Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü5 Temmuz
2008 CUMARTESİResmî GazeteSayı : 26927
ANAYASA MAHKEMESİ KARARI
Anayasa Mahkemesi Başkanlığından:
Esas Sayısı : 2005/15
Karar Sayısı : 2008/2
Karar Günü : 3.1.2008
İTİRAZ YOLUNA BAŞVURAN : Ankara Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi
İTİRAZIN KONUSU : 24.6.1995 günlü, 556 sayılı Markaların Korunması
Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 9. maddesinin birinci
fıkrasının (b) bendinin, ikinci fıkrasının (b) bendinin; 61.
maddesinin (a) ve (c) bentlerinin; 5194 sayılı Yasa’nın 16. maddesi
ile değişik 61/A maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin
Anayasa’nın 2., 13., 38., ve 91. maddelerine aykırılığı savıyla
iptalleri istemidir.
I- OLAY
Sanık hakkında müşteki şirket adına tescilli markayı taşıyan taklit
ürünleri satışa arz etmek eyleminden dolayı açılan kamu davasında,
itiraz konusu kuralların Anayasa’ya aykırı olduğu kanısına varan
Mahkeme iptalleri için başvurmuştur.
II- İTİRAZIN GEREKÇESİ
Ankara Fikrî ve Sınaî Haklar Ceza Mahkemesi’nin 24.04.2005 günlü
başvuru kararının gerekçe bölümü şöyledir:
“2709 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının “Cumhuriyetin
Nitelikleri” başlığını taşıyan 2. maddesi, Türkiye Cumhuriyeti’nin
temel nitelikleri arasında “Hukuk Devleti” ilkesini de saymıştır. Bu
ilke, Devletin her türlü eylem ve işlemlerinde uyması gereken hukuk
kurallarının olduğu...” Böylece vatandaşlar yönünden tam bir hukuki
belirliliğin ve güvencenin sağlandığı bir toplum düzenini ifade
eder. Ancak hukuk devleti ilkesinin hayata aktarılması bazı somut
koşulların gerçekleştirilmesine bağlıdır.
Ceza hukuku alanında, hukuk devleti ilkesinin gerçekleştirilmesi
başlıca iki unsurun varlığını zorunlu kılmaktadır. Bunlardan ilki,
“suç ve cezaların kanuniliği” diğeri ise, “suç ve cezalar arasında
ölçülülük” ilkeleridir.
Hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak ceza hukuku alanında
hukuki güvenliğin gerçekleştirilmesi suç ve cezaların kanuniliği
ilkesi ile sağlanmaya çalışılmaktadır. Gerçekten de suç ve cezalara
ilişkin temel esaslar ceza hukukunun düzenleme alanına
bırakılmayarak Anayasal güvencelere bağlanmıştır. Anayasamızın 38.
maddesi bu ilkeyi düzenlemiş bulunmaktadır. Buna göre, “Kimse,
işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden
dolayı cezalandırılamaz; kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç
için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez.” İlke,
insan hak ve özgürlükleri açısından taşıdığı öneme uygun olarak bu
alandaki temel uluslar arası düzenlemelerin de ayrılmaz bir parçası
olmuştur. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne göre de, suç ve
cezaların yasallığı ilkesi, hukukun üstünlüğü ilkesinin asal
unsurlarından birini oluşturur ve sözleşmenin koruma sistemi içinde
önemli bir yer tutar. Bu nedenledir ki, savaş veya öteki genel
tehlike hallerinde dahi sözleşmenin 15. maddesi uyarınca istisna
getirilemez. Suçların yasa ile konulmasının bir gereği de, suç
tipinin düzenlendiği hükmün “yeterince açık ve anlaşılabilir”
olmasıdır. Aksi halde vatandaşlar yönünden hukuki güvenliğin
yeterince sağlandığını söylemek olanaklı değildir. Bir başka
deyişle, hangi eylemlerin yasa koyucu tarafından yaptırıma
bağlandığının, suçun yasal unsurlarının, ağırlaştırılmış hallerinin
yeterince anlaşılır şekilde düzenlenmesi bir zorunluluktur. Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi suç öngören hükmün, gereğinde bir hukukçunun
yardımıyla anlaşılabilir olmasını ya da olası belirsizliklerin
içtihatlarla aydınlatılmış olmasını yeterli görmektedir. Ancak hemen
belirtmek gerekir ki, bir hukukçunun yardımı ile veya içtihatlar
yoluyla anlaşılır olmak için, o suç tipinin bir toplumda yeterince
tartışılmış ve uygulama olanağı bulmuş olması yanında, bu
çalışmalara imkan verecek açıklıkta, üzerinde tartışılabilir
sınırlara ve belirliliğe sahip yasal bir metnin varlığına ihtiyaç
bulunduğunu söylemek hatalı olmaz. Bu görevin de yasama organı
tarafından yerine getirilmesi gerektiği kuşkusuzdur.
Günümüzde bu gereklilik özellikle ticari ceza hukuku alanında
kendisini daha fazla hissettirmektedir. Gerçekten de, yasama
organının, ekonomik faaliyetin belirli alanlarında yeni suç tipleri
oluştururken, ya da bu alanda etkin önlemler getiren yeni
düzenlemeler yaparken, insanlık tarihi ile aynı geçmişe sahip, aşağı
yukarı bütün toplumlarda suç olarak kabul edilmiş eylemler için
yapılan düzenlemelere kıyasla daha belirgin, açık ve anlaşılır
olması gerektiği tartışmasızdır. Ancak somut olayda sanık hakkında
uygulanması olasılığı bulunan, 5194 sayılı Yasa ile değişik 4128
sayılı Yasa ile 556 sayılı KHK’ye ek 61/A-c madde ve bendi ile bu
bent hükmündeki atıf dolayısıyla aynı KHK’nin 61. maddesinin (a) ve
yine bu bent atfıyla 9. maddesinin 1 ve 2. fıkralarının (b)
bentlerinin hukuk devleti ve suçların yasallığı ilkelerinin bir
gereği olan bu zorunluluğu asgari düzeyde de olsa karşıladığını
söylemek imkansızdır.
