“tagata tetee” o lona uiga o se tagata ua molia i se soligatulafono, ma “o le tetee po o le puipuiga” ua i ai lona lava uiga e talafeagai ai;

“tulafono” o lona uiga o se aiaiga o so o se Tulafono, Tulafono na pasia a o lumanai le Tutoatasi po o tulafono laiti;

“Faamasino Fesoasoani” o lona uiga o se tagata ua tofia i lea tofiga i lalo o le Tulafono o Faamasinoga Faaitumalo 1969;

“lē ua tagi” o lona uiga, o ia lea po o se tasi ua avea ma ona sui, ua faauluina se tagi;

“tagi” e aofia ai so o se moliaga ua faia i se pepa aloaia o moliaga;

“Faamasino” o lona uiga o se Faamasino na tofia i lalo o le Tulafono o Faamasinoga 1961 po o le Tulafono o Faamasinoga Faaitumalo 1969;

“Komisi o Galuega Faale-Faamasinoga” o lona uiga o le Komisi o Galuega Faale-Faamasinoga na faavaeina e le Mataupu 72 o le Faavae;

“loia” e i ai le uiga i totonu o le Tulafono mo Loia ma le Faatinoga o Galuega Faa-loia 2014;

10 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

“soligatulafono” o lona uiga o se gaoioiga po o se mea ua lē faia, lea e mafai ona faasalaina ai se tagata i lalo o se tulafono, e ese ai i lo le avea o se taualumaga tau le va o tagata;

“pepa faatumu faatonuina” o lona uiga o se pepa faatumu ua faatonuina e tulafono faatonutonu po o tulafono faafoe a se Faamasinoga ua faia i lalo o lenei Tulafono po o so o se isi tulafono;

“falepuipui” e i ai le uiga i totonu o le Tulafono o Falepuipui ma le Toefuataiga 2013, ma e aofia ai se falepuipui tau leoleo;

“tagata faafoe moliaga” o lona uiga: (a) o le Loia Sili po o e aofia ai se loia o lo o galue i lalo o

faatonuga lautele po o faatonuga faapitoa a le Loia Sili; po o

(b) se leoleo o faafoeina moliaga i totonu o se Faamasinoga Faaitumalo, o lo o galue i lalo o faatonuga lautele po o faatonuga faapitoa a le Komesina o Leoleo,

ma o se “moliaga faale-faamasinoga” e i ai lona uiga e tutusa. “nofoaga faitele” e aofia ai se nofoaga lea e agavaa i ai tagata

lautele po o le faatagaina ona maua i ai o le avanoa, tusa lava pe totogiina o se tupe po o se isi faiga e ese ai;

“Resitara” o lona uiga o le Resitara o se Faamasinoga, ma e aofia ai se Sui Resitara;

“tagata ofisa e toe auina atu se pagota i se nofoaga e taofia ai” o lona uiga o se tagata ofisa e toe auina atu se pagota i se nofoaga e taofia ai, ua taua i le Mataupu 6(4) o le Faavae;

“sui”, mo se faalapotopotoga, o lona uiga o se tagata na tofia e le faalapotopotoga e fai ma ona sui, mo le faamoemoe o le faia o se gaoioiga po o se mea lea ua faatagaina ai le sui na te faia i lalo o lenei Tulafono;

“tulafono faafoe” o lona uiga o tulafono faafoe ua faia i lalo, po o faaaogāina e tusa ai ma le fuaiupu 199;

“Faamasinoga mo Tupulaga Talavou” o lona uiga o le Faamasinoga ua faavaeina i lalo o le Tulafono mo Tupulaga Talavou Solitulafono 2007.

(2) O se faamatalaga tusitusia, lea e lē manaomia ai ona faia i lalo o se faamaufaailoga, ae peitai o lo o faatatauina ina ia sainia e so o se tagata o lo o ia te ia, po o o ia lea o se tasi o i latou ua ia

112016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

i latou le puleaina o mataupu a se faalapotopotoga, i le tulaga moni e faapea o le tagata ua taua le igoa i totonu o le faamatalaga, ua uma ona tofia e avea ma sui o le faalapotopotoga mo faamoemoega o lenei Tulafono, o le a mafai ona taliaina e aunoa ma se tasi faamaoniga e avea ma faamatalaga molimau tino mai e faapea o lea tagata ua uma ona tofia faapena.

3. Faaaogāina-(1) I le noatia ma le fai fuafua i le fuaiupu 200, o lenei Tulafono e faaaogā i taualumaga tau solitulafono uma i le po o le tuanai ai o le aso e amata faamamaluina ai lenei Tulafono.

(2) E leai se mea o i totonu o lenei Tulafono, e faatapulaaina ai pe aafia ai i so o se auala so o se tasi lava tulafono ua faaeeina atu ai i luga o se Faamasinoga se malosiaga e tuuina ai o se faasalaga pe faaee atu o se faasalaga po o le faia o se poloaiga e faaopoopo atu i, po o, e sui ai se faasalaga o le nofosala i le falepuipui po o se faasalaga ua faatonuina e lenei Tulafono, po o e faafoe ai i so o se tasi lava faiga e ese ai so o se tagata tetee.

VAEGA 2 PULEAGA FAA-FAAMASINOGA A FAAMASINOGA

Vaevaega 1 - Faamasinoga Sili

4. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a le Faamasinoga Sili - E i ai i le Faamasinoga Sili le puleaga faa- faamasinoga e fofogaina ma faia o faaiuga o mataupu nei:

(a) o taualumaga tau solitulafono uma e amata i totonu o le Faamasinoga Sili i le faataatia atu lea o se tagi;

(b) so o se tagi ua faataatia atu i se Faamasinoga Faaitumalo ma faaliliuina atu i le Faamasinoga Sili mo le suesueina i lalo o lenei Tulafono po o so o se isi lava Tulafono;

(c) so o se tagi ua faatoai atu i le Faamasinoga Sili e tusa ai ma le puleaga faa-faamasinoga a se Faamasinoga Faaitumalo, pe afai -

(i) ua faamalieina le Faamasinoga Sili e faapea, e ono tatau ai po o ua talafeagai ai ona faia faapea, o le faataunuuina o le faamasinoga tonu; po o

12 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(ii) o le tagi e ao ona suesueina faatasi ma se tagi i lalo o le puleaga faa-faamasinoga a le Faamasinoga Sili; po o

(iii) o le tagi ua suia ai le tagi i lalo o le puleaga faa-faamasinoga a le Faamasinoga Sili;

(d) o talosaga tetee tau solitulafono uma mai se Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasinoga mo Tupulaga Talavou, tusa lava pe ui mai i se mataupu ua faaalia manino po o i se faasilasilaga o talosaga lautele e faasaga i se moliaga ua faamaonia faaletulafono, faasalaga, po o le faasaolotoina e lē sala;

(e) o talosaga uma mo le tatalaina i tua i luga o se puipuigamalu mo le tatalaina i tua o se pagota o lo o talia lona faamasinoga po o le alu atu i tua e tusa ai o so o se tagi na faatoai atu i po o ua faaliliuina atu i le Faamasinoga Sili;

(f) so o se talosaga e faasaga i se faaiuga tau le puipuigamalu mo le tatalaina i tua o se pagota o lo o talia lona faamasinoga, mai se Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasinoga mo Tupulaga Talavou.

5. Malosiaga e faaliliuina atu ai taualumaga-(1) Ae vagana o se tuusaunoaga i le fuaiupu 4, e mafai, e se Faamasino o le Faamasinoga Sili, i le maea ai ona ia faafofoga i le Tagata e faafoeina moliaga ma le tagata tetee, ona faatonuina e faapea, o se faamasinoga lea e ono mafai ona faatautaia i se isi faiga e ese ai i totonu o le Faamasinoga Sili, e ao ona faaliliuina atu i se Faamasinoga Faaitumalo mo le suesueina, pe afai:

(a) o le tagata o lo o faatalitali lona faamasinoga ua molia i lalo o le Tulafono o Nakoti 1967; ma

(b) ua faamalieina le Faamasino e faapea, e ui lava o le faasalaga aupito maualuga o le soligatulafono, o le faasalaga e ao ona faaee atu, pe afai o le moliaga po o ni moliaga sa faamaonia, e mafai ona itiiti ifo i lo le lua (2) tausaga; ma

132016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(c) e leai ni mataupu lavelave faaletulafono po o i le tulaga o mea moni, po o ni mataupu e faatulai mai i le tulaga o le manuia lautele o tagata po o le faataunuuina o le amiotonu, e pei ona talafeagai ai ona tauaveina pea le faamasinoga i le Faamasinoga Sili.

(2) Afai o le tagata ua faamaonia sona moliaga i se soligatulafono po o ni soligatulafono i so o se taualumaga na faaliliuina atu i lalo o lenei fuaiupu, o le Faamasino na tauaveina le faamasinoga, i se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1)(b), e mafai ona ia faasalaina le tagata tetee i le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e sili atu i lo le lua (2) tausaga, peitai e lē mafai ona faasalaina le tagata tetee i le sili atu i lo le fitu (7) tausaga i le falepuipui.

5A. Malosiaga e faasee atu ai taualumaga i le Faamasinoga Faaitumalo mo polokalame o le toefuataiga-(1) E avea ai ma tuusaunoaga i le fuaiupu 4, e mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Sili i le maea ai ona ia fofogaina le faafoe moliaga ma le tagata ua tetee, ona ia faatonuina e faapea, o le a faasee atu le faasalaga po o nisi itu e faailoa ai le faaiuga lea na tatau ona faia i le Faamasinoga Sili, i le Faamasinoga Faaitumalo pe afai:

(a) o le tagata tetee - (i) ua ia tautino lona tausalaina; ma (ii) e ono talafeagai ma se polokalame o le

toefuataiga i le Faamasinoga Faaitumalo; ma (b) ua faamalieina le Faamasino o le Faamasinoga Sili e

faapea, e ui lava i le maualuga o le faasalaga mo le soligatulafono, o le faasalaga o le a faaeeina atu, i le amanaia ai o itu lelei o le faamaeaina ai o le polokalame o le toefuataiga, o se faasalaga e tuli i nuu ma afioaga.

(2) Afai o le tagata tetee: (a) ua maea lelei ona ia auai i le polokalame o le

toefuataiga, e mafai e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona faasalaina o ia e tusa ai ma lona malosiaga e faia ai faasalaga; po o

14 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) le lē mafai ona faamaeaina o le polokalame o le toefuataiga, e ao i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona toe faasee atu le mataupu i le Faamasinoga Sili mo le faasalaga.

(3) E mafai e le Faamasino Sili ona faia Faaiuga mo le tuuina atu o taiala ma taualumaga mo polokalame o le toefuataiga.

(4) I totonu o lenei fuaiupu, “polokalame o le toefuataiga” o lona uiga o le polokalame toefuataiga e mataitu e le faamasinoga, tauaveina e le Faamasinoga Faaitumalo mo se tagata tetee ina ia tusa ai ma lenei fuaiupu.

6. Faamasinoga e auai po o le lē auai o faatonu-(1) O faamasinoga uma i le Faamasinoga Sili e ao ona suesueina e se Faamasino na o ia lava.

(2) I le avea ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1), o se tagata tetee ua molia i se soligatulafono e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui i le olaga atoa, e ao ona suesueina e se Faamasino faatasi ai ma ni faatonu se toalima (5) e auai.

(3) Peitai, e mafai e se tagata tetee i lalo o le faafuaiupu (2), ona talosaga, e tusa ai ma le fuaiupu 125, ina ia suesueina o ia e se Faamasino na o ia lava.

(4) E lē faaaogāina le faafuaiupu (2), pe afai o le tagata tetee o lo o molia i lalo o le Tulafono o Nakoti 1967.

7. Faamasinoga e lē auai ni faatonu mo mataupu lavelave tau faasese-(1) I totonu o lenei fuaiupu o se “mataupu lavelave tau faasese” e aofia ai se faasologa o mataupu e fesootai faatasi na tulai mai, po o isi mataupu lavelave ia, pe afai e iloiloina faatasi, e oo atu lava i se mataupu lavelave tau faasese.

(2) I le noatia ma le fai fuafua i le fuaiupu 6(2), i so o se faamasinoga e aafia ai se mataupu lavelave tau faasese, e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui i le olaga atoa, e mafai, e se Faamasino, i luga o se talosaga a le tagata e faafoeina moliaga, ona faatonuina e faapea, o le faamasinoga, ia fofogaina e se Faamasino na o ia lava.

152016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

8. Faaliliuina atu o se tagi mai le Faamasinoga Faaitumalo- (1) E mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Sili, ona faia o se faaiuga i so o se talosaga e faaliliuina atu ai se tagi na faauluina i le Faamasinoga Faaitumalo, i le Faamasinoga Sili mo le suesueina.

(2) O le faaliliuina atu o se tagi i le Faamasinoga Sili e ono mafai ona amataina e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasinoga Sili po o e ala i se talosaga ua faia e se tagata faafoe moliaga po o se tagata tetee.

Vaevaega 2 - Faamasinoga Faaitumalo

9. Faamasinoga ia fofogaina i Faamasinoga Faaitumalo-(1) E i ai i se Faamasinoga Faaitumalo le puleaga faa-faamasinoga ua faatulagaina mai i lalo o le Tulafono o Faamasinoga Faaitumalo 1969.

(2) E i ai i se Faamasinoga Faaitumalo le puleaga faa- faamasinoga e fofogaina ma faia o se faaiuga i so o se tagi na faaliliuina atu i le Faamasinoga Faaitumalo, mai le Faamasinoga Sili.

10. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a Faamasino Fesoasoani - O se Faamasinoga o seei ai se Faamasino Fesoasoani e taitaia e i ai le puleaga faa-faamasinoga ua faatonuina i lalo o le Tulafono o Faamasinoga Faaitumalo 1969.

Vaevaega 3 - Faamasinoga mo Tupulaga Talavou

11. Puleaga faa-faamasinoga tau solitulafono a le Faamasinoga mo Tupulaga Talavou - E i ai i se Faamasinoga mo Tupulaga Talavou, le puleaga faa-faamasinoga e pei ona faatulagaina mai i lalo o le Tulafono mo Tupulaga Talavou Solitulafono 2007.

12. E mafai e se Faamasinoga mo Tupulaga Talavou ona faaliliuina atu o taualumaga-(1) I le avea ai o se tuusaunoaga i le Tulafono mo Tupulaga Talavou Solitulafono 2007, i luga o se talosaga a le tagata faafoe moliaga, e mafai e se Faamasinoga mo Tupulaga Talavou ona faaliliuina atu le faamasinoga o se tamaitiiti i:

16 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(a) le Faamasinoga Sili, pe afai o le soligatulafono ua molia ai e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui mo le sili atu i lo le fitu (7) tausaga; po o

(b) se Faamasinoga Faaitumalo i so o se isi lava mataupu, pe afai ua faamalieina le Faamasinoga mo Tupulaga Talavou, e faapea, o le tulaga matuia o le soligatulafono, po o so o se isi lava tulaga aliae mai o le soligatulafono po o ua faia e le tagata tetee i se tulaga talafeagai mo le mataupu ina ia suesueina i le Faamasinoga Sili po o i se Faamasinoga Faaitumalo.

(2) E mafai e se Faamasinoga mo Tupulaga Talavou i so o se mataupu lava ona faaliliuina atu se faamasinoga i le Faamasinoga Sili po o se Faamasinoga Faaitumalo, pe afai o se tamaitiiti o lo o molia i se tulaga soofaatasi ma se tagata matua ma e manaomia, i le faia ai o le amiotonu, le fofogaina faatasi o ia faamasinoga.

VAEGA 3 AMATAGA O TAUALUMAGA

13. E amatalia taualumaga i le faauluina o tagi - O taualumaga tau solitulafono uma e amata i le Faamasinoga Sili, i le faauluina o se tagi, seia vagana ai ua faaliliuina atu taualumaga i le Faamasinoga Faaitumalo i lalo o le fuaiupu 5.

14. Tagata ua pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga-(1) Afai ua pueina faapagota se tagata e aunoa ma se tusi faapoloaiga, o so o se tagi ua molia ai le soligatulafono lea ua pueina ai faapagota lea tagata, e ao ona faatoai atu i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino i le Faamasinoga lea o le a tulai ai le tagata na pueina faapagota.

(2) Afai ua faaulu so o se tagi i le Faamasinoga Sili, o taualumaga e faasino i le puipuigamalu e tatalaina ai i tua a o talia se faaiuga, e mafai ona fofogaina i luga o lena tagi, e ui lava ina e le i faatoai atu e le Loia Sili o se pepa aloaia o moliaga.

15. Tuuina atu o tusi samania-(1) Pe afai ua maea ona faaulu o se tagi, e mafai e se Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o le Resitara, ona tuuina atu o se tusi samania i le tagata tetee, i totonu o le Pepa Faatumu 2 i le Faamatalaga.

172016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(2) O se tusi samania e tuuina atu i lalo o le faafuaiupu (1) e tatau ona:

(a) manaomia ai le tagata ina ia oo atu i se aso ma taimi i le Faamasinoga na faaulu ai po o o le a faatoai atu i ai le tagi; ma

(b) ia aofia ai faamatalaga maoti o le tagata, o ia lea o lo o faasaga i ai le tagi na faauluina pe o le a faaulu, faatasi ai ma faamatalaga maoti o le soligatulafono po o soligatulafono ua molia ai.

16. Taimi ma nofoaga mo le faauluina o se tagi-(1) So o se tagi mo se soligatulafono o lona faasalaga e i ai i le tapulaa maualuga e lē sili atu i le tolu (3) masina i le falepuipui, e ao ona faaulu i totonu o le 12 masina o le taimi lea e faapea na faia ai le soligatulafono ua tuuaia ai.

(2) O le faafuaiupu (1) e lē faaaogāina, pe afai o lo o aiaia e se tulafono so o se isi lava vaitaimi mo le faauluina o se tagi.

(3) So o se tagi mo se soligatulafono e i totonu o le puleaga faa-faamasinoga a le Faamasinoga Faaitumalo, e ao ona faatoai atu i le Faamasinoga Faaitumalo lea e sili ona latalata i le ala e mafai ona ui atu ai i le nofoaga lea e faapea ua faia ai le soligatulafono ua tuuaia ai po o i le nofoaga o nofomau ai le tagata ua molia.

(4) So o se tagi mo se soligatulafono e fitoitonu i le puleaga faa-faamasinoga a le Faamasinoga Sili, e ao ona faatoai atu i lena Faamasinoga.

17. Taualumaga tau solitulafono i le Faamasinoga Sili-(1) O se faamasinoga i le Faamasinoga Sili e faia ai o se faaiuga i se tagi, e lē tatau ona amatalia vagana ua maea ona faatoai atu o se pepa aloaia o moliaga.

(2) O le faafuaiupu (1) e lē faaaogāina pe afai: (a) o le suesuega o moliaga faale-faamasinoga o se

suesuega maoti lea o moliaga; po o (b) ua i ai le maliega a le Loia Sili ina ia amatalia le

suesuega o moliaga faale-faamasinoga. (3) O le pepa aloaia o moliaga e ao ona faatoai atu i totonu o le

21 aso faigaluega (po o so o se isi lava taimi e pei ona mafai ona faatagaina e le Faamasinoga i luga o se talosaga a le tagata e

18 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

faafoeina moliaga) mai le uluai aso na fofogaina ai pe na valaauina ai le tagi i luma o le Faamasinoga Sili.

(4) O le pepa aloaia o moliaga e mafai ona: (a) i ai taualumaga e faagasolo ai le tagi ua maea ona

faataatia i luma o le Faamasinoga Sili; po o (b) e faaopoopo atu i le tagi ua maea ona faataatia i luma o

le Faamasinoga, e i ai foi taualumaga e faagasolo ai so o se isi lava tagi faaopoopo i totonu o le pepa aloaia o moliaga; po o

(c) le i ai o taualumaga e faagasolo ai so o se faamatalaga e fai ma sui i totonu o le lautusi o moliaga; po o

(d) le teuteuina o so o se tagi ua maea ona faataatia i luma o le Faamasinoga Sili.

(5) E mafai e se tagata ona sainia o se tautoga aloaia a o le i faatumuina o se pepa aloaia o moliaga ma o le Faamasinoga e faamauina le tautoga aloaia peitai, mo tautoga aloaia o le nofosala, e lē mafai e le Faamasinoga ona sainia o se moliaga ua faamaonia seia vagana ua malie i ai le Loia Sili i le moliaga ua faamaonia ua sainia.

(6) I le avea ai o se tuusaunoaga i faafuaiupu (2) ma le (5), o le fofogaina o so o se taualumaga e mafai ona amatalia e aunoa ma se pepa aloaia o moliaga pe afai ua faatagaina e le Faamasinoga le fofogaina o le mataupu ina ia amatalia i le tagi ua maea ona faatoai atu i luma o le Faamasinoga Sili.

18. Pepa faatumu ma mataupu e aofia ai i se tagi-(1) So o se tagi e tatau ona:

(a) faia i le Pepa Faatumu 1 i totonu o le Faamatalaga; ma (b) ia faatautoina pe faamaonia; ma (c) ia faasino i aiaiga o se tulafono o faatulai mai ai le

soligatulafono lea ua tuuaia ai le tagata tetee e faapea na ia faia.

(2) Afai e manaomia le maliega a se Faamasino po o le Loia Sili, i le faauluina o so o se tagi, e ao ona faamaonia le tagi faatasi ai ma le maliega po o ia tuuina atu faatasi ma se tusi faamaonia o aofia ai o lena maliega.

(3) O le faamaoniga po o le tusi faamaonia, o se faamatalaga molimau maumautu lea o le maliega.

192016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

19. Pepa aloaia o moliaga-(1) O le pepa aloaia o moliaga e tatau ona faatulagaina mai ai:

(a) o moliaga ia ua faamoemoe le Loia Sili e faagasolo ai le suesueina o moliaga faale-faamasinoga o le tagata tetee; ma

(b) pe afai o le suesueina o moliaga faale-faamasinoga ua fuafuaina ai se faamasinoga soofaatasi o ni tagata tetee se toalua (2) po o le sili atu, o moliaga e faasaga i tagata tetee uma.

(2) O le pepa aloaia o moliaga e mafai ona i ai taualumaga e faagasolo ai i:

(a) le tagi ua maea ona i luma o le Faamasinoga; po o (b) e faaopoopo atu i ai i, po o i le fai ai ma sui o le tagi, o

so o se moliaga faaopoopo po o ni moliaga ua faatulagaina mai i totonu o le pepa aloaia o moliaga.

(3) Afai e sili atu i lo le toatasi (1) le tagata tetee, e ao ona faatoai se pepa aloaia o moliaga se tasi (1) i le Faamasinoga.

(4) O le lē mafaia ona faatoai atu o se pepa aloaia o moliaga o le a lē faalēaogāina ai ni taualumaga.

(5) E leai se mea i lenei fuaiupu e taofia ai le itu tagi e talosaga ina ia teuteu pe faaopoopo so o se moliaga i le tuanai ai ona faatoai atu o se pepa aloaia o moliaga.

(6) Mo se pepa aloaia o moliaga o lo o aofia ai le sili atu i lo le tasi (1) le moliaga, o moliaga taitasi uma o le a tagofia o ni moliaga eseese.

(7) E mafai e se Faamasino ona poloaiina i so o se taimi a o le i tuuina atu o se faaiuga:

(a) ina ia faamasinoina eseese le tagata tetee i luga o so o se moliaga po o ni moliaga i totonu o le pepa aloaia o moliaga; po o

(b) ina ia faamasinoina eseese o tagata tetee o le tasi mai le isi tagata,

pe afai ua faamalieina le Faamasino e faapea e i ai tulaga aliae mai faapitoa e ono aafia ai le tulaga lē faaituau o le faamasinoga po o i le faia ai o le amiotonu.

(8) Afai ua faia o se poloaiga i lalo o le faafuaiupu (7) mo faamasinoga e faia eseese, e tatau i le faafoe moliaga ona faatoai atu o se pepa aloaia o moliaga mo faamasinoga taitasi.

20 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

20. Ia na o le tasi lava le soligatulafono e molia ai, i se tagi- (1) I le noatia ma le fai fuafua i so o se isi lava tulafono, o so o se tagi e ao ona faia mo na o le tasi (1) lava le soligatulafono.

(2) I le avea ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1) o le tagi e mafai ona molia, i se isi faiga e ese ai, o gaoioiga eseese, mea ua lē faia po o mataupu pe afai o gaoioiga, mea ua lē faia po o mataupu ua taua i totonu o se faiga e ese ai i totonu o le tulafono lea ua faatulai mai ai le moliaga.

(3) E mafai e le Faamasinoga, i luga o se talosaga a le tagata tetee, ona poloaiina e faapea o le tagi ua faatoai atu i lalo o le faafuaiupu (2), ia teuteuina pe ia vaevaeina pe afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea, o le tetee a le tagata tetee i so o se moliaga po o moliaga, o le a faaituau i se isi faiga e ese ai.

(4) Afai ua faia o se poloaiga i lalo o le faafuaiupu (3), e faaauau pea le faamasinoga i luga o le tagi e pei ona teuteuina po o, i le itu i le vaevaeina o le tagi, e peiseai ai o le tagi sa faatoai atu e tusa ai o moliaga taitasi ua vaevaeina.

21. Ia fofogaina faatasi ni tagi se lua po o le sili atu-(1) E mafai ona suesueina faatasi ni moliaga se lua (2) po o le sili atu mo so o se soligatulafono e faasaga i se tagata tetee.

(2) E mafai e le Faamasinoga ona faia se poloaiga mo le faamoemoe o le faafuaiupu (1) pe afai:

(a) o le tagi e faatulai mai i ni tuuaiga e fesootai i se tulaga lelei ma le taimi, nofoaga, tulaga aliae mai po o isi mea moni ua mafuli atu ai i se tulaga taua o le maua uma ai o faamatalaga molimau; po o

(b) ua manatu le Faamasinoga ua alagatatau ai po o le faanatinati ona faia faapea mo le faia ai o le amiotonu.

(3) E mafai e le tagata faafoe moliaga ona: (a) logoina le Faamasinoga lea o lo o tauaveina ai

taualumaga, e fautuaina ai ina ia suesueina faatasi o ni moliaga se lua (2) po o le sili atu; ma

(b) saili se faatagaga i so o se taimi a o lumanai ai po o a o faagasolo le faamasinoga, e teuteuina ai o lena faasilasilaga.

212016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) Afai e manatu le Faamasinoga lea o lo o tauaveina ai taualumaga, e mo le faia o le amiotonu e faia ai faapea, e mafai i le Faamasinoga, i luga o se talosaga a le tagata tetee po o le tagata faafoe moliaga, ona poloaiina ina ia faamasinoina se tagata tetee i tulaga e faia eseese i luga o se moliaga se tasi (1) po o le sili atu, e faasaga i le tagata tetee.

(5) Afai e tasi (1) le moliaga o le a suesueina i luma o faatonu, o moliaga uma e mafai ona faapea foi ona suesueina.

(6) Afai e tasi (1) se moliaga o le a suesueina i totonu o le Faamasinoga Sili, o moliaga uma e mafai lava ona suesueina i totonu o le Faamasinoga Sili.

22. E mafai ona suia se moliaga-(1) O se moliaga e mafai ona suia pe afai:

(a) o soligatulafono e tele o le ituaiga lava e tasi ua tuuaia ai; ma

(b) o soligatulafono ua tuuaia ai e faapea sa faia i tulaga tutusa na aliae mai a o faagasolo se vaitaimi; ma

(c) o le uiga ma tulaga aliae mai o soligatulafono ua faapea ai ona lē mafai i se tulaga talafeagai i le tagata faasea ona manaomia ina ia faamaoti auiliili mai o aso po o isi auiliiliga o soligatulafono.

(2) O se moliaga e mafai foi ona suia pe afai: (a) o soligatulafono e tele o le ituaiga lava e tasi ua tuuaia

ai; ma (b) o soligatulafono ua tuuaia ai e faapea sa faia i tulaga

tutusa na aliae mai ua faapea ona ono mafai ai ona faia o se tautinoga aloaia a le tagata tetee e faasino i soligatulafono uma, pe afai sa molia eseese i latou; ma

(c) talu ai ona o le aofaiga o soligatulafono ua tuuaia ai, pe afai o soligatulafono o le a faia i ai o moliaga eseese, e ui ina o le a suesueina faatasi, o le a matua faigata lava mo le Faamasinoga, (e aofia ai, i so o se faamasinoga o auai faatasi faatonu, o faatonu) ona faafoeina o moliaga eseese.

(3) O se moliaga ua suia e ao lava ona faamautinoa faapena.

22 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(4) O se moliaga ua suia e ao ona aofia ai itu nei: (a) faamatalaga maoti o soligatulafono ia ua suia ai le

moliaga ma e aofia ai, e aunoa ma le faatapulaaina, pe afai o tau aogā, aofaiga o tupe, po o se aofaiga tele e talafeagai ai, faamatalaga maoti o tau aogā aupito maualalo, aofaiga o tupe, po o le aofaiga tele lea e mafai ona faamautuina e le itu tagi, ina ia mafai ai ona faamaonia le moliaga; ma

(b) aso na po o i le va o aso ia na faatulai mai ai le soligatulafono ua tuuaia ai.

(5) E mafai e le Faamasinoga, i luga o se talosaga a so o se vaega auai po o i luga o ana lava fuafuaga, i le faatinoga o le amiotonu ona:

(a) poloaia e faapea o so o se moliaga ua suia, ua teuteuina, pe vaevaeina i ni vaega se lua (2) po o le sili atu o moliaga; po o

(b) ia poloaiina e faapea ia tuufaatasia o ni moliaga se lua (2) po o le sili atu i se moliaga ua suia.

23. E mafai ona faamasinoina faatasi ni tagata tetee se toalua po o le sili atu-(1) So o se aofaiga o tagata tetee e mafai lava ona faamasinoina faatasi.

(2) E mafai e le Faamasinoga ona faia o se poloaiga mo le faamoemoe o le faafuaiupu (1) pe afai:

(a) o tuuaiga e faasaga i tagata tetee e fesootai lelei ma le taimi, nofoaga, tulaga aliae mai po o isi mea moni na faatulai mai, e taua tele ai le tulaga taatele o faamatalaga molimau; po o

(b) ua manatu le Faamasinoga ua alagatatau ai po o le faanatinati ona faia faapea mo le faia ai o le amiotonu.

(3) E mafai e le tagata faafoe moliaga ona: (a) logoina le Faamasinoga lea o lo o tauaveina ai

taualumaga, e fautuaina ai e faapea o moliaga e faasaga i le tagata tetee e toatasi (1) ia suesueina faatasi ma moliaga e faasaga i le tagata tetee e toatasi (1) po o le sili atu; ma

232016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) saili le faatagaga i so o se taimi a o lumanai ai po o a o faagasolo le faamasinoga ina ia teuteuina o lena faasilasilaga.

(4) Afai e manatu le Faamasinoga lea o lo o tauaveina ai taualumaga, o le faia faapena ua faatino ai le faia o le amiotonu, e na te mafaia lava, i luga o se talosaga a le tagata tetee po o le tagata faafoe moliaga, ona poloaiina e faapea o se tagata tetee e ao ona faaeseeseina lona suesueina.

(5) Afai e toatasi (1) se tagata tetee o le a faamasinoina i luma o faatonu, i luga o se moliaga e tasi (1), o moliaga uma e faasaga i le tagata tetee, e mafai ona faapea ona suesueina.

(6) Afai e tasi (1) se moliaga o le a suesueina i le Faamasinoga Sili, o moliaga uma e faasaga i tagata tetee uma, e mafai ona suesueina i le Faamasinoga Sili.

24. Ia aofia ai i le tagi ni faamatalaga auiliili e lava atoatoa- (1) E tatau i so o se tagi po o se pepa aloaia o moliaga ona aofia ai faamatalaga auiliili atoatoa, aua o le a faailoa ai i se tulaga talafeagai le tagata tetee, i le aano moni o le soligatulafono lea ua molia ai le tagata tetee.

(2) E faaopoopo atu i le fuaiupu 18(1)(c), o faamatalaga auiliili o le soligatulafono:

(a) e ao ona, i le tulaga e mafai ai ona faatino pe ua talafeagai ai, ona faaaogāina o upu o le tulafono ua mafua ai ona faatulai mai o le soligatulafono; ma

(b) e mafai ona faasino i so o se vaega o lena tulafono. (3) I le fuafuaina o le tulaga o le atoatoa o le tagi i lalo o le

faafuaiupu (2), e ao i le Faamasinoga ona amanaia le faasinomaga i le tulafono.

(4) O faamatalaga auiliili e tatau ona aofia ai le taimi ma le nofoaga o le soligatulafono ua tuuaia ai, i le tulaga e faapea e ono mafai lava ona faamautinoa i se tulaga talafeagai ai ma o le tagata (pe afai e i ai) o ia lea e faasaga i ai, po o le mataupu (pe afai e i ai) e tusa ai ma lea soligatulafono sa faapea ona faia.

25. Talosaga mo nisi faamatalaga auiliili-(1) Afai ua manatu se tagata tetee, o ia lea ua na sailia nisi faamatalaga auiliili o se moliaga mai lē ua tagi po o le tagata e fafoeina moliaga, e le o atoatoa le tali mai, e mafai e le tagata tetee ona talosaga i le

24 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

Faamasinoga lea o le a suesueina ai le moliaga, mo se poloaiga mo nisi faamatalaga auiliili ua faamaotiina.

(2) Afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea, o faamatalaga auiliili uma po o nisi o faamatalaga auiliili ua faamaotiina i totonu o le talosaga, i lalo o le faafuaiupu (1), ua talafeagai mo le faia ai o se faamasinoga e lē faaituau, e mafai e le Faamasinoga ona poloaiina lē ua tagi po o le tagata e faafoeina moliaga ina ia faaooina atu o na faamatalaga auiliili i le tagata tetee, i se faiga tusitusia.

26. E mafai e so o se tagata ona faauluina se tagi-(1) I le noatia ma le fai fuafua i so o se isi lava tulafono ma le faafuaiupu (2), e mafai e se tagata ua atoa le 21 tausaga o le matua po o le sili atu, ona faaulu o so o se tagi mo se soligatulafono.

(2) E mafai, e se tagata e i lalo ifo o le 21 tausaga le matua, ona faia faapea, ina ua i ai o se faatagaga a se Faamasino.

27. Taualumaga o se tagi e manaomia ai se maliega-(1) Afai o se tagata ua tuuaia e faapea ua na faia o se soligatulafono e manaomia ai le maliega a se isi tagata, a o le i mafai ona faauluina atu o se tagi mo lena soligatulafono, o le tagata ua tuuaia na ia faia o le soligatulafono:

(a) e mafai ona pueina faapagota; po o (b) ia tuuina atu i ai o se tusi faapoloaiga mo le pueina

faapagota ma lona faataunuuina; ma (c) e mafai ona taofia i se puipuigamalu po o le tatalaina i

tua i luga o ni aiaiga, e ui lava ina e le i mauaina o le maliega mo le faauluina o se tagi.

(2) Afai ua taofia se tagata i luga o se puipuigamalu i lalo o le faafuaiupu (1):

(a) e lē toe faia o nisi taualumaga seia vagana ai ua maua o se maliega; ma

(b) o le maliega e tatau ona maua i totonu o le lima (5) aso faigaluega, o se poloaiga e taofia ai le tagata tetee i se puipuigamalu.

(3) I so o se isi lava mataupu, e ao lava ona maua o se maliega, i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino.

252016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

28. Ia lē taofia le faalēaogāina o se tagi, ona o le lē atoatoa o le tulaga tino mai-(1) E lē mafai e se Faamasinoga ona soloia, faataatiaese pe faalēaogāina:

(a) so o se tagi; po o (b) se pepa aloaia o moliaga po o se moliaga i totonu o le

pepa aloaia o moliaga; po o (c) se tusi faapoloaiga, poloaiga po o isi faagasologa a le

faamasinoga, e ala i le mafuaaga e tasi, o le lē mafaia lea ona tausisia o lenei Tulafono seia vagana ai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea sa i ai lava se tulaga o le lē mafai ona faataunuuina o le amiotonu, la lea e ono mafai ai ona feteenai ma le faia o le amiotonu e avanoa ai o se teuteuga, po o so o se isi lava faasaoga o avanoa i lalo o lenei Tulafono, po o so o se isi lava tulafono, po o se pulega o tulafono.

(2) I le noatia ma le fai fuafua i le faafuaiupu (1), e lē mafai e se Faamasinoga ona faalē-aloaia pe faalēaogāina o so o se tagi, i luga o so o se mafuaaga ua taua e faapea:

(a) e le o aofia ai le igoa o so o se tagata ua matuia lona aafiaga;

(b) e le o taua ai po o ai lē ona le meaotino o lo o taua i totonu o le tagi;

(c) o moliaga o se faamoemoe ina ia tau faasese, e aunoa ma le taua o le igoa po o le faamatalaina o le tagata o ia lea sa faamoemoe ina ia faaseseina;

(d) e le o faatulagaina ai upu na faaaogāina, pe afai o upu na faaaogāina, ua avea ma mataupu autu o le moliaga;

(e) e le o faamaotiina ai auala na faia ai o le solitulafono; (f) e le o taua ai se igoa po o faamatalaina ai i se tulaga

manino lelei so o se tagata po o se mea; (g) e le i aloaia lelei ona faatautoina pe faamaonia.

VAEGA 4 PUEINA FAAPAGOTA MA LE SUEINA

Vaevaega 1 - Pueina Faapagota

29. Pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga-(1) E lē tatau ona pueina faapagota se tagata, e aunoa ma se tusi

26 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

faapoloaiga, seia vagana ai ua tusa ai ma se malosiaga e pueina ai faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga i lalo o lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono.

(2) O se tagata faapitoa: (a) e mafai ona ia pueina faapagota e aunoa ma se tusi

faapoloaiga, so o se isi lava tagata, o ia lea ua maua e le tagata ua na faia o se soligatulafono, e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui mo le tolu (3) tausaga po o le sili atu; ma

(b) e tatau, i se taimi vave lava e mafai ai, ona faaoo atu le tagata ua pueina faapagota i se leoleo po o se nofoaga o leoleo.

(3) E mafai e se leoleo, ma so o se isi lava tagata, o ia lea na tapaina e le leoleo mo se fesoasoani, ona pueina faapagota ma taofia i se puipuigamalu e aunoa ma se tusi faapoloaiga:

(a) se tagata o ia lea na mauaina e le leoleo o faia, po o o ia lea ua i ai o se mafuaaga lelei a le leoleo e masalomia ai le faia, o se soligatulafono e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui mo le tolu (3) masina po o le sili atu; po o

(b) se tagata, o ia lea, i le manatu o le leoleo, ua na faia, po o ua amata ona ia faia o se soligatulafono i lalo o le Tulafono o Solitulafono Tau Leoleo 1961 po o le Tulafono o Taavale Feoai i Ala Tetele 1960, ma o ia lea, ua -

(i) lē mafai ona tuuina atu lona igoa ma le tuatusi pe a tapaina faamalosi; po o

(ii) i le tuanai ai ona lapataia e le leoleo ina ia aloese mai le faia o lena soligatulafono; po o

(c) se tagata, o ia lea ua maua e se leoleo - (i) ua na faia, po o ua i ai o se mafuaaga lelei

a le leoleo, e masalomia ai lona faia, o se soliga o le filemu; po o

(ii) ua maua i so o se nofoaga faitele, ma ua i ai o se mafuaaga lelei e manatu ai e onā; ma

(iii) ua i ai se mafuaaga lelei e talitonuina ai e faapea e ono faatulai mai ai le afaina o isi po o e ono faatupuina ai se tulaga afaina o ia lava,

272016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

e afua mai i le soliga o le filemu po o se tulaga o le onā.