Gerçekten de, 5194 sayılı Yasa ile değişik, 4128 sayılı Yasa ile ek
556 sayılı KHK’nin 61/A maddesinin (c) bendinin uygulaması en fazla
olan “marka hakkının ihlali” suçunun cezasını belirlemekle yetindiği
ve suçun unsurlarının tespitini esasen marka hakkının hukuki ihlali
hallerini düzenleyen KHK’nin 61. maddesine atıf yoluyla düzenlediği
kuşkusuzdur. Sözü geçen bu son madde ise, marka hakkına tecavüz
hallerini sayarken ilk olarak (a) bendi ile, “Marka Tescilinden
Doğan Hakkın Kapsamı” başlığını taşıyan 9. maddenin her türlü
ihlaline yer vermiştir. Başka bir deyişle marka hakkının kapsamında
yer aldığı hukuken kabul edilebilecek ve marka hakkı sahibince
önlenebilecek her türlü fiiller aynı zamanda suç sayılarak cezai
yaptırıma tabi tutulmuştur. Bu durumun tekrardan kaçınmak gibi bir
gerekçeyle açıklanmasına imkan yoktur. Marka hakkının hukuki
(tazmini) sorumluluk gerektiren ihlallerinin nelerden ibaret
olduğunun KHK hükümleri çerçevesinde saptanması bir yana, tescilli
markadan doğan hakkın sınırları ve istisnaları ile bu hakka tecavüz
kabul edilebilecek eylemlerin vatandaşlar açısından gereğinde bir
hukukçunun yardımı ile dahi olsa bilinecek derecede açık olduğunu
söylemek gerçekle bağdaşmayan bir yargı olacaktır. Gerçekten de bir
markanın, tescilli olduğu mal ve hizmetler ile aynı mal veya
hizmetler yönünden aynı veya ayırt edilemeyecek derecede benzerinin
kullanılması suretiyle taklit edilmesi veya bu şekilde taklit
edilmiş markaları taşıyan ürünlerin satılması, dağıtılması veya
ticari amaçla elde bulundurulması eylemleri (556 Sy. KHK’nin 61.
maddesinin b ve c bentleri) ayrık olmak üzere, örneğin marka sahibi
tarafından lisans yoluyla verilen hakların izinsiz genişletilmesi,
(556 Sy. KHK’nin 61. md. d bendi) tescilli marka ile benzer olup
benzer mal veya hizmetlerde kullanılması nedeniyle halk üzerinde
tescilli marka ile bağlantılı olma ihtimali de dahil karıştırılma
ihtimali bulunan bir işaretin kullanılması veya tescilli tanınmış
bir marka ile benzer işaretlerin, farklı sınıflardaki ürünler için
tescilli markanın itibarından haksız avantaj elde edecek veya
tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar verecek nitelikte
kullanılması (556 Sy. KHK’nin 9. maddesinin b ve c bentleri)
hallerinde olduğu gibi, ihlalin saptanması çoğu zaman, markanın
karıştırılma ihtimalinin veya tanınmış marka olup olmadığının
belirlenmesinde ürün, pazar payı ve tüketici bazında yapılan piyasa
araştırmaları dahil uzun süren bir yargılamayı gerektirmekte ve
varılan sonuçlar da çoğu zaman göreceli bulunmaktadır.
Bu gibi durumlarda hukuki (tazmini) sorumluluk öngörülmesi gerektiği
kuşkusuz ise de, aynı zamanda hürriyeti bağlayıcı ceza ve işyeri
kapatma cezası dahil bir takım ağır cezai yaptırımlar da öngörülmesi
yasa koyucunun tercihi olduğu takdirde, ceza hukukunun, tarihin
süzgecinden geçmiş ve insanlığın ortak değerleri arasına katılmış
ilkelerine uygun bir düzenleme yapılmasını gerektirir. Başka bir
deyişle, yasa koyucunun hukuki sorumluluk ile cezai sorumluluk
arasında temel ilkesel farklılıkları gözeterek cezai sorumluluğa
ilişkin düzenlemeyi ayrıca ve suç oluşturan eylemin unsurlarına
yeterli açıklık sağlayacak bir düzenleme yapması gereklidir. Aksi
halde ortaya çıkan aykırılığın, yine hukuk devletinin bir diğer
unsurunu oluşturan, yasama işlemlerinin Anayasaya uygunluğunun
yargısal denetimi yoluyla giderileceği kuşkusuzdur.
Öte yandan, ceza hukuku alanında, hukuk devleti ilkesinin
gerçekleştirilmesinin bir diğer unsuru ise, “suç ve cezalar arasında
ölçülülük” ilkesidir. Buna göre, öncelikle yasa koyucu norm koyarken
insan hak ve özgürlüklerine getirilen sınırlandırmanın sınırı olarak
ölçülülük ilkesi ile bağlıdır. İlke ceza hukukuna ilişkin yasal
düzenlemeler açısından, bir suç için öngörülen cezanın, bu suçun
işlenmesi sonucu bozulan kamu düzeninin yeniden tesisi amacına
elverişli, gerekli ve bu amaçla orantılı olması şeklinde
tanımlanabilir. Bir başka deyişle “Yasa koyucunun ceza saptamadaki
yetkisinin sınırını hukuk devleti ilkesi oluşturur... Cezaların,
suçların ağırlık derecesine göre önleme ve iyileştirme amaçları da
göz önünde tutularak, adaletli bir ölçü içerisinde konulması ceza
hukukunun temel ilkelerindendir.” “Suç ile ceza arasındaki oranın
adalete uygun bulunup bulunmadığını, o suçun toplum hayatında
yarattığı etkiye ve kamu vicdanında aldığı tepkiye göre takdir etme
zorunluluğu vardır. Bu orantısallık bağının bulunması, hukuku
devleti ilkesinin ve adalet anlayışının bir gereğidir. Yasa koyucu
cezaların türünü seçerken ve sınırlarını belirlerken mutlak adalet
ölçülerini izlemek zorundadır.” Yine kural olarak, suçun ve ortaya
çıkan toplumsal ve şahsi zararın ağırlığına, failin kişiliğine ve
fiilin özelliklerine göre cezanın şahsileştirilmesi olanağının
hakime verilmesi de ölçülülük ilkesinin gereğidir.