(4) O lenei fuaiupu e noatia i so o se tulafono o faaeeina ai so o se tapulaa, tulaga faasaina po o aiaiga i le faatinoga o so o se malosiaga e pueina ai faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga ua faaee atu i so o se leoleo e lena tulafono mo se soligatulafono po o se vasega o soligatulafono.

(5) Afai, i lalo o so o se tulafono e ese ai i lo lenei Tulafono, e i ai le malosiaga e pueina ai faapagota so o se isi lava tagata e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e mafai e se leoleo ona faatino o lena malosiaga i mataupu lava ia ma i le faiga tutusa e pei o lena tagata.

(6) O lenei fuaiupu e lē aafia ai le Vaega IV o le Tulafono o Solitulafono 2013 i mataupu tau le faamaoniga po o se mafuaaga talafeagai i le pueina faapagota o so o se tagata.

30. Malosiaga e ulufale ai i nofoaga ma fale e aunoa ma se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota se tagata solitulafono po o le taofia o se soligatulafono-(1) Afai ua faatagaina o se leoleo e lenei Tulafono po o e so o se isi lava tulafono e pueina ai faapagota se tagata e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e mafai, e le leoleo, ma so o se isi lava tagata, o ia lea na tapaina e le leoleo o se fesoasoani, ona ulufale i so o se nofoaga ma fale, e aunoa ma se tusi faapoloaiga, ma e mafai foi ona ulufale faamalosi pe a talafeagai ai:

(a) ina ia pueina faapagota o lena tagata pe afai o le leoleo - (i) na ia mauaina o lena tagata o faia o se

soligatulafono e mafai ona faasalaina i le nofosala i le falepuipui mo le tolu (3) masina po o le sili atu ma o lo o tuliloaina pea lena tagata e oo mai i lea taimi; po o

(ii) ua ia te ia se mafuaaga tatau e masalomia ai e faapea sa faia lava e le tagata le soligatulafono; po o

(b) ia taofia le faia o se soligatulafono lea e ono mafai ona faatulai mai ai o se manuaga i se taimi vave ma le matuia i se isi tagata po o meatotino, pe afai e i ai i le leoleo o se mafuaaga talafeagai e masalomia ai e faapea o le a faia lava le soligatulafono.

28 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(2) Afai, i so o se mataupu lava lea e faaaogā i ai o lenei fuaiupu:

(a) e le o ofuina le toniga a le leoleo; ma (b) se tagata o lo o ia nofoia moni lava le nofoaga ma fale e

manaomia le leoleo ina ia tuuina atu o faamatalaga molimau o le faatagaga ua ia te ia,

e tatau i le leoleo, a o le i ulufale po o le laasia atu o le nofoaga ma fale, ona tauaaoina atu o lana pine aloaia po o isi faamatalaga molimau po o se pepa aloaia e iloagofie ai e faapea o ia lava o se leoleo.

(3) O lenei fuaiupu e lē aafia ai i so o se itu lava, le malosiaga o se leoleo e ulufale ai i so o se nofoaga ma fale e tusa ai ma se tusi faapoloaiga.

(4) O se tagata, o ia lea ua pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e ao lava ona tuuina atu i luma o se Faamasinoga po o se tagata ofisa e taofia, i se taimi vave lava talafeagai ai ona faatino.

31. Tuuina atu ma le toe faaui i tua o se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota se tagata tetee-(1) Afai ua maea ona faauluina o se tagi ma e tusa lava pe ua tuuina atu po o le faaooina atu o so o se tusi samania pe leai foi:

(a) e mafai e se Faamasino, pe afai e manatu le Faamasino ua talafeagai ai, ona tuuina atu o se tusi faapoloaiga, i le pepa faatumu ua faatonuina, ina ia pueina ai faapagota le tagata tetee ma auina mai o ia i luma o le faamasinoga; po o

(b) e mafai e se Faamasino Fesoasoani po o se Resitara, ona tuuina atu o se tusi faapoloaiga, i le pepa faatumu ua faatonuina, e pueina ai faapagota le tagata tetee, ma auina atu o ia i luma o se Faamasinoga, pe afai o le tagata tetee o lo o noatia i se moliaga ua faamaonia i le nofosala i le falepuipui ma pe afai, i le manatu o le Faamasino Fesoasoani po o le Resitara -

(i) o se tusi faapoloaiga ua talafeagai ina ia faamalosia ai le auai o le tagata tetee; po o

292016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(ii) o se tusi faapoloaiga ua tatau lava ona faatino ona o le matuia o le soligatulafono ua tuuaia ai ma tulaga aliae mai o le mataupu.

(2) O le tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota: (a) e ao lava ona tuusao faapitoa i se leoleo ua taua lona

igoa po o i se tulaga lautele, i leoleo uma lava; ma (b) e mafai ona faataunuuina e so o se leoleo.

(3) Pe afai o le a faataunuuina o se tusi faapoloaiga i lalo o lenei fuaiupu, o le leoleo:

(a) e mafai i so o se taimi ona ulufale i so o se nofoaga ma fale, i se ala faamalosi pe afai e talafeagai ai, pe afai ua i ai i le leoleo o se mafuaaga talafeagai e masalomia ai e faapea o le tagata tetee o lo o i ai i lea nofoaga ma fale; ma

(b) pe afai, e le o laeiina e le leoleo o le toniga ma o se tagata o lo o ia nofoia moni lava le nofoaga ma fale, e manaomia le leoleo ina ia faaoo atu se faamatalaga molimau e faapea ai o ia o se leoleo, e tatau, a o le i ulufale po o le laasia atu o le nofoaga ma fale, ona faaoo atu o lana pine aloaia po o se isi faamatalaga molimau e faapea ai o ia o se leoleo.

(4) E mafai, ona toe faaui i tua o se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota se tagata tetee, e le tagata, o ia lea na tuuina atu le tusi faapoloaiga i so o se taimi a o lumanai ai ona faataunuuina.

32. Tiute o tagata e pueina faapagota se isi tagata-(1) O se leoleo po o se tagata ofisa e faamalosia tulafono, o ia lea o lo o pueina faapagota o se isi tagata, e ao ona ia logoina le tagata ua pueina faapagota i itu uma nei ua taua:

(a) o le aia tatau e lē tautala ai i so o se mea seia vagana ai ua manao le tagata ua pueina faapagota e faia faapena; ma

(b) le aia tatau e faafesootai ai se loia; ma (c) mafuaaga o le pueina faapagota ma so o se moliaga e

faasaga i le tagata ua pueina faapagota. (2) O se tagata, o ia lea ua na pueina faapagota o se isi tagata e

tusa ai ma so o se faagasologa po o se tusi faapoloaiga e ao ona, pe afai e manaomia e le tagata ua pueina faapagota:

30 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(a) tuuina atu le tusi faapoloaiga i le tagata ua pueina faapagota, pe afai o lo o i ai le tagata i le faagasologa ma umia se tusi faapoloaiga, i le taimi na pueina ai faapagota; po o

(b) le tuuina atu o le tusi faapoloaiga i le tagata ua pueina faapagota i se taimi vave lava e mafai ai, i le tuanai ai o le pueina faapagota o le tagata, pe afai e le o i ai le tagata i se faagasologa po o umia se tusi faapoloaiga, i le taimi na pueina ai faapagota.

(3) Afai, i lalo o so o se tulafono, o se tagata, e ese mai ai i lo se leoleo, o lo o i ai, e tusa ai ma le tofiaina o le tagata i le tofi, se malosiaga e pueina ai faapagota se tagata e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e tatau i le tagata (i so o se taimi lava e pueina ai faapagota e le tagata o se isi tagata e tusa ai o lena malosiaga) pe afai e manaomia e le tagata ua pueina faapagota:

(a) ona tuuina atu le faamatalaga molimau o le tofiga i le tagata ua pueina faapagota, pe afai o lo o i ai i le tagata se faamatalaga molimau o le tofiga, i le taimi na pueina ai faapagota le tagata; po o

(b) ia tuuina atu le faamatalaga molimau o le tofiga i le tagata ua pueina faapagota i se taimi vave lava e mafai ai, ina ua maea ona pueina faapagota, pe afai e le o i ai i le tagata se faamatalaga molimau o le tofiga, i le taimi na pueina ai faapagota.

(4) O se tulaga o le lē mafai ona tausisia o se tiute i lalo o lenei fuaiupu, e lē mafai lava i lea itu ona taofia ai le tagata e pueina faapagota o se isi, po o le au fesoasoani a le tagata, i le puipuiga mai noataga tau solitulafono po o noataga tau le va o tagata, peitai e ono mafai ona talafeagai i so o se suesuega, pe o le pueina faapagota sa lē tatau ona faataunuuina, po o le faatinoina o le faagasologa po o le tusi faapoloaiga, e ala i ni auala talafeagai lelei i se faiga e lē matuia tele.

(5) O lenei fuaiupu e lē faatapulaaina ai pe aafia ai le aiaiga o so o se tulafono o aiaia ai:

(a) le faamatalaga molimau e faamaonia ai le leai o se mafuaaga talafeagai po o se mafuaaga e ono tulai mai, po o le leai o se faamaoniga, mo so o se pueina faapagota, e fitoitonu lea i so o se tagata; po o

312016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) se tagata o lo o i ai, e tusa ai ma lona tofiga, se malosiaga e pueina ai faapagota se tagata e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e agavaa, i so o se tulaga faamaotiina ua aliae mai, ina ia faatino o lena malosiaga e aunoa ma le tuuina atu o faamatalaga molimau o le tofiga i lena tofi, po o ua manaomia i le faatinoga o le malosiaga, ina ia tausisia o so o se aiaiga ua faamaotiina po o tulaga faasaina e faaopoopo atu i, po o o le lē tuuina atu o faamatalaga molimau o le tofiga.

(6) I totonu o lenei fuaiupu, “tagata ofisa e faamalosia le tulafono”:

(a) o lona uiga o se tagata ua tuuina atu i ai le malosiaga po o ua faatagaina i lalo o se tulafono e pueina faapagota o so o se isi lava tagata; peitai

(b) e lē aofia ai se tagata faapitoa pe a faatinoina malosiaga e pueina ai faapagota se tagata, i lalo o le fuaiupu 29(2) po o so o se isi lava tulafono.

Vaevaega 2 - Sueina

33. Tusi faapoloaiga e sueina ma taofia faamalosi ai-(1) O lenei fuaiupu e faaaogā, e tusa lava pe ua faauluina se tagi pe leai foi.

(2) E mafai e se Faamasino po o se Resitara ona tuuina atu o se tusi faapoloaiga e sueina ma taofia faamalosi ai, po o se poloaiga e taofia ai, i le pepa faatumu ua faatonuina, pe afai ua faamalieina o ia i se tautoga a so o se tagata e faapea, o lo o i ai se mafuaaga talafeagai po o se mafuaaga lelei e talitonuina ai e faapea, o lo o i ai i totonu o so o se fale, vaalele, vaa, taavale, pusa, pusa teuoloa, nofoaga ma fale, po o se nofoaga, po o i so o se tagata:

(a) o so o se mea i luga o po o mo lea na faia ai o se soligatulafono e faasalaina i le nofosala i le falepuipui po o ua masalomia sa ia faia o le soligatulafono; po o

(b) so o se mea lea, o lo o i ai mafuaaga talafeagai e talitonuina ai o le a avea ma faamatalaga molimau mo le soligatulafono; po o

32 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(c) so o se mea lea e i ai le mafuaaga talafeagai e talitonuina ai sa faamoemoe o le a faaaogāina mo faamoemoega o le faia o le soligatulafono.

(3) E mafai i se poloaiga e taofia ai, ona faasaina le tagata tetee po o so o se isi lava tagata mai le lafoaia o, po o i se isi faiga e tagofia ai o, le meatotino po o se vaega o po o se aia i ai, e pei ona faamaoti mai i le poloaiga, a lē i se tulaga atoatoa po o, ae vagana ai i so o se faiga ua faamaotiina i le poloaiga.

(4) I totonu o lenei fuaiupu, “Resitara”, e lē aofia ai se Sui Resitara.

34. Tusi faapoloaiga mo vaegamea faataitai mo suesuega faapitoa-(1) O lenei fuaiupu e faaaogā, e tusa lava pe ua faauluina o se tagi pe leai foi.

(2) Afai ua faamalieina se Faamasino i se tautoga a so o se tagata e faapea, o lo o i ai se mafuaaga talafeagai po o se faapogai lelei e talitonuina ai e faapea, o lo o i ai i luga o po o i so o se tagata so o se mea lea o lo o i ai se mafuaaga talafeagai e talitonuina ai o le a avea ma faamatalaga molimau mo se soligatulafono, e mafai e le Faamasino ona tuuina atu o se tusi faapoloaiga:

(a) e suesueina ai se vaega o le tino lea e manaomia ai le pai atu i le tino po o le aveesea o lavalava; po o

(b) e aveina ai se vaegamea faataitai o le laulu; po o (c) le aveina o se vaegamea faataitai mai po o i lalo o se

atigilima po o le atigivae; po o (d) le aveina o se vaegamea faataitai o le fāua po o se

vaegamea faataitai e ala i se meafaitino e mitiia ai; po o

(e) le aveina o se vaegamea faataitai e ala i se meafaitino e mitiia ai po o le fufuluina mai so o se vaega i fafo o le tino; po o

(f) le aveina o se vaegamea faataitai mai meaiti e mitiia e masini miti pefu, e ala i le valuvaluina po o le siiina i luga e ala i se mea faapipii mai so o se vaega i fafo o le tino; po o

(g) le faia o se tulaga alofilima, tulaga alofi tamatamailima, tulaga alofivae po o le tulaga alofi o se tamatamaivae; po o

332016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(h) le aveina o se vaegamea faataitai o le toto po o isi suavai o le tino;

(i) le faia o se ata o nifo; (j) le aveina o so o se isi vaegamea faataitai tau suesuega

faapitoa ua faatonuina. (3) O lenei fuaiupu e lē aafia ai malosiaga o leoleo e aveina ai

ni vaega mea faataitai i lalo o so o se isi lava tulafono. (4) Afai o le a aveese mai i se tamaitiiti po o se tagata e lē

atoatoa le malosi o le mafaufau, se vaegamea faataitai mo suesuega faapitoa, e ao lava ona aveeseina le vaegamea faataitai, a o i ai faatasi se matua po o se tagata o vaavaaia faaletulafono le tamaitiiti po o le tagata.

(5) E mafai ona faia Tulafono Faatonutonu i lalo o le fuaiupu 198, e faatulagaina ai o isi taualumaga mo le aveina o vaega-mea faataitai mo suesuega faapitoa.

35. Lafoaia o mea ua faoa faamalosi-(1) Afai e faoa faamalosi e se leoleo e leai se taai, so o se mea i lalo o le fuaiupu 33, e ao lava ona taofia i lalo o se puipuigamalu a se leoleo e leai se taai, ae vagana ai pe afai o lo o faaaogāina e avea ma faamatalaga molimau po o i le puipuigamalu a se faamasinoga, seia oo i le taimi e lafoaia ai i lalo o lenei fuaiupu.

(2) I so o se taualumaga mo so o se soligatulafono e faasino i le mea, e mafai e le Faamasinoga ona poloaia, a lē i le taimi o le faamasinoga po o i luga o se talosaga mulimuli ane, e faapea o le mea lea ia:

(a) faaoo atu i le tagata o tulai i luma o le Faamasinoga, ina ia faapea ona agavaa i ai; po o

(b) faalēaogāina, suia foliga, po o le faaleagaina (i le tulaga o tupe siliva tau faasese, po o tupe pepa a le faletupe ua faia faagaoi); po o

(c) ia taofia i lalo o le puipuigamalu a se leoleo e leai se taai seia oo ina lafoaia i lalo o le Tulafono o Tupe Maua Mai i Soligatulafono 2007; po o

(d) ia lafoaia i so o se faiga, e pei ona manatu le Faamasinoga ua talafeagai ai.

(3) E mafai e se leoleo e leai se taai: (a) i so o se taimi lava, ae vagana ai ua faia o se poloaiga

i lalo o le faafuaiupu (2), ona toe faafoi le mea i le

34 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

tagata, o ia lea na faoa faamalosi mai ai lea mea; po o

(b) le talosaga i se Faamasino, mo se poloaiga e uiga i le lafoaia o lea mea, o ia lea e mafai ona ia faia o se poloaiga lea e mafai e le Faamasinoga ona faia, i lalo o le faafuaiupu (2).

(4) Afai, i le muta ai o se vaitaimi e ono (6) masina, ina ua tuanai le aso na faoa faamalosi ai:

(a) e le i faatulai mai ni taualumaga mo se soligatulafono e faasino i lea mea; ma

(b) o lo o i ai pea i le puipuigamalu a se leoleo e leai se taai, o lea mea,

e mafai, e se tagata o talosaga e faapea e agavaa i le mea lea, ona talosaga i se Faamasino mo se poloaiga ina ia faaooina atu lea mea i le tagata; ma i luga o so o sea talosaga, e mafai e le Faamasino ona tolopoina o lea lava fuafuaga i luga o so o se tuutuuga e pei ona ia manatu ua talafeagai ai mo taualumaga ina ia faatulai mai, po o e mafai ona faia o so o se poloaiga e mafai e se Faamasinoga ona faia i lalo o le faafuaiupu (2).

(5) Afai: (a) ua faamaonia se moliaga o se tagata i so o se

taualumaga mo se soligatulafono e faasino i lea mea o lo o faaaogāina i ai lenei fuaiupu; ma

(b) ua faia o se poloaiga i lalo o lenei fuaiupu e suia ai foliga po o le faaleagaina o lea mea,

o le faagaoioia o le poloaiga o le a faataatiaese lē tumau seia - (i) muta le taimi mo se talosaga tetee; po o (ii) pe afai o se talosaga mo se faatagaga e

talosaga tetee ai po o ua faatoai atu se faasilasilaga o se tetee, o le teena o le talosaga po o le faaiuga o le talosaga tetee (i le fuafuaina o se faaiuga o se talosaga tetee, e mafai e le Faamasinoga o fuafuaina le faaiuga o se talosaga tetee, ona faalēaogāina pe suia le poloaiga e suia ai foliga po o le faaleagaina o lea mea, i lalo o lenei fuaiupu).

352016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

36. Puipuiga mai noataga-(1) E lē noatia faasolitulafono pe noatia i mataupu tau le va o tagata, se tagata, o ia lea, e tusa ai ma lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono:

(a) e pueina faapagota ai se isi tagata e tusa lava pe ua i ai pe leai foi se tusi faapoloaiga, po o le faatinoina o so o se tusi faapoloaiga e sueina ai; po o

(b) fesoasoani i se leoleo e leai se taai i le pueina faapagota o so o se tagata, pe a tapa e se leoleo e leai se taai, ina ia faapea ona faia.

(2) O le faafuaiupu (1) e lē faaaogāina pe afai o le tagata, ua tapa e se leoleo e leai se taai, ina ia fesoasoani i le pueina faapagota o se tagata, o ia lea ua talitonuina po o ua masalomia e le leoleo e leai se taai, e faapea sa ia faia o se soligatulafono, ua na iloa e faapea e leai se mafuaaga tatau e talitonuina pe masalomia ai.

(3) O le puipuiga mai noataga tau solitulafono ma noataga tau le va o tagata, i lalo o le faafuaiupu (1) e faaaogā i le faaaogāina e le tagata o so o se malosi e pei ona ono talafeagai ai, ina ia foia ai so o se malosi o faaaogāina e tetee atu ai i le pueina faapagota o se tagata, sueina po o le faataunuuina, seia vagana o le pueina faapagota, sueina po o le faataunuuina sa ono mafai lava ona faia e ala i auala talafeagai lelei i se faiga e lē matuia tele.

(4) Ae vagana ai mo se leoleo e leai se taai po o se tagata ua tapaina e se leoleo e leai se taai e fesoasoani, o lenei fuaiupu e lē faaaogāina, pe afai o le malosi o faaaogāina o lo o faamoemoe pe e ono faatulai mai o se mafuaaga e faaoo ai le maliu po o manuaga matuia o le tino.

VAEGA 5 TUSI SAMANIA, FAAOO ATU O PEPA ALOAIA,

FAAMATALAGA MOLIMAU MA LE FAAILOA ATU

Vaevaega 1 - Tusi Samania ma le Faaooina Atu o Pepa Aloaia

37. Tuuina atu o Tusi Samania-(1) Afai ua faatoai atu so o se tagi, e mafai e se Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o le Resitara, ona tuuina atu se tusi samania i le tagata tetee, i le Pepa Faatumu 2 i totonu o le Faamatalaga.

36 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(2) O le tusi samania e ao ona tuuina atu mai le Faamasinoga lea na faatoai atu i ai le tagi, e tusa ai ma le fuaiupu 13.

38. Faaooina atu o pepa aloaia i le tagata tetee-(1) I totonu o lenei fuaiupu, “aiga o le tagata tetee” o lona uiga o le tamā, tinā, toalua, tane, uso, tuafafine, uso taufeagai, tuafafine taufeagai o le tagata tetee po o sona atalii po o se afafine ua ausia le 18 tausaga o le matua po o le sili atu.

(2) O so o se tusi samania i se tagata tetee po o so o se isi lava pepa aloaia lea o lo o manaomia ina ia faaoo atu i se tagata tetee i lalo o lenei Tulafono, e ao ona faaoo atu e ala i le tauaao sao lava i le tagata tetee, po o le auina atu mo lona silafia, pe afai e teena e le tagata le taliaina o le tusi samania po o se isi lava pepa aloaia.

(3) Ae vagana ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (2), e mafai e se Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o le Resitara, pe afai ua faamalieina e faapea, o le faaooina atu o so o se tusi samania po o se pepa aloaia i lalo o le faafuaiupu (2) e lē mafai ona faatinoina, poloaia ina ia faaoo atu le tusi samania po o se pepa aloaia i le tagata tetee, e ala i le taatia ai o lea tusi samania po o le pepa aloaia i le nofoaga o nofomau ai le tagata tetee i le i ai faatasi o se tagata e foliga mai o se sui o le aiga o le tagata tetee, ua 18 tausaga lona matua po o le sili atu.

39. Faaooina atu o pepa aloaia i mataupu faapitoa - Ae vagana ai o se tuusaunoaga i le fuaiupu 38, o le faaooina atu o se pepa aloaia e mafai ona faatinoina e faapea:

(a) afai e fautua mai se loia e faapea o ia o lo o galue e fai ma sui o se tagata, ua lava ma totoe le auaunaga e faaoo atu ai le pepa aloaia i le loia;

(b) afai o se tagata tetee, o ia o se tagata o lo o taofia, o so o se faalapotopotoga tau faasalaga, se faalapotopotoga o togafitiga tau vailaau po o se faalapotopotoga o gasegase o le mafaufau, ua lava ma totoe le auaunaga e faaoo atu ai le pepa aloaia i le pule po o isi tagata ofisa o lo o vaaia le faalapotopotoga;

(c) i le avea ai ma tuusaunoaga i le Tulafono o Kamupani 2001, pe afai o le a faatinoina le auaunaga i se faalapotopotoga, ua lava ma totoe le auaunaga e faaoo atu ai pepa aloaia -

372016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(i) i le peresetene, taitaifono, pule po o isi tagata ofisa autu o le faalapotopotoga, po o i le failautusi, tagata ofisa po o le teutupe; po o

(ii) i le tagata ua faamoemoe na te pulea o mataupu po o pisinisi a le faalapotopotoga i lona ofisa ua faamauina po o le ofisa autu, po o le nofoaga autu o pisinisi po o i le ofisa po o le nofoaga o pisinisi e lata ane i le Faamasinoga lea na tuuina atu ai le pepa aloaia; po o

(iii) mo se faalapotopotoga ua tuufaatasia faaletulafono i fafo atu o Samoa, i se tagata ua taua i totonu o le faaparakalafa (i) po o le (ii) i so o se ofisa po o se nofoaga o pisinisi i totonu o Samoa.

40. Gagana o pepa aloaia-(1) Afai e faaoo atu se pepa aloaia i se tagata, o ia lea ua silafia e le Resitara, o le a mafai ona ia faitauina ma malamalama i le gagana Peretania, e ao lava ona tusia lea pepa aloaia i le gagana Peretania, ae peitai i so o se isi lava mataupu, e ao lava ona tusia i le gagana Samoa po o le auina atu faatasi ai ma se faaliliuga i le gagana Samoa.

(2) I le avea ai ma tuusaunoaga i le faafuaiupu (1), afai ua faaoo atu se pepa aloaia i se loia e tusa ai ma le fuaiupu 39, e mafai ona faia le pepa aloaia i le gagana Samoa po o i le gagana Peretania.

41. Tagata e mafai ona faaooina atu o pepa aloaia - So o se tusi samania po o isi pepa aloaia e agai i le tagata tetee, e manaomia ona faaoo atu ia te ia, e mafai ona faaoo atu e se leoleo, o se tagata ofisa o le Faamasinoga po o so o se isi lava tagata po o se sui o se vasega o tagata ua faatagaina e se Faamasino po o le Resitara, i se tulaga lautele po o e tusa ai o se mataupu faapitoa po o se vasega o mataupu.

42. Faamaoniga o le faaooina atu o pepa aloaia-(1) O le faaooina atu o so o se pepa aloaia e mafai ona faamaonia:

(a) i se faamatalaga tauto na faia e le tagata o ia lea na faaooina atu le pepa aloaia, o lo o faaalia ai le mea

38 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

moni ma le taimi, nofoaga ma le faiga o le faaooina atu; po o

(b) pe afai ua aafia le faaooina atu e se tagata ofisa o le Faamasinoga, po o se leoleo, i se faamaoniga e tusia i luga o se ata o le pepa aloaia o lo o faaalia ai le mea moni, taimi, nofoaga ma le faiga o le faaooina atu ma ua sainia e le tagata o ia lea na faaooina atu le pepa aloaia; po o

(c) e so o se tagata o ia lea na faaooina atu le pepa aloaia, i luga o se tautoga i le taimi o le faamasinoga.

(2) O le faamatalaga e faasino i le faaooina atu na faia e le tagata, o ia lea na faaooina atu le pepa aloaia, ua faatatauina lava e sao, ae vagana ai ua faamaonia i se isi uiga e ese ai.

(3) O se tagata, o ia lea ua na faamaonia ma le loto i ai, se faamatalaga pepelo e uiga i le mea moni, taimi, nofoaga po o le faiga o le faaooina atu, i luga o se ata o se pepa aloaia, ua faia e ia se soligatulafono ma e noatia i se sala tupe e lē silia le 20 iunite tau faasalaga po o le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina, po o ia faasalaga uma e lua.

Vaevaega 2 - Faiga o Faamatalaga Molimau, e ese ai i lo taimi o se Faamasinoga

43. Faamatalaga molimau a se tagata ua faamoemoe e tuua Samoa-(1) E mafai e se vaega auai i se moliaga, ona talosaga i se Faamasino o le Faamasinoga Sili po o se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o i se Faamasino Fesoasoani, mo se poloaiga e faapea ia auai se tagata i se taimi ma le nofoaga ua faamaotiina ina ia tuuina atu o faamatalaga molimau tuufofoga po o le tuuina atu o so o se pepa aloaia, po o ia mea uma e lua, pe afai:

(a) o le a avea le tagata ma molimau i se faamasinoga tau solitulafono, lea ua maea ona atofaina le aso e faia ai le faamasinoga, po o ua iloa i se tulaga mautinoa lelei le aso e ono faia ai le faamasinoga; ma

(b) ua faamoemoe le tagata, o ia lea o le a tuuina atu o faamatalaga molimau, e tuua Samoa, ma o le a lē i ai i totonu o Samoa i le taimi e faia ai le faamasinoga; ma

392016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(c) ua faamalieina le Faamasinoga e faapea, e ao ona faia o faamatalaga molimau ina ia faia ai o le amiotonu, e tusa ai ma se poloaiga i lalo o lenei fuaiupu.

(2) Afai ua faia o se poloaiga i lalo o le faafuaiupu (1), o le tagata, o ia lea na faia i ai o le poloaiga, e mafai ona suesueina, fesiligia ma toe suesueina e faapei ai sa tulai le tagata o ia o se molimau i le taimi o le faamasinoga.

(3) O le faamatalaga molimau a le tagata ua suesueina e ao ona faamauina i se faiga tusitusia ma faaalia i le tagata ua faapea ona molimau, o ia lea, pe afai ua faamalieina ua sao, ona tatau lea ona sainia le faamaumauga ua faia e le faamasinoga.

(4) I le aunoa ai ma le aafia o le faafuaiupu (3), e mafai, e le Faamasino o seei i le nofoa po o le Faamasino Fesoasoani ona poloaiina e faapea, ia pueina i ata vito po o le pueina i so o se isi lava faiga faaeletoroni, o taualumaga o le faamasinoga.

(5) E faaaogā lenei fuaiupu i so o se faamasinoga i le lumanai, e tusa lava po o i luma o se Faamasino ma faatonu o le Faamasinoga Sili po o i se isi faiga e ese ai.

(6) Afai o le a faia o le faamasinoga i luma o se Faamasino o seei faatasi ma faatonu, o faamatalaga molimau e tatau ona pueina i ata vito pe pueina i so o se isi lava faiga faaeletoroni.

(7) O lenei fuaiupu e lē aafia ai le malosiaga o le Faamasinoga e faamalosia ai le auai o le tagata molimau lava ia i le taimi o le faamasinoga.

44. Faamatalaga molimau a se tagata o lo o ma’i tigaina-(1) E mafai e se vaega auai i se moliaga, ona talosaga i se Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani mo se poloaiga ina ia faia ai o se faamatalaga a so o se tagata e uiga i se tagata ua molia i se soligatulafono tau solitulafono, pe afai:

(a) ua faamaonia e se fomai e faapea o lo o ma’i tigaina le tagata; ma

(b) o lo o mafai e le tagata ona tuuina atu se faamatalaga molimau maumaututu e uiga i le moliaga o lo o talia; ma

(c) ua malie le tagata i le faia o se faamatalaga.

40 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(2) O le faamatalaga na faia i lalo o le faafuaiupu (1): (a) e ao ona faia, i luga o se tautoga po o se faamaoniga

aloaia, e le Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o se Resitara; ma

(b) ia sainia e le tagata o lo o faia le faamatalaga po o, pe afai ua lē mafaia ona faia faapea e lena tagata ia sainia e le Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o le Resitara le faamatalaga; ma

(c) e ao ona faatoai atu i le Faamasinoga lea o le a fofogaina ai le moliaga.

(3) E faaaogā le fuaiupu 43(3) e oo i le (7) i le faia o faamatalaga i lalo o lenei fuaiupu, faatasi ai ma suiga talafeagai.

45. Faia o faamatalaga molimau a se tagata molimau i fafo atu o le Faamasinoga-(1) Afai, i luga o le talosaga a se vaega auai i se moliaga, ua faamalieina se Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani e faapea, o so o se tagata molimau ua lē mafai po o o le a lē mafai ona auai i le faamasinoga ma tuuina atu o faamatalaga molimau mo mafuaaga ua lava atoatoa, e mafai e ia ona faia o se poloaiga e faatonuina ai le faia o faamatalaga molimau i so o se nofoaga i totonu o Samoa i fafo atu o le fale faamasino.

(2) E faaaogā le fuaiupu 43(3) e oo i le (7) i le faia o faamatalaga molimau i lalo o lenei fuaiupu, faatasi ai ma suiga talafeagai.

(3) Afai o lo o i atunuu i fafo le tagata molimau, o le poloaiga i lalo o le faafuaiupu (1) e mafai ona aofia ai le faia o faamatalaga molimau e ala i fonotaga e pueina i ata vito, sootaga o ata vito po o auala faapena i se nofoaga ua faamaotiina i totonu o le poloaiga.

Vaevaega 3 - Faailoaina Atu

46. O le tiute o faafoe moliaga le faailoa atu o faamatalaga- (1) E tatau i faafoe moliaga, i totonu o se taimi talafeagai a o lumanai ai le faamasinoga, ona faailoa atu:

(a) i le Faamasinoga ma le tagata tetee, ata o faamatalaga uma na faia e tagata molimau ua fuafuaina ina ia tapa, ma e le tagata tetee, e tusa lava pe tuufofogaina atu pe tuuina atu i se faiga tusitusia; ma

412016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) i le tagata tetee, se lisi o moliaga ua faamaonia talu ai a so o se tagata tetee lea o lo o silafia e le faafoe moliaga.

(2) O se faamatalaga o lo o faia i se gagana e lē malamalama i ai le tagata tetee, e tatau ona faaliliuina i se gagana e malamalama i ai le tagata tetee.

47. Tolopoina o faamasinoga mo ni tagata molimau-(1) Afai ua manatu le Faamasinoga e faapea ua faateia le tagata tetee (i se faiga e ono tulai mai e faaituau i le tetee a le tagata tetee) e ala i le tapaina o molimau a le faafoe moliaga:

(a) o ia lea sa na lē faia o so o se faamatalaga tusitusia, ma sa i ai le faamoemoe e tuuina atu le tagata e le o silafiaina lelei atoatoa e le tagata tetee; po o

(b) o ia lea sa na faia o se faamatalaga tusitusia, peitai o lana faamatalaga tusitusia ua lē mafai ona faaavanoa i le tagata tetee, i se taimi ua lava atoatoa,

e mafai e le Faamasinoga, i luga o le talosaga a le tagata tetee, ona tolopo le toe fofogaina o le mataupu po o, pe afai e manaomia e le mataupu, ona tuueseina o faatonu mai le tuuina atu o se faaiuga, ma tolopo le faamasinoga.

(2) Afai e manatu le Faamasinoga e faapea o so o se tagata molimau, o ia lea e le i valaauina mo le itu o faia moliaga, e ao ona faapea ona tapaina, e mafai e le Faamasinoga ona:

(a) manaomia le faafoe moliaga ina ia tapa le tagata molimau; po o

(b) pe afai e le o auai le tagata molimau, ia faia o se poloaiga e faamautuina ai le auai o le tagata molimau; po o

(c) pe afai ua manatu ua talafeagai ai, ia tolopo le faamasinoga, seia vagana ua auai le tagata molimau.

(3) Afai, i se mataupu faapea, o lo o tauaofia le Faamasinoga faatasi ai ma faatonu, ma ua manatu e faapea, o le a fesoasoani lea i le sailia o le amiotonu e faia ai faapea, e mafai e le Faamasinoga, i luga o se talosaga a le tagata tetee, ona tuueseina o faatonu ma tolopo le faamasinoga.

42 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

48. E mafai e le faafoe moliaga ona teena le faailoaina atu o faamatalaga-(1) O le fuaiupu 46 e lē manaomia ai le faafoe moliaga ona faailoaina atu faamatalaga, lea e ono mafai e le faafoe moliaga ona faailoa, peitai, mo lenei fuaiupu, e manaomia le faailoaina atu pe afai:

(a) e le o umia e le faafoe moliaga le faamatalaga o lo o talosagaina; po o

(b) e le o faamauina le faamatalaga; po o (c) e ono afaina le taofiga, suesuega po o le sailiga o

soligatulafono i le faailoaina atu o faamatalaga; po o (d) e ono lamatia le saogalemu o so o se tagata, i le

faailoaina atu o faamatalaga; po o (e) o le faamatalaga e -

(i) taua po o ua saunia e le faafoe moliaga o fesootaiga, po o fesootaiga i le va o tagata o fesoasoani i le faamasinoga o le mataupu ma le faafoe moliaga; po o

(ii) o le faamatalaga e fesootai i faamatalaga e uiga i leoleo nanā; po o

(iii) o le faamatalaga e noatia i se poloaiga o uluai suesuega o le tagata molimau e le o taua le igoa po o se poloaiga o le lē taua o le igoa o le tagata molimau, ua tuuina atu i lalo o tulafono o faamatalaga molimau; po o

(iv) o le faamatalaga e fesootai i faamatalaga e uiga i tuatusi o tagata molimau; po o

(f) o le faailoaina atu o faamatalaga o le a ono afaina ai - (i) le puipuigamalu po o le puipuiga o

Samoa po o sootaga faava o malo o le Malo; po o

(ii) le tuuina atu i se tulaga faatuatuaina o faamatalaga i le Malo, i luga o se faiga faatuatuaina e le Malo o so o se isi lava atunuu po o se lala sooupu o lena Malo po o so o se isi faalapotopotoga faava o malo; po o

(g) o le faailoaina atu o faamatalaga o le a ono faafaigofieina ai le faia o se isi soligatulafono; po o

432016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(h) o le faailoaina atu o faamatalaga o le a faia ai ma le mautinoa se uiga lē migao i le Faamasinoga po o le lē migao i le Fono Aoao Faitulafono; po o

(i) o le faamatalaga e ono mafai ona taofia i lalo o so o se tulaga taualoa e mafai ona faaaogāina i lalo o tulafono faafoe o faamatalaga molimau; po o

(j) o le faailoaina atu o faamatalaga o le a feteenai ma aiaiga o so o se isi lava tulafono; po o

(k) o le faamatalaga ua avanoa i tagata lautele ma ua talafeagai lelei ona mafai ona faatinoina mo le tagata tetee ia na maua le faamatalaga mai se isi tagata faatuatuaina e maua ai le faamatalaga; po o

(l) o le faamatalaga sa avanoa i ai talu ai le tagata tetee; po o

(m) e le o i ai po o ua lē maua le faamatalaga; po o (n) o le faamatalaga -

(i) o lo o atagia ai le tulaga faatuatuaina o le tagata molimau, o ia lea o le a lē tapaina e le faafoe moliaga ina ia tuuina atu faamatalaga molimau, peitai e mafai ona tapaina o ia e le tagata tetee ina ia tuuina atu o faamatalaga molimau; ma

(ii) e lē mo so o se isi lava mafuaaga ua talafeagai ai.

(2) Afai ua na o se vaega o le faamatalaga e mafai ona taofia, e ao i le faafoe moliaga ona faaavanoa o faamatalaga o totoe, pe afai e mafai ona puipuia le faamatalaga o lo o taofia, e ala i le aveesea, otooto po o i se isi faiga e ese ai.

(3) Afai ua silafia e le faafoe moliaga e faapea, ua leai so o se mafuaaga tatau e taofia ai o faamatalaga uma po o se vaega o so o se faamatalaga, lea sa taofia i lalo o lenei Tulafono, e tatau i le faafoe moliaga, pe afai e le i maea taualumaga tau solitulafono, ona faailoa atu o lena faamatalaga i le tagata tetee, i se taimi vave lava e talafeagai ai ona faatino.

49. O le faamasinoga e faia faaiuga o mataupu tau le faailoaina atu-(1) E mafai e le tagata tetee ona talosaga i le Faamasinoga mo se poloaiga e faailoa atu ai meataitasi faapitoa

44 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

o faamatalaga po o le ituaiga o faamatalaga o lo o umia po o o lo o i le vaaiga a le faafoe moliaga, i luga o mafuaaga e faapea:

(a) e agavaa le tagata tetee i le faamatalaga i lalo o le fuaiupu 46, ma -

(i) ua lē mafai e le faafoe moliaga ona faailoa atu le faamatalaga, e ui lava i se talosaga faapitoa (i se faiga tusitusia) mai le tagata tetee mo le faailoaina atu o le faamatalaga; po o

(ii) ua teena e le faafoe moliaga i lalo o le fuaiupu 48, le faailoaina atu o le faamatalaga, ma e leai ma se mafuaaga e tasi o mafuaaga o lo o faamatalaina i totonu o lena fuaiupu, lea e mafai ai ona taofia le faamatalaga, e faaaogāina i le faamatalaga; po o

(b) e ui lava ina mafai ona taofia le faamatalaga i lalo o lenei Tulafono, o aia o puipuia e le taofiga o lena faamatalaga, ua taotaomia e isi manatu faaalia, lea e mafai ai ona manaomia, i tulaga e manuia ai tagata lautele, ona faailoaina atu le faamatalaga.

(2) Afai ua faamalieina le Faamasinoga, i luga o se talosaga ua faia i lalo o le faafuaiupu (1), e faapea:

(a) e agavaa le tagata tetee i le faailoaina atu o so o se meataitasi faapitoa o faamatalaga po o le ituaiga o faamatalaga i lalo o le faafuaiupu (1); po o

(b) e tatau ona faailoaina atu, o so o se meataitasi faapitoa o faamatalaga po o le ituaiga o faamatalaga, i le tagata tetee, i lalo o le faafuaiupu (1),

e mafai e le Faamasinoga ona poloaia ina ia faailoaina atu le meataitasi po o le ituaiga o faamatalaga, i le tagata tetee, i le noatia ma fai fuafua i so o se aiaiga e manatu le Faamasinoga ua talafeagai ai.

(3) I le taimi e fofogaina ai o vaega auai uma e lua ma faia o le faaiuga o se talosaga i lalo o lenei fuaiupu, e na o le Faamasino lava o seei i le nofoa e mafai ona silasila i le faamatalaga a o lumanai ai le faia o se poloaiga e tusa ai ma le faafuaiupu (2).

452016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) E ao ona faatoai atu o se talosaga na faia i lalo o le faafuaiupu (1), i le Faamasinoga ma faaooina atu i le faafoe moliaga ia lē itiiti ifo i le 15 aso faigaluega, a o lumanai ai le aso o le faamasinoga.

50. Faasilasilaga o se puipuiga o se tagata-(1) Afai ua faamoemoe se tagata tetee e tapa ni faamatalaga molimau e lagolagoina ai se puipuiga, e tatau i le tagata tetee ona tuuina atu o se faasilasilaga tusitusia i le faafoe moliaga, e tusa ai ma auiliiliga o le puipuiga.

(2) E tatau ona tuuina atu le faasilasilaga tusitusia: (a) pe afai o le a faamasinoina le tagata tetee i se

Faamasinoga Faaitumalo, i totonu o le 10 aso faigaluega, talu ona faia o se tautinoga aloaia o le lē nofosala;

(b) pe afai o le a faamasinoina le tagata tetee i le Faamasinoga Sili, i totonu o le 20 aso faigaluega talu ona faia o se tautinoga aloaia o le lē nofosala.

(3) E mafai e le Faamasinoga, i le faia ai o le amiotonu ma le faamasinoga tonu, ona faalēaogāina le vaitaimi i totonu o le faafuaiupu (2).

(4) E aunoa ma le faatapulaaina o le faafuaiupu (1): (a) e tatau i le faasilasilaga i lalo o le faafuaiupu (1) ona

aofia ai le igoa ma le tuatusi o le tagata molimau po o, pe afai e le o iloa le igoa ma le tuatusi i le tagata tetee i le taimi na tuuina atu ai le faasilasilaga, so o se mataupu ua silafia e le tagata tetee, lea e ono mafai ona avea ma fesoasoani taua i le sailiga o lena tagata molimau; po o

(b) pe afai e le o aofia ai le igoa po o le tuatusi i totonu o le faasilasilaga, e tatau ona faia e le tagata tetee, a o le i tuuina atu o le faasilasilaga, o laasaga talafeagai uma, ma i le maea ai ona tuuina atu o le faasilasilaga, ia faaauau ona faia o laasaga talafeagai uma, ina ia faamautinoa ai e faapea, o le igoa ma le tuatusi ua faamautuina; po o

(c) afai e le o aofia ai i totonu o le faasilasilaga, le igoa po o le tuatusi, ae peitai na maua mulimuli ane e le tagata tetee, le igoa po o le tuatusi po o ua nofo-ilo i so o

46 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

se isi lava mataupu lea e ono mafai ona avea ma fesoasoani taua i le sailiga o le tagata molimau, e ao i le tagata tetee i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino, ona tuuina atu se faasilasilaga tusitusia o le igoa, tuatusi, po o isi faamatalaga, i le a lava le tulaga e mafai ona manaomia ai; po o

(d) pe afai ua logoina le tagata tetee e le faafoe moliaga, e faapea ua lē maua lava le tagata molimau, i lona igoa po o i le tuatusi na tuuina atu, e tatau i le tagata tetee, i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino, ona tuuina atu se faasilasilaga tusitusia o so o se isi lava mataupu ua silafia e le tagata tetee, e ono mafai ona avea ma fesoasoani taua i le sailiga o le tagata molimau po o, i le nofo-ilo mulimuli ane ai i so o sea mataupu, ia tuuina atu o se faasilasilaga tusitusia o lea mataupu i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino.

51. Faasilasilaga o faamatalaga molimau a tagata tomai faapitoa-(1) Afai ua faamoemoe se tagata tetee e valaauina se tagata e avea o se tagata molimau tomai faapitoa, e tatau i le tagata tetee, a itiiti mai o le 10 aso faigaluega a o lumanai ai le aso atofaina mo le fofogaina po o le faamasinoga o le tagata tetee po o i totonu o so o se isi taimi lea e mafai ona faatagaina e le Faamasinoga, ona faailoaina atu i le faafoe moliaga:

(a) so o se otootoga o faamatalaga molimau e ao ona tuuina atu, po o se lipoti na tuuina atu e lea tagata molimau; po o

(b) pe afai o lea otootoga po o le lipoti, ua le o mafai ona mauaina, o se aotelega o le faamatalaga molimau e ao ona tuuina atu ma o faaiuga o le lipoti e ao ona tuuina atu.

(2) Afai e tuuina mai e le tagata tetee, i lalo o le faafuaiupu (1)(b), na o se aotelega o faamatalaga molimau e ao ona tuuina atu po o faaiuga o le lipoti e ao ona folasia, e tatau i le tagata tetee ona faailoa i le faafoe moliaga le otootoga o faamatalaga molimau e ao ona tuuina atu po o le lipoti e tuuina mai e lea tagata molimau, i se taimi vave lava e mafai ai, i le tuanai ai ona mafai ona mauaina.

472016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

VAEGA 6 FAAMASINOGA

52. Nofoaga o le faamasinoga - O le a fofogaina ma faia se faaiuga o se moliaga i totonu o le Faamasinoga lea sa faatoai atu i ai le tagi, ae vagana ai ua faia o se poloaiga i se isi faiga e ese ai i lalo o lenei Tulafono.

53. Faaliliuina atu o faamasinoga i le va o Faamasinoga Faaitumalo ma le Faamasinoga Sili-(1) E mafai, e se Faamasino o se Faamasinoga Faaitumalo, i luga o le talosaga a le faafoe moliaga po o le tagata tetee, po o i luga o le faitalia a le Faamasino, ona poloaia e faapea o so o se tagi mo le faamasinoga i le Faamasinoga Faaitumalo po o i luma o le Faamasino Fesoasoani, ia faaliliuina atu i le Faamasinoga Sili mo le faamasinoga.

(2) E mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Sili, ona poloaia e faapea o le faamasinoga o so o se tagi na faatoai atu i lena Faamasinoga, ia faaliliuina atu mo le fofogaina ma faia ai se faaiuga i totonu o le Faamasinoga Faaitumalo.

(3) E mafai ona faia o se poloaiga: (a) i lalo o le faafuaiupu (1), pe afai ua faamalieina le

Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo e faapea - (i) o se fesili tau le tulafono o mataupu

lautele po o e taua i tagata lautele ua tulai mai, po o e mafai ona faatulai mai; po o

(ii) i se isi faiga e ese ai i le itu e manuia ai tagata lautele po o le faia ai o le amiotonu, e manaomia le tulaga e faapea ia faataunuuina le faamasinoga i le Faamasinoga Sili; po o

(b) i lalo o le faafuaiupu (2), pe afai ua faamalieina le Faamasino o le Faamasinoga Sili e faapea -

(i) o le tagi na faatoai atu i le Faamasinoga Sili o lo o tusa ai lea ma le puleaga faa- faamasinoga a le Faamasinoga Faaitumalo; po o

(ii) o le mataupu o lo o tusa ai lea ma le fuaiupu 5.

48 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

54. Tatalaina i tua o se tagi ua i ai faatasi ma le faatagaga- (1) E mafai e lē ua tagi, ona tatalaina i tua, o so o se tagi na faatoai mai i po o na faaliliuina atu i se Faamasinoga Faaitumalo, i le i ai faatasi ma le faatagaga a lena Faamasinoga:

(a) i so o se taimi a o lumanai ai le faia o se faaiuga i le tagi; po o

(b) pe afai ua tautino le nofosala o le tagata tetee, a o lumanai ai le faaeeina atu o se faasalaga.

(2) E mafai, ona tatalaina i tua o so o se tagi po o se pepa aloaia o moliaga na faatoai atu i le Faamasinoga Sili, e le faafoe moliaga, i le i ai faatasi ma le faatagaga a se Faamasino i so o se taimi a o faagasolo le faamasinoga.

(3) O le tatalaina i tua o moliaga e tusa ai ma lenei fuaiupu, e lē taofia ai o so o se isi po o nisi taualumaga e faasaga i le tagata tetee mo lea lava soligatulafono.

55. Teuteuga o moliaga-(1) I le noatia ma le fai fuafua i faafuaiupu (2) e oo atu i le (5), pe afai ua tulai le tagata tetee e tali i se moliaga, e mafai e le Faamasinoga ona teuteu o moliaga i so o se faiga i so o se taimi a o faagasolo le faamasinoga.

(2) I le faamasinoga o so o se tagata, e mafai e se Faamasino ona teuteu o moliaga e tusa ai ma le faafuaiupu (1) i se faiga ina ia ogatasi ai le moliaga ma le faamatalaga molimau ua ofoina mai e lē ua tagi po o le faafoe moliaga.

(3) O se teuteuga i lalo o le faafuaiupu (1) e mafai ona avanoa ai o moliaga ina ia teuteuina e ala i le:

(a) teuteuina o so o se faamatalaga auiliili; po o (b) le aveesea po o le faaopoopoina pe suia moliaga; po o (c) le faaopoopoina po o le aveesea o le igoa o so o se

tagata tetee. (4) Afai o se teuteuga ua faia e ala i le suia o se isi

soligatulafono mo le soligatulafono lea na molia ai, ona: (a) tatau lea ona faitauina le moliaga ua suia i ai, a o

lumanai ai le faaauauina o le faamasinoga, i le tagata tetee o ia lea e ao ona fesiligia ina ia ioe i le moliaga;

(b) ia faagasolo le faamasinoga, e peiseai na molia le tagata tetee i le soligatulafono ua suia i ai, i le noatia ma fai fuafua i so o se poloaiga a le Faamasinoga e uiga

492016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

i le toe fofogaina o so o se faamatalaga molimau na tuuina atu e faasino i le uluai moliaga.

(5) Afai e lē faaaogāina se moliaga ua teuteuina i lalo o le faafuaiupu (1) ma le faafuaiupu (2), e ao ona faagasolo le faamasinoga e peiseai ua maea ona molia le tagata tetee i luga o le tagi po o le pepa aloaia o moliaga e pei ona teuteuina.

(6) I so o se mataupu, e mafai e le Faamasinoga i luga o le talosaga a le tagata tetee ona tolopo le fofogaina o le mataupu pe afai ua faamalieina e faapea e manaomia le tolopoina, ina ia avanoa ai le tagata tetee e tali atu i le moliaga e pei ona teuteuina.

56. E mafai e le Faamasinoga ona faasaina lomiga faasalalau-(1) Afai e faia e se Faamasinoga o se poloaiga, e tusa ai ma le Mataupu 9(1) o le Faavae, ina ia le aofia ai tagata lautele ma sui o galuega tau faasalalauga, mai taualumaga atoa po o so o se vaega o so o se suesuega faale-faamasinoga, e mafai e le Faamasinoga, e faaopoopo atu i se poloaiga faapena po o e sui ai sea poloaiga:

(a) ona faia o se poloaiga e faasaina ai le lomia faasalalau o so o se lipoti po o se aotelega o le faamasinoga atoa po o so o se vaega o le faamasinoga; po o

(b) le faia o se poloaiga e faasaina ai lomiga faasalalau, i so o se lipoti e faasino i le faamasinoga, o le igoa o le tagata tetee po o so o se isi lava tagata e fesootai i ai i le faamasinoga.

(2) E lē tatau i se tagata ona lomia faasalalau le igoa o le tagata ua afaina po o le tagata afaina ua tuuaia i se soligatulafono tau feusuaiga i totonu o se lipoti po o se aotelega o le faamasinoga i lona atoaga po o so o se vaega o le faamasinoga, seia vagana ai ua manatu le Faamasinoga, o le faia o le amiotonu, e manaomia ai le lomia faasalalau.

(3) Afai ua faasaina le lomia faasalalau o le igoa o se tagata, i lalo o lenei fuaiupu, e lē tatau i se tagata ona lomia faasalalau le igoa o lena tagata, po o so o se igoa po o faamatalaga auiliili e ono tatai atu ai i le faailoagofieina o lena tagata.

50 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

57. O se soligatulafono le solia o le poloaiga e tuueseina ai- (1) E aunoa ma le faatapulaaina o le malosiaga o se Faamasinoga na te faafalepuipuiina ai ona o se uiga faalēmigao i le faamasinoga, ua faia e se tagata o se soligatulafono o ia lea ua:

(a) lē usitaia o se poloaiga na faia i lalo o le Mataupu 9(1) o le Faavae po o le fuaiupu 56(1); po o

(b) ua solia le fuaiupu 56(2) po o le (3). (2) O se tagata ua faamaonia lona moliaga i se soligatulafono i

lalo o le faafuaiupu (1) e noatia i se sala tupe e lē silia le 100 iunite tau faasalaga po o le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina, po o ia faasalaga uma e lua.

58. O tagata e mafai ona faafoeina taualumaga-(1) I le fofogaina o so o se moliaga i totonu o se Faamasinoga Faaitumalo:

(a) pe afai ua faauluina o so o se tagi e se leoleo, e mafai e so o se isi lava sui ua faatautoina o le Galuega Tau Leoleo ona oo mai ma faafoeina taualumaga faale- faamasinoga e faasaga i lē o lo o tetee; po o

(b) pe afai na faauluina o se tagi e se tagata ofisa o se Matagaluega, faalapotopotoga tumaoti, po o se faalapotopotoga ua tuufaatasia faaletulafono, e mafai e so o se isi lava tagata ofisa o lena Matagaluega, faalapotopotoga tumaoti po o le faalapotopotoga ua tuufaatasia faaletulafono, ona oo mai ma faafoeina o taualumaga faale-faamasinoga e faasaga i lē o lo o tetee.

(2) Afai ua faaulu se tagi e patino i se tagata lava ia, e mafai e lē ua tagi po o lana loia ona oo mai ma faafoeina taualumaga faale- faamasinoga e faasaga i lē o tetee.

(3) I le avea ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1), e mafai ona avea ma sui o lē ua tagi i so o se mataupu, se tagata e faia moliaga mai le ofisa o le Loia Sili, ae le o se isi lava tagata.

59. Faafoega o taualumaga i totonu o le Faamasinoga Sili- (1) O le suesueina faale-faamasinoga o so o se tagi ua faatoai atu i le Faamasinoga Sili e se leoleo po o se tagata ofisa o se Matagaluega, faalapotopotoga tumaoti po o faalapotopotoga a le Malo, e ao ona faafoeina e le Loia Sili po o le faafoe moliaga o lo o faafaigaluegaina e le Ofisa o le Loia Sili.

512016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(2) I le avea ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1), e mafai e le Loia Sili ona faatonuina so o se isi lava loia e faafoeina le suesuega faale-faamasinoga, pe afai e manatu le Loia Sili o se itu lea mo le manuia o tagata lautele po o le faia ai o le amiotonu, le tuuina atu o le faatonuga.

(3) I so o se isi lava mataupu, e mafai e le Loia Sili ona oo mai ma faafoe le moliaga, pe afai e manatu le Loia Sili o se itu lea e manuia ai tagata lautele pe a faapea ona faia.

60. O le auai ma le puipuigamalu o le tagata tetee a o faagasolo le faamasinoga-(1) E agavaa lē ua tetee ina ia auai i totonu o le Faamasinoga a o faagasolo le taimi atoa o lona faamasinoga, ae vagana ai ona ua na faia e ia lava o se amioga e lē tusa ai, e ala i lona faalavelaveina o le faamasinoga, ma ua oo ai ina lē ono mafai ona faaauauina, a o auai faatasi lē ua tetee.

(2) E mafai e lē ua tetee ona puipuia o ia e ia lava i taualumaga faale-faamasinoga po o le avea ma ona sui se loia.

(3) Afai ua amatalia i totonu o le Faamasinoga Sili le faamasinoga o lē ua tetee, o ia lea ua faamatuuina atu i ai le puipuigamalu mo le tatalaina i tua, e mafai e le Faamasinoga ona taofia lē ua tetee i se nofoaga puipuia, seia vagana ai ua faaiuina taualumaga o le faamasinoga pe afai:

(a) e noatia lē ua tetee i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono i se faasalaga o le nofosala i le falepuipui po o ua pueina faapagota lē ua tetee; po o

(b) na tuai mai lē ua tetee i taualumaga o le faamasinoga; po o

(c) ua faatino e lē ua tetee o se amioga i se faiga e ono aafia ai pe tau faamatau ai i tagata molimau.

61. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai ua lē oo mai lē ua tetee-(1) Afai ua maea ona faaooina atu o so o se tusi samania i lē ua tetee i totonu o se taimi talafeagai, a o lumanai ai le faamasinoga, po o ua maea ona tatalaina i tua lē ua tetee i luga o se puipuigamalu ina ia auai o ia lava i le faamasinoga, ma afai ua oo mai lē na tagi, ae lē oo mai lē ua tetee i le faamasinoga, ona faaaogā lea o aiaiga nei ua taua e faapea:

(a) afai o le soligatulafono na molia ai o se tasi o soligatulafono lea e i ai le tapulaa aupito maualuga,

52 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

o le faasalaga e sili atu i lo le tolu (3) masina e nofosala ai i le falepuipui, e mafai e le Faamasinoga ona -

(i) tuuina atu o se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai lē ua tetee, ma aumaia o ia i luma o le faamasinoga; po o

(ii) le tolopoina o le faamasinoga i se taimi ma i luga o so o se tuutuuga e pei ona manatu le Faamasinoga ua talafeagai ai, ma pe afai e lē oo mai lē ua tetee i le taimi lea ua tolopoina i ai le faamasinoga, ia tuuina atu se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai lē ua tetee ma aumaia o ia i luma o le faamasinoga;

(b) afai o le soligatulafono ua molia ai, o se tasi o soligatulafono lea e i ai le tapulaa aupito maualuga, o le faasalaga i se sala tupe po o e lē sili atu i lo le tolu (3) masina e nofosala ai i le falepuipui, e mafai e le Faamasinoga ona -

(i) faagasolo le faamasinoga ma (afai e faamaonia le nofosala o lē ua tetee) ia faamaonia le faasalaga; po o

(ii) ia tuuina atu se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai ma aumai lē ua tetee i luma o le faamasinoga; po o

(iii) tolopo le faamasinoga i se taimi ma i luga o so o se aiaiga e pei ona manatu le Faamasinoga ua talafeagai ai.

(2) E lē tatau ona faamatuu atu se tagata na pueina faapagota i lalo o se tusi faapoloaiga na tuuina atu i lalo o le faafuaiupu (1), seia vagana ai ua tatalaina i tua i se puipuigamalu (ae le o se isi faiga e ese ai) na faamatuu atu e se Faamasino, i le tuanai ai ona fofogaina le itu a le faafoe moliaga.

62. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai e lē oo mai le faafoe moliaga-(1) Afai o lo o taofia i se nofoaga malupuipuia lē ua tetee po o ua tatalaina i tua i luga o se puipuigamalu, ma e le i maua e le faafoe moliaga se faaaliga e lava atoatoa e uiga i le faamasinoga, e tatau i le Faamasinoga ona tolopo le faamasinoga i se taimi ma se

532016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

nofoaga ma i luga o so o se tuutuuga e pei ona ua manatu o ia ua tatau ai, ina ia mafai ai ona auai mai le faafoe moliaga.

(2) I so o se isi lava mataupu, e mafai e le Faamasinoga ona: (a) faalēaogāina le tagi ona ua lē tuliloaina faale-

faamasinoga, pe afai ua lē oo mai le faafoe moliaga; po o

(b) tolopo le faamasinoga i se taimi ma se nofoaga i luga o ni tuutuuga e pei ona manatu le Faamasinoga ua tatau ai.

(3) Afai ua faalēaogāina le tagi i lalo o le faafuaiupu (2)(a), e mafai e le Faamasinoga, i luga o se talosaga a le faafoe moliaga, ona faamatuu atu le faatagaga e toe faaulu ai le tagi pe afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea, ua talafeagai mafuaaga na lē auai mai ai le faafoe moliaga.

63. Malosiaga o le Faamasinoga pe afai e lē oo mai so o se tasi o vaega auai-(1) Afai o vaega auai uma e lua i le suesuega o se moliaga ua lē oo mai i le faamasinoga o se moliaga, e mafai e le Faamasinoga ona:

(a) faalēaogāina le tagi; po o (b) tolopo le faamasinoga i sea taimi ma le nofoaga ma i

luga o ia tuutuuga e pei ona fuafuaina e le Faamasinoga.

(2) Afai ua faalēaogāina le tagi i lalo o le faafuaiupu (1)(a), e mafai ona toe faaulu o le tagi, pe afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea o lo o i ai lava mafuaaga talafeagai mo le lē auai mai o vaega auai e lua.

64. Faalēaogāina o se tagi e lē taofia ai se taualumaga-(1) O le faalēaogāina o so o se tagi i lalo o le fuaiupu 62, o le a lē faagaoioia e avea ma ala e taofia ai so o se tasi po o nisi lava taualumaga.

(2) E mafai e le Faamasinoga ona faatagaina le toe faaulu o le tagi pe afai ua faamalieina o ia i so o se mafuaaga talafeagai mo le lē auai mai o so o se tasi o vaega auai e lua i le suesuega o moliaga.

54 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

VAEGA 7 TAUTINOGA ALOAIA MA TAGATA TETEE E AFAINA LE MAFAUFAU

Vaevaega 1 - Tautinoga Aloaia

65. Tautinoga aloaia o le nofosala i se faasilasilaga i le Resitara-(1) E mafai e se tagata, o ia lea ua molia i se soligatulafono lea e lē noatia ai le tagata i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono i se faasalaga o le nofosala i le falepuipui, ona tuuina atu se faasilasilaga tusitusia e faatuatusi i le Resitara, e faapea ua ia tautino lona nofosala, ma e i ai i le Faamasinoga o lea lava malosiaga e faia ai o se faatatauga i le tagata e peiseai lava na oo mai o ia i luma o le Faamasinoga ma tautino mai lona nofosala.

(2) I le taimi aupito vave e ono mafai ai, ina ua maea ona maua mai o le faasilasilaga tusitusia i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara, i se faiga tusitusia, ona logoina le itu tagi.

(3) O lenei fuaiupu e lē taofia ai le tuuina atu o se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai se tagata tetee.

66. Tautinoga aloaia ina ua molia-(1) A o le i suesueina so o se moliaga:

(a) e tatau ona valaauina lē ua tetee i lona igoa; ma (b) e tatau ona faitauina le moliaga i lē ua tetee; ma (c) pe afai ua faamalieina le Faamasinoga ua malamalama

lē ua tetee i le moliaga, e tatau ona fesiligia lē ua tetee pe mata o le a lana tali aloaia i ai.

(2) E mafai e lē ua tetee ona tautino aloaia mai e faapea: (a) e nofosala, po o e lē nofosala; po o (b) so o se tautinoga aloaia faapitoa i lalo o le fuaiupu 68.

(3) Afai o le tagata tetee o lo o avea ma ona sui se loia, a o le i oo ina suesueina o se moliaga:

(a) e tatau ona valaauina lē ua tetee i lona igoa; ma (b) e mafai e le loia mo lē ua tetee ona fautuaina le

Faamasinoga e faapea ua faitauina le moliaga, ma tusia o se tautinoga aloaia e avea ai ma sui o lē ua tetee.

552016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) Afai e faia ma le loto i ai, le musu o lē ua tetee e fai se tautinoga aloaia po o o le a lē tali mai i le tulaga tuusao, e mafai e le Faamasinoga ona faia se tautinoga aloaia o le lē nofosala.

(5) Afai e faailoa mai e lē ua tetee ua nofosala, ma ua faamalieina le Faamasinoga e faapea ua malamalama o ia i le aano moni ma taunuuga o lana tautinoga aloaia, e mafai e le Faamasinoga ona faamaonia le nofosala o lē ua tetee po o le faafoeina o lē ua tetee i so o se isi lava faiga ua faatagaina e le tulafono.

(6) Afai e lē faia se tautinoga aloaia o le nofosala, e tatau ona faafoeina le faamasinoga e tusa ai ma lenei Tulafono.

67. Tautinoga aloaia e avea ai ma sui o se faalapotopotoga- (1) Afai ua faatoai atu o so o se tagi e faasaga i se faalapotopotoga mo se soligatulafono, a o le i oo ina suesueina o le moliaga:

(a) e tatau ona valaauina le faalapotopotoga i lona igoa; ma (b) e ao ona faitauina le moliaga i lē ua avea ma sui; ma (c) pe afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea ua

malamalama i ai le sui, e tatau ona fesiligia le sui, pe faapefea ona tali atu le faalapotopotoga i le moliaga.

(2) Afai o le faalapotopotoga ua lē oo mai se tasi e avea ma ona sui, po o, e ui lava ina ua faapea ona oo mai, ae ua na lē faauluina so o se tautoga aloaia i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Faamasinoga ona poloaiina se tautinoga aloaia o le lē nofosala ina ia faaulu mai, ma ia faagasolo pea le faamasinoga, e peiseai lava na faaulu mai e le faalapotopotoga se tautinoga aloaia o le lē nofosala.

(3) O se faamatalaga ua sainia e se pule faatonu o le faalapotopotoga, po o e so o se tagata (i le a lava le igoa o valaauina ai le tagata) o i ai, po o se tasi o tagata o lo o i ai, le puleaina o mataupu a le faalapotopotoga, i le itu e faapea o le tagata o lo o taua le igoa i totonu o le faamatalaga ua faapea ona tofia e avea ma sui, e mafai ona faatagaina e avea ma faamatalaga molimau o le tofiaina o le tagata.

(4) O se sui: (a) e lē tau tofiaina i lalo o le faamaufaailoga a le

faalapotopotoga; ma

56 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) e lē agavaa ona galue e avea ma sui o le faalapotopotoga, e tusa ma le tofiga, i luma o le Faamasinoga mo so o se isi lava faamoemoe.

68. Tautinoga aloaia faapitoa-(1) E faaopoopo atu i se tautinoga aloaia o le nofosala po o le lē nofosala, ona pau lava isi tautinoga aloaia e faatagaina, o so o se tasi o tautinoga nei ua taua e faapea:

(a) tautinoga o le tuusaolotoina e lē nofosala talu ai; po o (b) tautinoga o se nofosala na faamaonia talu ai; po o (c) tautinoga o se faamagaloga.

(2) O tautinoga aloaia faapitoa: (a) e mafai ona tautinoina faatasi; ma (b) e tatau ona fai i ai se faaiuga a o le i valaauina lē ua

tetee ina ia toe tautino mai atili; ma (c) mo se faamasinoga e auai ni faatonu, e tatau lava ona fai

i ai se faaiuga e le Faamasino, e aunoa ma faatonu. (3) Afai o ia tautinoga taitasi uma e faasaga se faaiuga e fai i ai

i lē o tetee, o le a faaavanoaina pea lava o ia e talosaga mai e lē nofosala.

69. Faamatalaga molimau o se faamasinoga muamua - I le faamasinoga o se mataupu i luga o se tautinoga aloaia o le tuusaolotoina talu ai e lē sala po o se nofosala na faamaonia talu ai e tusa ai ma le fuaiupu 70, o mea nei e taliaina e avea ma faamatalaga molimau e faamaonia po o le lē faamaonia ai o le faailoga e iloagofie ai le moliaga:

(a) o se ata o mea ua tusia i totonu o le Tusi e Faamau ai Solitulafono;

(b) se ata o le tagi; (c) se ata o so o se faamatalaga otooto na faia e le

Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani sa taitai i le faamasinioga muamua, ua faamaonia e le Resitara.

70. Tautinoga aloaia e uiga i le tuusaolotoina talu ai ma le faamaonia o le nofosala-(1) I le faamasinoina o se mataupu e uiga i se tautinoga aloaia o le tuusaolotoina talu ai e lē sala po o le faamaonia o le nofosala i luga o so o se moliaga, e tatau i le

572016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

Faamasinoga ona poloaiina e faapea ia faalēaogāina le tagi, pe afai e foliga mai o le mataupu lea sa molia ai talu ai le tagata tetee e:

(a) tutusa lava i lona tulaga atoa po o i sona vaega e pei o lea na fuafuaina i lē ua tetee; ma

(b) e ono mafai e lē ua tetee, i le faamasinoga muamua, i le amanaia ai o so o se teuteuga i le moliaga lea e ono talafeagai lava ona faia, ua faamaonia ai le nofosala i luga o soligatulafono uma lea e ono mafai ona faamaonia ai le nofosala o lē ua tetee i le tagi, i le noatia ma fai fuafua i tautinoga aloaia faapitoa.

(2) Afai ua aliali mai i le faamasinoga, e faapea ua lē mafai ona faamaonia le nofosala o lē ua tetee, i luga o nisi soligatulafono i totonu lava o le tagi na faia muamua, lea ua avea ma mataupu autu o le tautinoga aloaia faapitoa, e tatau i le Faamasinoga ona poloaiina e faapea, e lē tatau ona faamaonia le nofosala o lē ua tetee, i luga o so o se moliaga lea sa ono mafai ona faamaonia ai le nofosala o lē ua tetee i le faamasinoga na faia muamua, ae peitai e tatau i lē ua tetee ona tuuina mai sana tautinoga aloaia i so o se isi lava soligatulafono ua molia ai.

(3) O le fuaiupu 66(2) ma le (3) e faaaogā i lenei fuaiupu.

71. Tuuaiga lona lua-(1) Afai o se tagi o lo o tele ina molia mai ai le soligatulafono lava e tasi, lea na muai molia ai lē ua tetee, ae ua faaopoopo mai ai se faamatalaga o le manatu po o ni uiga aliae mai e faamamafaina ai atili ai le soligatulafono, ma ua agai atu ai pe afai e faamaonia, ina faaopoopoina le faasalaga, o le a avea le tuusaolotoina talu ai po o le faamaonia o le nofosala, ma mea e taofia ai le tagi.

(2) O se tuusaolotoina talu ai po o se faamaoniga o se nofosala i luga o se tagi, o lo o molia mai ai se fasioti tagata faamoemoeina po o se fasioti tagata paivalea po o le fasiotia o se tamaitiiti faatoa fanau mai, o le a avea lava lea ma mea e taofia ai se tagi lona lua, mo lea lava fasioti tagata e tasi o lo o molia ai, e peiseai o so o se tasi, o ia lava moliaga.

(3) I le faamasinoga o se mataupu i luga o se tautinoga aloaia e tusa ai ma le fuaiupu 70 i se tagi o molia ai le fasioti tagata faamoemoeina, fasioti tagata paivalea po o le fasiotia o se tamaitiiti faatoa fanau mai, e tatau i le Faamasinoga ona faatonuina e faapea,

58 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

ia tautino mai le mea moni e lē ua tetee, pe afai ua aliali mai e faapea:

(a) o le uluai faamasinoga sa faia lea mo se soligatulafono e faasaga i le tagata lea ua tuuaia nei e faapea ua fasiotia; ma

(b) o le maliu o lea tagata ua tuuaia nei, e faapea na faapogai mai i le soligatulafono na molia ai talu ai; ae peitai

(c) na atulai mai le maliu, a ua tuanai le faamasinoga lea na tuusaolotoina ai pe na faamaonia ai le nofosala o lē ua tetee.

72. Talosaga ina ia faalēaogāina se tautinoga aloaia o le nofosala-(1) O se tautinoga aloaia o le nofosala e mafai, ina ua faatagaina e le Faamasinoga, ona faalēaogāina i so o se taimi, a o le i tuuina i ai se faasalaga i le tagata tetee po o a o le i faia i ai o so o se tasi lava faiga e ese ai.

(2) E leai se tautinoga aloaia o le nofosala e mafai ona faalēaogāina, seia vagana ai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea:

(a) e le i matua tautino le nofosala o lē ua tetee; po o (b) sa i ai nisi o mea sese; po o (c) sa i ai se tetee e manino lelei.

(3) E noatia le faafuaiupu (2), i le pule faitalia e sili a le Faamasinoga, e galue ai i le faia o le amiotonu.

Vaevaega 2 - Tagata Tetee e Afaina le Mafaufau

73. Faamatalaina o uiga o upu - I totonu o lenei Vaega: “lē atoatoa o le malosi o le mafaufau” ua i ai i se tagata se

tulaga o le lē atoatoa o le malosi o le mafaufau, pe afai e i ai se tulaga faaletonu tumau o le mafaufau o le tagata, ua oo atu ai i se tulaga e taunuu i ai: (a) i se itu maualalo tele i le atamai lautele; ma (b) le itu i le lē mafaia ona faatino le olaina o se olaga

saoloto e tutoatasi.

592016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

“tausisoifua tomai faapitoa”, o lona uiga o se tausisoifua tomai faapitoa ua faamauina i lalo o le Tulafono o Tausisoifua ma Faatosaga 2007, o i latou ia e faapitoa i le galuega o le soifua maloloina o le mafaufau;

“tulaga lē talafeagai ai ona tulai i se faamasinoga”, mo lē ua tetee: (a) o lona uiga o se tagata ua tetee, o ia lea ua lē mafai, ona

o le afaina o le mafaufau po o le lē atoatoa o le malosi o le mafaufau, ona faatino o se tetee, po o ia faatonuina o se loia ia faia faapena; ma

(b) e aofia ai se tagata tetee o ia lea, ona o le afaina o le mafaufau, ua na lē mafaia ona -

(i) tautino; ma (ii) malamalama i le uiga, faamoemoega po

o taunuuga e ono tulai mai i taualumaga, i le tulaga talafeagai ai i le faatinoina o se tetee po o le faatonuina o se loia mo lea faamoemoe.

74. E mafai ona faia sailiiliga o le tulaga o le lē atoatoa o le malosi e tulai ai i le faamasinoga - I le noatia ma le fai fuafua i le fuaiupu 75, e mafai e se Faamasinoga ona faia o se sailiiliga i lalo o lenei Vaega, e faapea ua lē atoatoa le malosi o le tagata tetee, e tulai ai i luma o le faamasinoga:

(a) a o lumanai ai po o a o faagasolo le faatinoga o le tautoga a le tagata tetee; po o

(b) i so o se laasaga i le maea ai ona amatalia o taualumaga ma seia vagana ai ua faaiuina o faamatalaga molimau uma.

75. Tolopoina o suesuega faa-faamasinoga, ma isi tulaga faapena - Afai ua atoatoa faamatalaga a le Faamasinoga i le itu e faapea ua talafeagai pe leai foi, ona tulai i luma o le faamasinoga, o le suesuega faa-faamasinoga, faamasinoga po o isi taualumaga e faasino i lē ua tetee, e ao ona tolopoina, a o talia le faia o le faaiuga mulimuli, pe ua talafeagai pe leai foi, ona tulai lē ua tetee i luma o le faamasinoga.

60 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

76. Fuafuaina pe ua talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga lē ua tetee-(1) E tatau ona maua i faamaumauga a le Faamasinoga se manatu mai ni fomai se toalua (2) po o se fomai se toatasi (1) ma se tausisoifua tomai faapitoa e toatasi (1), o faapea mai ai o lē ua tetee e afaina le mafaufau po o e i ai se tulaga o le lē atoatoa o le malosi o le mafaufau, a o le i faaaogāina le faafuaiupu (2).

(2) Afai ua faamalieina le Faamasinoga i luga o faamatalaga molimau o tuuina atu i lalo o le faafuaiupu (1) e faapea o le tagata tetee e afaina le mafaufau, e tatau i le Faamasinoga ona faamauina se sailiiliga i lea tulaga, ma:

(a) ia tuuina atu i vaega auai taitasi o se avanoa e faafofogaina ai ma folasia o faamatalaga molimau e uiga i lē ua tetee pe ua talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga; ma

(b) ia suesueina pe ua talafeagai pe leai foi, ona tulai lē ua tetee i luma o le faamasinoga; ma

(c) ia faamauina o sailiiliga na faia i lalo o le parakalafa (b). (3) O le tulaga aloaia o le faamaoniga e manaomia mo se

suesuega i lalo o le faafuaiupu (2), o se itu lea i luga o le fua o mea e ono tutupu.

(4) Afai ua faamauina e le Faamasinoga o se sailiiliga i lalo o le faafuaiupu (2), e faapea ua talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga o lē ua tetee, e tatau i le Faamasinoga ona amatalia pe faaauau le suesuega faa-faamasingoa po o le faamasinoga, po o le tuuina atu o lē ua tetee mo le faamasinoina, i le a lava le tulaga e manaomia ai.

77. Talosaga tetee i le Faamasinoga Sili-(1) Afai ua faia o se sailiiliga i lalo o le fuaiupu 76 mo se faamasinoga ina ia faia i totonu o se Faamasinoga, e uiga i le tulaga o le lē talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga lē ua tetee, o le tagata o faia moliaga po o lē ua tetee, e mafai ona talosaga tetee e faasaga i lea sailiiliga, i le Faamasinoga Sili.

(2) E faaaogā, Vaevaega 1 e oo i le 3 o le Vaega 12, faatasi ai ma suiga talafeagai, i se talosaga tetee i lalo o le faafuaiupu (1).

612016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

78. Taofia o tagata tetee ua maua e lē talafeagai ona faia ni tautinoga aloaia, ma isi tulaga faapena-(1) Afai ua lava atoatoa faamatalaga a le Faamasinoga i le tulaga o le tagata tetee ua maua e lē talafeagai ona tulai i luma o le faamasinoga po o ua tuusaolotoina ona e faapea ua valea, e tatau i le Faamasinoga ona:

(a) iloilo o tulaga uma ua aliae mai o le mataupu; ma (b) iloilo o faamatalaga molimau a le toatasi (1) po o le sili

atu o tagata tomai faapitoa i tausiaga faasoifua maloloina (e tusa ai ma le uiga o i lalo o le Tulafono o le Tulaga Maloloina o le Mafaufau 2007), pe o le taofiga o le tagata tetee, ua talafeagai, e tusa ai ma se tasi o poloaiga ua faamaotiina i totonu o le parakalafa (c); ma

(c) afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea o le faia o le poloaiga ua talafeagai lea i tulaga e manuia ai tagata lautele, po o so o se tagata po o se vasega o tagata, o i latou ia e ono mafai ona aafia i le faaiuga a le faamasinoga, ia faia o se poloaiga e faapea, o le tagata tetee ia -

(i) taofia e peiseai o se “Poloaiga mo Togafitiga o Gasegase Taofia i le Falemai” na faia i lalo o le Vaega V o le Tulafono o le Tulaga Maloloina o le Mafaufau 2007; po o

(ii) ua faasaoloto, e peiseai na faia o se Poloaiga mo Togafitiga a Tagata Lautele i lalo o le Vaega IV o le Tulafono o le Tulaga Maloloina o le Mafaufau 2007.

(2) I le avea ai ma tuusaunoaga i le Tulafono o le Tulaga Maloloina o le Mafaufau 2007, e leai se tagata e noatia i se poloaiga e faia i lalo o le faafuaiupu (1)(c), e faapea o le a faasaolotoina, i luga o se faatagaga po o le tatalaina i tua mai se faalapotopotoga, e aunoa ma se poloaiga a le Faamasinoga, lea na faia ai le poloaiga e taofia ai o lea tagata.