Yasa koyucunun bu kuralları açıkça ihlal eder nitelikte yasa koyması
Anayasaya aykırı olacaktır.
Somut olayda uygulanması söz konusu olan yasa hükmünde öngörülen
yaptırımlar anılan hükümde 22 Haziran 2004 tarih ve 5194 sayılı Yasa
ile yapılan değişiklik sonrası “iki yıldan dört yıla kadar hapis
cezası veya yirmiyedimilyar liradan kırkaltımilyar liraya kadar ağır
para cezası veya her ikisi, ayrıca işyerlerinin bir yıldan az
olmamak üzere kapatılması ve aynı süre ticaretten men” cezaları
olarak belirlenmiştir.
Anılan değişiklik öncesi hapis ve ağır para cezaları ile ayrıca
işyeri kapatma ve ticaretten men cezalarının birlikte uygulanması
söz konusu iken, yapılan bu değişiklikle hapis veya ağır para
cezalarından sadece biri veya her ikisinin birlikte uygulanması
hakimin takdirine bırakılmış bir bakıma suç ile ceza arasındaki var
olan orantısızlık bizzat yasa koyucu tarafından giderilmeye
çalışılmıştır. Ne var ki, yasada öngörülen hapis ve ağır para
cezalarının alt sınırının cezanın, somut olayın ağırlığına göre
şahsileştirilmesine imkan vermeyecek bir şekilde yüksek tutulduğu
ayrıca, maddede öngörülen ve fer’i ceza niteliğindeki “işyerinin bir
yıldan az olmamak üzere kapatılması ve aynı süre ile ticaretten men
cezasının” uygulanıp uygulanmayacağı konusunda hakime bir takdir
hakkı tanınmadığı görülmektedir. Bir başka deyişle, somut olayda
sanıkta elde edilen ürün sayısı, sanığın marka hakkına tecavüz
oluşturduğu saptanan ürünleri bizzat üretip üretmediğine
bakılmaksızın her koşulda mahkumiyet halinde “bir yıldan az olmamak
üzere iş yerinin kapatılması ve aynı süre ile ticaretten men”
cezasına da hükmedilecektir. Bu durumun hakime cezayı fiilin
vahametine ve failin kişiliğine uyarlama imkanı vermediği ve bu
nedenle çoğu zaman suç ile ceza arasında adalete uygun bir oranın
kurulmasını engelleyici sonuçlara yol açacağı kuşkusuzdur. Bu
itibarla anılan hüküm “Hukuk Devleti” ve “ölçülülük” ilkelerine
açıkça aykırı bulunmaktadır.
Yine, Anayasanın 91. maddesinin 1. fıkrası uyarınca, “ Türkiye Büyük
Millet Meclisi Bakanlar Kurulu’na kanun hükmünde kararname çıkarma
yetkisi verebilir. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı
kalmak üzere, Anayasa’nın ikinci kısmının birinci ve ikinci
bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile
dördüncü bölümünde yer alan siyasî haklar ve ödevler kanun hükmünde
kararnamelerle düzenlenemez”. Yargılamaya konu olayda uygulanması
söz konusu olan 556 sayılı KHK’nin 61/A-c maddesinde cezalar, bu
madde atfı dolayısıyla da 61 ve 9. maddelerde ise suç olarak kabul
edilen eylemler düzenlenmektedir. Suç ve cezalara ilişkin ilkeleri
düzenleyen Anayasa’nın 38. maddesi, ikinci kısmının ikinci bölümünde
bulunmakla, bu konudaki düzenlemelerin kanun hükmünde kararnamelerle
gerçekleştirilmesi mümkün değildir ve aksi hal açık bir Anayasaya
aykırılık oluşturur. Ancak burada iptali gereken hükmün, sadece
cezayı belirlemekle yetinerek, suç oluşturan eylemleri 556 sayılı
KHK’nin 9. ve 61. maddelerine atıf yoluyla düzenleyen 5194 sayılı
Yasa ile değişik 4128 sayılı Yasa ile anılan KHK’ye ek 61/A-c madde
ve bendi olduğunu vurgulamak gerekir.
Mahkememizce, yukarıda açıklanan gerekçelerle, yargılama konusu
olayda, sanık hakkında uygulanması söz konusu olan hükümlerin,
“Hukuk Devleti”, “Suç ve Cezaların Yasallığı”, “Ölçülülük” ilkeleri
ile Anayasa’nın 2., 13., 38. ve 91. maddelerine aykırı görülerek,
re’sen Anayasaya aykırılık denetimi için Anayasa Mahkemesine
başvurulmasına ve bu konuda verilecek karara kadar davanın geri
bırakılmasına karar verilmiştir.
HÜKÜM :
1- Sanık hakkında uygulanması ihtimali bulunan “Markaların Korunması
Hakkında 556 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 61/A maddesinin c
bendi ve bu bent hükmü atfı ile uygulanması söz konusu olan aynı
kanun hükmünde kararnamenin 61. maddesinin a ve c bentleri ile 9.
maddesinin l. ve 2. fıkralarının b bentlerinin Anayasanın 2.
maddesinde düzenlenen “Hukuk Devleti” ilkesine, Temel Hak ve
Hürriyetlerin sınırlanmasına ilişkin 13. maddesinde yer alan
“Ölçülülük İlkesi”ne, suç ve cezalara ilişkin esaslara dair 38.
maddesindeki “Suç ve Cezaların Kanuniliği” ilkesine, kanun hükmünde
kararname çıkarmaya ilişkin 91. maddede hükme bağlanan “Temel
Haklar ile Kişi Hakları ve Ödevlerinin kanun hükmünde kararname
ile düzenlenemeyeceği ilkesine aykırı olduğu kanaati ile 556
sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin anılan hükümlerinin
resen Anayasaya aykırı görülerek Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının
152. maddesi uyarınca mahkememizce resen Anayasaya aykırılık
iddiasında bulunulmasına, … karar verildi.”