79. Sailiiliga o le ma’i valea-(1) Afai, i se suesuega faa- faamasinoga po o i se faamasinoga, na tuuina atu e lē ua tetee o faamatalaga molimau e uiga i le ma’i valea o lē ua tetee, ma ua maua e faatonu po o (pe afai e leai se faatonu) se Faamasino, e lē

62 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

nofosala lē ua tetee i le tulaga o lona ma’i valea, e tatau i le Faamasino ona faamauina o lea sailiiliga.

(2) A o lumanai ai po o i se suesuega faa-faamasinoga po o se faamasinoga, e tatau i le Faamasino ona faamauina se sailiiliga e faapea e lē nofosala lē ua tetee i le tulaga o lona ma’i valea, pe afai:

(a) e faailoa mai e lē ua tetee e faapea ua ia faamoemoe e laga le puipuiga o le ma’i valea; ma

(b) ua ioeina e lē e faia moliaga e faapea e na o le pau lava le faaiuga talafeagai, o le lē nofosala, i le tulaga o le ma’i valea; ma

(c) ua faamalieina le Faamasino, i luga o le tulaga o faamatalaga molimau tau tomai faapitoa, e faapea na ma’i valea lē ua tetee, e tusa ai ma le uiga o le fuaiupu 13 o le Tulafono o Solitulafono 2013, i le taimi na faia ai le soligatulafono.

(3) Afai, i se faamasinoga i luma o se Faamasino ma faatonu, na tuuina atu e lē ua tetee o faamatalaga molimau e tusa ai o lona ma’i valea, ma ua maua e faatonu e lē nofosala lē ua tetee, e tatau i le Faamasino ona fesili i faatonu pe ua faasaoloto lē ua tetee pe leai foi, e tusa ai ma le tulaga o lona ma’i valea.

80. Talosaga tetee e faasaga i le faasaolotoina i tulaga o le ma’i valea-(1) O se tagata tetee, o ia lea ua faasaolotoina i le tulaga o lona ma’i valea, e mafai ona talosaga tetee e faasaga i le faaiuga autasi a le faamasinoga po o se faaiuga, ma, mo faamoemoega o le talosaga tetee:

(a) o le faaiuga autasi a le faamasinoga po o le faaiuga, e ao ona amanaia e faapea o se moliaga ua faamaonia faaletulafono; ma

(b) o aiaiga o lenei Tulafono e faasino i talosaga tetee e faasaga i se moliaga ua faamaonia faaletulafono, i le a lava le tulaga e mafai ai ona faaaogā, ma faatasi ai ma so o se suiga talafeagai, e faaaogā i le talosaga tetee.

(2) E mafai e le Faamasinoga ona: (a) talia le talosaga tetee, ma faatonuina e faapea, ia suia se

faaiuga autasi a le faamasinoga o le faasaolotoina po o se faaiuga e faalēaogāina ai le tagi, mo le

632016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

faaiuga autasi a le faamasinoga po o le faaiuga na tuuina atu i le faamasinoga po o le suesuega faa- faamasinoga;

(b) faalēaogāina le talosaga tetee; (c) faatino o se malosiaga, e tusa lava pe ia faatonuina o se

faamasinoga fou po o se toe suesueina faa- faamasinoga po o se isi faiga e ese ai, lea e ono mafai ona ia faatinoina, pe afai o le talosaga tetee, o se talosaga tetee e faasaga i se moliaga ua faamaonia faaletulafono.

(3) Afai e manatu le Faamasinoga e faapea (ae vagana ai mo le tulaga ma’i valea o lē o talosaga tetee) o le faaiuga autasi aloaia a le faamasinoga po o le faaiuga sa tatau ona faapea, e nofosala lē o talosaga tetee, i se soligatulafono, e ese mai ai i lo le soligatulafono ua molia ai, o le faamasinoga:

(a) e ono lē mafai ona talia le talosaga tetee, talu ai ona sa tatau lava ona faasaolotoina lē o talosaga tetee, i le soligatulafono na molia ai; ma

(b) e mafai ona faatonuina e faapea ia suia o le isi soligatulafono mo le soligatulafono lea na molia ai.

(4) Afai, i luga o le talosaga tetee i lalo o lenei fuaiupu, ua faamalieina le Faamasinoga o talosaga e faapea:

(a) o sailiiliga o le tulaga o le ma’i valea e lē tatau ona faaaogāina; ma

(b) i le leai o sea sailiiliga, o le faaiuga autasi aloaia a le faamasinoga po o le faaiuga, sa tatau ona faapea, na nofosala lē o talosaga tetee i se soligatulafono (e tusa lava pe o le soligatulafono ua molia ai po o so o se isi lava soligatulafono lea e ono mafai ona faamaonia ai le nofosala o lē o talosaga tetee, i le faamasinoga po o i le suesuega faa-faamasinoga),

o le faamasinoga o talosaga - (i) e tatau ona suia, mo le faaiuga autasi a le

faamasinoga po o le faaiuga na tuuina atu, se faaiuga autasi a le faamasinoga o le nofosala i le soligatulafono po o se moliaga ua faamaonia faaletulafono mo le soligatulafono; ma

64 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(ii) e mafai ona faatino o se malosiaga e faasino i lē o talosaga tetee (e pei o le faasalaina o lē o talosaga tetee) lea o lo o avanoa i le Faamasinoga, pe afai o le faaiuga autasi a le faamasinoga po o le faaiuga na talosaga tetee i ai, na faapea ona tuuina atu.

(5) Ae vagana ai ua faatonuina e le Faamasinoga o talosaga i se isi faiga e ese ai, o tuutuuga o so o se faasalaga o le nofosala i le falepuipui ua pasia e le Faamasinoga i lalo o le faafuaiupu (4) e amata ona faagasolo e peiseai na pasia i le aso lea na tuuina atu ai le faaiuga autasi a le faamasinoga po o i le faaiuga i le talosaga tetee ua faia e faasaga i ai.

VAEGA 8 TAGATA MOLIMAU

81. Tusi samania mo le auai o tagata molimau-(1) E mafai e lē ua tagi po o lē ua tetee, i so o se taimi, ona na maua mai i se Faamasino, Faamasino Fesoasoani po o se Resitara, se tusi samania, o valaauina ai o so o se tagata ina ia auai e avea o se tagata molimau i le suesuega faa-faamasinoga o se moliaga.

(2) So o se tusi samania e mauaina i lalo o le faafuaiupu (1): (a) e mafai ona manaomia ai le tagata ua samania, ina ia na

aumaia faatasi ma ia tuuina mai i le suesuega faa- faamasinoga o so o se tusi, pepa aloaia, pepa, tusitusiga, faafanua, ata pue, kopi o ata pue ma mea na pueina, e pei ona mafai ona taua i totonu o le tusi samania; po o

(b) o le valaauina o le tagata ina ia auai e avea o se tagata molimau, e tatau -

(i) ona faaoo atu i lalo o le Vaevaega 1 o le Vaega 5, i lea tagata, e peiseai ai o faasinomaga i totonu o lena Vaega i lē ua tetee, o faasinomaga lava ia i le tagata na valaauina ina ia auai mai; ma

(ii) ia faaoo atu e se leoleo po o se tagata ofisa o le Faamasinoga (e le o se tagata e faia moliaga), e se vaega auai po o le loia a le vaega

652016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

auai, po o e so o se tagata ua faatagaina e se vaega auai po o le loia a le vaega auai, e faaooina atu le tusi samani.

82. Tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai se tagata molimau-(1) E faaaogā lenei fuaiupu e tusa lava pe na tuuina atu pe sa faaoo atu o so o se tusi samania, pe leai foi.

(2) Afai ua lava atoatoa ni mafuaaga a se Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani, e talitonuina ai e faapea, o le a lē auai se tagata, o ia lea e ana le faamatalaga molimau o lo o manaomia e lē ua tagi po o lē ua tetee i le suesuega faa-faamasinoga, ina ia tuuina mai le faamatalaga molimau e aunoa ma le faamalosia na te faia lea itu, e mafai loa e ia ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le auai o lea tagata i le suesuega faa-faamasinoga.

(3) Afai, i le fofogaina o so o se moliaga, ua lē auai se tagata na samania e avea ma tagata molimau i lalo o lenei Tulafono, ma e leai se mafuaaga tatau mo lona lē auai, e mafai e le Faamasinoga, pe afai ua faamalieina o ia e faapea, ua maea lelei ona faaoo atu le tusi samania i le tagata, ona tuuina atu o se tusi faapoloaiga mo le auai mai o lea tagata.

(4) O le Vaevaega 1 o le Vaega 4 e faaaogā i so o se tusi faapoloaiga e tuuina atu i lalo o lenei fuaiupu, e peiseai ai faasinomaga i totonu o lea Vaevaega i lē ua tetee, o ni faasinomaga i le tagata o ia lea o lo o manaomia lona auai po o lona faatasi mai.

83. Faasalaga mo le lē usitaia o tusi samania o tagata molimau-(1) O se tagata ua samania i lalo o lenei Tulafono ina ia auai e avea o se tagata molimau i se suesuega faa-faamasinoga, o ia lea e musu, po o ua faatamala e aunoa ma se mafuaaga tatau, i le auai po o le tuuina mai o so o se tusi, pepa aloaia, pepa, tusitusiga, faafanua, ata pue, kopi o ata pue po o ni mea na pueina e manaomia e le tusi samania ina ia tuuina mai, ua faia e ia o se soligatulafono.

(2) O se tagata ua faamaonia se moliaga i se soligatulafono i lalo o le faafuaiupu (1) e noatia i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono i se sala tupe e lē silia le 100 iunite tau faasalaga po o le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina, po o ia faasalaga uma e lua.

66 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(3) O lenei fuaiupu e lē aafia ai so o se malosiaga o le Faamasinoga e faafalepuipui ai se tasi ona o le faalēmigao i le faamasinoga.

84. E mafai ona faafalepuipui se tagata molimau e musu e tuuina mai faamatalaga molimau-(1) I le noatia ma le fai fuafua i le Mataupu 9(5) o le Faavae, o se tagata o lo o auai i totonu o le Faamasinoga i le suesuega faa-faamasinoga o so o se moliaga, tusa lava po o ua samania na te tuuina mai se faamatalaga molimau pe leai, e mafai lava ona manaomia na te tuuina mai se faamatalaga molimau.

(2) Afai o se tagata, e aunoa ma le tuuina mai o so o se mafuaaga tatau:

(a) e musu e tuuina mai se faamatalaga molimau pe a oo ina manaomia; po o

(b) e musu i faatautoina o ia; po o (c) ua uma ona tauto, ae musu e tali i so o se fesili e uiga i

le moliaga e pei ona tuuina atu i le tagata i lea taimi, e mafai e le Faamasinoga ona -

(i) poloaiina e faapea, seia vagana ai ona ua vave malie o ia na te tuuina mai le faamatalaga molimau po o ina ia faatautoina po o le tali mai i fesili ua tuuina atu ia te ia, ia taofia le tagata i totonu o se nofoaga puipuia mo se vaitaimi e lē silia le fitu (7) aso; ma

(ii) ia tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le pueina faapagota ma le taofia o le tagata e tusa ai ma le poloaiga.

(3) Afai o le tagata na faapea ona taofia, ina ia aumai i suesuega faa-faamasinoga na tolopo, ua toe musu i tuuina mai se faamatalaga molimau, po o ina ia faatautoina po o, ua uma ona tauto, ae musu i tali mai i fesili na tuuina atu ia te ia, e mafai, e le faamasinoga, pe afai ua ia manatu ua talafeagai ai, ona toe faatonuina le tagata molimau ina ia taofia o ia i totonu o se nofoaga puipuia mo se vaitaimi faapena, ma ia taofia ai lava faapena mai lea taimi i lea taimi, seia oo ina ua malie o ia na te tuuina mai le faamatalaga molimau po o ina ia faatautoina po o le tali mai i fesili.

672016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) E lē faaaogāina le faafuaiupu (2) ma le (3) i se Faamasinoga o seei ai i le nofoa se Faamasino Fesoasoani, seia vagana ai e faapea o lea Faamasinoga e i ai lana puleaga faa-faamasinoga ua faalauteleina, i lalo o le fuaiupu 18 o le Tulafono o Faamasinoga Faaitumalo 1969.

(5) O lenei fuaiupu e lē aafia ai so o se malosiaga o le Faamasinoga e faafalepuipui ai se tasi ona o le lē migao i le faamasinoga.

85. E mafai ona tuueseina tagata molimau-(1) E mafai e le Faamasinoga, pe afai e manatu o ia e tatau ai, i luga o lana lava fuafuaga po o ina ua talosagaina e so o se itu faa-faamasinoga i so o se taimi a o faagasolo le suesuega faa-faamasinoga, ona poloaiina tagata molimau uma po o so o se tasi o i latou, e ese ai i lo se tagata molimau, o ia lea ua na tuuina mai po o o lo o ia tuuina mai lana faamatalaga molimau, ina ia tuua le potu faamasino, ma ia i ai pea i latou i fafo atu o le suesuega faa-faamasinoga, ae peitai, e tatau ona i ai pea seia oo ina manaomia e tuuina mai se faamatalaga molimau.

(2) O se tagata molimau ua uma ona tuuina mai lana faamatalaga molimau, e lē tatau ona tuua le potu faamasino ae seia vagana ai ona ua faatagaina e le faamasinoga.

(3) O se tagata molimau o ia lea ua na solia le faafuaiupu (2) ua ia faia o se soligatulafono ma e noatia i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono i se sala tupe e lē silia le 100 iunite tau faasalaga.

VAEGA 9 FAAFOEINA O FAAMASINOGA, TOLOPOINA MA LE TATALAINA I TUA I PUIPUIGAMALU

Vaevaega 1 - Faafoeina o Faamasinoga

86. Mea ua tautinoina - E mafai e le itu tetee, i so o se taimi a o lumanai ai po o a o faagasolo le faamasinoga, ona na talia i se faiga tusitusia po o le tautino i totonu o le Faamasinoga o so o se mea moni ua molia mai e faasaga i lē ua tetee.

68 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

87. Faamatalaga molimau-(1) I le faamasinoga o lē ua tetee: (a) e mafai e le itu tagi ona amata lana finauga ma, i le

tuanai ai o so o se amataga o le finauga, e agavaa ina ia valaauina o so o se tagata molimau e pei ona ia manatu ua tatau ai; ma

(b) o lē ua tetee, tusa lava pe o lo o puipuia o ia e se loia pe leai, e mafai, i le faaiuga o le finauga mo le itu tagi, ona amatalia o lana finauga, ma, i le tuanai ai o so o se amataga o se finauga, e agavaa ina ia valaauina o so o se tagata molimau e pei ona ia manatu ua tatau ai.

(2) E aunoa ma le faatapulaaina o le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga ona tuuina atu i lē ua tetee se faatagaga e faia ai o se faamatalaga amata, i le tuanai ai o so o se amataga o se finauga e le itu tagi ma a o lumanai ai o so o se faamatalaga molimau na tauina mai, mo faamoemoega o le na o le faailoa mautinoaina o le mataupu po o mataupu i le faamasinoga.

(3) O se faamatalaga amata ua faia i lalo o le faafuaiupu (2) e lē aafia ai o aia tatau a lē ua tetee e laga ai so o se isi lava mataupu i le faamasinoga.

(4) Pe a oo ina ua maea faamatalaga molimau uma (e aofia ai so o se faamatalaga molimau e tuuina atu i luga o se suesuega i fesili, toe suesueina, po o i se tetee ina ia lē faamaonia):

(a) e mafai e lē ua tagi ona faia se tautalaga faaiu i le faamasinoga; ma

(b) ina ua tuanai ai o so o se tautalaga faaiu e avea ai ma sui o le itu tagi, e mafai e lē ua tetee po o lana loia, ona faia o se tautalaga faaiu, ma e leai se aia tatau a le itu tagi e tali atu ai i le tautalaga faaiu a le itu tetee,

peitai, afai e leai se loia o avea ma sui o lē ua tetee, e leai so o se aia tatau a le itu tagi e faia ai se tautalaga faaiu seia vagana ua i ai faatasi ma le faatagaga a le Faamasinoga.

88. Tagata tetee e le o i ai sona sui-(1) Afai o se tagata tetee, o ia lea e le o puipuia e se loia, ua na faaalia mai e lē nofosala o ia, e tatau i le Faamasinoga, a o le i fofogaina so o se faamatalaga molimau mo le itu tagi, ma pe afai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea ua matua malamalama atoatoa lē ua tetee i le aano moni ma mea e taunuu i ai le moliaga, ona lapataia lē ua tetee, tusa

692016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

pe tuufofoga pe faia i se faamatalaga tusia, i se gagana e malamalama ai o ia, i upu ia ua taua i lalo, po o, i ni upu e foliga tutusa faapena, o lona uiga e faapea:

“I le faaiuga o le faamatalaga molimau autu e tuuina mai e tagata molimau taitasi a le itu tagi, e mafai ona suesueina i ni fesili le tagata molimau pe afai e te manaomia. A oo ina ua maea ona faafofogaina faamatalaga molimau uma e faasaga ia te oe, o le a fesiligia loa oe pe mata e te manao ina ia tuuina mai se faamatalaga molimau e oe lava po o le valaauina o ni tagata molimau. E lē noatia oe e te tuuina mai po o le tapa o ni faamatalaga moimau, ae peitai, afai e faapea ona e manaomia, o le a noatia ma fai fuafua sea faamatalaga molimau i le suesueina i ni fesili e le itu tagi, ma e mafai foi ona faaaogāina sea molimau e faasaga ia te oe. O le a tatau lava ona e iloiloina, aemaise lava, pe mata o le faamatalaga molimau lea e mafai ona e tuuina mai, e aafia ai ma o le a fesoasoani ia te oe i lou lava puipuiga”.

(2) A oo ina ua maea ona faafofogaina le faamatalaga molimau mo le itu tagi e faasaga i se tasi o lo o tetee, o ia lea e le o puipuia e se loia, e tatau i le Faamasinoga ona fesiligia lē ua tetee pe mata e manao na te tuuina mai pe tapa ni faamatalaga molimau.

89. Ia faia faamatalaga molimau i luga o se tautoga po o se faamaoniga aloaia - E tatau ona suesueina se tagata molimau i le faamasinoga o so o se moliaga, i luga o se tautoga po o se faamaoniga.

90. Faamaonia o se taumafaiga ina ua molia i se solitulafono - Afai e lē faamaonia le faia o se solitulafono ua molia ai, peitai ua faamautuina e le faamatalaga molimau o se taumafaiga ina ia faia o le solitulafono, e mafai ona faamaonia le moliaga o lē ua tetee e tusa ai o le taumafaiga.

91. Faamaonia se solitulafono ina ua molia i se taumafaiga- (1) Afai ua molia i se taumafaiga ina ia faia o se solitulafono, peitai ua faamautuina i faamatalaga molimau le faia o le solitulafono

70 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

atoa, e mafai ona faamaonia le moliaga o lē ua tetee i le taumafaiga.

(2) I le tuanai ai o se moliaga ua faamaonia faaletulafono mo lea taumafaiga e lē noatia lē ua tetee ina ia toe faamasinoina mo le solitulafono lea na molia ai o ia faatasi ai ma lona taumafai ina ia faia le solitulafono.

92. Vaega o le moliaga ua faamaonia-(1) Ua faatatauina se moliaga e faapea e mafai ona vaevaeina; ma afai o le faia o le soligatulafono ua molia ai, e pei ona faamatalaina i totonu o le tulafono ua faatulai mai ai le soligatulafono, po o e pei ona molia ai i le moliaga, e aofia ai le faia o so o se isi lava soligatulafono, e mafai ona faamaonia le moliaga o lē ua tetee i:

(a) so o se soligatulafono ua faapea ona aofia ai, lea ua faamaonia, e ui lava ina faapea e le o faamaonia le solitulafono atoa na molia ai; po o

(b) i se taumafaiga ina ia faia o so o se soligatulafono ua faapea ona aofia ai.

(2) I luga o se moliaga ua molia ai i le fasioti tagata faamoemoeina, e mafai e faatonu:

(a) e tusa ai ma le fuaiupu 90, ona faamaonia le nofosala o lē ua tetee, i se taumafaiga ina ia faia o le fasioti tagata faamoemoeina; po o

(b) pe afai e faamaonia i faamatalaga molimau le fasioti tagata paivalea, peitai e lē faamaonia le fasioti tagata faamoemoeina, ona faamaonia le nofosala o lē ua tetee i le fasioti tagata paivalea.

93. Eseesega ma teuteuga-(1) Afai, i le faamasinoga o se tagi, o lo o foliga mai o lo o i ai se eseesega i le va o le faamaoniga ma le moliaga i le tagi, e pei ona faatoai atu po o e pei ona teuteuina, po o i le tulaga e ono oo i ai pe ana fai e teuteuina ina ia ogatasi ai ma so o se isi lava faamatalaga faapitoa, e mafai, e le Faamasinoga, lea o lo o suesueina ai le mataupu, po o le faamasinoga o talosaga, ona teuteuina le tagi, po o so o se moliaga o i ai i totonu o le tagi, e tusa ai ma faamatalaga molimau.

(2) Afai e manatu le Faamasinoga e faapea e le i taitaiseseina lē ua tetee po o ua afaina i le tetee a lē ua tetee e ala i le eseesega, e tatau i le Faamasinoga ona faia o le teuteuga.

712016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(3) Afai ua aliali mai e faapea: (a) ua maea ona faaulu le moliaga i lalo o se tulafono e ese

mai ai i lo lea na taua i totonu o le tagi; po o (b) o lo o i ai i totonu o le tagi po o i totonu o se moliaga i

le tagi, o so o se mea ua lē faia e taua ai, po o se faamatalaga e le sao o so o se mea e manaomia muamua ina ia faia ai o se solitulafono; po o ia faalēaogāina ai o so o se tuusaunoaga lea e ao lava ona faalēaogāina, peitai ane o le mataupu ua lē faia ua faamaonia lava e le faamatalaga molimau,

e tatau i le Faamasinoga, a o lumanai ai le faia o le faamasinoga, po o le faamasinoga o talosaga, pe afai o le manatu e faapea e le i faaseseina pe afaina lē ua tetee i lana tetee e ala i se mea sese po o se mea ua lē faia, ona teuteuina le tagi po o le moliaga e pei ona talafeagai ai.

(4) I so o se mataupu lava faapea, ua mafai loa ona faagasolo le faamasinoga po o le talosaga tetee i ona itu uma e peiseai ai na uluai faatulaga e pei ona teuteuina ai, o le tagi po o le talosaga tetee.

(5) Afai e manatu le Faamasinoga e faapea sa faaseseina po o ua afaina lē ua tetee i lana tetee e ala i so o se eseesega, mea sese, mea ua lē faia, po o se faamatalaga ua faaleagaina e pei ona faamaotiina i lalo o lenei fuaiupu, peitai ane o le aafiaga o lē ua tetee ina ua faaseseina pe afaina e ono mafai ona aveesea i le tolopoina po o le toe tuu i tua o le faamasinoga, e mafai e le Faamasinoga i lana pule faitalia ona faia o le teuteuga ma tolopo le faamasinoga i se aso i le lumanai i lea lava tauaofiaga, po o le faamalolo o so o se faatonu ma tolopo le faamasinoga i le isi tauaofiaga a le faamasinoga e sosoo ai, i luga o so o se tuutuuga e pei ona ia manatu ua tatau ai.

(6) Afai e teuteuina e se Faamasinoga o talosaga o so o se tagi po o se moliaga i lalo o lenei fuaiupu, e mafai e le Faamasinoga o talosaga i lana pule faitalia i le faia o le teuteuga e:

(a) faamautuina ai le faasalaga; po o (b) le faalēaogāina o le faasalaga ua faamaonia ma faaee

atu o so o se isi lava faasalaga ua alagatatau ai e tusa ma le tulafono (e tusa lava po o le sili atu pe itiiti lona matuia) e suia ai le uluai faasalaga; po o

72 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(c) le suia o le faasalaga po o so o se vaega o le faasalaga po o so o se aiaiga ua faaee atu i ai; po o

(d) le faatonuina o se faamasinoga fou; po o (e) le faia o so o se poloaiga e pei ona manaomia i le faia o

le amiotonu. (7) I le fuafuaina pe na faaseseina lē ua tetee pe na afaina lē na

tetee i lana tetee, e tatau, i le Faamasinoga ona iloiloina o faamatalaga molimau uma na tuuina mai, ae faapena foi i isi tulaga aliae mai o le mataupu.

(8) O le faaiuga e uiga i le faia po o le teena o le faia o se teuteuga ua faatatauina e faapea o se mataupu lea tau le faamasinoga, ma o lena faaiuga e mafai ona faataatia mo le Faamasinoga o Talosaga po o e mafai ona aumaia i se talosaga tetee i luma o le Faamasinoga o Talosaga, i lea lava faiga tutusa e pei lava o so o se isi faaiuga e tusa ai ma se mataupu tau le tulafono.

Vaevaega 2 - Tolopoina

94. Malosiaga e tolopo ai se faamasinoga-(1) E mafai e se Faamasioga ona tolopo le suesueina faa-faamasinoga o se moliaga i se taimi ma le nofoaga ua faamaotiina.

(2) Afai o se Faamasinoga i lea nofoaga ona o le mafuaaga o lona faavae e leai sana puleaga faa-faamasinoga e faafofogaina ai le moliaga, e mafai e le Faamasinoga ona tolopo le suesuega faa- faamasinoga i se taimi ma se nofoaga ua faamaotiina.

95. Malosiaga o le tolopoina - Afai: (a) o se tagata tetee o ia lea na pueina pe taofia i lalo o se

tulafono, ua aumaia i luma o se Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe tuuina atu se pagota i se nofoaga e taofia ai mo faamoemoega o le puipuigamalu e tatalaina ai i tua; po o

(b) ua tolopo le suesueina faa-faamasinoga ma e noatia lē ua tetee i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono i se faasalaga o le nofosala i le falepuipui,

e mafai ona tatalaina i tua lē ua tetee po o i luga o se puipuigamalu e tatalaina ai i tua po o le toe auina atu o ia i se nofoaga puipuia.

732016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

96. Malosiaga e tolopo ai mo ni suesuega ina ua uma ona faamaonia le nofosala-(1) E mafai e se Faamasinoga ona tolopo le faamasinoga ina ua uma ona faamaonia e nofosala lē ua tetee ma a o le i faasalaina o ia, pe fai i ai se tasi lava faiga e ese ai, mo le faamoemoe ina ia mafai ai ona faia ni suesuega po o ina ia fuafuaina ai se tonu e uiga i le faiga e aupito sili ona talafeagai ai e fai ai lona faamasinoga.

(2) Afai ua tolopo se faamasinoga i lalo o le faafuaiupu (1), o se Faamasino po o se Faamasino Fesoasoani, ua ia te ia le puleaga faa-faamasinoga e faafoe ai o soligatulafono o lea lava ituaiga tutusa (tusa lava po o ia pe le o ia o le Faamasino, po o le Faamasino Fesoasoani, lea na suesueina ai le moliaga i ona luma), e mafai e ia, ina ua maea se suesuega i tulaga aliae mai o le soligatulafono, ona faasalaga po o le faia o se tasi faiga e ese ai i lē o tetee mo le soligatulafono lea e faasino i ai le tolopoina.

97. Aveeseina o se faamasinoga ona o se fesili tau le tulafono-(1) Afai ua aliae mai se fesili tau le tulafono i luga o se faamasinoga o se tagata i totonu o se Faamasinoga sa taitaia e se Faamasino Fesoasoani, e ao ona faaliliu atu le faamasinoga mo le faia i luma o se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo (tusa lava po o ua faia se talosaga pe leai foi e so o se tasi o vaega auai).

(2) Afai ua faaliliu atu se faamasinoga i lalo o le faafuaiupu (1), e ao ona faaauau pea taualumaga, ae vagana ai ua poloaia e le Faamasino i se isi faiga e ese ai, e faapei ai o se tagi ma so o se poloaiga sa fai i ai ua faapea lava ona i luma o se Faamasino.

Vaevaega 3 - Puipuigamalu mo le tatalaina i tua, a o tatali le faamasinoga

98. O tulafono faafoe e faasino i le faatagaina o le tatalaina i tua-(1) E ono mafai ona tatala i tua i luga o se puipuiga e avea o se aia tatau a lē na tetee o ia lea ua molia i se soligatulafono lea e lē ono mafai ona faasalaina ai e ala i le nofosala i le falepuipui.

(2) E ono mafai ona tatala i tua i luga o se puipuiga e avea o se aia tatau a lē ua tetee, o ia lea ua molia i se soligatulafono, o le tapulaa aupito maualuga o le faasalaga e faasino i ai, e itiiti ifo i lo le tolu (3) tausaga e nofosala ai i le falepuipui, seia vagana ai o le

74 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

soligatulafono o se tasi ua faapea ona faasino i le faaoolima i se tamaitiiti, po o e se alii i se tamaitai.

(3) E ui lava i so o se mea o i totonu o lenei fuaiupu, o lē ua tetee, o ia lea ua molia i se soligtulafono e ono mafai ona faasalaina ai i le nofosala i le falepuipui, e lē ono mafai ona tatalaina i tua i luga o se puipuiga e avea o se aia tatau, pe afai o lē ua tetee sa faamaonia muamua lona nofosala i se soligatulafono e ono mafai ona faasalaina ai i le nofosala i le falepuipui.

(4) O se tagata tetee ua molia i se soligatulafono ma e lē ono mafai ona tatala i tua i luga o se puipuiga e avea o se aia tatau, e ono mafai lava ona tatala i tua, i luga o se puipuiga, i le pule faitalia a le Faamasinoga, seia vagana ai ua faamalieina le Faamasinoga e faapea o lo o i ai se mafuaaga tatau mo lē ua tetee e ao ai ona taofia i le falepuipui.

99. O mea moni talafeagai i se faaiuga e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga - I le iloiloina pe o i ai se mafuaaga tatau mo lē ua tetee e ao ai ona taofia i le falepuipui po o mo le faaauau pea ona taofia, e tatau i se Faamasinoga ona amanaia itu nei:

(a) pe o i ai se tulaga lamatia e faapea e mafai e lē ua tetee ona lē oo mai i totonu o le Faamasinoga, i le aso lea e tatala ai i tua lē ua tetee;

(b) pe o i ai se tulaga lamatia e faapea e mafai e lē ua tetee ona faalavelave i tagata molimau po o i faamatalaga molimau;

(c) so o se moliaga muamua ua faamaonia faaletulafono e uiga i se soligatulafono e uiga tutusa faapea;

(d) pe o i ai se tulaga lamatia e faapea e mafai e lē ua tetee ona tetee a o tatala i tua i luga o se puipuiga;

(e) o le matuia o le faasalaga lea e noatia ai lē ua tetee, ma le mamafa o le faasalaga lea o le a faapea ona faaee atu i ai;

(f) o le uiga ma le uiga ua tuanai po o amioga, aemaise lava o amioga tau solitulafono ua faamaonia a lē ua tetee;

752016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(g) pe o lē ua tetee e i ai se talaaga o le tulaga tetee a o tatala i tua, po o le soliga o poloaiga a le Faamasinoga e aofia ai isi poloaiga ua faaee atu ai tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga;

(h) o le uiga o le soligatulafono lea e molia ai lē ua tetee, ma pe afai o se soligatulafono ua sili atu ona matuia po o se tasi e itiiti lona matuia o lea lava ituaiga;

(i) o le malosiaga o le faamatalaga molimau ma le tulaga o le mafai ona tupu o se moliaga ua faamaonia faaletulafono po o i se isi faiga e ese ai;

(j) o le tulaga matuia o le faasalaga lea e noatia ai sē ua tetee, ma le mamafa o le faasalaga lea o le a faapea ona faaee atu;

(k) so o se isi lava mataupu lea ua talafeagai ai i tulaga faapitoa e aliae mai.

100. Tulaga faasaina o le tatalaina i tua i luga o puipuiga - O se tagata tetee o ia lea ua molia i se fouvalega po o se faiga faasipai, e lē tatau ona tatalaina i tua i luga o puipuiga, e ese mai i lo le poloaiga a se Faamasino o le Faamasinoga Sili.

101. Tulaga faasaina o le tatalaina i tua ona o nisi moliaga ua faamaonia talu ai-(1) E faaaogā lenei fuaiupu i lē ua tetee o ia lea ua 18 tausaga le matua po o le sili atu:

(a) e i ai le tasi (1) po o le sili atu o moliaga muamua ua faamaonia faaletulafono ai mo se soligatulafono i lalo o le parakalafa (b) (tusa lava pe o ia moliaga sa faamaonia faaletulafono e mo lea lava soligatulafono po o mo soligatulafono eseese ua faamaoti mai i lalo o lea parakalafa); ma

(b) ua molia i so o se soligatulafono ua taua i lalo o le Tulafono o Solitulafono 2013, e faapea -

(i) faiga-aiga fai faamalosi i lalo o le fuaiupu 52 po o le 53;

(ii) fasioti tagata ma le loto i ai; (iii) taumafai e fasioti tagata ma le loto i ai; (iv) fasioti tagata paivalea; (v) so o se solitulafono e faasaga i se tagata,

i lalo o so o se fuaiupu 118 e oo i le 122;

76 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(vi) faaaogāina o so o se fana e faasaga i tagata ofisa o faamalosia le tulafono, ma isi faapena i lalo o le fuaiupu 127;

(vii) faiga o se solitulafono i fana i lalo o le fuaiupu 130;

(viii) faomea ma le talepe fale i lalo o le fuaiupu 174 e oo i le 177.

(2) O se tagata tetee o ia lea ua faaaogā i ai lenei fuaiupu, e lē tatau ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le faaavanoaina e alu atu i tua vagana ai:

(a) e ala i se poloaiga a se Faamasino o le Faamasinoga Sili po o le Faamasinoga Faaitumalo; ma

(b) ua faamalieina le Faamasino e faapea o lē ua tetee o le a tatau ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le toe auina atu i le falepuipui.

(3) E aunoa ai ma le faatapulaaina o le faafuaiupu (2)(b), e tatau i lē ua tetee, i se tulaga faapitoa, ona faamalieina le Faamasino i luga o tulaga paleni o mea e mafai ona tutupu e faapea o le a lē toe faia e lē ua tetee so o se soligatulafono e aafia ai faiga faamalosi e faasaga, po o e afaina ai le saogalemu o so o se isi lava tagata, a o tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le alu atu i tua.

(4) I le fuafuaina ai pe faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga pe leai foi, o se tagata ua tetee, o ia lea o lo o faaaogā i ai lenei fuaiupu, po o le tuu atu o lē ua tetee e alu i tua, e ao i le Faamasino ona amanaia, e avea o se uluai iloiloga, le manaoga ina ia puipuia:

(a) le saogalemu o tagata lautele; po o (b) pe afai e talafeagai ai o le saogalemu o le tagata aafia,

po o tagata aafia o le solitulafono ua molia ai.

102. Na o le poloaiga e ono mafai ai ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, mo se solitulafono tau nakoti- (1) E mafai ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, o lē ua tetee, o ia lea ua molia i po o ua faamaonia le nofosala i se soligatulafono tau nakoti:

(a) pe afai o lē ua tetee e leai se moliaga muamua ua faamaonia faaletulafono ai mo se soligatulafono tau nakoti, e ala i se poloaiga a se Resitara; po o

772016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) i so o se isi lava mataupu, e ala i se poloaiga a se Faamasino.

(2) E faatoa mafai lava i lalo o le faafuaiupu (1), ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, o lē ua tetee, o ia lea ua molia i po o ua faamaonia le nofosala i se soligatulafono tau nakoti.

103. Tatalaina i tua i luga o puipuiga a o talia le faasalaga- (1) Afai ua faamaonia le nofosala o lē ua tetee, po o pe afai ua tautino le nofosala o lē ua tetee, e mafai e le Faamasinoga ona lē faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, seia vagana ai ua faamalieina o ia i luga o tulaga paleni o mea e mafai ona tutupu lea o le a tatau ai ona faia faapea i totonu o manaoga o faaiuga amiotonu i totonu o mataupu faapitoa.

(2) O le matafaioi o lo o i luga o lē ua tetee ina ia faailoa mafuaaga e tatau ai ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(3) Pe a oo ina iloiloina manaoga o faaiuga amiotonu i lalo o le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga, e ese mai i iloiloga o lo o i le fuaiupu 99, ona amanaia iloiloga ua taua e faapea:

(a) pe o lē ua tetee e ona mafai ona taliaina se faasalaga o le nofosala i le falepuipui;

(b) o le umi o le taimi lea e ono mafai ona pasia i le faasalaga i luma o lē ua tetee;

(c) o so o se isi lava iloiloga lea e manatu le Faamasinoga ua talafeagai ai.

(4) Afai o lē ua tetee e ono lē mafai ona taliaina se faasalaga o le nofosala i le falepuipui, e tatau ona faitauina ai lenei tulaga, e faasaga i le toe auina atu o lē ua tetee i le nofoaga puipuia.

104. E mafai e lē ua tetee ona talosagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) E tatau i lē ua tetee o ia lea e ono mafai ona tatala i tua i luga o puipuiga e avea o se aia tatau, pe afai e faapea ona ia talosagaina, ona aumai i luma o le Faamasinoga mo le faamoemoe o le faia o se talosaga mo le tatalaina i tua i luga o puipuiga pe afai:

(a) o lē ua tetee ua toe auina atu i le nofoaga puipuia i lalo o le fuaiupu 95; ma

78 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) e le i faia e lē ua tetee se talosaga mo le tatalaina i tua i luga o puipuiga i lalo o lenei Tulafono i le taimi na toe auina atu ai i le falepuipui.

(2) E mafai ona faatagaina le talosaga e faapei ai o se talosaga sa faia i le taimi lea sa toe auina atu ai lē ua tetee i le falepuipui.

(3) Afai ua faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, i lalo o lenei fuaiupu, o faamatalaga auiliili e manaomia ina ia faamaonia e le Faamasinoga Faaitumalo po o le Resitara i lalo o le fuaiupu 108(b) e tatau ona:

(a) faamaonia i se faiga tusitusia e le Faamasinoga ua na faatagaina le tatalaina i tua i luga o se puipuiga; ma

(b) auina atu i le tagata ofisa o lo o pulea le falepuipui lea na taofia ai lē ua tetee i lalo o le tusi faapoloaiga na toe auina atu ai se pagota i le falepuipui.

105. Faamatalaga molimau i taualumaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) Pe a oo ina suesueina se talosaga mo le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e mafai e le Faamasinoga ona taliaina e avea ma faamatalaga molimau so o se faamatalaga, pepa aloaia, tala ua maua mai po o se mataupu lea ua ia manatu ua talafeagai ai, tusa lava pe ono mafai ona taliaina i se isi faiga e ese ai pe leai foi i totonu o se faamasinoga.

(2) E ese mai ai i le faafuaiupu (1), pe a oo ina iloiloina le mataupu ua faamanino mai i le fuaiupu 99:

(a) e faatoa mafai lava e le Faamasinoga ona iloiloina se faamatalaga, pepa aloaia, tala ua maua mai po o se mataupu lea e ono mafai ona taliaina i totonu o se Faamasinoga, pe afai sa faia e le tagata e talafeagai i ai pe sa tuuina atu po o sa faia i totonu o le pepa faatumu e tatau ai; ae peitai

(b) mo le faamoemoe o le suesueina o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, o le a lē afaina ai pe afai o le faamatalaga molimau -

(i) ua tuuina atu pe sa faia e le tagata e talafeagai i ai pe sa tuuina atu po o sa faia i totonu o se pepa faatumu tau i tautoga pe le o se pepa faatumu foi tau i tautoga; po o

792016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(ii) ua tuuina atu i se isi faiga e ese ai po o sa faia i totonu o se pepa faatumu lea e ono mafai ona taliaina i totonu o se faamasinoga.

106. Tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) I le noatia ma le fai fuafua i le fuaiupu 109, pe afai o lē ua tetee ua faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e ao i lē ua tetee ona tatalaina i tua i luga o tuutuuga e faapea o lē ua tetee ua auai o ia lava:

(a) i le taimi ma le nofoaga lea na tolopo i ai le faamasinoga; po o

(b) i le taimi ma le nofoaga lea e mafai ona tolopo i ai le faamasinoga mai lea taimi i lea taimi a o faagasolo taualumaga o le faamasinoga.

(2) E mafai e le Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui ona faaee atu, e avea o se isi tuutuuga o le tatalaina i tua o lē ua tetee, o se tuutuuga e faapea ia lipoti atu lē ua tetee i Leoleo i le taimi po o taimi ma i le nofoaga po o nofoaga lea ua poloaia e le Faamasinoga po o le tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui.

(3) E tusa lava po o ua faaee atu pe leai foi e le Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, o se tuutuuga i lalo o le faafuaiupu (2), e mafai e le Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui ona faaee atu so o se isi lava tuutuuga lea ua manatu le Faamasinoga po o le tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, ua talafeagai lelei ina ia faamautinoa ai e faapea o lē ua tetee:

(a) ua oo mai i totonu o le Faamasinoga i le aso lea e toe auina atu ai i le falepuipui lē ua tetee; ma

(b) e le o faalavelave i so o se tagata molimau po o so o se faamatalaga molimau e faasaga i lē ua tetee; ma

(c) e le i faia se soligatulafono a o tatala i tua i luga o puipuiga; ma

(d) mo le puipuiga o nuu ma afioaga. (4) E mafai ona manaomia e le Faamasinoga po o se tagata

ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, e avea o se isi tuutuuga o le tatalaina i tua o lē ua tetee, le totogiina o so o se aofaiga o tupe

80 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

po o le osia o so o se noataga i le tulaga o se feagaiga, faamalumaluga, po o se tasi e ofoina mai se puipuiga, e tusa lava pe o lē ua tetee po o so o se isi lava tagata.

107. Tapaina o puipuiga faa-feagaiga, faamalumaluga po o se tasi e ofoina mai se puipuiga-(1) O se tagata o ia lea ua maua mai se poloaiga o lo o manaomia ai so o se tagata ina ia osia se feagaiga, faamalumaluga, po o se tasi e ofoina mai se puipuiga i lalo o lenei fuaiupu, e mafai ona talosaga i le Faamasinoga mo se poloaiga e tapaina ai se feagaiga, faamalumaluga po o se tasi e ofoina mai se puipuiga i luga o mafuaaga e faapea ua lē mafai e lē ua tetee ona tausia tuutuuga o lona tatalaga i tua.

(2) Afai ua faatoai atu se talosaga i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara ona:

(a) atofaina se taimi ma se nofoaga mo le fofogaina o le talosaga; ma

(b) ia lē itiiti ifo i lo le lima (5) aso faigaluega a o lumanai ai le taimi na atofaina, ona faia laasaga ina ia faaoo atu i so o se tagata o noatia ai i le feagaiga, se tasi e ofoina mai se puipuiga po o faamalumaluga, se faasilasilaga o le taimi ma le nofoaga ua faapena ona atofaina.

(3) Afai o le fofogaina o so o se talosaga ua faia i lalo o le faafuaiupu (1), ua faamaonia e tusa ma le maliega o le Faamasinoga e faapea ua lē tausia tuutuuga o le tatalaga, e mafai e le Faamasinoga ona faia o se poloaiga e tapaina ai le feagaiga, se tasi e ofoina mai se puipuiga po o faamalumaluga i se aofaiga o le tupe e pei ona ua manatu o ia e tatau ai.

(4) So o se aofaiga o le tupe ua poloaia i lalo o lenei fuaiupu e ono mafai ona toe faaola mai e faapei ai o se sala tupe.

108. Tusi faapoloaiga mo le taofia - Afai ua tatalaina i tua lē ua tetee i luga o puipuiga e tatala ai o i lalo o le fuaiupu 95, e mafai ma e tatau i le Faamasinoga po o le Resitara pe afai ua lē tatalaina i tua lē ua tetee i totonu o le vaitaimi ua faamaoti mai i le fuaiupu 109(3)(a) ona:

(a) tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le taofia o lē ua tetee i totonu o se nofoaga puipuia mo le vaitaimi o le tolopoina; ma

812016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) faamaonia ai i luga o le itu i tua o le tusi faapoloaiga le tulaga moni e faapea sa faatagaina atu e le Faamasinoga po o le Resitara le tatalaina i tua i luga o puipuiga o lē ua tetee, ma le tuutuuga po o tuutuuga ua faaee atu i ai.

Vaevaega 4 - Taualumaga i le maea ai ona Faamatuu Atu o le Tatalaina i Tua

109. Tatalaina i tua o lē ua tetee ua faatagaina i ai se puipuigamalu e tatala ai i tua, a o tatali lona faamasinoina-(1) Afai ua faatagaina i lē ua tetee le avanoa e tatala ai i tua i luga o se puipuiga, e tatau i le Resitara ona saunia se faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o se puipuiga ua faatulaga ai tuutuuga o le tatalaina i tua ua faaee atu e po o i lalo o le fuaiupu 106.

(2) E tatau i le Resitara ona: (a) tuuina atu le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o

puipuiga, i lē ua tetee; ma (b) ia faamalieina e faapea ua malamalama lē ua tetee i

tuutuuga o le tatalaina i tua; ma (c) manaomia lē ua tetee ina ia sainia le faasilasilaga o le

tatalaina i tua i luga o puipuiga. (3) Afai ua faatagaina i ai i lē ua tetee le avanoa e tatala ai i tua

i luga o se puipuiga, e mafai e le Faamasinoga po o le Resitara ona faatonuina e faapea e ao ona taofia lē ua tetee i le puipuigamalu a le faamasinoga:

(a) mo sea taimi, e lē sili atu i le lua (2) itula, e pei ona tatau ai ina ia mafai ai ona saunia ma sainia le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; ma

(b) pe afai, i totonu o le vaitaimi e lua (2) itula ua lē tatalaina ai i tua lē ua tetee (pe ona o le mafuaaga e musu e saini le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o mo so o se isi lava mafuaaga), mo sea taimi e pei ona tatau ai, ina ia mafai ai ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le taofia i lalo o le fuaiupu 108.

82 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(4) Afai ua faatagaina i ai le tatalaina i tua i luga o puipuiga i lē ua tetee o ia lea ua toe auina atu i le falepuipui, ma o lo o na ona nofo puipuia i lalo o le tusi faapoloaiga na tuuina atu e tusa ai o le toe auina atu i le falepuipui, e tatau ona tatala i tua lē ua tetee mai le nofo puipuia i se taimi vave lava talafeagai e ono mafai ai ona faatino i le tuanai ai ona sainia e lē ua tetee le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(5) E tatau ona tuuina atu se ata o le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, i lē ua tetee e uiga i lona tatalaga i tua po o i se taimi vave lava e ono mafai ai ona faatino i le tuanai ai o lea tulaga.

110. Tusi faapoloaiga o le faasaolotoina-(1) I le noatia ma le fai fuafua i le faafuaiupu (3), pe afai ua tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le taofia i lalo o le fuaiupu 108, e tatau ona tuuina atu ma auina atu se tusi faapoloaiga o le faasaolotoina i le tagata ofisa o le falepuipui o lo o pulea le falepuipui lea o lo o taofia ai lē ua tetee.

(2) E mafai ona tuuina atu le tusi faapoloaiga o le faasaolotoina e le Faamasino po o le Resitara ina ua faamalieina e faapea ua agavaa lē ua tetee ina ia tatalaina i tua ma ua faapea foi ona ausia ai manaoga o le fuaiupu 109.

(3) E lē manaomia ona tuuina atu se tusi faapoloaiga o le faasaolotoina pe afai o le Resitara, o ia lea na saini ai i ona luma e lē ua tetee le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, ua na faamaonia i luga o le toe auina atu i le falepuipui o se tusi faamaonia e faapea ua sainia e lē ua tetee le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, ma ua faapea ai le tatau ona agavaa lē ua tetee ina ia tatalaina i tua.

111. Fesuiaiga o tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) Afai ua faataga ona tatala i tua lē ua tetee i luga o puipuiga, e mafai e le Faamasinoga i luga o le talosaga a lē ua tetee po o lē ua tagi, ona faia se poloaiga e fesuiai ai po o le faalēaogāina ai o so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le suia po o le faaee atu o so o se isi lava tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(2) E mafai e le Resitara ona faatino malosiaga ua faaee atu i ai e le faafuaiupu (1) ina ia faia ai se poloaiga pe afai:

832016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(a) o lē ua tagi e le o tetee; ma (b) o le soligatulafono lea ua molia ai lē ua tetee -

(i) e lē ono faasalaina i le nofosala i le falepuipui; po o

(ii) e ono faasalaina e ala i le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē sili atu i lo le fitu (7) tausaga.

(3) Afai o se Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, i le faatagaina ai ona tatala i tua so o sē ua tetee i lalo o puipuiga, ua faaee atu le tuutuuga e faapea ia lipoti atu lē ua tetee i Leoleo i sea taimi po o taimi ma i sea nofoaga po o nofoaga e pei ona poloaia e le Faamasinoga po o le Resitara, e mafai e le Resitara, i luga o le talosaga a lē ua tetee, ona faia se poloaiga e fesuiai ai le taimi po o taimi po o le nofoaga po o nofoaga lea e manaomia ai lē ua tetee ia faapea ona lipoti i ai.

(4) Afai ua fesuiai po o ua faalēaogāina e se Faamasinoga po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o ua suia po o ua faaee atu so o se isi lava tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara:

(a) ona saunia i se taimi vave lava talafeagai e ono mafai ai ona faatino ai, se faasilasilaga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga ua faatulaga ai tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga e pei ona teuteuina (pe afai e i ai); ma

(b) ua faamalieina e faapea ua malamalama lē ua tetee i tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; ma

(c) manaomia lē ua tetee ina ia saini i le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(5) I so o se itu lea e faaaogā i ai le faafuaiupu (4), pe afai ua lē mafai e lē ua tetee e aunoa ma se mafuaaga talafeagai ona auai ai i le taimi ma le nofoaga na manaomia ai po o ua lē mafai ona sainia se faasilasilaga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e mafai e se Faamasino po o se Resitara ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le pueina faapagota o lē ua tetee.

(6) Afai o se feagaiga tau le tatalaga i tua ua osia lea e manaomia ai nisi e puipuia, e faaauau pea lava ona faamamaluina ma o le a lē faataunuuina le poloaiga seia oo ina ua malilie mai tagata e puipuia, i le feagaiga tau le tatalaga i tua i se faiga tusitusia

84 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

i le poloaiga po o ua osia se feagaiga fou tau le tatalaga i tua e tausisia ai le poloaiga.

112. E mafai ona pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga i nisi tulaga e aliae mai lē ua tetee o lo o tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) E mafai e se leoleo ona pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga lē ua tetee o ia lea ua tatalaina i tua i luga o puipuiga pe afai ua talitonu le leoleo i luga o mafuaaga talafeagai e faapea:

(a) ua sola ese faalilolilo po o ua agai ina sola ese faalilolilo lē ua tetee, mo le faamoemoe e alofia ai le faia o le faamasinoga tonu; po o

(b) ua solia e lē ua tetee po o ua lē mafai ona tausisia so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(2) O sē ua tetee o ia lea ua pueina faapagota i lalo o le faafuaiupu (1) e tatau ona aumaia i luma o le Faamasinoga i se taimi vave lava e talafeagai ai.

(3) I so o se mataupu faapea, e tatau i le Faamasinoga ona toe iloilo le mataupu tau le tatalaina i tua i luga o puipuiga, pe afai ua faamalieina o ia e faapea sa sola ese faalilolilo po o ua agai ina sola ese faalilolilo lē ua tetee po o ua solia po o ua lē mafai ona tausisia so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(4) E lē mafai ona tatalaina i tua lē ua tetee i luga o se puipuiga e pei o se aia tatau, i le tuanai ai ona pueina faapagota o lē ua tetee i lalo o le faafuaiupu (1).

(5) E leai se mea o i totonu o lenei fuaiupu e taofia ai se leoleo mai le sailia o se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai sē ua tetee i lalo o le fuaiupu 113.

113. Tusi faapoloaiga e pueina faapagota ai lē ua tetee ua sola faalilolilo po o ua solia tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o ua lē mafai ona tali atu i tulaga o le tatalaina i tua-(1) E mafai e le Faamasinoga po o se Resitara ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le pueina o sē ua tetee pe afai:

(a) ua faamalieina le Faamasinoga po o le Resitara e ala i le faamatalaga molimau o i luga o le tautoga e faapea -

(i) ua sola ese faalilolilo lē ua tetee po o ua agai ina sola ese faalilolilo mo le faamoemoe o le alofia o le faia ai o le faamasinoga tonu; po o

852016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(ii) ua solia e lē ua tetee po o ua lē mafai ona tausisia so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; po o

(b) o lē ua tetee - (i) ua lē auai o ia lava i le taimi ma le

nofoaga ua faamaoti mai i le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o, i le a lava le tulaga o i ai, o le puipuiga faa-feagaiga; po o

(ii) e le i auai o ia lava i so o se taimi ma se nofoaga lea na tolopo i ai le faagasologa o taualumaga o le faamasinoga.

(2) O se tusi faapoloaiga e pueina ai sē ua tetee i lalo o lenei fuaiupu:

(a) e tatau ona tuusao atu i se leoleo e ala i le igoa po o le tulaga faalauaitele i leoleo uma; ma

(b) e mafai ona faatino e so o se leoleo. (3) Mo le faamoemoe o le faatinoina o le tuuina atu o se tusi

faapoloaiga i lalo o lenei fuaiupu, e mafai e le leoleo ona faatinoina lea tulaga i so o se taimi e ulufale ai i so o se nofoaga ma fale, e ala i se faiga faamalosi pe afai e tatau ai, pe afai o i ai i le leoleo ni mafuaaga talafeagai e talitonuina ai e faapea o lo o i ai i ia nofoaga ma fale lē ua tetee o ia lea ua faasaga i ai le tusi faapoloaiga.

(4) E tatau i le leoleo e faataunuuina le tusi faapoloaiga ona: (a) i ai ia te ia le tusi faapoloaiga; ma (b) tuuina atu le tusi faapoloaiga i le uluai ulufale atu ma,

pe afai e talosagaina i so o se taimi mulimuli ane; ma

(c) pe afai e le o ofuina le toniga a le leoleo, ia tuuina atu se faamatalaga molimau e faapea o ia o se leoleo.

(5) Afai ua pueina sē ua tetee i lalo o se tusi faapoloaiga ua tuuina atu i lalo o lenei fuaiupu, e faaaogā le fuaiupu 112(2) e oo i le (4) e faapei ai sa pueina lē ua tetee i lalo o le fuaiupu 112(1).

114. O le lē mafai ona tali atu i tulaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) Ua faia e lē ua tetee se soligatulafono pe afai o lē ua tetee ua tatalaina i tua i luga o puipuiga:

(a) ua lē mafai ona auai o ia lava e aunoa ma se mafuaaga talafeagai, i le taimi ma le Faamasinoga ua

86 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

faamaotiina i totonu o le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; po o

(b) ua lē mafai ona auai o ia lava e aunoa ma se mafuaaga talafeagai, i so o se taimi ma se nofoaga lea na tolopo i ai le faagasologa o taualumaga o le faamasinoga; po o

(c) ua lē mafai ona tausisia so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(2) O sē ua tetee ua faamaonia le nofosala mo se soligatulafono i lalo o le faafuaiupu (1), e noatia i se sala tupe e lē silia le 200 iunite tau faasalaga po o le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina, po o faasalaga uma e lua.

Vaevaega 5 - Tatalaina i tua i luga o puipuiga e faasino i Talosaga

115. Tatalaina i tua i luga o puipuiga a o talia se talosaga- (1) Afai ua nofo puipuia se tagata i lalo o se moliaga ua faamaonia faaletulafono ma ua toe talosagaina le moliaga ua faamaonia faaletulafono po o le faasalaga, po o faasalaga uma e lua, e lē tatau i le Faamasinoga po o le Faamasinoga o talosaga ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga seia vagana ai ua faamalieina o ia i luga o tulaga paleni o mea e mafai ona tutupu lea o le a tatau ai ona faia faapea i totonu o manaoga o faaiuga amiotonu i totonu o mataupu faapitoa.

(2) O le avega tauave o lo o i luga o lē o talosaga ina ia faaalia mafuaaga ua tatau ai ona faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(3) Pe a oo ina iloiloina ni manaoga o faaiuga amiotonu i lalo o le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga po o le Faamasinoga o talosaga, e ese mai iloiloga o i le fuaiupu 99, ona amanaia iloiloga ua taua e faapea:

(a) o le manino o mafuaaga e malosi ai le talosaga; (b) o le umi o le taimi o le faasalaga lea ua faaee atu i luga

o lē ua talosaga. (c) o le umi o le taimi e ono manaomia lea o le a pasia, a o

lumanai ai le fofogaina o le talosaga; (d) so o se isi lava iloiloga lea ua manatu le Faamasinoga e

talafeagai.

872016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) O le taimi lea, a o faagasolo ai le tatalaina i tua o lē ua talosaga i luga o le tatalaina i tua i puipuiga a o tatali le faia o le faaiuga o le talosaga, e lē faitauina lea e avea ma vaega o so o se vaitaimi o le taofia i lalo o le faasalaga o lē ua talosaga, e tusa lava pe o le faasalaga sa pasia e le Faamasinoga lea na tuuina mai i ai le talosaga, po o le faasalaga ua pasia po o ua fetuunai e le Faamasinoga o Talosaga.

(5) Afai ua faaalia se mataupu i le Faamasinoga o Talosaga, e faaaogā lenei fuaiupu i se tagata o ia lea ua faamaonia faaletulafono moliaga mo le mataupu ua faaalia e pei ona faaaogā i se tagata talosaga.

116. Talosaga mai faaiuga a Faamasinoga Faaitumalo e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) Afai ua teena e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, Faamasino Fesoasoani po o se tagata ofisa e toe auina pagota i le falepuipui le faataga atu o le tatalaina i tua i luga o puipuiga i lē ua tetee (tusa lava pe o lumanai ai po o le tuanai ai o le faamaonia faaletulafono o moliaga), e mafai e lē ua tetee ona talosaga i le Faamasinoga Sili e faasaga i lea teena.

(2) Afai ua faataga atu e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, Faamasino Fesoasoani po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, le tatalaina i tua i luga o puipuiga, i lē ua tetee (tusa lava pe o lumanai ai po o le tuanai ai o le faamaonia faaletulafono o moliaga), e mafai e lē ua tagi ona talosaga i le Faamasinoga Sili e faasaga i le faaiuga.

(3) Afai, mo so o se faatagaina atu o le tatalaina i tua i luga o puipuiga o lē ua tetee (tusa lava pe o lumanai ai po o ua tuanai ai o le faamaonia faaletulafono o moliaga):

(a) ua faaee atu ai e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, Faamasino Fesoasoani po o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, po o ua teena le faaee atu o so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga puipuiga, po o so o se tuutuuga faapitoa o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; po o

(b) ua faia se poloaiga e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, Faamasino Fesoasoani, po o le tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui, i luga

88 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

o se talosaga ua faia i lalo o le fuaiupu 111, e fesuiai ai po o e faalēaogāina ai so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le suia po o le faaee atu o so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, po o ua teena le faia o le fesuiaiga po o le poloaiga e faalēaogāina ai,

e mafai e lē ua tetee po o lē ua tagi ona talosaga i le Faamasinoga Sili e faasaga i le faatulagaina o lea tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o, i le a lava le tulaga e i ai, e faasaga i lea teena po o e faasaga i le faaiuga e tusa ai o lea talosaga.

(4) Mo faamoemoega o se talosaga i lalo o lenei fuaiupu, o le lē mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani po o se Tagata Ofisa e Toe Faafoi Atu le Pagota i le Falepuipui, ona faaee atu so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o tuutuuga, po o so o se tuutuuga faapitoa o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, i luga o so o se tulaga lea na mafai ona faaee atu ai faaletulafono tuutuuga, ua faatatauina e avea o se teena o le faaee atu o tuutuuga.

(5) O se talosaga tetee i lalo o lenei fuaiupu e ui mai lea i le toe suesueina o le mataupu.

117. Faatinoina o faaiuga a le Faamasinoga Sili i le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) Afai, ua fuafuaina e le Faamasinoga Sili i luga o se talosaga i lalo o le fuaiupu 116, e faapea ua lē tatau ona faatagaina atu le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o ua lē tatau ona faaauauina, e tatau ona tuuina se tusi faapoloaiga mo le taofia o lē ua tetee i se nofoaga puipuia, mai le Faamasinoga Sili ma ia sainia e se Faamasino.

(2) E tatau i le tagata o ia lea na te tuuina atu le tusi faapoloaiga ona faamautinoa e faapea ua tuuina atu se ata o le faasilasilaga o le faaiuga o le talosaga i lē ua tetee, pe a oo ina tuuina atu le tusi faapoloaiga po o i se taimi vave lava e ono faatino ai i le tuanai ai o le tuuina atu o le tusi faapoloaiga.

(3) Afai ua fesuiai po o ua faalēaogāina e le Faamasinoga Sili le tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o le suia po o le faaee atu o so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, i luga o se talosaga mo so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e faaaogā aiaiga ua taua e faapea:

892016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(a) pe afai e auai lē ua tetee i le Faamasinoga Sili, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona -

(i) saunia se faasilasilaga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga o lo o faatulaga ai tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e pei ona teuteuina (pe afai e i ai), i se taimi vave lava e ono faatino ai; ma

(ii) ia faamalieina e faapea ua malamalama lē ua tetee i tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; ma

(iii) e manaomia lē ua tetee ina ia saini le faasilasilaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; ma

(b) afai ua lē auai lē ua tetee i le Faamasinoga Sili, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo na aumai ai le talosaga ona auina atu se faasilasilaga tusitusia i lē ua tetee, e manaomia ai lē ua tetee ina ia auai atu i se taimi ma se nofoaga ua faamaotiina mo le faatinoina o se faasilasilaga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e aofia ai tuutuuga (pe afai e i ai) e manaomia ina ia faamamaluina ai le faaiuga a le Faamasinoga Sili.

(4) Afai, i so o se itu lea e faaaogā i ai le faafuaiupu (3), ua lē mafai e lē ua tetee ona auai atu e aunoa ma se mafuaaga talafeagai, i le taimi ma le nofoaga sa manaomia ai, po o ua lē mafai ona auai e tusa o se faasilasilaga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e mafai e le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo na aumai ai le talosaga, ona tuuina atu le mataupu i se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo o ia lea e mafai ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le pueina faapagota o lē ua tetee.

118. Fofogaina ma le faatagaina atu o se puipuigamalu i lē na talosaga ma le nofo puipuia a o talia le talosaga-(1) O le talosaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga a sē ua talosaga e tatau ona fofogaina ma fuafuaina e le Faamasino o ia lea na taitai i le suesuega i totonu o le Faamasinoga i lalo ifo, po o pe afai e le o avanoa le Faamasino sa taitai, o se isi Faamasino.

90 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(2) Afai ua faataga atu i se tagata na talosaga se puipuigamalu e tatala ai i tua, e tatau ia te ia pe afai o lo o na ona i ai o ia i se nofoaga puipuia i lalo o le moliaga ua faamaonia lea e faasino i ai le talosaga, ona tatala i tua mai le nofoaga puipuia, ina ua uma ona osia se noataga faa-feagaiga i luma o se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui i so o se vaega tupe ma faatasi ai po o e aunoa ma se tagata po o ni tagata e avea ma puipuigamalu e pei ona faatonuina e le Faamasino, i le noatia ma le fai fuafua i le tuutuuga e faapea ua i ai lava o ia i le Faamasinoga Sili po o le Faamasinoga o Talosaga i le aso lea o le a suesueina ai le talosaga ma i so o se aso e ono mafai ona tolopo i ai le suesuega i lea taimi i lea taimi.

(3) O le vaitaimi lea o lo o faagasolo ai le tatalaina i tua i luga o puipuiga o sē ua talosaga, e lē aofia ai e avea o se vaega o le vaitaimi e nofosala ai i le falepuipui lē ua talosaga.

(4) Afai o se mataupu ua faaalia i lalo o lenei Vaega, e faaaogā lenei fuaiupu i se tagata o ia lea ua faamaonia faaletulafono moliaga mo le mataupu ua faaalia e pei ona faaaogāina i se tagata e talosaga.

(5) Mo faamoemoega o lenei Vaega; o se tagata talosaga: (a) o le a lē faatatauina o lo o na ona nofo puipuia i lalo o le

moliaga ua faamaonia faaletulafono lea e faasino i ai le talosaga, pe afai ua tuuina atu se faatonuga e faapea o se tasi faasalaga po o se vaitaimi e nofosala ai i le falepuipui o le a mulimuli atu i le faasalaga na faaee atu i ai i luga o lea moliaga ua faamaonia faaletulafono; ma

(b) sa le i talosaga e faasaga i le moliaga ua faamaonia faaletulafono, lea na faaee atu ai le isi lea faasalaga po o le vaitaimi e nofosala ai.

119. Tusi faapoloaiga e pueina ai se tagata na talosaga o ia lea ua sola ese po o ua agai ina sola ese faalilolilo a o lo o i ai i se tulaga puipuia-(1) Afai:

(a) ua tatala i tua se tagata na talosaga i luga o puipuigamalu; ma

(b) ua faamalieina se tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui i luga o le tautoga a lē ua tetee po o so o se tagata e avea ma puipuigamalu po o i luga o

912016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

tautoga a nisi tagata o avea ma sui o lē ua tetee po o so o se tagata e avea ma puipuigamalu, e faapea o lē ua talosaga -

(i) ua sola ese faalilolilo; po o (ii) ua agai ina sola ese faalilolilo mo le

faamoemoe ia alofia ai le faamasinoga tonu, e mafai e le tagata ofisa e toe auina atu pagota i le falepuipui ona tuuina atu se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ma aumaia ai lē sa talosaga i luma o se Faamasino.

(2) A oo ina pueina faapagota lē na talosaga e tusa ai ma le tusi faapoloaiga, e mafai e se Faamasino ina ua faamalieina o ia e faapea ua sola ese lē na talosaga po o ua agai ina sola ese faalilolilo, ona tuuina atu lē na talosaga i le falepuipui seia oo ina faia le faamasinoga.

120. O le gauai mai o lē na talosaga na tatala i tua i luga o se puipiugamalu ma le tuusaolotoina o lē sa noatia ai e avea ma puipuigamalu-(1) O se tagata na talosaga o ia lea ua tatala i tua mai le nofoaga puipuia a o lo o tatali le fofogaina o le talosaga a lē na talosaga e mafai:

(a) ona gauai mai o ia lava; ma (b) talosaga atu i se Faamasino mo le faamatuu ese o le faa-

feagaiga tau le puipuigamalu. (2) E mafai e se tagata o noatia e avea ma puipuigamalu mo se

tagata na talosaga ua tatala i tua i lalo o le faafuaiupu (1), ona talosaga atu i se Faamasino ina ia tuusaolotoina o ia mai noataga o se tagata o avea ma puipuigamalu i lalo o le puipuiga faa-feagaiga.

(3) Mo le faafuaiupu (1) po o le (2), e mafai e le Faamasino, pe afai e le i gauai mai lē na talosaga, ona tuuina atu se tusi faapoloaiga e pueina faapagota ma tuuina atu lē na talosaga i se falepuipui mo le vaitaimi o lo o totoe e le i faaiuina o le faasalaga na muai tuuina atu.

(4) Afai ua pueina faapagota lē na talosaga i lalo o lenei fuaiupu, o tagata o noatia e avea ma puipuigamalu a se tagata na talosaga, ua tuusaoloto mai o latou noataga i lalo o le puipuiga faa- feagaiga.

(5) E faaaogā le Vaevaega 3 o lenei Vaega i lenei Vaevaega faatasi ai ma fesuiaiga talafeagai.

92 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

121. Talosaga e afua i faaiuga a le Faamasino e faasino i le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) I le noatia ma le fai fuafua i le faafuaiupu (4), o lenei fuaiupu e faaaogā i se faaiuga ua faia e se Faamasino lea e faapea:

(a) o se tagata ua faatagaina po o ua teena le tatalaina i tua i luga o puipuiga; po o

(b) se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga ua faaeeina i ai, suia, faalēaogāina po o ua fesuiai; po o

(c) le faaeeina i ai o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, po o le teena o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga; po o

(d) ua teena le fesuiaiga po o le faalēaogāina o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga.

(2) E mafai e le Loia Sili po o se tagata o ia lea e faasino i ai le faaiuga, ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i se faaiuga lea e faaaogā i ai lenei fuaiupu.

(3) Mo faamoemoega o lenei fuaiupu, o le lē mafai ona faaeeina atu e se Faamasino o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, po o se tuutuuga faapitoa, i so o se tulaga e faapea o se tuutuuga e mafai ona faapea na tuuina atu faaletulafono, ua avea lea o se tulaga e teena ai le faaeeina atu o le tuutuuga.

(4) E lē faaaogāina lenei fuaiupu i se faaiuga ua faia e se Faamasino o le Faamasinoga Sili pe afai sa faia le faaiuga i luga o le talosaga mai se faaiuga a se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o se Faamasino Fesoasoani.

122. Aiaiga o taualumaga e faasino i talosaga i mataupu tau le tatalaina i tua i luga o puipuiga-(1) O se tagata ua manao e talosaga i lalo o le fuaiupu 121, e tatau ona faaoo atu se faasilasilaga o le faamoemoega o lea tagata e talosaga ai i le Resitara o le Faamasinoga o Talosaga, i totonu o le 10 aso faigaluega mai le aso o le faaiuga ina ia talosaga faasaga i ai.

(2) O se talosaga i lalo o le fuaiupu 121 e faapea e le i fofogaina i luma mai o le aso na faia ai le talosaga, ua faamutaina le toe i ai o so o se malosiaga ma e faalēaogāina i lena aso, ma ua faatatauina ua faalēaogāina e le Faamasinoga o Talosaga mo le lē faia i ai o suesuega a le faamasinoga.

932016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(3) O se faaiuga a se Faamasino ua faasaga i ai se talosaga i lalo o le fuaiupu 121, e lē tatau ona faalēaogāina i luga o na o se mafuaaga e faapea o le faasilasilaga o lena talosaga ua uma ona tuuina atu.

(4) I so o se talosaga ua faia i lalo o le fuaiupu 121, e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) faamaonia le faaiuga ua faasaga i ai le talosaga, po o le fesuiai o le faaiuga; po o

(b) le faataatiaese ma faia se isi poloaiga e pei ona manatu le Faamasinoga o Talosaga sa tatau ona faia i le taimi muamua.

123. Faaiuga a le Faamasinoga o Talosaga-(1) Afai o so o se talosaga ua faia i lalo o le fuaiupu 121 e faasaga i le teena o le faatagaina o le tatalaina i tua i luga o puipuiga o so o se tagata, o le Faamasinoga o Talosaga e faia le faaiuga o le faatagaina le tatalaina i tua i luga o puipuiga, ma e tatau i le Faamasinoga o Talosaga ona poloaia le tatalaina i tua i luga o puipuiga o lea tagata, i le noatia ma le fai fuafua i so o se tuutuuga e pei ona manatu le Faamasinoga o Talosaga ua talafeagai ai.

(2) Afai o se talosaga i lalo o le fuaiupu 121 e uiga i so o se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, o le Faamasinoga o Talosaga e soloia pe teuteuina se tuutuuga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, po o le suia po o le faaeeina i ai o so o se isi tuutuuga, o le Resitara o le Faamasinoga e ana le faaiuga o lo o faasaga i ai le talosaga, e tatau ona ia tuuina atu se faasilasilaga tusia i le tagata ua tatalaina i tua i luga o puipuiga, ma i so o se tagata o avea ma puipuigamalu, e manaomia ai i latou ina ia auai i le taimi ua faamaotiina ma le nofoaga mo le faataunuuina o se puipuiga fou o se feagaiga o lo o i ai so o se tuutuuga o lo o manaomia e tuuina atu ai le faamamaluina o le faaiuga a le Faamasinoga o Talosaga.

(3) Afai i so o se mataupu e faaaogā i ai le faafuaiupu (2), o le tagata ua tatalaina i tua i luga o puipuiga ua lē usitaia e aunoa ma se mafuaaga talafeagai e auai ai i le taimi ma le nofoaga e pei ona manaomia, po o ua lē mafai ona sainia o se isi feagaiga fou o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, e pei ona taua muamua, e tatau i le Resitara ona tuuina atu le mataupu i se Faamasino, o ia lea e mafai ona tuuina atu se tusi faapoloaiga mo le pueina faapagota o le tagata ua tatala i tua i luga o puipuiga.

94 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(4) Afai o se talosaga ua faia i lalo o le fuaiupu 121 e faasaga i se faatagaga o le tatalaina i tua i luga o puipuiga, o le Faamasinoga o Talosaga e faia le faaiuga e lē faatagaina ai le tatalaina i tua i luga o puipuiga po o e lē tatau ona faaauau, o se tusi faapoloaiga mo le taofia i le puipuigamalu o le tagata o ia lea e faasino i ai le faaiuga, e tatau ona tuuina mai i le Faamasinoga o Talosaga, ma sainia e se Faamasino; ma o le tagata o ia lea ua faataunuuina lea tusi faapoloaiga, e tatau ona faamautinoaina e faapea, o se ata o le faasilasilaga o le taunuuga o le talosaga ua tuuina atu i le tagata ua pueina faapagota, i le taimi na faatino ai le tusi faapoloaiga po o i se taimi vave lava e mafai ai ona faatino, ina ua uma ona faataunuuina le tusi faapoloaiga.

(5) O se tagata o ia lea e faaaogā i ai le faafuaiupu (4) ma o ia lea e le o i lalo o le puipuigamalu, e mafai ona pueina faapagota e se leoleo e aunoa ma se tusi faapoloaiga.

VAEGA 10 SUESUEGA I TOTONU O LE FAAMASINOGA SILI

Vaevaega 1 - Tulaga Lautele

124. Tutoatasi o le faafoe moliaga - I le fesootai atu i le faatinoga o so o se pule faataga, malosiaga po o tiute tauave o le Loia Sili po o se faafoe moliaga mo le amataga po o le faatautaia o so o se suesuega i totonu o le Faamasinoga Sili, o se faaiuga e tusa ai o le pule faataga, malosiaga po o le tiute tauave e ao ona lē siliga pe fesiligia i so o se faiga e lē ua tagi.

125. Faasilasilaga a lē ua tetee ina ia faamasinoina e le Faamasino na o ia lava-(1) Mo faamoemoega o le fuaiupu 6(2), e mafai e lē ua tetee i totonu o le 28 aso a o lumanai ai le aso lea e ao ona faamasinoina ai lē ua tetee, ona tuuina atu se faasilasilaga tusia i le Resitara o le Faamasinoga Sili, e tusa ai o le manao o lē ua tetee ina ia faamasinoina i luma o se Faamasino e na o ia lava e faia.

(2) Pe a oo ina mauaina e le Resitara le faasilasilaga i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara ona vave tuuina atu se ata o le faasilasilaga i le faafoe moliaga.

952016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(3) Afai o lē ua tetee, i totonu o le vaitaimi o i le faafuaiupu (1), ua ia tuuina atu le faasilasilaga o i lalo o lea faafuaiupu e tusa ai o le manao o lē ua tetee ina ia faamasinoina i luma o se Faamasino na o ia lava e faia, e tatau i le Resitara ona tuuina atu le mataupu i se Faamasino o le Faamasinoga Sili (o ia lea e mafai po o e lē mafai ona avea ma Faamasino, e faia ai le suesuega i ona luma).

(4) O le Faamasino o ia lea ua tuuina atu i ai so o se mataupu i lalo o le faafuaiupu (3), e tatau ona poloaia e faapea o le a suesueina lē ua tetee i luma o le Faamasino e na o ia lava e faia, seia vagana ai, ua i ai le tulaga amanaia i manaoga o faaiuga amiotonu, ua manatu ai le Faamasino e faapea e tatau ona faamasinoina lē ua tetee i luma o se Faamasino faatasi ai ma ni faatonu, i la lea itu, ua tatau ai i le Faamasino ona faia faapena le poloaiga.

(5) Afai o le a suesueina faatasi le toalua (2) po o le sili atu o tagata tetee, e ao ona suesueina i latou i luma o se Faamasino faatasi ai ma ni faatonu, seia vagana ai ua latou talosaga uma ina ia suesueina i latou e se Faamasino na o ia lava.

(6) O se faasilasilaga ua faamoemoe ina ia tuuina atu i lalo o lenei fuaiupu e le loia a lē ua tetee e avea ma ona sui, e ao ona faatatauina o le a tuuina atu i le pule faataga a lē ua tetee, seia vagana ai ua faamaonia se tulaga e ese ai.

(7) E ese mai ai i le faafuaiupu (1), e mafai e lē ua tetee ona tuuina atu se faasilasilaga i lalo o lea faafuaiupu, a o lumanai ai po o i se taimi vave lava i le tuanai ai ona tuuina atu le tagata mo le suesuega.

126. Talosaga a le faafoe moliaga mo le suesueina e le Faamasino na o ia lava-(1) Afai ua tuuina atu e lē ua tetee se faasilasilaga i lalo o le fuaiupu 125, e mafai e le Faamasino, i luga o se talosaga a le faafoe moliaga ma ua faaooina atu i lē ua tetee, a o lumanai ai le tuuina atu o le vaaiga o lē ua tetee i faatonu, ona poloaia e faapea e ao ona suesueina lē ua tetee i luma o se Faamasino e na o ia lava.

(2) E mafai e le Faamasino ona faia se poloaiga i lalo o le faafuaiupu (1) pe afai ua faamalieina le Faamasino e faapea:

96 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(a) o so o se poloaiga e tusa ai ma taualumaga talafeagai, ma so o se isi lava faatulagaga talafeagai, ina ia faafaigofie ai le faapuupuuina o le suesuega, ua uma ona faia, ae peitai o le umi o le vaitaimi o le suesuega e ono mafai ona sili atu i le lima (5) aso faigaluega; ma

(b) i tulaga aliae mai o le mataupu, o le aia tatau a lē ua tetee i le suesueina e faatonu ua sili atu ona aafia e ala i tulaga e mafai ona faatulai mai lea o le a lē mafai ai e faatonu talafeagai ona faatinoina lelei o latou tiute tauave.

(3) Mo faamoemoega o le faafuaiupu (2)(b) e tatau i le Faamasino ona amanaia mataupu ua taua i lalo pe a oo ina iloiloina tulaga aliae mai o le mataupu:

(a) o le aofaiga ma uiga o solitulafono lea ua molia ai lē ua tetee;

(b) o le uiga o mataupu e ono mafai ona aafia; (c) o le tele o faamatalaga molimau e ono mafai ona tuuina

atu; (d) o le faaeeina atu i faatonu talafeagai o lo o faia suesuega

mo le vaitaimi e ono faagasolo ai le suesuega; (e) so o se isi lava mataupu ua manatu le Faamasino ua

talafeagai ai. (4) Afai o lē ua tetee o se tasi o le toalua (2) po o le sili atu, o

tagata e ao ona suesueina faatasi, ma o i latou uma taitoatasi e ao ona suesueina e faatonu, e tatua ona suesueina i latou uma i luma o se Faamasino faatasi ma faatonu, seia vagana ai ua faia se poloaiga i lalo o le faafuaiupu (1) ma i latou uma ina ia suesueina e se Faamasino na o ia lava.

Vaevaega 2 - O Faatonu

127. O agavaa - Ae vagana ai mo se tagata e i ai se moliaga ua faamaonia faaletulafono talu ai po o o lo o faatalia le suesuega i luga o se moliaga tau solitulafono, o so o se tagatanuu o Samoa e i le va o le 25 ma le 68 tausaga le matua, ma o ia lea e leai se moliaga ua faamaonia faaletulafono ai, e mafai ona tofia i le Lisi o Faatonu, pe afai ua i ai i le manatu o le Komisi o Galuega

972016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

Faale-Faamasinoga, o lea tagata ua agavaa e tauaveina le matafaioi a se faatonu.