III- YASA METİNLERİ
A- İtiraz Konusu Yasa Kuralları
24.6.1995 günlü, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname’nin itiraz konusu kurulları da içeren 9., 61 ve
61/A maddeleri şöyledir:
“Madde 9- Aşağıda belirtilen hallerde, marka sahibinin, izni
alınmadan markasının kullanılmasının önlenmesini talep etme yetkisi
vardır:
a) Markanın tescil kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili
olarak, tescilli marka ile aynı olan herhangi bir işaretin
kullanılması,
b) Tescilli bir marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın
kapsadığı mal veya hizmetlerin aynı veya benzeri mal veya hizmetleri
kapsayan ve bu nedenle halk üzerinde, işaret ile tescilli marka
arasında bağlantı olduğu ihtimali de dahil, karıştırılma ihtimali
olan herhangi bir işaretin kullanılması,
c) Tescilli marka ile aynı veya benzer olan ve tescilli markanın
kapsamına giren mal veya hizmetlerle benzer olmayan mal veya
hizmetlerde kullanılması halinde, tescili istenen işaretin
kullanılmasıyla tescilli markanın itibarından dolayı haksız avantaj
elde edecek veya tescilli markanın ayırt edici karakterine zarar
verecek nitelikteki herhangi bir işaretin kullanılması.
Aşağıda belirtilen durumlar, birinci fıkra uyarınca yasaklanabilir:
a) İşaretin mal veya ambalajı üzerine konulması,
b) İşareti taşıyan malın piyasaya sürülmesi veya bu amaçla
stoklanması, teslim edilebileceğinin teklif edilmesi veya o işaret
altında hizmetlerin sunulması veya sağlanması,
c) İşareti taşıyan malın ithali (Ek ibare: 03/11/1995 - 4128/5 md.)
veya ihracı,
d) İşaretin, teşebbüsün iş evrakı ve reklamlarda kullanılması.
Markanın sağladığı haklar, üçüncü kişilere karşı marka tescilinin
yayın tarihi itibariyle hüküm ifade eder. Markanın tescili için
yapılacak başvurunun yayınlanmasından sonra doğabilecek durumlarla
ilgili olarak tazminat talebi yapılabilir. Ancak başvurunun yayını
ile doğan haklar, tescilin yayınıyla birlikte tescilli markadan
doğan hakların kapsamı içinde değerlendirilir. Mahkeme, öne sürülen
iddiaların geçerliliğine ilişkin olarak tescilin yayınlanmasından
önce karar veremez.”
“Madde 61- Aşağıda yazılı fiiller marka hakkına tecavüz sayılır:
a) 9 uncu maddenin ihlali,
b) Marka sahibinin izni olmaksızın markayı veya ayırt edilmeyecek
derecede benzerini kullanmak suretiyle markayı taklit etmek,
c) Markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini kullanmak
suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi gerektiği
halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri satmak,
dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak veya bu
amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde bulundurmak,
d) (İptal bend : Anayasa Mahkemesinin 2002/92 E, 2004/25 K ve
02/03/2004 tarihli kararı ile )
e) (a) ila (c) bendlerinde yazılı fiillere iştirak veya yardım veya
bunları teşvik etmek veya hangi şekil ve şartlarda olursa olsun bu
fiillerin yapılmasını kolaylaştırmak,
f) Kendisinde bulunan ve başkası adına tescilli bir markayı veya
ayırt edilmeyecek derecede benzerini taşıyan ürünün veya ticaret
alanına çıkarılan malın nereden alındığını veya nasıl sağlandığını
bildirmekten kaçınmak.”“MADDE 61/A …
c) 61 inci maddede yazılı fiillerden birini işleyenler hakkında, iki
yıldan dört yıla kadar hapis cezasına ve altıyüz milyon liradan bir
milyar liraya kadar para cezasına, ayrıca işyerlerinin bir yıldan az
olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men edilmelerine
hükmolunur.
…
Madde 61/A- (Değişik: 5194 - 22.6.2004 /m.16)
Bu Kanun Hükmünde Kararname kapsamında;
a) Marka hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik bildirimini
gerçeğe aykırı olarak yapanlar, marka koruması olan bir eşya veya
ambalajı üzerine konulmuş marka koruması olduğunu belirten işareti
yetkisi olmadan kaldıranlar, kendisini haksız olarak marka başvurusu
veya marka hakkı sahibi olarak gösterenler hakkında, bir yıldan iki
yıla kadar hapis cezasına veya ondörtmilyar liradan yirmiyedimilyar
liraya kadar ağır para cezasına veya her ikisine,
b) Mevcut olmadığını veya üzerinde tasarruf yetkisi bulunmadığını
bildiği veya bilmesi gerektiği halde bu Kanun Hükmünde Kararnamenin
devir, intikal, rehin ve haciz ile ilgili maddelerinde yazılı
haklardan birini veya bu hakla ilgili lisansı başkasına devreden,
veren, rehneden, bu haklarla ilgili herhangi bir tasarrufta
bulunanlar ile korunan bir marka hakkının sahibi olmadığı veya
koruma süresinin bittiği veya marka hakkının hükümsüzlüğü veya marka
korunmasından doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin
veya başkasının imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya
ambalajlarına veya ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan
bir marka hakkı ile ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde
işaretler koyan veya bu amaçla ilan ve reklamlarda, bu tarzda yazı,
işaret veya ifadeleri kullananlar hakkında, iki yıldan üç yıla kadar
hapis cezasına veya yirmiyedimilyar liradan kırkaltımilyar liraya
kadar ağır para cezasına veya her ikisine,
c) 61 inci maddede yazılı fiillerden birini işleyenler hakkında, iki
yıldan dört yıla kadar hapis cezasına veya yirmiyedimilyar liradan
kırkaltımilyar liraya kadar ağır para cezasına veya her ikisine,
ayrıca işyerlerinin bir yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve
aynı süre ticaretten men edilmelerine,
Hükmolunur.
(a), (b) ve (c) bentlerinde sayılan suçlar, hizmetlerini yaptıkları
sırada bir işletmenin çalışanları tarafından doğrudan doğruya veya
emir üzerine işlenmişse çalışanlar ve suçun işlenmesine mani olmayan
işletme sahibi, müdür veya temsilcisi ve hangi unvan ve sıfatla
olursa olsun işletmeyi fiilen yöneten kişi de aynı surette
cezalandırılır. Bir tüzel kişinin işleri yürütülürken bu maddede
sayılan suçlardan biri işlenirse, tüzel kişi, masraflar ve para
cezasından müteselsilen sorumlu olur. Fiile iştirak edenler hakkında
olayın mahiyetine göre 765 sayılı Türk Ceza Kanununun 64, 65, 66 ve
67 nci maddeleri hükümleri uygulanır. Bu maddede sayılan suçlardan
dolayı kovuşturma şikayete bağlıdır.
Bu madde hükümlerinin uygulanmasında 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri
Usulü Kanununun 344 üncü maddesinin birinci fıkrasının (8) numaralı
bendi uygulanmaz. Marka korumasından doğan hakları tecavüze
uğrayandan başka, 61 inci maddede sayılanlar dışında kalan suçlarda
Enstitü; marka hakkı sahibi olarak belirtilmesi gereken kimlik
bildiriminin gerçeğe aykırı olarak yapılması ile korunan bir marka
hakkının sahibi olmadığı veya koruma süresinin bittiği veya herhangi
bir sebeple marka hakkının hükümsüzlüğü veya marka korumasından
doğan hakkının sona ermesi durumlarında; kendisinin veya başkasının
imal ettiği veya satışa çıkardığı eşyaya veya ambalajlarına veya
ticari evrakına veya ilanlarına, hukuken korunan bir marka hakkı ile
ilgili olduğu kanısını uyandıracak şekilde işaretler koyma veya bu
amaçla ilan ve reklamlarda bu tarzda yazı, işaret veya ifadelerin
kullanılması durumlarında, 08/03/1950 tarihli ve 5590 sayılı Kanun
veya 17/07/1964 tarihli ve 507 sayılı Kanuna tabi kuruluşlar ve
tüketici dernekleri de şikayet hakkına sahiptir. Şikayetin fiil ve
failden haberdar olma tarihinden itibaren iki yıl içinde yapılması
gerekir.
Bu kapsamdaki suçlarla ilgili şikayet, acele işlerden sayılır. Marka
hakkı başvurusu veya marka korumasından doğan haklara tecavüz
dolayısıyla üretilmesi cezayı gerektiren eşya ile bu eşyaları
üretmeye yarayan araç, gereç, cihaz, makine gibi vasıtaların zapt
edilmesi veya el konulması veya yok edilmesinde, 765 sayılı Türk
Ceza Kanununun 36 ncı maddesi hükmü ile 1412 sayılı Ceza
Muhakemeleri Usulü Kanununun ilgili hükümleri uygulanır.”
B- Dayanılan Anayasa Kuralları
Başvuru kararında Anayasa’nın 2., 13., 38. ve 91. maddelerine
dayanılmıştır.
IV- İLK İNCELEME
Anayasa Mahkemesi İçtüzüğü’nün 8. maddesi hükmü uyarınca Mustafa
BUMİN, Haşim KILIÇ, Sacit ADALI, Fulya KANTARCIOĞLU, Tülay TUĞCU,
Ahmet AKYALÇIN, Mehmet ERTEN, Mustafa YILDIRIM, Cafer ŞAT, A. Necmi
ÖZLER ve Serdar ÖZGÜLDÜR’ün katılımlarıyla 22.2.2005 günü yapılan
ilk inceleme toplantısında, dosyada eksiklik bulunmadığından işin
esasının incelenmesine oybirliğiyle karar verilmiştir.
V- ESASIN İNCELENMESİ
Başvuru kararı ve ekleri, işin esasına ilişkin rapor, itiraz konusu
kurallar, dayanılan Anayasa kuralları ve bunların gerekçeleri ile
diğer yasama belgeleri okunup incelendikten sonra gereği görüşülüp
düşünüldü:
A- Sınırlama Sorunu
Anayasa’nın 152. ve 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve
Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 28. maddesine göre, Anayasa
Mahkemesi’ne itiraz yoluyla yapılacak başvurular, itiraz yoluna
başvuran mahkemenin bakmakta olduğu davada uygulayacağı yasa
kuralları ile sınırlı tutulmuştur.
İtiraz yoluna başvuran Mahkeme 24.6.1995 günlü, 556 sayılı
Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 9.
maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının (b) bentlerinin, 61.
maddesinin (a) ve (c) bentlerinin ve 5194 sayılı Yasa’nın 16.
maddesiyle değiştirilen 61/A maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendinin Anayasa’ya aykırılığını ileri sürerek iptalini
istemektedir.
Ancak, davada uygulanacak olan 61/A maddesinin (c) bendi, 61.
maddede bentler halinde belirtilen eylemlerin tümü için geçerli
ortak kural niteliği taşımaktadır. Aynı şekilde 61. maddenin (a)
bendi de, 9. maddenin ihlalini suç olarak nitelemektedir. 9.
maddedeki ihlal halleri ise iki fıkra içerisinde toplam yedi bentte
sayılmaktadır. Somut olayda dava, 61/A maddesinin (c) bendinin
atıfta bulunduğu 61. maddede belirtilen eyleme ilişkin
bulunduğundan, incelemenin, 61. maddenin (a) ve (c) bentleri ile 61.
maddenin (a) bendinin de 9. maddenin birinci ve ikinci fıkralarının
(b) bentleri yönünden sınırlı olarak yapılması gerekir.