128. Vaitaimi i le tofi - O se tagata ua tofia e avea o se faatonu e tatau ona galue i lea matafaioi mo le lima (5) tausaga, ae peitai e agavaa mo le toe tofiaina i le tuanai ai o le lima (5) tausaga.

129. Lisi o Faatonu-(1) E tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona teuina ma tausia le Lisi o Faatonu.

(2) Ia Ianuari o tausaga taitasi uma, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona:

(a) toe iloilo le Lisi o Faatonu; ma (b) fautua atu i le Komisi o Galuega Faale-

Faamasinoga - (i) le soloia o igoa o tagata o i latou ia ua

maliliu po o o i latou ia ua oo ina lē mafai po o ua lē agavaa ona auai e avea o ni faatonu; ma

(ii) le faaopoopoina o tagata ua agavaa e avea ma faatonu i le Lisi o Faatonu.

(3) E tatau lava ona a itiiti mai e 250 faatonu agavaa e i ai i luga o le Lisi o Faatonu, faatasi ai ma o latou tuatusi ma galuega.

(4) E mafai e le Komisi o Galuega Faale-Faamasinoga i so o se taimi, e ese mai i so o se faamasinoga o faagasolo lea o lo o nofoi ai se faatonu, i luga o se mafuaaga talafeagai ona faatonuina e faapea e ao ona aveesea se faatonu mai le Lisi o Faatonu.

(5) O so o se faiga sese i le tofiaina o se faatonu e tusa ai po o e le o tausisia ai le fuaiupu 127, 128 po o lenei fuaiupu, e lē faalēaogāina ai le faaiuga a faatonu.

130. Filifiliga ma le valaauina o faatonu-(1) E tatau i le Faamasino o ia lea o le a taitai i le faamasinoga ona faatonu le Resitara e valaau ni faatonu se toalima (5) e pei ona filifilia e lea Faamasino ina ia auai.

(2) E tatau i tusi valaau: (a) ona tuusao atu i le faatonu i lona nofoaga o nofomau ai

o i le Lisi; ma (b) faatulaga le aso, o le taimi ma le nofoaga e fai ai le

faamasinoga.

98 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(3) Pe a oo ina mauaina le tusi valaau, e mafai e se faatonu ona taumafai ia maua se faatagaga o le lē auai i se faamasinoga ma e mafai e le Faamasino ona tuuina atu le faatagaga mo se mafuaaga talafeagai.

131. O le lē mafai e faatonu ona auai i le faamasinoga - O se faatonu o ia lea ua valaauina i lalo o le fuaiupu 130, ma ua lē auai e aunoa ma se mafuaaga tatau i le faamasinoga po o le faataunuuina o tiute i se isi faiga e ese ai, i le avea ai ma faatonu seia oo ina ua tuueseina, ua nofosala i le faalēmigao i le Faamasinoga ma e ono mafai ona faasalaina i se faiga ua talafeagai ai.

132. Ia logoina e le Resitara le faafoe moliaga ma lē ua tetee-(1) E tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili, a itiiti mai e lima (5) aso faigaluega a o lumanai ai le amataga o le faamasinoga, ona logoina le faafoe moliaga ma lē ua tetee (e ia lava po o e le loia a lē ua tetee) e tusa o igoa o faatonu e toalima (5) ua filifilia e auai, e aofia ai a latou galuega ma alaalafaga.

(2) E tatau i le faafoe moliaga po o lē ua tetee, i le tuanai ai ona mauaina o le faasilasilaga o i lalo o le faafuaiupu (1), ona tuuina atu se faasilasilaga tusia i le Resitara e tusa ai o so o se siligia po o le teena o so o se faatonu.

(3) O le faafoe moliaga ma lē ua tetee e taitoatasi ona i ai le aia tatau e tasi (1) e teena ai e aunoa ma so o se mafuaaga po o se faapogai i so o se faatonu, ae vagana ai e faapea o so o se isi lava tulaga ua teena, ua tatau ona ogatasi ma faapogai po o mafuaaga e ao ona fuafuaina e le Faamasino i lalo o le fuaiupu 133.

133. Siligia o faatonu-(1) I so o se taimi a o le i faatautoina se faatonu:

(a) e mafai e le faafoe moliaga po o lē ua tetee ona siligia le faatonu ona o se mafuaaga; po o

(b) e mafai e le Faamasino o lo o taitai i luga o lana lava faitalia, ona aveesea le faatonu.

(2) E lē tatau i le Faamasino ona faatagaina le siligia po o le aveeseina o se faatonu i lalo o le faafuaiupu (1) seia vagana ai ona ua malie le Faamasino e faapea o lo o i ai se tetee e lava ma tatau ai e faasaga i le faatonu.

992016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(3) Afai ua malie le Faamasino e pei ona faamaoti mai i lalo o le faafuaiupu (2), e tatau i le Faamasino ona aveese le faatonu ma suia i se tasi.

134. Tautoga po o le faamaoniga aloaia - E tatau i se faatonu, a o le i amataina ona galue faapena, i totonu o le Faamasinoga e avanoa i ai tagata uma, ma o lo o auai lē ua tetee, ona ia faia le tautoga po o le faia o se faamaoniga aloaia e faapea o le a galue lelei ma le faamaoni e avea o se faatonu ma o le a filifili e tusa ai ma faamatalaga molimau ma le tulafono.

135. O le tuueseina o faatonu-(1) Afai e i ai i so o se taimi i le tuanai ai o le amataga o se faamasinoga ma a o le i faia se faaiuga, ua i ai i le taofi o le Faamasino o lo o taitai e faapea, ona o le tupu mai o so o se faalavelave faafuasei po o se manuaga, po o le itu i se amioga e le tusa ai po o le faalēaogāina o so o se faatonu, po o lona maliu po o le lē mafai ona faaauauina le faataunuuina o lona tiute, po o le itu i so o se tasi lava mafuaaga tatau, ua tatau ai mo le faataunuuina o le faamasinoga tonu ona ia faia faapena, e mafai e le Faamasino ona tolopo le faamasinoga po o le tuueseina o faatonu ma poloaiina se faamasinoga fou.

(2) Afai ua oo ina lē ono mafaia e le Faamasino o lo o taitai ona faamasinoina le mataupu, po o le faia o se laasaga e tusa ai ma le faafuaiupu (1), ua tatau i le Resitara ona tuueseina faatonu.

(3) O le faataunuuina e le Faamasino o lana pule faitalia i lalo o lenei fuaiupu o le a lē ono mafai ona toe iloiloina e se faamasinoga.

Vaevaega 3 - Faaiuga a Faatonu

136. Maliega o faatonu-(1) I luga o se faamasinoga i luma o se Faamasino ma ni faatonu, o lē o lo o tetee o le a lē faamaonia e nofosala i so o se soligatulafono ae seia vagana ai ona ua malilie i ai le lē itiiti ifo i lo le toafa (4) faatonu, i le faamaonia o le nofosala.

(2) Afai ua lē mafai e faatonu ona taunuu atu i se faaiuga i luga o se mataupu ua molia mai, i totonu o se taimi talafeagai lea ua i ai i le taofi o le Faamasino o le faamasinoga (lea e mafai ona le itiiti ifo i lo le 5 itula), ua tatau loa i le Faamasino ona fesiligia faatonu e tusa ai o lo latou ono mafai ona taunuu atu i se faaiuga.

100 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(3) Afai ua i ai i le taofi o le Faamasino e faapea ua leai se faamoemoega talafeagai o se faaiuga, e ao ona tuueseina faatonu, ina ia mafai ai e le Faamasino ona poloaiina se isi faamasinoga fou.

(4) Afai ua i ai i le taofi o le Faamasino e faapea ua lē talafeagai le faaiuga a faatonu ma ua lē mafai ona lagolagoina e tusa ai o faamatalaga molimau, e mafai e le Faamasino o taitai ona:

(a) faamagalo lē o lo o tetee pe afai o le faaiuga o le nofosala; po o

(b) le poloaia o se faamasinoga fou pe afai o le faaiuga e lē nofosala.

137. E ao ona tuufaatasi faatonu-(1) Mai le taimi pe a oo ina ua tuuina atu lē ua tetee i le moliaga i faatonu, o le a tatau ona amata ma faaauauina pea lava le faamasinoga, i le noatia ma le fai fuafua i le malosiaga o le Faamasinoga Sili e tolopoina ai le faamasinoga.

(2) I luga o so o se tolopoina, e mafai e le Faamasinoga Sili, pe afai e manatu o ia ua tatau ai, ona faatonuina e faapea:

(a) a o faagasolo le taimi e tolopo ai, e ao i faatonu ona nonofo faatasi; ma

(b) ia faia se aiaiga e tatau ai mo le taofia o faatonu mai le faia o se fesootaiga ma so o se tasi e uiga i le mataupu o le faamasinoga,

ae peitai afai e le i tuuina atu se faatonuga, e mafai e faatonu ona taape.

VAEGA 11 TALOSAGA

Vaevaega 1 - Talosaga mai Faamasinoga Faaitumalo i le Faamasinoga Sili

138. Faataatiaeseina o se fesili tau le tulafono a o lumanai ai se faaiuga o se tagi-(1) E mafai e le Faamasino o se Faamasinoga Faaitumalo ona:

(a) faataatiaese mo se faaiuga a le Faamasinoga Sili so o se fesili tau le tulafono lea e tulai mai i luga o se faamasinoga o lē o lo o tetee po o i luga o so o se

1012016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

taualumaga na faia muamua, mulimuli ane, po o e ono tulai mai i le faamasinoga; ma

(b) tuuina atu so o se faaiuga i le noatia ma le fai fuafua i le faaiuga a le Faamasinoga Sili i lea mataupu,

ma e i ai i le Faamasinoga Sili le malosiaga e iloilo ai ma faia se faaiuga i lea mataupu.

(2) E mafai e le faafoe moliaga po o lē o lo o molia a o faagasolo le faamasinoga ona talosaga i le Faamasino o taitai ina ia faataatiaese so o se mataupu, ma pe afai ua teena e le Faamasino le faataatiaese o lea mataupu, e tatau i le Faamasino ona faia se faamatalaga tusia o le talosaga.

(3) Afai o le taunuuga o le faamasinoga ua faamagaloina, ua ao i lē o lo o tetee ona faasaolotoina, i le noatia ma le fai fuafua i le toe pueina faapagota pe afai ua poloaiina e le Faamasinoga Sili se isi faamasinoga fou.

(4) Afai o le taunuuga o le faamasinoga ua faamaonia le solitulafono, e mafai e le Faamasino:

(a) ona tolopo le faasalaga po o le tolo i tua le faataunuuina o le faasalaga seia oo ina ua maua se tonu o le mataupu na faataatiaese; ma

(b) i so o se tasi o ia itu o taua i le parakalafa (a), e tatau, i le pule faitalia a le Faamasino, ona toe faafoi atu lē ua tetee i le nofoaga puipuia, po o le faatagaina ia te ia o se puipuigamalu e tatala ai i tua, i luga o ni tuutuuga, ma i le noatia ma fai fuafua i ni tuutuuga e pei ona manatu le Faamasino ua tatau ai.

(5) Afai ua filifili le Faamasino e faataatiaese se mataupu i lalo o lenei fuaiupu, e tatau i le Faamasino ona faamatalaina le mataupu mo le faaiuga a le Faamasinoga Sili.

(6) Afai ua filifili le Faamasino e faataatiaese se mataupu i lalo o lenei fuaiupu i luga o se talosaga ua faia i lalo o le faafuaiupu (2), e tatau i lē ua talosaga:

(a) i totonu o le 15 aso faigaluega i le maea ai ona logoina e tusa ai o lea faaiuga po o i totonu o so o se isi taimi faapena e pei ona mafai ona faatagaina e le Faamasino, ona tuuina atu se ata faataitai o le mataupu ua faaalia, e ala i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo, i le Faamasino; ma

102 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) faaoo atu pe lafo i le meli se kopi o le ata faataitai i le itu tetee po o lana loia, ma o lea e faaaogā ai i luga o ia tulaga le fuaiupu 140(4) e oo i le (7).

(7) Afai o le itu tetee o Leoleo po o se Matagaluega a le Malo po o se lala sooupu, e tatau i lē ua talosaga po o le tagata talosaga ona tuuina atu se ata o le mataupu ua faamatalaina i le Loia Sili.

139. Talosaga pe afai ua teena e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo le faataatiaese o le mataupu-(1) Afai ua talosaga le faafoe moliaga po o lē ua tetee i se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo i lalo o le fuaiupu 138, ina ia faataatiaese se mataupu tau le tulafono mo le faaiuga a le Faamasinoga Sili, ma ua teena e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo le faia faapea, e mafai e le itu ua talosaga i totonu o aso faigaluega e 15 talu ona teena, ona talosaga atu i le Faamasinoga Sili e faasaga i le teena o le talosaga e ala i le:

(a) faauluina o se faasilasilaga o le talosaga tusia i totonu o le ofisa o Faamasinoga Faaitumalo; ma

(b) faaoo atu se ata o le faasilasilaga i totonu o le ofisa o le Faamasinoga Sili; ma

(c) auina atu se ata o le faasilasilaga i lē ua tetee po o lana loia.

(2) E tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo ona auina atu pepa uma e faasino i le faamasinoga lea na aliae mai ai le mataupu i le Resitara o le Faamasinoga Sili, o ia lea e tatau ona:

(a) faatulagaina le talosaga mo le fofogaina i le aso muamua o faiga faamasinoga e ono mafai ona faia i le nofoaga e aupito sili ona talafeagai ai lea o lo o faia ai faiga faamasinoga a le Faamasinoga Sili; ma

(b) logoina itu e auai i le talosaga e uiga i le taimi ma le nofoaga ua atofaina mo le fofogaina o le talosaga.

(3) E mafai e le Faamasinoga Sili, ina ua maea ona fofogaina itu e auai, ma iloiloina so o se faamatalaga molimau e pei ona manatu o ia e tatau ona manaomia, po o le faaulufaleina, faatagaina po o le teena o le talosaga.

(4) Afai e faatagaina le talosaga: (a) e ao ona faaalia se mataupu mo se faaiuga a le

Faamasinoga Sili e le Faamasino o le Faamasinoga

1032016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

Faaitumalo e faapei ai sa faataatiaese le mataupu; ma

(b) faaaogā le fuaiupu 138(6) ma le 140(4) e oo i le (7) faatasi ai ma fesuiaiga e talafeagai ai.

(5) Afai o le itu tetee o Leoleo, e ao ona faaoo atu le faasilasilaga o le talosaga i le Loia Sili.

140. Talosaga i luga o se mataupu tau le tulafono e na o se mataupu ua faaalia e ala atu ai-(1) Afai o so o se tagi ua uma ona faia le faaiuga e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, e mafai e so o se itu faamasinoga, pe afai e le malie i le faaiuga ona o lo o sese i luga o se mataupu tau le tulafono, ona talosaga atu i le Faamasinoga Sili e ala atu i se mataupu na faaalia mo le faaiuga a le Faamasinoga Sili e uiga i le na o se mataupu tau le tulafono e faasino i ai.

(2) O se tagata e talosaga i lalo o lenei fuaiupu e tatau: (a) i totonu o aso faigaluega e 15 talu ona faia le faaiuga,

ona faaulu i totonu o le ofisa o lea Faamasinoga Faaitumalo se faasilasilaga o le talosaga tusia; ma

(b) tuuina atu se ata o le faasilasilaga o le talosaga tusia i totonu o le ofisa o le Faamasinoga Sili; ma

(c) faaoo atu se ata o le faasilasilaga o le talosaga tusia i lē ua tetee po o lana loia.

(3) E tatau i lē ua talosaga: (a) i totonu o aso faigaluega e 15 talu ona faaulu le

faasilasilaga o le talosaga tusia po o totonu o so o se isi taimi faapena e pei ona mafai e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona faatagaina, tuuina mai se ata faataitai o le mataupu ua faaalia (o lo o faaalia ai mea moni ma mafuaaga o le faaiuga ma faaalia maoti ai le fesili tau le tulafono o lo o faia ai le talosaga) e ala atu i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo; ma

(b) faaoo atu po o le lafoina i le meli se ata faataitai i lē o lo o tetee po o lana loia.

(4) I le taimi aupito vave e ono mafai ai i le maea ai o le maua mai o le ata faataitai o le mataupu ua faaalia, e tatau i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, ina ua uma ona fofogaina itu

104 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

faamasinoga pe afai ua manatu le Faamasino e tatau ona faia faapea, ona teuteu le mataupu, sainia le pepa ma auina atu i le Resitara. O le teuteuina ma le sainia o le mataupu ua faatatauina mo faamoemoega o lenei Vaega e avea o le faamatalaga o le mataupu e le Faamasinoga Faaitumalo.

(5) Afai ua lē toe umia e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo lea tofi talu mai le aso o lana faaiuga po o ua maliu po o ua tuua Samoa, po o ua lē mafai ona o so o se tasi lava mafuaaga ona toe galue faapena, e mafai e se isi Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona:

(a) faaopoopo le taimi mo le tuuina atu o se ata faataitai o le mataupu ua faaalia; ma

(b) teuteuina ma sainia le mataupu. (6) E tatau i le Resitara ona:

(a) auina atu i le ofisa o le Faamasinoga Sili e aupito sili ona latalata ane i le Faamasinoga Faaitumalo le mataupu ua sainia e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, faatasi ai ma so o se noataga faa- feagaiga e puipuia ai ua auai ma osia e lē ua talosaga; ma

(b) faaavanoa atu se ata o le mataupu i itu faamasinoga taitasi.

(7) Pe a oo ina maua e le Resitara o le Faamasinoga Sili le mataupu ua faaalia, e tatau i le Resitara ona:

(a) faatulaga le mataupu mo le fofogaina i le aso muamua e ono mafai ai o faiga faamasinoga i le nofoaga e aupito sili ona talafeagai ai o lo o fai ai faiga faamasinoga a le Faamasinoga Sili; ma

(b) faailoa atu i itu e auai i le talosaga le taimi ma le nofoaga ua atofaina mo le suesuega.

(8) Afai e faasino se talosaga i lalo o lenei fuaiupu i se nofosala ua faamaonia, o le a lē faauluina le faasilasilaga o le talosaga seia oo ina ua maea ona faasalaina lē na tetee po o le faafoeina i se isi lava faiga e ese ai.

(9) Afai o lē ua tetee o Leoleo po o se Matagaluega a le Malo po o se lala sooupu, e tatau i lē ua talosaga ona auina atu se ata o le faasilasilaga o le talosaga i le Loia Sili.

1052016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

141. E mafai e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona teena se mataupu pe afai e faatauvaa le talosaga-(1) Afai ua i ai i le taofi o le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo tusa lava po o le taimi a o lumanai ai po o ua tuanai ai le maua e ia o se ata faataitai o le mataupu na faaalia ua tuuina atu ia te ia, ua taofi e faapea o le talosaga e faatauvaa, po o e aofia ai le ono taliaina o faamatalaga molimau lea pe afai e faatagaina po o le lē taliaina, o le a lē mafai ona aafia ai le faaiuga a le Faamasino, ae le o se tasi lava uiga e ese ai, o le Faamasino:

(a) e mafai ona teena le faaalia o se mataupu; ma (b) e tatau, i luga o le talosaga a lē na talosaga mo le

mataupu, ona ia sainia ma faaoo atu i lē na talosaga se tusi faamaonia o lea tetee.

(2) Afai ua teena e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo le faaalia o se mataupu i lalo o le fuaiupu 138, o lē na talosaga:

(a) e mafai i totonu o aso faigaluega e 15 talu mai sea tetee, ona talosaga i le Faamasinoga Sili mo se poloaiga e manaomia ai le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ina ia faaalia se mataupu; ma

(b) faaoo atu se ata o le talosaga i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ma i le isi itu faamasinoga, ma e agavaa le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ma le isi lea itu faamasinoga ina ia auai ma ia faafofogaina.

(3) E mafai e le Faamasinoga Sili, pe afai e manatu o ia e tatau ai, ona ia faia se poloaiga e manaomia ai le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ina ia na faaalia se mataupu, ma o le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ina ua uma ona faaoo atu i ai le poloaiga o le a faapena lava ona tatau ona na faaalia se mataupu.

(4) A oo ina ua faia ma faaoo atu se poloaiga faapena, e faaaogā le fuaiupu 140(3) e oo i le (7) faatasi ai ma le suiga o le faaooina atu o le poloaiga mo le faauluina o le faasilasilaga o le talosaga.

(5) Afai o lē ua tagi o Leoleo, e tatau i lē ua talosaga ona auina atu se ata o le faasilasilaga o le talosaga i le Loia Sili.

106 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

142. O le faamaonia e faapea ua lē tuliloaina faaletulafono se mataupu na faaalia-(1) Afai i totonu o le 15 aso faigaluega ua faatagaina i lalo o le fuaiupu 138, 139, 140 po o le 141 mo le tuuina mai e lē ua talosaga po o lē ua talosaga tetee, o se ata faataitai o se mataupu ua faaalia po o i totonu o so o se tasi lava taimi e ono mafai ona faatagaina, ae leai se gaoioiga ua faia, e mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ona faamaonia e faapea o le talosaga po o le talosaga tetee ua lē tuliloaina faaletulafono.

(2) Afai ua lē faatoai atu se tusi faamaonia o le lē faataunuuina o moliaga i le Faamasinoga Sili, e mafai e le Faamasino ona talafua le mataupu ona ua lē tuliloaina faale-faamasinoga, po o le faia o se isi lava poloaiga lea ua manatu le Faamasinoga ua tatau ai.

143. E mafai ona toe faafoi atu se mataupu mo se toe teuteuga-(1) E mafai e le Faamasinoga Sili ona poloaiina so o se mataupu na faaalia i lalo o lenei Vaega ina ia toe faafoi atu i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo ina ia toe teuteuina le mataupu e tusa ai o lea tulaga ma toe faafoi atu i le Faamasinoga Sili.

(2) E ese mai ai i le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga faatasi ai ma le maliega a itu faamasinoga ona toe faaalia so o se fesili tau le tulafono e faasino i ai ina ia tuuina mai ai lea fesili i le tulaga talafeagai ma faamatalaga molimau ma le mataupu ua suesueina.

144. Ia faia e le Faamasinoga Sili le faaiuga o ni fesili i luga o le mataupu na faaalia - E tatau i le Faamasinoga Sili ona fofogaina ma faia le faaiuga o so o se fesili tau le tulafono ua aliae mai i luga o so o se mataupu ua faaalia i lalo o lenei Vaega, ma e mafai ona faia se tasi (1) po o le sili atu o mea ua taua e faapea:

(a) auina atu le mataupu i le Faamasinoga Faaitumalo faatasi ai ma le faaiuga a le Faamasinoga Sili e faatatau i sea mataupu ma so o se faatonuga e ono pogai mai ai; po o

(b) i luga o se talosaga, toe feliuai, faamaonia po o le toe teuteuina o le faaiuga i le itu i le mataupu lea ua uma ona faaalia; po o

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 107

(c) le faatinoina o so o se malosiaga ua faaee atu e le fuaiupu 154.

145. O lē ua tetee ua talosaga e ui mai i se mataupu ua faaalia e lē faatagaina e talosaga i se isi lava faiga e ese ai - O se tagata e tetee o ia lea ua talosaga e ui mai i se mataupu ua faaalia, e faasaga i se faaiuga e lē agavaa e talosaga ai i le Faamasinoga Sili, e faasaga i lea lava faaiuga i lalo o lenei Vaega, seia vagana ai ona ua tuuina atu e le Faamasinoga Sili le faatagaina i lē ua tetee e toe tatala ai i tua le talosaga e ui mai i le mataupu ua faaalia, ma pe afai e tatau ai, ia faaopoopoina le taimi e mafai ona faauluina ai se faasilasilaga o le talosaga i lalo o lenei Vaega.

Vaevaega 2 - Talosaga Eseese

146. Aia tatau eseese a lē ua tetee e talosaga ai i le Faamasinoga Sili-(1) I le noatia ma le fai fuafua i so o se isi lava aiaiga o lenei Tulafono po o i so o se isi lava tulafono, pe afai ua faamaonia le nofosala o lē ua tetee i luga o so o se tagi na fofogaina i totonu o se Faamasinoga Faaitumalo po o so o se poloaiga ua faia mo le faalēaogāina po o le valaauina o se noataga faa-feagaiga po o so o se poloaiga ua faia e ese ai nai lo mo le totogiina o totogi o le faamasinoga ina ua faalēaogāina le tagi, o le tagata ua faamaonia le nofosala po o ia lea e faasaga i ai le poloaiga e mafai ona talosaga atu i le Faamasinoga Sili.

(2) Mo le talosaga e faasaga i le nofosala ua faamaonia, e mafai ona faia le talosaga:

(a) e faasaga i le nofosala ua faamaonia ma le faasalaga ua pasia i luga o le nofosala ua faamaonia; po o

(b) e faasaga i le na o le nofosala ua faamaonia; po o (c) e faasaga i le na o le faasalaga ua pasia.

(3) Mo le talosaga e faasaga i se poloaiga mo le totogiina o se tupe, e mafai ona faia le talosaga:

(a) e faasaga i le poloaiga ma le aofaiga o le tupe na poloaiina e ao ona totogi atu; po o

(b) na o le aofaiga o le tupe na poloaiina e ao ina totogi atu e faasaga i ai.

108 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(4) O se talosaga e faasaga i le nofosala ua faamaonia e lē tatau ona aumaia seia oo ina ua faasalaina le tagata ua faamaonia e nofosala po o le faafoeina i se isi faiga e ese ai.

147. Aia tatau a le Loia Sili e talosaga ai i le Faamasinoga Sili-(1) E mafai e le Loia Sili ona talosaga i le Faamasinoga Sili:

(a) e faasaga i le faaiuga a se Faamasinoga Faaitumalo i le faalēaogāina o so o se tagi; po o

(b) e faasaga i le faasaolotoina; po o (c) e faasaga i le faasalaga na pasia i luga o so o se tagata

nofosala, seia vagana ai o le faasalaga, o se tasi o faasalaga ua faatulagaina e le tulafono.

(2) E leai se talosaga o i lalo o le faafuaiupu (1) e faia faasaga i se faasalaga o le nofosala i le falepuipui lea e le i fofogaina a o lumanai ai le aso lea e maea ai ona tuli le faasalaga o le tagata ua faamaonia le nofosala, ma pe afai e tausisia e le Faamasinoga Sili le talosaga ma faaee atu se faasalaga faaopoopo, e ao ona toe valaauina le tagata ua faamaonia le nofosala e toe tuli le vaitaimi faaopoopo o le nofosala i le falepuipui ua faapea ona faaee atu.

148. Faasilasilaga o se talosaga-(1) Afai: (a) ua faamoemoe se tagata ua faamaonia le nofosala e

talosaga i le Faamasinoga Sili e faasaga i le nofosala ua faamaonia po o le faasalaga; po o

(b) ua faamoemoe le Loia Sili e talosaga faasaga i le faasalaga ua pasia i luga o le nofosala ua faamaonia o se tagata, po o e talosaga faasaga i se faasaolotoina,

e tatau i le tagata po o le Loia Sili, ona tuuina atu le faasilasilaga o se talosaga i totonu o le pepa faatumu faatonuina, ua aofia ai mafuaaga o le talosaga, e ala i le faauluina atu i totonu o le ofisa o Faamasinoga, o ia lea e ana le faaiuga lea e faasaga i ai le talosaga, i totonu o le 14 aso faigaluega i le tuanai ai o le aso o le faasalaga, faamaonia o le nofosala po o le faasaolotoina.

(2) O le Resitara ina ua na mauaina le faasilasilaga ua tatau loa lava ona ia faaoo atu po o le auina atu i le meli se ata e tasi ia i latou uma ua taua i lalo e faapea:

(a) o lē ua tetee po o lana loia;

1092016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) o le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani o ia lea e ana le faaiuga ua faasaga i ai le talosaga;

(c) o le ofisa o le Faamasinoga Sili. (3) E mafai e le Faamasinoga Sili, i luga o se talosaga ona toe

faaopoopoina le 14 aso faigaluega ua faamaoti mai i lalo o le faafuaiupu (1), pe afai ua faamalieina lea Faamasinoga e faapea o lo o i ai ni mafuaaga talafeagai mo le faatuai ma i lea tulaga e tusa ai ma manaoga o le faaiuga amiotonu ua ao ai ona faatagaina se faaopoopoga o le taimi.

149. Auina atu o pepa aloaia i le Faamasinoga Sili - E tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo ona ia auina atu i le ofisa o le Faamasinoga Sili faatasi ai ma le ata o le faasilasilaga o le talosaga, po o i se taimi aupito vave e ono mafaia mulimuli ane ai:

(a) so o se noataga faa-feagaiga e avea ma puipuiga na osia le auai o lē ua talosaga;

(b) le pepa o le tagi po o le moliaga; (c) so o se ata faamaonia o le tusitusiga i totonu o le Tusi e

Faamau ai Solitulafono o lo o aofia ai le nofosala ua faamaonia, faasalaga po o se poloaiga;

(d) o se ata o se faamatalaga faamaumauina o faamatalaga molimau na tuuina mai i luma o se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani (ma pe afai ua leai se faamaumauga o le suesuega, ni ata o faamatalaga faamaumauina a le Faamasino po o le Faamasino Fesoasoani) i po o mo faamoemoega o le suesuega ma so o se fesili tau le tulafono na laga i le suesuega ma so o se manatu faaalia na faia e so o se tasi o itu faamasinoga;

(e) pe afai na tautino mai e lē ua tetee e nofosala o ia, o se aotelega otooto o mea moni na faaalia e lē ua tagi;

(f) o se ata o se faaiuga tusia lea e mafai ona tuuina atu i le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani; ma

(g) so o se mea e avea ma molimau tino mai na tuuina atu e avea ma molimau i totonu o le Faamasinoga Faaitumalo.

110 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

150. Ata o pepa aloaia e ao ona tuuina atu i lē ua talosaga i luga o se talosaga - E tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo, i luga o se talosaga ona tuuina atu i lē ua talosaga se ata o pepa aloaia ua lisiina i lalo o le fuaiupu 149, ina ia mafai ai e lē ua talosaga ona saunia le faamauina o le talosaga.

151. O lē ua talosaga e faaooina atu pepa aloaia i le Resitara-(1) E tatau i lē ua talosaga, i totonu o le ono (6) vaiaso e mulimuli ane ai i le faauluina o le faasilasilaga o le talosaga po o le poloaiga e tuuina atu ai le faatagaga e talosaga ai, ona faaoo atu i le Resitara ma auina atu i lē ua tetee se ata o le talosaga ua faamauina.

(2) Afai o lē ua tetee o Leoleo, e tatau i lē ua talosaga ona auina atu i le Loia Sili se ata o le talosaga ua faamauina.

152. Faatulagaina o se talosaga mo le fofogaina - E tatau i le Resitara, i le maea ai ona mauaina o pepa aloaia o faasinomia i totonu o le fuaiupu 149 ona:

(a) faatulaga le talosaga mo le fofogaina i le aso muamua e ono mafai ai o faiga faamasinoga i le nofoaga e aupito sili ona talafeagai ai o lo o fai ai faiga faamasinoga a le Faamasinoga Sili; ma

(b) faailoa atu i itu e auai i le talosaga le taimi ma le nofoaga ua atofaina mo le suesuega.

153. Taualumaga i luga o talosaga-(1) Afai o lo o aafia se mataupu tau le mea moni i totonu o se talosaga, o le faamatalaga molimau na faia i totonu o le Faamasinoga Faaitumalo e aafia ai le mataupu e tatau lava, ae seia vagana ai ona ua faatonuina e le Faamasinoga Sili se tasi faiga e ese ai, ona aumaia i luma o le Faamasinoga Sili i le tuuina mai o pepa aloaia o lo o faaalia maoti i totonu o le fuaiupu 149, so o se mea e avea ma molimau tino mai, o lo o i le tausiga a so o se tasi o ia vaega auai ma so o se isi meafaitino e pei ona manatu le Faamasinoga Sili e talafeagai ai.

(2) E ese mai ai i le faafuaiupu (1), o le Faamasinoga Sili: (a) e mafai ona toe suesueina atoa po o so o se vaega o

faamatalaga molimau; ma (b) e tatau ona toe suesueina le faamatalaga molimau a so o

se tagata molimau,

1112016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

pe afai ua i ai i le Faamasinoga Sili se mafuaaga e talitonu ai e faapea o lo o i ai so o se faamaumauga otooto o le faamatalaga molimau a lea tagata molimau na faia e le Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani e po o atonu e le o atoatoa i totonu o so o se faamatalaga auiliili faapitoa.

(3) Mo le faafuaiupu (2), e i ai i le Faamasinoga Sili lea lava puleaga faa-faamasinoga e tasi ma le pule faataga e pei o le Faamasinoga Faaitumalo, e aofia ai malosiaga e faasino i le toe teuteuina, ma ia suesueina po o ia maua mai ai nisi faamatalaga molimau, pe afai o le isi lea faamatalaga molimau, o se faamatalaga molimau fou e tusa ai ma le fuaiupu 157.

154. O le Faamasinoga Sili e suesueina ma faia le faaiuga o se talosaga-(1) E mafai e le Faamasinoga Sili ona:

(a) suesueina ma faia le faaiuga o so o se talosaga i tulaga lautele; ma

(b) faia se poloaiga i luga o le talosaga e pei ona manatu le Faamasinoga Sili ua talafeagai ai.

(2) E aunoa ma le faatapulaaina ai o le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga Sili:

(a) mo so o se talosaga e faasaga i le nofosala ua faamaonia ona -

(i) faamaonia le nofosala na faamaonia; po o (ii) faataatiaese le nofosala ua faamaonia ma

faatonuina se tusitusiga e uiga i le tuusaolotoina e lē sala po o se faamasinoga fou; po o

(iii) toe teuteu le nofosala ua faamaonia ma, pe afai ua manatu le Faamasinoga Sili e tatau ai, teena ma faalēaogāina le faasalaga ua faaee atu ma tuuina atu so o se faasalaga (tusa lava pe sili ae pe itiiti ifo lona mamafa) lea sa ono mafaia e le Faamasinoga sa ia faamaonia le nofosala ona faaee atu i luga o le nofosala ua faamaonia, e pei ona toe teuteuina, po o le faafoeina o lē ua tetee i so o se tasi lava auala, lea sa ono mafaia e le Faamasinoga na faamaonia le nofosala, ona faafoeina ai lē ua tetee i luga o le nofosala ua faamaonia e pei ona ua faapea ona toe teuteuina; ma

112 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) mo so o se talosaga e faasaga i se tuusaolotoina e lē sala -

(i) faalēaogāina le talosaga; pe (ii) taliaina le talosaga ma faatonuina se

faamasinoga fou; pe (iii) taliaina le talosaga ma faamaonia le

nofosala o lē ua tetee i luga o le moliaga lea ua faia i ai le talosaga; po o

(iv) pe afai ua malie o ia e faapea o le a lē tatau ona faataatiaese le tuusaolotoina e lē sala, ae peitai ua faapea ua tatau i lē ua tetee ona faamaonia le nofosala i se isi lea soligatulafono ma ua faapea ai ona i ai i le Faamasinoga Faaitumalo le puleaga faa-faamasinoga e faamaonia ai le nofosala o lē ua tetee i le isi lea soligatulafono, e ese mai ai i le faalēaogāina o le talosaga, e faamaonia le nofosala o lē ua talosaga i le isi lea soligatulafono; ma

(c) mo se talosaga e faasaga i le faasalaga - (i) faamaonia le faasalaga; po o (ii) pe afai o le faasalaga (tusa po o le mea

atoa po o se vaega) o se mea lea sa le i maua ai e le Faamasinoga na ia tuuina atu le faasalaga se puleaga faale-faamasinoga na te tuuina atu ai, po o se tasi o faasalaga ua aliali manino mai ua soona sili atu po o ua lē lava po o e lē tatau ai ona:

(A) faalēaogāina le faasalaga ma suia so o se tasi lava faasalaga e tusa ai ma le tulafono (tusa lava pe sili ae pe itiiti ifo lona mamafa); pe

(B) faalēaogāina so o se vaega e lē lelei o le faasalaga e ono mafai ona tuueseina; pe

(C) fetuunai e tusa ai ma tapulaa e tatau ai i le tulafono, le faasalaga po o so o se vaega o lea lava faasalaga po o so o se tuutuuga na tuuina atu ai i totonu; ma

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 113

(d) mo se talosaga e faasaga i se poloaiga - (i) faamaonia le poloaiga; pe (ii) faataatiaese le poloaiga; pe (iii) faalēaogāina le poloaiga ma suia so o se

isi lava poloaiga e tatau ai i le tulafono (tusa lava pe sili ae pe itiiti ifo lona mamafa); pe

(iv) fetuunai e tusa ai ma tapulaa e tatau ai i le tulafono, le poloaiga po o se vaega o le poloaiga po o so o se tuutuuga na tuuina atu ai i totonu; ma

(e) mo se talosaga e faasaga i le aofaiga o so o se vaega tupe na poloaiina e ao ina totogi atu, ia faamaonia le aofaiga o tupe po o le faaopoopoina po o le faaitiitia o sea vaega tupe e tusa ai ma tapulaa e tatau ai i le tulafono.

(3) Afai ua faamaonia e le Faamasinoga Sili le nofosala o sē ua tetee e tusa ai ma le faafuaiupu (2)(b), na te mafai ona:

(a) toe tuuina atu muamua le mataupu i le Faamasinoga Faaitumalo mo le faasalaga; pe

(b) faia e ia lava le faasalaga o lē ua tetee. (4) I so o se itu, e mafai e le Faamasinoga Sili ona faataunuuina

so o se malosiaga lea na faataunuuina e le Faamasinoga o ia lea e ana le faaiuga e faasaga i ai le talosaga.

155. Malosiaga e faasaina ai le lipotia o taualumaga, ma isi mea faapena - I luga o so o se talosaga i tulaga lautele, e i ai i le Faamasinoga Sili le malosiaga lea e tasi e pei ona i ai i se Faamasinoga na faia le faamasinoga i lalo o fuaiupu 56 ma le 57.

Vaevaega 3 - Aiaiga e faasino i Talosaga uma

156. Malosiaga o le Faamasino e faasino i le faaopoopoina o le taimi-(1) E mafai e se Faamasino o le Faamasinoga Sili, i luga o le talosaga i so o se taimi a lē ua talosaga po o lē ua faamoemoe e talosaga, ona faaopoopo so o se taimi ua fuafuaina po o ua faatagaina i lalo o lenei Vaega mo le faauluina o so o se faasilasilaga po o le tuuina mai o se ata faataitai o so o se mataupu ua faaalia po o le faiga o so o se tasi lava mea e tusa ai o so o se

114 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

talosaga po o se talosaga ua faamoemoe e tuuina atu i le Faamasinoga Sili.

(2) E mafai e sē ua talosaga po o ua faamoemoe e talosaga i so o se taimi ona talosaga atu i le Faamasino o le Faamasinoga Sili ina ia toe iloilo so o se faaiuga a se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo o lo o teena ai se faaopoopoga o le taimi mo le tuuina atu o se ata faataitai o so o se mataupu ua faaalia i lalo o lenei Vaega.

(3) E mafai e le Faamasino ona faamaonia le faaiuga, feliuai le faaiuga ma faatagaina le faaopoopoga o le taimi e pei ona ua manatu le faamasino e tatau ai.

157. Faamatalaga molimau fou i luga o le talosaga-(1) E mafai e le faamasinoga o talosaga, i luga o le suesueina o se talosaga ina ia faatagaina ai ni faamatalaga molimau fou i totonu o le talosaga, ona faatagaina faamatalaga molimau fou pe afai:

(a) o le faamatalaga molimau fou sa le i mafaia ona tuuina atu i se faiga talafeagai i le faamasinoga; ma

(b) e tatau i le faamatalaga molimau fou ona avea e faapea, pe a oo ina iloiloina i le tuufaatasia ai ma le faamatalaga molimau sa tuuina atu i le faamasinoga ua mafai ona taua ai lea tulaga e faapea o le faatinoga e talafeagai ai a le Faamasino po o faatonu o le a mafai ai ona tuusaolotoina e lē sala po o le faamaonia o le nofosala o lē ua tetee; ma

(c) o le faamatalaga molimau fou e ono talitonuina i le itu e faapea o lea faamatalaga molimau ua mafai ona talitonuina.

(2) Afai o le faamatalaga molimau fou ua o se masaloga ma e lē faatuatuaina, e mafai e le faamasinoga o talosaga ona teena le faamatalaga molimau fou.

(3) O se tagata talosaga o ia lea ua faamoemoe e tuuina atu se faamatalaga molimau fou i luga o le talosaga e tatau ona:

(a) tuuina atu i lē ua tetee i totonu o le 20 aso faigaluega le faasilasilaga o le faamoemoe o lē ua talosaga ina ia faia ai faapena; ma

(b) tuuina atu i lē ua tetee o faamatalaga molimau fou i totonu o le 10 aso faigaluega talu ona tuuina atu le faasilasilaga.

1152016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) Afai ua tuuina atu le faamatalaga molimau fou i lē ua tetee i lalo o le faafuaiupu (3)(b), e mafai e le faamasinoga o talosaga, i luga o se talosaga, ona tolopoina le suesueina o le talosaga i se isi aso, ina ia avanoa ai i le taimi talafeagai e tali atu ai.

158. Tuuina atu o se tusi faapoloaiga a o tatali se talosaga - Afai, e tusa ai ma so o se faaiuga e faasaga i ai le talosaga a lē ua tetee, ua faasalaina lē ua tetee i le nofosala i le falepuipui, o le tusi faapoloaiga e noatia ai i le faataunuuina o le faasalaga e tatau ona tuuina atu, tusa lava po o ua uma ona tuuina atu lea faaaliga o le talosaga.

159. O le faamauieseina o se talosaga - E mafai e se tagata na talosaga, i so o se taimi ina ua tuanai le tuuina atu e lē na talosaga se faasilasilaga o le talosaga, po o ua uma ona talosaga lē na talosaga mo se faaopoopoga o le taimi mo le faasilasilaga o le talosaga, ona faamauiese le talosaga i le tuuina atu i le Resitara o le Faamasinoga Sili ma lē na tetee o se faasilasilaga ua faatonuina e faamauiese ai le talosaga, ma ina ua uma ona tuuina atu le faasilasilaga, ua faatatauina le talosaga ua faalēaogāina e le Faamasinoga Sili ona o le lē tuliloaina faale-faamasinoga.

160. Tuuina mai o se mataupu e se itu auai o lo o nofo puipuia-(1) So o se itu e auai i se talosaga o ia lea o lo o nofo puipuia ua avanoa e tuuina mai lana mataupu ma lana finauga i se faiga tusitusia ae le o le faia i se finauga tuufofoga pe afai e faapea ona manaomia e le itu e auai, lea e tatau ona iloiloina e le Faamasinoga Sili.

(2) I luga o le faafofogaina o so o se talosaga i tulaga lautele e faasaga i le nofosala ua faamaonia ma le faasalaga na pasia i luga o le nofosala ua faamaonia pe na o le nofosala ua faamaonia e faasaga i ai le talosaga, o lē na talosaga, pe afai o lo o nofo puipuia o ia, tusa lava po o avea ma ona sui se loia pe leai, ona avanoa ina ia auai, ma e tatau i le tagata ofisa o pule i le falepuipui lea o lo o taofia ai lē ua talosaga, e aunoa ma se tasi pule faataga e ese ai na i lo lenei faafuaiupu, ona na faia laasaga ina ia aveina ai lē ua talosaga i le Faamasinoga Sili mo le suesuega.

116 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(3) I luga o le faafofogaina o se talosaga i tulaga lautele e na o le faasalaga e faasaga i ai, po o so o se talosaga e ui atu i se mataupu ua faaalia e na o se fesili tau le tulafono e faasino i ai, o se itu e auai i le talosaga o ia lea o lo o nofo puipuia tusa lava po o avea ma ona sui se loia pe leai, e lē avanoa e auai ae seia vagana ai ona ua i ai faatasi ma le faatagaga a le Faamasinoga Sili, lea e mafai ona tuuina atu i luga o le talosaga tusia a lea itu faamasinoga.

(4) Afai ua tuuina atu le faatagaga a le Faamasinoga Sili mo se itu e auai i se talosaga o ia lea o lo o nofo puipuia ina ia auai i le faafofogaina o le talosaga, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga ona logoina le tagata ofisa e pule i le falepuipui lea o lo o taofia ai lea itu auai, ma e tatau i le tagata ofisa e pule i le falepuipui, e aunoa ma se tasi pule faataga e ese ai na i lo lenei faafuaiupu ma lea faasilasilaga ona poloaiina le itu e auai ina ia aumai i le Faamasinoga Sili mo le suesuega.

(5) O se itu e auai i se talosaga o ia lea ua aveina i le Faamasinoga Sili e tusa ai ma le faafuaiupu (2) po o le (4) e tatau, ae vagana ai ona ua poloaiina le tatalaina i tua o le itu e auai e le Faamasinoga Sili, ma ia vagana ai le taimi a o i ai le itu e auai i le tausiga puipuia a lea Faamasinoga, ona tumau pea i le tausiga puipuia a le tagata ofisa seia oo ina ua toe faafoi atu i le falepuipui lea o lo o taofia ai le itu e auai i totonu.

161. Malosiaga o le Faamasinoga Sili e faatonuina ai le toe faia o se faamasinoga-(1) I luga o se talosaga, e mafai e le Faamasinoga Sili ona toe auina atu le faaiuga e faasaga i ai le talosaga i le Faamasinoga Faaitumalo faatasi ai ma se faatonuga e faapea o le tagi e faasino i ai le talosaga ia toe faamasinoina.

(2) Afai ua toe auina atu le faaiuga e tusa ai ma le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona auina atu se tusi faamaonia mo lea itu i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo o ia lea e ana le faaiuga o lo o faasaga i ai le talosaga, faatasi ai i le itu i se talosaga i tulaga lautele ma pepa aloaia ma meafaitino e avea ma molimau o lo o taua i totonu o le fuaiupu 150.

(3) O le mataupu ua toe auina atu i lalo o lenei fuaiupu e ao ona faafoeina e faapei ai ua faatagaina se faamasinoga fou ina ia faia e faasino i le mataupu atoa i lalo o le fuaiupu 154.

1172016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(4) E faaaogā le fuaiupu 118 ma le 158, faatasi ai ma fetuunaiga i lenei fuaiupu.

162. Teuteuga o le nofosala ua faamaonia i le tuuina atu o se tasi soligatulafono e sui ai se isi soligatulafono-(1) Afai, i luga o so o se talosaga e faasaga i se nofosala ua faamaonia mo so o se soligatulafono (tusa lava pe faasaga foi le talosaga i le faasalaga pe leai) ua aliali atu i le Faamasinoga Sili e faapea:

(a) e le o lava faamatalaga molimau e lagolago ai se nofosala ua faamaonia mo lea soligatulafono, ae peitai e lava atoatoa e lagolagoina ai se nofosala ua faamaonia mo se tasi lava soligatulafono e foliga tutusa o laua uiga i totonu o le puleaga faale- faamasinoga a le Faamasinoga ua faamaonia ai le nofosala; ma

(b) sa le i muai tauleagaina lē ua tetee i lana tetee, e mafai e le Faamasinoga Sili i luga o so o se tuutuuga e faasino i totogi ma nisi uiga e ese ai e pei ona manatu o ia e tatau ai ona -

(i) teuteuina le nofosala ua faamaonia e ala i le tuuina atu o nisi lava soligatulafono e sui ai le soligatulafono na taua i le nofosala ua faamaonia, ma, pe afai e manatu o ia ua tatau ai, faalēaogāina le faasalaga na tuuina atu, ma e tusa pe tuuina atu so o se faasalaga lea e ono mafai ona tuuina atu e le Faamasinoga na faamaonia ai le nofosala (tusa lava pe sili ae pe itiiti ifo lona mamafa), po o le faafoeina o lē ua tetee i so o se tasi lava auala lea sa ono mafai ona faafoe ai o ia e le Faamasinoga na faamaonia le nofosala, i luga o le nofosala na faamaonia e pei ona toe teuteuina; po o

(ii) toe auina atu le nofosala ua faamaonia i le Faamasinoga Faaitumalo faatasi ai ma se faatonuga e faapea ua tatau ona toe teuteuina faapena.

(2) Afai ua toe auina atu se nofosala ua faamaonia i lalo o le faafuaiupu (1), e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona auina atu se pepa faamaonia e uiga i lea itu i le Resitara o le

118 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

Faamasinoga Faaitumalo o ia lea e ana le faaiuga ua faasaga i ai le talosaga, ma e tatau i le Faamasinoga Faaitumalo ona:

(a) toe teuteu le nofosala ua faamaonia, pe afai e manatu o ia ua tatau ai ona faalēaogāina le faasalaga na tuuina atu, ma tuuina atu so o se faasalaga lea ua ia te ia le puleaga faale-faamasinoga e tuuina atu ai (tusa lava pe sili ae pe itiiti ifo lona mamafa); po o

(b) le faafoeina o lē ua tetee i so o se tasi lava auala lea ua ia te ia le malosiaga e faafoeina ai lē ua tetee, e tusa ai o le nofosala ua faamaonia e pei ona toe teuteuina.

163. Faalēaogāina o se talosaga ona o le lē faia o laasaga e tuliloa ai faale-faamasinoga-(1) E mafai e le Faamasinoga Sili ona faalēaogāina se talosaga mo le lē tuliloaina faale-faamasinoga, pe afai:

(a) ua lē oo mai lē na talosaga i le faafofogaina o le talosaga ma, pe afai o lo o nofo puipuia lē ua talosaga, ma ua lē tuuina mai se mataupu po o se finauga tusitusia e pei ona aiaia i totonu o le fuaiupu 160; po o

(b) se tagata na talosaga, ua oo mai i le suesuega ae ua lē tuliloaina faale-faamasinoga lana talosaga.

(2) Afai ua faalēaogāina e le Faamasinoga Sili so o se talosaga ona o le lē tuliloaina faale-faamasinoga, e tatau i le Resitara o lea Faamasinoga ona auina atu se tusi faamaonia e uiga i lea itu i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo o ia lea e ana le faaiuga na faasaga i ai le talosaga.

164. Ia faamaonia e le Resitara le faaiuga e uiga i se talosaga - Ina ua maea le faaiuga a le Faamasinoga Sili e uiga i se talosaga, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona:

(a) auina atu se tusi faamaonia o le faaiuga i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo o ia lea e ana le faaiuga na faasaga i ai le talosaga; ma

(b) auina atu se ata o le tusi faamaonia i so o se itu e auai i le talosaga o ia lea o lo o nofo puipuia ma sa le i auai i le taimi na fai ai le faaiuga.

1192016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

165. Faaiuga a le Faamasinoga Sili-(1) Afai, i luga o so o se talosaga ua faamaonia e le Faamasinoga Sili so o se nofosala ua faamaonia, faasalaga, poloaiga, po o le aofaiga o so o se vaega tupe e ao ina totogi, pe afai ua faalēaogāina le talosaga ona o le lē tuliloaina faale-faamasinoga, po o pe afai ua uma ona tuuina atu se tusi faamaonia e tusa ai ma le fuaiupu 142, e faapea e le i tuliloaina faale-faamasinoga le talosaga, o le a tatau lava ona faamamaluina le faaiuga a le Faamasinoga Faaitumalo.

(2) Afai, i luga o se talosaga, o le Faamasinoga Sili: (a) ua faataatiaeseina po o ua na toe feliuaiina so o se

nofosala ua faamaonia, poloaiga, po o se tasi lava faaiuga; po o

(b) le toe teuteuina o so o se nofosala ua faamaonia po o se tasi lava faaiuga; po o

(c) le faalēaogāina po o le fetuutuunai o so o se faasalaga po o se poloaiga; po o

(d) le faaopoopoina po o le faaitiitia o le aofaiga o so o se vaega tupe na poloaiina e ao ina totogi,

e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo ona faia faamaumauga otooto o le faaiuga a le Faamasinoga Sili i totonu o faamatalaga tusia i totonu o le Tusi e Faamau ai Solitulafono e faasino i le faaiuga na faasaga i ai le talosaga.

(3) I so o se mataupu lea e faaaogā i ai le faafuaiupu (2), o le faaiuga a le Faamasinoga Sili po o le toe fetuutuunai e le Faamasinoga Sili, e faamamaluina e peiseai lava o lea faaiuga o se faaiuga a le Faamasinoga Faaitumalo.

(4) Afai ua tuuina atu e le Faamasinoga Sili se faasalaga o le nofosala i le falepuipui, o le tusi faapoloaiga e ao ina tuuina atu o le a tatau ona tuuina atu mai le Faamasinoga Sili ma ia sainia e se Faamasino.

(5) Afai ua fetuutuunai e le Faamasinoga Sili se faasalaga o le nofosala i le falepuipui sa tuuina atu e le Faamasinoga Faaitumalo, e lē tatau ona ia tuuina atu se tusi faapoloaiga fou e noatia ai mo le faasalaga e pei ona faapea ona fetuutuunai.

(6) Afai ua uma ona totogi e lē na talosaga se sala tupe e tusa ai ma se faasalaga a le Faamasinoga Faaitumalo ma i luga o le iloiloga o se tonu o le talosaga:

(a) ua faataatiaese le nofosala na faamaonia o lē na talosaga; po o

120 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) ua faalēaogāina le faasalaga ma so o se tasi lava faasalaga na tuuina atu e lē mo le totogiina o se sala tupe po o mo le totogiina o se sala tupe e itiiti ifo; po o

(c) ua fetuutuunai le faasalaga i se faaitiitiga i le aofaiga o le sala tupe na tuuina atu,

e agavaa lē na talosaga, i le noatia ma le fai fuafua i le poloaiga a le Faamasinoga Sili, se toe faafoiga o le vaega tupe, po o se vaega o lea lava vaega tupe, i le a lava le tulaga e mafai ai.

(7) I le faafuaiupu (6), “sala tupe” e aofia ai so o se totogi po o nisi lava tupe sa poloaiina e le Faamasinoga e ao ina totogi i luga o le nofosala ua faamaonia o lē na talosaga.

166. Faanofo puipuia o se tagata ina ua uma le faaiuga o se talosaga-(1) Afai:

(a) ua tuuina atu le faaiuga a le Faamasinoga Sili e faasino i so o se talosaga; po o

(b) ua faalēaogāina se talosaga ona o le lē tuliloaina faale- faamasinoga po o ua uma ona tuuina atu se tusi faamaonia i lalo o le fuaiupu 142 e faapea e le i tuliloaina faale-faamasinoga se talosaga,

so o se tagata o ia lea ua noatia i lalo o lea faaiuga po o le faaiuga na pogai mai le talosaga ina ia na tuliina se faasalaga o le nofosala i le falepuipui ma o ia lea e le o i ai i totonu o se nofoaga puipuia, e mafai ona pueina faapagota e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e se leoleo.

(2) Afai i le tuuina atu e le Faamasinoga Sili o se faaiuga, ua na faalēaogāina ai se faasalaga o le nofosala i le falepuipui na tuuina atu e le Faamasinoga Faaitumalo ma ua na le tuuina atu se tasi faasalaga o le nofosala i le falepuipui, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili i le nofoaga ua tuuina atu ai le faaiuga ona ia auina atu i le tagata ofisa o pule i le falepuipui lea o lo o taofia ai lē na talosaga po o lea na tatala mai ai o ia i tua i luga o se puipuigamalu se tusi faamaonia o lo o faaalia ai le taunuuga o le talosaga, ma, afai o lo o i ai lē na talosaga i le falepuipui ma e le o i le falepuipui mo so o se tasi lava mataupu, ua tatau ona tatala i tua lē na talosaga.

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 121

(3) Afai, i le tuuina atu e le Faamasinoga Sili o se faaiuga: (a) ua na fetuutuunai se faasalaga tau le nofosala i le

falepuipui na tuuina atu e le Faamasinoga Faaitumalo; po o

(b) ua toe teuteuina le nofosala ua faamaonia lea sa tuuina ai le faasalaga o le nofosala i le falepuipui e le Faamasinoga Faaitumalo,

e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili i le nofoaga lea na tuuina atu ai le faaiuga ona ia auina atu i le tagata ofisa o pule i le falepuipui se tusi faamaonia o le faaiuga, ma le tusi faapoloaiga na tuuina atu i le faatinoina o le faasalaga a le Faamasinoga Faaitumalo ua i ai le faamamaluga e faapei ai na toe teuteuina e tusa ai ma le tusi faamaoni.

(4) Afai e tusa ai ma le fuaiupu 142, ua faamaonia e se Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo e faapea ua lē tuliloaina faale-faamasinoga se talosaga, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Faaitumalo ona auina atu lea tusi faamaonia i le tagata ofisa o pule i le falepuipui lea o lo o taofia ai lē na talosaga.

(5) Afai ua faalēaogāina se talosaga ona o le lē tuliloaina faale- faamasinoga, e tatau i le Resitara o le Faamasinoga Sili ona auina atu se tusi faamaonia e uiga i lea itu i le tagata ofisa o pule i le falepuipui.

167. O le toe faaauauina ona faanofo vaavaaia ina ua maua le faaiuga o le talosaga - Afai e tusa ai ma so o se faaiuga lea na talosaga i ai lē ua tetee i se Faamasinoga Faaitumalo, ua ia te ia le puleaga faa-faamasinoga na tatalaina ai i tua lē ua tetee i luga o le faanofo vaavaaia, ma:

(a) o le taimi na iloiloina ai se tonu o le talosaga sa le i faataatiaeseina ai le faaiuga ina ia tatala i tua lē ua tetee i luga o le faanofo vaavaaia, po o sa le i faataatiaeseina ai le nofosala ua faamaonia lea na fai i ai le faaiuga; po o

(b) ua lē tuliloaina faale-faamasinoga le talosaga po o ua faalēaogāina ona o le lē tuliloaina faale- faamasinoga,

122 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

o le vaitaimi o le faanofo vaavaaia e pei ona faaalia manino e se Faamasinoga Faaitumalo po o e pei ona fetuutuunai e le Faamasinoga Sili o le a tatau lava ona toe faaauauina e afua mai le aso -

(i) ua faia ai le faaiuga o le talosaga; po o (ii) ua faamaonia ai e le Faamasino o le

Faamasinoga Faaitumalo po o le Faamasino Fesoasoani, ua ia te ia le puleaga faa- faamasinoga i lalo o so o se tulafono o lo o tuuina atu ai le malosiaga e tatala ai i tua se tagata e tetee i luga o le faanofo vaavaaia, e faapea ua lē tuliloaina faale-faamasinoga le talosaga; po o

(iii) ua faamaonia e le Resitara o le Faamasinoga Sili e faapea ua faalēaogāina le talosaga ona o le lē tuliloaina faale- faamasinoga.

168. E mafai ona poloaiina se itu faamasinoga ua na lē tuliloaina le talosaga na te totogiina totogi o le faamasinoga-(1) Afai ua tuuina atu se faasilasilaga o se talosaga ae ua faalēaogāina le talosaga ona o le lē tuliloaina faale-faamasinoga po o ua tuuina atu se tusi faamaonia i lalo o le fuaiupu 142 e faapea e le i tuliloaina faale-faamasinoga le talosaga, e mafai e le Faamasinoga Sili ona faatagaina i lē na tetee ni totogi e pei ona manatu o ia e tatau ai.

(2) E leai ni totogi e faia ae ua uma ona tuuina atu se faasilasilaga e lē ua talosaga o lo o faamauiese ai le talosaga e tatau ona faatagaina.

169. Faamamaluina o se poloaiga e faasino i totogi o le faamasinoga - Afai, o luga o le faaiuga o so o se talosaga, ua poloaiina ai so o se tasi o itu faamasinoga na te totogiina ni totogi, o le poloaiga e faasino i totogi e:

(a) ao ona aofia ai i totonu o le tusi faamaonia o le faaiuga ua auina atu i lalo o le fuaiupu 164; ma

(b) faamamaluina e faapei ai o lea totogi o se sala tupe na tuuina atu e le Faamasinoga Faaitumalo.

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 123

170. E leai ni totogifuapauina a le Faamasinoga e tatau ona totogi i luga o se talosaga a se tagata na faasalaina i le nofosala i le falepuipui - Afai o se tagata ua talosaga na faasalaina i le nofosala i le falepuipui e tusa ma le nofosala ua faamaonia lea e faasino i ai lana talosaga, e leai ni totogifuapauina a le Faamasinoga o le a tatau ona totogi mo le talosaga i totonu o se Faamasinoga Faaitumalo po o totonu o le Faamasinoga Sili.

Vaevaega 4 - Talosaga mai le Faamasinoga Sili i le Faamasinoga o Talosaga

171. Faamatalaina o uiga o upu - I totonu o lenei Vaega: “lē ua talosaga” e aofia ai se tagata o ia lea ua faamaonia le

solitulafono ma ua faamoemoe e talosaga i lalo o lenei Vaega;

“Tulafono Faafoe o Faamasinoga o Talosaga” o lona uiga o tulafono e faasino i faiga masani ma taualumaga a le Faamasinoga o Talosaga ua faia i lalo o lenei Tulafono po o so o se tasi lava tulafono;

“Faamasino” o lona uiga o se Faamasino o le Faamasinoga Sili a Samoa;

“faasalaga” e aofia ai: (a) se poloaiga a le Faamasinoga Sili ua faia i luga o se

moliaga ua faamaonia; ma (b) se faamatuu atu e aunoa ma se moliaga ua faamaonia e

tusa ai o lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono; ma

(c) mo le malosiaga o le Faamasinoga o Talosaga e tuuina atu ai le faasalaga, o se malosiaga e faia ai se poloaiga po o le faatonuina o se faamatuu atu i lalo o lenei Tulafono ma so o se tasi lava tulafono.

172. Aia tatau e talosaga ai i nisi o mataupu e tulai mai a o le i faia le faamasinoga-(1) I so o se taimi a o le i faia le faamasinoga e mafai e le Loia Sili po o lē ua tetee ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i le faia o se poloaiga po o le teena o le faia o se poloaiga e uiga i so o se mataupu e faapea:

(a) o le tuueseeseina po o le tuufaatasia o moliaga;

124 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(b) faatonuina ina ia eseese le faatinoina o faamasinoga o ni tagata o lo o molia faatasi;

(c) o le taliaina po o le lē taliaina o faamatalaga molimau; (d) o le teuteuga o moliaga; (e) o le faalēaogāina po o le teuteuina o se tagi i luga o ni

mafuaaga e faapea o le tagi e le o taua ai le aano moni o le solitulafono po o le soligatulafono.

(2) I so o se taimi a o le i faia le faamasinoga, o le tagata ua tetee, faatasi ai ma le faatagaga a le Faamasinoga o Talosaga, e mafai ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i se teena e faia se poloaiga mo nisi auiliiliga o so o se mataupu o lo o avea ma autu o so o se tagi.

(3) I luga o so o se talosaga i lalo o lenei fuaiupu, e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) faamaonia le faaiuga a le Faamasinoga Sili po o le Faamasino; po o

(b) le toe fetuunai o lea faaiuga, po o le faataatiaese ma faia so o se tasi lava poloaiga, e pei ona ua manatu le Faamasinoga o Talosaga sa tatau ona faia i le taimi muamua.

(4) Afai ua faamoemoe se tagata ina ia mauaina le faatagaga a le Faamasinoga o Talosaga e talosaga ai i lena Faamasinoga i lalo o lenei fuaiupu, e tatau i le tagata ona tuuina atu se faasilasilaga o le talosaga mo le faatagaga e talosaga ai, i se faiga e pei ona mafai ona faatonuina ai e Tulafono Faafoe o Faamasinoga o Talosaga, i totonu o le 10 aso faigaluega ina ua maea ona faia le faaiuga a le Faamasinoga Sili po o le Faamasino, e tusa lava po o mafuaaga mo le faaiuga o le a tuuina mai i se aso mulimuli mai ai ma e tusa lava po o so o se laasaga aloaia ua faia ina ia sainia, faauluina, po o le toe faaleleia i se isi faiga e ese ai le faaiuga e faapea ua talafeagai po o le a faia mulimuli mai ai.

(5) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga i so o se taimi ona faaopoopoina le taimi lea e mafai ai ona tuuina atu se faasilasilaga o se talosaga mo le faatagaga e talosaga ai i lalo o lenei fuaiupu.

(6) E ui lava ua faia se talosaga mo le faatagaga e talosaga ai i lalo o lenei fuaiupu, e mafai e le Faamasinoga Sili pe afai ua malie o ia e faapea o lea tulaga ua tusa ai ma manaoga o faaiuga amiotonu ina ia faia, ona faaauau le faamasinoga e aunoa ma le toe faatali i le iloiloina o le talosaga.

1252016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

173. O le faataatiaese o se fesili tau le tulafono-(1) E mafai e le Faamasinoga lea o lo o faamasino ai lē ua tetee ona faataatiaese, e tusa ai ma lenei fuaiupu se fesili tau le tulafono i le taimi o lo o faagasolo ai po o le tuanai ai o le faamasinoga, mo se manatu o le Faamasinoga o Talosaga, i le tulaga e uiga i pe a aliae mai i le faamasinoga.

(2) Afai o le faaiuga o le mataupu e mafai ai, i le manatu o le Faamasinoga Sili, ona faalagolago i luga o so o se mataupu o mea moni, e mafai e Faamasino, i le tauaofia ai ma faatonu o le Faamasinoga ona tuuina atu fesili i faatonu e uiga i mea moni eseese, ma e ao i le Faamasinoga Sili ona faia faamatalaga i nei fesili ma iuga o sailiiliga i fesili ia.

(3) E mafai e le Loia Sili po o lē o lo o tetee ona talosagaina le Faamasinoga a o faagasolo, ina ia faataatiaese le fesili tau le tulafono, ma afai ae teena, e tatau i le Faamasinoga, i le noatia ai ma le fai fuafua ona amanaia le talosaga, seia vagana o se talosaga ua faalēaogāina.

(4) Afai o le iuga o le faamasinoga e tatala i tua lē o lo o tetee, e tatau ona tatalaina i tua, i le noatia ai ma le fai fuafua i le toe pueina mai pe afai ae toe faatonuina e le Faamasinoga o Talosaga le toe faia o se isi faamasinoga.

(5) Afai o le iuga o le faamasinoga ua faamaonia le nofosala, o le Faamasinoga Sili:

(a) e tatau ona faateletelegese le faataunuuina o le faasalaga seia vagana ua maua se faaiuga o le fesili sa faataatiaese; ma

(b) e tatau ona tuuina atu lē o lo o tetee i le falepuipui, pe tatalaina foi i tua i puipuigamalu i luga o so o se tuutuuga ma aiaiga e manatu le Faamasinoga Sili ua talafeagai.

(6) Afai ua faataatiaese le fesili, e tatau ona faailoa mai se mataupu faale-faamasinoga i le Faamasinoga o Talosaga, mo so latou manatu, ina ia lagolagoina ma sainia e le Faamasino o lo o nofoia le nofoa i le faamasinoga.

(7) Afai ua faataatiaeseina le fesili i luga o talosaga, e tatau i le vaega o lo o talosaga mo le fesili e faataatiaese ona faailoa mai le mataupu, ma afai ae faataatiaese e le Faamasino le fesili i lona lava sogasoga lelei, e ao i le Faamasino lea ona ia faaali manino mai le mataupu.

126 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

174. Talosaga e uiga i le fesili tau le tulafono, fesili e le o faataatiaeseina-(1) Afai e teena e le Faamasinoga Sili ona faataatiaese se fesili e mafai e le vaega o lo o talosaga ona uunaia le Faamasinoga o Talosaga mo se faatagaga e talosaga ai e faasaga i lea tetee.

(2) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga i luga o se lafo faatu, ma luga o le iloiloga o ni molimau ua manatu ua talafeagai lona manaomia, ona faamatuu mai pe teena foi se faatagaga mo se talosaga.

(3) Afai o le a tuuina mai se faatagaga e talosaga ai, e ao ona faailoa mai le mataupu mo le manatu o le Faamasinoga o Talosaga e peiseai o lea fesili sa faataatiaese.

175. O le malosiaga o le Faamasinoga o Talosaga mo talosaga i luga o fesili tau le tulafono-(1) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga, i luga o lona sogasoga lelei, ona toe faia le mataupu.

(2) I le fofogaina o so o se talosaga e faia i luga o se fesili tau le tulafono e faasaga i le faamaonia ai o le nofosala, faasalaga po o se tuusaolotoina i lalo o le Vaega lenei, e tatau i le Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) faamaonia le faaiuga o lo o talosaga tetee mai; po o (b) afai o i ai se manatu e faapea e sese le faaiuga ma ua

maua mulimuli ane o se faamasinoga e le i lelei lona faatinoga, ia toe faia se isi faamasinoga; pe

(c) afai o le manatu ua faamaonia le nofosala a lē o lo o tetee, ma o se faaiuga ua sese, ma sa tatau ona tuusaolotoina lē o lo o tetee, ia poloaiina le faataatiaese o le faamaonia ai o le nofosala, ae avea o se poloaiga e tuusao loto ai; pe

(d) faia o so o se isi lava poloaiga e pei ona manaomia e le faamasinoga.

(3) Ae vagana ai ua faaaogā le faafuaiupu (2)(c), e lē tatau ona faataatiaese se moliaga ua faamaonia po o se tuusaolotoina po o e lē tatau ona faatonuina se faamasinoga fou, e tusa lava pe ua faia o se faaiuga i le mataupu tau le tulafono e manuia lē o talosaga, seia vagana ai, i le manatu o le Faamasinoga o Talosaga, o le mea sese o le faamasinoga ua mafua ai se sese matuia po o o le lē faatinoina lelei o le faamasinoga amiotonu.

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 127

(4) Afai e atagia mai i le Faamasinoga o Talosaga e le i i ai se afaina o moliaga uma i se mea na sese po o se mea na lē lelei ona faatinoina i le Faamasinoga e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) tuuina mai faatonuga eseese e tusa ai ma moliaga taitasi ma faaoo atu faasalaga mo so o se moliaga e tulaga lelei mai ma lē afaina i se sese po o se lē faatinoina lelei o le faamasinoga amiotonu; po o

(b) tuuina atu le mataupu i le Faamasinoga o i lalo faatasi ai ma se faatonuga ina ia faaoo atu se faasalaga e pei ona manaomia i le faia ai o le amiotonu.

(5) O poloaiga po o faatonuga a le Faamasinoga o Talosaga e ao ona faamaonia ma sainia lea e le Faamasino o lo o taiulu po o seei i le nofoa agai i le Resitara o le Faamasinoga lea sa faia muamua ai le mataupu, ma o lea poloaiga po o faatonuga e tatau ona faatinoina ia tino mai.

176. Aia tatau e talosaga ai faasaga i le faamaonia o le nofosala po o faasalaga-(1) O so o se tagata ua faamaonia le nofosala i le Faamasinoga Sili, ae vagana ai se talosaga ona o se faaiuga a le Faamasinoga Faaitumalo, e ao ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga:

(a) e faasaga i le faamaoniga o le nofosala ma le faasalaga ua pasia i luga o le faamaonia ai o le nofosala; po o

(b) e faasaga i le na o le faamaoniga o le nofosala; po o (c) e faasaga i na o faasalaga lava, ae vagana ai o le

faasalaga ua faatulagaina mai e le tulafono. (2) O so o se tagata ua faamaonia lona nofosala po o ua

faasalaina i le Faamasinoga Sili ona o se talosaga mai le Faamasinoga Faaitumalo e mafai, faatasi ai ma se faatagaga mai le Faamasinoga o Talosaga, ona talosagaina le Faamasinoga o Talosaga:

(a) e faasaga i le moliaga ua faamaonia faaletulafono, ma le faasalaga ua pasia mo lea moliaga ua faamaonia; po o le

(b) faasaga i le na o moliaga ua faamaonia faaletulafono; po o

(c) faasaga i le na o le faasalaga, ae vagana ai o lea faasalaga ua faatulagaina e le tulafono.

128 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

177. O le aia tatau a le Loia Sili e talosaga ai, e faasaga i faasalaga po o le tuusaolotoina-(1) E mafai e le Loia Sili ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i faasalaga ua maea ona pasia mo so o se tagata, ae vagana ai, o lea faasalaga ua faatulagaina e le tulafono.

(2) E lē mafai ona faia se talosaga i lalo o le faafuaiupu (1) e faasaga i se faasalaga faafalepuipui e le i tupu muamua a o le i oo i le aso e le i faamaeaina ai ona tuli le faasalaga e le o tetee, ma afai ae o lo o faatumauina pea e le Faamasinoga o Talosaga lea talosaga ma tuuina mai se faaopoopoga o lea faasalaga, e tatau ona toe valaauina lē ua faamaonia lona nofosala e faaauau le tauaveina o le vaitaimi faaopoopo ua tuuina mai e nofosala ai i le falepuipui.

(3) Afai, i luga o le suesuega o se tagata e uiga i se moliaga i luma o se Faamasino na o ia lava, ua tuusaolotoina le tagata i lea moliaga, e mafai e le Loia Sili ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i lea tuusaolotoina.

(4) Afai, i luga o se suesuega o se tagata e uiga i se moliaga i luma o se Faamasino faatasi ai ma faatonu, ua tuusaolotoina ai lea tagata i lea moliaga, e mafai e le Loia Sili i luga o mafuaaga e faapea o lo o tulai mai se tulaga faaletonu o le tulafono, ona talosaga tetee i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i le tuusaolotoina.

(5) O le faaletonu o le tulafono e aofia ai, ae lē faatapulaaina ai i tulaga ua faapea ona taua:

(a) o le fesili i le mafai ona taliaina o faamatalaga molimau; (b) o se faaiuga e uiga i le leai o se mataupu e tali atu ai i le

talosaga; (c) faatonuga a le faamasino e faia le suesuega i faatonu e

tusa ai ma le tulafono; (d) o le faamatalaga sao o le tulafono; (e) o le fesili e tusa ai o aafiaga faaletulafono e mulimuli

ane ai o mea moni e lē finauina; (f) pe o avanoa se tetee faapitoa i faatonu ina ia iloiloina;

(g) pe o se sailiiliga moni ua taua sa lē lagolagoina e so o se faamatalaga molimau;

(h) o le faaiuga a faatonu e lē talafeagai po o e lē mafai ona lagolagoina i le amanaia ai o faamatalaga molimau.

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 129

(6) I luga o le fofogaina o se talosaga tetee i lalo o le faafuaiupu (3) po o le faafuaiupu (4), e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) faalēaogāina le talosaga; po o (b) le faatumauina o le talosaga ma faatonuina se suesuega

fou.

178. Talosaga e faasaga i faaiuga a le Faamasinoga Sili e uiga i talosaga mai Faamasinoga Faaitumalo - E mafai e le Loia Sili faatasi ai ma le faatagaga a le Faamasinoga Sili, ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga e faasaga i se faaiuga a le Faamasinoga Sili e uiga i se talosaga mai le Faamasinoga Faaitumalo.

179. Aia tatau e talosaga ai faasaga i se faasalaga po o se moliaga ua faamaonia faaletulafono mo le faalēmigao i le Faamasinoga-(1) O se tagata o ia lea ua nofosala i totonu o le Faamasinoga Sili i se solitulafono o tulaga faalēmigao i lea Faamasinoga po o so o se isi lava faamasinoga, e mafai ona talosaga i le Faamasinoga o Talosaga:

(a) e faasaga i sailiiliga; po o (b) e faasaga i so o se faasalaga ua faaee atu mo tulaga

faalēmigao; po o (c) e faasaga uma i sailiiliga ma le faasalaga.

(2) O lenei Vaega e faaaogā i lenei fuaiupu e faapei ai sailiiliga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono.

180. Faaiuga o talosaga i totonu o mataupu masani-(1) I luga o so o se talosaga e faasaga i se moliaga ua faamaonia faaletulafono, e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona faatagaina le talosaga pe afai ua i le manatu o lea Faamasinoga:

(a) e faapea o le a tatau ona faataatiaese le faaiuga a faatonu, i luga o mafuaaga e faapea e lē talafeagai po o e lē mafai ona lagolagoina i le amanaia ai o faamatalaga molimau; po o

(b) e faapea o le faasalaga muamua a le Faamasinoga lea sa faamaonia ai moliaga o le tagata talosaga, o le a tatau ona faataatiaese i luga o mafuaaga o se faaiuga sese o so o se fesili tau le tulafono; po o

130 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(c) e faapea sa i ai se tulaga o le lē mafai i faiga faa- faamasinoga ona maua ai se faaiuga amiotonu, i luga o so o se mafuaaga; po o

(d) e faapea o le suesuega e le i faia i se tulaga aloaia. (2) E tatau i le Faamasinoga o Talosaga ona faalēaogāina le

talosaga, i so o se isi lava mataupu. (3) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga, e ui lava i lona

manatu e faapea o le itu ua faatulai mai i le talosaga e tatau ona fuafuaina mo le lelei o le tagata talosaga, ona faalēaogāina le talosaga pe afai ua manatu le Faamasinoga o Talosaga e faapea e le o tulai moni mai se tulaga taua o le lē mafai i faiga faa- faamasinoga ona maua ai se faaiuga amiotonu.

(4) I le noatia ma le fai fuafua i aiaiga faapitoa o lenei Vaega, e tatau i le Faamasinoga o Talosaga, pe afai na te faatagaina se talosaga e faasaga i se moliaga sa faamaonia faaletulafono, ona faalēaogāina le moliaga sa faamaonia faaletulafono, ma faatonuina se faaiuga o le tuusaolotoina e ao ona tusia, po o le faatonu o se suesuega fou, po o le faia o so o se isi lava poloaiga e pei ona manaomia i faaiuga amiotonu.

(5) I luga o so o se talosaga e faasaga i le faasalaga, e tatau i le Faamasinoga o Talosaga, pe afai ua ia manatu e faapea e ao ona faaoo atu se faasalaga e ese ai, ona:

(a) faalēaogāina le faasalaga sa faaoo atu, ma faaoo atu so o se isi lava faasalaga ua poloaia i totonu o le tulafono (tusa lava pe sili atu po o le itiiti ifo le mamafa) e suitulaga mo le uluai faasalaga; po o

(b) le fetuunai o le faasalaga po o so o sona vaega po o so o se tuutuuga ua faaee atu i ai; ma

(c) faalēaogāina le talosaga, i so o se isi lava mataupu.

181. Malosiaga o le Faamasinoga o Talosaga i totonu o mataupu faapitoa-(1) Afai, i luga o se talosaga i lalo o le fuaiupu 176, ua aliali mai i le Faamasinoga o Talosaga e faapea o sē ua talosaga, e ui lava e le i faamaonia lelei le nofosala i luga o nisi moliaga, a ua faamaonia lelei le nofosala i luga o nisi moliaga, e mafai e lea Faamasinoga ona:

(a) faamaonia le faasalaga sa tuuina atu i lē na talosaga; po o

2016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono 131

(b) le faaoo atu o se faasalaga e suitulaga mo le uluai faasalaga, e pei ona mafai ona poloaia i totonu o le tulafono, e le faaiuga i luga o le moliaga lea ua manatu ai le Faamasinoga o Talosaga e faapea ua faamaonia lelei ai le nofosala o lē na talosaga.