B- Anayasa’ya Aykırılık Sorunu
Başvuran Mahkeme, kanun hükmünde kararnamelerle suç
oluşturulamayacağını, yasakoyucunun hukuki ve cezai sorumluluklar
arasında temel ilkesel farklılıkları gözeterek, cezai sorumluluk
gerektiren eylemleri yeterince açık bir biçimde düzenlemesi, ayrıca
suç ile yaptırım arasında ölçülü bir denge kurması gerektiğini
ileri sürerek 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname’nin 9. maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının
(b) bentlerinin, 61. maddesinin (a) ve (c) bentlerinin ve 5194
sayılı Yasa’nın 16. maddesiyle değiştirilen 61/A maddesinin birinci
fıkrasının (c) bendinin Anayasa’nın 2., 13., 38., ve 91. maddelerine
aykırı olduğunu ileri sürerek iptallerini istemiştir.
1- 9. Maddenin Birinci ve İkinci Fıkralarının (b) Bendiyle 61.
Maddenin (a) ve (c) Bentlerinin İncelenmesi
61. maddenin itiraz konusu (a) bendinde 9.maddenin ihlali, (c)
bendinde ise “markayı veya ayırt edilmeyecek derecede benzerini
kullanmak suretiyle markanın taklit edildiğini bildiği veya bilmesi
gerektiği halde tecavüz yoluyla kullanılan markayı taşıyan ürünleri
satmak, dağıtmak veya bir başka şekilde ticaret alanına çıkarmak
veya bu amaçlar için ithal etmek veya ticari amaçla elde
bulundurmak” marka hakkına tecavüz sayılan fiiller arasında
gösterilmiştir.
9. maddenin birinci fıkrasının (a) bendinde “markanın tescil
kapsamına giren aynı mal veya hizmetlerle ilgili olarak, tescilli
marka ile aynı olan herhangi bir işaretin kullanılması”, ikinci
fıkrasının (b) bendinde de, “işareti taşıyan malın piyasaya
sürülmesi veya bu amaçla stoklanması, teslim edilebileceğinin teklif
edilmesi veya o işaret altında hizmetlerin sunulması veya
sağlanması” marka tescilinden doğan hakların kapsamı içerisinde
değerlendirilmiştir.
Yasakoyucu, ceza hukuku alanında yetkisini kullanırken toplumda
belli eylemlerin suç sayılıp sayılmaması, suç sayıldıkları takdirde
hangi çeşit ve ölçülerde ceza yaptırımları ile karşılanmaları
gerektiği ve hangi hal ve hareketlerin ağırlaştırıcı veya
hafifletici neden olarak kabul edileceği konularında takdir
yetkisine sahiptir. Ancak bu alandaki takdir yetkisi sınırsız
olmayıp yasakoyucu, Anayasa’ya ve ceza hukukunun temel ilkeleriyle
bağlıdır.
Anayasa’nın 38. maddesinde, ceza ve ceza yerine geçen güvenlik
önlemlerinin ancak kanunla konulacağı belirtilmiş, 91. maddesinin
ilk fıkrasında da, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Bakanlar
Kurulu’na kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebileceği,
ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere,
Anayasa’nın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan
temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer
alan siyasi haklar ve ödevlerin kanun hükmünde kararnamelerle
düzenlenemeyeceği öngörülmüştür.
556 sayılı KHK’nin itiraz konusu 9. ve 61. maddelerinde belirtilen
eylemlere, 5194 sayılı Yasa ile değiştirilen 61/A maddesinde ceza
yaptırımı öngörülmektedir. Suç ve cezalara ilişkin esasları
düzenleyen 38. madde Anayasa’nın ikinci kısmının ikinci bölümünde
yer aldığından bu konudaki düzenlemelerin kanun hükmünde kararname
ile yapılması olanaklı olmadığı gibi, bu eylemlere ceza öngören
maddenin yasayla düzenlemesi de bu sonucu değiştirmez.
Bu nedenle, itiraz konusu 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname’nin 9. maddesinin birinci ve ikinci
fıkralarının (b) bentleriyle 61. maddesinin anılan bentler yönünden
incelenen (a) bendiyle (c) bendi Anayasa’nın 38. ve 91. maddesine
aykırıdır. İptali gerekir.
Mehmet ERTEN, A.Necmi ÖZLER ve Serruh KALELİ bu görüşe
katılmamışlardır.
Kuralların Anayasa’nın 13. maddesi yönünden incelenmesine gerek
görülmemiştir.
2- 61/A Maddesinin (c) Bendinin İncelenmesi
Anayasanın 2. maddesinde Hukuk devleti ilkesi Cumhuriyetin
nitelikleri arasında sayılmış; 13. maddesinde temel hak ve
hürriyetlerin özlerine dokunulmaksızın yalnızca Anayasanın ilgili
maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak kanunla
sınırlanabileceği, bu sınırlamaların Anayasanın sözüne ve ruhuna,
demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyetin gereklerine ve
ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı öngörülmüş; 38. maddesinde de,
ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirlerinin ancak kanunla
konulacağı belirtilmiştir.
Kanun Hükmünde Kararname’nin 61/A maddesinin (c) bendi, 4128 sayılı
Yasa ile eklendikten sonra 5194 sayılı Yasa’nın 16. maddesiyle
değiştirilmiş, böylece Anayasa’nın, cezaların yasa ile
düzenlenmesine ilişkin 38. maddesine uyulmuştur. Ayrıca, Anayasa’da
Kanun Hükmünde Kararnamelerin yasayla değiştirilmesini veya bunlara
madde eklenmesini engelleyen bir kural bulunmadığından Anayasa’nın
91. maddesine aykırılıktan da söz edilemez.
Öte yandan, yasakoyucu ceza hukuku alanında yetkisini kullanırken,
Anayasa’ya ve ceza hukukunun temel ilkelerine bağlı kalmak
koşuluyla, toplumda belli eylemlerin suç sayılıp sayılmaması, suç
sayıldıkları takdirde hangi çeşit ve ölçülerde ceza yaptırımları ile
karşılanmaları gerektiği, hangi hâl ve hareketlerin ağırlaştırıcı
veya hafifletici neden olarak kabul edileceği konularında takdir
yetkisine sahiptir.
556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin “Marka hakkına tecavüz
sayılan fiiller” başlığını taşıyan 61. maddesi delaletiyle, 61/A
maddesinin itiraza konu (c) bendinde düzenlenen marka hakkına
tecavüz eylemleri, yasakoyucu tarafından suç kabul edilerek
yaptırıma bağlanmış ve yaptırım olarak da iki yıldan dört yıla kadar
hapis cezasına veya yirmiyedimilyar liradan kırkaltımilyar liraya
kadar ağır para cezasına veya her ikisine, ayrıca işyerlerinin bir
yıldan az olmamak üzere kapatılmasına ve aynı süre ticaretten men
edilmelerine hükmolunacağı öngörülmüştür. Böylece suçun
işlenmesindeki özelliklere göre hakime farklı cezalar uygulama
imkanı sağlanmıştır. Bu yaptırımın demokratik toplum düzeninin
gereklerine aykırı olduğunu, hakkın özüne dokunduğunu, makul ve
kabul edilebilir ölçüyü aştığını, ya da yaptırımla öngörülen amaç
arasında makul ve adaletli bir denge bulunmadığını söylemek mümkün
olmadığından, düzenlemenin Anayasanın 13. maddesine aykırı bir yönü
de görülmemiştir.
Açıklanan nedenle, 556 sayılı KHK’nin 61. maddesinin (a) ve (c)
bentleri yönünden incelenen itiraz konusu 61/A maddesinin (c) bendi
Anayasa’nın 2., 13., 38. ve 91. maddelerine aykırı değildir.
İtirazın reddi gerekir.
C- İptal Kararının Yürürlüğe Gireceği Gün Sorunu
Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Kanun, kanun
hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da
bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmi Gazetede yayımlandığı
tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal
hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu
tarih, kararın Resmi Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir
yılı geçemez” denilmekte, 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu
ve Yargılama Usulleri Hakkında Yasa’nın 53. maddesinin dördüncü
fıkrasında da bu kural tekrarlanmaktadır. Maddenin beşinci
fıkrasında ise, Anayasa Mahkemesi’nin, iptal halinde meydana gelecek
hukuksal boşluğu kamu düzenini tehdit veya kamu yararını ihlal edici
mahiyette görürse yukarıdaki fıkra hükmünü uygulayacağı
belirtilmiştir.
9. maddenin birinci ve ikinci fıkralarının (b) bentlerinin, bu
bentler yönünden incelenen 61. maddesinin (a) bendinin, aynı
maddenin (c) bendinin iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal
boşluk kamu düzenini tehdit edici nitelikte görüldüğünden,
Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa’nın
53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince gerekli
düzenlemelerin yapılması amacıyla iptal kararının Resmi Gazete’de
yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi uygun
görülmüştür.
VI- SONUÇ
24.6.1995 günlü, 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun
Hükmünde Kararname’nin:
A) 1- 9. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi ile ikinci
fıkrasının (b) bendinin,
2- 61. maddesinin;
a- (a) bendinin, 9. maddenin birinci ve ikinci fıkralarının (b)
bentleri yönünden,
b- (c) bendinin,
Anayasa’ya aykırı olduğuna ve İPTALİNE, Mehmet ERTEN, A. Necmi
ÖZLER ile Serruh KALELİ’nin karşıoyları ve OYÇOKLUĞUYLA,
3- 22.6.2004 günlü, 5194 sayılı Yasa ile değiştirilen 61/A
maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin, 9. maddenin birinci ve
ikinci fıkralarının (b) bentleri ile 61. maddenin (a) ve (c)
bentleri yönünden Anayasa’ya aykırı olmadığına ve itirazın REDDİNE,
OYBİRLİĞİYLE,
B) 9. ve 61. maddelerinin iptal edilen bentlerinin doğuracağı
hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden,
Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949 sayılı Yasa’nın
53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince İPTAL
HÜKÜMLERİNİN, KARARIN RESMÎ GAZETE’DE YAYIMLANMASINDAN BAŞLAYARAK
ALTI AY SONRA YÜRÜRLÜĞE GİRMESİNE, OYBİRLİĞİYLE,
3.1.2008 gününde karar verildi.
Başkan
Haşim KILIÇBaşkanvekili
Osman Alifeyyaz PAKSÜTÜye
Sacit ADALI
Üye
Fulya KANTARCIOĞLUÜye
Ahmet AKYALÇINÜye
Mehmet ERTEN
Üye
A. Necmi ÖZLERÜye
Serdar ÖZGÜLDÜRÜye
Şevket APALAK
Üye
Serruh KALELİÜye
Zehra Ayla PERKTAŞ
KARŞI OY YAZISI
Markalar hakkına tecavüzle ilgili suç sayılan fiillerin kararname
ile düzenlenmesinin, suç ve cezaların kanuniliği ilkesine aykırılık
oluşturduğu ileri sürülerek 556 sayılı Markaların Korunması Hakkında
Kanun Hükmünde Kararname’nin 9. maddesinin birinci ve ikinci
fıkralarının (b) bendi ile 61. maddesinin (a) ve (c) bentlerinin
itiraz yoluyla iptalleri istenilmektedir.