(2) Afai: (a) o se tagata talosaga ua faamaonia le nofosala i se

soligatulafono; ma (b) ua mafai e le Faamasino po o faatonu, i luga o le

moliaga po o moliaga, ona maua ai le nofosala o lē na talosaga, i nisi lava soligatulafono; ma

(c) i luga o sailiiliga a le Faamasino po o faatonu, ua aliali mai ai i le Faamasinoga o Talosaga e faapea sa tatau ona faamalieina le Faamasino po o faatonu, i luga o mea moni lea e faamaonia ai le nofosala o lē na talosaga i le isi lea soligatulafono,

e mafai e le Faamasinoga o Talosaga, i lo le faatagaina po o le faalēaogāina o le talosaga, ona suia mo le faaiuga sa faia e le Faamasino po o faatonu, se faaiuga o le nofosala i le isi lea soligatulafono ma faaoo atu so o se faasalaga e suitulaga mo le faasalaga sa faaoo atu e pei ona sa mafai ona poloaia i totonu o le tulafono mo le isi lea soligatulafono.

(3) Afai, i luga o se talosaga i lalo o le fuaiupu 176, ua aliali mai ai i le Faamasinoga o Talosaga e faapea sa faaletonu le mafaufau o lē na talosaga i le taimi na faia ai le soligatulafono ma ua tatau ai ona tuusaoloto i luga o tulaga o le faaletonu o le mafaufau o lē na talosaga, e mafai e le Faamasinoga o Talosaga ona faalēaogāina le moliaga o le nofosala.

(4) E faaaogā le Tulafono o le Tulaga Maloloina o le Mafaufau 2007 i lē na talosaga pe afai ua faalēaogāina le moliaga o le nofosala i lalo o le faafuaiupu (3), i le a lava le tulaga e mafai ona faaaogāina ai lea Tulafono, e faapei ai o lē na talosaga ua faapena ona tuusaolotoina ma faapei ai o faasinomaga o i totonu o lea Tulafono e faasino i le Faamasinoga po o se Faamasino ua avea foi ma faasinomaga i le Faamasinoga o Talosaga.

182. Toe umia ma le toe faaolaina o meatotino i luga o moliaga ua faamaonia faaletulafono-(1) O le faagaoioiga o se poloaiga mo le toe faaolaina o so o se meatotino i se tagata ua faia

132 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

i luga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono, ma o le faagaoioiga, i le tulaga o se moliaga ua faamaonia faaletulafono, o aiaiga o le fuaiupu 24(1) o le Tulafono o le Faatauina atu o Oloa 1975, e tusa ai o le toe umia o meatotino i oloa gaoia i luga o le faasalaga, e (seia vagana ai ua faatonuina e le Faamasinoga lea sa faamaonia ai le faasalaga, i se isi faiga e ese ai i totonu o so o se mataupu lea ua i ai i lona manatu, o le aia tatau e umia ai meatotino e lē faia i ai se finauga) faataatiaese:

(a) pe afai ua tuuina atu le faasilasilaga o le talosaga po o le faatagaga e talosaga ai, i totonu o le 14 aso faigaluega i le tuanai ai o le aso na faamaonia ai moliaga, seia oo ina faia le faaiuga o le talosaga; ma

(b) i totonu o so o se mataupu seia oo ina faamutaina aso faigaluega e 14 i le tuanai ai o le aso na faamaonia ai moliaga.

(2) Mo faamoemoega o le faafuaiupu (1), pe afai o le faagaoioiga o le poloaiga po o se aiaiga o le Tulafono o le Faatauina atu o Oloa 1975, ua faataatiaese, seia oo ina faia le faaiuga o le talosaga, e lē aloaia le poloaiga po o le aiaiga e tusa ai o meatotino ua fesiligia, pe afai ua faalēaogāina le nofosala i luga o se talosaga.

(3) E mafai ona aiaia ai tulafono faafoe mo le faamautuina o le vaavaaiga malu o so o se meatotino, a o talia le faagaoioiga o le poloaiga po o le aiaiga sa faataatiaese.

(4) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga, e ala i se poloaiga ona soloia pe fetuunai so o se poloaiga ua faia i luga o se suesuega mo le toe faaola mai o so o se meatotino i so o se tagata, e ui lava e le i faalēaogāina le nofosala, ma o le poloaiga, pe afai e soloia, e lē aloaia, ma, pe afai e fetuunai, e aloaia e pei ona fetuunai ai faapena.

183. Malosiaga faaopoopo o le Faamasinoga o Talosaga-(1) Mo faamoemoega o se talosaga tetee po o se talosaga mo le faatagaga e talosaga ai e faasaga i se moliaga ua faamaonia po o se faasalaga, e mafai e le Faamasinoga o Talosaga, pe afai ua ia manatu ua talafeagai ai po o i se tulaga faanatinati i manaoga o faaiuga amiotonu, ona faia so o se tasi po o tulaga uma ua taua e faapea:

1332016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(a) poloaia le tuuina atu o so o se pepa aloaia, o meafaitino e avea ma molimau, po o isi mea e fesootai i ai i taualumaga, ma o le tuuina atu o ia tulaga e aliali atu ai i lea Faamasinoga le tulaga e talafeagai ai mo le faia o le faaiuga o le mataupu;

(b) poloaia se tagata molimau o ia lea o le a avea ma molimau e faamalosia le i ai i le suesuega, ina ia auai ma ia suesueina i luma o le Faamasinoga o Talosaga, e tusa lava pe sa valaauina i latou pe leai foi i le suesuega, po o le poloaia o le suesuega o tagata molimau ina ia faia i le faiga ua faatonuina e Tulafono Faafoe o le Faamasinoga o Talosaga i luma o se Faamasino po o tagata ofisa o lea Faamasinoga, Faamasino po o se isi tagata ua tofia e le Faamasinoga o Talosaga mo le faamoemoe, ma faataga le taliaina o so o se faamatalaga tauto a se molimau ua faapena ona avea e fai ma faamatalaga molimau i luma o lea Faamasinoga;

(c) talia faamatalaga molimau, pe afai e ofoina atu e so o se tagata molimau (e aofia ai le tagata talosaga) o ia lea o se tagata molimau agavaa ae le o se tagata molimau e faamalosia le auai;

(d) pe afai o se fesili ua faatulai mai i luga o le talosaga e aafia ai se suesuega faaumiumi o pepa aloaia po o faamatalaga, po o so o se suesuega faasaienisi po o suesuega i totonu o le atunuu, lea e lē mafai i le manatu o le Faamasinoga o Talosaga ona faia i se tulaga talafeagai i luma o lea Faamasinoga, ia poloaia le faaooina atu o le fesili i se faiga ua faatonuina e Tulafono Faafoe o le Faamasinoga o Talosaga, mo le suesuega ma lipoti atu i se komesina faapitoa ua tofia o lea Faamasinoga, ma galue i luga o le lipoti a so o sea komesina, i le a lava le tulaga ua manatu le Faamasinoga o Talosaga ua talafeagai ai i lona faaaogāina;

(e) ia tofia se tagata o tomai faapitoa e galue e avea o se faufautua i le Faamasinoga o Talosaga pe afai ua aliali mai i lea Faamasinoga e faapea e manaomia se

134 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

tagata o tomai faapitoa mo le faia o le faaiuga tatau o le mataupu.

(2) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga i totonu o so o se taualumaga ona faatino e faasino i taualumaga so o se isi lava malosiaga lea e mafai ona faatinoina i lea lava taimi e le Faamasinoga o Talosaga e uiga i talosaga o mataupu tau le va o tagata, ma tuuina atu so o se poloaiga talafeagai mo le faamalosia o poloaiga po o faasalaga a lea Faamasinoga.

(3) E lē tatau i le Faamasinoga ona faaopoopoina se faasalaga e ala i se mafuaaga o po o i le iloiloina o so o se faamatalaga molimau lea e le o tuuina atu i le suesuega.

184. Tiute tauave o le Resitara e tusa ai o faasilasilaga o le talosaga, ma isi faapena-(1) E tatau i le Resitara o Faamasinoga o Talosaga ona:

(a) faia uma laasaga talafeagai mo le mauaina o se suesuega o so o se talosaga po o le talosaga mo le faatagaga i le talosaga lea ua tuuina atu ai le faasilasilaga; ma

(b) maua mai ma faataatia i luma o le Faamasinoga o Talosaga i se faiga lelei pepa aloaia uma, o meafaitino e avea ma molimau ma isi mea uma e fesootai ma taualumaga i totonu o le Faamasinoga e ona le faaiuga lea e faasaga i ai le talosaga, lea e aliali mai ai ua talafeagai mo le faia o le faaiuga tatau o le talosaga tetee po o le talosaga.

(2) So o se pepa aloaia, o meafaitino e avea ma molimau, po o isi mea e fesootai ma taualumaga e uiga i le suesuega a so o se tagata, o ia lea, pe afai ua faamaonia le nofosala, ua agavaa po o e mafai ona faatagaina e talosaga faasaga i le moliaga ua faamaonia po o le faasalaga e tatau ona tausia:

(a) i le vaavaaiga malu a le Faamasinoga Sili; po o (b) i le vaavaaiga malu a le Faamasinoga o Talosaga,

e tusa ai o Tulafono Faafoe ua faia mo le faamoemoe, mo sea taimi e pei ona mafai ona aiaia ai e ia Tulafono Faafoe, ma i le noatia ma le fai fuafua i so o se malosiaga e pei ona mafai ona tuuina atu e ia Tulafono Faafoe mo le tulaga fuafuaina e faamatuu atu ai pepa aloaia, meafaitino e avea ma molimau po o mea mo lea vaavaaiga malu.

1352016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(3) E tatau i le Resitara ona tuuina atu pepa faatumu talafeagai ma faatonuga e faasino i faasilasilaga o talosaga tetee po o faasilasilaga o talosaga i so o se tagata o ia lea ua faamalosia i latou, o tagata ofisa o faamasinoga, tagata ofisa o vaaia le falepuipui, ma so o se isi lava tagata ofisa po o so o se tagata e pei ona manatu le Resitara ua talafeagai ai.

(4) E tatau i le tagata ofisa e vaaia le falepuipui ona taulamua: (a) e faataatia pepa faatumu ma faatonuga i le faamatuu atu

o le pagota o naunau e talosaga po o le faia o se talosaga i lalo o lenei Vaega; ma

(b) so o se faasilasilaga e tuuina atu e se pagota i totonu o lea faalapotopotoga ina ia faaoo atu e avea ai ma sui o le pagota i le Resitara.

(5) E tatau i le Resitara ona lipoti atu i le Faamasinoga o Talosaga po o se Faamasino o lea Faamasinoga so o se mataupu lea e aliali mai i le Resitara e faapea, e ui lava e leai se talosaga na faia mo le faamoemoe, ua tatau ona tuuina atu le fesoasoani faaletulafono i se tagata talosaga.

185. Faamatalaga molimau mo le Faamasinoga o Talosaga- (1) I luga o so o se talosaga tetee po o se talosaga mo le faatagaga e talosaga tetee ai i lalo o lenei Tulafono, e tatau i le Faamasinoga lea sa muai faamaonia ai le nofosala o lē ua talosaga, pe afai ua ia manatu ua talafeagai ai po o pe afai ua faapea ona manaomia e le Faamasinoga o Talosaga, ona auina atu i le Faamasinoga o Talosaga e faaopoopo atu i ai so o se pepa aloaia ua faasinomia i le fuaiupu 184 po o i so o se tasi lava Tulafono Faafoe, se ata o le tulaga atoa po o so o se vaega e pei ona mautu i so o se faamatalaga ua tuuina atu i le Faamasino o lo o taitai i le suesuega.

(2) E mafai e le Faamasinoga o Talosaga pe afai ua ia manatu e le o sao atoa faamatalaga, ona tuuina atu so o se isi lava faamatalaga molimau o mea na faia i le suesuega e pei ona ia manatu ua talafeagai ai.

186. Aia tatau a lē na talosaga e fai ai sona sui-(1) I luga o le fofogaina o se talosaga po o i so o se taualumaga amata po o e patino i se talosaga, e agavaa le tagata talosaga ina ia auai i le fofogaina (e tusa lava pe o suia lē o talosaga e se loia pe leai foi) pe afai o lē o talosaga o lo o i se puipuigamalu.

136 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(2) O le malosiaga o le Faamasinoga o Talosaga e faaoo atu ai so o se faasalaga i lalo o lenei Tulafono, e mafai ona faataunuuina e tusa lava pe le o auai lē na talosaga ona o so o se mafuaaga.

187. Malosiaga e faasaina ai ona lipotia taualumaga ma isi tulaga faapena - O le Faamasinoga o Talosaga e i ai ona malosiaga tutusa e pei o le Faamasinoga Sili i lalo o le fuaiupu 55 ma le 56, ma o ia fuaiupu e faaaogā faatasi ma fesuiaiga talafeagai i taulaumaga ua i luma o le Faamasinoga o Talosaga.

VAEGA 12 AIAIGA ESEESE

188. Tupe totogi o faamasinoga-(1) Afai ua faamaonia faaletulafono e le Faamasinoga se moliaga o se tagata tetee, e mafai e le Faamasinoga ona poloaia le tagata tetee ina ia totogiina i le tagata na tuuina atu faamatalaga o tupe e pei ona manatu le Faamasinoga ua tonu ma talafeagai ai mo totogifuapauina o le Faamasinoga, tupe alu mo tagata molimau ma tagata faamatala upu, ma totogifuapauina o loia.

(2) Afai ua faaui i tua pe faalēaogāina se tagi, e mafai e le Faamasinoga ona poloaia na o le tagata e tuuina atu faamatalaga e totogi atu i le tagata tetee tupe e pei ona manatu le Faamasinoga e tonu ma talafeagai ai mo totogifuapauina o le loia a le tagata tetee ma tagata molimau agavaa faapitoa, pe afai e le o i ai ni faamatalaga molimau e lagolago ai le tagi ma faapea foi ma se faamatalaga molimau e faapogai ai ona masalomia e se tagata talafeagai le tagata tetee, ae le o se isi itu e ese ai.

(3) E lē tatau i le Faamasinoga ona poloaia ni tupe e totogi e le tagata ua ia tuuina atu faamatalaga po o moliaga pe afai ua faatagaina le fesoasoani faaletulafono mo le tagata tetee.

(4) O tupe e totogi ua faatagaina i lalo o lenei fuaiupu e lē tatau ona silia ma le aofaiga ua aiaia i so o se fua faatatau ua faatonuina e tulafono faatonutonu po o tulafono faafoe ua faia i lalo o lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono.

(5) O so o se tupe totogi ua faatagaina i lalo o lenei fuaiupu: (a) e ao ona faamaoti mai i moliaga ua faamaonia

faaletulafono po o le poloaiga mo le faalēaogāina; ma

1372016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(b) e mafai ona toe faaola mai i le faiga lava lea e avea o se sala tupe.

(6) E mafai e le tagata tetee po o le Loia Sili ona talosaga tetee faasaga i so o se poloaiga mo tupe totogi.

(7) E lē tatau ona faia se poloaiga mo totogi o faamasinoga e lagolago ai le tagata tetee pe afai na mafua lava i lana amio i le tuanai ai o le soligatulafono le moliaga ua tuuaia ai.

189. Tupe faaalu i tagata molimau-(1) E mafai e le Faamasinoga ona poloaiina se itu faamasinoga, o ia lea na ala ai ona oo mai se tagata molimau i le Faamasinoga, ina ia totogina atu ni tupe totogi o le faamasinoga ma tupe alu i lea tagata molimau, e lē silia le aofaiga o tupe ua aiaia mo lea itu i so o se fua faasolo ma faatonuina e tulafono faatonutonu po o tulafono faafoe ua faia i lalo o lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono.

(2) E ono mafai ona faamamaluina le poloaiga i le faiga lava lea e tasi e pei o se sala tupe.

190. O gaoioiga e lē tatau ona faia i le Aso Sa-(1) O gaoioiga nei e lē tatau ona faia i se Aso Sa:

(a) o le tuuina atu po o le faataunuuina o se tusi samania; po o

(b) le tuuina atu po o le faaooina atu o tusi samania po o isi pepa aloaia; po o

(c) so o se isi lava gaoioiga po o taualumaga e faia e uiga i se mataupu e faaaogā i ai lenei Tulafono.

(2) Ae vagana ai le faafuaiupu (1), o gaoioiga nei e mafai ona faia ma taualumaga e faataunuuina lelei i se Aso Sa e pei ona faia i so so se isi lava aso:

(a) e mafai ona tuuina atu ma faatumu se tusi faapoloaiga e pueina ai se tagata tetee po o lē ua talosaga;

(b) e mafai ona tuuina atu ma faataunuu se tusi faapoloaiga e pueina ai faapagota po o, mo le tulai ai o so o se tagata e manaomia lona tuuina atu o faamatalaga molimau;

(c) e mafai ona tuuina atu ma faataunuuina se tusi faapoloaiga e sueina ai;

138 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(d) e mafai ona faaulu se tagi po o le faia o so o se laasaga pe afai e talafeagai ai ina ia mafai ai ona tuuina atu so o se tusi faapoloaiga ua taua i le parakalafa (a), (b) po o le (c);

(e) e ono mafai ona faataunuuina se tusi faapoloaiga e noatia ai (ae vagana ai mo le tulaga o le lē totogiina o se aofaiga o ni tupe);

(f) e mafai ona pueina faapagota so o se tasi e aunoa ma le faia o se tusi faapoloaiga; ma o so o se tagata ua faatagaina ina ia taofia ma tuuina atu i lalo o le vaavaaiga a leoleo e aunoa ma se tusi faapoloaiga, e mafai ona taofia i se nofoaga puipuia;

(g) e mafai ona faataga le tatalaina i tua o so o se tagata po o le tatalaina i tua i luga o se puipuiga;

(h) e mafai ona faia so o se faamatalaga. (3) So o se tagata o ia lea ua ia solia le faafuaiupu (1), ua ia faia

se soligatulafono ma e noatia i se sala tupe e lē sili le iunite tau faasalaga e 1.

(4) O se gaoioiga ua faia i se Aso Sa e soli ai le faafuaiupu (1), o le a tatau ona faalēaogāina mo na o le mafuaaga e faapea ua faia lea tulaga i se Aso Sa.

191. Ia lē fesiligia taualumaga ona o le lē atoatoa o le tulaga tino mai - E leai se tagi, faasea, tusi samania, faamaoniga o le nofosala, faasalaga, poloaiga, noataga faa-feagaiga, tusi faapoloaiga, po o nisi pepa aloaia, ma e leai se faagasologa po o se taualumaga e faalēaogāina, faataatiaese, po o le faatatauina ua faalēaogāina e se Faamasinoga ona o le mafuaaga e tasi o se mea ua lē atoatoa ona faia, mea ua faaletonu, o se mea ua lē faia, po o o le lē atoatoa o le tulaga tino mai seia vagana ai ona ua faamalieina le Faamasinoga e faapea, o lo o i ai se uiga sese, tau le faataunuuina o le faamasinoga tonu.

192. Maliega a le Loia Sili i taualumaga i nisi mataupu mo soligatulafono e faia i luga o vaa po o vaalele-(1) O taualumaga mo le faamasinoga ma le faasalaga o se tagata o ia lea:

(a) tusa lava po o ia o se tagatanuu o Samoa pe leai foi, po o se tagata e masani ona nofomau i totonu o Samoa, ua molia i lona faia i fafo atu o Samoa se

1392016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

soligatulafono i luga po o i so o se vaa po o se vaalele lea e le o se vaa po o se vaalele o Samoa; po o

(b) tusa lava po o ia o se tagatanuu o Samoa pe leai foi, po o se tagata e masani ona mau i totonu o Samoa, ua molia i lona faia i so o se nofoaga i totonu o Samoa po o i le vanimonimo i luga ae o Samoa, o se soligatulafono i luga o vaa po o so o se vaalele lea e pule ai le Malo o se isi atunuu e ese ai ma Samoa po o, ua umia e se tagata e avea ma sui o po o, mo le lelei ma le manuia o lea malo, tusa lava po o faaaogāina i le taimi nei pe leai foi le vaa po o le vaalele e avea o se vaa po o se vaalele a so o se vaega-au faaauupegaina a lea atunuu,

o le a lē tatau e tusa ai ma na aiaiga o lenei Tulafono, ona faia i totonu o se Faamasinoga seia vagana ai ua i ai le maliega a le Loia Sili.

(2) Afai: (a) o lo o faamaonia mai i le maliega a le Loia Sili i lalo o

le faafuaiupu (1) e faapea e tatau ona faanatinati le faia o taualumaga; ma

(b) o le a faatoa tatau ona faia taualaumaga ina ia tusa ai ma le puleaga faafaamasinoga ua faaee atu i le Vaega II o le Tulafono o Solitulafono 2013,

e lē tatau i le Loia Sili ona tuuina atu lana maliega seia vagana ai ua faamalieina e faapea ua tuuina mai le maliega a le Malo o lea atunuu lea e ona le vaa po o le vaalele ina ia faia taualumaga i totonu o Samoa.

(3) I le avea ai o se tuusaunoaga i le faafuaiupu (1), e mafai ona pueina faapagota se tagata ua molia i le soligatulafono ua taua i le faafuaiupu (1), po o e mafai ona tuuina atu ma faataunuu se tusi faapoloaiga mo le pueina faapagota o le tagata, ma e mafai ona taofia i le falepuipui le tagata po o e tatala i tua i luga o puipuiga le tagata e tusa lava pe e le i maua mai le maliega a le Loia Sili e uiga i le faia o se moliaga mo le soligatulafono ae peitai e lē toe faia se isi po o nisi taualumaga seia vagana ua maua mai lea maliega.

140 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

193. Ia lē faataatiaese se taui tau le va o tagata - E leai se taui tau le va o tagata mo so o se gaoioiga po o se mea ua lē faia, e ao ona faataatiaese ona o se mafuaaga e faapea, o le gaoioiga po o se mea ua lē faia, ua faia ai o se soligatulafono.

194. O le faalēmigao i Faamasinoga-(1) Afai o se tagata i so o se taualumaga faasolitulafono po o se taualumaga tau le va o tagata ua ia:

(a) faaoolima, tau faamatau, tau faafefe, po o ua ia taufaifai ma le loto i ai i se Faamasino, Faamasino o le Faamasinoga Faaitumalo, Faamasino Fesoasoani po o so o se Resitara, po o so o se tagata ofisa o le faamasinoga po o so o se faatonu, po o so o se tagata molimau, po o so o se leoleo a o faagasolo taualumaga po o auai ai i le faamasinoga, po o i le gasolo atu po o le toe foi mai, mai le faamasinoga; po o

(b) ua ia faauilavea po o le faalavelaveina o taualumaga o le Faamasinoga po o i se isi auala ua ia faia amioga e lē tusa ai i totonu o le faamasinoga; po o

(c) ua ia faia ma le loto i ai ma e aunoa ma se faatagaga faaletulafono lona lē usitaia o so o se poloaiga po o se faatonuga a le Faamasinoga i le faagasologa o le fofogaina o so o se taualumaga; po o

(d) ua ia fesoasoani ma le loto i ai, taupulepule, fautuaina, maua mai po o le faaosoosoina so o se isi lava tagata ina ia faia so o se tulaga o mea ua faamatalaina i le parakalafa (a) e oo atu i le (c),

e mafai e se leoleo po o se tagata ofisa o le faamasinoga i le i ai po o le aunoa ai ma le fesoasoani a so o se isi lava tagata, e ala i le poloaiga a le faamasinoga e tuuina atu i le tagata ma taofia i se nofoaga puipuia seia oo ina ua manava galuega a le faamasinoga.

(2) I so o sea mataupu i le faafuaiupu (1), e mafai e le Faamasinoga (e lē aofia ai, ae peitai o se Faamasinoga o lo nofoia le nofoa e se Faamasino Fesoasoani e aunoa ma le puleaga faa- faamasinoga lautele ua tuuina atu e tusa ai ma le fuaiupu 18 o le Tulafono o le Faamasinoga Faaitumalo 1969), pe afai ua ia faamaonia le nofosala o le tagata i le maea ai ona tuuina atu i le

1412016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

tagata se avanoa talafeagai e fofogaina ai lana tetee mo ia soligatulafono taitasi, ona faasalaina le tagata:

(a) ina ia totogi se sala tupe e lē silia le 100 iunite tau faasalaga; po o

(b) le nofosala i le falepuipui mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina,

ma ua faaletonu le totogiina o le sala tupe, e mafai ona faatonuina e faapea ia nofosala i le falepuipui lē ua tetee mo se vaitaimi e lē silia le 12 masina, seia vagana ai ua vave totogi le sala tupe.

(3) E leai se mea i totonu o lenei fuaiupu e aafia ai so o se malosiaga po o le pule faataga a se Faamasinoga e faasala ai se tagata mo uiga le migao i le Faamasinoga i so o se mataupu e le o faaaogāina i ai lenei fuaiupu.

195. Agasala mamafa, amioga e lē tusa ma tatau ai ma le faiga tau le faamasinoina-(1) E leai se eseesega i le va o soligatulafono na uluai taua o agasala mamafa ma amioga e lē tusa ma tatau ai, po o i le va o soligatulafono e faasalaina i luga o se pepa aloaia e molia ai po o tagi ua faauluina e le Loia Sili ma e ala i otootoga o moliaga na faamaonia faaletulafono; ma e tusa ma le tulaga e mafai ai ona talafeagai mo le faamoemoe o so o se tulafono faafoe o le tulafono lautele po o so o se tulafono o lo o faamamaluina i totonu o Samoa, o soligatulafono uma o le tuufaatasiga lea o soligatulafono po o solitulafono.

(2) O se faamasinoga i so o se tulafono i le faamasinoina o se soligatulafono e ala i le tuuaia po o e ala i taualumaga otooto, e ao ona faauigaina e avea o se faamasinoga i le faamasinoina o le soligatulafono e se Faamasinoga i faagasologa masani o lana puleaga faasolitulafono ma taualumaga.

196. Taualumaga faasaga i itu faamasinoga i soligatulafono, fesoasoani faalilolilo, ma tagata e taliaina-(1) O lenei fuaiupu e faaaogā i se tagata ua molia:

(a) i le avea ai ma se vaega auai i se soligatulafono (e le o le tagata o ia lea na ia faia moni le soligatulafono); po o

(b) e faatasi ai ma se tagata na fesoasoani faalilolilo i se solitulafono a ua iloa le mea moni; po o

142 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(c) faatasi ai ma le taliaina o meatotino ma lona iloa lelei na maua mai i se auala lē faamaoni.

(2) O se tagata o ia lea o lo o faasino i ai le faafuaiupu (1) e mafai ona faia faasaga i ai taualumaga ma faamaonia le nofosala mo se soligatulafono tusa lava po o le tagata solitulafono autu pe leai foi po o so o se isi lava vaega auai i le soligatulafono, po o le tagata lea na ala mai ai le meatotino ua maua lea sa faia faasaga i ai taualumaga po o ua faamaonia le nofosala.

(3) E mafai ona faia taualumaga faasaga i se tagata o ia lea ua faamaonia lona nofosala o lo o faasino i ai le faafuaiupu (1):

(a) e na o ia lava i lona avea ai o se tagata ofisa taua; po o (b) e soofaatasi ma le tagata solitulafono autu po o isi

tagata solitulafono, po o le tagata lea na maua mai ai le meatotino i se auala le faamaoni.

(4) Afai ua maua mai so o se meatotino i se auala le faamaoni, e mafai ona molia so o se aofaiga o tagata na taliaina lea meatotino i taimi eseese, po o so o se vaega po o ona vaega, i soligatulafono e tulaga ese mai isi soligatulafono ma e mafai ona faamasinoina faatasi.

197. Tuuina atu o pepa aloaia, ma isi mea faapena o lo o umia e le Matagaluega ma isi-(1) Afai o lo o umia se pepa aloaia, faamaumauga, faamatalaga po o mea ua manaomia ma le faamoemoe o so o se suesuega po o moliaga o se soligatulafono e se Matagaluega, se lala sooupu o le Malo po o se faalapotopotoga a le Malo, e ao i le Matagaluega, lala sooupu a le Malo po o le faalapotopotoga a le Malo, i luga o se talosaga tusitusia e faia e le Loia Sili, ona tuuina atu pepa aloaia, faamatalaga po o mea manaomia i le faafoe moliaga.

(2) E tatau ona tuuina atu se pepa aloaia, faamaumauga po o faamatalaga i lalo o le faafuaiupu (1) e tusa lava pe e agatapuia pe aloaia, po o e faasaina i lalo o se tulafono ona faailoaina atu.

198. Tulafono Faatonutonu-(1) E mafai e Le Ao o le Malo, i le faia i luga o le fautuaga a le Kapeneta, ona faia tulafono faatonutonu e aloaia ai aiaiga po o, mo faamoemoega o lenei Tulafono, ma aemaise lava tulafono faatonutonu nei:

1432016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(a) ia faatonuina ai pepa faatumu e ao ona faaaogāina e tusa ai o so o se taualumaga ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(b) ia faatonuina totogifuapauina o loia e totogi e itu faamasinoga o taualumaga ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(c) ia faatonuina totogifuapauina, alauni Malaga ma tupe alu e totogi atu i tagata faamatala upu ma i tagata o lo o tuuina atu faamatalaga molimau i taualumaga ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(d) ia faatonuina totogi o faamasinoga ma tau faaee atu e totogiina e itu faamasinoga i taualumaga ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(e) ia faatonuina le taualumaga mo le faaaogāina o faamatalaga molimau a tagata molimau i lalo o fuaiupu 43 e oo atu i le 45, e aofia ai aiaiga mo le manaomia ai o le auai o tagata molimau, o le taliina o fesili ma le tuuina atu o pepa aloaia;

(f) ia aiaia ai mo po o faatonuina ai so o isi mataupu e tusa ai o lea na fuafuaina po o le manaomia ai o tulafono faatonutonu i lalo o lenei Tulafono.

(2) So o se tusi faapoloaiga po o se tusi samania e manaomia i lalo o lenei Tulafono, e ao lava ona faia i le pepa faatumu faatonuina.

(3) E mafai ona teuteuina, suia pe soloia foi le Faamatalaga e tulafono faatonutonu ua faia i lalo o lenei fuaiupu.

199. Tulafono Faafoe o le Faamasinoga-(1) E mafai e Le Ao o le Malo, i le faia i luga o le fautuaga a le Palemia, ma, faatasi ai ma le maliega a le Komiti o Tulafono Faafoe ua faavaeina i lalo o le fuaiupu 40(2) o le Tulafono o Faamasinoga 1961, ona faia, teuteu, suia po o le soloia tulafono faafoe e faatonutonu faaletulafono ai le faiga ma taualumaga ma faatulagaga o taualumaga a le Faamasinoga Faaitumalo ma le Faamasinoga Sili ma le Faamasinoga o Talosaga i lalo o lenei Tulafono.

(2) E noatia ma fai fuafua Tulafono Faafoe i ma e lē tatau ona feteenai ma so o se aiaiga o lenei Tulafono po o so o se isi lava tulafono.

144 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

(3) O le malosiaga e faia ai tulafono faatonutonu i lalo o lenei fuaiupu e aofia ai le:

(a) faatonuina o pepa faatumu o faasilasilaga o talosaga tetee, mataupu ua faauluina ma so o se isi lava pepa faatumu e ao ona faaaogāina e tusa ai o talosaga tetee ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(b) faatulagaina le fua faasolo o totogifuapauina ma totogi o faamasinoga e tusa ai o taualumaga ia e faaaogā i ai lenei Tulafono;

(c) faatonuina o tiute tauave o Resitara e tusa ai o talosaga tetee, e aofia ai le saunia o le faamaumauga, faatulaga le taimi mo le fofogaina ma le logoina atu o le faaiuga; ma

(d) faatonu so o se isi lava mataupu o faiga po o taualumaga a le faamasinoga mo faamoemoega o lenei Tulafono.

(4) O le Vaega I, II ma le IV o Tulafono Faafoe o le Faamasinoga o Talosaga 1961, ma Faamatalaga o ia Tulafono Faafoe, e faaaogā i le Vaega VIIA o na Tulafono Faafoe e faapei ai o Tulafono Faafoe na faia i lalo o lenei Tulafono.

200. Soloia, teuteuga, soloaiga ma mea faasaoina-(1) Ua soloia le Tulafono o Taualumaga Faa-Solitulafono 1972 (“Tulafono ua soloia”).

(2) Mo le fuaiupu 5(3) o le Tulafono mo Tupulaga Talavou Solitulafono 2007, ia suia e faapea:

“(3) O se moliaga o se soligatulafono o lona faasalaga aupito maualuga o le nofosala i le falepuipui mo le olaga atoa, e tatau ona faataatia i luma ma tagofia e le Faamasinoga Sili.”.

(3) I le amata faamamaluina ai o lenei Tulafono: (a) o gaoioiga uma o lo o talia, mataupu ma taualumaga na

amata faamamaluina i lalo o le Tulafono ua soloia, e faaauau pea e faapei ai na amata faamamaluina i lalo o lenei Tulafono;

(b) o gaoioiga uma, mataupu ma taualumaga uma na amata faamamaluina i lalo o le Tulafono ua soloia ma o lo o talia po o o lo o faagasolo i le amata

1452016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

faamamaluina o lenei Tulafono, e mafai ona faaauau pea, faamaea ma faamalosia i lalo o lenei Tulafono;

(c) o malosiaga uma, puleaga faa-faamasinoga, tagata ofisa, tofiga, poloaiga, tusi faapoloaiga, tulafono faafoe, tulafono faatonutonu, faamaufaailoga, pepa faatumu, tusi, faamaumauga, pepa faaletulafono, ma gaoioiga eseese uma tau le pulega lea na afua mai i lalo o le tulafono ua soloia, ma o lo o i ai pea po o faamalosia i le amata faamamaluina o lenei Tulafono, e faaauau mo faamoemoega o lenei Tulafono, e faapei sa faia i lalo o lenei Tulafono;

(d) e mafai ona nofosala po o ua faamaonia le nofosala o lē ua tetee, i se soligatulafono na faatulai mai e le Tulafono ua soloia, pe afai o le gaoioiga ua faia po o ua lē faia e le tagata tetee -

(i) o le a faavaeina ai se soligatulafono i lalo o le Tulafono ua soloia ma lenei Tulafono; ma

(ii) faatulai mai i se aso e le o mafai ona faamautuina ma le mautinoa, peitai ua faamautuina le tulai mai i le tuanai ai o le amata faamamaluina o le Tulafono ua soloia ma a o lumanai ai lona soloia po o le tuanai ai o le amata faamamaluina o lenei Tulafono.

(4) E mafai ona faia o Tulafono Faatonutonu e tusa ai ma le fuaiupu 198 e tagofia ai o so o se isi lava mataupu tau soloaiga.

146 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

FAAMATALAGA (fuaiupu 2, 15, 18, 37 ma le 198)

PEPA FAATUMU

PEPA FAATUMU 1 - FAAMATALAGA

O au [igoa atoa], o [tuatusi, galuega], ua ou faailoa atu i luga o le tautoga e faapea ua ia te au se mafuaaga tatau ou te masalomia ai, ma ua ou masalomia, e faapea i ………………………………………………………………… …………………...i le aso ……………….………. [igoa atoa], o [tuatusi, galuega], [ia faaalia i inei le uiga moni o le solitulafono] [ia faaopoopo i inei le fuaiupu ma le tulafono faapogai e ono mafai ona faaaogāina] ……………………………. Saini a lē ua tagi Faatautoina i ou luma i …………………. i lenei aso ………………….. o ………………….2…. ………………. (Sui) Resitara

PEPA FAATUMU 2 - TUSI SAMANIA

I LĒ UA MOLIA I TOTONU O LE [FAAMASINOGA SILI O SAMOA/FAAMASINOGA FAAITUMALO] FAAMASINOGA A SAMOA E FAIA I ……. I LE VA O: …………………..………… (Lē ua Tagi) MA: …………………………………………………….. (Lē ua Tetee) ONA o se tagi ua faaulu mai e faasaga ia te oe e lē ua tagi ua taua lona suafa i luga e faapea o le aso ………….. o …………. 20 …………… i ……………… na faia ai…………..

1472016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

O lea ua samania ai nei oe ina ia e oo mai i luma o lenei Faamasinoga i le Potu Faamasinoga Nu. …….. i le aso ………. o ………… 20 …….., i le itula e …………. i le taeao, i le Fale Faamasino i ………….. o iina ia e tali mai ai i le moliaga ua faia faasaga ia te oe.

Faia i ………… i lenei aso ……….… o ………… 20 …….

……………………………….. Faamasino/Faamasino Fesoasoani/Resitara I Lē ua Tetee ua taua i luga

PEPA FAATUMU 3 - FAAALIGA O LE FEAGAIGA E TATALA AI ITUA I

LUGA O PUIPUIGA

Mo: ………………………………….. (“Lē ua Tetee”) Ma …………………………………….. (“tagata e noatia

ai e avea ma puipuigamalu”) Ia silafia e faapea afai e lē faia e Lē ua Tetee tuutuuga ua taua i lalo po o so o se tasi o i latou, e taua …………………………………………………………... O lona uiga la o oe, Lē ua Tetee o le a lē toe maua le tupe e …………………. (taitoatasi).

Faia i ……………. i lenei aso ……….... o …………….. 20 (saina a lē ua tetee) (saina a lē e noatia/o i latou e noatia ai e avea ma puipuigamalu)

…………………….. Resitara

148 Taualumaga Tau Solitulafono 2016, Nu. 6

PEPA FAATUMU 4 - POLOAIGA E TAPA AI LE FEAGAIGA

UA OU POLOAINA NEI e faapea e tusa ai ma le feagaiga (po o le feagaiga) ……………………………… (faamatala i inei le feagaiga) …………………… ia tapaina ai le aofaiga o le tupe e oo ae i le $.............. i le itu i Lē ua Tetee ma le aofaiga o le tupe e oo ae i le $........... i le itu i le tagata (taitoatasi) e noatia ai e avea ma puipuigamalu po o ………….. (se tagata e noatia e avea ma puipuigamalu). Faia i ……………. i lenei aso …………… o ………….. 20………… …………………… Faamasino

PEPA FAATUMU 5 - PEPA ALOAIA O MOLIAGA

I LE FAAMASINOGA SILI A SAMOA NA FAIA I: I LE VA O: (LĒ NA TAGI) ma ……………. O au ………………. o le [Loia Sili o Samoa/Faafoe Moliaga o le Ofisa o le Loia Sili] ua ou faatino ai [ma / po o ua molia ai lē ua tetee] i luga o le :

(a) numera o le tagi (pe afai o i ai) …………..; ma/po o (b) ua molia lē ua tetee i luga o moliaga faaopoopo (pe

afai e i ai); ma/po o [e faapea ua molia lē ua tetee e faapea i le aso ……………. o ……………. i …………… [igoa atoa], o [tuatusi, galuega], [ia faatulaga le uiga o le soligatulafono] [ia faaopoopo i inei le fuaiupu ma le tulafono e faaaogāina]

(c) o le numera (po o numera) e pei ona suia e le moliaga (po o moliaga); ma/po o

[e faapea ua molia lē ua tetee e faapea i …………………. ………… i le aso ………………. [igoa atoa], o [tuatusi, galuega], [ia faatulaga i inei le uiga moni o le soligatulafono] [ia faaopoopo i inei le fuaiupu ma le tulafono e faasino i ai].

__________

1492016, Nu. 6 Taualumaga Tau Solitulafono

(d) numera o le tagi e pei ona teuteuina nei e faapea: (o teuteuga i le tagi).

FAIA i lenei aso …………… o ………….. 20…………

(saini) (Loia Sili/Faafoe Moliaga o le Ofisa o le Loia Sili)

O le Tulafono o Taualumaga Tau Solitulafono 2016 o lo o faafoeina e le Matagaluega o Faamasinoga ma Pulega Tau Faamasinoga.

Lolomiina e le Failautusi o le Fono Aoao Faitulafono, i le pule a le Fono Aoao Faitulafono.