Anayasa Mahkemesinin 14.05.2004 tarih ve 25462 sayılı Resmi Gazetede
yayımlanan 02.03.2004 gün ve K.2004/25 - E.2002/92 sayılı kararında
yer alan karşı oy yazısındaki gerekçe uyarınca, 24.6.1995 günlü, 556
sayılı Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 9.
maddesinin birinci ve ikinci fıkralarının (b) bendi ile 61.
maddesinin (a) ve (c) bentlerinin Anayasa’ya aykırı olduğuna ve
iptal edilmesi gerektiğine ilişkin çoğunluk görüşüne katılmıyoruz.
Üye
Mehmet ERTENÜye
A.Necmi ÖZLER
KARŞI OY
Sanık hakkında taklit ürün satması nedeniyle 556 sayılı Markaların
Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin değişik 61/A-c
maddesi gereğince cezalandırılması talebiyle açılan davada Mahkeme,
556 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 9. maddesinin birinci ve
ikinci fıkrasının (b) bentleri ile 61. maddesinin (a) ve (c)
bentleri ve değişik 61/A maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin
Anayasa’ya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne iptali yönünde
dava açmıştır.
Anayasa’nın 152. maddesi dördüncü fıkrasında “Anayasa Mahkemesinin
işin esasına girerek verdiği red kararının Resmî Gazetede
yayımlanmasından sonra on yıl geçmedikçe aynı kanun hükmünün
Anayasaya aykırılığı iddiasıyla tekrar başvuruda bulunulamaz.”
denilmektedir. Anılan 61/A-c bendi kuralı bir itiraz davasına konu
olarak Anayasa Mahkemesi’nce incelenmiş ve kuralın Anayasa’ya aykırı
olmadığı yönünde verilen kararı 26.12.2003 tarihinde Resmi
Gazete’de yayınlanmıştır.
Anayasa’nın 152. maddesi yönünden Mahkememizi de bağlayan bu karara,
bu açıdan bakıldığında;
Anayasa Mahkemesi 61/A maddesinin (c) bendinin incelemesinde; bu
değişikliğin 4128 sayılı Yasa ile yapıldığını, Anayasa’da KHK.lerin
Yasa ile değiştirilmesine engel bir halin bulunmadığını, cezaların
yasa ile düzenlenmesi noktasında bendin Anayasa’nın 38. maddesinin
aradığı koşula uygun bulunduğunu, dava konusu olayda suçun, marka
hakkında tecavüz sayılan fiiller başlığı altında sayılan eylem
niteliğinde olduğu nedeniyle 61/A-c’nin Anayasa’nın 38. maddesine
aykırı olmadığının karar altına alındığı görülmüştür.
Dosyadaki olaya baktığımızda da sanığın, tescilli bir markanın
taklit ürünlerini satışa arz ettiği nedeniyle 556 sayılı KHK 61/A-c
den cezalandırılması istemi ile açılan davada mahkeme, eylemin
61/A-c ceza maddesinin göndermede bulunduğu 61. maddenin a ve c
bentleri yani marka hakkına tecavüz sayılan fiillerden olduğu
düşüncesi ile konuyu Anayasa Mahkemesi’ne taşıdığı görülmektedir.
Önceki Anayasa Mahkemesi kararı da 61/A-c’nin, atfettiği 61.
maddenin marka hakkına tecavüz sayılan fiillerden saydığı bir eyleme
ilişkindir.
Görülüyor ki, her iki olayda da dava, suçun hukuki tasnifinin
(isnadın yapıldığı madde kapsamı) yapılmasına neden olan 61/A-c
maddesi yönünden ortaktır. Bu maddenin içeriğinde ise doğrudan KHK
61. maddesine “madde de yazılı fiillerden biri” demek suretiyle
herhangi bir sınırlama getirmeyip hepsini aynı nitelikte gördüğünden
önceki Anayasa Mahkemesi Kararının 61/A-c maddesini o davaya konu
61/d yönünden incelenmesi ile davanın konusu eylemin 61/A-c’nin
atfettiği 61. maddenin (c) bendi yönünden görülmesi arasında hiçbir
fark yoktur. Suçu tasnif eden, kapsamını belirleyen, niteleyen madde
61/A-c’dir ve bu madde 2003 yılında suç ve cezaların kanuniliği
ilkesi yönünden Anayasa’ya aykırı bulunmamıştır.
9. ve 61. maddelerin ilgili bentleri, 61/A-c nedeniyle
incelendiğinden aykırı bulunmayan bu madde nedeniyle suç sayılan
fiillerin yer aldığı maddelerin Anayasa’ya aykırılığının
değerlendirilmesine gerek duyulmamıştır. Anayasa’ya uygun nitelenen
61/A-c’nin uygunluğunun sadece Anayasa’nın 38. ve 91. maddeleri
yönünden yapıldığı, davayı getiren Mahkemenin getirdiği suçla ceza
oranı dengesini ifade eden ölçülülük ilkesi yönünden bir
değerlendirmenin yapılmamış olduğu, maddenin 4128 sayılı
denetlenmiş halinin 5194 sayılı Yasa ile yeniden düzenlendiği, bu
nedenle on yıllık yasak kapsamında olmadığı söylenebilir ise de,
maddede yapılan değişikliğin suçun kapsamını belirleyen nitelikleri
yönünden olmayıp, sadece yasakoyucunun takdirindeki para cezası
miktarının tayini yönünden olmakla, kanun hükmünün suçu niteleyen
öz’e ilişkin olmaması, aksi halde hapis cezası yanında ferri’si
sayılacak para cezasında miktar değişikliği ile her zaman
Anayasa’nın 152. maddesinin dördüncü fıkrası yönünden yasağın
kolayca by-pas edilmesine olanak sağlanmış olacağı düşünceleri ile
iptali istenen kural yönünden Anayasa’nın 152. maddesi kapsamında
kaldığı gerekçesi ile çoğunluk görüşüne karşıyım.
Üye
Serruh KALELİ